Download - samsam Junior: Turkije - katoen (2012/1)
1
samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken
Rara,
wat is dit?
groep 4 & 5 nummer 1 2012 Turkije / kaToen
Alles over katoen!
Mijn vacht is
van wol, maar
mijn T-shirt niet.
Bèh!
Lees de vragen hieronder. Wat denk jij dat waar is?
Katoen groeit op de Noordpool.
2
Katoen groeit aan een plant.
Waar
Niet waar
TurkijeIn deze samsam gaan we naar Turkije. Dat land ligt niet zo ver van Nederland. Hoewel. Met het vliegtuig duurt de reis drie uur. Maar als je met de auto gaat drie dagen!
Ga je mee?
Waar
Niet waar
2
3Van katoen maken we kleren, ondergoed en sokken..
Watten en verband zijn van katoen.
Waar
Niet waar
4
5
Turkije is net zo groot als Nederland.
Waar
Niet waar
1
pff zijn we
er nog niet?
Dit is de
wereldbol
Dit is Nederland.
Dit is Turkije.
op
lossin
g o
p p
ag
. 10
Waar
Niet waar
Iedereen draagt katoenKleren van katoen zijn lekker om te dragen.
Katoen is zacht en het kriebelt niet.
Het houdt je koel als het warm is.
3
Dit is Eylül (8) uit Turkije.
Ze staat in het katoenveld
van haar vader. In haar
handen houdt ze net
geplukte katoenpluis.
Voor één T-shirt heb
je veel meer nodig.
Wel twee armen vol.
Kijk maar op de voorkant
van deze samsam.Dit is Ruben (8) uit Nederland.
Zijn voetbalshirt is van katoen
gemaakt. Misschien wel van
katoen van het veld van
Eylül’s vader.
KatoenmonsterTeken hier jouw katoenmonster
Mijn papa is katoenboerDe vader van Eylül is boer. Vandaag gaat hij kijken hoe zijn
katoenplanten erbij staan. Eylül mag met haar vader mee.
Op het schoolplein
De school is uit. Eylül’s vader staat op het schoolplein te wachten.
“Kom, eerst je spijkerbroek aan en dan halen we wat lekkers voor onderweg,” zegt hij.
Bij de bakker
In Turkije zijn overal broodjes
met sesamzaad te koop. Bij de
bakker en bij kleine kraampjes
op straat. “Die ronde vind ik het
lekkerst,” zegt Eylül.
4
“Geef hem van katoen!”,
dat betekent:
Zet hem op! Doe je best!
Wist je dat ...
In de klas
Eylül vindt het leuk
op school. Ze heeft
een lieve juf en ze
houdt van rekenen
en taal. Tussen de
middag blijft Eylül
op school. Ze eet dan
samen met andere
kinderen.
spreek uit
als Ei-luul
Dit zijn katoenplanten. De witte pluisjes gaan naar de fabriek. Daar maken machines er stof van. Eylül houdt van de pluisjes. Ze zijn lekker zacht.
Het heeft te veel geregend. Dat is niet goed. Katoen moet droog zijn. Voor mooie, droge katoen krijgt een boer meer geld.Eylül trekt haar vader mee.“Kom pap, niet somber kijken. We gaan picknicken.”
Picknickplek
Mmm, sesambroodjes met kersensap.
Best een goede picknickplek, zo’n katoenveld!
5
In het katoenveld
De bloemen veranderen in vruchten.3
Het wonder van de wattenbolletjesEen bloem die verandert in een watje. Hoe kan dat?
6
In de lente stoppen boeren zaadjes in de grond. Uit die
zaadjes groeien deze planten. Ze zijn gek op zon en water.
Na een paar maanden verschijnen
zachtgele bloemen.
De wattenbolletjes puilen naar buiten. Katoen!
1
2
De rijpe vruchten springen open. 4 5
GifBoeren spuiten veel gif dat
de katoenplanten beschermt
tegen ziektes en insecten. Het
gif is slecht voor de natuur en
voor mensen. Sommige boeren
gebruiken daarom geen gif.
Die katoen heet biologisch.
7
Maak de puzzelHeb je de goede volgorde gevonden?
Schrijf de letters in de goede vakjes
hiernaast. Wat lees je van boven
naar beneden?
1
2
3
4
r
=
=
=
=
=
=Te véél . . . . . is slecht voor katoen.
Wat gebeurt daarna met de wattenbolletjes?
In de fabriek stoppen ze de katoen in
zakken. Klaar!
De geplukte katoenbolletjes gaan in
de blauwe aanhangwagen. Een tractor
brengt de katoen naar de fabriek.
n
g
In de fabriek ligt de katoen op
hoge stapels. Tot aan het plafond!
