Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Dlaczego niektórzy kandydaci nie mają
problemów ze zdobyciem pracy?
Angelika Śniegocka
Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych
„System który krok po kroku wyjaśni Ci, w jaki sposób dobrze przygotować się do rozmowy, powiedzieć rekrutującemu to co
chce usłyszeć i zdobyć wymarzoną pracę”
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
© Copyright by Angelika Śniegocka rok 2011 Tytuł: Rozmowa rekrutacyjna dla wygranych Autor: Angelika Śniegocka Wydanie I Data: 31.01.2011 www.RozmowaRekrutacyjna.pl e-mail: [email protected] Autor dołożył wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autorzy nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
O mnie Nazywam się Angelika Śniegocka.
Poznaj 5 powodów, dla których warto przeczytać co mam do powiedzenia na temat tak istotny dla Ciebie jak znalezienie dobrej pracy:
• od kilku lat prowadzę projekty rekrutacyjne na stanowiska specjalistyczne i managerskie
• publikuję artykuły na temat zarządzania ludźmi w branżowych pismach, m.in. „Personel i Zarządzanie”, „Personel Plus”
• jestem członkiem Loży Ekspertów portalu www.hrm.pl • współpracuję z kilkoma serwisami takim jak www.pracuj.pl, www.students.pl,
www.hrmnews.pl, www.salesnews.pl, www.linguajob.pl, www.BabyPrzyKawie.pl w tematach poświęconych budowaniu kariery
• na serwisie www.GoldenLine.pl moderuję grupę “Pracownik: CZEGO ROBIĆ NIE WOLNO (dobra praca, CV, LM, list motywacyjny)” oraz prowadzę własną grupę “Awans na managera”.
Z wykształcenia jestem prawnikiem. Od prawie 10 lat pełnię funkcje zarządzające w działach HR, ostatnio w roli Dyrektora Personalnego w jednej z międzynarodowych firm na Śląsku. W swojej dotychczasowej karierze zarządzałam ludźmi i tworzyłam strategie polityki personalnej w wielu różnorodnych organizacjach. Jestem coachem certyfikowanym przez międzynarodową organizację International Coaching Community (ICC). Moją specjalnością jest coaching kariery. Pomagam specjalistom rozwijać kompetencje managerskie niezbędne do tego, by ich kariera nabrała tempa.
Nakładem wydawnictwa Helion ukazała się moja książka “Rozmowa kwalifikacyjna. O czym nie wiedzą kandydaci do pracy, czyli sekrety rekrutujących”. Zostałam także laureatką 3 miejsca w konkursie TOP MANAGER HR 2010.
Rekrutuję pracowników od 8 lat. W swoim życiu zawodowym przeprowadziłam ponad tysiąc wywiadów rekrutacyjnych. Ta książka jest podsumowaniem doświadczenia wyniesionego z odbytych rozmów z kandydatami do pracy, zarówno z tymi których przyjęłam do pracy jak i tymi, dla których proces rekrutacyjny nie zakończył się sukcesem. W kolejnych rozdziałach dowiesz się jak łatwo można przekonać do siebie jak i zrazić osobę rekrutującą.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
SPIS TREŚCI:
O mnie ....................................................................................................................... 3
SPIS TREŚCI:............................................................................................................... 4
Dla kogo jest ta książka? .......................................................................................... 7
Rozdział I: 7 ujawnionych sekretów rozmowy kwalifikacyjnej ........................... 10
Sekret 1: Interview to rozmowa........................................................................................ 10
Sekret 2: Rozmowa kwalifikacyjna wymaga umiejętności po obydwu stronach ....... 10
Sekret 3: Nie ma idealnych kandydatów......................................................................... 11
Sekret 4: Wakat to problem i Ty jesteś jego rozwiązaniem .......................................... 11
Sekret 5: Pracy nie dostają tak naprawdę najlepsi kandydaci ...................................... 12
Sekret 6: Rozmowa rekrutacyjna to gra pozorów.......................................................... 13
Sekret 7: Większość pytań możesz przewidzieć i nauczyć się na nie odpowiadać.... 14
Rozdział II. 4 kluczowe pytania rekrutującego...................................................... 15
Rozdział III: 4 rodzaje wywiadów – 8 zasad postępowania .................................. 21
1. Wywiad przez telefon .................................................................................................... 21
Zasada Nr 1 ......................................................................................................................... 21
Zasada Nr 2 ......................................................................................................................... 22
Zasada Nr 3 ......................................................................................................................... 23
Zasada Nr 4 ......................................................................................................................... 25
2. Wywiad nieustrukturyzowany ...................................................................................... 26
Zasada Nr 5 ......................................................................................................................... 27
3. Wywiad ustrukturyzowany............................................................................................ 27
3.1. Wywiad sytuacyjny...................................................................................................... 28
Zasada Nr 6 ......................................................................................................................... 28
Zasada Nr 7 ......................................................................................................................... 30
3.2. Wywiad kompetencyjny (behawioralny) .................................................................. 30
Zasada Nr 8 ......................................................................................................................... 33
Rozdział IV: 6 kroków przygotowujących do rozmowy rekrutacyjnej................. 34
Krok 1. Dokonaj analizy oferty pracy............................................................................... 35
Ćwiczenie nr 1 – Zbuduj swoją listę pytań na podstawie opisu stanowiska............... 37
Krok 2. Dokonaj analizy życiorysu.................................................................................... 37
Ćwiczenie nr 2 – Znajdź swoje słabe punkty .................................................................. 38
Ćwiczenie nr 3 – Znajdź antidotum na swoje słabe punkty ......................................... 39
Ćwiczenie nr 4 – Dokonaj analizy umiejętności zawodowych ..................................... 40
Ćwiczenie nr 5 – Dokonaj analizy umiejętności pozazawodowych............................ 42
Ćwiczenie nr 6 – Zbuduj listę pożądanych cech charakteru ....................................... 43
Ćwiczenie nr 7 – Zbuduj listę swoich cech charakteru................................................. 44
Ćwiczenie nr 8 – Zmień negatyw w pozytyw ................................................................ 45
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Krok 3. Zbierz informacje o firmie ................................................................................... 45
Ćwiczenie nr 9 - Poszukaj formalnych informacji o firmie ........................................... 46
Ćwiczenie nr 10 - Poszukaj nieformalnych informacji o firmie .................................... 49
Krok 4. Zbierz informacje o rekrutującym....................................................................... 49
Ćwiczenie nr 11 - Poszukaj informacji o rekrutującym ................................................. 50
Krok 5. Przećwicz rozmowę z zaufaną osobą ................................................................. 51
Ćwiczenie nr 12 – Odegraj scenę rozmowy o pracę ..................................................... 51
Krok 6. Pozbądź się stresu................................................................................................. 53
Ćwiczenie nr 13 – Zwalcz stres ......................................................................................... 53
Rozdział V: 40 niezmiennych zasad kandydata sukcesu....................................... 55
1. Ubierz się profesjonalnie............................................................................................... 55
2. Bądź 10 minut przed czasem ....................................................................................... 56
3. Emanuj entuzjazmem .................................................................................................... 58
4. Bądź miły dla każdej osoby spotkanej w firmie ......................................................... 60
5. Przynieś na rozmowę swoje CV.................................................................................... 61
6. Miej przy sobie zestaw do notowania ......................................................................... 62
7. Poczekaj na zaproszenie aby usiąść ............................................................................ 63
8. Przyjmij propozycję gorącego czy zimnego napoju ................................................. 63
9. Panuj nad mową ciała ................................................................................................... 64
10. Nawiąż dobry kontakt z rekrutującym ...................................................................... 65
11. Bądź przygotowany na trudne pytania..................................................................... 66
12. Czytaj między wierszami ............................................................................................. 66
13. Proś o powtórzenie pytania, jeśli go nie rozumiesz ................................................ 67
14. Wysłuchaj pytania do końca, zanim na nie odpowiesz .......................................... 67
15. Odpowiadaj na pytanie po chwili namysłu .............................................................. 67
16. Bądź konsekwentny w swoich wypowiedziach ........................................................ 68
17. Przedstaw szczegółowy opis sytuacji ........................................................................ 69
18. Mów prostym językiem ............................................................................................... 71
19. Dostosuj tempo mówienia do rekrutującego .......................................................... 72
20. Myśl kategoriami pracodawcy ................................................................................... 73
21. Bądź skoncentrowany do końca rozmowy............................................................... 74
22. Nie okazuj zdenerwowania......................................................................................... 75
23. Nie zapomnij zapisać z kim masz rozmowę............................................................. 76
24. Nie przychodź na rozmowę z koleżanką .................................................................. 76
25. Nie przesadzaj z biżuterią, makijażem, perfumami ................................................. 77
26. Nie roztaczaj wokół siebie woni papierosów ........................................................... 77
27. Nie żuj gumy ................................................................................................................ 78
28. Nie zapomnij wyłączyć telefonu komórkowego ..................................................... 78
29. Nie wykonuj nerwowych ruchów............................................................................... 79
30. Nie obejmuj prowadzenia rozmowy ......................................................................... 79
31. Nie bądź mądrzejszy od rekrutującego .................................................................... 80
32. Nie zagaduj rekrutującego ......................................................................................... 80
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
33. Nie odpowiadaj monosylabami ................................................................................. 81
34. Nie przepytuj rekrutującego ...................................................................................... 82
35. Nie operuj ogólnikami ................................................................................................ 82
36. Nie mów o sobie źle .................................................................................................... 84
37. Nie używaj żargonu ..................................................................................................... 84
38. Nie narzekaj na poprzednich pracodawców ............................................................ 85
39. Nie wdawaj się w rozmowę na tematy osobiste...................................................... 86
40. Nie pytaj pierwszy o wynagrodzenie ........................................................................ 86
Rozdział VI. Komunikacja niewerbalna na rozmowie rekrutacyjnej .................... 87
1. Rola i sygnały "języka ciała" ...................................................................................... 87
2. Jakie sygnały wyeliminować?.................................................................................... 90
3. Jakie sygnały wprowadzić? ....................................................................................... 92
4. Uważaj na detektory kłamstwa ................................................................................ 94
Rozdział VII. Jestem po – i co dalej? ...................................................................... 96
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Dla kogo jest ta książka?
Może jeszcze nigdy nie byłeś na rozmowie o pracę i zupełnie nie wiesz
czego się spodziewać i jak się do niej przygotować? A może boisz się
zwolnienia z pracy, bo nie wiesz jak to potem będzie i co musisz zrobić,
aby dostać pracę? Może chciałbyś zmienić pracę i już sama myśl o
rozmowie rekrutacyjnej paraliżuje Cię, więc wolisz dla świętego spokoju
siedzieć tu, gdzie jesteś i nigdzie się nie ruszać.
To prawda - rekrutujący często zadają trudne pytania. Muszą to robić, aby
podczas tych kilkudziesięciu minut wyrobić sobie zdanie na Twój temat.
To, jaką opinię dostaniesz zależy tak naprawdę od Ciebie.
Nie wiem czy wiesz, ale większość artykułów w internecie na temat
rekrutacji czy poradników w księgarni pisanych jest przez konsultantów
agencji doradztwa personalnego po to, by ułatwić im pracę jako
rekrutującym.
Czytanie takich poradników, to jak pójście po poradę prawną do
adwokata, który czyta kodeks i stwierdza, że nic się nie da zrobić. Właśnie
pomimo tego, że nie widzisz dla siebie szansy, idziesz do adwokata, by
pomógł Ci znaleźć rozwiązanie. Gdyby adwokaci działali tak jak doradcy
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
kandydatów do pracy, nie zarobiliby na swoje wydatki. A wszyscy wiemy,
że żyją sobie całkiem nieźle.
Ta książka pokaże Ci jakie masz możliwości w trakcie procesu
rekrutacyjnego i dokładnie podpowie, jak je wykorzystać, by zyskać
przewagę konkurencyjną na rynku pracy.
Pozwól, że podam Ci prosty przykład - autorzy wszystkich poradników,
które czytałam piszą „mów zawsze prawdę, bo informacje które podajesz
można łatwo sprawdzić”. Ja twierdzę coś wręcz przeciwnego – 90%
informacji, które podajesz na rozmowie rekrutacyjnej pracodawca nie jest
w stanie sprawdzić na etapie procesu rekrutacyjnego. Pozostałych 10%
nawet jeśli może sprawdzić, to i tak jest mała szansa, że sprawdzi, bo nie
ma na to czasu, albo wystarczającej motywacji, albo pracowników, którzy
mogliby to zrobić.
I to jest pierwsza bezcenna informacja, z której możesz skorzystać
czytając tą książkę. Oczywiście nie zachęcam Cię do kłamstwa, a jedynie
ukazuję nowe perspektywy patrzenia na rozmowę kwalifikacyjną.
W tej książce m.in. ujawniam 7 sekretów rozmowy kwalifikacyjnej,
zdradzam 4 pytania, na jakie rekrutujący musi znaleźć odpowiedź, a także
taktyki, które możesz obrać na poszczególnych rodzajach interview.
Prowadzę Cię przez proces 6 kroków przygotowujących do odbycia
praktycznie każdej rozmowy o pracę. Ujawniam tajniki warsztatu
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
rekrutującego i zamieszczam zestaw 13 ćwiczeń, których wykonanie daje
Ci gwarancję tego, że praktycznie nic na rozmowie kwalifikacyjnej nie
będzie w stanie Cię zaskoczyć.
Przekazuję Ci także 40 niezmiennych zasad kandydata sukcesu, których
bezwzględne przestrzeganie stanie się Twoją przepustką do otrzymania
wymarzonej pracy. W ostatnim rozdziale odpowiadam na pytanie co
masz robić a czego nie robić po rozmowie kwalifikacyjnej.
Książka ta łączy w sobie dwa spojrzenia – rekrutującego i kandydata do
pracy. W swojej karierze zawodowej przeprowadziłam ponad tysiąc
rozmów, bliskie jest mi więc myślenie rekrutującego. Jestem też aktywna
na rynku pracy i bywam po tej drugiej stronie. Połączyłam obydwa
doświadczenia i przedstawiłam w tej książce.
Można powiedzieć, że łatwo jest dostać etat, gdy jest się świetnym
kandydatem. Wtedy znalezienie pracy to nic trudnego. Jeśli masz dobre
wykształcenie, świetne doświadczenie, super referencje i ogólnie
rewelacyjne CV, to nie czytaj tej książki!
Ale może masz to wszystko, a mimo to nie możesz dostać pracy? Albo
chcesz zdobyć wymarzoną pracę wiedząc, że nie jesteś idealnym
kandydatem na dane stanowisko?
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Czy dopuszczasz myśl, że istnieją sekrety, których jeszcze nie poznałeś, a
które mogą być przyczyną Twoich dotychczasowych porażek? Jeśli tak, to
czytaj dalej - odkrycie ich i wykorzystanie w praktyce zaprowadzi Cię
prostą drogą do sukcesu.
Rozdział I: 7 ujawnionych sekretów rozmowy kwalifikacyjnej
Sekret 1: Interview to rozmowa
Interview jest rozmową i jak w każdej rozmowie najważniejsze jest
nawiązanie kontaktu z drugą osobą. Bycie miłą, sympatyczną osobą która
da się lubić jest kluczem do zjednania sobie ludzi i osiągnięcia sukcesu.
Sekret 2: Rozmowa kwalifikacyjna wymaga umiejętności po obydwu stronach
Nie wszystkie rozmowy są prowadzone perfekcyjnie, tak samo jak Ty nie
zawsze świetnie na nich wypadasz. Rekrutujący to też człowiek i czasem
też jest początkujący, tak jak i Ty. Wykorzystaj to - pomóż mu w trudnych
momentach, a na pewno będzie Ci wdzięczny i Cię zapamięta.
Miałam kiedyś w zespole początkującego rekrutującego, który uczył się
prowadzić rozmowy. Na początku byłam obserwatorem jego wywiadów,
by przekazywać mu informacje zwrotne. Wiem, jak bardzo denerwował
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
się będąc w nowej roli. Jakkolwiek dziwnie to zabrzmi, często był bardziej
zdenerwowany od kandydata, którzy przyszedł na rozmowę!
Piszę o tym po to, abyś spojrzał na rekrutującego jak na człowieka, który
po prostu wykonuje swoją pracę. Nie jest on żadną wyrocznią Twoich
umiejętności, ani ekspertem, ani tym bardziej alfą i omegą, która zna
odpowiedzi na wszystkie pytania.
Sekret 3: Nie ma idealnych kandydatów
To jest dobra wiadomość dla Ciebie. Wybór kandydata do pracy nie różni
się niczym od wyboru mebli czy samochodu. Jest to zawsze kompromis
pomiędzy tym kogo chcemy mieć a tym kto jest dostępny w danej chwili
na rynku i na kogo nas stać. Jeśli kupowałeś meble albo samochód to już
wiesz, że to iż nie jesteś najbardziej pożądanym kandydatem wcale nie
oznacza, że nie zajmiesz wakatu w danej firmie. Przeczytanie tej książki i
wykorzystanie tricków w niej zawartych na pewno Ci w tym pomoże☺.
Sekret 4: Wakat to problem i Ty jesteś jego rozwiązaniem
Gdyby firma nie miała problemów, nie potrzebowałaby Cię do pracy. Nikt
nie lubi płacić za coś, co nie jest konieczne. Jeśli to zrozumiesz, masz duże
szanse na osiągnięcie sukcesu. Ułatwiaj ludziom pracę, bądź
rozwiązaniem ich problemów a będą Ci wdzięczni i Cię zapamiętają.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Zasada ta ma zastosowanie praktycznie w każdej chwili procesu
rekrutacyjnego. Dostosuj się najbardziej jak możesz do proponowanego
Ci terminu spotkania, uprzedź o spóźnieniu, przynieś ze sobą CV dla
rekrutującego i rezerwową kopię dla towarzyszącej mu osoby,
odpowiadaj konkretnie na pytania, tak by rekrutujący nie musiał zadawać
Ci pytań „pomocniczych”, słuchaj tego co mówi a także tego co Ci usiłuje
powiedzieć między wierszami. I tak, na przykład, daj sobie przerwać w
połowie wypowiedzi, bo w ten sposób daje Ci sygnał, że wchodzisz w
nieistotne szczegóły albo mówisz nie na temat.
Bądź rozwiązaniem problemów rekrutującego, a na pewno zyskasz jego
pozytywne nastawienie.
