Rannsóknir á hrefnu 2003-2008Staðan í hálfleik
Gísli A. Víkingsson
HrefnaHrefnaBalaenoptera acutorostrataBalaenoptera acutorostrata
Algengust skíðishvala við ÍslandAlgengust skíðishvala við Ísland 43.600 (C.V 0.19) hrefnur á 43.600 (C.V 0.19) hrefnur á
landgrunnssvæði Íslands sumarið 2001landgrunnssvæði Íslands sumarið 2001 Hrefnuveiðar við Ísland 1914-1985 Hrefnuveiðar við Ísland 1914-1985
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600
Blue whale
Fin whale
Sei whale
Minke whale
Humpback whale
Sperm whale
N-Bottlenose whale
Pilot whale
Killer whale
White-beaked dolphin
White-sided dolphin
Unident. dolphins
Harbour porpoise
Thousands of tons consumed
Fish
Crustaceans
Cephalopods
Mat á heildarafráni 12 hvalategunda við Ísland
SandsíliLoðna
Stærri fiskar
Ljósáta
Hrefna- fyrri rannsóknirHrefna- fyrri rannsóknir
FjölstofnanálgunFjölstofnanálgun
,,Sögulegt yfirlit”,,Sögulegt yfirlit”
Júní 2003 - áætlun um hvalrannsóknir kynnt Júní 2003 - áætlun um hvalrannsóknir kynnt í vísindanefnd Alþjóðahvalveiðiráðsinsí vísindanefnd Alþjóðahvalveiðiráðsins
Tveggja ára áætlun sem m.a. fól í sér veiðar Tveggja ára áætlun sem m.a. fól í sér veiðar á 3 hvalategundum, þ.a. 200 hrefnurá 3 hvalategundum, þ.a. 200 hrefnur
Ágúst 2003 – Hrefnu-hluta áætlunarinnar Ágúst 2003 – Hrefnu-hluta áætlunarinnar hrint í framkvæmd. hrint í framkvæmd.
2003-2006 – 161 hrefnur veiddar2003-2006 – 161 hrefnur veiddar
MarkmiðMarkmið
1 FæðuvistfræðiFæðuvistfræði2 StofngerðStofngerð3 Sníkjudýr og meinafræðiSníkjudýr og meinafræði4 GrunnlíffræðiGrunnlíffræði5 MengunMengun6 Notagildi nýrra rannsóknaaðferðaNotagildi nýrra rannsóknaaðferða
MarkmiðMarkmið
1 FæðuvistfræðiFæðuvistfræði
– Samsetning fæðuSamsetning fæðu MagainnihaldMagainnihald Breytileiki eftir svæðum og árstímaBreytileiki eftir svæðum og árstíma Aðrar rannsóknaaðferðir (fitusýrusamsetning og Aðrar rannsóknaaðferðir (fitusýrusamsetning og
hlutföll stöðugra ísótópa)hlutföll stöðugra ísótópa)
– OrkubúskapurOrkubúskapur LíkamsástandLíkamsástand OrkuþörfOrkuþörf
Skipulag söfnunarSkipulag söfnunar
Heildarsýni 200 hrefnurHeildarsýni 200 hrefnur– Dreifing sýnatökuDreifing sýnatöku
eftir þéttleika hvala í tíma og rúmieftir þéttleika hvala í tíma og rúmi eftir fjölbreytni fæðueftir fjölbreytni fæðu
– 9 svæði - Byggt á svæðaskiptingu 9 svæði - Byggt á svæðaskiptingu fjölstofnaverkefnis (Bormicon)fjölstofnaverkefnis (Bormicon)
1986 1995 2001
Sýnataka 2003-2006
Talningar 1986-2001
0
1
2
3
4
5
6
7
5-5,5 5,6-6 6,1-6,5 6,6-7 7,1-7,5 7,6-8 8,1-8,5 8,6-9
0
1
2
3
4
5
6
7
8
4,5-5 5-5,5 5,6-6 6,1-6,5 6,6-7 7,1-7,5 7,6-8 8,1-8,5 8,6-9
2003 - 64% karldýr 2004 – 40% karldýr
2005 – 56% karldýr
0
2
4
6
8
10
12
14
4,5-5 5-5,5 5,6-6 6,1-6,5 6,6-7 7,1-7,5 7,6-8 8,1-8,5 8,6-9
2006 – 56% karldýr
Sýnataka júní-júlí 2004Sýnataka júní-júlí 2004
Sýnataka júní-ágúst 2006Sýnataka júní-ágúst 2006
Sýnataka júlí-ágúst 2005Sýnataka júlí-ágúst 2005
Sýnataka ágúst-sept. 2003Sýnataka ágúst-sept. 2003
FæðuvistfræðiFæðuvistfræði
Dr. GalanDr. Galan
59%
9%
13%
3%
3%
3%
2%8%
Sandsíli
Loðna
Þorskur
Ýsa
Lýsa
Kolmunni
Spærlingur
Áta
Fæðutegundir 2003-4Fæðutegundir 2003-4
2005 all samples
33%
0%
7%
7%
40%
13%
SandeelCapelinHerringCod"Fish"Krill
25%
13%
17%
5%
7%
15%
5%
13%
Síli
Loðna
Síld
Þorskur
Ýsa
Þorskfiskar
Seiði
Áta
2003 all samples
70%
7%
3%
10%
7%
3%
Sandeel
Capelin
Herring
Cod
"Gadids"
Krill
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
North-East West South
Area
Krill
"Gadids"
Cod
Herring
Capelin
Sandeel
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
North-East West South
Krill"Gadids"CodHerringCapelinSandeel 2003
2004
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Norður-austur Vestur Suður
