Download - Smaakmakend 1-2012
gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten nº 1 | winter 2012
Bijen op je balkon?
De Bruine Bonen Bende
Bio: van ideologie naar lifestyle
Pilav van quinoa
Lekker overwinteren
smaakmakend 1-2012.indd 1 20-12-11 10:44
[email protected] www.yarrah.nl
Yarrah is een 1OO% biologische diervoeding, geproduceerd met respect voor mens, dier en aarde. Een gezonder en eerlijker leven vanaf de bron tot uw huisdier.
Goed leven!
smaakmakend 1-2012.indd 2 20-12-11 10:48
inhoud
winter 2012
recepten in dit nummer
14Soufflé van witte bonen met amandelen en een bijpassende salade | Amusesoepje van belugalinzen met peterselieroom en toast met zwarte tapenade | Kapucijners met groene kool | Tajine van linzen met pompoen
18Quinoa pilav met pistachenootjes | Quinoasalade met bietjes en raapstelen
23Maaltijdsoep van wittekool en peterselieroom | Zoete aardappels met boerenkool en gebakken broodkruim | Varkensschouder in zuurkool met duindoornsap
6 Bijen in de stadHet jaar 2012 is uitgeroepen tot het jaar van de bij, want de bij verliest terrein. Maar er is hoop: op het platteland én in de stad
11 PeulvruchtenBonen, erwten en linzen betekenden vroeger armoe. Ze staan nu voor: vegetarisch, vezel- en vitaminerijk. Kies uit stevige en verfijnde gerechten
19 QuinoaPiepkleine korreltjes, die op dezelfde manier als rijst en couscous worden bereid. Quinoa is alleen geen graan. Hoe lekker en gezond zijn de zaadjes?
20 Bio: een lifestyleDe vraag naar biologisch blijft groeien. Dat is goed nieuws voor de verduurzaming. En het kan nog beter, gezonder en lekkerder
en verder in dit nummer 23 Elke dag lekker28 Winkelwaar31 Een frisse kijk van Sandra van Kampen
23
11
Cov
erfo
togr
afi e
Sve
n B
enja
min
s |
Sty
ling
Ulr
ika
Gu
stav
sson
| K
oken
Ingm
ar N
ieze
n
6
smaakmakend 1-2012.indd 3 20-12-11 10:42
Foto
graf
ieFo
toko
stic
/Sh
utt
erst
ock
com
Een gezonde startmet biologisch!
Een nieuw jaar, een goed voornemen. Bewust en gezond eten begint met biologisch, want biologisch eten is natuurlijk lekker en duurzaam gezond. Het gezonde bodemleven is vertrekpunt voor de kwaliteit van biologisch. Er hoeven geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt te worden
in de plantaardige teelt. De dieren hebben natuurlijke weerstand en kunnen daardoor zonder preventieve antibiotica. Voor verwerkte producten zijn alleen natuurlijke processen en toevoegingen toegestaan.
Biologische levensmiddelen worden zo min mogelijk bewerkt. Dat proeft u en dat ervaart u. Uit een rapport van de Raad van de Volksgezondheid en Zorg bleek onlangs dat
een kwart van de welvaartsziekten wordt veroorzaakt door de leefstijl. Leef daarom bewust, weet wat je eet, en start 2012 gezond met biologisch!
Dez
e ca
mpa
gne
wor
dt m
ogel
ijk g
emaa
kt d
oor P
BS
Biologisch, natuurlijk lekker en duurzaam gezond
smaakmakend 1-2012.indd 4 22-12-11 14:07
Eten is voor mij de basis voor een gezond en plezie-
rig leven. Mijn eetpatroon heb ik in de loop der jaren
wezenlijk veranderd. Moest ik tien jaar geleden het
teveel aan feestdagencalorieën wegwerken met een
dieet, nu is dat niet meer nodig. Ik eet alleen dat wat
ik werkelijk lekker vind. In de praktijk betekent dat
verse producten van topkwaliteit. En dat ik (bijna)
alles zelf maak. Van brood tot yoghurt. Aandacht
besteden aan de (voor)bereiding is voor mij net zo
belangrijk als het eten zelf. Dat merk ik als ik onder-
weg een broodje koop. Het mag in elk opzicht ver-
antwoord zijn, toch eet ik het met minder aandacht
dan het broodje dat ik zelf bak, smeer en beleg. Ja,
dat kost inderdaad tijd. Maar ik zie het als ‘prioritijd’.
Het leven mag voor mij nog duurzamer zijn.
Mijn duurzame voornemens zijn afgelopen
jaar al begonnen met mijn deelname aan een
bonenestafette. In de aanloop naar de Dag van de
Duurzaamheid is veertig dagen lang door bekende
en onbekende mensen met peulvruchten gekookt.
Want peulvruchten zijn ultiem duurzaam. In het
artikel dat op pagina 11 begint, leest u waarom. En
dat met peulvruchten gerechten te maken zijn die
in een toprestaurant niet misstaan. Mijn lekkerste
peulvruchtenrecepten staan in dit nummer.
Het jaar van de bij is nog zo’n initiatief waar
ik graag energie in steek. Velen zullen alleen
maar aan honing denken als product van de
bij. Dat de bij van wezenlijk belang is voor
ons eten, is minder bekend. Lees eens het
boek Generatie X van Davis Coupland. Fictie
weliswaar, maar desondanks fascinerend. Het
komende jaar zullen we veel aandacht aan de bij
besteden. In dit nummer beginnen we met een ver-
haal over stadsimkers (zie pagina 6). Nu misschien
nog een hype, maar als je bedenkt dat de stad meer
biodiversiteit kent dan het platteland, ligt daar voor
professionele imkers misschien wel een heel nieuw
werkterrein.
Het stadsimkeren, maar ook de bonenestafette,
is door mensen – dus niet door instanties – op touw
gezet. Dankzij sociale media zijn mensen hiervoor
snel te interesseren. Ook wij willen mensen inspire-
ren met mooie verhalen over duurzame initiatieven
in de komende nummers van Smaakmakend. Dus
hebt u een goed initiatief? Laat het ons weten. Zo
maken we met zijn allen onze goede voornemens
waar. Een goed 2012!
Anneke Ammerlaan, hoofdredacteur
[column Anneke]
HHete
[[ccoolluummnn Anneke]
PRIORITIJD F
otog
rafi
e Fo
toko
stic
/Sh
utt
erst
ock.
com
| januari 2012 5
smaakmakend 1-2012.indd 5 21-12-11 16:39
6 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
Teks
t N
icol
e W
illem
se |
Foto
graf
ie G
etty
Imag
es |
Vin
iciu
s Tu
pin
amb
a/Sh
utt
erst
ock.
com
Pal naast de Piet Heintunnel in Amster-dam staat een indrukwekkend beton-nen en metalen kunstwerk van Frank Mandersloot. Het bestaat uit vier enorme, bovenop elkaar gestapelde tafels. Onder een van de tafels hangen
acht bijenkasten. Vandaar de naam van het kunst-werk: Voor de bijen. De bijen zouden een mooie indicator zijn, meende Mandersloot bij de plaatsing van zijn kunstwerk in 2004. Als de bijen uit de stad zouden verdwijnen, zou het niet goed gaan met het ecosysteem en met de burgers. Of er sindsdien sprake is geweest van onvoldoende voedsel, van te veel wind of dat het de technische problemen waren met de op afstand bestuurde trap waardoor de imker de bijenkasten niet kon berei-ken - het is niet te zeggen. Feit is: de bijenkasten van Mandersloot zijn leeg.
