![Page 1: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/1.jpg)
Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen
Mirjam Plugge, AIOS9 februari 2011
![Page 2: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/2.jpg)
Indeling
• Kennistoets• Samenvatting richtlijn• Herhaling kennistoets• Bronvermelding
![Page 3: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/3.jpg)
Richtlijn
• 2009, toegepast op kinderen en jeugdigen
![Page 4: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/4.jpg)
Epidemiologie
• prevalentie van ASS is toegenomen• jaren ’70 kwamen op een prevalentie van ASS
van 2-5 per 10.000• Recente studies: geschat op 60, 70 tot 116 per
10.000• Factoren: ‘casefinding’, andere diagnostische
criteria
![Page 5: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/5.jpg)
Etiologie
• Man : vrouw 4.2 :1 • Sterke familiaire (genetische) factor (90%)• diagnose autisme met 4 jaar (Yaergin, 2003)
en ASS met ca. 9 jaar (NVA, 2005)• Geen verband SES met autisme of vaccinatie• Kindfactoren: pre-, peri- en postnatale
complicaties
![Page 6: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/6.jpg)
Richtlijn
![Page 7: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/7.jpg)
Huidige classificatie
• Autistische stoornis• Stoornis van Asperger• (desintegratieve stoornis van de kinderleeftijd)• (syndroom van Rett)• PDD-NOS
![Page 8: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/8.jpg)
Diagnostiek: DSM Autistische stoornis
• A: 6 criteria van:– Tekortkomingen in kwaliteit van sociale interactie– Tekortkoming in kwaliteit van communicatie– Beperkte, repetitieve en stereotiepe
gedragspatronen, interesses en activiteiten
• B: abnormaal functioneren voor het 3e jaar• C: geen Rett of desintegratiestoornis
![Page 9: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/9.jpg)
DSM Stoornis van Asperger
• A: Kwalitatieve beperkingen in de sociale interacties • B: Beperkte, zich herhalende stereotiepe patronen van
gedrag, belangstelling en activiteiten • C: significante beperkingen in sociaal of beroepsmatig
functioneren• D: geen achterstand in taalontwikkeling • E: geen achterstand in cognitieve ontwikkeling (past
gedrag aan)• F: geen sprake van een andere pervasieve
ontwikkelingsstoornis of schizofrenie
![Page 10: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/10.jpg)
Differentiatie PDD-NOS van niet-PDD
• PDD-NOS: verminderde geneigdheid zich op anderen te richten of buitenwereld in perspectief te zien
• 3 tot 5 criteria van Autistische Stoornis, met tenminste één positief criterium op de sociale wederkerigheid (Buitelaar et al. 1999)
![Page 11: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/11.jpg)
Verdere diagnostiek (1)
• DSM-IV-TR is een gedragsdiagnose (wat)
• NPO brengt de onderliggende informatieverwerkingsprocessen in kaart: CC, ToM, EF (waarom)
• NPO helpt bij het begrijpen van de geobserveerde gedragsymptomen
• Sterkte-zwakte-analyse• NPO ondersteunt (differentiaal-)diagnostiek
![Page 12: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/12.jpg)
Verdere diagnostiek (2)
• Diagnostische instrumenten: er is geen definitieve ‘test’ waarmee ASS kan worden aangetoond (max. niveau 2).
• Ontwikkelingsanamnese• Heteroanamnese• Biografische anamnese• Naar meerdere levensgebieden kijken
![Page 13: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/13.jpg)
Comorbiditeit
• Comorbide ADHD Bij kinderen: 31 – 44.7% (2 studies).
• Comorbide ADHD bij volwassenen: 38% Gillberg (Stahlberg e.a 2004)
![Page 14: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/14.jpg)
Beloop van de stoornis
• Afhankelijk van (performaal) IQ met 8 jaar• Lotter (1978): 5% tot 17% heeft later
bevredigend sociaal leven en redelijk functioneren
• Ruim 50%: ernstige handicap, niet in staat tot het leiden van een zelfstandig bestaan.
• Asperger: milder beloop (weinig longitudinaal onderzoek)
• PDD-NOS: geen longitudinaal onderzoek
![Page 15: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/15.jpg)
Behandeling ASS
• Niet-medicamenteus: psycho-educatie
• Medicamenteus:– Niet voor kernsymptomen, wel voor gedrag– Risperidon: aangetoonde effectiviteit voor:
agressie, automutilatie, hyperactiviteit, dwangmatig gedrag, stereotypieën, tics, stemmingsstoornissen en slaapproblemen.