Áta
Seiði
Þorskfiskar
Ýsa
Þorskur
Síld
Loðna
Síli
2006
ÞORSKURÞORSKUR (Gadus morhua)(Gadus morhua)
0 1000 2000 3000 4000 5000 60000
10
20
30
40
50 Weight (g)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 900
20
40
60 Length (cm)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Age
0
20
40
60
80 ÞORSKURÞORSKUR (Gadus morhua) (Gadus morhua)
ÝSA ÝSA ((Melanogrammus aeglefinus)Melanogrammus aeglefinus)
0 10 20 30 40 50 60
Length(cm)
0
4
8
12
0 500 1000 1500 2000 2500
Weight (g)
0
4
8
12
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Age
0
5
10
15
80 85 90 95 100 105
Length (mm)
0
5
10
15
20
25
Loðna (Loðna (Mallotus villosusMallotus villosus))
0
5
10
15
20
25
55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 125
Length (mm)
Marsíli (Marsíli (Ammodytes marinusAmmodytes marinus))
0
2
4
6
8
10
12
14
16
1 2 3 4 5 6 7 8 9
150 160 170 180 190 200 210 220 230
Series1
GervitunglamerkingarGervitunglamerkingar
OrkubúskapurOrkubúskapur
Immature
Resting
Pregnant
KynþroskiKynþroski
Kýr
0
2
4
6
8
10
12
14
Suður Vestur Norður-austur
Kynþroska
Ókynþroska
5 6 7 8 9Lengd (m)
0
5
10
15
20
Fjö
ldi fæ
ðin
garö
ra
ViðkomaViðkoma
AldursgreiningAldursgreining
MengunMengun
MarkmiðMarkmið
Áhrif á heilsu hvalaÁhrif á heilsu hvala Afrán og fæðutegundirAfrán og fæðutegundir StofngerðStofngerð Prófun á notagildi nýrra aðferðaPrófun á notagildi nýrra aðferða
Heildarkvikasilfur í ýmsum sjávarafurðumHeildarkvikasilfur í ýmsum sjávarafurðum
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
Scallo
ps
Gray
sole
Shrimps
Haddoc
k
Lemon
sole
Plaice
Polloc
k
Lobste
r
Starr
y ray
Herrin
gDab Cod
Ocean
perc
h
Green
land h
alibut
Salted
cod
Halibu
t
Catfis
hTusk
Mon
kfish
Golden
perch
Min
ke wha
leLin
g
Bluef
in tu
na
Orange
rough
y
Icelandic seafood 2003-2004
Tot
al m
ercu
ry, µ
g/kg
w.w
.
Dorsal meat (D4)5,1-8,6m (n=25)
n=33
n=12
n=6
Heildarkvikasilfur Heildarkvikasilfur
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
Barents Sea Icelandic waters Svalbard Jan Mayen North Sea
Tot
al m
ercu
ry, d
orsa
l mu
scle
, µg/
kg
w.w
.
n=15
n=25
n=15
n=16
n=15
Arithmetic averages with 95% confidence intervals.
Source of non-Icelandic data: Kleivane, L., and Børsum, J. 2003. Undersøkelse av kvikksølvnivåer i muskel fra vågehval 2002. Veterinærinstituttet, Februar
2003.
PCB efni í spiki (kviðfellingum)PCB efni í spiki (kviðfellingum)
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
Barents Sea Iceland North Sea
PC
Bs
(sum
7),
µg/
kg w
.w.
n=5 females7-8,3m n=5 males
5-8,5m
n=5 females6,4-8,8m
Averages, minimum and maximum values
Sorce of non-Icelandic data: Utne-Skåre, J., Berg, V., Kleivane, L., Julshamn, K., and Haldorsen, A.-K. Dioksin, dioksinlignende PCB i spekk fra vågehval (Balaenoptera acutorostrata) fanget in Norsjøen og Barentshavet under fangstsesongen 2001.
Díoxín (PCDD/Fs) í spiki (kviðfellingum)Díoxín (PCDD/Fs) í spiki (kviðfellingum)
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
Iceland Barents Sea North Sea
PC
DD
/Fs,
ng
WH
O-T
EQ
/kg
w.w
.
n=5 females6,4-8,8m
n=5 males5-8,5m
n=5 females7-8,3m
Averages, minimum and maximum values
Source of non-Icelandic data: ibid.
Sníkjudýr og örSníkjudýr og ör
Dýralæknar að störfum
SamstarfsaðilarSamstarfsaðilar
Rannsóknastofa Háskólans í meinafræði, Rannsóknastofa Háskólans í meinafræði, Keldum Keldum
Rannsóknastofa í lífefnafræði, Rannsóknastofa í lífefnafræði, Landspítalinn, Háskólasjúkrahús Landspítalinn, Háskólasjúkrahús
Rannsóknastofnun Fiskiðnaðarins Rannsóknastofnun Fiskiðnaðarins Iðntæknistofnun Iðntæknistofnun Geislavarnir RíkisinsGeislavarnir Ríkisins Ýmsir erlendir vísindamenn Ýmsir erlendir vísindamenn