Download - SAĞLIKLI YAŞAMA
SAĞLIKLI YAŞAMA
SAĞLIKLI OLMAK…
Sağlıklı olmak, mutluluğunun öncelik taşıyan bir öğesidir
Sağlıklı olmak için doğum öncesi dönemden itibaren çaba gösterilmesi gerekir
SAĞLIKLI YAŞAM TARZI
Yeterli ve dengeli beslenme Düzenli fiziksel aktivite Tütün ve ürünlerinden uzak
olma Hijyen kurallarına uyulması Stresten uzak olma Sağlıklı çevre
YETERSİZ VE DENGESİZ BESLENME SORUNLARI
Protein – Enerji Malnütrisyonu
Kansızlık
Vitamin eksiklikleri
Endemik guatr
Aşırı beslenme, şişmanlık
Kanser, kalp-damar hastalıkları
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI
Kahvaltıda çay ya da kahve yerine; süt, salep, taze sıkılmış meyve suyu, ıhlamur, adaçayı veya kuşburnu gibi bitki çayları için.
Anne sütünden sonra en zengin protein içeren gıda yumurtadır
Yaşlılığın etkilerini geciktirir, kataraktı önler, kalp ve beyin sağlığını korur…
Özellikle çocuklarınızın kahvaltısında yumurta önemli
Erişkinler gün aşırı bir yumurta yiyebilir
Peynir, süt, çökelek gibi yiyeceklerden birini mutlaka yiyin.
Unutmayın ki, süt ürünleri kemik erimesini önler.
Reçel ya da marmelat yerine bal veya pekmez tercih edin.
Kepekli ekmek daha sağlıklıdır. Bağırsakları çalıştırır. Zayıflamaya yardımcıdır. Kepekli ekmek geç bayatladığı için daha
ekonomiktir.
BESLENİRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Haftada bir balık tüketmeye özen gösterilmelidir.
Balık; kolesterolü düşürür.
Erken bunama, kanser ve beyin rahatsızlıklarını önleyici etkisi vardır…
BESLENME VE KANSER
Faktörler Kanser etyo. ile ilgili Kansere bağlı ölümlerde
tahmini oran(%) tahmini pay oranı (%) •Beslenme 30-70 35•Sigara-tütün 25-40 30•Enfeksiyonlar 1-7 10•Cinsel yaşam 1-13 7•Meslek 2-8 4•Jeofizik faktörler 2-4 3•Alkol 2-4 3•Kirlenme 1-5 2(hava-su-gıda) •Gıda katkı 0-2 1maddeleri •Endüstriyel ürünler 1-2 1•Tıbbi ürünler 0.5-3 ?•Bilinmeyenler ? ?
KANSER ÖLÜMLERİNDE BELİRLENMİŞ NEDENLER
NEDENLERRisk Faktörü YüzdeSigara (Tütün) 30Diyet/obesite 30İş yaşamı 5Ailesel öykü 5Virus/biyolojik ajanlar 5Alkol 3Sosyoekonomik durum 3Çevre kirliliği 2İlaçlar/medikal işlemler 1
DİYETBESLENME
3 MİLYON KANSER HASTASIMide
Kolon
Nazofarinks
Meme
Karaciğer
Orafarinks
Prostat
Satüre (doymuş) yağ tüketimi; Meme-prostat Kolorektal kanser
Salamura-turşu-küflü gıda Oral kavite-farinks-larinks Konserve(Nitrozamin) ösefagus-mide kanserleri Tütsülenmiş gıda Tuzlanmış balık vb. Sıcak gıda tüketimi Aşırı beslenme-şişmanlık Kolon-meme-safra kesesi
endometriyum kanseri
HATALI BESLENME
Koyun, sığır, keçi eti Domuz eti,domuz pastırması Hamburger Yağlı etten yapılmış köfteler Sucuk,sosis Tereyağı,iç yağı Derin yağda kızartılmış besinler Tuzlanmış-tütsülenmiş besinler Nitrit ve nitrat eklenmiş besinler Doğrudan ateşte pişmiş kebaplar
KANSER RİSKİNİ ARTIRICI BESİNLER
Maddeler Bulundukları besinler
Proteaz engelleyiciler Soya fasulyesi-mercimek- kuru-taze fasulye-nohut-bezelye
Oksitlenmeyi önleyiciler Meyveler-ceviz-fındık-fıstık- sert kabuklu meyveler
Biyoflavanoidler Turunçgiller-kayısı-karadut- kızılcık-kiraz-vişne-kuş
