2 0 0 62 0 0 6
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
saqarTvelos s. janaSias saxelobis muzeumis koleqciidan
The collection of S. Janashia Museum of Georgia
avtori: a . b i W a S v i l igamomcemeli: g . n o z a Z ekonsultanti: m . q a f i a n i Z efotografi: g. b u m b i a S v i l i
Autor: A . B i c h a s h v i l iPublished by: G . N o z a d z eKonsultant: M . K a p i a n i d z ePhotos: G. B u m b i a s h v i l i
Special thanks to S. Janashia Museum of Georgia for the support
© saqarTvelos erovnuli muzeumi, 2005
madlobas vuxdiT saqarTvelos s. janaSias saxelobis muzeums
mxardaWerisaTvis
winamdebare gamocemaSi gamoyenebuli ilustraciebi da fotomasala warmoadgens avtoris, gamomcemlis da saqarTvelos erovnuli muzeumis kuTvnilebas.
tiraJi 1000© The Georgian National Museum, 2005
beWdva: ` f a u n t e i n p r i n t i ~tel: 35 67 08; 35 40 85
Printed by: „ F o u n t a i n P r i n t “Tel: 35 67 08; 35 40 85
iaraRis fondis istoria muzeumis daarsebasTan erTad iwyeba. 1852
wlis aprilSi, TbilisSi geografiuli sazogadoebis kavkasiis ganyofile-
basTan Camoyalibda kavkasiuri muzeumi eTnografiuli kabinetiTurT,
romlis pirveli kuratori iyo eTnografi da poeti rafiel erisTavi. 1852
wlis noemberSi ki axladSeqmnil muzeumSi, momavali iaraRis fondisaTvis,
pirveli eqsponatebi Semosula. xolo 1854 wlis martSi, geografiuli
sazogadoebis TxovniT, eTnografiuli eqsponatebi — saWurveli da
kostumi pirvelad Seugrovebia Tavad levan ColoyaSvils (sof. erwo,
xevsureTi).
miuxedavad aseTi wamowyebisa, XIX s-is miwurulSi saWurvlis Segrove-
bas ar hqonia sistematuri da organizebuli xasiaTi. aRsaniSnavia isic,
rom mravali unikaluri koleqcia qarTuli saWurvlisa, imdroindel saqa-
rTveloSi momuSave ucxoelTa mcdelobiT sazRvargareTul muzeumebSi
aRmoCnda. amasTan dakavSirebiT akademikosi iv. javaxiSvili gulistki-
viliT aRniSnavda: „arc saqarTvelos muzeumebis koleqciebSi da arc sxva-
gan sadme saqarTveloSi, amJamad raindisa da cxenis mTliani imdroin-
deli, XI-XIII saukuneebis javSani da Tori ukve aRar moipoveba. mxolod
berlinis coighauzSi (iaraRis muzeumSi) naxavT adamianis, saqarTvelodan
XIX s-Si gatanils, manekenze Camocmuls, XIII saukunis raindisa da cxenis
ors mTlians saucxoo anakrebs. oqros zarniSiT uxvad Semkuli mSvenieri
qarTuli muzaradic arsebobs, magram jerjerobiT arc is aris
saqarTveloSi“-o.
adgilobrivi, qarTuli saWurveli, mefis ruseTis xelisufalTa mier
saqarTveloSi SeZenili, mravlad aris gatanili ruseTSic. xsenebuli
iaraRis mniSvnelovani nawili amJamad moskovisa da peterburgis
muzeumebSia daculi.
miuxedavad erovnuli saganZuris aseTi saxiT gadineba-gafantvisa,
eTnografiis ganyofilebis iaraRis fondSi unikaluri da uZvirfasesi
eqsponatebi mogvepoveba, romelTa saerTo raodenoba 3000 erTeuls
aRemateba.
iaraRis fondi warmoadgens ZiriTad Tbilisis arsenaliseul da
calkeul, kerZo koleqcionerTa: z. kobiaSvilis, i. sumbaTaSvilis,mxatvar
d. guramiSvilis, kafarovis, mirzoevis, med-jildil-saltanes da sxvaTa
mier Sevsil mdidar krebuls. 1935 wels uZvirfasesi koleqcia Semovida
metexis Zveli qarTuli xelovnebis seqtoridanac (299 nivTi), amave wels
iaraRis mdidari koleqcia miiRo muzeumma erTerTi antikvaruli maRaz-
iidan (300-mde nivTi). fondSi Tavmoyrilia agreTve muzeumis eTno-
grafiul eqspediciebSi SeZenili da Camotanili unikaluri nivTieri
masala.
iaraRis fondSi, garda qarTuli saWurvlisa, daculia msoflios
sxadasxva xalxebis ostatTa mier Seqmnili SesaniSnavi da uZvirfasesi
nimuSebi:
kavkasiuri — azerbaijanuli, somxuri, daRestnuri, CeCnuri, Cerq-
ezuli, osuri da sxv.
wina aziuri — upiratesad iranuli da Turquli.
aziuri — induri, Cinuri, iaponuri.
evropuli — rusuli, italiuri, germanuli, inglisuri, franguli,
belgiuri, avstriuli, ungruli, polonuri da sxv.
agreTve afrikuli da amerikuli sabrZolo iaraRebi.
eqsponatTa qronologiuri CarCo ganisazRvreba XVI-XX ss-iT.
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv. 12 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31
xevsuri meomris aRWurviloba
Khevsurien’s armour and weapons
i a n v a r iJ A N U A R Y
2 0 0 6 MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28
muxranbatonis dambaCa (evropuli tipi)
The pistol of Mukhranbatoni
kavkasiuri dambaCebi
Caucasien type pistols
T e b e r v a l iF E B R U A R Y
2 0 0 6 MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31
MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTuli `gorda xmali~
The Georgian „Gorda Khmali“
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
m a r t iM A R C H
2 0 0 6
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
Tbilisel ostatTa Sedevrebi
Tbilisien foremans’ masterpieses
a p r i l iA P R I L
2 0 0 6 MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31
qarTuli vadajvriani xmali
The typical Georgian cavalry sword
maxvili
The Sword
(XII-XIII)
MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
m a i s iM A Y
2 0 0 6
i v n i s iJ U N E
2 0 0 6
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30
imereTis mefe aleqsandre III-s jaWvis perangi
The armour of King Aleqsandre III
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
Caucasien flint-lock pistols
kavkasiuri kaJiani dambaCebi
i v l i s iJ U L Y
2 0 0 6 1 23 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 3031
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31
a g v i s t oA U G U S T
2 0 0 6
giorgi saakaZis Tofi
The gun of Giorgi Saakadze
MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2 34 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30
mefe erekle II-s Tofi da xmali
The gun and the sabre of King Erekle II
s e q t e m b e r iS E P T E M B E R
2 0 0 6 MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv. 1 2 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31
mefe baqaris Tofi
The gun of King Bakar
mefe giorgi XII-s Tofi
The gun of King Giorgi XIImefe solomon II-s Tofi
The gun of King Solomon II
o q t o m b e r iO C T O B E R
2 0 0 6 MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30
Tavad
aleqsandre WavWavaZis
satevari
qarTuli satevrebi
Georgian daggers
MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS
n o e m b e r iN O V E M B E R
2 0 0 6
orS. samS. oTx. xuT. par. Sab. kv.
1 2 34 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31
MON. TUE. WED. THU. FRI. SAT. SUN.
d e k e m b e r iD E C E M B E R
2 0 0 6
CaCqani da muzaradi
qarTvelTa
saWurveli
GEORGIANS’ WEAPONS