![Page 16: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/16.jpg)
Antidepressiva bij ASS
• Verschil kinderen / jongeren met volwassenen• Onderbouwing voor AD is zwak • Indicatie: dwangmatigheid, angst, depressie• Aanbeveling: fluoxetine, fluvoxamine of
citalopram– Effect vs. activatie– Ernst van de ASS
![Page 17: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/17.jpg)
Antipsychotica bij ASS
• Jaren ‘80: haloperidol en pimozide.• Open onderzoeken over olanzapine, clozapine,
ziprasidone.• Pipamperon: geen publicatie, wel ervaring• Quetiapine: niet effectief in 1 onderzoek• Risperidon: meeste onderzoek,
gedragsproblemen van 69% k&j verbeterden • Keuze klassiek AP bij risico metabool syndroom
![Page 18: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/18.jpg)
Aanbeveling t.a.v. medicatie
• 1e keus: risperidon (onderzoek)• 2e keus: pipamperon (ervaring)• M.n. ADHD: methylfenidaat / atomoxetine / clonidine• Werkzaamheid van psychofarmaca bij ASS is
aangetoond voor ‘bijkomende’ problemen als – druk en ongeconcentreerd gedrag (Niveau 2), – driftaanvallen en agressie, automutilatie, tics, rigide gedrag
(zoals stereotypieën en dwanghandelingen) (Niveau 1), – rigide denken (zoals dwanggedachten en preoccupaties),
symptomen van angst- en depressie en ‘ontstemming’ (Niveau 2).
![Page 19: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/19.jpg)
Kennistoets - stelling 1
• De incidentie van PDD is bij jongens en meisjes gelijk.
• Juist of onjuist?
• Onjuist => 4.2 : 1
![Page 20: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/20.jpg)
Stelling 2
• De prevalentie van PDD is ongeveer 5 per 100.000 geboortes
• Juist of onjuist?
• Onjuist => ongeveer 5 per 10.000 geboortes in jaren ‘70, recent geschat op 60, 70 tot 116 per 10.000
![Page 21: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/21.jpg)
Stelling 3
• Stereotype gedragingen kunnen passen bij de diagnose autisme
• Juist of onjuist?
• Juist
![Page 22: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/22.jpg)
Stelling 4
• Kinderen die een BMR vaccinatie hebben gehad hebben een 3x zo hoge kans op het ontwikkelen van autisme.
• Juist of onjuist?
• Onjuist; geen verband
![Page 23: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/23.jpg)
Stelling 5• Casus: Een moeder brengt haar 11-jarige zoon voor diagnostiek. Hij is
op school een eenling, heeft een aantal bijzondere interesses en is m.n. een 'whizzkid' waar het om getallen gaat. Zijn eigen prestaties lijken hem echter koud te laten, hij is nooit ergens enthousiast over en laat in het algemeen weinig emotie zien. Thuis wordt hetzelfde geobserveerd en hij reageert ook niet op affectieve toenadering door zijn ouders.
• Bij genoemde jongen kan sprake zijn van het syndroom van Asperger.
• Juist of onjuist?• Juist
![Page 24: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/24.jpg)
Stelling 6
• Bij het syndroom van Asperger is in tegenstelling tot 'gewoon' autisme de spraak en de intelligentie ongestoord
• Juist of onjuist?• Juist => mits rekening gehouden met een
mogelijk disharmonisch intelligentieprofiel (er mag geen achterstand in spraakontwikkeling zijn)
![Page 25: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/25.jpg)
Stelling 7
• Kinderen met ADHD, autisme en een verstandelijke handicap reageren beter op psychostimulantia dan kinderen met ADHD en autisme zonder een verstandelijke handicap
• Juist / onjuist?• Onjuist
![Page 26: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/26.jpg)
Stelling 8
• Ongeveer de helft van de autistische kinderen blijkt na 30 jaar in voorzieningen voor zwakzinnigenzorg of in grote psychiatrische inrichtingen geplaatst te zijn
• Juist / onjuist?• Juist
![Page 27: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/27.jpg)
Vragen & discussie
?
![Page 28: Richtlijn Diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062322/568144ee550346895db1bdb9/html5/thumbnails/28.jpg)
Bronvermelding
• NVvP richtlijn Diagnostiek en behandeling van ASS
• C. Kan, Nijmegen: presentatie ‘Update diagnostiek en behandeling van ASS bij volwassenen’, 2010
• Floor-Siebelink, ‘Farmacotherapie bij kinderen en adolescenten met een autismespectrumstoornis’, Psyfar, maart 2009
• http://www.kenniscentrum-kjp.nl