Fizyoterapi Rehabilitasyon’da Kanıta
Dayalı Uygulamalar
Doç. Dr. Bülent ELBASAN
Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
Fizyoterapi Rehabilitasyon Bölümü
FİZYOTERAPİ REHABİLİTASYON
Amaç: Duruş, hareket ve tonusun düzenlenmesi
Nörogelişimsel Tedavi Yöntemleri
Teknolojik Destekli Tedaviler
Ortotik Destekler ve Ekipmanlar
Tamamlayıcı Tıp uygulamaları
NÖROGELİŞİMSEL TEDAVİ-Bobath
Fizyoterapistlerin en sık kullandığı yöntem.
Çocuğun aktif ve fonksiyon içerisinde hareketleri yapması sağlanır.
Kas tonusunun düzenlenmesi.
Günlük yaşama uyarlanabilir.
Çocuğa verilen yardım ile normal duruş ve hareket becerisi kazandırarak, çevreye adapte olmasını sağlamak ve daha kaliteli bir fonksiyonel beceri açığa çıkarılması amaçlanır.
Fizyoterapi erken yaşta başlamalı!
Merkezi sinir sisteminin en çok
değişmeye elverişli olduğu
dönem, yaşamın ilk 5 yılıdır.
NEDEN?
FTR, yenidoğan dönemde başlar;
Yaşa, Tanıya, Çocuğun klinik durumuna, Etkilenim şiddetine ve Katılım düzeyine göre değişiklik
gösterir.
FTR, gerekli olduğu sürece devam eder.
FTR uygulamalarının sıklığı ve yoğunluğu, çocuğun veailesinin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenir.
Hedefler, ailenin ve çocukların önceliklerine görebelirlenmelidir.
Öğrenme, ancak ve ancakgünlük yaşamdaki etkinliklerinçocuğun doğal çevresinde veisteklilik sağlanarak oyuniçinde tekrar edilmesi ilegerçekleşir.
Fizyoterapinin genel hedefi,etkinliklerde günlük beceriyi vekatılımı geliştirmektir.
Son Yıllarda Kullanılan Güncel Yaklaşımlar
Kısmi Ağırlıklı Yürüme Bandı (Treadmill) Eğitimi
Yürüme bandı eğitimi; adımalmayı ve hareket etmeyikolaylaştırmak, normal fizyolojiyeyakın yürüyüş paternine ulaşmakiçin kullanılan aktif, tekrarlayıcı vehedefe özel bir yaklaşımdır.
Hippoterapi
At hareketlerinin tedavide kullanıldığı bir rehabilitasyonyaklaşımıdır.
Gövde kuvvetini ve kontrolünü arttırmak, postüral kuvveti ve dayanıklılığı geliştirmek, ağırlık aktarma ve motor planlamayı geliştirmek için araçtır.
Atın hareketleri; vestibüler (denge), dokunma ve görmeduyularına girdi sağlar.
Ağırlık geçişleri sırasında hasta gövdesini dengeli durumdatutmak için ince ayarlamalar yapar.
Kısıtlayıcı-Zorunlu Hareket Tedavisi
Etkilenmeyen ekstremitenin kısıtlanması ve etkilenen ekstremitenin gün içinde kullanılmaya zorlanması prensibine dayanır.
Etkilenmemiş elin kısıtlanması, etkilenmiş ekstremitenintekrarlı aktivitesine yönelik çalışmalar ve kazanımların günlük yaşam aktivitelerine transferini içeren 3 ana komponentten oluşur.
KZHT’nin klasik protokolü, ardışık 2 hafta
süresince uyanık olunan saatlerin %90’ında
etkilenmemiş üst ekstremitenin kısıtlanması ve
günde en az 3 saat etkilenmiş üst ekstremitenin
yoğun egzersiz programı ile çalıştırılmasını
içermektedir.
Sanal Gerçeklik
• Sanal gerçeklik tedavisi; katılımcılarınagerçekmiş hissi veren, bilgisayarlartarafından yaratılan dinamik birortamla karşılıklı iletişim olanağıtanıyan rehabilitasyon yöntemidir.
Sanal Gerçeklik
• Sanal rehabilitasyonun tüm
formlarında gözlenen en önemli
avantajı interaktivite ve hasta
motivasyonudur.
• Geleneksel tedavilere göre; sanalrehabilitasyonun, performansadair geri bildirim ve motivasyonsağlamasının avantajlı olduğubildirilmiştir.
Video Bazlı Oyunlar
Sanal gerçeklik uygulamalarından biri olan video bazlı oyun tedavi yaklaşımlarında, hasta bilgisayara karşı verilen görevi yaparken, fizyoterapist oyun sırasında verdiği işitsel ya da görsel mesajlarla hastaları egzersize motive eder.
