![Page 1: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/1.jpg)
Seda USUBÜTÜN, MD, PhDSağlık Bakanlığı, USPEM
![Page 2: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/2.jpg)
Sağlık hizmetlerinin kullanıcısı olarak hastanın rolü Yanıt verirliğin boyutları Türkiye’nin yanıt verirlik değerlendirmeleri Türkiye’de hastanın seçim hakkı
Sağlık stratejilerinin belirlenmesinde hastanın rolü
Sağlık sonuçlarının değerlendirilmesinde hastanın rolü
![Page 3: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/4.jpg)
iyi sağlık hedef nüfusun sağlığının iyileştirilmesi,
yanıt verirlik kişilerin beklentilerine karşılık verilmesi
adil finansal korunma hasta olma durumundan kaynaklanan bedeller için finansal korunma sağlanmasıdır.
![Page 5: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/5.jpg)
Hızlıdır ve kolay erişilir Sizi bekletmez Sağlık tesisleri temizdir ve yeterli alana
sahiptir Dostça ve saygılı davranan personeli
vardır Size hekiminizi seçme özgürlüğü sunar
![Page 6: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/6.jpg)
Muayene sırasında mahremiyetinizi sağlar
Sağlık hizmeti sunanlar size anlaşılır açıklamalar yapar ve sorularınız için yeterli zaman ayırırlar
Sizin kararlara katılımınızı sağlar Özel konularınızı konuşabilirsiniz ve
kişisel bilgilerinizin güvenliğini sağlar
![Page 7: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/7.jpg)
Yanıt verirlik kavramı 7 ayrı özellikte incelenebilir: İnsana saygı boyutu:
insanın saygınlığını korumak, gizlilik/mahremiyet (iletişim ve) kişisel sağlığa ilişkin kararlara
katılım özerkliği Kullanıcı yaklaşımı:
beklemeden ilgilenilmesi, yeterli kalitede tesisler, sosyal destek ağlarına erişim sağlık sunucuların seçimi
![Page 8: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/8.jpg)
insanların aşağılanmaması ve küçük düşürülmemesi
temel insan haklarının ihlali anlamına gelebilecek (genetik hastalığı olan kişileri kısırlaştırmak veya bulaşıcı hastalığı olanların kilit altında tutulması gibi) girişimlerde bulunulmaması
![Page 9: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/9.jpg)
Sağlık personelinin hastalara saygılı davranması
Stigma taşıyan hastalıklara sahip kişilerin saygınlığının korunması (AIDS veya lepra gibi)
Muayene sırasında hastanın mahremiyetinin sağlanması
![Page 10: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/10.jpg)
Sağlık sunan kişilerce karşılanma ve yapılan karşılıklı konuşmalar sırasında saygı gösterilmesi
Fizik muayene sırasında kültürel normlara saygılı olunması
![Page 11: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/11.jpg)
Kişisel sağlık bilgilerine kimin erişim hakkı olduğunun belirlenmesidir
Hasta görüşmelerinin hastanın
mahremiyetini gözetecek şekilde yapılabilmesidir.