Ongezond De bijen verliezen helaas overal terrein. De gevolgen van deze bijensterfte hebben meer impact dan je zo op het eerste gezicht misschien vermoedt. Wereldwijd en ook in Nederland is de wintersterfte bij honingbijen in de afgelopen jaren opgelopen van 10 tot 30 procent. De oorzaak lijkt te liggen in een combinatie van factoren. Door gebruik van pesticiden in onder meer de landbouw zijn de bijen sterk onder druk komen te staan. Ze lijden ook onder parasieten, waaronder de beruchte varroamijt, die leeft van het bloed van bijenlarven en ze ernstig verminkt waardoor ze nauwelijks meer levensvatbaar zijn.
En de boosdoener nosema ceranae, die ontkiemt in de maagdarm en zo ziektekiemen verspreidt. Tel daarbij op een gebrek aan nectar door een afname van bloemen en de algehele verzwakking van de bijengezondheid wordt duidelijk.
Landelijke actie Het gebeurt wel vaker dat kunstenaars hun tijd vooruit zijn. Pas vijf jaar later, in 2009, werd de landelijke actie en gelijknamige petitie ‘Stop de Bijensterfte’ op touw gezet. De bijbehorende website bijensterfte.nl is inmiddels meer dan een kwart miljoen keer bezocht. Dit jaar drong de bijenkwestie ook door tot de politieke arena in Den Haag. Alle reden voor vier natuurorganisaties, te weten de KNNV (Vereniging voor Veldbiologie), de Bijenstichting, Nederlandse Bijenhoudersvereniging en EIS Nederland (European Invertebrate Survey, Naturalis) om 2012 uit te roepen tot het Jaar van de Bij.
Stadsimkers Gelukkig is er niet alleen maar kommer en kwel. Want het kleinschalige, duurzame bijenhouden is in opkomst. Urban beekeeping – of in gewoon Nederlands: stadsimkerij – groeit. Imkers houden bijen op stadse daken en balkons, in achtertuintjes en in stadsparken. In Parijs, dat zelfs claimt dé bijenstad van Europa te zijn, in Berlijn, Londen, Tokio, New York. En in Amsterdam. Het is ook niet zo gek, als je bedenkt dat het in steden met hun grotere verscheidenheid aan planten momenteel voor de bijen beter toeven is dan op het platteland met zijn monoculturen. De intensivering
Begin eens dichtbij!
De bijen kunnen niet zonder ons en
wij niet zonder hen. In Parijs niet,
en op het platteland niet. Iedereen
kan in actie komen om de
bijenstand weer op peil te brengen.
Is het niet op het Binnenhof, dan
toch zeker op het eigen balkon.
�
smaakmakend 1-2012.indd 6 19-12-11 14:03
Teks
t N
icol
e W
illem
se |
Foto
graf
ie G
etty
Imag
es |
Vin
iciu
s Tu
pin
amb
a/Sh
utt
erst
ock.
com
| januari 2012 7
smaakmakend 1-2012.indd 7 21-12-11 16:41
8 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
deTraay Biologische honing
Dat past natuurlijk overal bij!
Imkers sinds 1977 • www.detraay.com
De bij is van levensbelang.Daarom steunt de Traay diverse initiatievenwaaronder de Bijenstichting en het BEEING Festival.
Natuurlijk lekker!
Kenners weten al jaren dat Piramide Thee staat voor Biologisch genieten met een hoofdletter B. Want al onze zorgvuldig geselecteerde ingrediënten zijn 100% natuurlijk en verbouwd met respect voor mens en natuur. Dus gebruiken we bijvoorbeeld echte steranijs, zoete venkel, en brandnetels die bijna prikken op je tong van versheid. Zo lekker is biologisch!
Piramide heeft een rijk assortiment kruidenthee om elk moment van de dagte kunnen genieten van biologische thee. Van de klassieker Sterrenmix diewe zelf hebben uitgevonden tot pittige Spicy met gember en zwarte peper.
Voor meer informatie zie: www.piramidethee.nl
smaakmakend 1-2012.indd 8 21-12-11 15:15
van de landbouw en het gebruik kunstmest leiden tot een teruggang van de biodiversiteit. Hierdoor komen de bijen in de knel en dat heeft weer nadelige gevolgen voor de bestuiving van landbouwgewassen. Bijen produceren niet alleen honing (en propolis en bijenwas), ze bestuiven (samen met andere insecten) ook planten en gewassen die ons voedsel vormen.
Word ook bijvriendelijk! Wat kunnen we voor de bijen doen? Ziekteverwekkers bestrijden, al is dat geen sinecure. Een aantal virussen kan nog niet (goed) worden bestreden. De middelen om bijvoorbeeld de varroamijt tegen te gaan zijn vaak zo agressief dat een verkeerd gebruik tot nog meer bijensterfte kan leiden. Natuurlijk helpt het ook als het gebruik van pesticiden wordt verminderd of – beter nog – helemaal verboden. Daarom wordt in dit Jaar van de Bij alles uit de kast gehaald om overheden uit te nodigen bijvriendelijk(er) te worden. Het streven is er op gericht dat zij samen met natuurbeheerders een Bijenconvenant tekenen, waarin ze beloven het gebruik van (voor bijen giftige) bestrijdingsmiddelen in het openbare groen serieus te verminderen en de groenvoorzieningen bijvriendelijker te maken door bijvoorbeeld het inzaaien van planten die veel nectar en stuifmeel voor bijen leveren.
Betere training van imkers Over de imkers zelf is in dit Jaar van de Bij ook nog wel iets te zeggen. Een indirecte oorzaak die namelijk ook tot verhoogde bijensterfte leidt, is de vergrijzing en afname van hun aantal. Vroeger waren er tienduizenden bijenhouders in Nederland. Bijna elke landbouwer bezat een paar bijenvolken, vaak in de buurt van de fruitbomen of de groente- en bloementuin. Maar in de loop der tijd specialiseerden zij zich tot veehouder, akkerbouwer of tot iets anders. En verdwenen de bijenvolken van het boerenerf. De imkerij werd voortgezet door een klein groepje beroepsimkers. Zo kwam het dat het grootste aantal bijenvolken in Nederland tegenwoordig in bezit is van hobbyimkers (die er doorgaans niet hun brood mee kunnen verdienen). Maar door de complexiteit van de bijensterfte is meer
en betere voorlichting en training van de imkers noodzaak. Het doel is duurzaam bijen houden. Imkers die verantwoord werken, die voor de winter niet alle honing uit de bijenkast door suikerwater vervangen maar een aanzienlijk deel achterlaten als voedsel voor de bijen zelf. Die bestrijdingsmiddelen beperken tot het uiterste en zorgen dat er in de nabije omgeving van hun bijenkasten genoeg bloemen staan. Meer bloemen, goed voor meer bijen. �
Proef de honing van de stad Ook zin om Amsterdamse stadshoning te proeven? Kijk op
www.amsterdamsehoning.nl en leg via een mail contact met
Amsterdamse imkers. In elk stadsdeel is wel een imker actief én
elk stadsdeel heeft z’n eigen smaak.
�
Bijvriendelijk balkon? Op www.jaarvandebij.nl is een overzicht te vinden van alle acties in
het land en allerlei tips om de situatie van de bij te verbeteren en te
beschermen.
Kijk daarnaast ook eens op www.beecollective.eu. The Bee
Collective is een samenwerkingsverband tussen bijenhouders en
ontwerpers en zoekt naar nieuwe manieren om bijenhouden in ons
huidige leefklimaat te stimuleren. Dat levert vindingrijke ideeën op.
Met het ontwerp van een eigen bijencomplex laten studenten van
de Academie Beeldende Kunsten in Maastricht bijvoorbeeld zien
hoe mensen met weinig tijd en ruimte iets goeds kunnen doen.