Sekret 5: Pracy nie dostają tak naprawdę najlepsi kandydaci
Pisałam już, że nie ma idealnych kandydatów, a z tych dostępnych na
rynku i tak nie dostają pracy najlepsi. Czy naprawdę uważasz, że
McDonald’s robi najlepsze hamburgery? Przewaga konkurencyjna tej
firmy polega na tym, iż zdołała nas przekonać, że robi najlepsze
hamburgery i świat w to uwierzył.
Rekrutacja to sprzedawanie siebie jako produktu, który rozwiąże obecne
problemy pracodawcy. Jeśli masz siebie sprzedać, to wybacz, ale bycie
sobą jest najgorszym rozwiązaniem. Masz na tej scenie do odegrania rolę
– rolę kandydata do pracy i to bardzo dobrego kandydata, więc nie
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
możesz zachowywać się jak u siebie w salonie na kanapie. Wtedy byłbyś
na pewno sobą, tylko jaką odniósłbyś z tego korzyść?
Opowiadaj przekonywujące historie, które pozwolą rekrutującemu
wyobrazić sobie Ciebie w akcji. On nie widział Cię w pracy, nie wie jak
pracujesz i patrząc na Ciebie, słuchając tego co mówisz musi podjąć
próbę wyobrażenia sobie, jak będziesz pracować u niego. Jeśli nie masz w
swoim życiorysie takich przekonywujących historii, to je stwórz. Wszystko,
co musisz zrobić to zamienić swoje wykształcenie, umiejętności i swoje
unikalne cechy osobowości na język korzyści.
Mów językiem korzyści pracodawcy, nie swoich. Jeśli miałbyś zapamiętać
z tej książki jedno tylko zdanie, to niech to będzie to:
Mów językiem korzyści pracodawcy
Wtedy nawet jeśli znajdziesz się w sytuacji, gdy nie przewidziałeś jakiegoś
pytania, to wystarczy, że zastanowisz się chwilę nad tym w jakim celu Ci je
zadano, i co tak naprawdę chce usłyszeć pracodawca, a bez problemu
znajdziesz na nie właściwą odpowiedź.
Sekret 6: Rozmowa rekrutacyjna to gra pozorów
I są w niej tematy, o których nie mówi się wprost. Oczywistą kwestią jest,
że chcesz z tego układu jak najwięcej wyciągnąć, ale mów językiem
korzyści pracodawcy, nie swoich. Pracujesz dla pieniędzy, ale nie poruszaj
pierwszy tego tematu. Są to niepisane zasady bon-tonu i ktoś, kto ich nie
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
przestrzega jest jak gość psujący powietrze na przyjęciu. Raczej nikt nie
zwróci Ci uwagi, ale jakiż niesmak pozostawiasz po sobie!
Sekret 7: Większość pytań możesz przewidzieć i nauczyć się na nie odpowiadać
Ujawniam w tym poradniku wiele tajemnic i sekretów rekrutujących. Ale
nie pójdę za Ciebie na rozmowę! Napisane tutaj wskazówki mają służyć Ci
jako pomoc do indywidualnej pracy nad przygotowaniem własnych
odpowiedzi na pytania. Gotowe odpowiedzi na pytania rekrutujących nie
istnieją! Jeśli znajdziesz poradnik, który ich udziela, to od razu wyrzuć go
do kosza. Dlaczego? Bo odpowiedzi na pytania, które są dobre dla
każdego kandydata, są nisko punktowanymi odpowiedziami!
Dobra odpowiedź to odpowiedź osadzona w Twoim życiorysie i Twoich
realiach. I jak się zapewne domyślasz nie jest możliwe napisanie takiej
tutaj dla każdego Czytelnika. Jeśli więc czekasz na „gotowca”, możesz być
zawiedziony.
Mogę Cię natomiast zapewnić, że jeśli przeczytasz tę książkę i zastosujesz
w praktyce wiedzę w niej zawartą, z łatwością opracujesz odpowiedzi
bazujące na własnym życiorysie i własnym unikalnym doświadczeniu.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Rozdział II. 4 kluczowe pytania rekrutującego
Aby zrozumieć, o co chodzi w rozmowie rekrutacyjnej musisz postawić się
na miejscu pracodawcy – krótko mówiąc wejść w jego buty. W swoich
butach już jesteś i wiesz jak się w nich chodzi, a jak wejść w buty
pracodawcy?
Wyobraź sobie przez chwilę, że szukasz opiekunki dla swojego dziecka. W
odpowiedzi na ogłoszenie przychodzą różne panie, a Ty musisz
zdecydować której powierzysz opiekę nad synem czy córką. Zanim
podejmiesz decyzję chciałbyś na pewno wiedzieć kilka rzeczy, na przykład
czy gdzieś już opiekowała się dzieckiem, ile ma lat doświadczenia,
dlaczego przestała pracować w poprzedniej rodzinie, czy ma jakieś
nawyki, które mogą ci w przyszłości utrudniać współpracę z nią, np. jest
osobą palącą a Ty nie znosisz dymu papierosowego w domu i nie chcesz
by dziecko go wdychało. Na pewno chciałbyś też bliżej ją poznać by
przekonać się, czy będziesz mógł się z nią dogadać.
W zależności od tego jaki masz charakter, możesz oczekiwać od niej
dwóch przeciwnych zachowań. Gdy stawiasz na samodzielność – będziesz
chciał aby weszła do Twojego domu i robiła wszystko według swojego
uznania, bo dla Ciebie w tym wszystkim będzie ważny tylko efekt –
najedzone, zadbane, szczęśliwe i zdrowe dziecko. Albo możesz chcieć, by
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
czekała na Twoje instrukcje i nie robiła nic, czego wcześniej z Tobą nie
uzgodni. Chciałbyś na pewno też dowiedzieć się jakie ma plany na
przyszłość. Może się okazać na przykład, że miesiąc temu zwolniono ją z
fabryki i teraz chce się „zaczepić” jako opiekunka na 3 miesiące, a potem
wyjedzie do Anglii sprzątać apartamenty. Albo czeka na dofinansowanie z
urzędu pracy na otwarcie własnego zakładu krawieckiego. Będąc jej
chlebodawcą wolałbyś mieć pewność, że nie zmieni nagle planów, nie
wyjedzie z kraju, nie zacznie szukać innej pracy i że jest przekonana do
tego co chce robić.
Z rekrutacją do firmy jest dokładnie tak samo. Na jednym końcu są cele
firmy, na drugim cele pracownika i gdzieś pośrodku tej drogi muszą się
one spotkać, aby obydwie strony były z tej współpracy zadowolone.
By zrozumieć subtelną psychologię rozmowy rekrutacyjnej, spójrz na
poniższy diagram.
JA REKRUTUJĄCY
Kim jestem? Jak Cię widzę?
Kim chcę być?
Kim chcę, żebyś był?
Przed rozmową rekrutacyjną musisz sobie odpowiedzieć na dwa pytania:
1. Kim jestem?
2. Kim chcę być podczas rozmowy? Jak chcę się zaprezentować?
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Większość kandydatów uważa, że te odpowiedzi są tożsame, ale to
nieprawda. Możesz być dynamiczny, kochać wyzwania i zmiany, i ubiegać
się o pracę „mrówki” – żmudną, monotonną i spokojną. W Twoim szeroko
pojętym interesie wcale więc nie leży pokazywanie się od tej strony.
Możesz stworzyć na potrzeby rozmowy taki wizerunek siebie, który
będzie akcentował inne cechy Twojego charakteru, a tym samym wspierał
dążenia do otrzymania tego stanowiska.
To, kim Ty chcesz być na rozmowie ma wpływ na to, jak rekrutujący
będzie Cię postrzegał . Czy i na ile obraz, który stworzył w swojej głowie
pozwala Cię dopasować do ram stanowiska o jakie się ubiegasz, ma
wpływ na jego decyzję o przyjęciu bądź odrzuceniu Twojej kandydatury.
Oczywiście, rekrutujący buduje sobie wizerunek o Tobie na podstawie
rozmowy. Podczas rozmowy kwalifikacyjnej musi on znaleźć odpowiedzi
na swoje pytania, a Ty na swoje.
Pierwsze pytanie, na które rekrutujący szuka odpowiedzi to czy możesz
wykonywać tą pracę. Jest to pytanie o Twoje możliwości i umiejętności, a
więc o wykształcenie (czy masz odpowiednie przygotowanie by
wykonywać te zadania), doświadczenie i umiejętności (w jakim zakresie
to, czego się nauczyłeś w innym miejscu możesz wykorzystać na tym
stanowisku) oraz o cechy charakteru predysponujące Cię do wykonywania
tej pracy. Jak zapewne łatwo możesz sobie wyobrazić innych cech
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
charakteru pożądamy u recepcjonistki, innych u księgowej a jeszcze
innych u telemarketera.
Drugie pytanie, na które rekrutujący chce uzyskać odpowiedź to czy
będziesz wykonywać tą pracę z zaangażowaniem. Możesz mieć świetne
wykształcenie, doskonałe doświadczenie, idealne umiejętności, ale też być
najzwyczajniej w świecie znudzony tą robotą. Nie będziesz jej lubić, nie
będziesz chciał jej wykonywać i trzeba Cię będzie cały czas popychać.
Oczywiście, nie muszę nadmieniać, że nikt nie chce mieć takiego
pracownika.
Trzecie pytanie, które zadają sobie rekrutujący to pytanie o Twoje
dopasowanie. Czy dopasujesz się do zespołu, w którym przyjdzie ci
pracować, do firmy i jej kultury organizacyjnej? Spójrz na poniższy
diagram. Pokazuje on zależność pomiędzy oceną, działaniem a
rezultatami tych działań.
Zmieniając nasze zachowania najczęściej zmieniamy ROBIĘ czyli działanie,
ale to nie tu tkwi sedno zmiany. To jak WIDZĘ (oceniam) rzeczywistość
sprawia, że coś ROBIĘ. To co ROBIĘ, sprawia że coś MAM. To co MAM
sprawia, że w określony sposób WIDZĘ rzeczywistość i schemat się
zamyka. Jak wyjść z tego zaklętego kręgu? Odpowiedź nasuwa się sama:
możesz zmienić swoje działanie tylko poprzez zmianę swojego myślenia.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Dlaczego o tym piszę? Bo za Twoje myślenie odpowiedzialne są wartości
jakie wyznajesz, przekonania jakie masz na temat świata, ludzi, pracy.
Pracodawca, by przewidzieć Twoje przyszłe działania, chce najpierw
dowiedzieć się coś na ten temat. Będzie chciał także poznać Twoją
samoocenę w obszarze zawodowym, bo to z kolei powie mu o Twoich
aspiracjach, dążeniach, źródłach motywacji do działania.
Chcąc poznać Twoje potencjalne zachowania zada Ci pytania o różne
sytuacje, w których opowiesz mu o tym jak się zachowywałeś dotychczas
(wywiad behawioralny), albo jak byś się zachował, gdyby taka sytuacja się
pojawiła (wywiad sytuacyjny). Będzie Cię także obserwował w realnej
sytuacji, jaką jest wywiad rekrutacyjny i oceniał po tym jak wyglądasz, jak
mówisz, jakie masz poczucie humoru. Wszystko po to by móc
odpowiedzieć sobie na pytanie czy współpracownicy Cię polubią, czy
będziesz umiał współpracować z ludźmi, z którymi przyjdzie ci pracować?
W całym procesie rekrutacyjnym do oceny tych wszystkich obszarów
służy nie tylko rozmowa rekrutacyjna, ale też testy wiedzy, językowe,
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
psychologiczne, próbki pracy czy assessment center. W tej książce
odnoszę się tylko do najważniejszego narzędzia selekcyjnego, jakim jest
rozmowa rekrutacyjna.
Czwartym pytaniem, na które musi sobie odpowiedzieć rekrutujący jest
to, czy oczekiwane przez pracownika wynagrodzenie mieści się w jego
budżecie. Dlatego na rozmowach rekrutacyjnych pada pytanie o
oczekiwania finansowe. I nie należy ani się go wstydzić, ani unikać,
wystarczy się tylko do niego przygotować.
Nie tylko rekrutujący szuka odpowiedzi na swoje pytania, Ty także. Jako
osoba poszukująca pracy na pewno chcesz odpowiedzieć sobie na kilka
ważnych kwestii, na przykład:
Na czym dokładnie polega ta praca?
Czym będę się codziennie zajmować?
Czy chcę się tym codziennie zajmować?
Czym zajmuje się firma?
Jaką ma kulturę organizacyjną?
Jakie daje perspektywy na przyszłość?
Czy jest stabilna, wypłacalna?
Czy ta praca przybliża mnie do mojego długoterminowego celu
zawodowego?
I najważniejsze pytanie – czy chcę tutaj pracować?
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Rozdział III: 4 rodzaje wywiadów – 8 zasad postępowania
Rozmowa rekrutacyjna najczęściej odbywa się w cztery oczy, ale zdarzają
się też wywiady przez telefon.
1. Wywiad przez telefon
Wywiad telefoniczny może mieć charakter preselekcyjny bądź selekcyjny,
który prowadzony jest jak normalna rozmowa rekrutacyjna.
Wywiad preselekcyjny jest krótki, trwa ok. 5 minut i często odbywa się
bez wcześniejszego umówienia się. Czasem jednak zdarza się, zwłaszcza
gdy wywiad telefoniczny ma być prowadzony w obcym języku, że
rekrutujący chce umówić się na konkretny termin rozmowy.
Zasada Nr 1
Zadaj rozmówcy pytanie z kim będziesz rozmawiać, w jakim języku, ile
masz sobie zarezerwować czasu na rozmowę, czego będzie ona dotyczyć.
Te informacje pozwolą Ci przewidzieć czego możesz się spodziewać i
dzięki temu lepiej przygotujesz się do rozmowy.
Głównym celem wywiadu preselekcyjnego jest szybka weryfikacja kilku
istotnych kwestii, takich na przykład jak dostępność kandydata. Kandydat
przecież mógł zmienić zdanie co do chęci pracy w tej firmie czy przyjąć
inną ofertę pracy.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Podczas kontaktu przez telefon weryfikowana jest także znajomość
języka. Już samo przedstawienie kandydatom oferty pracy w taki sposób,
że uświadamiają sobie, iż wymagana jest praca z językiem często skutkuje
tym, że wielu z nich przyznaje, iż zadeklarowana przez nich w CV
znajomość języka jest trochę na wyrost.
Często na tym etapie zadaje się kilka pytań w języku obcym, by w sytuacji
całkowitego zaskoczenia zweryfikować podstawową znajomość języka.
Pytania te są naprawdę proste, dotyczą tematu hobby czy wakacji (wtedy,
oprócz nazwy kraju, warto mieć przygotowane choćby jedno zdanie
uzasadnienia dla swojego wyboru) albo okresu i miejsca nauki języka
obcego. Jak łatwo się domyśleć pytania tego typu sprawdzają
podstawowe słownictwo i umiejętność użycia prostych czasów.
Zasada Nr 2
Będąc w stanie przewidzieć pytania jakie pojawiają się na tym etapie
rozmowy, opracuj sobie odpowiedzi na nie w obcym języku.
Kolejną kwestią, która sprawdzana się podczas preselekcyjnego wywiadu
telefonicznego są oczekiwania finansowe. Rekrutujący zadają kontrolne
pytanie o oczekiwania finansowe, żeby nie tracić czasu na rekrutację
kandydatów, którzy nie mieszczą się w zakładanym budżecie płac.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Zasada Nr 3
Podaj swoje realne oczekiwania finansowe +10% na późniejsze
negocjacje. Podanie kwoty zbyt wysokiej może Cię wyeliminować z listy
kandydatów zaproszonych na rozmowę.
Jedna ważna uwaga – jak w każdych negocjacjach, nie podnosi się kwoty
swoich oczekiwań w trakcie procesu rekrutacyjnego! Bardzo źle
postrzegani są kandydaci, którzy zaczynają od 2 000 PLN a chcą skończyć
na 4 000 PLN. Nawet jeśli osoba rekrutująca ulegnie swoistemu
szantażowi kandydata, co rzadko ma miejsce, ale może się zdarzyć (gdy
proces rekrutacyjny jest bardzo ważny, terminy naglące a odpowiednich
kandydatów brak) nigdy Ci tego nie zapomni. Dlaczego? Pozwól, że
podam Ci prosty przykład z życia codziennego.
Wyobraź sobie, że chcesz kupić mieszkanie, oglądasz kilka i wybierasz
jedno, które najbardziej spełnia Twoje oczekiwania. Rezygnujesz z innych
ofert i przystępujesz do negocjowania warunków sprzedaży, takich jak
termin przekazania mieszkania czy pozostawione do Twojej dyspozycji
wyposażenie. Kiedy już wydaje Ci się, że dochodzicie do porozumienia i
za dni kilkanaście będziesz szczęśliwym posiadaczem nowego lokum,
właściciel - uzasadniając to różnymi okolicznościami - chce podnieść
cenę. Gdybyś od początku wiedział, że cena jest inna mógłbyś się tą
nieruchomością w ogóle nie zainteresować, prawda? Na pewno uznałbyś,
że jest to zachowanie nieuczciwe.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Dokładnie tak samo jest w przypadku podnoszenia oczekiwań
finansowych przez kandydatów w trakcie procesu rekrutacyjnego.
Właściciela owego mieszkania, po jego kupnie, możesz już więcej nie
widzieć na oczy, ale z pracodawcą wiążesz się na kilka lat. A nic tak w
biznesie nie pali mostów jak bycie nie fair.
Podczas wywiadu telefonicznego mogą pojawić się pytania dotyczące
specyficznych warunków oferty zatrudnienia. Na przykład praca wymaga
dyspozycyjności od zaraz, albo jest to umowa na zastępstwo, co nie było
zaznaczone w ofercie pracy, albo jest to praca na umowę zlecenie czy
związana z dłuższym szkoleniem za granicą. Różne są powody, dla
których takich informacji nie zamieszcza się w ogłoszeniu o pracę.
Czasem pracodawcą kieruje chęć przyciągnięcia większej liczby
kandydatów, a często o niektórych kwestiach nie może pisać w
ogłoszeniu, bo są poufne. Dynamiczne zmiany w różnych firmach
sprawiają też, że niektórych sytuacji nie można przewidzieć i pojawiają się
w ostatniej chwili, dlatego nie zostały zawarte w ogłoszeniu. Poruszenie
tych kwestii podczas wywiadu telefonicznego skutkuje wstępną selekcją
kandydatów, którzy z jakiś powodów nie chcą czy nie mogą
zaakceptować podanych warunków.