![Page 12: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/12.jpg)
Sağlık bilgileriniz ve diğer kişisel bilgilerinizin gizliliğinin sağlanması
Sağlık hizmeti sunanlar ile diğer insanların dinleyemeyeceği ortamlarda konuşabiliyor olmak
![Page 13: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/13.jpg)
İletişimde açıklık Hastalara alternatif tedavi seçenekleri
hakkında bilgi verilmesi Sağlık hizmeti sunanların tanıları ve tedavileri
anlaşılır olarak açıklamaları Hastaların soru sormaya cesaretlendirilmeleri Hastalıklardan korunmaya ilişkin bilgi
sağlanması Sağlık sigorta sistemlerinin ödemeler ve
yardımlara ilişkin açık-anlaşılır bilgilendirme sağlaması
![Page 14: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/14.jpg)
otonomi Kararlara katılım Tercih edecekleri tedaviler hakkında
hastaların fikirlerinin alınması Girişimler ve tedaviler için hasta olurunun
sağlanması
![Page 15: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/15.jpg)
Sağlık hizmeti sunanların sizin anlayabileceğiniz şekilde açıklamalar yapması
Anlamadığınız bir şeyler olduğunda soru soracak yeterli zamanınız olması
Sağlığınızla ilgili kararlara istediğiniz ölçüde katılımınızın sağlanması
Diğer tedavi seçenekleri ve bakım türlerine ilişkin konuları dilediğiniz zaman tartışma özgürlüğünüz olması
![Page 16: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/16.jpg)
Makul ulaşım ve kısa bekleme zamanları Tahliller ve sonuçların alınması için kabul
edilebilir bekleme süreleri Acil olmayan cerrahiler için kabul edilebilir
uzunlukta bekleme listeleri Sağlık kuruluşlarında muayene için kabul
edilebilir bekleme süreleri Sağlık kuruluşlarına uygun koşullar ve
zamanlarda ulaşım
![Page 17: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/17.jpg)
Sağlık kuruluşlarına uygun koşullarda erişim ve kısa ulaşım süreleri
Muayene ve hastane yatışları için kısa bekleme süreleri
![Page 18: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/18.jpg)
temizlik, mekansal özellikler ve hastanede beslenme konularını içerir. sağlık hizmeti sunumunun temel altyapı
kalitesinin uygunluğu (örn. bekleme alanları, oturma olanakları, temiz hava)
Sağlık kuruluşlarındaki temel mekanların temizliği (örn. odalar, tuvaletler)
![Page 19: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/19.jpg)
Bekleme odalarında, muayene odalarında ve hastane kliniklerinde yeterli alan, koltuk ve temiz hava olması
Tesisin temiz olması (tuvaletler dahil)
![Page 20: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/20.jpg)
Dış dünya ile bağlantının ve düzenli aktivitelerin sürdürülebilmesi Muayene sırasında hastalara arkadaş veya
akrabaların eşlik edebilmesi Hastanede bakım aldıkları sırada dahi
hastaların kişisel ihtiyaçlarının arkadaş ve aileleri tarafından karşılanabilmesi
![Page 21: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/21.jpg)
Hastanede bir hasta olarak bulunduğunuz sürede aileniz ve arkadaşlarınızın sizin istediğiniz sıklıkta ziyarete gelebilmeleri
Aile ve arkadaşlarınızla temasta kalma ve dış dünyada olup bitenlerle ilgili bilgi edinme olanağınız olması
![Page 22: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/22.jpg)
kişiye sağlık hizmetini sunacak kişi veya kurumun seçimidir Hastalara hekim seçme hakkı verilmesidir Hastalara başvuracakları sağlık kuruluşunu
seçme hakkı verilmesidir
![Page 23: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/23.jpg)
Sağlık hizmeti sunucunuzu seçme olanağı (yer veya kişi)
İstediğinizde ikinci bir görüş alma veya bir uzman hekime başvurma olanağı
![Page 24: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/24.jpg)
DSÖ bir survey çalışması ile (internet üzerinden anahtar kişiler ile ve 35 ülkede saha çalışmaları ile uygulanan) üyesi olan 191 ülkenin sağlık sistemlerinin yanıt verirlik düzeylerini belirlemiş ve karşılaştırmıştır.
Ülkelerin bu surveyden aldıkları puanlar üye ülkelerin özgürlük ve gelişme düzeylerine göre ve populasyonun kadın/erkek oranlarına göre de ayarlanmıştır.
![Page 25: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/25.jpg)
Bu değerlendirmede Türk sağlık sisteminin yanıt verirlik puanı 5.16 olarak tahmin edilmiş ve 191 üye arasında 93. sırada yer almıştır.
Birinci sırada olan ABD’de yanıt verirlik puanı 8.10 dur.
Amerika’yı İsviçre, Lüksemburg, Danimarka, ve Almanya izlemekte, 6. sıradaki Japonya’dan itibaren puan 7’nin altına inmektedir
Sonuncu (191.) sırada yer alan Somali’nin puanı 3.69 dur.