Datzelfde doen ze met het ontwerp van een praktische bijentuin,
van kleding voor imkers en zakjes bijvriendelijk bloemenzaad.
Eigentijdse ontwerpen voor een moderne, stadse en vooral nieuwe
generatie bijenhouders met een volle agenda en een kleine tuin,
een balkon of dakterras.
Anderhalf miljoen bloemen • Voor het maken van 1 kilo honing moeten bijen ruim 4 kilo nec-
tar verzamelen. Daarvoor vliegen ze ruim honderdduizend keer
op en neer van bloem naar kast en terug. Ze bezoeken zo meer
dan anderhalf miljoen bloemen.
• Alleen wanneer de bijen van hoofdzakelijk één plantensoort
nectar hebben verzameld, mag de honing bijvoorbeeld fruit-,
heide-, koolzaad- of klaverhoning genoemd worden. In alle
andere gevallen staat er op het etiket: bloemen-, zomer- of
voorjaarshoning.
• Waarom komt biologische honing in de natuurvoedingswinkel
vooral uit het buitenland? Honing heet alleen ‘biologisch’ als
deze gemaakt is in gebieden waar binnen een straal van 5-7
kilometer geen industriële bedrijvigheid te bekennen is, geen
autosnelwegen zijn en ook geen niet-biologische landbouw
voorkomt.
| januari 2012 9
PO
w
A
e
smaakmakend 1-2012.indd 9 21-12-11 16:41
10 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
Ft
fiS
Bj
i|S
tli
Ul
ikG
t
Biologische kwaliteit van oudsher!
De zuivelfabriek in Limmen was de eerste
verwerker van biologische melk in Neder-
land. Vanaf de oprichting van de fabriek
in 1905 is er een rijke zuivelkennis opge-
bouwd. Die proeft u sinds 1980 in de beste
kwaliteit biologische en biologisch-dynami-
sche zuivel. 130 veehouders leveren dage-
lijks hun verse melk voor Zuiver Zuivel
producten. Via de houdbaarheidsdatum
op de verpakking kunt u terugvinden van
welke veehouders de melk in uw product
onder andere afkomstig is.
Kijk voor meer info op www.zuiverzuivel.nl.
smaakmakend 1-2012.indd 10 21-12-11 15:16
PEULVRUCHTENLICHT EN VERFIJND OF SIMPEL EN STEVIG
Een heuse Bruine Bonen Bende is opgestaan. Hun missie: promoten van
peulvruchten. Bartje wilde niet bidden voor bruine bonen. Maar had
Bartje nu geleefd, dan was hij misschien wel minder nukkig geweest.
Want peulvruchten kunnen ongelooflijk lekker zijn. En dat niet alleen…..
Foto
grafi
e S
ven
Ben
jam
ins
| St
ylin
g U
lrik
a G
ust
avss
on
| januari 2012 11
smaakmakend 1-2012.indd 11 21-12-11 16:41
Teks
t N
icol
e W
illem
se |
Foto
graf
ie |
des
ign
56 /
stu
dio
gi/S
hu
tter
stoc
k.co
m
12 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
Wie vroeger in ons land geen vlees kon betalen, at bonen. Of erwten of
linzen. En omdat peulvruchten eenvoudig te verbouwen waren, at het vee gretig mee. Bonen, daar hing – vaak letterlijk – een lucht van armoe omheen.
Meer dan een prima vleesvervanger Dat compleet achterhaalde beeld, daar wil promotieplatform de Bruine Bonen Bende korte metten mee maken. Om te beginnen doen peulvruchten het juist heel goed als vlees-vervanger dankzij hun hoge eiwitgehalte. Ze bevatten alleen wat minder van het essentiële aminozuur methio-nine, met een portie rijst, pasta of brood op een dag is dat aangevuld. En dat hoeft echt niet in één gecombineerde maaltijd, zoals vroeger wel werd gedacht.
Lekker veel vezels en vitaminen Peulvruchten bevatten daarnaast veel koolhydraten die langzaam in het lijf worden opgenomen. Dat is goed voor de bloed-suikerspiegel en maakt ze tot een gezonde energiebron. Dankzij het snelle verzadigingsgevoel dat ze geven én hun lage calorieëngehalte, zijn peulvruchten gezond voor mensen die bewust op hun gewicht letten. Instanties als de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum juichen het eten van peulvruchten daarom ook toe, ook vanwege het hoge vezelgehalte. Want negen op de tien Nederlanders eet tegenwoordig te weinig vezels, terwijl die juist zo goed helpen om overgewicht, hart- en vaatziekten en darmproble-men te voorkomen. En behalve dat in peulvruchten meer vezels zitten dan in de meeste vol-korenproducten, zijn zij een uitstekende bron van B-vitaminen en mineralen zoals ijzer.
Kies voor duurzaam Wie kiest voor peulvruchten, kiest ook voor duurzaam. In vergelijking met zuivel, kip, vlees of vis is de opbrengst op een stuk landbouwgrond tien tot twintig maal hoger en ook op het vlak van ver-werking, vervoer en opslag scoren peulvruchten hoog op duurzaamheid; er komt minder CO² vrij dan bij veel groentesoorten. Daarnaast kunnen ze ook nog eens droog en zonder koeling bewaard worden. En als de teelt al niet in de buurt plaatsvindt, kunnen ze in bulk per vrachtauto of schip worden vervoerd.
Ideaal voor biologische landbouw Dankzij hun gunstige eigenschappen waren peulvruchten al in vroeger tijden in staat zich over de aarde te verspreiden. In het Midden-Oosten zijn velderwten en linzen gevonden die teruggaan naar het zesde en zeven-de millennium voor onze jaartel-ling. Peultjes stellen nauwelijks eisen. Ze hebben weinig
Als je voor peulvkies je ook v
smaakmakend 1-2012.indd 12 21-12-11 15:17
Vers, gedroogd, uit pot of blik
Tuinbonen, doperwten en kapucijners
zijn de enige peulvruchten die bij ons
vers verkrijgbaar zijn. Het seizoen is
kort: juni en juli. Maar peulvruchten
lenen zich goed om te drogen en
kunnen zo lang bewaard worden.
Om ze weer eetbaar te maken, is
alleen water nodig. De kooktijd wordt
belangrijk verkort door ze eerst te
weken.
De smaak van verse peulvruchten is
anders dan van gedroogde: lichter,
frisser, passend bij het zomerseizoen.
Gedroogde peulvruchten zijn steviger
en stoerder: comfort food dat bij de
koudere seizoenen past.
De keuze in gedroogde peulvruchten
is groter dan in glas of blik. De smaak,
textuur en voedingswaarde van
peulvruchten in blik of achter glas is
gelijk aan zelfbereide. Er wordt echter
wel zout aan toegevoegd. Wie dat niet
wil, kan beter zelf weken en koken.
En selectie uit de
lekkerste peulvruchten-
recepten. Licht en
verfijnd of simpel
en stevig, de
mogelijkheden zijn
eindeloos. �
moeite met droge en schrale grond, integendeel. De meer dan twaalfhon-
derd soorten bevorderen het eiwitgehalte in de grond, maken de aarde los voor nieu-
we planten en weten stikstofbindende bacte-riën in de lucht aan zich te binden. Die stikstof
kan de plant vervolgens gebruiken voor de groei, als een soort natuurlijke vorm van bemesting.
Handig voor arme boeren die zich geen kunstmest kunnen veroorloven. En als ze op een uitgeputte grond
twee jaar vlinderbloemige planten telen, kunnen ze de bodem daarna drie jaar voor andere gewassen gebruiken. Ideaal voor de biologische landbouw als vruchtwisse-lingsgewas en groenbemester.
Vegetariërs, veganisten en fl exitariërs Als goedkope vlees- of visvervanger zijn peulvruchten een voor de hand liggende keuze voor vegetariërs, veganisten en flexitariërs. En ze zijn ook nog eens snel en simpel te bereiden, helemaal als ze uit blik komen.Kijk ook eens op www.bruinebonenbende.nl
WEL OF NIET WEKEN?Spliterwten (erwten
zonder velletje) en
linzen hoeven niet te
worden geweekt. Voor
alle andere peulvruch-
ten is het aan te raden
om ze wel te weken.
Dit verkort de kooktijd
en zorgt er volgens
sommigen voor dat de
bonen beter verteer-
baar zijn.
LEKKERSTE PEULVRUCHTENFruit altijd eerst wat
ui, knofl ook en of krui-
den in een beetje olie
en voeg dan pas de
peulvruchten en het
water toe. Dit geeft
de peulvruchten extra
smaak en zorgt er ook
nog eens voor dat het
kookvocht niet gaat
schuimen, wat voor
een snelkookpan heel
belangrijk is.
Reken voor oude
peulvruchten altijd 10
minuten kooktijd extra.
ZOUTWorden peulvruchten
in water met zout
opgezet, dan is er een
risico dat de velletjes
niet zacht worden. Het
is beter om pas halver-
wege de kooktijd zout
toe te voegen.
SNEL WEKENBreng gewassen peul-
vruchten in ruim water
aan de kook, kook ze
5 minuten en laat ze
daarna een uur weken.
Spoel ze voor verder
gebruik af in een zeef.
IN DE SNELKOOKPANDe kooktijd van peul-
vruchten wordt in de
snelkookpan met ca.
een derde ingekort.
Reken de tijd vanaf het
moment dat de pan
onder druk is. Open
de pan pas als de druk
ervan af is, voeg dan
zout toe en laat de
peulvruchten nog een
minuut of 10 in het
kookwater staan.
V d d
| januari 2012 13
lvruchten kiest,k voor duurzaam.
smaakmakend 1-2012.indd 13 21-12-11 15:17
borrelhapje, 6 personen
2 eetlepels olijfolie | 1 sjalot, fijn-
gehakt | 1 teen knoflook, fijngehakt |
100 g zwarte belugalinzen |
500 ml groentebouillon (van tablet) |
½ theelepel gemalen komijn |
1 eetlepel geraspte Parmezaanse
kaas | 20 g peterselie + 1 eetlepel
heel fijngehakt |125 ml slagroom |
6 sneetjes geroosterd stokbrood
Fruit in een klein pannetje de sjalot en
knoflook 1 minuut zachtjes in 1 eetle-
pel olie. Schep de linzen erdoor, voeg
de bouillon en komijn toe en kook de
linzen in 30-35 minuten gaar. Pureer
het mengsel heel goed met de staaf-
mixer of in de keukenmachine. Wrijf
de soep boven een schone pan door
een zeef.
Schep de inhoud van de zeef in een
bakje en roer er de resterende eetlepel
olie, de kaas en de fijngehakte peterse-
lie door. Proef en breng de tapenade op
smaak met zout en peper.
Overgiet in een vergiet de 20 g peterse-
lie met kokend water en laat deze goed
uitlekken. Pureer de peterselie zo fijn
mogelijk. Klop de slagroom dik vloei-
baar en meng er de peterselie en naar
smaak zout en peper door.
Bestrijk de sneetjes stokbrood met de
tapenade.
Verdeel de opnieuw verwarmde soep
over 6 kleine glaasjes. Schep de room
erop en garneer eventueel met een
takje peterselie. Serveer de hapjes
samen op een schaal. �
hoofdgerecht, 4 personen
5 eetlepels olijfolie | 2 sjalotten,
fijngehakt | 2 tenen knoflook,
fijngehakt | 75 g gemalen,
gepelde amandelen | 200
g gedroogde witte bonen,
voorgeweekt | 3 takjes tijm | 75
g mascarpone | 3 eetlepels witte
balsamicoazijn | 4 eieren
125 g veldsla | 4 soufflébakjes
(inhoud ca. 400 ml)Rec
epte
n A
nn
eke
Am
mer
laan
| F
otog
rafi
e Sv
en B
enja
min
s |
Styl
ing
Ulr
ika
Gu
stav
sson
| K
oken
Ingm
ar N
ieze
n
Fruit in een pan de sjalotten en knoflook zachtjes
3 minuten in de 2 eetlepels olie. Bak de gemalen
amandelen heel even mee. Schep de bonen en tijm
erdoor en schenk zoveel water op, dat de bonen
2-3 cm onder water staan. Kook de bonen in ca. 1¼
uur zachtjes gaar. Voeg halverwege de kooktijd wat
zout toe.
Verwijder de tijm, giet het vocht af en pureer het
bonenmengsel met 3 eetlepels van het opgevangen
vocht en de mascarpone tot een dikke puree. Roer
er 1 eetlepel azijn door. Proef en voeg eventueel nog
wat zout en peper toe. Wrijf de bonen door een zeef.
Bewaar de inhoud van de zeef voor de salade.
Verwarm de oven voor op 200 °C. Vet de bakjes goed
in en bestrooi ze met paneermeel. Schud het over-
tollige paneermeel uit de bakjes. Klop de eidooiers
goed door de gezeefde puree. Klop de eiwitten in
een aparte kom stijf en spatel de bonenpuree luch-
tig erdoor. Vul de soufflébakjes met de puree. Zet
ze op het rooster en bak ze in ca. 18 minuten bruin
en gaar.
Meng voor de sladressing in een ruime kom de
inhoud van de zeef met de resterende 3 eetlepels
olie en 2 eetlepels azijn. Roer er wat water door tot
het mengsel de dikte van een dressing heeft. Schep
vlak voor serveren de veldsla door de dressing.
Serveer de soufflés in de vorm met de salade
ernaast.
van witte bonen met amandelen en een bijpassende salade
SOUFFLÉ
Witte bonen en amandelen vormen een verfijnde smaakcombinatie. Verrassend in de soufflé én de salade.
14 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
smaakmakend 1-2012.indd 14 21-12-11 15:18
LIC
HT
& V
ER
FIJ
ND
van belugalinzen met peterselieroom en toast met zwarte tapenade
AMUSESOEPJE
Spectaculair om te zien en om te proeven. Vooral de zwarte tapenade is verrassend en zo gooi je helemaal niets weg.
| januari 2012 15
smaakmakend 1-2012.indd 15 21-12-11 16:42
met groene kool
KAPUCIJNERS
Kapucijners in een pot zijn meestal vers ingemaakt en veel lichter van smaak – en van kleur – dan gedroogde kapucijners. Voor dit stevige gerecht zijn de gedroogde het lekkerst.
SIM
PE
L &
ST
EV
IG
16 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
smaakmakend 1-2012.indd 16 21-12-11 16:00
hoofdgerecht, 4 personen
250 g gedroogde kapucijners,
voorgeweekt* | 3 eetlepels
olijfolie | 2 uien, fijngehakt |
1 eetlepel gedroogde oregano
| 2 tenen knoflook, fijngehakt
| 750 g groene kool, in vrij
grove stukken | 100 g oude
kaas (stukje) | 1 eetlepel kori-
anderzaad, grof gestampt
Fruit in een ruime pan 1 ui,
knoflook en oregano 3 minuten
zachtjes in de olie. Schep de
kapucijners erdoor en schenk
zoveel water op dat ze net
onderstaan. Breng aan de kook
en kook de kapucijners in ca. 1½
uur gaar. Voeg halverwege de
kooktijd wat zout toe.