Rozmowa rekrutacyjna prowadzona przez telefon niczym nie różni się od
rozmowy face-to-face i w erze globalizacji jest dość popularną formą
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
rekrutacji. Korzystają z niej firmy zwłaszcza w sytuacji, gdy w projekt
rekrutacyjny zaangażowana jest osoba zza granicy. Nie przyjeżdża wtedy
na spotkania ze wszystkimi kandydatami, tylko robi wstępną selekcję
przez telefon.
Zasada Nr 4
O czym należy pamiętać przygotowując się do wywiad rekrutacyjnego
przez telefon?
• Przygotuj się do tej rozmowy tak samo dobrze jak do tradycyjnej
rozmowy kwalifikacyjnej, a nawet lepiej. Trudniej jest wywrzeć
dobre wrażenie przez telefon. Nie można obserwować rozmówcy,
nie widać niewerbalnych sygnałów jakie wysyła, także trudniej jest
nawiązać kontakt i odebrać niuanse pozytywnej czy negatywnej
reakcji.
• Ustal go w terminie jak najbardziej wygodnym dla Ciebie. Nie
krępuj się poprosić o inny termin, gdy ten podany przez rozmówcę
jest dla Ciebie niewygodny.
• Zapisz sobie imię, nazwisko i telefon rozmówcy – może się przydać
w sytuacji, gdybyś chciał się potem z nim skontaktować.
• Znajdź spokojne miejsce na odbycie rozmowy – bez dzieci, hałasu
czy goniących się kotów.
• Miej przy sobie życiorys i notatki z przygotowanymi wcześniej
odpowiedziami na pytania – w stresie łatwo o czymś zapomnieć.
• Zapisz na kartce pytania, które będziesz chciał zadać swojemu
rozmówcy.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
• Mów z uśmiechem na ustach - będzie to słychać w Twoim głosie
• Mów wolno i wyraźnie, gdy rozmawiasz w obcym języku .
• Unikaj długich pauz – gdy nie wiesz co powiedzieć odnieś się do
swoich notatek.
• Nie przerywaj rozmówcy.
• Nie masz wpływu na mowę ciała, ale masz wypływ na ton swojego
głosu – niech będzie ciepły, mocny, entuzjastyczny, tak by
słuchanie Cię było przyjemnością.
• Podkreśl raz jeszcze, że jesteś zainteresowany tą ofertą i wyraź swój
entuzjazm z powodu zainteresowania pracodawcy Twoją osobą.
Zapytaj o kolejne kroki w procesie rekrutacji – Twoim celem jest
doprowadzenie do bezpośredniego spotkania.
Jeśli pozytywnie przeszedłeś proces preselekcji, zostaniesz zaproszony na
rozmowę kwalifikacyjną w cztery oczy.
2. Wywiad nieustrukturyzowany
Rozmowa o pracę może mieć formę wywiadu nieustrukturyzowanego lub
ustrukturyzowanego. Różnica pomiędzy nimi tkwi w sposobie
prowadzenia rozmowy.
Wywiad nieustrukturyzowany nie posiada żadnego schematu czyli
rekrutujący zadaje pytania według swojego uznania. Na taką formę
rozmowy możesz trafić idąc na rozmowę o pracę do małej firmy. Ale
także w dużej, gdy jesteś umówiony na wywiad z bezpośrednim
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
przełożonym dla stanowiska, o jakie się ubiegasz. Rozmowa ta ma więcej
pytań swobodnych, osobistych, może też być z tego powodu bardziej
stresująca.
Zasada Nr 5
Znajomość własnego życiorysu (patrz Rozdział IV, Krok 2 ) i firmy (patrz
Rozdział IV, Krok 3) jest w tej sytuacji najbardziej istotną kompetencją.
Bardzo ważne jest także nawiązanie dobrego kontaktu z rozmówcą.
3. Wywiad ustrukturyzowany
Większość dużych, międzynarodowych firm stosuje obecnie przede
wszystkim wywiady ustrukturyzowane, posiadające ustalony porządek.
Firmy takie mają swoje standardy rekrutacyjne opisane w procedurach,
bądź w inny sposób sformalizowane. Po każdej rozmowie powstaje raport
na temat kandydata, w którym rekrutujący uzasadnia swoją decyzję o
odrzuceniu bądź rekomendowaniu danej osoby. W takim procesie nie ma
miejsca na twórczość własną osoby rekrutującej, kiedy z jednym
kandydatem rozmawia się o wakacjach, z drugim o planach na przyszłość
a z trzecim o pracy magisterskiej.
Plusem takiej rozmowy jest to, że jest ona usystematyzowana i można się
do niej przygotować. Jak? Tego dowiesz się czytając Rozdział IV tego
poradnika.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
3.1. Wywiad sytuacyjny
Wywiad ustrukturyzowany może przybierać różne formy. Oprócz
rozmowy opartej o życiorys, często pojawia się wywiad sytuacyjny, który
sprawdza zachowania w różnych hipotetycznych sytuacjach, mających
szansę wydarzyć się w pracy. Pytania te zaczynają się od słów „Proszę
wyobrazić sobie sytuację, gdy... Jak by się Pan zachował?” Na przykład:
„Został Pan kierownikiem zespołu. Pracownik już 2 razy w tym tygodniu
spóźnił się do pracy. Jak by się Pan zachował w tej sytuacji?”
Zasada Nr 6
Istnieje pewien sprawdzony sposób odpowiedzi w wywiadzie sytuacyjnym
- zadawaj pytania, które doprecyzują stan wyjściowy opisywanej sytuacji.
Jest to ważne z tego powodu, że odpowiadając na takie pytanie robisz w
głowie pewne założenia co do sytuacji, które nie zawsze muszą być
zgodne z założeniami rekrutującego.
Aby dobrze odpowiedzieć na tak postawione pytanie musisz zrobić
założenia co do danych wyjściowych w jakich osadzony jest przypadek
(ludzie, wcześniejsze zdarzenia, miejsce, reakcje innych, itp.) Gdy nie masz
doświadczenia biznesowego może być Ci szczególnie trudno wyobrazić
sobie przedstawioną sytuację i jest duża szansa, że nie oszacujesz dobrze
danych wyjściowych, a w efekcie źle odpowiesz na pytanie.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
W opisanym powyżej przykładzie kandydat, zanim ustosunkuje się do
sytuacji, powinien zadać dodatkowe pytania: Ile minut spóźnił się do
pracy? Czy o tym uprzedził? Czy wcześniej też się spóźniał? Czy
pogorszyła się także jakość jego pracy? Czy były już wcześniejsze
ostrzeżenia dla tego pracownika? Znalezienie odpowiedzi na te pytania
pozwoli mu wyrobić sobie opinię na temat pracownika – czy jest on
dobrym pracownikiem czy nie najlepszym, czy był już ostrzegany i jakie w
takim razie działania dyscyplinujące należałoby zastosować. Na pewno
wymagana byłaby rozmowa ostrzegająca, na której przełożony opisze
sytuację, którą zauważył, wysłucha komentarza pracownika i przedstawi
swoje oczekiwania co do preferowanego zachowania i terminu, do
którego ma nastąpić poprawa. Powinien określić także konsekwencje nie
wypełnienia zobowiązania przez pracownika.
Natomiast jeśli kandydat uzyska od rekrutującego informację, że
rozmowa taka miała już miejsce, to może od razu przejść do
konsekwencji, jakie nakreślił w pierwszej rozmowie i wprowadzić je w
życie. W zależności od zwyczajów panujących w firmie może to być kara
upomnienia, zmniejszenie wymiaru premii, wprowadzenie planu
naprawczego, po wypowiedzenie umowy włącznie, gdy brak dyscypliny
utrzymuje się od dłuższego czasu.
Czy rozumiesz już dlaczego zadawanie dodatkowych pytań w miejsce
robienia niepewnych założeń jest takie ważne? Punktem wyjścia do
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
odpowiedzi na pytanie sytuacyjne jest odkrycie obrazu, jaki ma w głowie
osoba zadająca pytanie. Jeśli tego nie zrobisz, błądzisz we mgle. W
powyższym przykładzie rekrutujący mógł zrobić zarówno założenie, że
jest to pierwszy wybryk pracownika jak i kolejny.
Zasada Nr 7
Innym sposobem ujawniania założeń rekrutującego w miejsce zadawania
dodatkowych pytań jest myślenie na głos. Rekrutujący może wtedy
zapoznać się z tokiem Twojego rozumowania i nawet jeżeli zbłądzisz, bo
zrobiłeś mylne założenie, może je na bieżąco skorygować.
Pracodawcy, zadając różne pytania sytuacyjne, poszukują konkretnych
umiejętności i cech u kandydatów do pracy. Najbardziej w cenie jest
uczciwość, elastyczność w działaniu, bycie „graczem zespołowym”,
umiejętność negocjowania, poszukiwania rozwiązań, zaangażowanie,
samodzielność w rozwiązywaniu problemów, informowanie o
problemach. Jeśli pójdziesz tropem tych cech, nie musisz się obawiać, że
udzielisz niewłaściwej odpowiedzi na pytanie.
3.2. Wywiad kompetencyjny (behawioralny)
Drugą, znacznie częściej spotykaną formą wywiadu ustrukturyzowanego
jest wywiad kompetencyjny. Czym są kompetencje?
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Kompetencje to zdolność wykorzystania przez człowieka jego wiedzy,
umiejętności, systemu wartości i cech osobowości do osiągania celów,
wyników i standardów oczekiwanych na zajmowanym stanowisku pracy.
Kompetencje często błędnie utożsamiane są z kwalifikacjami, ale jest to
pojęcie szersze, mówiące o pełnym potencjale kandydata, który przejawia
się w jego zachowaniach, zwłaszcza w nowych sytuacjach zawodowych.
Potocznie kompetencja to jest to, czym dany człowiek „powinien być w
stanie się wykazać”, gdy zaistnieje dana sytuacja zawodowa.
Pytania sprawdzające poziom danej kompetencji są łatwe do
przewidzenia. Pewnie zadajesz sobie teraz pytanie skąd masz wiedzieć
jakie kompetencje będą sprawdzane podczas Twojej rozmowy
kwalifikacyjnej? Odpowiedź znajdziesz w ogłoszeniu o pracę, a jak je
czytać, opisuję w Rozdziale IV, Kroku 1.
Stopień realizacji danej kompetencji sprawdzany jest za pomocą dwóch
lub trzech pytań. Każdy kandydat otrzymuje podobny, jeśli nie taki sam
zestaw pytań badających daną kompetencję. Rekrutujący kierując się
opisem kompetencji, w wypowiedzi kandydata szuka opisu zachowań, w
jakich się ona przejawia. Kandydaci oceniani są wg nasilenia danej
kompetencji - im więcej tych cech wykażesz w swojej odpowiedzi, tym
wyżej zostaniesz oceniony.
Oto przykład opisu jednej z kompetencji, opracowany na podstawie „The
Leadership Architect Suite”, autorstwa M.M. Lombardo & R.W.Eichinger.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
UMIEJĘTNOŚCI ORGANIZACYJNE
• Zdobywa zasoby (ludzi, pieniądze, materiały, wsparcie) by wykonać zadanie
• Podejmuje różnorodne działania by osiągnąć cel
• Używa zasobów efektywnie i skuteczenie
• Organizuje informacje i dane w użyteczny sposób
Przykładowe pytania sprawdzające poziom kompetencji
• Czy kiedykolwiek zarządzał Pan grupą projektową/zadaniową, której członkowie byli z różnych
grup/komórek organizacyjnych firmy?
• Czy zdarzyła się sytuacja, że nie wykonał Pan jakiegoś zdania, bo nie udało się Panu zgromadzić
zasobów?
• Proszę opowiedzieć o sytuacji, gdy musiał Pan poprowadzić projekt, którego nigdy wcześniej
Pan nie robił.
• Jakie zna Pan użyteczne i nieużyteczne sposoby gromadzenia zasobów, które pozostają poza
Pana bezpośrednim wpływem?
• Jaki był najbardziej skomplikowany logistycznie projekt, który Pan prowadził?
• Czy uważa Pan, że jest Pan lepszy od innych w organizowaniu zasobów? Dlaczego?
Na co zwraca uwagę rekrutujący
• Świadomości terminów
• Umiejętności motywowania innych
• Umiejętności patrzenia na sytuację oczami innych
• Asertywności
• Umiejętność współpracy z innymi
• Sprawdzania statusu realizacji zadań przez innych
• Umiejętności precyzyjnego komunikowania się
• Różnorodności taktyk w organizowaniu zasobów
• Informowania innych o statusie projektów
• Umiejętności koordynowania/prowadzenia projektów
• Słuchania innych
• Zaufania do innych
• Śledzenia statusu projektów
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Wywiad kompetencyjny opiera się na prostym założeniu, że nasze
przeszłe zachowania warunkują te przyszłe. Innymi słowy - jesteś
oceniany przez pryzmat swoich przeszłych zachowań. Jeśli to, jak
postępowałeś do tej pory odpowiada oczekiwaniom rekrutującego,
oznacza to, że jesteś dobrym kandydatem. Jeśli jest odwrotnie – masz
małą szansę na pracę. Może wydać Ci się to pozbawione sensu, ale
badania naukowe wykazują, że wywiad behawioralny jest pięć razy
bardziej skuteczny od tradycyjnych metod prowadzenia rozmów
rekrutacyjnych.
Pytania behawioralne są zadawane w dość charakterystyczny sposób:
„Proszę podać przykład sytuacji, gdy....”.
Zasada Nr 8
Schemat odpowiedzi na pytanie typu behawioralnego można opisać
akronimem STAR czyli
Situation (sytuacja)
Task (zadanie)
Action (działanie)
Result (rezultat)
Najpierw przedstawiasz obraz sytuacji, potem opisujesz zadanie jakie było
do wykonania, działanie jakie podjąłeś i wynik, jaki otrzymałeś w
rezultacie tych działań.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Przywołuj takie przykłady swoich działań, które przekonają rekrutującego,
że jesteś jedynie słusznym kandydatem. Skorzystanie z gotowych
przepisów zawartych w tym poradniku, z pewnością Ci ułatwi.
Rozdział IV: 6 kroków przygotowujących do rozmowy rekrutacyjnej
Zanim rozpoczniesz przygotowania do rozmowy rekrutacyjnej, zapoznaj
się z listą 10 najbardziej pożądanych przez pracodawców cech u
kandydatów do pracy, bez względu na stanowisko o jakie się ubiegają. Są
to:
1. szybkość uczenia się
2. umiejętność dostosowania się do otoczenia i zmian
3. umiejętność współdziałania w zespole
4. zdolności interpersonalne – czyli umiejętność budowania i
utrzymywania kontaktów
5. umiejętność komunikowania się - czyli przekazywania informacji,
zarówno pisemnie jak i ustnie
6. umiejętność rozwiązywania problemów
7. przejawianie inicjatywy i zaangażowania
8. wzbudzanie zaufania
9. etyka pracy
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
10.samodzielność w działaniu
Kiedy już wiesz, czego pracodawcy najbardziej poszukują, jedyne co
masz zrobić, to im to dać.
Krok 1. Dokonaj analizy oferty pracy
Uważnie przeczytaj ogłoszenie o pracę, na które aplikujesz. Możesz w
nim wyczytać informację co jest dla pracodawcy istotne, a więc i o co
będzie Cię pytać. W ofercie pracy zawarte są wymagania co do
umiejętności – pojawiają się tu informacje co do oczekiwanego
wykształcenia, znajomości języka, obsługi programów komputerowych.
Mogą pojawić się także inne specjalne wymagania stanowiska pracy, np.
pisanie na komputerze z odpowiednią prędkością, czy programowanie w
języku C+ . Są to informacje napisane wprost i można się spodziewać
pytań na ten temat.
Drugą grupę wymagań stanowiska pracy stanowią kompetencje „miękkie”
i one też są często nazwane wprost w ogłoszeniu. Najczęściej pracodawcy
zamieszczają w ogłoszeniach oczekiwania w zakresie zarządzania swoim
czasem pracy, szybkiego uczenia się, dobrego komunikowania z innymi,
współdziałania w zespole, umiejętności rozwiązywania problemów,
planowania, zorientowania na cele czy zarządzania ludźmi, jeśli jest to
stanowisko kierownicze. Skoro oczekiwania te są tak jasno sprecyzowane
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
w opisie stanowiska pracy, łatwo możesz przewidzieć, o co będziesz
zapytany na rozmowie o pracę.
Pojawiają się też kompetencje specyficzne, właściwe dla danego
stanowiska pracy. Ma je zwykle mała grupa potencjalnych kandydatów -
jeśli znajdujesz się w tej szczęśliwej mniejszości, masz niewątpliwą
przewagę w stosunku do większości kandydatów. Mogą to być unikalne
kompetencje techniczne albo znajomość rzadkiego języka. Twoja
przewaga nad konkurencją ma istotne znaczenie oczywiście tylko wtedy,
gdy aplikujesz na stanowisko, na którym kompetencje te są w cenie. Na
nic zda się Twoja znajomość hiszpańskiego, jeśli aplikujesz o pracę, w
której wymagana jest tylko znajomość angielskiego. Wielu kandydatów
nie potrafi tego zrozumieć, ale Twoja przewaga w takim procesie
rekrutacji jest pozorna, a mówiąc wprost nie ma jej wcale. Pracodawca nie
zapłaci Ci za umiejętności, których nie potrzebuje.
Jeśli chciałbyś zatrudnić panią do sprzątania mieszkania, na pewno
byłoby Ci wszystko jedno jakie ma wykształcenie – ważne jest, by dobrze
wykonywała pracę, której od niej oczekujesz. Gdyby przyszła sprzątać Ci
mieszkanie doktorantka chemii, na pewno nie uważałbyś, że musisz
więcej zapłacić jej za sprzątanie z powodu posiadania tytułu naukowego.
A kandydaci do pracy często popełniają ten błąd – uważają, że jeśli znają
dwa lub trzy języki, są więcej warci na rynku pracy. Owszem, ale tylko w
firmie, która wszystkich tych języków potrzebuje.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Ćwiczenie nr 1 – Zbuduj swoją listę pytań na podstawie opisu stanowiska
Mając przed oczami ofertę pracy stwórz listę 10 pytań, które zadałbyś
sobie będąc na miejscu pracodawcy.
1. ……………………………………………………………………
2. ……………………………………………………………………
3. ……………………………………………………………………
4. ……………………………………………………………………
5. ……………………………………………………………………
6. ……………………………………………………………………
7. ……………………………………………………………………
8. ……………………………………………………………………
9. ……………………………………………………………………
10. ……………………………………………………………………
Krok 2. Dokonaj analizy życiorysu
Kiedy już poddałeś analizie ofertę pracy i wiesz, jakich pytań możesz się
spodziewać na rozmowie, nadszedł czas na analizę życiorysu pod kątem
oczekiwań pracodawcy. Chcę przekazać Ci w tym miejscu bardzo ważną
informację, której być może nikt Ci do tej pory nie przekazał - nie ma
jednego życiorysu dobrego na wszystko. Nie może być mowy o tym, że
„one size fits all”.
