Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 1
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ
TANIMLAR
ÖMER ERTEKĠN, PSCONSULTECH
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 2
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
GÜNDEM
MÜHENDĠS
SĠSTEM
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ
BĠLGĠ ALANLARI
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 3
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
Dünyada ilk Sistem Mühendisliği yaklaĢımının ortaya konması 1940 yılında olmuĢtur (Bell Labs, MIT, RAND Corp.).
ABD, Sistem Mühendisliği yöntemlerini Ġkinci Dünya Savasında birçok sistemin geliĢtirilmesinde yaygın olarak kullanmıĢtır.
Ġlk SM dersleri MIT „de 1950 yılında verilmeye baĢlamıĢtır.
Günümüzde ABD ve Avrupa ülkelerinde SM uygulamaları standart hale gelmiĢtir.
Bu ülkelerde öğrenciler SM eğitimini lisans ya da yüksek lisans eğitimi olarak alabilmektedirler.
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ UYGULAMALARI
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 4
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
•http://www.leidraadse.nl/
•http://www.fhwa.dot.gov/cadiv/segb/files/se
gbversion3.pdf
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ UYGULAMALARI
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 5
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
•http://energy.gov/sites/prod/files/cioprod/documents/SEM3_1231.pdf
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ UYGULAMALARI
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 6
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
MÜHENDĠS
Mühendis, belli amaçlara yönelik olarak, kısıtlamalarıyla birlikte ortaya konan bir soruna, teknik çözüm bulan kiĢidir. Amaçlar ve kısıtlamalar, teknik, toplumsal veya iĢ dünyasıyla ilgili olabilir. .
Etimoloji
Latin ingeniatorem
Yaratıcı, yetenekleri olan kiĢi,
Ġcat etme, yaratıcı olma özelliğine sahip kiĢi
Greek ingenium “deha/ dahi”
Sözlük:
“hendese” yani geometri, aritmetik yapan anlamındadır.
(Kaynak : Türk Dil Kurumu Sözlüğü)
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 7
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
SĠSTEM
“System means a grouping of parts that operate together for a common purpose.” (Business Systems Engineering Watson, 1994).
A system is an assemblage or combination of elements or parts forming a complex or unitary whole, such as a river system or a transportation system; any assemblage or set of correlated members, such as a system of currency; an ordered and comprehensive assemblage of facts, principles, or doctrines in a particular field of knowledge or thought, such as a system of philosophy; a coordinated body of methods or a complex scheme or plan of procedure, such as a system of organization and management; any regular or special method of plan or procedure, such as a system of marking, numbering, or measuring (Blanchard & Fabrychy, 1998).
Etimoloji
Late Latin: systemat-, systema (1619)
Greek: systEmat-, systEma,
synistanai kökeninden syn- ve histanai kelimelerinin birleĢiminden oluĢmaktadır.
syn- “birlikte (together) "
histanai “ayakta kalmayı, dayanmayı sağlamak, (cause to stand)"
(Kaynak : www.etymonline.com)
Sözlük
Dizge. Düzen. Bir sonuç elde etmeye yarayan yöntemler düzeni
(Kaynak : Türk Dil Kurumu Sözlüğü)
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 8
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
BĠLĠMSEL YAKLAġIM VE MÜHENDĠSLĠK
Temel bilimler, fiziksel evrenin davranıĢını yöneten temel ilke ve süreçlerin
keĢfi ve yorumlanmasıyla ilgilenir.
Uygulamalı bilimler, sözü edilen ilke ve süreçlerin nitelendirilmesiyle,
bunların teknik sorunların çözümüne yönelik uygulamalarıyla ilgilenir.
Geleneksel mühendislik eğitimi, önceden belirlenen iĢlevleri yerine
getirecek araçların tasarımı, üretimi ve değerlendirilmesi amacına yönelik
temel ilke ve süreçlerin uygulamalarıyla ilgilenir.
Sistem mühendisliği, temel ve uygulamalı bilimler uygulamalarından Ģu
Ģekilde ayrılır: Temel ilke ve süreçlerle doğrudan ilgilenmez, bunları sadece
olası bir çözüm alanı için sınırlamalar Ģeklinde değerlendirir.
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 9
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ
Sistem mühendisliği, pek çok mühendislik bilim dalının ortaya koyduğu ürünlerin bir araya gelmesiyle oluĢan sistemlerle igilenerek, diğer mühendislik bilim dallarından ayrılır.
Sistem mühendisliği, dikkatlerin parçaların meydana getirdiği bütünün tasarımı ve uygulamalarına toplandığı bir mühendislik dalıdır. Sorunla ilgili her türlü değiĢkeni, toplumsal ve teknik yanlarını da gözeterek, bütünsel bir yaklaĢımla ele alır.
Sistem mühendisliği, disiplinlerarası, istek sahiplerinin ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik, sistem devir ömrünü dikkate alan, bütünsel, bu sayede etkinliği optimize edilmiĢ ortak bir çalıĢmanın ürünüdür.