Verhit de resterende 2 eetlepels
olie en bak hierin de resterende
ui, de knoflook en de rode peper
zachtjes 2 minuten. Schep de
groene kool erdoor en laat deze
iets slinken. Schep met een
schuimspaan de kapucijners
bij de kool en voeg enkele eet-
lepels van het kookvocht en
wat zout toe. Stoof de kool in
10-15 minuten gaar. Verdeel
het gerecht over 4 borden en
schaaf de kaas erboven. Strooi
er ten slotte de koriander over.
Lekker met grof bruinbrood.
* Of gebruik kapucijners uit pot of blik. Reken 2 potten of blikken (à 400 g) voor 4 personen. Voeg de helft van de oregano toe aan de kool.
hoofdgerecht, 4 personen
4 eetlepels olijfolie | 1 grote ui,
gesnipperd | 2 tenen knoflook,
fijngehakt | 225 g groene linzen,
afgespoeld | 1 eetlepel Marokkaanse
kruiden* | 1 butternut pompoen,
in blokjes van 2 x 2 cm | 100 g grof
gehakte walnoten | 4 eetlepels grof
gehakte verse koriander
van linzen met pompoen
Verhit de olie in een ruime hapjespan.
Fruit hierin de ui en knoflook zachtjes 4
minuten. Roer de linzen en de kruiden
erdoor. Voeg 500 ml water toe, breng aan
de kook en stoof de linzen 15 minuten.
Voeg de pompoen en naar smaak zout
toe en stoof alles in nog eens 15 minuten
gaar.
Rooster intussen de walnoten in een
droge koekenpan goudbruin.
Verdeel het gerecht over 4 borden en
strooi de walnoten en de koriander
erover. Lekker met couscous en eventueel
nog een groene salade. �
*Of gebruik 1 theelepel gemalen komijn, 1 theelepel gemalen koriander en 1 theelepel gemberpoeder.
TA
JIN
E
Groene linzen zijn lekker pittig van smaak en daardoor heerlijk in mediterraan gekruiden gerechten, zoals deze tajine.
| januari 2012 17
smaakmakend 1-2012.indd 17 21-12-11 16:42
Rec
epte
n C
lara
ten
Hou
te d
e La
nge
| F
otog
rafi
e S
ven
Ben
jam
ins
| S
tylin
g U
lrik
a G
ust
avss
on |
Kok
en I
ngm
ar N
ieze
n
bijgerecht, 4 personen
4 eetlepels olijfolie | 1 grote ui,
gesnipperd | 1 venkelknol, in
kleine blokjes | 1 theelepel kur-
kuma (koenjit) | 1 theelepel kaneel
| 300 g quinoa | 50 g pistache-
nootjes, gepeld | 300 g spinazie,
gewassen en goed uitgelekt | 75 g
gedroogde cranberry’s
Meng de misopasta met de sherry
en sojasaus. Bestrijk de makreelfi -
lets rondom met dit mengsel en leg
ze in een bakblik of lage ovenschaal.
Laat de vis 30 minuten marineren.
Schil de wortels met een dunschil-
ler en schaaf ze – ook met de
dunschiller – in lange dunne
linten. Verwarm de oven-
grill voor. Strooi het
sesamzaad over de
makreel en schuif
de vis 10 cm onder
de hete grill. Rooster de vis in 6-8
minuten mooi bruin en net gaar.
Verhit de olie in een wok en fruit de
gember en knofl ook zachtjes tot het
gaat geuren. Schep de wortellinten
erdoor en roerbak ze 2-3 minuten.
Voeg 2-3 eetlepels water toe en
smoor de wortel in nog enkele
minuten zachtjes gaar. Verdeel de
wortel over warme borden en leg
de gegrilde makreel erop. Strooi de
koriander erover. Lekker met rijst of
aardappelpuree.
Met meer noten (40-50 gram noten
per persoon) maak je van deze quinoa
pilav een hoofdgerecht. Combineer de
pistachenoten dan met amandelen en
walnoten. Geef er een salade bij.
Quinoa pilav met pistachenootjes
18 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
smaakmakend 1-2012.indd 18 20-12-11 10:29
Quinoasalade met bietjes en raapstelenlunchgerecht, 4 personen
sap en rasp van 1 citroen | 6 eetlepels olijfolie | 4 kleine rode bietjes, geschild200 g (trio van) quinoa | 2 eetlepels bieslook, fi jngeknipt | 3 eetlepels platte peterselie, fi jngehakt | 250 g raapsteeltjes | 50 g feta of geitenkaas, fi jn verkruimeld
Klop het citroensap met de olijfolie en wat zout en versgemalen zwarte peper tot een dressing. Schaaf 2 bietjes in dunne plakjes en schep ze in een diep bord om met 2 eet-lepels dressing. Snijd de andere bietjes in piepkleine blokjes en schep ze in een kom-metje om met 2 eetlepels dressing. Laat
de plakjes en blokjes biet een half uurtje staan. Kook de quinoa in een pan met 400 ml water en wat zout in 12-15 minuten gaar en mooi droog. Roer de rest van de dressing met de citroenrasp en de peter-selie en bieslook door de quinoa en laat het graan afkoelen tot lauwwarm. Snijd de worteltjes van de raapsteeltjes en was de groente in ruim water. Laat de raapsteeltjes in een vergiet goed uitlekken. Snijd de helft fi jn. Leg de plakjes biet en de hele raapste-len op borden. Schep de blokjes biet en de gesneden raapstelen door de quinoa en schep de quinoasalade op de groente op de borden. Strooi de verkruimelde kaas erover. Druppel wat rodebietendressing rond de salade.
Quinoa is een geval apart. Je eet en bereidt de piepkleine
korreltjes op dezelfde manier als rijst en couscous. En
toch is quinoa geen graan. Botanisch gezien hoort quinoa
tot dezelfde ganzenvoetfamilie als rode biet, snijbiet en
spinazie, maar bij quinoa gaat het niet om de bladeren
maar om de grote trossen met fel roze, oranje, rode,
violette of zelfs zwarte zaadjes. Eenmaal schoongemaakt
lijken de zaadjes nog het meest op bleekgeel sesamzaad.
Quinoa is lekker als bijgerecht bij vlees en vis, maar is ook
een goed uitgangspunt voor een maaltijd zonder vlees
of vis. De zaadjes zijn rijk aan koolhydraten, vitamines B,
mineralen en hoogwaardig eiwit. Reken op 75 gram
quinoa per persoon. Kook de quinoa in twee keer zoveel
water in 15 minuten gaar of bereid de kleine korreltjes
als risotto of pilav. �
Quinoa!
pg
|g
j|
yg
|g
Misschien vreemd, maar heel lekker: quinoa in de stamppot. Het geeft het
gerecht een lekkere ‘bite’. Vervang heel eenvoudig een deel van de aardappel door quinoa. Bereid het gerecht zoals gewend en breng het
daarna eventueel lekker pittig op smaak met kerriepoeder of
Marokkaanse kruiden.
| januari 2012 19
smaakmakend 1-2012.indd 19 21-12-11 16:43
Niet meer dan zo’n 3 procent van de Nederlandse land-
bouwgrond is biologisch. Ondertussen is de biologische
markt de afgelopen tien jaar grofweg verdubbeld naar
een omzet van ruim 750 miljoen euro in 2010. In de zui-
velsector zijn 50 à 60 extra biologische melkveehouders
nodig. En ook bij varkensvlees en pluimveevlees dreigen
tekorten.
Waarom groeit het biologische aanbod niet mee met de vraag?
‘Veel niet-biologische veeboeren en tuinders denken
over omschakelen naar biologisch, maar aarzelen’, zegt
Bavo van den Idsert, directeur van Bionext, de nieuwe
ketenorganisatie voor duurzame biologische landbouw
en voeding. ‘Bijvoorbeeld voor ondernemers in de herfst
van hun loopbaan, de categorie vijftig plus, is het niet niks
om alsnog je bedrijfsvoering om te gooien. Bij de jongere
melkveehouders spelen andere zaken: zij hebben vaak
zeer omvangrijke, intensieve bedrijven die ver af staan
van de biologische werkwijze. Zij zien nog te veel hinder-
nissen en kosten op de korte termijn en onzekerheden
op de lange termijn. Logisch. Vooral in deze tijd, waarin
iedereen rondloopt met de eurocrisis in z’n hoofd.’
Maken we straks mee dat er alleen nog maar buitenlandse bio-producten op de Nederlandse eettafels staan?
‘Dat zal niet gebeuren. Om twee redenen. Eén: we gaan
letterlijk de boer op. Bionext overlegt met boeren en
banken hoe we de kortetermijnnadelen van omschakelen
kunnen omzetten in langetermijnvoordelen. Het gaat
langzaam, maar er komt beweging in. Twee: steeds meer
bewuste consumenten kiezen voor eten dat geprodu-
ceerd wordt in de streek waar ze wonen. Stadslandbouw
is daar een mooi voorbeeld van.’
Een streekproduct wil nog niet zeggen dat het biologisch is.
‘Nog niet, nee. Maar we gaan wel die kant op. Biologisch
wordt nu al sterk geassocieerd met duurzaamheid in de
volle breedte. Denk aan korte lijnen van producent naar
consument, een lager energiegebruik, hernieuwbare ver-
pakkingen, fairtrade, natuurbeheer, zorgboerderijen en
biodiversiteit. Bionext gaat die meerwaarden meetbaar
maken en verder ontwikkelen met de biologische bedrij-
ven. Biologisch draagt al op veel meer aspecten bij aan
duurzaamheid dan de wetgever van biologisch eist, maar
alles kan altijd beter.’
De biologische sector integreert steeds verder
in de samenleving. Wat vroeger vooral een
ideologie was, wordt nu ook een lifestyle.
De vraag naar biologisch blijft groeien. Goed
nieuws dus. Er ligt wel een ‘luxeprobleem’ op
de loer: in sommige productgroepen kan het
aanbod de vraag nauwelijks bijbenen.
‘Dat onze biologische kernwaarden in de wetgeving zijn vastgelegd, is een groot goed. Daar moeten we de burgers beter bij betrekken, beter mee verbinden. Je ziet dat nu al gebeuren. Logisch, biologisch is de allround kampioen duurzaamheid.’
Kees van Zelderen, melkveehouder in De Rips, lid van de Raad
van Toezicht van Bionext en voorzitter Vakgroep Biologische
Landbouw van de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO)
‘Biologisch valt of staat met eerlijke, transparante communicatie zonder commerciëel jasje. Met inspirerende achtergrondverhalen die kloppen. Daar moeten we harder aan werken. Mensen houden nu eenmaal niet van gebakken lucht.’
Roosmarijn Saat, mede-eigenaar van Gimsel in De Groene Passage in
Rotterdam en bestuurslid Promotiebureau Biologische Speciaalzaak (PBS)
20 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
smaakmakend 1-2012.indd 20 21-12-11 15:24
Neemt Bionext niet te veel hooi op de vork?
‘De consument verwacht niet anders van een biologisch
product. En Bionext doet dit niet alleen. We werken
samen met het bedrijfsleven aan de opwaardering van
het concept biologisch. In landen om ons heen gebeurt
dat op dezelfde manier. Biologisch kan niet tevreden
achterover leunen, we zullen als keten vooruit moeten.
Anders worden we straks links en rechts ingehaald door
CO²-neutrale kassen en diervriendelijke stallen. Ik zie en
hoor dat veel biologische bedrijven de lat graag nog hoger
willen leggen. Ze willen kampioen zijn van de duurzaam-
heidmeerkamp. Die ambitie is goud waard en Bionext
wil het proces van doorontwikkeling graag aanjagen en
begeleiden.’
Het vertrouwen van de consument in biologisch is groot, terwijl dat voor voedsel in het algemeen wel anders is.
‘Dat vertrouwen hangt sterk samen met de transparantie
in de keten. Transparantie en vertrouwen zijn sleutel-
woorden voor verduurzaming.’
Sommige speciaalzaken groeien sterk in omvang. Is het personeel wel genoeg geschoold om de biologische verhalen smakelijk te kunnen vertellen?
‘Daar werken de winkels hard aan. De communicatie
van speciaalzaken – van de hele biologische sector trou-
wens – gaat ook over transparantie. Laten zien van wie
je producten afkomstig zijn, wat het verhaal erachter is.
Producten van een boer uit de omgeving, producten met
het Demeter keurmerk, of producten van bijzondere pro-
jecten, zoals Sekem in Egypte. Het personeel speelt een
belangrijke rol in het doorvertellen van dat verhaal aan
de klant.’
Daarmee verhoog je dus eerder de vraag dan het aanbod.
‘Zeker, maar het mes snijdt aan twee kanten. Hoe duur-
zamer en groter de biologische markt, hoe meer niet-
biologische boeren zich achter hun oren zullen krabben,
hun kansen zullen zien en grijpen.’
Bereidt Bionext zich al voor op die schaalvergroting?
‘We streven naar een beheerste omzetgroei van 10 pro-
cent per jaar. Een te snelle groei is niet duurzaam en zorgt
voor onbalans in de keten. Behalve aan groei werken we
daarom ook aan een optimale afstemming tussen de
schakels in de keten. Een winkel wil graag goed gevulde
schappen, een teler wil een eerlijke prijs voor zijn appels
en de consument wil waar voor zijn geld. Onze taak is
zorg te dragen voor goede afstemming, van boer tot con-
sument. Dat zal zowel de kwaliteit als de kwantiteit van
biologisch ten goede komen.’
Er is toch niets mis met de kwaliteit?
‘Het kan altijd nog beter, nog gezonder en
nog lekkerder!’ �
‘De mens zit in een spagaat. Als consument wil hij kiloknallers, als burger diervriendelijkheid. In een wereld waarin voedsel anoniem is, biedt biologisch een mooie kans om mensen waarden aan te reiken die bijdragen aan een gelukkiger leven.’
Ronald van Marlen, directeur van Ariza, onderneming in
biologische fruit & groentenproducten
Teks
t H
ans
Mol
tzer
| I
llust
rati
e Zo
ltan
Kor
aï
| januari 2012 21
smaakmakend 1-2012.indd 21 21-12-11 16:44
AMANPRANA
SERENE LEVENSKRACHT
• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu •
Gula Java Cacao van Amanprana:
Gezonde prestatiedrank met kokosbloesem suiker
De nieuwe gezonde sportdrankMichael Phelps, 8-voudig Olympisch zwemkampioen, dronk chocalademelk tijdens de Olympische Spelen. Geen steroïden of supplementen. Nieuw onderzoek bevestigt dat je met magere chocoladedrank sneller herstelt van zware fysieke inspanningen
en deze ook langer volhoudt dan met sportdrank. Gula Java Cacao beantwoordt perfect aan die nieuwe sportdrank-definitie: verschillende suikers, eiwitten en electrolyten (mineralen). M.a.w. bestaande sportdranken zijn achterhaald. De nieuwe chocoladedrank heet Gula Java Cacao.
De nieuwe gezonde familiedrankChocoladedrank Gula Java Cacao is lekker zowel met melk, water of graandrank. Warm, lauw of koud. Voor jong en oud. Boordevol gezonde energie. Als goede start bij het ontbijt, als energierijk tussendoortje, bij recreatie, sport, spelen, studeren, uitgaan en andere ogenblikken waarop je lichamelijk en geestelijk moet presteren. Bij burnout of winter bleus. Gula Java Cacao is je batterijen gezond opladen en genieten. Waarom is Gula Java Cacao de nieuwe gezonde familie- en prestatiedrank? Dankzij de kokosbloesem suiker heeft Gula Java Cacao van nature een lage glycemische index (GI 30), een hoge antioxidatieve waarde (ORAC 19.152 per 100g*), veel mineralen en electrolyten. De kokosbloesem suiker is Fair World en helpt 2000 Javaanse gezinnen aan een extra inkomen. De Cacao en vanille zijn Fair Trade. Info: Tel. 003236532541, www.noble-house.tk
ORAC geeft de antioxidatieve waarde weer van voeding.
3.000 tot 5.000 ORAC wordt minimaal dagelijks
aanbevolen.
FairTradeFairWorld
AMANPRANA
SERENE LEVENSKRACHT
ORAC 19.152
▲ Neem 1 koffielepel (slechts 28 Kcal) Gula Java Matcha. Voeg een hoeveelheid koud of heet water, melk (Gula Java Matcha Latte) of graandrank toe naar believen. Verwerk in soep, brood of gebak. Strooi op muesli, yogurt, salades en afgewerkte gerechten.
Gula Java Matcha van Amanprana belooftfocus, innerlijke rust, energie én anti-oxidanten
in één kopStimuleer je concentratieAlerter zijn in sport, in je werk, in het verkeer? Meer focus in studie en activiteiten? Minder afgeleid en meer geconcentreerd voor betere resultaten? De natuurlijke combinatie van het eiwit L-theanine met caffeïne in Gula Java Matcha zorgen voor alertheid, focus en concentratie.Geniet tegelijk van meer innerlijke rustMatcha wordt in Japan al eeuwen gebruikt als ceremoniële thee. Zen boeddhisten drinken matcha om te mediteren, om tot zichzelf te komen, voor innerlijke rust. Voor zen.Bruis van de energieDe Gula Java bezorgt je energie uit kokosbloesem. De zoete
nectar van de kokosbloesem is een gekoesterde rijkdom, door Javaanse tappers hoog in de kokosbomen geoogst. Boven het houtvuur in de ketel wordt de nectar langzaam roerend zoet en boordevol energie. Om jou op elk moment van de dag energie te geven.
Dagportie anti-oxidanten in 1 kopAnti-oxidanten helpen veroudering tegengaan en geven het lichaam de kracht om aanvallen van oxidanten af te slaan. Ze verhogen het immuunsysteem, je gezondheid. ORAC geeft de anti-oxidatieve waarde weer van voeding. 3.000 tot 5.000 ORAC wordt minimaal dagelijks aanbevolen. 1 koffielepel (8,5g) Gula Java Matcha bevat 3500 ORAC. De actieve anti-oxidanten in Gula Java Matcha zijn een natuurlijke, unieke combinatie van 4 catechinen, taninen, chlorofyl en een rijkdom aan mineralen en eiwitten. De anti-oxidatieve kracht van Gula Java Matcha ligt vele malen hoger dan vitamine C of E.Wat is Gula Java Matcha?Gula Java is geconcentreerde kokosbloesem nectar die zijn energie langdurig vrijgeeft. En matcha bestaat uit het gemalen theeblad van de Camellia Sinensis. Je drinkt bij Gula Java Matcha het hele blad. Bij groene thee werp je de blaadjes weg. De Amanprana matcha kwaliteit wordt met een granietmolen traag vermalen (slechts 40g per uur). Amanprana gebruikt alleen groene theeblaadjes die jong en heel zijn. Dat is ‘Kotobuki’ kwaliteit. ‘Kotobuki’ betekent in het Japans ‘lang leven’. En dat is niet toevallig Amanprana kwaliteit. Productinfo:
Tel 003236532541, www.noble-house.tk
info www.noble-house.tkFAIR WORLD
info www.noble-house.tkSUPER VOEDING
ORAC 35.460
info www.noble-house.tkSUPER VOEDING
smaakmakend 1-2012.indd 22 20-12-11 10:58
met peterselieroom
Elke dag lekker!
hoofdgerecht, 4 personen
3 eetlepels olijfolie | 75 g gerookt spek, in
blokjes | 2 kleine uien, in ringen | 3 tenen
knoflook, fijngehakt | 500 g wittekool, in
brede repen | 1 winterwortel, in plakjes | 500 g
vastkokende aardappels, in kleine blokjes |
1 theelepel karwijzaad | 1 liter groente-
bouillon (instant) | 4 eetlepels grof gehakte
peterselie | 125 ml zure room
Verhit de olie in een ruime soeppan en bak
hierin het spek zachtjes uit. Voeg de uien en
knoflook toe en bak dit zachtjes 3 minuten.
Schep de wittekool erdoor en laat deze al
omscheppend slinken. Bak de wortel en aard-
appel heel even mee. Voeg het karwijzaad en
de bouillon toe en breng aan de kook. Kook de
soep in 15-20 minuten zachtjes gaar. Proef en
breng op smaak met royaal (gedroogde rode)
peper. Meng de peterselie door de room en ser-
veer deze apart bij de soep. �
mmmmeeeettttt ppppppeeeetteerrsseelliieerrooooommm
Witte-koolsoep
| januari 2012 23
smaakmakend 1-2012.indd 23 21-12-11 15:25
oer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie.
Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.
B
e
Tuintherapie in een Notendopstart 14 januari 2012
Natuurvoeding in een Notendopstart 20 januari 2012
BD tuinierenstart 21 januari 2012
Scheppend leven (Ecotherapie)start 2 februari 2012
Docenten/Sprekerstraining start 4 februari 2012
Zaaien met sterren en planeten3 maart 2012
Bijscholing zuur-basen in de voeding 14 maart 2012
Meer weten? Kijk op www.kraaybeekerhof.nl
of bel ons op telefoonnummer 0343-512925
Laatste kans
smaakmakend 1-2012.indd 24 20-12-11 10:58
Zoete aardappels met boerenkool
en gebakken broodkruim
Elke dag lekker!
hoofdgerecht, 4 personen
5 eetlepels olijfolie | 6 teentjes
knoflook, grof gehakt | 500 g
boerenkool, heel grof gehakt |
1 kg zoete aardappels, geschild |
cayennepeper | 7 sneetjes oud
brood, zonder korst |
2 eetlepels rozemarijnnaaldjes,
grof gehakt | 100 g mascarpone
Verhit 2 eetlepels olie in een
ruime pan en fruit hierin de
knoflook in enkele minuten
goudgeel. Schep de boerenkool
erdoor en laat de groente al
omscheppend slinken. Schep er
vervolgens de zoete aardappels
door en bak alles zachtjes nog
1 minuut. Schenk 250 ml water
erbij en voeg naar smaak zout
en cayennepeper toe. Dek de
pan af, breng de inhoud aan
de kook en laat deze in ca.
20 minuten heel zachtjes
gaar stoven. Voeg als het
gerecht wat te droog
wordt, wat extra water
toe.
Verkruimel intussen de
sneetjes brood en meng
ze met de rozemarijn.
Verhit de resterende 3
eetlepels olie en bak hierin
het broodkruim krokant.