Życiorys powinien być napisany z myślą o stanowisku, o jakie się starasz.
Nie namawiam Cię tutaj do wymyślania faktów, które nie miały miejsca.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Mam na myśli takie przedstawienie swojego wykształcenia czy
doświadczenia, aby pracowały na Twoją korzyść – czyli wyeksponowanie
rzeczy, które Ci pomogą i pominięcie milczeniem tych, które mogą nie
spotkać się z entuzjazmem przyszłego pracodawcy.
Spójrz na swój życiorys jak na historię. Jeśli chcesz być kandydatem, który
odniósł sukces na rozmowie, powinna to być historia sukcesu. Progres
czyli rozwój, to klucz do Twojej historii zawodowej. Jeśli Twój obecny
życiorys nie odzwierciedla tego progresu, to zadbaj o takie jego
zredagowanie, aby jednak rozwój kariery był widoczny. Każde stanowisko
pracy można przedstawić w sposób, który umiejętnie podkreśla
informacje, na których uwypukleniu Ci zależy. Jest to tylko kwestia
sposobu podania informacji.
Ćwiczenie nr 2 – Znajdź swoje słabe punkty
Dokonaj analizy swojego życiorysu pod kątem wymagań stanowiska
pracy, o które się ubiegasz. Wypełnij w tym celu poniższą tabelkę.
Zapewniam Cię, że taką samą pracę nad Twoim życiorysem, chociaż
niekoniecznie na kartce, wykona osoba rekrutująca.
ANALIZA ŻYCIORYSU POD KĄTEM STANOWISKA………………..
MOJE PLUSY MOJE MINUSY
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Ćwiczenie nr 3 – Znajdź antidotum na swoje słabe punkty
A teraz przeczytaj każdy z zapisanych powyżej minusów i znajdź jego
pozytywny odpowiednik. Brak wymaganego doświadczenia można
przedstawić także jako brak złych nawyków w pracy czy brak
przywiązania do jedynego słusznego sposobu postępowania, jaki często
mają ci, którzy pracowali w jednej firmie przez kilka lat. Są pracodawcy,
którzy celowo unikają przejmowania pracowników od konkurencji,
ponieważ trudno wykorzenia się złe nawyki.
Przy każdym swoim minusie napisz także jakie działania podjąłeś by
zminimalizować ich wagę. I tak, na przykład, gdy brak Ci doświadczenia w
księgowości, może zapisałeś się na kurs dla księgowych gdzie zdobywasz
praktyczną wiedzę bazując na znanym programie księgowym, co wiernie
oddaje rzeczywistą pracę? Albo zapisałeś się na biuletyn serwisu
księgowego i podejmujesz intensywne samokształcenie w tym kierunku?
Możliwości masz wiele – zastanów się nad nimi i wypełnij poniższą
tabelkę.
Minus Jego pozytywna
strona
Podjęte działania w celu
zminimalizowania jego wpływu
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Jeśli Ty sam nie będziesz przekonany o tym, że Twoje minusy są
rekompensowane przez plusy, to kto ma być? Zostałeś zaproszony na
rozmowę, więc ktoś już dostrzegł w Tobie potencjał i uznał, że masz duże
szanse poradzić sobie w tej pracy. Teraz tylko czeka, aż rozwiejesz jego
ostatnie wątpliwości, które być może się pojawiły. Wykorzystaj tą szansę i
bądź dobrze przygotowany do odpowiedzi na niewygodne pytania.
Następnym elementem analizy życiorysu jest Twoje dotychczasowe
doświadczenie, zawodowe i pozazawodowe oraz to jak możesz
wykorzystać je na nowym stanowisku. Dokonanie takiego podsumowania
jest istotne zwłaszcza wtedy, gdy zmieniasz charakter pracy, ale
oczywiście nie tylko wtedy. Zwracam uwagę na tę szczególną sytuację
zawodową, gdyż wymaga ona większego wysiłku włożonego w
przekonanie pracodawcy, że skorzysta na tym, co robiłeś do tej pory. Ale
wykonanie poniższego ćwiczenia jest ważne na etapie przygotowywania
do każdej rozmowy rekrutacyjnej.
Ćwiczenie nr 4 – Dokonaj analizy umiejętności zawodowych
Wypisz umiejętności, których nauczyłeś się na poprzednich stanowiskach,
a które możesz wykorzystać w pracy, o jaką się starasz.
1. …………………………………………………………......………….......
2. ………………………………………………………...…………………...
3. .....................................................................................................
4. ……………………………………………………………………………..
5. ……………………………………………………………………………..
6. ………………………………………………………………...…………...
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Takie przestawienie swojego doświadczenia jest istotne z dwóch
powodów. Po pierwsze - masz większą szansę przekonać do siebie
pracodawcę. Po drugie – zaprezentujesz się jako kandydat, który podjął
przemyślaną decyzję co do aplikowania na to stanowisko. Kandydat, który
ma wysoką samoświadomość i nie zmienia sobie pracy, ot tak bez
zastanowienia, tylko dokonał analizy swoich mocnych stron, umiejętności
i doświadczenia pod kątem nowego stanowiska. Kandydaci nie mający
doświadczenia zawodowego często nie doceniają osiągnięć które mają, a
które nie są związane bezpośrednio z wykonywanym zawodem.
Spis zasobów, jakimi dysponujesz powinien dotyczyć nie tylko pracy
zawodowej, ale także aktywności pozazawodowej. Jeśli masz jakieś
zainteresowania powiązane z pracą lub pokazujące cechy charakteru
pożądane na danym stanowisku, warto je ujawnić. One też przekonują
pracodawcę, że jesteś odpowiednim kandydatem na to stanowisko.
Przykłady można by mnożyć – udział w akcjach wolontariatu, pełnienie
roli starosty na studiach, organizowanie zbiórki dla domu dziecka,
członkostwo w różnych organizacjach społecznych (uwaga z politycznymi
– jest to zawsze ryzykowny grunt!). Przedstawiasz się wówczas jako osoba
aktywna, zaangażowana, która chętnie podejmuje działania, a przy okazji
tych aktywności uczysz się różnych umiejętności, które możesz
wykorzystać w pracy, np. zjednywania sobie ludzi, przedsiębiorczości,
cierpliwości, organizowania różnych przedsięwzięć.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Jak widzisz, w aktywności nie związanej z pracą, także przejawia się
poszukiwane przez rekrutujących doświadczenie i nabywanie różnych
umiejętności, przydatnych potem w życiu zawodowym.
Ćwiczenie nr 5 – Dokonaj analizy umiejętności pozazawodowych
Wypisz umiejętności, których nauczyłeś się w różnych miejscach nie
związanych z pracą, a które możesz wykorzystać w pracy, o jaką się
starasz.
1. ……………………………………………………………………….......
2. ……………………………………....…………………………………...
3. ...................................................................................................
4. ………………………………………...…………………………………..
5. ……………………………………………………………………………..
6. ………………………………...…………………………………………...
7. …………………………………...………………………………………...
Kolejnym etapem pracy z życiorysem jest wykonanie spisu cech
charakteru, które są użyteczne na danym stanowisku pracy. Pożądane
cechy charakteru często wymienione są wprost w ogłoszeniu o pracę, ale
nie zawsze. Jeśli ich nie ma, spróbuj wyobrazić sobie jakie cechy
osobowości sprzyjają dobrej pracy w tym zawodzie.
Nie jest to takie trudne, jak może Ci się wydawać na początku. Łatwo, na
przykład, możesz wyliczyć 5 cech, których oczekujesz od osoby
obsługującej klientów na infolinii, prawda? W taki sposób możesz opisać
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
tak naprawdę każde stanowisko pracy. Zrób to teraz dla stanowiska
pracy, na które aplikujesz.
Ćwiczenie nr 6 – Zbuduj listę pożądanych cech charakteru
Korzystając z opisu stanowiska pracy zamieszczonego w ogłoszeniu o
pracę, zrób listę cech charakteru idealnego kandydata na to stanowisko.
Bądź w tym ćwiczeniu uczciwy wobec siebie i wypisz też te cechy, których
nie posiadasz. Rekrutujący na pewno ich nie pominie.
1. …………………………………….........…………………………….......
2. …………………………………………..………………………………...
3. .....................................................................................................
4. ……………………………………………………………………………..
5. ……………………………………………………………………………..
6. ……………………………………………...……………………………...
7. ………………………………………………...…………………………...
Gdy masz już gotową listą, zrób audyt własnych cech charakteru, które
mogą sprzyjać pracy na tym stanowisku.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Ćwiczenie nr 7 – Zbuduj listę swoich cech charakteru
Stwórz listę swoich cech charakteru, które mogą okazać się przydatne
danym stanowisku pracy. Zadaj sobie pytania: Co przemawia za tym, że
sprawdzę się w tej roli? Kim jestem? Jakie są moje atuty jako pracownika?
1. ………………………………...…………………………………………...
2. .....................................................................................................
3. ……………………………………………………………………………..
4. ……………………………………………………………………………..
5. …………………………………...………………………………………...
Mam nadzieję, że cechy które rozpoznałeś u siebie będą choć w części
pokrywać się z tym oczekiwanymi przez pracodawcę. Jeśli nie, daj sobie
spokój z tą pracą. Nawet jeśli ją dostaniesz, będziesz w niej nieszczęśliwy.
Jeśli aplikując na dane stanowisko podejmujesz kontrowersyjną z
obiektywnego punktu widzenia decyzję, jak na przykład zmiana pracy z
dużej firmy na małą, z kierowniczego stanowiska na szeregowe, bądź
czujny. Przyszły pracodawca nie zapomni na pewno zapytać Cię o
motywy tej decyzji, o to czy zdajesz sobie sprawę ze zmiany jaka Cię
czeka. Będziesz musiał przekonać go, że jest to przemyślany wybór i
dostrzegasz plusy tej zmiany.
Oczywiście Ty i ja wiemy, że powody takiej zmiany bywają różne, czasem
też leżą poza zasięgiem Twojego wpływu i zostały wymuszone. Może
jesteś na przykład w okresie wypowiedzenia i nie chcesz tego ujawniać,
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
więc chwilowo nie możesz pozwolić sobie na przebieranie w ofertach.
Zapewniam Cię, że nie jest to odpowiedź, którą pracodawca chciałby
usłyszeć. Nikt nie chce przyjmować do swojej firmy pracowników, którzy
przyszli tam bo nie mieli innego wyjścia.
Dlatego zachęcam Cię - jeśli taka sytuacja jest Twoim udziałem - abyś już
teraz zaprzągł swój kreatywny umysł do pracy i wymyślił akceptowalne
dla pracodawcy powody chęci zmiany obiektywnie lepszej pracy na
obiektywnie gorszą. Pamiętaj – człowiek sukcesu nawet na cmentarzu
widzi same plusy☺.
Ćwiczenie nr 8 – Zmień negatyw w pozytyw
Dokonaj analizy stanowiska pracy, na które aplikujesz i swojego życiorysu.
Czy jest coś, sprawia, że nowe stanowisko pracy jest gorsze od Twojego
obecnego? Jeśli tak, to wypisz minimum 3 rozsądne argumenty, które
przekonają rekrutującego, że nowa praca jest dla Ciebie atrakcyjna
pomimo tych niekorzystnych zmian.
1. ……………………………………...……………………………………...
2. ...........................................................................................................
3. ……………………………………………………………………………..
Krok 3. Zbierz informacje o firmie
Ten krok zawiera w sobie dwa etapy – proces zbierania informacji
formalnych i nieformalnych. Informacje formalne zbierasz, a mówiąc
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
wprost uczysz się ich na pamięć po to, by na rozmowie zaprezentować
znajomość firmy. Informacje nieformalne natomiast pomagają poznać
klimat organizacji, środowisko pracy, które panuje w firmie z pierwszej
ręki, czyli od jej pracowników.
Ćwiczenie nr 9 - Poszukaj formalnych informacji o firmie
Wejdź na oficjalną stronę WWW firmy, do której aplikujesz i znajdź
odpowiedzi na poniższe pytania:
Kiedy powstała firma?
Jakie produkty lub usługi oferuje?
Jaką ma misję, wizję, wartości (jeśli ma)?
Gdzie ma swoją siedzibę?
W ilu krajach jest obecna?
Ilu zatrudnia pracowników?
Kto należy do grona jej klientów?
Czy firma podejmuje działania z zakresu społecznej odpowiedzialności
biznesu? Jeśli tak, to na czym polega ta działalność?
Jakie informacje na tej stronie szczególnie Cię zainteresowały i dlaczego?
Wiele firm chwali się na swoich stronach osiągnięciami w zakresie
społecznej odpowiedzialności biznesu. Jest to modny ostatnio temat,
związany z prowadzeniem akcji charytatywnych, ochroną środowiska,
organizowaniem inicjatyw lokalnych wspierającym określone grupy
społeczne. Firmy traktują taką aktywność prestiżowo, często w akcjach
uczestniczą sami pracownicy, warto więc na rozmowie o tym wspomnieć,
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
by pokazać że zauważasz i doceniasz inicjatywy, które robią z myślą o
innych.
Przeglądając stronę firmową wybierz sobie taką informację, która Cię
naprawdę interesuje. Przyda Ci się ta wiedza po to, by wykazać
autentyczne zainteresowanie firmą i jeszcze bardziej uwiarygodnić swoją
motywację do podjęcia pracy. Może podczas rozmowy nie być czasu by
nią zabłysnąć, ale warto być przygotowanym na taką okoliczność. Tak jak
my sami lubimy słuchać komplementów na swój temat, tak samo
pracownicy firm lubią słuchać komplementów na temat firmy, w których
pracują, dlatego trudno tutaj przesadzić.
Zdobywając informacje nieformalne możesz korzystać z reklamy
szeptanej , poszukać informacji na grupach czy forach dyskusyjnych, a
także blogach. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę nazwę firmy i hasło „jak
się pracuje” i można znaleźć strony, gdzie temat pracy w firmie X jest
poruszany.
Zalecam jednak czytanie takich postów z dużym dystansem. Zwróć uwagę
na to, że tych niezadowolonych, bez względu na temat, jest zawsze
więcej. Ci zadowoleni z pracy czy z życia generalnie, nie wylewają swoich
żalów w internecie, tylko po prostu żyją. Zauważ, że szczęśliwi ludzie nie
mają potrzeby wypisywania na forach jak im się świetnie pracuje. Z reguły
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
robią to ci, którzy czują się pokrzywdzeni (słusznie bądź nie) bądź
niedocenieni.
Niektórzy pracownicy, w ramach zemsty, postawili sobie za cel
„nakręcenie” czarnego PR-u wokół firmy, są więc aktywni w wielu
miejscach w sieci. Tak jak wirus komputerowy zaraża w szybkim tempie
tysiące komputerów, tak niepochlebna wiadomość o firmie rozchodzi się
z prędkością światła po internautach i jest przekazywana z komputera na
komputer.
Ta historia przypomina mi pewien humorystyczny tekst w formie bloga o
pracy w jednej z koreańskich firm produkujących sprzęt AGD, który krążył
w sieci kilka lat temu. Nie pamiętam, czy padła tam wprost nazwa firmy,
czy była ona zbyt oczywista do wydedukowania, w każdym razie z tekstu
zapamiętałam jedną tylko informację - aby nigdy nie aplikować do tego
pracodawcy.
Ten przykład obrazuje pole rażenia współczesnych metod „czarnego” PR.
Nie znałam osobiście autora zwierzeń, nie był mi znany nawet z
opowiadań, nie mógł być więc dla mnie żadnym autorytetem. A jednak
zainfekował mój sposób myślenia o tej firmie. Ile osób przeczytało jego
maila? Znając potęgę poczty internetowej minimum kilka tysięcy – tekst
był napisany ze swadą i dobrze się go czytało. Jeśli celem autora było
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
stworzenie negatywnej atmosfery wokół firmy, to na pewno mu się to
udało.
Więcej jednak w sieci tekstów z obraźliwymi niż humorystycznymi
komentarzami. Czytając je powinieneś kierować się zdrowym rozsądkiem i
sam w swojej głowie rozstrzygnąć na ile opinie tam przedstawione
przekonują Cię lub zniechęcają do podjęcia decyzji o pracy w danej
firmie.
Ćwiczenie nr 10 - Poszukaj nieformalnych informacji o firmie
Wykorzystując źródła opisane powyżej, zbierz nieformalne informacje o
firmie, w której chcesz zacząć pracować. Zapisz swoje uwagi.
………………………………………………..…………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
Krok 4. Zbierz informacje o rekrutującym
Jeśli znasz z imienia i nazwiska osobę, z którą odbędziesz mieć nterview
(a powinieneś znać), warto zasięgnąć o niej informacji w Internecie.
Będziesz wtedy wiedział w jakim jest wieku, jakie ma doświadczenie,
gdzie się uczyła, skąd pochodzi. Łatwiej nawiążesz z nią kontakt, gdy
poznasz ją nieco przed rozmową. Może odkryjesz, że macie wspólne
hobby albo wspólnych znajomych? Twoim celem powinno być
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
znalezienie informacji, które pomogą Ci nawiązać kontakt z rekrutującym
podczas rozmowy o pracę.
Ćwiczenie nr 11 - Poszukaj informacji o rekrutującym
Sprawdź obecność w sieci osoby, z którą masz odbyć rozmowę o pracę.
Wykorzystaj do tego portale społecznościowe, typu Nasza Klasa czy
FaceBook, a z biznesowych Goldenline czy LinkedIn. Zwłaszcza na tych
dwóch ostatnich jest zarejestrowanych wielu profesjonalistów i można
przeglądać ich profile bez ograniczeń. Zapisz istotne informacje, które
udało Ci się odnaleźć o rekrutującym.
…………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
Jaki wątek w rozmowę możesz wprowadzić, aby nawiązać z nią dobry
kontakt?
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………...