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 10
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ
System engineering is distinguished by its practical philosophy that advocates holism in cognition and in decision making; it is grounded on the arts, natural and behavioral sciences, and engineering and is supported by a complement of modeling methodologies, optimization and simulation techniques, data management procedures, and decision making approaches.
Yacov Y. Haimes
University of Virginia
May 5, 2005
Global approach to the development of methodologies and tools to conceive, analyze, model and optimize processes, organizations or strategies.
Pierre Borne
École Centrale de Lille
May 6, 2005
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 11
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ
Standart Sistem Tanımı
EIA 632
Her birinin ayrı iĢlevleri yerine getirdiği nihaî ürünlerin bir
araya getirilmesiyle elde edilen yapı.
IEEE 1220
Birbiriyle ilgili insan kaynağı, ürün (donanım, yazılım) ve
süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu,
iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik, kullanım ömür
devri boyunca sürdürülebilir set.
ISO 15288
Bir ya da birden fazla iĢlevi yerine getirebilecek, kendi
aralarında etkileĢen unsurların bütünü. Sistem, bir ürün veya
bir hizmet Ģeklinde olabilir.
INCOSE Sis. Müh.
Kılavuzu
Belirli bir hedefi (ör. hava taĢımacılığı) gerçekleĢtirmeye
yönelik alt sistem, bölüm ve unsurların tümleĢik hâli.
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 12
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
Systems engineering is a professional endeavor that leads to the
engineering of a system of humans, organizations and technologies
through knowledge management efforts associated with
bringing the perspectives of all stakeholders to the associated issue to bear,
such as to enable the appropriate definition of the system to be engineered
such as to achieve needed capabilities and fulfill requirements;
development of the system through appropriate architecture, design, and integration efforts; and
ultimate deployment of the system in an operational environment and
associated maintenance and reengineering of it throughout a lifetime of trustworthy service to these stakeholders. Andrew P. Sage George Mason University
•12
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 13
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
NELERLE ĠLGĠLENĠR
•13
YETENEKLER
ĠġLEVLER
BĠLEġENLER
ĠHTĠYAÇLAR
•SĠSTEM
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 14
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
•14
– Sistem çözümü hem ana ürünü, hem de yardımcı ürünleri içerir
– Sistem yapıtaĢları bir araya getirilerek oluĢturulur.
– Sistemler katman katman oluĢturulur
– Birbirleri ile bağlantılı ve eksiksiz süreçler ile desteklenmelidir.
– Her seviyede ihtiyaçlar, en uygun çözümün seçilebilmesine yönelik olarak, tüm paydaĢlar göz önünde bulundurularak değerlendirilmelidir.
ANAHTAR KAVRAMLAR
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 15
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
•PROJE YÖNETĠMĠ
•BĠLEġEN
MÜHENDĠSLĠĞĠ
•ALAN UZMANLIĞI
•(Tarafik Yönetimi,
•Hava Savunma,
•Otouyol Ücret Top. vs)
•SĠSTEM
•MÜHENDĠSLĠĞĠ
•15
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 16
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ (ISO 15288)
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 17
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
BĠLGĠ BĠRĠKĠMĠ
• Sistem Mühendisliği Süreci
• Sistem Tasarımı
• Sistem Çözümlemesi
• Tedarik Sürecinde Sistem Mühendisliği
• Gereksinim Mühendisliği
• Sistem Mühendisliğinde KarmaĢıklık ve KargaĢa
• Sistem Çözümlemesine Dayalı ĠĢletme Çözümlemesi
• Sistem Simülasyonu ve Modellemesi
• Güvenilirlik, Sürdürülebilirlik, ElveriĢlilik, Desteklenebilirlik, Uzun Ömürlülük, Lojistik vb.
• Ġnsan Etkeni
• Sistem Emniyeti
• Sistem Yazılım Mühendisliği
• Sistem Entegrasyonu
• Sistem Üretilebilirliği
• Sistem Kalite Güvencesi
• Test ve Değerlendirme
• Sistem Maliyet Tahmini
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 18
ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH
BĠLGĠ BĠRĠKĠMĠ
• Risk Değerlendirmesi ve Yönetimi
• Teknoloji Değerlendirmesi
• Sistem Proje Önderliği
• Sistem Mühendisliği Eğitbilimi
• Kontrol Sistemleri
• Sistem Mühendisliğinin Uygulama Örnekleri:
– Harp Sistemleri
– Ġnsansız Araç Sistemleri
– Kara Sistemleri
– Hava Sistemleri
– Deniz Sistemleri
– Uzay Sistemleri
– ġebeke Sistemleri
– Dağıtımlı Sistemler
– Yatırım Sistemleri
– C4ISR Sistemleri (Command, Control, Communication, Computer, Information, Surveillance, and Reconnaissance Systems)
– Eğitim Sistemleri
– Önemli Altyapı Sistemleri
– Askeri Sistemler
– Kamusal, Devlete Ait Sistemler