In de herfst komen de katoenplukkers.
Katoen met de hand plukken is
zwaar werk. Er zijn ook machines
die het kunnen.
e
e
Lees de teksten.
Wat is de goede volgorde?
Schrijf 1, 2, 3 en 4 in de hokjes.
op
loss
ing
op
pa
g. 1
0
8
Van daar naar hierKatoen groeit alleen in warme landen. In
Nederland is het te koud. Maar hoe maken ze
van die katoenbolletjes echte kleren?
De rollen stof gaan naar de ververij voor een verfbad.
Andere machines draaien de draden razend-
snel in elkaar. Dat heet weven. Zo krijg je stof.
De katoen gaat naar de spinnerij. Daar
maken machines er eerst dikke en dan
dunne draden van. Dat heet spinnen.
start
einde
En dan naar de kleding-
fabriek. Die kan ook in
een ander land staan.
Bijvoorbeeld in China.
Jij koopt de kleren
in de winkel.
De stof en kleding
gaan per boot of vliegtuig
naar Nederland.
1
2
34
6
Zelf spinnenNeem een watje en rol dat tus-
sen je handen. Trek het heel
voorzichtig uit elkaar. Zie je
dat je de draad steeds langer en
dunner kunt maken?
REBUSWeet jij het?Omdat katoen vroeger heel duur was,
noemden de mensen het
5
p = h -el -en t=g w=d
3
op
loss
ing
op
pa
g. 1
0
. . . . . . . . . . . .
9
Ontwerp je eigen T-shirt
100% katoenKijk eens op het label in je T-shirt,
hemd of onderbroek. Waarschijnlijk
staat er: 100% katoen. Of cotton of
Baumwolle, dat is Engels en Duits
voor katoen.
9
OpdrachtOntwerp hier het T-shirt dat je
altijd al hebt willen dragen.
In de winkelAls je kleren koopt, kun je kijken
of er bio of eko in staat.
Dat betekent: katoen zonder gif.
Op het label in je kleding kan ook
staan ‘fair’ (= eerlijk).
Dat betekent: de katoenplukkers
en kleermakers krijgen genoeg
geld voor hun werk. En ook: dit
is niet door kinderen gemaakt.
op
loss
ing
op
pa
g. 1
0
Stuur je tekening vóór 25 mei
2012 naar samsam,
postbus 94020,
1090 GA Amsterdam
De ontwerpers van de
25 mooiste shirts krijgen
een samsam T-shirt.
Naam
Straat + huisnummer
Postcode
Woonplaats
Leeftijd
Spelen met katoen
10
WitKijk naar de plaatjes
en schrijf het woord
erachter. Wat lees je
onder de witte pijl?
Pag. 2
1. Niet waar. Turkije is 21 keer zo groot als Nederland.
/ 2. Waar. Katoenplanten zijn niet hoog. Ze zijn kleiner
dan jij. / 3. Niet waar. Katoenplanten houden van veel
water en veel zon. Ze groeien in warme landen. / 4.
Waar. Handdoeken en lakens ook. / 5. Waar.
Pag. 7
regen
Pag. 8
het witte goud
Pag. 10/11
1. Zo wit als KATOEN / 2. Ik heet Katoenprinses. Of in
het Turks: Pamuk Prenses. Want pamuk = katoen en
prenses = prinses. / 3. Gekleurde katoensuiker. Want
een suikerspin lijkt op een roze katoenbol. / 4. Knop
kast, poes, auto op muur rechts, T.shirt op bed, groene
bus op muur, rijtje stickers op muur, strepen op bed. /
5. Antwoord 2: de rotsen lijken op een kasteel en ze zijn
zo wit als katoen! Pamukkale zeggen ze in het Turks.
Pag. 13
Geiten en koeien eten katoen. De andere dieren niet.
Hun maag kan er niet tegen.
Pag. 14
1. modeontwerper / 2. modeontwerper / 3. allebei is
goed / 4. modeontwerper / 5. directeur
Pag. 15
Sportsok
1
2
In Turkije zeggen ze zo wit als
SneeuwwitjeHoe heet Sneeuwwitje in Turkije?
Kraak de code.
Ik heet ...
❤ = t
★ = i
= k
= e
= a
= p
= r
= s
= n
= oe
❤ ★
In Nederland zeggen we als iets héél wit is: zo
wit als sneeuw of sneeuw-wit. In Turkije zeggen
ze iets anders. Wat? Maak de puzzels!
Hier staan de
oplossingen van alle puzzels
Zeynep,
lees je me voor
uit Sneeuwwitje?
11
Lees in het rondHoe noemen Turken een suikerspin?
Lees in het rond. Sla steeds een letter over.
g a e t k oe
l n eu s r ui d
k e
r k ta t teok
esn
nsauuivk
p ezr
Deze witte rotsen liggen in Turkije.
Waarom heet deze plek Kasteel van Katoen?
Omdat hier vroeger een koning
woonde die Katoen heette.
Omdat het lijkt alsof er een
kasteel van katoen staat.
Omdat de rotsen heel zacht zijn.
Zoek de 7 verschillenRuben’s bed ligt vol spullen van
katoen: T-shirts, handdoeken,
sportsokken, een dekbedover-
trek, lakens en kussenslopen.
Kun jij de 7 verschillen tussen
de foto’s vinden?
Raadsel
3
4
5
Suikerspin in plastic zakje
Vrienden
“Zo zacht als katoen.”
Dat zeggen ze in
Turkije over iemand
die lief en aardig is.
Wist je dat ...
Deze hond is mijn vriend. Hij heet
Grapefruit, net als de vrucht.
Hij woont in de katoenfabriek.
Grapefruit is gek op katoen. Niet om
op te eten, maar om in te liggen.
Grapefruit
spreek uit Kreepfroet
Lekker
zacht bedje
12
Vrienden
13
Gek op katoen!Sommige dieren eten katoen. Echt waar. Ze
peuzelen de bolletjes zo van het veld! Volg de
lijnen en je ziet welke dieren dat doen.
op
loss
ing
op
pa
g. 1
0
Modeontwerpster of directeur?
Zeynep (9) is een vriendin van Eylül. Ze wil
modeontwerpster worden. Of baas van de katoen-
fabriek, net als haar vader. Maar wat is het leukst?
14
AllebeiZeynep weet nog niet wat ze het
leukste vindt. Ze heeft een goed
idee: “Ik word allebei. Dan ontwerp
ik kleren voor katoen uit mijn
eigen fabriek!”
Weet jij wat je later wilt worden?Schrijf het hier op
Ik ga vaak etalages kijken met mijn
moeder en zusje Hanzade.
1
baas katoen-fabiek
modeontwerper
Hoe zijn de plooien in deze jurk gemaakt?
2
baas katoen-fabiek
modeontwerper
3
Voor het werk heb je een
bureau en computer nodig.
baas katoen-fabiek
modeontwerper
“Even voelen, is dit goede katoen?”
5
baas katoen-fabiek
modeontwerper
Ik teken een jurk met bijpassende schoenen.
4
modeontwerper
baas katoen-fabiek
Zoek het uit!Kijk naar de foto’s en lees de tekst eronder.
Past het ballonnetje bij een directeur of bij
een modeontwerper? Of bij allebei? Teken
een cirkel om het goede ballonnetje.
op
lossin
g o
p p
ag
. 10
Wat weet jij van katoen?TEST het!Lees de vragen! Weet je het antwoord niet,
zoek het dan op in deze samsam. Alles
ingevuld? Schrijf de letters in de gekleurde
hokjes, in de hokjes onderaan deze pagina
met dezelfde kleur. Wat lees je?
Katoen groeit aan een
Hoeveel uur duurt een vliegreis van Nederland naar Turkije?
De vader van Eylül is
Maak deze zin af: Zo zacht als
Wat stopt een boer in de lente in de grond?
Als je katoen weeft, krijg je
‘fair’ betekent
Een geit eet katoen. Welk dier nog meer?
Een is van katoen.
Lang geleden (3000 jaar)
maakten mensen al
kleding van katoen.
Wist je dat ...
In katoenpluis zitten
zaden die weer worden
gezaaid voor nieuwe
katoenplanten.
Wist je dat ...
pag. 2
pag. 2
pag. 4 en 5
pag. 4 en 5
pag. 6 en 7
pag. 8
pag. 9
pag. 13
“Even voelen, is dit goede katoen?”
15
op
loss
ing
op
pa
g. 1
0
EEN UITGAVE VAN SAMSAM VOOR GROEp 4-5 Adres samsam: postbus 94020, 1090 GA Amsterdam • Tel : 31(0)20 5688440 • E-mail: [email protected] • Website: www.samsam.net
Concept: Studio Boot i.s.m. Team<21 • Grafisch ontwerp: Studio Boot • Tekst Marieke van Zutphen (Team>21) en Marinde Hurenkamp • Lithografie: Veronica Litho • Druk: Roto Smeets •
Fotografie: Wineke Onstwedder • Illustraties: Studio Boot - Caroline van Pelt p. 1, Milja Praagman p.13) • Strip: Willem Lagerwaard • samsam is een gratis uitgave van nCDO
16