Ważna uwaga – nie przesadzaj jednak z afiszowaniem się ile wiesz o
swoim rozmówcy, a tym bardziej nie zapraszaj go do swoich kontaktów
przed rozmową. Może poczuć się inwigilowany, a nie jest to odczucie
miłe i może przysporzyć Ci problemów. Na rozmowie też zachowaj
dyskrecję. To, ile o nim wiesz, jest Twoją tajną bronią a nie powodem do
popisywania się, chyba że wyczujesz iż jest na taką rozmowę otwarty.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Krok 5. Przećwicz rozmowę z zaufaną osobą
Jeśli nie masz jeszcze doświadczenia w uczestniczeniu w rozmowach
kwalifikacyjnych, albo z jakiś powodów nie czujesz się w nich pewnie,
odegraj scenkę rozmowy o pracę z zaufaną osobą. Może Ci się to w
pierwszej chwili wydawać głupie, ale zapewniam Cię, że warto spróbować.
Doświadczenie, które wyniesiesz z tego ćwiczenia jest bezcenne.
Ćwiczenie nr 12 – Odegraj scenę rozmowy o pracę
1. Zrób listę minimum 10 pytań, których możesz się spodziewać.
1 …………………………………………………………………………………..
2 …………………………………………………………………………………..
3 …………………………………………………………………………………..
4 …………………………………………………………………………………..
5 …………………………………………………………………………………
6 …………………………………………………………………………………..
7 …………………………………………………………………………………..
8 …………………………………………………………………………………..
9 …………………………………………………………………………………..
10 …………………………………………………………………………………
2. Poproś zaufaną osobę, by Ci je po kolei zadawała, a Ty odpowiadaj na
nie tak jak odpowiedziałbyś na rozmowie. Jeśli chcesz, możesz nagrywać
tą rozmowę.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
3. Poproś osobę odgrywającą rolę rekrutującego, by powiedziała Ci o
swoich odczuciach względem Ciebie jako kandydata.
4. Korzystając z informacji zwrotnej od osoby grającej rolę rekrutującego,
odpowiedz szczerze na następujące pytania :
1. Czy jako kandydat nawiązałeś dobry kontakt z rekrutującym?
2. Czy panowałeś nad nerwowymi ruchami?
3. Jak przebiegała komunikacja niewerbalna? (kontakt wzrokowy,
postawa, gestykulacja, uścisk ręki, ton głosu, itp.)
4. Jakie było tempo Twoich odpowiedzi?
5. Czy nie byłeś zbyt małomówny lub przeciwnie – nadmiernie gadatliwy?
6. Czy byłeś konsekwentny w swoich odpowiedziach?
7. Czy mówiłeś zrozumiałym językiem?
8. Czy byłeś konkretny w swoich odpowiedziach?
9. Na które pytania odpowiedziałbyś teraz inaczej?
10. Czy zachowałeś pozytywną postawę przez cały czas rozmowy?
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat czynników odgrywających istotną
rolę przy ocenie kandydata na rozmowie rekrutacyjnej, przeczytaj
Rozdział V.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Krok 6. Pozbądź się stresu
O doraźnych sposobach radzenia sobie ze stresem tuż przed rozmową
piszę w Rozdziale V w pkt 22. Tutaj zachęcam Cię, abyś zapobiegał
stresowi już na etapie przygotowania do rozmowy. Będąc dobrze
przygotowanym, możesz zminimalizować jego oddziaływanie lub wręcz
go wyeliminować.
Ćwiczenie nr 13 – Zwalcz stres
1. Zrób listę swoich zasobów - pomyśl, co pomagało Ci opanować stres w
innych sytuacjach, na przykład przed egzaminami. Niektórzy przed
ważnym wydarzeniem idą poprzedniego dnia wcześnie spać, inni starają
się być intensywnie zajęci by zająć myśli czymś innym. Co działa w Twoim
przypadku? Jakie metody opanowania stresu wypracowałeś do tej pory?
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………….
Oprócz wypracowania własnych, unikalnych sposobów na stres, które
działają w Twoim przypadku, chcę zaproponować Ci ćwiczenie, którego
wykonanie zagwarantuje Ci spokój podczas rozmowy kwalifikacyjnej.
Wykonaj je teraz.
1. Wstań i wyobraź sobie, że przed Tobą rozciąga się Twoja linia czasu.
Zaznacz symbolicznie miejsce (np. przez położenie tam długopisu czy
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
jakiegokolwiek przedmiotu, który masz pod ręką), w którym jest dzień
Twojej rozmowy o pracę.
2. Zacznij iść wolno w kierunku tego wydarzenia, skupiając myśli na
swoim potencjale – wiedzy, umiejętnościach, ludziach, którzy stanowią
Twój atut i będą Cię wspierać podczas rozmowy o pracę. To są Twoje
zasoby i na nich skupiaj całą swoją uwagę zbliżając się do tego miejsca w
przestrzeni, w którym będzie miała miejsce Twoja rozmowa o pracę.
3. Kiedy jesteś jeden krok od tego wydarzenia zatrzymaj się na chwilę,
wzmocnij w sobie poczucie mocy, które masz w sobie w związku z
posiadaniem takich zasobów i wejdź na to miejsce.
4. Idź dalej. Pierwszy krok i jesteś teraz 5 minut po rozmowie, drugi krok i
jesteś godzinę po, trzeci krok - dzień po, czwarty - tydzień po, piąty -
miesiąc po.... Zauważ, jak dobrze teraz się czujesz i jakie przyjemne
uczucia zastąpiły wcześniejszy stres.
5. Zejdź teraz z linii czasu i wróć do miejsca, z którego zaczynałeś swoją
podróż w czasie. Spójrz na swoją przyszłość i zauważ, co zmieniło się w
Twoim postrzeganiu przyszłej rozmowy o pracę.
6. Zrób to ćwiczenie tyle razy ile potrzebujesz, aby spoglądać w
przyszłość ze spokojem i optymizmem.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Rozdział V: 40 niezmiennych zasad kandydata sukcesu
1. Ubierz się profesjonalnie
Stara prawda „ jak cię widzą, tak cię piszą” nie straciła nic na swojej
aktualności. Choć możesz spierać się ze mną, czy to ma sens, czy nie ma,
czy rzeczywiście szata zdobi człowieka, czy nie - niezaprzeczalnym faktem
pozostaje, iż oceniamy ludzi po wyglądzie. Twój strój wpływa na
wrażenie, jakie wywierasz na rozmówcy w zakresie zaufania,
wiarygodności, sympatii i atrakcyjności interpersonalnej.
Jak się ubrać na rozmowę kwalifikacyjną? Profesjonalnie, a to zależy od
stanowiska, o jakie się ubiegasz. Ubiór powinien być do niego adekwatny.
Trochę dziwnie wyglądałby kierowca tira na rozmowie rekrutacyjnej w
garniturze. Są firmy, w których nawet informatyk ubrany w garnitur
wyglądałby nieprofesjonalnie. I odwrotnie – są inne firmy, w których
panuje formalna kultura organizacyjna i podobnie formalny strój jest mile
widziany.
Jeśli nie wiesz jakie zasady dotyczące stroju panują w firmie do której
aplikujesz, lepiej ubierz się bardzo dobrze niż niedbale. Może się zdarzyć,
że na rozmowie rekrutacyjnej będziesz ubrany bardziej elegancko niż
codziennie będziesz przychodził do pracy, ale nie przejmuj się tym.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Co określenie „elegancki strój” oznacza w praktyce?
Dla kobiet dobrym strojem jest kostium, spodnium lub czarne eleganckie
spodnie w połączeniu z bluzką z kołnierzykiem i marynarką. Mężczyźni
zawsze dobrze będą wyglądać w ciemnym garniturze, eleganckiej koszuli
(obowiązkowo wyprasowanej) i krawacie.
Niech nigdy nie przyjdzie Ci do głowy przyjść na rozmowę rekrutacyjną w
dżinsach, z gołym pępkiem, odsłoniętym tatuażem na pół pleców albo w
krótkich spodenkach, klapkach czy butach do wędrówek po górach.
Chyba że starasz się o pracę na stanowisku, na którym taki rodzaj stroju
uważany jest za profesjonalny (czyli np. do obsługi klientów solarium albo
do sklepu sportowego).
2. Bądź 10 minut przed czasem
Zadbaj o to, by przyjechać 10-15 minut przed czasem. Jeśli możesz,
sprawdź dzień przed rozmową trasę dojazdu, abyś nie musiał być
zaskoczony długością korków, ilością przystanków autobusowych czy
zakazem skrętu w lewo. Dla własnego komfortu określ dokładnie, ile
czasu zajmie Ci dotarcie na miejsce, aby zdążyć na czas. Jeśli nie możesz
wcześniej przećwiczyć trasy, sprawdź przynajmniej w Internecie jej
dokładny przebieg i szacunkowy czas podróży.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Gdy już przydarzy Ci się ta nieprzyjemna sytuacja, że jesteś w drodze i już
wiesz, że nie zdążysz na czas, zadzwoń do osoby, z którą masz odbyć
rozmowę z informacją o spóźnieniu. Wykonaj ten telefon, nawet jeśli
miałoby to być spóźnienie tylko 5-minutowe. Warto to zrobić, aby w tak
trudnej sytuacji uratować swój wizerunek. Masz wówczas szansę, nawet
przy tym nieszczęśliwym zbiegu okoliczności, przedstawić się jako osoba
odpowiedzialna i szanująca czas innych.
Jeśli wszystko idzie zgodnie z planem i uda Ci się przybyć przed czasem,
spędź czas oczekiwania na zaproszenie na rozmowę z korzyścią dla siebie.
W miejscu, w którym przyjdzie Ci czekać – zwykle jest to recepcja firmy –
masz kilka zadań do odrobienia, więc nie powinieneś się nudzić. Na
wszelki wypadek weź ze sobą do czytania książkę lub poważnie
wyglądające czasopismo – nie tylko zajmiesz czymś myśli, ale też dobrze
się sprzedasz. Książka czy gazeta to także Twoja wizytówka, więc dokonaj
dobrego wyboru.
Często w miejscu dla gości są różne biuletyny czy gazetki firmowe.
Zapoznaj się z nimi choćby po to, by dowiedzieć się co się dzieje w firmie
od środka. Zawsze możesz potem wykorzystać taką informację na
rozmowie rekrutacyjnej – masz już wtedy plus, że przeczytałeś,
interesujesz się firmą, jesteś na bieżąco.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Jeśli będzie temu sprzyjała sytuacja, nawiąż kontakt z recepcjonistką.
Różnie w firmach bywa – czasem Panie na recepcji są tak zajęte, że próba
kontaktu z nimi spala na panewce. Czasem natomiast, w nawale nudnej i
monotonnej pracy, z radością przyjmują fakt, że ktoś w ogóle je zauważa.
Jeśli trafisz na taką osobę masz dużo szczęścia - możesz z nią
niezobowiązująco porozmawiać, a przy okazji czegoś się dowiedzieć.
Nie próbuj nachalnie wypytywać o sprawy firmowe, bo takie zachowanie
nie będzie dobrze odebrane. Jeśli zamiast tego nawiążesz zwykłą,
przyjacielską rozmowę masz szansę dowiedzieć się więcej, a może Ci się
ta informacja później przydać.
Czekając na wejście na rozmowę obserwuj także pracowników - jak się do
siebie zwracają, czy chodzą przytłoczeni czy uśmiechnięci, czy są dla
siebie mili? Po tym poznasz, jaka atmosfera panuje w firmie i upewnisz
się, czy chcesz tam pracować.
3. Emanuj entuzjazmem
Oto kolejna zasada, której przestrzeganie zbliży Cię do sukcesu. Nawet
jeśli jest to Twoja dziesiąta rozmowa kwalifikacyjna w tym miesiącu i
jesteś wściekły na swoje życie, sytuację gospodarczą, Polskę i cały świat –
nie okazuj tego. Malkontenci, obrażeni, narzekający są niemile widziani w
każdej firmie. Rekrutujący mają wręcz uczulenie na takie osoby. Nikt nie
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
chce mieć zgniłego jabłka w koszu pełnym pięknych owoców, bo wiesz
już, co się z nimi za chwilę stanie.
Jeśli odbyłeś już wiele rozmów o pracę, które nie przyniosły Ci sukcesu,
szczerze odpowiedz sobie na pytanie, czy przypadkiem Ty nie jesteś jedną
z osób, cierpiących na narzekanie. Nawet gdy zaliczyłeś już kilkanaście
porażek na rozmowach rekrutacyjnych i nie ma w Tobie żadnego
entuzjazmu przed tym spotkaniem - to wzbudź go sobie. Możesz
stosować afirmacje, wizualizacje, słuchać muzyki relaksacyjnej, zastosować
trening autogenny Schultza, opowiadać kawały – rób co chcesz, ale
wzbudź w sobie entuzjazm!
Pozytywna energia, którą roztaczają wokół siebie niektórzy kandydaci
czyni cuda. Patrzysz wtedy na takiego człowieka i myślisz o tym jak
dobrze byłoby mieć taką pogodną osobę w swoim zespole. Pesymizm i
pogoda ducha rozmnażają się przez pączkowanie.
Niech entuzjazm będzie widoczny w Twojej postawie – w sposobie w jaki
mówisz, chodzisz, siedzisz. Jeśli nie wierzysz w to co piszę, zachęcam Cię
do przeprowadzenia prostego eksperymentu. Zgarb się teraz na krześle,
zwieś głowę, skul ramiona. Jak się czujesz w tej pozycji? Czy jesteś już
wystarczająco zdołowany?
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
A teraz wstań, wyprostuj się, podnieś wysoko głowę, uśmiechnij się,
wypnij pierś do przodu i przejdź się po pokoju zdecydowanym krokiem.
Spróbuj teraz, przy takiej postawie, mieć depresję!
Jak mogłeś przekonać się na własnej skórze – postawa ciała i postawa
umysłu są nierozłączne i oddziałują na siebie nawzajem. Nie tylko kulisz
się i zamykasz w sobie, bo jesteś przybity, ale także możesz modelować
swoje samopoczucie przyjmując odpowiednią postawę ciała. Wzrasta
wówczas Twój poziom energii w ciele i od razu czujesz się lepiej.
Przećwicz to teraz, a potem przed rozmową kwalifikacyjną.
4. Bądź miły dla każdej osoby spotkanej w firmie
Bądź miły dla każdego, kogo spotkasz w firmie, a zwłaszcza dla
recepcjonistki. Może być Ci pomocna, o czym pisałam w pkt. 2.
Z uwagą traktuj też osoby, które oprowadzają Cię po firmie. W wielu z
nich stosuje się taką rundkę jako jeden z elementów procesu rekrutacji.
Pracownicy oprowadzając kandydata po firmie opowiadają o niej,
odpowiadają na pytania, jednocześnie obserwując zachowanie kandydata
w nieformalnych kontaktach. Pracownik, będący gospodarzem takiej
rundki zadaje sobie potem pytanie - czy ja chciałbym/chciałabym
pracować z taką osobą w zespole? I przekazuje feedback komisji
rekrutacyjnej na temat danej osoby. Może być to dla Ciebie szokującą
wiadomością, ale często taki głos jest decydujący w kwestii przyjęcia
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
kandydata do pracy. Jest on istotny zwłaszcza wtedy, gdy w samej komisji
rekrutacyjnej nie ma zgodności co do oceny kandydata, ktoś jest
przekonany bardziej, ktoś mniej i wtedy głos pracownika przeważa szalę
na którąś ze stron.
Nie ignoruj więc nigdy kontaktu z przedstawicielem firmy, nawet jeśli ma
on miejsce poza formalną rozmową o pracę. Warto być miłym dla
pracowników i wykorzystać czas rundki po firmie na zadawanie pytań
świadczących o tym, że interesujesz się poważnie tą firmą i pracą, jaką
będziesz miał tu do wykonania. Nie ma nic gorszego niż kandydaci,
którzy odetchnąwszy z ulgą po wyjściu z oficjalnej rozmowy myślą tylko o
tym, by jak najszybciej wyrwać się z „jaskini lwa” i nie są zainteresowani
nawiązaniem kontaktu z rozmówcą.
5. Przynieś na rozmowę swoje CV
Kandydaci zakładają, że rekrutujący zapoznali się z ich życiorysem i
najczęściej tak jest. Może jednak zdarzyć się sytuacja, że do komisji
dołączyła w ostatniej chwili druga czy trzecia osoba, dla której nie ma
dodatkowego egzemplarza Twojego CV. Jeśli będziesz przygotowany na
taką okoliczność, zyskasz jej sympatię od samego początku. Gdy masz
swoje CV przed oczami, także i Tobie łatwiej jest odpowiadać na pytania
czy opowiedzieć o swoim doświadczeniu czy wykształceniu.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Nie popełniaj mojego błędu i nie zaczynaj swojej odpowiedzi od słów
„tak jak jest to napisane w moim życiorysie...”. Będąc na jednej z moich
pierwszych rozmów o pracę byłam zaskoczona faktem, iż rekrutujący
zadaje mi takie pytania, jakby nie czytał mojego życiorysu. I pozwoliłam
sobie na ten kąśliwy komentarz. Pracy, oczywiście, nie dostałam. Nikt nie
lubi być pouczany.
Statystyki mówią, że na przeczytanie każdego życiorysu osoba rekrutująca
poświęca 20 sekund. Niekiedy nie jest to nawet tyle. Rekrutujący też
człowiek – jeśli jesteś dziesiątą osobą tego dnia, z która prowadzi wywiad
rekrutacyjny, nie licz na to, że szczegółowo przestudiował i wyuczył się na
pamięć Twojego życiorysu. Wielce prawdopodobny jest scenariusz, że
spojrzał na niego 5 minut przed Twoim wejściem i nie zapamiętał
wszystkich przedstawionych w nim informacji. Pozostawisz po sobie
lepsze wrażenie, jeśli nie będziesz mu tego wytykać.
6. Miej przy sobie zestaw do notowania
Zabierz ze sobą długopis i notatnik gdyby się okazało, że będzie Ci
potrzebny do zanotowania ważnych informacji. Wchodząc na rozmowę
nie rozkładaj się jednak od razu z otwartym zeszytem, gotowy do
notowania. Spróbuj sobie wyobrazić taki obrazek – przyszedł kandydat na
rozmowę o pracę i zasiada do pisania. Nie przyszedłeś robić wywiadu z
rekrutującym. Najważniejsze informacje zwykle podawane są na końcu,
więc na pewno zdążysz przygotować się do pisania.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
7. Poczekaj na zaproszenie aby usiąść
Poczekanie na wskazanie miejsca sprawi, że przestaniesz mieć problem
gdzie masz usiąść. Jeśli wyprzedzisz zaproszenie, może się zdarzyć, że
nieopatrznie usiądziesz na miejscu rekrutującego, albo niezręcznie
zajmiesz pozycję z dala od niego, co stworzy pomiędzy Wami
niepotrzebny dystans. Zostaniesz wtedy poproszony o zmianę miejsca.
Przez takie zachowanie możesz też być postrzegany jako osoba działająca
impulsywnie i pochopnie, podobnie jak w tej anegdocie o rozmowach
kwalifikacyjnych przeprowadzanych podczas lunchu. Źle są oceniani
kandydaci, którzy przyprawiają potrawy jeszcze przed ich spróbowaniem.
Takie zachowanie ujawnia tendencję do podejmowania ryzykownych
działań, z pominięciem etapu dokładnej oceny sytuacji.
8. Przyjmij propozycję gorącego czy zimnego napoju
Bądź otwarty i przyjmij propozycję napicia się kawy, herbaty czy zimnych
napojów, chyba że widzisz, że stanowi to problem. Często w firmach,
gdzie jest open space (otwarta przestrzeń zamiast podziału na pokoje
biurowe) rozmowy rekrutacyjne odbywają się w salach konferencyjnych,
co oznacza, że osoba rekrutująca ma 50 metrów do najbliższej kuchni.
Nie twierdzę, że tak jest zawsze, ale jeśli usłyszysz zawahanie w głosie
pytającego, może to oznaczać dla niego dodatkowy problem ze
zrealizowaniem tego zamówienia. Lepszym wyjściem wtedy dla Ciebie
będzie, jeśli zrezygnujesz z robienia ambarasu wokół Twojej kawy.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Jeśli natomiast widzisz, że rozmówca jest przygotowany na taką
okoliczność (termos z kawą, napoje pod ręką), nie ma powodu abyś był
specjalnie skromny - wręcz przeciwnie. Przyjęciem propozycji zyskasz
sobie dodatkowe punkty. Będziesz postrzegany jako osoba otwarta,
odważna, kontaktowa, nie mająca stresu związanego z rozmową o pracę.
Nawet jeśli nie jest to do końca prawdą, nic nie stoi na przeszkodzie abyś
sprawiał takie wrażenie.
9. Panuj nad mową ciała
Panuj nad mową ciała czyli kontroluj swoje ruchy. Nie huśtaj się na krześle
ani nie rozkładaj się na nim jak na sofie w pokoju gościnnym, bo taka
swoboda jest źle postrzegana. Jeśli przesadzasz w drugą stronę i siadasz
na brzegu krzesła sprawiasz wrażenie osoby nieśmiałej, która chciałabym
stąd jak najszybciej uciec, a chyba nie takie wspomnienie chcesz
pozostawić po sobie? Staraj się nie krzyżować rąk ani nóg, bo taka
postawa jest uważana za zamkniętą i nie sprzyja nawiązaniu dobrego
kontaktu.
Utrzymuj kontakt wzrokowy z drugą stroną i zadbaj o to, by był on
naturalny. Nigdy nie jest tak, że podczas naturalnej rozmowy ludzie nie
odrywają od siebie oczu. Taka sytuacja jest sztuczna i nazywana jest
zabawą w wilka (czyli kto dłużej wytrzyma patrzenie w oczy), ale rozmowa
rekrutacyjna nie jest dobrym momentem na jej przeprowadzenie. Sam
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
wyczujesz, kiedy odwrócenie wzroku stanie się naturalną potrzebą. Jeśli
masz jakiekolwiek wątpliwości co komfortowej długości utrzymywania
kontaktu wzrokowego, przećwicz to teraz z bliską osobą.
Gdy rekrutują Cię dwie osoby, odpowiadając na pytanie jednej, co pewien
czas przenoś wzrok także na drugą, aby dać jej odczuć, że do niej także
się zwracasz. Tym samym nie pomyśli, że ją ignorujesz.
Drugim problem związanym z kontaktem wzrokowym jest jego unikanie,
Jest to zwykle przejawem nieśmiałości i niskiego poczucia własnej
wartości. Wzbudza także wątpliwości co do uczciwości tego co mówisz.
Dlatego unikaj unikania kontaktu wzrokowego☺
Oszczędnie korzystaj podczas rozmowy z gestykulacji. Umiejętnie
zastosowane gesty podkreślają słowa, ale jak z każdym środkiem wyrazu
łatwo można przesadzić, jeśli nie będą współgrać z tym co mówisz, albo
gdy będą przerysowane. Jeśli nie gestykulujesz na co dzień, możesz
wyglądać nienaturalnie i lepiej z tego zabiegu zrezygnuj.
10. Nawiąż dobry kontakt z rekrutującym
Zwróć uwagę na wysyłane do Ciebie sygnały niewerbalne, takie jak
tempo mówienia, nachylenie ciała, rodzaj gestykulacji, kontakt wzrokowy.
Podążaj za rozmówcą i staraj się być podobny do niego. Nie przesadzaj z
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
tym jednak, jeśli nie masz wprawy, bo może poczuć się przedrzeźniany, a
nie o tak dosłowne naśladownictwo tu chodzi.
11. Bądź przygotowany na trudne pytania
Bądź przygotowany na trudne pytania, zwłaszcza na te, których nie
chciałbyś usłyszeć. Dobrze przygotuj się do rozmowy i nie odkładaj
niewygodnych dla siebie pytań na półkę, licząc na to, że nie padną. Jeśli
ktoś może zapytać o coś wzbudzającego podejrzenia, to na pewno to
zrobi. Chyba że będziesz mieć szczęście i trafisz na rekrutującego, który
przeoczy taka gratkę. Dla własnego spokoju ducha przygotuj sobie
zawczasu dobrą odpowiedź na takie pytanie.
12. Czytaj między wierszami
Czytaj informacje, jakie rekrutujący przekazuje Ci o tej pracy między
wierszami. Po pytaniach, jakie Ci zadaje, poznasz warunki pracy na danym
stanowisku i trudności, jakie możesz napotkać.
Odpowiadaj na pytania, ale także zachęcaj rekrutującego do przekazania
Ci jak najwięcej informacji o stanowisku na początku rozmowy. Im więcej
informacji zdobędziesz na początku, tym łatwiej potem będzie Ci
odpowiadać na jego pytania. Zrób to naturalnie, w trakcie rozmowy. Jeśli,
na przykład zapyta Cię o to, czy studiujesz zaocznie co tydzień, od razu
możesz zapytać, czy na tym stanowisku wymagana jest praca w sobotę.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Zawsze możesz potem wykorzystać taką informację, podając swoją
dyspozycyjność jako jeden z atutów.
13. Proś o powtórzenie pytania, jeśli go nie rozumiesz
Jeśli zdarzy się podczas rozmowy, że nie zrozumiesz pytania, poproś o
jego powtórzenie. Lepiej jest dwa razy zapytać niż odpowiedzieć nie na
temat. Czytaj między wierszami – jeśli rekrutujący przerwie Ci, może to
oznaczać, że mówisz nie na temat (albo za dużo).
14. Wysłuchaj pytania do końca, zanim na nie odpowiesz
Zdarzają się kandydaci, którzy odpowiadają na pytanie jeszcze zanim
rekrutujący zdąży je do końca zadać. Zaczynają udzielać odpowiedzi, bo
myślą, że znają to pytanie. Często mają rację, ale czasem się mylą. Nie
powielaj ich błędu. Kiedy wysłuchasz pytania do końca, sam się zdziwisz,
jak często rekrutujący - ci z mniejszym doświadczeniem - zdają pytania,
na końcu których czai się odpowiedź. Tak jak w pytaniu „ Woli Pani
pracować samodzielnie czy w zespole? U nas w firmie kładziemy duży
nacisk na pracę zespołową.” Wykorzystaj więc nadarzające się okazje i
wysłuchaj pytania do końca.
15. Odpowiadaj na pytanie po chwili namysłu
Choć może kusić Cię, by jak piątkowy uczeń wyrwać się od razu do
odpowiedzi, odczekaj pięć sekund. Odpowiadając od razu sprawiasz
wrażenie osoby dobrze przygotowanej do rozmowy, a nie o takie
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
wrażenie tutaj chodzi. Takie zachowanie wprowadza w zakłopotanie
osobę prowadzącą wywiad, gdyż kandydat recytujący odpowiedzi na
wszystkie pytania wzbudza podejrzenia co do szczerości i uczciwości tego
co mówi. Wiadomo wtedy, że przećwiczył odpowiedzi i wie co ma mówić.
Rekrutujący będzie wówczas dążył do zadania pytania, które Cię jednak
zaskoczy. Dla Ciebie oznacza to zwiększenie stopnia trudności i
możliwość dotarcia do punktu, w którym jednak nie będziesz wiedział co
odpowiedzieć.
Zachowanie krótkiej pauzy po wybrzmieniu pytania, stwarza wrażenie
naturalności i jest przyjmowane za szczerą, prawdziwą odpowiedź, której
udzielasz po chwili zastanowienia.
16. Bądź konsekwentny w swoich wypowiedziach
Często te same pytania zadawane są w różnych wariantach, zachowaj
więc czujność i bądź konsekwentny. Jeśli raz już coś powiedziałeś,
powtórz to przy podobnym pytaniu. Na przykład pytania „co Pana
frustruje w obecnej pracy” i „dlaczego chce Pan zmienić prace?” dotyczą
tego samego i można oczekiwać na nie podobnej odpowiedzi, nawet jeśli
jedno z nich pojawi się na początku a drugie na końcu rozmowy.
Nie znaczy to, że nie możesz nic dodać do swojej wypowiedzi
odpowiadając drugi raz na podobne pytanie, raczej zwracam Ci uwagę na
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
to, by obydwie odpowiedzi miały ze sobą związek i abyś konsekwentnie
podążał raz obranym kierunkiem.
17. Przedstaw szczegółowy opis sytuacji
Opowiadając o swoich sukcesach i umiejętnościach operuj szczegółami,
nie ogólnikami. Uczyni to Twoją wypowiedź bardziej wiarygodną.
Schemat Twojej odpowiedzi powinien być następujący: opis sytuacji,
Twoje działanie, wytłumaczenie działania i lekcja, jaką wyciągnąłeś z tej
zdarzenia. Podam Ci przykład dobrze udzielonej odpowiedzi.
Pytanie: Jak zachowuje się Pan w sytuacji gdy sprawy nie idą zgodnie z
Pana oczekiwaniami?
Cel: Poznanie Twojej strategii osiągania celu w zmiennym otoczeniu.
Komentarz: Kiedy pomyślisz o tym pytaniu, sam przyznasz, że każdy
pracodawca chce mieć pracowników, którzy nie wpadają w panikę w
przypadku pojawienia się przeszkód i potrafią nadal działać skutecznie
pomimo nich, dostosowując się do nowej sytuacji. Jak się zapewne
domyślasz, opowiadanie o sytuacji uczenia się do egzaminu (kandydaci
często operują tym przykładem) albo samo powiedzenie „zachowuję
spokój i robię swoje” nie oddaje umiejętności, które rekrutujący
spodziewa się usłyszeć zadając Ci to pytanie.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
By zaprezentować swoją skuteczność, podaj przykład sytuacji, gdy
napotkałeś przeszkody, w konsekwencji czego musiałeś zmodyfikować
swoje plany. Wymyśliłeś wtedy kilka alternatywnych scenariuszy działania,
zdecydowałeś się kontynuować jeden, przygotowałeś zasoby do jego
realizacji i w konsekwencji otrzymałeś efekt zbliżony lub taki sam do
zamierzonego, umiejętnie panując cały czas nad stresem.
Kluczowym elementem tego doświadczenia jest wyciągnięcie lekcji z tego
co się wydarzyło. Jest to najważniejszy wniosek, który powinien się
znaleźć w każdym pytaniu zawierającym element zagrożenia realizacji
celu.
Przykład: Dobrym przykładem obrazującym taką sytuację jest
organizacja spotkania integracyjnego dla zespołu kierowników. W drugim
dniu imprezy jednym z elementów programu był m.in. występ grupy
folkowej z programem artystycznym, który miał się odbyć na zewnątrz
hotelu. Tego dnia była jednak niepewna pogoda. Mieliśmy do wyboru
albo zaryzykować i zostać na dworze, albo zmniejszyć atrakcyjność
występu i skorzystać z sali hotelowej. Zdecydowałem by pozostać na
zewnątrz. Niestety, w trakcie programu artystycznego zaczęło padać. W
kilka minut zorganizowałem w hotelu wynajęcie sali i przeniosłem całą
imprezę do wewnątrz. Gdybym miał powiedzieć jakie wnioski
wyciągnąłem z tego doświadczenia to takie, że już nigdy nie będę
optymistą w kwestii pogody, nawet w czerwcu. Zadbałbym wcześniej o
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
zabezpieczenie imprezy na wypadek niepogody i zarezerwował salę
konferencyjną z wyprzedzeniem.
18. Mów prostym językiem
Proces rekrutacyjny różnie przebiega w firmach, ale możesz być
przygotowany na to, że na rozmowie rekrutacyjnej będzie obecny
manager liniowy (może nawet Twój potencjalny przełożony) i ktoś z
Działu Personalnego, popularnie zwanego HR (czyt. haer) od angielskiego
odpowiednika Human Resources. Najczęściej popełnianym błędem
kandydatów jest to, że operują żargonem, językiem specjalistycznym
niezrozumiałym dla „cywila”. Nic nie zyskasz, jeśli z dwóch osób
uczestniczących w komisji rekrutacyjnej, jedna nie będzie wiedziała, o
czym mówisz.
Pozwól, że podam Ci prosty przykład. Na rozmowie rekrutacyjnej często
proszę kandydatów, by opisali sytuację, w której udało im się rozwiązać w
firmie jakiś problem. Kandydaci do działu IT zwykle sprowadzają swoją
odpowiedź do opisu technicznych niuansów i opowiadają o trickach
jakich użyli, by go rozwiązać. Gdy jest ze mną przedstawiciel działu IT, to
mam nadzieję, że jemu przynajmniej ta wypowiedź coś o kandydacie
powie, ale w przypadku, kiedy rozmowa jest tylko ze mną, nie ma takiej
szansy.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Tak naprawdę prosząc o podanie przykładu takiej sytuacji szukam - jak
każdy rekrutujący z działu personalnego - odpowiedzi na pytanie jak
kandydat pracuje w trudnych sytuacjach. Interesuje mnie jego strategia
radzenia sobie z problemami, nie treść. Chcę wiedzieć w jaki sposób
podchodzi do problemów, jak je analizuje, czy szuka pomocy u innych,
dopytuje o przyczyny, dąży do kontaktu pomimo konfliktów. Jak widzisz,
szczegółowe skupianie się na niuansach programowania niczemu w tej
odpowiedzi nie służy.
Inaczej przedstawia się sytuacja podczas rozmowy z managerem działu IT,
kiedy celem pytania jest sprawdzenie merytorycznie Twojej wiedzy na
dany temat. Wtedy im więcej podasz szczegółów, tym lepiej.
Jaki więc z tego wniosek? Sposób udzielenia odpowiedzi zależy od
odkrycia intencji, z jaką rekrutujący zadaje pytanie. Jeśli będziesz mówił
językiem zrozumiałym dla swojego rozmówcy, masz też większe szansę
być dobrze zrozumianym.
19. Dostosuj tempo mówienia do rekrutującego
Badania psychologiczne potwierdziły, że bardziej lubimy ludzi podobnych
do nas. Dostosowanie tempa mówienia do tempa rozmówcy jest jednym
ze sposobów upodabniania się do niego podczas dialogu. Jeśli
rekrutujący mówi szybko, Ty też bądź dynamiczny. Jeśli mówi wolno –
utrzymuj jego tempo.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Polecam stosowanie tylko jednego wyjątku od tej reguły. Jeśli poczujesz,
że szybkie tempo narzucone przez drugą stronę jest wyrazem presji
wywieranej na Ciebie – broń się. Presja czasu może być spowodowana
kolejnym kandydatem czekającym na rozmowę albo tym, że rozmówca
zraził się do Ciebie już na początku rozmowy i chce ją jak najszybciej
zakończyć. Uważam, że masz prawo i obowiązek bronić się przed taką
socjotechniką. Gdy szybkie tempo sprawia, że nie masz szansy dobrze się
zaprezentować i przeszkadza Ci ta gonitwa, to ją przerwij. Zacznij mówić
stopniowo coraz wolniej a przekonasz się, jak skutecznie działa taka
technika.
Podobną metodę stosują niektórzy wykładowcy – zaczynają mówić coraz
ciszej pomimo gwaru na sali. Przykuwa to uwagę pierwszych rzędów,
potem kolejnych i kolejnych aż w końcu wszyscy się uciszają, by móc
słyszeć wykład. Wypróbuj technikę zwalniania i przyspieszania rozmowy z
bliską osobą by zobaczyć, jak potężne jest to narzędzie wywierania
wpływu.
20. Myśl kategoriami pracodawcy
Myślenie o sobie kategoriami pracodawcy pozwoli Ci udzielić dobrej
odpowiedzi praktycznie na każde pytanie. Nie będziesz wtedy strzelać
takich gaf, jak niektórzy kandydaci, którzy na pytanie „dlaczego chce Pan
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
dla nas pracować?” odpowiadają, że chcą się rozwijać i nabywać nowe
umiejętności.
Na końcu języka mam wtedy pytanie: „ A co firma będzie z tego miała?”.
Albo ci, którzy na takie pytanie odpowiadają: „ W sumie jest mi wszystko
jedno, gdzie będę pracować. Chcę się gdzieś zaczepić, zanim nie będę
zdawać na studia dzienne”. Albo jak kandydatka, która w procesie
rekrutacyjnym na stanowisko w Dziale IT do Helpdesku na moje pytanie „
jakie ma Pani cele zawodowe na 2 lata? ” odpowiedziała, że chciałaby
pracować w dziale personalnym. Chciałoby się wtedy zapytać – to co Pani
robi na tej rozmowie?
Wierz mi - są kandydaci, którzy udzielają takich odpowiedzi, bo nikt im
nie powiedział, że aby przejść z sukcesem rozmowę o pracę mają
postawić się na miejscu pracodawcy i zrozumieć jego potrzeby, nie swoje.
Zrozumieć i w jak największym stopniu zrealizować.
21. Bądź skoncentrowany do końca rozmowy
Często jest tak, że kandydaci zachowują pełną koncentrację na początku
spotkania, a później są już tak zadowoleni z pozytywnego przebiegu
rozmowy, że zaczynają się rozluźniać. I przestają panować nad tym co
mówią. Rekrutujący o tym wiedzą i na końcu często zadają najważniejsze
pytania.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Schemat każdej rozmowy jest taki sam – przełamanie lodów, nawiązanie
kontaktu, pogłębienie kontaktu i na końcu rozmówcy zostają prawie
przyjaciółmi. „Prawie” robi dużą różnicę. Nie daj się zwieść pozorom!
