Dr. Ercan Kocakoç
Bezmialem Vakıf Üniversitesi
İstanbul
İSKEMİK BARSAĞIN RADYOLOJİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
Öğrenim hedefleri
Mezenterik vasküler olay şüphesi ile gelen
hastayı değerlendirmede kullanılan metodları
ve çekim tekniklerini öğrenmek
MVO’daki radyolojik bulguları öğrenmek
Giriş
İskemik barsak hastalığı, çok değişik klinik ve
radyolojik bulguları olan; lokalize, geçici
barsak iskemisinden gastrointestinal traktın
katastrofik nekrozuna kadar ilerleyebilen
geniş spektrumlu bir hastalıktır
Primer sebep ne olursa olsun iskemik
barsaktaki görüntüleme bulguları benzerdir
Görüntüleme yöntemleri
Direkt grafi
Kontrastlı incelemeler
Anjiografi
US ve RDUS
BT
MR
Direkt grafi bulguları
1- Gazla distandü barsak
2- Submukozal ödem (parmak basısı)
3- İntramural gaz (pnömatozis)
4- Gazsız batın
5- Portal vende gaz
6- Asit
7- Portal veya mezenterik vende trombüs (kalsifiye)
8- Seri incelemelerde infarkte barsak anslarının
fiksasyonu, hareketsiz değişmeden kalması
Lund E, ve ark. Radiographics 1988
Kontrastlı incelemeler
Direkt grafi ile uyumlu benzer bulgular vardır
Tetkik yapılmadan önce perforasyon olup
olmadığı ekarte edilmelidir
Gelişen barsak obstrüksiyonuna sekonder
kontrast madde takıntısı izlenir
Anjiyografi
Arteryal veya venöz tıkanıklığı gösterir
Tıkayıcı olmayan iskemide de vazospazm ve
azalmış kan akımını gösterebilir
US ve RDUS
US mezenter iskemiye eşlik eden ileus, duvar
kalınlaşması, portal vendeki gaz ve asiti
gösterebilir
RDUS ile, mezenterik arter ve vendeki trombüs
veya SMA’daki stenoz gösterilebilir
PSH 275 cm/sn’den EDH’in 70 cm/sn’den fazla
olması belirgin stenoz bakımından anlamlı
BT ve MR
BT ve MR’daki bulgular, direkt grafi, Ba’lu
incelemeler ve anjiyografideki bulguların bir
kombinasyonudur
BT veya MR barsak duvarını, komşu
mezenter ve vasküler yapıları göstererek
barsak iskemisinin primer sebebini bulmada
faydalı olabilirler
Çekimler arteriyal ve venöz fazı içermelidir
BT Bulguları
Barsak duvar kalınlaşması (en sık rastlanan
fakat nonspesifik bir bulgu)
Bazen duvar kalınlaşmasına target sign
(hedef tahtası görünümü) eşlik edebilir
Arteryel oklüzyon, mezenterik veya portal
ven trombozu
Barsak dilatasyonu
Mezenterik venlerde dolgunluk ve mezenterik
ödem
İntramural gaz (intestinal pnömatozis)
Mezenterik veya portal vende gaz
Barsak duvar kontrastlanmasında azalma
Kalınlaşmış barsak duvarının
kontrastlanmasında artış
Diğer batın organlarında infarkt (KC, dalak
veya böbrek)
Barsak dilatasyonu, iskemik segmentteki
peristaltik aktivitenin kaybolmasına sekonder
Barsak iskemisinde yaygın görülen bir bulgu
olmakla birlikte spesifik değildir
Mezenterik venlerdeki dolgunluk staza sekonder
gelişen venöz konjesyonu yansıtır
İskemiye eşlik eden ödem sebebiyle mezenterik
yağlı doku dansitesi artabilir
İntramural gaz, iskemik barsağın daha nadir
fakat daha spesifik bir bulgusudur
Mezenterik veya portal venöz sistemdeki gaz,
daha da nadir görülen bir bulgu olup
intramural gazın mezenterik venöz sisteme
ilerlemesi sonucu ortaya çıkar
İntraperitoneal serbest hava infarkta uğramış
barsak segmentinin perfore olduğunu gösterir
***Barsak duvarının kontrastlanmasının
olmaması veya çok az olması barsak
iskemisini gösteren en spesifik bulgudur
***Bazı durumlarda iskemik segment
uzamış kontrastlanma gösterebilir (venöz
dönüş yavaşladığında)
Barsak iskemisinin sebepleri
Tromboembolizm
Kardiyovasküler problemlerle ilişkili SMA embolisi akut mezenterik iskeminin en sık sebebidir (%50)
SMA veya SMV trombozu daha nadir görülen sebeplerdendir
Hiperkoagülasyona yol açan durumlar (SLE, Antifosfolipid sendromu)
Wlesner W., ve ark. Radiology 2003
Non-oklüziv sebepler
Mezenterik arter ve venler açık
Kan akımında yavaşlama
Kardiyak outputun azalması (primer
kardiyak hastalık,infarkt, aritmi ve
hipovolemi)
Şok barsak, nonoklüziv iskeminin bir alt
tipidir ve hipovolemik hastalarda görülen
difüz ince barsak iskemisidir
Wlesner W, ve ark. Radiology 2003
Diğer nedenler
Strangülasyon
Neoplazmlar
Vaskülitler (en sık PAN)
Batın içi inflamatuar hastalıklar
Travma
İlaçlar
Radyasyon
Koroziv etki
Rha Sung E, ve ark. Radiographics 2000.
SONUÇ
Mezenter iskemi bir çok enflamatuar veya neoplastik
duruma benzer radyolojik özellikler gösterebilir
Mezenterik damarlar içerisinde trombusun görülmesi
tanısaldır
En spesifik bulgu barsak duvarında kontrastlanma
olmamasıdır
Portal sistemde hava iskeminin şiddetli olduğunu
gösterir
Teşekkürler
Dr. Hüseyin Toprak
Dr. Aslı Serter
Dr. Musa Atay