![Page 26: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/26.jpg)
Türk sağlık sistemi’nin yanıt verirliği, 2005’de yapılan yeni bir çalışmada yeniden değerlendirilmiştir (Uğurluoğlu ve Çelik, 2006) Çalışma Ankara’nın merkezinde yer alan
hastanelerin üst düzey yöneticileri arasında yapılmıştır
172 yönetici DSÖ’nün yanıt verirlik surveyinin anket formunu yanıtlamıştır (yanıt oranı %34)
![Page 27: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/28.jpg)
Yanıt verirliğin 7 boyutu arasında en yüksek puan alan güvenlik başlığıdır :7.27 (1: en zayıf, 10: en iyi olmak üzere) Hasta bilgilerinin güvenliği açısından en
olumsuz değerlendirilen ortamlar, hasta muayene süreçleridir.
Yanıtlayanlar arasında kadın yöneticiler sağlık sisteminin güvenlik puanını erkek yöneticilere göre daha düşük değerlendirmiştir (6.94 vs 7.59)
![Page 29: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/29.jpg)
Bu çalışmada 2. en yüksek puan sosyal destek ağlarına erişim boyutuna verilmiştir. (6.59)
Bu başlık altında en olumlu değerlendirilen yanıt verirlik özelliği, hastanelerde ziyaretçilerin kabulüne ilişkindir.
![Page 30: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/30.jpg)
Üçüncü sırada yüksek değerlendirilen yanıt verirlik boyutu ise yeterli kalitede tesisler oluşudur (6.49). Hastane başhekimleri ile hastane müdürleri ve
baş hemşirelerin verdiği puanlar arasında istatistiksel anlamlı fark saptanmıştır (sırasıyla: 5.69, 6.67 ve 6.69)
![Page 31: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/31.jpg)
Bu çalışmada Türk sağlık sisteminin en düşük puanlı yanıt verirlik özellikleri: hizmet sunucunun seçim hakkı (5.15) ve beklemeden ilgilenilmesi (4.98) olarak
belirlenmiştir.
![Page 32: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/32.jpg)
SB’ndan (Mollahaliloğlu ve ark., 2007) bildirilen hasta deneyim verilerine göre, ilçe polikliniklerinde ve hastanelerin ayakta tedavi birimlerinde muayene için bekleme süresi sırasıyla 47,5
dakika ve 118 dakika. muayene süresi sırasıyla 6,3 ve 7,2 dakika
2004’te Performans Yönetim Sisteminin getirilmesi ile birlikte sağlık ocakları ve kamu hastanelerindeki bekleme süreleri düşmektedir.
![Page 33: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/33.jpg)
Yanıt verirlik boyutlarından bazılarını kapsayan hasta memnuniyet ölçümleri Türkiye’deki kamu hastanelerinde düzenli olarak yapılıyor Kapsadığı alanlar: hekim seçimi, beklemeden
ilgilenilmesi, hekim-hasta iletişimi, kişisel mahremiyet, sağlık personeli ile ilişkide saygı, tesisin altyapı özellikleri ve temizliği
Ancak, ödemeler ile ilişkilendirilmiş olan anket uygulamalarının standardizasyonu ve sonuçlarının güvenilirliği sorgulanmaktadır
![Page 34: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/35.jpg)
Türkiye’de hasta haklarına ilişkin temel prensipler 1960’dan bu yana süren çeşitli düzenlemeler ile oluşturulmuştur. (Resmi Gazete 1960, 1961, 1982, 1987, 1998, 2004, 2007).
1960’da ilk yayımlanan Deontoloji Tüzüğü’nün 5.Maddesi: sağlık kuruluşunun prosedür ve kurallarıyla
çatışmadığı sürece hastalar hekim veya diş hekimi seçiminde özgür irade kullanma hakkına sahiptirler (Resmi Gazete, 1960)
![Page 36: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/36.jpg)
Hastaların başvuracakları hastaneyi seçme hakkı ise yasal olarak ilk kez 1998’de Hasta Hakları Yönetmeliği’nde ele alınmıştır (sağlık hizmeti sunan tüm kurum ve kuruluşlar kapsanmaktadır) Madde 8: sağlık kuruluşunu seçme ve
değiştirme hakkı , Madde 9: sağlık profesyonellerini seçme ve
değiştirme hakkı.