üzümü-kırmızı ve siyah üzüm
Kükürtlü maddeler Sarımsak-soğan-pırasaÖzel koku ve tat veren Lahana-karnıbahar-ıspanakMaddeler pazı-turp-pancar-şalgam-
hardal yaprağı ve buna benzer yenebilen yabani otlar
KANSERDEN KORUYUCU ÖZEL MADDELER
Selenyum. Çinko İyot Molibden Bakır Demir Kalsiyum Manganez
KANSERDEN KORUYUCU MİNERALLER
Su ürünleri, balık, süt ve ürünleri, kepekli tahıllar, kuru baklagiller,
yeşil yapraklı sebzeler
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN
1. Her gün en az 30 dakika egzersiz yapmak
2. Sigara içmemek3. Sağlıklı beslenmek-günde 5 porsiyon
meyve/sebze4. Günde 1 kereden az alkol almak5. Güneşten korunmak6. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan
korunmak
FİZİKSEL AKTİVİTE Dünyada her yıl iki milyondan fazla
ölüm fiziksel hareketsizliğe bağlı Ölümlerin nedeni; meme, kalın bağırsak
kanseri, şeker hastalığı (% 10-16) ve kalp hastalığı (% 22)
Dünyada yaşayan insanların % 60’ı yeterli fiziksel aktivite (günlük 30 dakika egzersiz) yapmamaktadır
HAREKETSİZ YAŞAM TARZI
Ölüm riskini artırır Kalp rahatsızlıkları, Şişmanlık, Çeşitli organ kanserleri, Yüksek tansiyon, Şeker hastalığı, Depresyon Kemik erimesi
KİŞİSEL HİJYEN
Kişilerin kendi sağlığını korudukları ve devam ettirdikleri özbakım uygulamaları
El hijyeni Deri hijyeni Ağız ve diş hijyeni Tırnak hijyeni Saç hijyeni Ayak hijyeni Koltuk altı ve kasık bölgesi hijyeni
Etkili El Yıkama
YIKAMA•Eller akan ılık suyla ıslatılır,•Ellere 3-5ml sıvı sabun veya kişiye özel katı sabun alınır,•Ellerin her tarafını akan su altında iyice ovalanır, •Parmakların arası , el sırtı ve bilekler temizlenir, ( en az 20 sn )
Etkili El Yıkama (devam)
Köpüğü durulayın (ve Bakteriler uzaklaşsın)),
Elleri kağıt havlu kullanarak iyice kurutun,
Kağıt havlu kullanarak musluğu kapatın!!!
Eller ne zaman yıkanmalı?
Para ellediktenTuvaleti kullandıktanYemeklerden önce ve sonraKıyafet değiştirdiktenYemek hazırlamadan önceDiş, ağız, yüz ve göz temizliği yapmadan önce
El Yıkama (devam)
EL YIKAMASaça, buruna dokunduktanÖksürdüktenBurnu sildiktenTemizliktenÇöpleri elledikten sonraDışardan eve gelinceHasta olan bir yakını ziyaret ettikten sonra
Yapılan Bir Çalışmada
İnsanların %32'sinin tuvalet sonrası ellerini yıkamadığı, Ayak üstü yemek yenilen yerlede insanların %47'sinin ellerini yıkamadığı, Ellerini yıkayanların %58'si nin sadece su kullandığı (ortalama süresinin 5 sn olduğu) Ellerini, su-sabunla yıkayanların ortalama el yıkama sürelerinin ise 10.7 sn olduğu belirlenmiştir.
Akc.
Yutak
Larinks
Mesane
Böbrek
TÜTÜN VE ÜRÜNLERİ
3 MİLYON KANSER HASTASI
sigara
Kalp hastalığı Solunum yolu hastalıkları Mide ülseri
sigara
Sigaradan çekilen her nefesin kalan ömrünüzden en az bir
nefes eksilttiğini unutmayınız
sigara
Yüzbinlerce insan sigara bağımlılığından
kendilerini kurtarmışlardır
biz de bu sayıyı milyonlara çıkartabiliriz
SİGARA
Siz de tamamen söndürebilirsiniz! Herkes söndürüyor!
SİGARA
SİGARA
KENDİMİZİ DÜŞÜNMÜYORSAK ÇOCUKLARIMIZI DÜŞÜNELİM
TEŞEKKÜRLER
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI