Download - Seimineár Réigiúnach 2008 Féinmheastóireacht Scoile Fócas ar an Teagasc agus ar an bhFoghlaim
Seimineár Réigiúnach 2008Féinmheastóireacht Scoile
Fócas ar an Teagasc agus ar an bhFoghlaim
An Tionscnamh um Pleanáil Fhorbartha Scoile
“Tionscnamh ag scoileanna ar mhaithe le scoileanna”
AidhmAidhm
Díriú ar an bhféinmheastóireacht mar straitéis chun cáilíocht an teagaisc agus na foghlama a fheabhsú:
Go hachomair: Fiosrú a dhéanamh ar an gcaoi le cur
chuige féinmheastóireachta i leith an teagaisc agus na foghlama a chothú mar chuid de phleanáil ábhar agus d’athbhreithniú leanúnach scoile
Taighde ar an bPFS – Taighde ar an bPFS – Torthaí ón Ríocht Aontaithe…Torthaí ón Ríocht Aontaithe…
Ní leanann feabhsú scoile PFS uaidh féin
Ní mór go mbeadh fócas ar an teagasc agus ar an bhfoghlaim agus ar ghnóthachtáil daltaí
(MacGilchrist et al, 1995)
Féinmheastóireacht ar an Féinmheastóireacht ar an Teagasc agus ar an bhFoghlaimTeagasc agus ar an bhFoghlaim
Ceisteanna le breathnú:
Cáilíocht ghafacht na ndaltaí Cáilíocht thaithí na foghlama Atmaisféar ranga
PléPlé
“When I go into a classroom where the quality of learning is high, I see…”
(Hesketh, 2008)
“Nuair a théim isteach i seomra ranga a bhfuil ardcháilíocht foghlama ann, feicim…”
Cé na teicnící teagaisc a chabhraíonn Cé na teicnící teagaisc a chabhraíonn le daltaí foghlaim (% an-chabhrach)le daltaí foghlaim (% an-chabhrach)
Míníonn múinteoirí go soiléir (72%) Bíonn áit ann do spraoi (41%) Is féidir tuairim a chur in iúl (36%) Obair ghrúpa le cairde (30%) Obair phraiticiúil (30%) Nótaí a chóipeáil (29%) Rudaí a fháil amach (25%) Teagasc múinteora (18%)
(ITES/CNCM) (ESRI/NCCA)
Fócas ar Fhéinmheastóireacht
Bealaí le cur chuig féinmheastóireacht:Bealaí le cur chuig féinmheastóireacht:- eochairghnéithe- eochairghnéithe
A. Deis le Féinmheastóireacht a dhéanamh:A. Deis le Féinmheastóireacht a dhéanamh:
Duine Aonair Roinn Ábhair Foireann
B. Próiseas na Féinmheastóireachta:B. Próiseas na Féinmheastóireachta:
Cleachtas Reatha Cleachtas Feabhsaithe
C. Critéir Rathúlachta – TorthaíC. Critéir Rathúlachta – Torthaí
Gafacht Daltaí Breisiú Gnóthachtála
Céard atá i gceist le féinmheastóireacht Céard atá i gceist le féinmheastóireacht ar an Teagasc/ar an bhFoghlaim?ar an Teagasc/ar an bhFoghlaim?
Fiosrúchán córasach, bunaithe ar fhianaise, maidir le gné den teagasc agus den fhoghlaim
Tá sé mar aidhm aici a fháil amach cé chomh maith is atá an roinn/an múinteoir ag cruthú i gcomparáid le caighdeáin aontaithe i leith dea-chleachtais
Treoraíonn sí an múinteoir/roinn an ábhair maidir le roghnú tosaíochtaí i bpleanáil le haghaidh feabhsúcháin
Féinmheastóireacht ar an Teagasc Féinmheastóireacht ar an Teagasc agus ar an bhFoghlaimagus ar an bhFoghlaim
Is féidir/Ba cheart go mbeadh sí mar chuid d’fhócas forbarthach ranna ábhar
Is féidir le múinteoir aonair í a dhéanamh chun tacú le cleachtas machnamhach mar chur chuige i leith feabhsú teagaisc agus foghlama
Céard é do thaithí go dtí seo?
Réimsí a bhféadfadh Ranna Ábhar/MúinteoiríRéimsí a bhféadfadh Ranna Ábhar/Múinteoirí díríú orthu le haghaidh Féinmheastóireachta díríú orthu le haghaidh Féinmheastóireachta
Torthaí na foghlama Critéir rathúlachta Luas Ceistiúchán Straitéisí litearthachta m.sh: úsáid eochairfhocal Difreáil Measúnú/obair bhaile Eagrú ranga Caidreamh múinteora-dalta Atmaisféar ranga Obair ghrúpa/phéire
Próiseas na Féinmheastóireachta - Próiseas na Féinmheastóireachta - eochairchéimeannaeochairchéimeanna
I gcás réimse tofa: Déan cinneadh faoi céard atá i gceist le
dea-chleachtas Bailigh sonraí iontaofa faoin gcleachtas
mar atá Comhordaigh agus bain ciall as na sonraí–
fianaise Bain tátail bhailí as na sonraí gur féidir
seasamh leo Roghnaigh tosaíochtaí le haghaidh
feabhsú pleanáilte
Uirlisí na FéinmheastóireachtaUirlisí na Féinmheastóireachta Ceistneoirí Agallaimh Breathnóireacht Anailís ar obair daltaí Corrsheiceáil Anailís ar theagmhas criticiúil Anailís réimse fórsa Póstaeir, greamáin, ticéid scoir Fiosrú grianghrafchuidithe
Féach Aonad 5, Dréacht-threoirlínte PFS (lth. 21-24)
Ag obair i gcomhpháirt le daltaí Ag obair i gcomhpháirt le daltaí mar chuid d’fhéinmheastóireachtmar chuid d’fhéinmheastóireacht
Trí uirlis shamplacha le húsáid:
Anailís réimse fórsa Corrsheiceáil Ceistneoir ar mhodheolaíochtaí
múinteoireachta
Tógadh na trí shleamhnán seo a leanas óMacBeath, 2005: The Self-Evaluation File
rudaí a chabhraíonn rudaí atá ina mbac mmmmbac
An Réimse FórsaAn Réimse Fórsa
CorrsheiceáilCorrsheiceáilAn intinn dírithe 1 2 3 Ag smaoineamh ar rudaí eile
Airdeallach 1 2 3 Codlatach
Suaimhneach 1 2 3 Míshuaimhneach
Ag iarraidh bheith anseo 1 2 3 Ag iarraidh bheith áit éigin eile
Sona 1 2 3 Brónach
Gníomhach 1 2 3 Éighníomhach
Spreagtha 1 2 3 Bréan den obair
An t-am ag imeacht go tapaidh 1 2 3 An t-am ag imeacht go mall
Lán d’fhuinneamh 1 2 3 Fíorbheagán fuinnimh
Rud éigin i ngeall air 1 2 3 Gan faic i ngeall air
Cuideachtúil 1 2 3 Uaigneach
Furasta an intinn a dhíriú 1 2 3 Deacair an intinn a dhíriú
Croíúil 1 2 3 Cantalach
Furasta bheith cruthaitheach 1 2 3 Deacair bheith cruthaitheach
Ceistneoir ar mhodheolaíochtaí teagaisc:Ceistneoir ar mhodheolaíochtaí teagaisc:Cé chomh minic is a úsáidim an cur chuige seo?Cé chomh minic is a úsáidim an cur chuige seo?
Cé chomh mór is a chabhraíonn sé leat foghlaim?Cé chomh mór is a chabhraíonn sé leat foghlaim?
Ag éisteacht leis an múinteoir Ag tabhairt freagra ar cheisteanna an mhúinteora Ag déanamh turgnamh Ag obair ar an ríomhaire Ag féachaint ar fhíseán Ag éisteacht le téip Rólghlacadh Ag obair i ngrúpa Ag breacadh nótaí fad atá an múinteoir ag caint Ag breacadh nótaí ó leabhar nó ó bhileog oibre Ag cruthú rudaí
(MacBeath, 2005 lth. 26-28)
Cáilíocht an Teagaisc agus na FoghlamaCáilíocht an Teagaisc agus na Foghlama ( (Ag Breathnú ar an Scoil AgainneAg Breathnú ar an Scoil Againne, Réimse 4, Réimse 4))
Modheolaíocht Modheolaíochtaí cuí Soiléire ó thaobh aidhme
de Luas agus struchtúr an
cheachta Raon straitéisí Úsáid acmhainní
Bainistiú Ranga Smacht Bainistiú gníomhaíochtaí
foghlama Dúshlán & inspreagadh
Atmaisféar Ranga Meas Idirghníomhaíochtaí Timpeallacht Dearbhchothú
Foghlaim Gafacht Tuiscint Eolas agus inniúlacht Comhfhoghlaim/Foghlaim
neamhspleách Cumarsáid
Cáilíocht an Teagaisc agus na FoghlamaCáilíocht an Teagaisc agus na Foghlama ( (Ag Breathnú ar an Scoil AgainneAg Breathnú ar an Scoil Againne, Réimse 4, Réimse 4))
Gné B:
Teagasc agus Foghlaim
Comhpháirt iv:
Foghlaim
Téama:
“A ghníomhaí agus a neamhspleáí a bhíonn daltaí gafa sa bhfoghlaim, agus an chaoi a léirítear cáilíocht a dtuisceana ina gcuid ceistiúcháin agus ina gcuid freagraí ar cheisteanna”
Fócas ar CheistiúchánStraitéis Teagaisc agus Foghlama
PléPlé
• Cén aidhm atá leis na ceisteanna a chuireann sibh le linn rang ar bith?
Cén fáth a gcuirimid ceisteanna?Cén fáth a gcuirimid ceisteanna?
Chun spéis agus inspreagadh a fhorbairt
Chun ullmhúchán agus réamheolas daltaí a mheas
Chun deacrachtaí nó bacainní foghlama a aithint
Chun daltaí a spreagadh le ceisteanna a chur
Chun foghlaim neamhspleách a spreagadh
Chun obair bhaile/obair ranga a sheiceáil
Chun smaointeoireacht chriticiúil/scileanna fiosrúcháin a fhorbairt
Chun gnóthachtáil a mheas
Céard atá á iarraidh ar dhaltaí nuair a Céard atá á iarraidh ar dhaltaí nuair a chuirtear ceist orthu?chuirtear ceist orthu?
I gcás ceiste ní mór don dalta: Aire a thabhairt/éisteacht/an bhrí a thabhairt
leis An chiall a oibriú amach Freagairt neamhfhollas a ghiniúint (i.e.
freagra a chumadh san intinn) Freagairt fhollas a ghiniúint – agus an
fhreagairt a athbhreithniú b’fhéidir mar thoradh ar bhreis ceistiúcháin ón múinteoir
Machnamh a dhéanamh agus foghlaim trí phlé
Tráth feithimh: Tar éis Ceist a churTráth feithimh: Tar éis Ceist a chur
Meán-tráth feithimh - 1 soicind
Tá neartú gnóthachtála ceangailte le méadú sa tráth feithimh go 3 shoicind nó os a chionn, tar éis ceist íos-oird a chur
Dealraíonn sé nach bhfuil aon tairseach a bhaineann le tráth feithimh i gcás ceisteanna ardoird. Ach dá fhad é an tráth feithimh is ea is mó gafacht na ndaltaí
Cén saghas ceisteanna a chuireann tú?Cén saghas ceisteanna a chuireann tú?(Féach Tacsanamaíocht um Cheistiú Bloom)(Féach Tacsanamaíocht um Cheistiú Bloom)
Eolas
Tuiscint
Feidhmiú
Anailís
Sintéis
Meastóireacht
Pleanáil le haghaidh CeistiúcháinPleanáil le haghaidh CeistiúcháinCurtha in oiriúint ó E C WraggCurtha in oiriúint ó E C Wragg
Aithin na heochaircheisteanna i leith rúin fhoghlama an cheachta
Déan cinneadh maidir le leibhéal, ord agus uainiú na gceisteanna
Leathnaigh an ceistiúchán – ag smaoineamh ar fhocheisteanna le cur
Déan anailís ar fhreagraí a bhfuil tú ag súil leo agus ar fhreagairtí a d’fhéadfaí a thabhairt
Ceistiúchán sa Seomra RangaCeistiúchán sa Seomra RangaSaincheisteanna le breathnúSaincheisteanna le breathnú
1. Aithin raon/éagsúlacht reatha na gceisteanna2. Riachtanas cognaíoch – meabhrú nó cruthaitheach/le
haghaidh meastóireachta3. Tráth feithimh 1 agus tráth feithimh 24. Cén chaoi a roghnaítear an freagraí?5. Freagairt ‘Gan lámha in airde’6. Na freagraí ceaptha ag péirí, grúpaí srl.7. Cén chaoi a bpléitear le ‘freagraí míchearta’? 8. ‘Cultúr’ an tseomra ranga ó thaobh freagraí a thabhairt
– ‘slán’ freagra a thabhairt9. Cén chaoi a dtógtar ar ‘sheisiúin cheistiúcháin’?10. Ceisteanna ceaptha ag daltaí – (triailcheisteanna san
áireamh)
Próiseas na FéinmheastóireachtaPróiseas na Féinmheastóireachta
Eochairchéimeanna i leith ceistiúcháin: Déan cinneadh faoi céard atá i gceist le dea-
chleachtas i ndáil le ceistiúchán Bailigh sonraí iontaofa faoin gcleachtas atá agat
i leith ceistiúcháin (Cén chaoi a ndéanfá é seo?) Comhordaigh agus bain ciall as na sonraí atá
bailithe agat maidir leis an leas a bhaineann tú as ceisteanna - fianaise
Cé na tátail is féidir leat a bhaint as an bhfianaise seo faoin leas a bhaineann tú as ceisteanna
Leag síos tosaíochtaí ó thaobh bealaí nua le cur chuig ceistiúchán le haghaidh feabhsú pleanáilte
CeardlannCeardlann
Agus athruithe sa chur chuige atá agat i leith ceistiúcháin curtha i gcrích agat thar thréimhse, conas a thabharfá faoina n-éifeachtacht a mheas?
Cén fhianaise/Cé na táscairí a lorgófá lena léiriú go raibh bealaí nua sa chur chuige ag déanamh difríochta?
Straitéisí Feabhsaithe i leith Ceistiúcháin:Straitéisí Feabhsaithe i leith Ceistiúcháin:Táscairí/TorthaíTáscairí/Torthaí
Straitéis ann i leith ceistiúcháin – (minicíocht, in oiriúint do chumas, AO, ÍO, srl.)
Gafacht níos fearr ag daltaí – (níos mó rannpháirtíochta i ngnáthaimh cheistiúcháin ó bhéal)
Daltaí laga níos sofhreagraí Daltaí cumasacha ag úsáid níos mó scileanna ardoird
smaointeoireachta Feabhas i ngóthachtáil – neartú i dtriailscóir Níos lú cur isteach ar obair ranga Níos mó gafachta le hObair Bhaile Cáilíocht an Obair Bhaile feabhsaithe Idirghníomhaíocht dhearfach múinteora-dalta Níos mó sásaimh as post an mhúinteora Eile?
Cén chaoi ar féidir leat cur chuige Cén chaoi ar féidir leat cur chuige féinmheastóireachta i leith an teagaisc agus na féinmheastóireachta i leith an teagaisc agus na
foghlama a chur chun cinn/a dhaingniú i do scoil? foghlama a chur chun cinn/a dhaingniú i do scoil? Spreag gach roinn chun réimse le forbairt/le
meastóireacht a dhéanamh air a roghnú gach bliain
Pléigh leis an bhfoireann bealaí le tabhairt faoi chur chuige córasach i leith féinmheastóireachta
Cuir béim ar a thábhachtaí atá sé leas a bhaint as taighde/teoiric atá ar fáil faoin réimse tofa
Spreag cur chuige comhoibritheach – comhroinnt teoirice, forbairt uirlisí comhchoiteanna um meastóireacht, piarbhreathnóireacht
Aithin pócaí dea-chleachtais agus aimsigh bealaí lena gcomhroinnt
Spreag baill gach roinne chun tuairisc a thabhairt dá gcomhghleacaithe ar thorthaí phróiseas na meastóireachta – torthaí fhoghlaim na roinne de bharr a cuid oibre
Ábhair Bhreise
CNCM/ITES (NCCA/ESRI): CNCM/ITES (NCCA/ESRI): Gearing up for the ExamGearing up for the ExamGnéithe de thaithí daltaí a bhí mar bhun le Gnéithe de thaithí daltaí a bhí mar bhun le
hidirghníomhaíochtaí hidirghníomhaíochtaí dearfachadearfacha le múinteoirí le múinteoirí
Bheith in ann ceisteanna a chur sa rang Moladh a fháil as freagraí sa rang/obair
scríofa mhaith Go gcaitear leo le cothroime agus le meas Aiseolas dearfach Comhairliúchán le daltaí faoina gcuid
foghlama / saincheisteanna a bhaineann lena dtaithí scoile
Iad a bheith san áireamh sa phróiseas cinnteoireachta
CNCM/ITES (NCCA/ESRI): CNCM/ITES (NCCA/ESRI): Gearing up for the ExamGearing up for the ExamGnéithe de thaithí daltaí a bhí mar bhun le Gnéithe de thaithí daltaí a bhí mar bhun le
hidirghníomhaíochtaí hidirghníomhaíochtaí diúltachadiúltacha le múinteoirí le múinteoirí
Gan aon aiseolas dearfach a fháil i leith a gcuid oibre
Múinteoirí ag tabhairt amach dóibh go minic as mí-iompar sa rang nó gan an obair a bheith déanta acu
Gan go leor misnithe nó dúshláin le suim/ gafacht a choinneáil
Fabhraíocht a léiriú i gcás daltaí áirithe (bheith níos déine ar bhuachaillí ná ar chailíní)