![Page 37: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/37.jpg)
1998’de yayımlanan bu düzenleme ile verilen resmi seçme hakkının pratikte uygulanması ise uzun süre sınırlı olmuştur
Gerekli organizasyonel düzenlemeler yapılamamıştır.
2000’li yıllarda SDP altında yapılan yasal düzenlemeler ile hastaların seçme hakkında bazı değişiklikler olabilmiştir.
![Page 38: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/38.jpg)
Eski sosyal güvenlik şemalarının birleştirilerek tek ödeyici GSS sistemine geçilmesi ile fragmantasyon nedenli sağlık sunucu seçimi engellerinin ortadan kalkması
1998 Hasta Hakları Yönetmeliğinin verdiği “hekim seçme hakkı”nın tüm kamu hastanelerinde 2008 itibariyle uygulanmasını sağlayan organizasyonel düzenlemeler
SSK hastanelerinin 2005 itibariyle SB’ye devri ile, hastaneler arası kalite değişkenliğinin azaltılması ve hastaneler arası seçim yapabilme olanağının sağlanması
![Page 39: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/39.jpg)
Az gelişmiş bölgelerde yeni mezun hekimler için mecburi hizmet uygulamasının yeniden başlatılması ile, bu bölgelerde yaşayan hastalar için seçebilecekleri alternatiflerin artırılması
Birinci basamakta aile hekimliği uygulamasının yaygınlaştırılması ile hekim seçme hakkının uygulamaya geçmesi
Hastaların seçim hakkı Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda kapsanması (Madde 77).
![Page 40: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/40.jpg)
Türkiye’nin imza koyduğu anlaşmalar: DSÖ destekli Amsterdam Deklerasyonu:
‘sağlık sisteminin işleyişi ile uyumlu olmak üzere, hastaların hekimlerini, diğer sağlık hizmeti sunucularını ve sağlık kuruluşlarını seçme ve değiştirme hakkı vardır’ (DSÖ 1994, Madde 5.6).
Avrupa Hasta Hakları Şartı – Roma Şartı : ‘her bireyin uygun bilgilendirme sonrası farklı
tedavi yöntemleri ve sunucuları arasından serbestçe seçim yapma hakkı vardır’ (Aktif Vatandaşlık Ağı 2002).
![Page 41: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/41.jpg)
Son yıllarda sağlık sisteminde yapılan yasal ve organizasyonel değişiklikler ile Türkiye’de ; tek ödeyici, kamu ve özel birden fazla sağlık
sunucudan oluşan hastaların –en azından yasal olarak- sağlık
alanında hizmet sunucuları ve sağlık kuruluşlarını seçme hakkını kullanabileceği
ortam kurulmuş ve geliştirilmektedir
![Page 42: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/42.jpg)
Ancak, uygulamada bireylerin bu haklarını kullanmaları önünde engeller mevcuttur: Sağlıkta insan gücü eksikleri, Ulusal planda kaynakların eşitsiz dağılımı Sağlık sunucuların başarıyla gerçekleştirdiği
sağlık sonuçlarına ilişkin sistematik bilgi eksikliği
![Page 43: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/43.jpg)
Hastane seçimi söz konusu olduğunda Türkiye’de hastaların kentsel bölgelerde dahi aktif, bilgili tüketiciler gibi davrandıklarını gösteren kanıtlar mevcut değil
![Page 44: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/44.jpg)
(Akıncı ve ark, 2004) Ankara’da yapılan çalışma:
hastanenin yakın oluşu - en önemlisi modern cihazlar ve tesislere sahip olma hastanenin ünü hizmetlerin maliyeti kamusal sosyal güvenceye sahip olma bürokratik formalitelerin varlığı uzman hekimlerin ve hizmetlerin varlığı
![Page 45: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/45.jpg)
(Zerenler &Öğüt, 2007) Konya’da yapılmış bir çalışma: sosyal güvence planları en önemli belirleyen,
bunu izleyenler: alınan kişisel tavsiyeler , hastane hekimleri
hakkında bilinenler, diğer hekim sevkleri teknolojik altyapının iyiliği klinik standartlara güven eve yakın oluş hastanenin ünü hizmetlerin maliyetleri
![Page 46: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/46.jpg)
Türkiye’nin kişi başı GSMH’sı 7,268$ (2006) dır ve AB ortalamasının (31,103$)oldukça altındadır (DB, 2009).