Bądź skoncentrowany do samego końca zawodów. Nadmiar luzu może
Cię sporo kosztować. Jednym zdaniem możesz zburzyć wizerunek, który
tak wytrwale budowałeś przez ostatnich kilkadziesiąt minut.
22. Nie okazuj zdenerwowania
Wiem - łatwo powiedzieć, trudniej wykonać. Jest kilka sposobów na to,
jak to zrobić.
Jedną z metod jest przybycie na miejsce kilka minut wcześniej, by mieć
chwilę na oddech, zebranie myśli i wyciszenie się przed wejściem na
rozmowę. Dobrze skutkują też oddechy, robione w cyklu 7-11: licząc do 7
- wdech, licząc do 11 - wydech. Jest to sposób oddychania, który
uspokaja i wycisza ciało. Dobrze działa też napięcie wszystkich mięśni
ciała, przytrzymanie napięcia przez 3 sekundy, a potem ich rozluźnienie.
Napnij teraz wszystkie mięśnie z całej siły i puść. Widzisz jakie jest to
skuteczne?
Jeśli pocą Ci się dłonie, możesz przed wejściem na rozmowę zastosować
na nie antyperspirant w kulce. Zmniejszy to wydzielanie potu. Drugi
sprawdzony sposób to polewanie nadgarstków zimną wodą. Gdy
będziesz już na miejscu skorzystaj z toalety i na minutę lub dwie włóż
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
dłonie pod bieżący strumień zimnej wody. Nadgarstki są bardzo wrażliwe
na temperaturę, dlatego zabieg ten jest bardzo skuteczny i utrzymuje
niską temperaturę w dłoniach na dłużej.
23. Nie zapomnij zapisać z kim masz rozmowę
Dobrze jest zapamiętać z kim masz rozmowę i na jakie stanowisko.
Kandydaci błądzący po piętrach biura w poszukiwaniu osoby, z którą
mają się spotkać nie robią najlepszego wrażenia. I choć można wybaczyć
temu kandydatowi, który nie zapisał nazwiska rozmówcy (albo ten się nie
przedstawił, co też bywa), to trudno łaskawym okiem spojrzeć na tego,
który nie wie o jakie stanowisko się ubiega. A to nie jest wcale taki rzadki
przypadek! Trudno jest pomóc osobie, która nie wie kogo i czego szuka –
przypadkowo spotkani na korytarzu pracownicy muszą długo główkować
zanim domyślą się do kogo ją odesłać. Możesz być pewny, że za chwilę
będzie o takim gościu opowiadać cała firma.
24. Nie przychodź na rozmowę z koleżanką
Nigdy nie przychodź na rozmowę z koleżanką albo mamą! Rozmowa o
pracę to nie wizyta u dentysty, gdzie we dwójkę raźniej czeka się w
poczekalni. Jest to co prawda podobnie stresująca wizyta, ale sytuacje
zdecydowanie inne. Nie zaprezentujesz się dojrzale, gdy przyjdziesz z
towarzystwem. Z koleżanką można iść do fryzjera albo na zakupy, ale nie
na rozmowę o pracę.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
25. Nie przesadzaj z biżuterią, makijażem, perfumami
Nie przesadzaj z dużą biżuterią, ostrym makijażem, duszącymi
perfumami, eksponowaniem tatuaży i kolczyków, ponieważ nie wiesz, na
kogo trafisz po drugiej stronie. „Jak Cię widzą, tak Cię piszą” – pisałam o
tym w pkt. 1. Ludzie oceniają po pozorach, czy Ci się to podoba czy nie.
Na rozmowę idziesz po to, aby dostać pracę, więc rób to co Ci w tym
pomaga, a nie utrudnia. Musisz być idealnym kandydatem, aby pewne
ekstrawagancje uszły Ci na sucho i nie warto wystawiać się na
konfrontację z gustem rekrutujących.
26. Nie roztaczaj wokół siebie woni papierosów
Po pierwsze, nie jest to miły zapach. Po drugie, rekrutujący może być
niepalący i już na wejściu zostaniesz negatywnie oceniony. Po trzecie
wreszcie, palacze są mniej wydajni, bo w czasie pracy wychodzą na
papierosa.
Prawie we wszystkich biurach przestrzega się rygorystycznie zakazu
palenia w pokojach, ale w rzadko którym budynku jest palarnia. Dla
palaczy oznacza to czekanie na windę, wyjście na zewnątrz, papieros albo
dwa w towarzystwie innych pracowników tłoczących się przed wejściem,
pogawędki i znowu czekanie na windę. Zanim wrócisz ponownie do pracy
marnujesz 10 minut, jeżeli nie więcej. Jeśli wypalasz w pracy tylko 5
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
papierosów, dla pracodawcy oznacza to godzinę płatnego czasu pracy, w
którym nie pracujesz.
Są firmy, w których żeby wyjść na papierosa trzeba odbić kartę czasu
pracy. Osobiście uważam, że to uczciwe rozwiązanie. Są też i takie, które
zamiast karać, nagradzają niepalących pracowników bonusem. Nie jest to
popularne rozwiązanie, bo jak tu sprawdzić, kto przestał palić, kto zaczął
a kto nigdy nie palił?
Reasumując - choć nikt nie zapyta Cię o to wprost, fakt palenia
papierosów może mieć znaczenie przy podjęciu decyzji o przyjęciu do
pracy. Nie ma więc potrzeby reklamowania się od wejścia zapachem
papierosów jako osoba paląca, czytaj mniej wydajna.
27. Nie żuj gumy
Wydaje się to oczywiste, ale nie jest. Niektórzy uważają żucie gumy na
rozmowie za równie oburzające jak żucie gumy w kościele, więc zachowaj
ostrożność, bo nigdy nie wiesz na kogo trafisz i jak to zostanie
skomentowane.
28. Nie zapomnij wyłączyć telefonu komórkowego
A jeśli już zapomnisz go wyłączyć i zadzwoni podczas rozmowy, to wyłącz
go natychmiast bez odbierania ani sprawdzania, kto dzwoni. Sytuacje, w
których kandydat odbiera telefon, żeby powiedzieć że jest na rozmowie i
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
nie może rozmawiać są kuriozalne. Sam dźwięk dzwoniącego telefonu
jest wystarczająco dekoncentrujący i w Twoim interesie jest zapomnieć o
tej sytuacji jak najszybciej i powrócić do rozmowy.
29. Nie wykonuj nerwowych ruchów
Zapanuj nad nerwowymi ruchami, takimi jak pstrykanie długopisem,
bawienie się teczką, paskiem od torebki, wizytówką czy szklanką, kiwanie
się na krześle, tupanie nogą, splatanie i rozplatanie nóg, kręcenie włosów
na palec. Takie ruchy nie tylko wywołają nerwowość u rozmówcy, ale
także źle wypłyną na Twój wizerunek.
30. Nie obejmuj prowadzenia rozmowy
U źródeł takiego zachowania często leży zgubne przeświadczenie, że
jesteśmy w tej rozmowie równymi partnerami. Nie do końca jest to
prawdą. Można co prawda powiedzieć, że nikt Ci łaski nie robi przyjmując
Cię do pracy, ale prawda jest taka, że jesteś tu po to aby dostać pracę i
pokora w takiej sytuacji jeszcze nikomu nie zaszkodziła.
W obliczu stresującej sytuacji niektórzy kandydaci zaczynają przyjmować
role przywódcze, by ukryć swoje zakłopotanie i zaimponować elokwencją.
Nie warto jednak tak się pozycjonować, gdyż wywołuje to po drugiej
stronie reakcję obrony terytorium. A taka próba sił niczego dobrego Ci
nie przysłuży.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
31. Nie bądź mądrzejszy od rekrutującego
Nie staraj się być mądrzejszy od rekrutującego. Zdarzają się kandydaci,
którzy przeczytali jakąś informację na stronie WWW czy w prasie i
wykorzystują rozmowę o pracę, by wdać się w polemikę na ten temat. Po
pierwsze, nie jest to miejsce na to by prowadzić takie dyskusje. Po drugie
– rekrutujący może nawet nie wiedzieć o tej informacji i może być nią
zaskoczony. Przyjmie postawę defensywną, a doprowadzenie go do
takiego stanu niczego Ci nie ułatwi.
32. Nie zagaduj rekrutującego
Rozmowa to dialog i jak podczas rozmowy udział powinien być równy po
obu stronach. Zwłaszcza młodzi kandydaci mają niebezpieczne nawyki
wyniesione z egzaminów na studiach - nawiązać kontakt z
egzaminującym, zagadać go, to może nie będzie dużo pytać. Tutaj nie ma
takiej opcji, bo rozmowa rekrutacyjna to nie egzamin. Nie chodzi w niej o
to, by odciągnąć uwagę rekrutującego. On ma swoją pracę do wykonania
- musi Cię ocenić i przedstawić raport z tej rozmowy. Jeśli rekrutujący
przerywa Ci w połowie wypowiedzi, to jest dla Ciebie sygnał, że mówisz
za dużo, ewentualnie mówisz nie na temat. Odbierz aluzję i zareaguj na
ten sygnał adekwatnie do sytuacji.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
33. Nie odpowiadaj monosylabami
Przeciwieństwem kandydatów zagadujących są kandydaci, którzy
odpowiadają na pytania monosylabami, nawet gdy pytanie jest otwarte.
Żeby lepiej zobrazować sobie taką sytuację, przypomnij sobie ludzi, z
którymi ciężko Ci się rozmawia. Na pewno spotkałeś już takie osoby,
rozmową z którymi jesteś zmęczony, bo musisz „ciągnąć je za język”. W
Twoim interesie jako kandydata jest nie zmęczyć rekrutującego. Jeśli uda
Ci się wprowadzić go w zły nastrój, nie będzie miał po Tobie dobrego
wspomnienia.
Zdarzyło mi się kilka razy zareagować wprost na taką sytuację. Zwróciłam
uwagę kandydatce, że od 15 minut usiłuję się czegoś od niej dowiedzieć.
Ona odpowiada monosylabami, co sprawia, że nawiązanie kontaktu z nią
jest trudne i dalej nic o niej nie wiem. Może oczywiście powiedzieć, że to
jest mój problem, ale jeżeli ja ma problem, to ona też ma problem. Nie
mogę z pełną odpowiedzialnością zarekomendować do zatrudnienia
osoby, której nie miałam szansy poznać i o której niczego się nie
dowiedziałam.
Gdy spojrzysz na rozmowę rekrutacyjną to od tej strony, zrozumiesz, że
udzielając wyczerpujących odpowiedzi na pytania współpracujesz z
rekrutującym. A pomagając jemu, pomagasz sobie.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
34. Nie przepytuj rekrutującego
Niektórzy kandydaci, gdy przychodzi ich czas zadawania pytań,
przeistaczają się w dziennikarzy i zaczynają odpytywać rekrutującego.
Zadają pytania typu: „ A dlaczego pani pracuje w tej firmie?”, „ Co panią
motywuje tutaj do pracy?”, „ Jak zareklamowałaby pani firmę dla
przyszłego pracownika?”. To są pytania dobre dla dziennikarza, a nie
kandydata do pracy. Ty wykorzystaj ten czas na zadawanie pytań
zmierzających do zapoznania się z firmą i stanowiskiem pracy. Gdy
rekrutujący poczuje się na cenzurowanym, nie będzie Ci przychylny.
Moda na zadawanie takich pytań przyszła do nas z Zachodu. W Polsce
taka postawa stoi w sprzeczności z silnym wymiarem hierarchii w kulturze
organizacyjnej pracy i się nie przyjęła. Wiedz, że zadawanie tego typu
pytań w naszej kulturze jest przejawem arogancji i uważam, że minie
jeszcze dużo czasu, zanim będzie to postrzegane inaczej.
35. Nie operuj ogólnikami
Nie operuj wyczytanymi na portalach przykładami, które udzielają
ogólnikowych wskazówek jak odpowiedzieć na dane pytanie. Kandydaci
korzystają z tych samych serwisów kariery i efekt jest taki, że wszyscy na
rozmowach podają te same, ogólnikowe przykłady. Prawda bowiem jest
taka, że nie ma gotowych odpowiedzi na pytania rekrutujących. Istnieje
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
oczywiście pewien przyjęty schemat, ale Twoim zadaniem jest wypełnić
go swoją indywidualną treść.
Pozwól, że podam Ci przykład. Często zadaję pytanie o pracę w zespole.
Brzmi ono mniej więcej tak – proszę podać przykład sytuacji, gdy musiała
Pani współpracować w zespole. 80% kandydatów mówi wtedy, że taka
sytuacja miała miejsce na studiach – że był do wykonania projekt i
wszyscy podzielili się rolami, by złączyć je potem w jedną całość. Co jest
dominującą cechą tej odpowiedzi? Że pasuje do życiorysu każdego
studenta.
We współpracy grupowej najczęściej chodzi o to, że każdy ma swoją rolę
do wykonania po to, by mógł powstać efekt finalny. Odpowiedź taka nie
wnosi żadnych nowych informacji, niczego o kandydacie nie mówi. Gdy
zadaję dodatkowe pytania (o jaki projekt chodzi? Jakie role? ) większość
kandydatów zaczyna tracić wątek i widać, że nie wiedzą o czym mówią.
Bo nie było żadnego projektu, a oni tylko zacytowali przeczytany
wcześniej ogólnikowy przykład jak dobrze odpowiedzieć na takie pytanie.
Dobrze, że szukasz wiadomości u różnych źródeł, dobrze że czytasz ten
poradnik, ale chcę żebyś wiedział, że żadna książka nie dostarczy Ci
gotowych do wyrecytowania odpowiedzi. Z tego prostego powodu, że
żaden autor nie zna Twojego życiorysu. Może dać Ci pewien wzorzec, ale
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
to Ty musisz odrobić pracę domową i wypełnić go unikalną treścią
własnego życia.
36. Nie mów o sobie źle
Nigdy, przenigdy nie mów o sobie źle. Lepiej jest nie podać żadnego
przykładu niż podać przykład, który ujawnia Twoją niekompetencję, brak
umiejętności, doświadczenia czy wiedzy. Sam sobie nie podkładaj nóg!
Nie operuj przykładem, który stawia Cię w niekorzystnym świetle. Inni
mogą być mniej wyrozumiali dla Ciebie niż Ty sam, warto więc
przemilczeć pewne wpadki. A już na pewno nie mówić o sobie źle nie
będąc o to proszonym.
Kiedy zdaję pytanie „ co może Pan o sobie powiedzieć?” niektórzy
kandydaci pytają „dobrego czy złego?”. Zawsze mam na myśli dobre
rzeczy, ale jeśli sugerują złe, to chętnie korzystam z okazji i proszę o złe.
Może mnie przed czymś przestrzegą? Jak widzisz są kandydaci, którzy na
własne życzenie zaczynają krytykować siebie, chociaż nikt ich o to nie
prosił. Ty bądź od nich sprytniejszy!
37. Nie używaj żargonu
Podczas rozmowy rekrutacyjnej nie używaj slangu ani żargonu
młodzieżowego, bo nie jest to język, który jest powszechny w środowisku
biznesowym. Pamiętam do dzisiaj kandydatkę, która podczas rozmowy
wielokrotnie użyła zwrotu „byłam mega zadowolona”. Może ona i była
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
mega zadowolona z ostatniej pracy, ale ja nie byłam mega zadowolona z
tego, że usłyszałam taką odpowiedź. Zwłaszcza, że aplikowała na
stanowisko w obsłudze klienta i już ją prawie słyszałam jak wygłasza ten
tekst przez telefon do klienta. Te i inne zwroty, choć powszechnie
używane w Twoim środowisku, na rozmowie rekrutacyjnej mogą brzmieć
naprawdę mało profesjonalnie.
38. Nie narzekaj na poprzednich pracodawców
W ogóle nie narzekaj na nic – ani na poprzednich pracodawców, ani na
gospodarkę, życie w Polsce, trudne życie absolwenta, niepraktyczne
studia, które niczego Cię nie nauczyły, firmy, które nie chciały ci
przedłużyć stażu... Mało jest rzeczy w firmie równie toksycznych jak
malkontenci. Każdy rekrutujący oczyma wyobraźni widzi Cię, jak będziesz
narzekać u niego i zapewniam Cię, że jest to ostatnia rzecz, o jakiej myśli.
Osoby narzekające są jak pełzająca trucizna – nie dość, że psują krew
sobie, to jeszcze innym.
Jeśli naprawdę musisz coś złego powiedzieć na temat poprzedniego
pracodawcy, zrób to ogólnikowo. Zawsze możesz powiedzieć, że
pracodawca nie dotrzymał złożonych przy zatrudnieniu obietnic i dlatego
zdecydowałeś się szukać innej pracy. Niech nie kusi Cię, by opowiadać
łzawe historie i rozdrapywać rany, nawet jeśli masz ku temu powody.
Przyszłego pracodawcy nie interesują Twoje osobiste dramaty przeżyte w
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
poprzednim miejscu pracy. A malkontent to ostania rzecz jaką rekrutujący
chce zafundować swojej firmie. Pomyśl o tym, zanim zaczniesz narzekać.
39. Nie wdawaj się w rozmowę na tematy osobiste
Nie musisz odpowiadać na pytania o plany na założenie rodziny, poglądy
polityczne czy religijne. Jeśli trafisz na rozmówcę, który odważy się zadać
Ci takie pytanie, po prostu powiedz, że wolałbyś się skupić w tej
rozmowie na kwestiach merytorycznych niż osobistych.
40. Nie pytaj pierwszy o wynagrodzenie
Nigdy nie poddawaj pod rozmowę spraw finansowych jako pierwszy.
Kwestię kiedy przedyskutować ten temat pozostaw do rozstrzygnięcia
pracodawcy. Jak już pisałam wszyscy wiemy, że podejmuje się pracę za
pieniądze i dla pieniędzy, ale ostentacyjne podnoszenie tego tematu
przez kandydatów jest niemile widziane. Na pewno zostaniesz zapytany o
swoje oczekiwania finansowe i zdążysz je przedstawić. Jeśli nie – masz
prawo negocjować ofertę, gdy zostanie Ci ona przedstawiona.