Bhraith os cionn 10% de dhaltaí nach raibh obair scoile suimiúil
Straitéisí don Seomra RangaStraitéisí don Seomra Ranga
Chun daltaí a spreagadh le bheith rannpháirteach agus chun déileáil go héifeachtach lena bhfreagraí, breathnaigh iad seo a leanas:
Smaoinigh, déan péirí, comhroinn, déan grúpaí de cheathrar
Tabhair leid do dhaltaí Bain úsáid as freagra mícheart ag
dalta chun tuiscint a fhorbairt Bíodh níos mó ná dalta amháin /
rang iomlán páirteach sa fhreagra Éist agus freagair go dearfach
(tabhair seal beag, tabhair leid, tabhair moladh)
Chun cabhrú le daltaí a gceisteanna féin a cheapadh:
Samhaltaigh an ceistiú do dhaltaí
Cuir deiseanna ar fáil do dhaltaí chun a scileanna a chleachtadh
Cuir am san áireamh le haghaidh ceisteanna ó dhaltaí agus le plé éifeachtach a dhéanamh ar na ceisteanna sin
Fréamhacha CeisteannaFréamhacha Ceisteanna Cén chaoi ar féidir linn bheith cinnte go…? Céard atá mar an gcéanna agus céard atá difriúil i
gcás…? An mbíonn sé fíor/bréagach riamh/i gcónaí go …? Cén fáth go dtugann ___, ___ agus___ an freagra
céanna? Cén chaoi a …? Cén chaoi a míneofá…? Céard a insíonn sé sin dúinn i dtaobh …? Céard atá cearr le …? Cén fáth go bhfuil ___ fíor?
Tuiscintí ginearálta i leith ceistiúcháinTuiscintí ginearálta i leith ceistiúcháin
Ó thaobh na gnóthachtála de tá níos mó éifeachta ag baint le ceacht ina gcuirtear ceisteanna ná mar atá i gceacht gan cheisteanna
Tá ceistiúchán ó bhéal le linn ranga níos éifeachtaí ó thaobh chur chun cinn na foghlama de ná mar atá ceisteanna scríofa
Leanann breis tuisceana ceisteanna a dhíríonn ar eochairphointí
Tá nasc dearfach idir ceisteanna a chur le linn plé ranga agus foghlaim fíricí
Tuiscintí breiseTuiscintí breise
I gcás grúpaí atá lagchumasach – tá nasc dearfach idir úsáid rialta ceisteanna íosoird agus gnóthachtáil
Leanann gnóthachtáil bhreise san fhoghlaim méadú i gceistneoireacht ardoird (os cionn 20%)
Ardaíonn ionchas múinteoirí ina leith siúd atá ceaptha bheith ina bhfoghlaimeoirí laga nuair a mhéadaítear úsáid ceisteanna ardoird go 50%
Cáilíocht na foghlama sa seomra ranga?Cáilíocht na foghlama sa seomra ranga?(John West Burnham)(John West Burnham)
ÉADOMHAINÉADOMHAIN (CÉN RUD)(CÉN RUD)
DOMHAINDOMHAIN (CÉN CHAOI)(CÉN CHAOI)
FODHOMHAINFODHOMHAIN (CÉN FÁTH)(CÉN FÁTH)
MEÁINMEÁIN Cuimhne Machnamh Iomas
TORTHAÍTORTHAÍ Faisnéis Eolas/Fios Gaois
FIANAISEFIANAISE Macasamhlú Tuiscint Brí
INSPREAGADHINSPREAGADH Eisintreach Intreach Fíréanta
DEARCADHDEARCADH Comhlíonadh Léirmhíniú Cruthaitheacht
CAIDREAMHCAIDREAMH Spleáchas Idirspleáchas Neamhspleáchas
Ráitis Shamplacha – Ráitis Shamplacha – Tuarascálacha CÁ 08Tuarascálacha CÁ 08
…ceistiúchán i scríbhinn, ó bhéal, agus pictiúrtha
…díríodh ceisteanna ar dhaltaí ar leith
…tugadh spás do dhaltaí lena bhfreagraí a réiteach agus gríosaíodh iad lena lámha a ardú sular roghnaíodh freagraí