Temel sağlık göstergeleri olan çocuk ve anne ölüm hızları da henüz AB ortalamasının üzerindedir ve ülke genelinde olumsuz sağlık koşullarına işaret etmektedir (DSÖ, 2009).
![Page 47: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/47.jpg)
Denebilir ki: Sağlık hizmeti sunanlara gidecek kaynakların
bireysel hasta seçimlerine dayandığı bir sisteme kıyasla
sağlık sonuçlarının ülke genelinde eşit dağılımını destekleyecek planlı kaynak tahsisinin avantajları olabilir mi?
![Page 48: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/49.jpg)
Bireylerin katılımı Ulusal organizasyonların katılımı ile
Hastaların ve hizmet kullanıcıların görüşlerinin yansıtılması
Kamu sağlığını ilgilendiren konuların kapsanması
Sağlık alanında ihtiyaç ve beklentilerin politikalara yansıtılması
![Page 50: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/50.jpg)
İngiltere Ulusal Sağlık ve Klinik Mükemmeliyet Enstitüsü (NICE)’nde Halk Hasta Katılım Programı (Public Patient Involvement Program) Ana Kurul (Board): stratejik yönelimleri kararlaştırır Ortaklar Konseyi: Board’a önerilerde bulunur Vatandaşlar Konseyi: Board’u etik konularda ve
toplumun görüşleri konusunda bilgilendirir
Tüm kurullarında 2şer “hasta veya vatandaş” temsilci
http://www.nice.org.uk/getinvolved/patientandpublicinvolvement/ppipinvolvementprogramme.jsp
![Page 51: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/52.jpg)
Kimin görüşleri dikkate alınmalıdır? Uzmanların mı? Hastaların mı? Kanıtların gösterdiği, yalnızca uzman
görüşünün alınmasının soruyu yanıtlamakta eksik kaldığı yönündedir. Sağlık hizmeti sonrası iyi duruma gelip gelmediği yargısını öncelikle hasta vermelidir.
![Page 53: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/53.jpg)
Hastaların beklentisi hem yaşamlarının uzaması hem de yaşam kalitelerinin iyileşmesidir.
Yaşam kalitesini belirlemek için uygulanan medikal ve/veya cerrahi işlem öncesinde ve sonrasındaki sağlık durumunu hastanın değerlendirmesi gerekir.
![Page 54: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/54.jpg)
PROM’lar Bu değerlendirme için uygun ölçüm
araçları geliştirilmiştir ve klinik araştırmalarda bu araçların kullanımı neredeyse rutin haline gelmiştir.
Yaşam kalitesi ölçümleri: Genel: SF-36, EQ5D Hatalığa özel: VF14 (görme keskinliği)
![Page 55: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/55.jpg)
İngiltere’de NHS bir PROM programı başlatmayı düşünmektedir
4 NHS akut bakım tröstü, 2006’dan bu yana seçili hastalar için SF-36 ve EQ5D ölçülerini yaptırıyor. Sonuçlar başarılı ve başarısız performansları
ayırt edebiliyor Yanıt oraları henüz çok yüksek değil
LSH&TM çalışması: maliyeti kişi başı 10 £
![Page 56: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/56.jpg)
![Page 57: SAĞLIK SİSTEMLERİNDE YANIT VERİRLİK: BEKLENTİLERİ SORUYOR MUYUZ?](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062321/568137df550346895d9f8109/html5/thumbnails/57.jpg)
Ulusal düzeyde sağlıkta yanıt verirlik ölçümleri yapılması DSÖ yanıt-verirlik ölçeğinin kültürel uyarlaması
Hasta memnuniyet ölçümlerinin standardizasyonu ve sağlık kuruluşu-il-ulusal düzeylerde rutin olarak uygulanmaları
Sağlıkta yaşam kalitesi ölçümlerinin standardizasyonu ve uygulamaların yaygınlaştırılması
Hasta seçimi, hasta-halk katılımı alanlarında ihtiyaç-beklentilerin belirlenmesi için niteliksel araştırmalar…