Nie zaczynając jako pierwszy tematu wynagrodzenia, bądź jednak
przygotowany na podanie swoich oczekiwań już na pierwszej rozmowie.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Rozdział VI. Komunikacja niewerbalna na rozmowie rekrutacyjnej
1. Rola i sygnały "języka ciała"
Dotarłeś w książce do tego miejsca, więc wiesz już, jak ważne jest
odpowiednie zaprezentowanie się na rozmowie kwalifikacyjnej. Istotne
jest nie tylko to co mówisz, ale i jak wyglądasz, siedzisz, jaką masz mimikę
i co przekazuje ton Twojego głosu czy ruchy ciała.
Słowa przekazują treść, język ciała natomiast informuje przede wszystkim
o Twoich emocjach. Według różnych badań do 80% komunikatów
przekazywanych jest właśnie tą drogą. Pięciokrotnie większy wpływ na
nasze decyzje mają komunikaty niewerbalne niż werbalne, a w przypadku
niespójnych komunikatów (czyli sytuacji gdy co innego widzisz, co innego
słyszysz) jesteśmy bardziej skłonni uwierzyć temu co widzimy.
Przez większość życia nadajemy i odbieramy komunikaty nadawane przez
ciało w sposób nieświadomy. Mając jednak podstawowe informacje na
ten temat, możesz je świadomie kształtować i wykorzystać do tego, aby
Twoje słowa były bardziej przekonywujące.
Na komunikację niewerbalną, która odgrywa podczas rozmowy o pracę
większą rolę niż myślisz, składa się kilka elementów mających wpływ na to
jak jesteś oceniany.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Twoje ciało daje Ci możliwość komunikowania się m.in. poprzez:
• ekspresję twarzy – ujawnia stany emocjonalne i postawę wobec
osoby rozmówcy
• kontakt wzrokowy - utrzymywanie kontaktu wzrokowego
świadczy o zainteresowaniu rozmówcą
• sposób mówienia – ton głosu, tempo mowy, intonacja, przerwy,
chrząknięcia, eeee, mmmm... mówią wiele o Twoim temperamencie
i stanie emocjonalnym
• postawę ciała - która przekazuje informacje na temat Twojego
stosunku do rozmówcy (np. lubię – nie lubię), cechach osobowości
takich jak pewność siebie czy otwartość, a także aktualnych stanach
emocjonalnych (napięcie, poczucie bezpieczeństwa, rozluźnienie)
czy cechach temperamentu
• gesty - ilustrują wypowiedź, demonstrują zaangażowanie w
rozmowę
• dystans interpersonalny – buduje sympatię lub niechęć
powierzchowność - mówi także wtedy gdy Ty milczysz - strój,
zegarek, kolczyki, makijaż, komórka, sygnety są oznaką Twojego
statusu i środkami do kreowania świadomego image’u
• reakcje fizjologiczne - objawiające się poprzez takie elementy jak
np. zapach ciała, rumieńce, łzawienie oczu, mikro drgania mięśni a
ujawniające stan emocjonalny, których często nie potrafisz
kontrolować, choć czytając tą książkę dowiedziałeś się już jak
zamaskować taki sygnał jak np. pocenie się dłoni.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
To tylko przykładowe środki wyrazu, którymi dysponuje Twoje ciało w
komunikacji z innymi. Możesz za ich pomocą przekazać różne stany
emocjonalne.
Pozytywne emocje, które warto ujawniać na rozmowie o pracę to:
• otwartość i gotowość do współpracy
• zainteresowanie
• pewność siebie
Zdecydowanie wyeliminuj natomiast sygnały będące wyrazem emocji
negatywnych, takich jak:
• nerwowość
• zamknięta postawa
• dominacja i agresja
• niezadowolenie
Pamiętaj: Łatwiej jest wyeliminować negatywne sygnały płynące z ciała
niż nauczyć się w sposób naturalny demonstrować pozytywne.
Na rynku wiele jest poradników na temat języka ciała i możesz odczuwać
ogromną pokusę, aby wyuczyć się na pamięć parę gestów i
"zapunktować" na rozmowie. Zalecałabym Ci jednak ostrożność, gdyż
stosując bezkrytycznie pewne rady możesz osiągnąć skutek odwrotny do
zamierzonego.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Pozwól, że zilustruję to przykładem. W poradnikach możesz wyczytać, że
gestem wskazującym na pewność siebie jest splecenie dłoni z tyłu za
sobą, kiedy stoisz. Taki gest rzeczywiście wygląda zupełnie naturalnie
podczas dyskusji na spotkaniu wśród ludzi, których znasz i wtedy ukazuje
Twoją pewność siebie. Nie wyobrażam sobie jednak, aby kandydat, który
wykonuje taki gest miał wywrzeć dobre wrażenie na rekrutującym,
podobnie jak ten, który splecie dłonie z tyłu głowy, odchylając się na
krześle (kolejny gest na przekazanie pewności siebie).
2. Jakie sygnały wyeliminować?
Skoro wiesz już, że pierwszym krokiem do sukcesu jest wyeliminowanie
negatywnych sygnałów płynących z ciała, przedstawię Ci kilka
przykładowych zachowań, które warto wyeliminować nie tylko podczas
rozmowy o pracę, ale także w czasie oczekiwania na rozmowę.
Jednym ze stanów emocjonalnych, których z pewnością nie chcesz
pokazywać jest nerwowość. Co robią kandydaci, których zżerają nerwy?
Palą papierosy tuż przed wejściem na rozmowę, roztaczając wokół siebie
zapach tytoniu. Jeśli już musisz zapalić tuż przed, skorzystaj potem z
gumy do żucia lub odświeżacza do ust, zamiast chuchać rekrutującemu
prosto w twarz zapachem tytoniu. Kandydaci zdenerwowani mają krótki i
płytki oddech, pogwizdują, drapią się lub skubią ubranie (nie daj Boże
także „skubią” siebie), huśtają się na krześle, bawią krawatem, spinkami,
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
pierścionkami (niepotrzebne skreślić), przetrzepują kieszenie, szorują
językiem po przednich zębach, odchrząkują, gmerają rękami przy twarzy,
naciągają sobie skórę czy ucho, przeczesują włosy palcami, gryzą
długopis lub inne przedmioty, bawią się włosami, gryzą skórki od
paznokci…. Czy wiesz już o czym mówię? Czy teraz, w wyniku tego opisu,
nie poczułeś się od razu wewnętrznie podenerwowany?
Może Ci się wydawać, że podane tu gesty są wyolbrzymione i Ty na
pewno ich nie robisz☺, ale zapewniam Cię, że większość z nas wykonuje
takie ruchy bezwiednie, nawet nie zdając sobie z nich sprawy. Jeśli
zaczniesz uważnie się sobie przyglądać szybko zauważysz, że wiele z nich
wykonujesz w sposób nieświadomy.
Kolejny wizerunek, jakiego chcesz uniknąć na rozmowie, to bycie osobą
zamkniętą i nie mającą zaufania do innych. W jaki sposób przejawia się
taka postawa czyli jak się nie zachowywać? Posępny wyraz twarzy,
zmrużone oczy, zaciśnięte usta, skrzyżowane na klatce piersiowej ręce i
skrzyżowane nogi, odchylanie się na krześle do tyłu, głowa spuszczona w
dół, patrzenie „spode łba”, zaciśnięte dłonie czy drapanie się z boku szyi
to tylko niektóre sygnały braku zaufania do drugiej osoby i wyrażenia
sceptycyzmu wobec tego co mówi. Taką pozycję przyjmują często osoby,
które mało się znają i czują się ze sobą niepewnie. Zapięta na ostatni
guzik marynarka oraz kurczowe trzymanie się poręczy krzesła dopełniają
widoku osoby nieufnej i zamkniętej.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Aby nie uchodzić za dominującego i agresywnego i nie wzbudzać
podobnych reakcji w drugiej osobie, wystrzegaj się pewnych gestów,
takich jak ręce splecione za głową, odchylenie na krześle, szerokie
rozstawienie nóg ze skrzyżowanymi kostkami, trzymanie się za klapy
marynarki lub trzymanie rąk w kieszeniach. Pamiętaj, że linia dzieląca
pewność siebie od agresji jest bardzo, ale to bardzo cienka, dlatego
należy uważać, aby nie przesadzić.
Niezadowolenie manifestuje się najczęściej poprzez ściągnięte brwi,
zaciśnięte szczęki i dłonie, pochylenie głowy, patrzenie w dół i unikanie
kontaktu wzrokowego, odchylenie ciała czy podparcie kciukiem
podbródka, podczas gdy palec wskazujący jest skierowany ku górze. Z
osobą przekazującą takie sygnały niewerbalne trudno nawiązać dobry
kontakt, chociażby wypowiadane przez nią słowa miały wskazywać na
życzliwy stosunek.
3. Jakie sygnały wprowadzić?
Skoro już znasz sygnały przekazujące negatywne emocje i wiesz czego
nie robić, zapewne ciekawi Cię w jaki sposób okazać pozytywne uczucia,
takie jak otwartość i gotowość do współpracy?
Pełny uśmiech (a nie tak zwanym półgębkiem), otwarte dłonie
(wewnętrzną stroną do góry), rozpięcie guzików marynarki gdy zostałeś
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
poproszony aby usiąść – to pierwsze oznaki otwartości i gotowości do
nawiązania współpracy. Jeśli możesz, zawsze zajmij miejsce pod kątem
prostym wobec osoby, z którą rozmawiasz, w pozycji narożnej. Nie
zawsze jest to możliwe - zwykle wskazane Ci zostanie miejsce
naprzeciwko, które z samej natury niesie z sobą element konfrontacji, ale
jeśli będziesz mieć wybór, to skorzystaj z niego.
Czy zastanawiałeś się kiedyś jak zachowuje się Twoje ciało wtedy gdy
kogoś uważnie słuchasz? Albo po czym poznajesz, że ktoś jest
zainteresowany tym co mówisz? Na pewno rozpoznajesz takie sygnały jak
przechylona lekko w bok głowa czy ciało pochylone na krześle w Twoim
kierunku, które świadczą o tym, że jesteś słuchany z zainteresowaniem.
Jeśli odzwierciedlisz taką postawę, Twój rozmówca także poczuje się
słuchany.
Jak zademonstrować pewność siebie? Pochyl się na krześle w kierunku
osoby, z którą rozmawiasz, brodę nieznacznie unieś w górę. Ważne jest,
by nie przesadzać z zadzieraniem głowy, bo nie chcesz przecież uchodzić
za człowieka aroganckiego. Może czytałeś już o tym, że pewność siebie
można demonstrować poprzez zrobienie z dłoni tak zwanej „wieżyczki”
(dłonie złożone razem jak do modlitwy, jednak z rozsuniętymi
nadgarstkami) - nie polecam jednak wykorzystywać tego gestu na
rozmowie.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Mało ludzi potrafi wykonać go w sposób naturalny, nie narażając się przy
tym na śmieszność. Aby zaobserwować groteskowość tego gestu
wystarczy oglądać debaty polityczne. Zrezygnuj więc z tego
nienaturalnego gestu, zastępując go najprostszym i najłatwiejszym do
wykonania – utrzymywaniem kontaktu wzrokowego. Jest to najprostsza,
najłatwiejsza, najbardziej dostępna forma przekazania rozmówcy
informacji o pewności siebie. Jeśli masz z tym problem, patrz w trójkąt
pomiędzy brwiami – ta różnica dla Twojego rozmówcy będzie
niezauważalna, a kontakt zostanie zachowany.
4. Uważaj na detektory kłamstwa
Jeśli idziesz na rozmowę o pracę, to z pewnością zależy Ci na tym, by
sprawiać wrażenie kandydata wiarygodnego i prawdomównego. I choć
nie ma sklasyfikowanych sygnałów jak wygląda człowiek, który mówi
prawdę, to badaczom udało się wyselekcjonować sygnały, które mogą
świadczyć o tym, że ktoś mija się z prawdą.
Kiedy dziecko skłamie, zakrywa usta obydwiema rękami. Oczywiście
dorośli są bardziej wyrafinowani i gest ten ewoluował. I tak osoby, które
kłamią mogą dotykać dłonią kącika ust, czubka nosa, pocierać ucho, oko
lub wykonać gest odciągania kołnierzyka od szyi. Niektórym kłamstwa nie
chcą przejść przez gardło i wtedy lekko pokasłują. Inni unikają kontaktu
wzrokowego, bo nie potrafią kłamać "bez zmrużenia okiem". Aby więc nie
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
nasuwać zbędnych podejrzeń, najlepiej całkowicie wyeliminuj takie gesty
ze swojego repertuaru zachowań.
Informacje, które tu przeczytałeś mogą zaskakiwać Cię swoją prostotą.
Być może spodziewałeś się przeczytać bardziej zaawansowane techniki
wywierania wpływu. Pominęłam je tutaj nie przez przypadek – uważam,
że rozmowa o pracę nie jest spotkaniem negocjacyjnym. Wbrew
poglądom głoszonym przez co bardziej buńczucznych kandydatów,
rozmowa kwalifikacyjna nie jest spotkaniem równego z równym.
Świadczy o tym chociażby fakt, że jest zdecydowanie więcej kandydatów
do pracy niż miejsc pracy. A kiedy podaż przekracza popyt, przewaga
konkurencyjna leży po stronie pracodawcy i to on jest silniejszą stroną w
tej relacji. Gdy dożyjemy czasów, kiedy będzie odwrotnie, wówczas
poszerzę ten poradnik o zaawansowane techniki perswazji w komunikacji
niewerbalnej, które mają zastosowanie w negocjacjach-:)
Kończąc temat komunikacji niewerbalnej chciałabym Ci przekazać jeszcze
jedną, bardzo ważną informację - jeśli popadniesz w panikę, nie wiedząc
jak i co powiedzieć, jak usiąść na krześle i co zrobić z rękoma by
wyglądało to naturalnie, użyj wytrychu, który zawsze i wszędzie działa: po
prostu uśmiechnij się! Ten sygnał niewerbalny czyni cuda i zawsze spotka
się z dobrym przyjęciem.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Rozdział VII. Jestem po – i co dalej?
Wyciąganie wniosków z doświadczeń jest jedną z podstawowych
umiejętności myślącego człowieka. Jeśli nie dokonasz tej autorefleksji,
możesz do emerytury chodzić na rozmowy rekrutacyjne, powielać te
same błędy i nie wyciągnąć z nich żadnej lekcji. Bez względu na to, czy Ci
poszło dobrze, źle czy tak sobie, po przyjściu do domu odpowiedz sobie
uczciwie na następujące pytania:
1. Z czego jestem zadowolony?
2. Co zrobię inaczej następnym razem?
3. Jakie pytania były dla mnie zaskoczeniem?
4. Co mógłbym wnieść do tej firmy?
5. Co mógłbym zyskać pracując w tej firmie? (oprócz wynagrodzenia)
Udzielenie sobie odpowiedzi na te pytania, powtórne przeanalizowanie
błędów i ponowne przeczytanie odpowiednich rozdziałów tego
poradnika, z zwłaszcza Rozdziału V pozwoli Ci przygotować się lepiej do
kolejnej rozmowy. Piszę kolejnej, bo rozmowami o pracę także rządzi
statystyka - im częściej bierzesz udział w tej grze, tym bardziej zwiększasz
swoje szanse na wygraną. Dlatego już samo chodzenie na rozmowy jest
bardzo ważnym czynnikiem sukcesu. Kiedy startujesz w wyścigu o pracę,
także się uczysz i podnosisz swoje kwalifikacje w tym względzie.
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
Jeśli wątpisz w moje słowa, sam odpowiedz sobie na pytanie, czy w ciągu
najbliższych 3 miesięcy wolałbyś nie być na żadnej rozmowie
rekrutacyjnej czy być na pięciu?
Możesz też zastanawiać się jakich działań spodziewa się po Tobie
pracodawca po odbyciu z tobą rozmowy. Powiem krótko – w Polsce
żadnych. Może przeczytasz gdzieś artykuły napisane przez autorów
obcujących z inną kultury pracy a przetłumaczone na język polski,
mówiące o wysłaniu listu czy maila z podziękowaniem za zaproszenie na
rozmowę i podsumowującym Twoje główne atuty jako kandydata na to
stanowisko. W naszej kulturze nie jest to stosowane.
Podobnie jak kontaktowanie się z rekrutującym by zapytać o wynik
rozmowy, gdy zostałeś na rozmowie uprzedzony o następnych krokach i
terminach przekazania informacji zwrotnej. Jeśli nie chcesz, by Twoje
nazwisko kojarzyło mu się z natarczywością, nie ponawiaj kontaktu.
Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy o kilka dni został przekroczony
standardowy termin dwóch tygodni, które dają sobie firmy na podjęcie
decyzji i nikt się z Tobą nie skontaktował.
Zwlekanie z informacją o wyniku rozmowy może mieć różne przyczyny.
Może się zdarzyć, że nie ma pełnego przekonania co do Twojej osoby i
rekrutujący liczy na lepszego kandydata. Ale też możliwe jest, że nastąpiło
opóźnienie całego projektu rekrutacji na wskutek przyczyn niezależnych
Angelika Śniegocka - Rozmowa Rekrutacyjna Dla Wygranych ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________ Copyright by Angelika Śniegocka 2011
od Twojego rozmówcy, takich jak np. dłuższa nieobecność managera, do
którego działu jest rekrutacja co powoduje utrudnienia w umówieniu
kandydatów na drugi etap rozmów. Albo stanowisko nie zostało jeszcze
utworzone w strukturach firmy, więc nikomu nie spieszy się z rekrutacją i
nie jest ona najważniejszym priorytetem w bieżącej działalności firmy.
Większość z tych powodów nie ma nic wspólnego z Twoją osobą i
jakakolwiek byłaby przyczyna przedłużającego się milczenia
rekrutującego, nie upoważnia Cię to do obrażania się z powodu tego, że
ktoś o Tobie zapomniał. Bo tego nie wiesz.
Co więcej, odradzam Ci wywieranie presji na potencjalnego pracodawcę
wyznaczaniem terminu na podjęcie decyzji co do Twojej kandydatury, bo
masz inne oferty zatrudnienia. Zdziwisz się, gdy Ci odpowie, abyś bez
zastanowienia zaakceptował jedną z nich, jeśli nie zależy Ci tak bardzo na
pracy w tej firmie, a z różnych powodów na tym etapie nie można podjąć
decyzji co do Twojej osoby.
Znam ten przypadek z autopsji – sama byłam taką kandydatką.
Ucz się więc na błędach innych, zamiast popełniać własne. I trenuj, trenuj,
trenuj! Życzę Ci powodzenia w zdobyciu wymarzonej pracy! Mam pełne
przekonanie co do tego, że przeczytanie tego poradnika i wykonanie
zawartych w nich ćwiczeń bardzo Cię do tego celu przybliży!
Angelika Śniegocka