Nintendo ® Wii
Video Bazlı Oyunlar
Microsoft Xbox Kinect
Wii’den farklı olarak herhangi bir kumanda veya platformgerektirmeden hareket sensörleri tarafından tanınmayısağlayan; fizyoterapistlerce aerobik kapasite, fitness,denge, üst ve alt ekstremite güçlendirme amaçlı kullanılanbir oyun sistemidir.
Hedefe Yönelik Fonksiyonel Terapi ve Aktivite Odaklı Terapi
Aile odaklı yaklaşım olup hem
çocuğun hem de ailenin ihtiyaçlarını
birleştirir.
Bu terapilerin temel amacı;
fonksiyonel performansı
desteklemek ve günlük yaşam
aktivitelerindeki bağımsızlığı
aşamalı olarak artırmaktır.
Hedeflerin seçimi, çocuğun
kendisini dahil edecek biçimde aile
ve rehabilitasyon ekibinin işbirliği ile
belirlenmelidir.
Robot Yardımlı Rehabilitasyon
Robotik rehabilitasyon; motor öğrenme
prensiplerine dayanan yoğun, tekrar ve görev
odaklı motor faaliyetlerin çalışıldığı, hastanın
çaba ve dikkatini gerektiren bir fizyoterapi
uygulamasıdır.
Robot yardımlı rehabilitasyon; çocuklarda
sıklıkla alt ekstremite robotları yardımı ile
yapılır.
Sanal gerçeklik uygulamaları ile entegre
kullanılabilir.
Suit Terapi
Elastik bant sistemi sayesinde birbirine bağlantılı;
başlık, yelek, diz yastıkları ve ayakkabı
bileşenlerini içeren yumuşak, proprioseptif ve
dinamik bir ortezdir.
Çocuğun ilerleme ve gelişimini hızlandırmak için
yoğun egzersiz programımızla kombine ettiğimiz
güvenilir ve etkili bir araç.
Günde 3-4 saat, haftada 5 gün, 3-4 hafta
Bimanuel Yoğunlaştırılmış Üst Ekstremite Eğitimi
Aktivite temelli yaklaşımlardan biridir.
Hemiparetikler tek taraflı etkilenimleri olsa bile çoğunluklabimanuel koordinasyonda zorluk yaşarlar.
Refleksoloji Refleksoloji, vücudun herhangi bir bölgesinde ve organlarda spesifik
etkiler oluşturmak için ayak, el ve kulakta bulunan refleks bölgelere
basınç uygulama tekniğidir.
Bu refleks bölgeler bir sensör olarak görev alır ve vücudun farklı
bölümlerini temsil eder. Bu sensörler; homeostazisi sürdürmek,
rahatlama hissi sağlamak, enerji ve kan dolaşımını artırmak için
refleksoloji teknikleriyle uyarılırlar.
Son yıllarda; yüz ve
kulak refleksoloji
uygulamaları da
gündeme gelmiştir.
YOGA
Yoga, 5000 yıllık tarihi olan ve kendine özgü öğretileri olan Hindistan kökenli bir metottur.
“Yoga” kelimesi Sanskrit dilinde “bütünleşme” anlamına gelir ve vücut, akıl ve ruhun bağlantısını anlatır.
Nefes tekniklerini, egzersizi ve meditasyonu içerir.
YOGA
Esneklik artar,
Kısalan kaslarda ve fasyada uzama meydana gelir,
Kuvvet artışı meydana gelir.
Bu sayede kötü postür düzelir ve postür kaynaklı ağrılar azalır.
FES
FES; elektrik stimülasyonunun, fonksiyon ve aktivitesırasında eş zamanlı kullanımını içeren bir uygulamadır.
Alt ve üst ekstremite fonksiyonelliğini arttırdığı, yürümehızını olumlu etkilediği görülmüştür.
Gövde kaslarına uygulanan FES sonucunda ise çocuklarınoturma dengelerinin ve oturma postürlerinin geliştiğigözlenmiştir.
Ortezler ve Yardımcı Ekipmanlar
Fonksiyonel kapasiteyi arttırmak,
Mobiliteye yardımcı olmak,
Enerji tüketimini azaltmak,
Postürü korumak ve düzeltmek,
Eklem limitasyonu ve kontraktürgelişimini engellemek,
Tekerlekli sandalyeye bir alternatif oluşturmak,
Normal biyomekanik düzgünlüğü korumak için ortezler kullanılır.
Yürüme Yardımcıları
Denge artışı, enerji tüketimini ve ekleme binen yüküazaltma, yürüyüş kalitesini artırma ve postüraldüzgünlüğü sağlama yürüme yardımcılarının olasıyararlarıdır, fakat bu yardımcılar genellikle dengeproblemleri için reçete edilir.
Teşekkürler