Giet eventueel het vocht van
de groente af. Voeg de mascar-
pone toe en stamp alles tot een
grove stamppot. Gebruik het
afgegoten vocht als de stamp-
pot iets te droog is. Verdeel over
4 borden en strooi het gebakken
broodkruim erover. �
| januari 2012 25
smaakmakend 1-2012.indd 25 21-12-11 15:26
Amanprana mondolie is natuurlijk antiseptisch, ze houdt je mond fris en zegt ‘neen’ aan verkoudheid en griep.Totale mondhygiëne voor een schitterende lach. Bij tandenpoetsen wordt slechts 60% van het tandoppervlak bereikt en 10% van de hele mondholte. In onze mond leven 10 miljard micro-organismen (bacteriën, virussen, schim-mels en protozoa). Ze kunnen het tandvlees doen ont-steken en zijn medeverantwoordelijk voor tandplak, gaat-jes in de tanden, onfrisse adem, verkoudheid, griep, etc.Verkoudheid of griep? mondolie! De essentiële olie van kruidnagel, kaneel en oregano en de kokosolie geven bacte-riën en virussen geen kans. Mondolie helpt griep en verkoud-heid voorkomen of genezen. Spoel en gorgel met 1 koffielepel (5ml) olie gedurende 2 tot 5 minuten. Bij verkoudheid en griep doe je dit 6x per dag. Ook bijzonder effectief ‘s avonds na het tandpoetsen voor opstaan met een frisse adem. Er zijn 2 soorten mondolie: de ‘Menta’ met munt en de ‘Foeniculum’ met venkel.Waarom kokos-, olijf- en hennepolie? Voor olietrekken wordt vaak sesam- of zonnebloemolie gebruikt omdat ze goedkoop zijn. Ze oxideren echter te snel door de zuurstof die bij olietrekken aanwezig is in de mond. Amanprana maakt
gebruik van 3 extra vierge oliën. Kokos-olie, die antiseptisch is, heeft een kleine moleculaire structuur (kan overal tussen),
en een sterkere zuigende werking. Olijfolie is rijk aan chlo-rofyl, die een slechte adem snel wegneemt. Hennepolie heeft een therapeutische werking en een lekkere smaak. Eenvoudig detoxen met Amanprana mondolie 1 eetle-pel (15ml) olie spoel je gedurende 20 tot 30 minuten door je mond heen. Zuigen, persen, suizen, kauwen, spoelen, trekken
en gorgelen. Van links naar rechts, van boven naar onder. Niet inslikken, maar uitspuwen. Olietrekken doe je wekelijks en tijdens een detoxkuur dagelijks. Bij voorkeur ‘s ochtends op de nuchtere maag, na het tandenpoetsen. Als je meer-maals per dag olietrekt, dan best voor de maaltijd. Info: Tel 003236532541 www.noble-house.tk 100% Bio, 100% actief, 100% natuurlijk, 100% lief-de. Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu
AMANPRANA
SERENE LEVENSKRACHT
Ayurveda
AMANPRANA
SERENE LEVENSKRACHT
Happy Perilla Special:voeding als medicijn
Voeding is de essentie van gezondheid volgens Hippocrates. Be-wuste mensen besteden veel aandacht aan groenten en fruit, maar ze vergeten vaak dat er twee essentiële vetzuren bestaan die een gezond lichaam niet kan missen. Het zijn alfa-linoleenzuur (ALA) uit de omega-3 familie en linolzuur (LA) uit de omega-6 familie. Je lichaam kan ze niet zelf aanmaken. Je moet ze uit je voeding halen. Een gezond lichaam kan niet zonder
omega’s. ALA en LA en ome-ga’s in het algemeen vervullen
vele noodzakelijke levensprocessen. Perilla-olie bevat meer omega-3 dan lijnzaad en is rijk aan plantaardige helende stoffen. Perilla olie wordt bekomen door het koud persen
van de zaden van de plant ‘Perilla Frutescens’. Pe-rilla wordt in het Oosten al eeuwenlang gebruikt in het streven naar balans van lichaam en geest en om je ‘chi’, je innerlijke levenskracht, te herstellen door innerlijke rust te brengen. Happy Perilla Special neem je met de lepel of in groentensap, yoghurt, in dressing of met de maaltijd. Verkrijgbaar in je natuurvoedingswinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu. Productinfo: Tel 00 32 3 653 25 41 www.noble-house.tk Bovis 15.000, -15 Yin, GI 0
SEITAN
Seitan van Bertyn: de ideale vlees vervanger
gezond en lekker
info www.noble-house.tkSUPER VOEDING
info www.noble-house.tkSUPER VOEDING
Vandaag et en we
smaakmakend 1-2012.indd 26 20-12-11 10:58
Elke dag lekker!
Varkensschouderhoofdgerecht, 4 personen
4 varkensschouderlapjes | 50 g boters | 150 g
sjalotten, in partjes | 750 g zuurkool | 1 eetlepel
gedroogde tijm | 1 kaneelstokje, gebroken |
4 kruidnagels | 250 ml duindoornsap
Bestrooi het vlees met zout en peper. Verhit de
boter en bak hierin het vlees aan beide kanten
bruin. Schep het vlees uit de pan op een bord.
Bak de sjalotten 2 minuten in het bakvet. Schep
de zuurkool, tijm, kruidnagels en het kaneel-
stokje erdoor. Voeg het duindoornsap toe en
breng alles aan de kook. Leg het vlees op de
zuurkool, sluit de pan en stoof alles in ca. 30
minuten heel zachtjes gaar. Lekker met aardap-
pelpuree. �
in zuurkool met duindoornsap
| januari 2012 27
smaakmakend 1-2012.indd 27 21-12-11 15:27
28 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012
1 Pluk de dagPiramide heeft haar krui-dentheesoorten in een nieuw jasje gestoken. De reden is vooral een handige, want op de verpakking zie je meteen het doel. De kruidentheetjes zijn namelijk ingedeeld in een ‘momenten’-reeks (Ontbijtje, Frisse start, Frisse start zon-der munt, Even bijkomen, Na-tafelen en Lekker slapen) en een ‘genieten’-reeks (Pluk de dag, Spicy, Sterrenmix, Sterrenmix zonder munt en Zoet plezier). De smaak blijft van dezelfde kwaliteit: ver-trouwd Piramide. Vanaf nu voor elk moment van de dag én elke stemming een thee-soort. Een keuze die niet alleen biologisch is, maar ook gezond. Wil je meer weten over alle thee van Piramide, kijk dan op www.piramidethee.nl Adviesprijs € 2,19 | 20 zakjes
2 Hartige rijstcrackersSnacken is lekker, gezond snacken is beter. Laat dat laatste maar aan de Japanners over – en trouwens, dat eer-ste ook. Zo zijn er spannende crackers van quinoa, zwarte sesam en bruine rijst. Dezelfde rijst die ook zit in de Genmai Life crackers, en verkrijgbaar is in drie varianten: licht gezou-ten rijstcrackers, met tamari of met zwarte sesam. Dat de crackers zijn gemaakt van Japanse biologische bruine rijst maakt ze extra gezond. En dat maakt ze best uniek, want vaker zijn rijstcrackers gemaakt van witte (gepolijste) rijst, die nu eenmaal makke-lijker te verwerken is. Lekker als (glutenvrije!) snack, toastje of om te dippen. Dat kunnen de Japanners van dit zoutje – daar ‘senbei’ – alleen maar beamen. Adviesprijs € 2,29 (rijstcrackers) en € 2,69 (quinoa crackers)
3 Chocolade traktatieEen luxe omhulsel, pure luxe binnenin. Green & Black’s maakt de pretenties helemaal waar. Was er al een lekker (s)makend assortiment, dit is nu uitgebreid met drie nieuwe repen: pure chocolade met gember, pure chocolade met kersen en melkchocolade met karamel. Intense smaken, zorgvuldig uitgebalanceerd. De pure repen zijn gemaakt met een cacaopercentage van 60 procent. Alle repen zijn bio-logisch en ook nog eens fair-trade. Voor iedere gelegenheid echte verwennerij!Adviesprijs vanaf € 2,49 | 100 g
4 Saus!Mmm… pasta! Met saus graag, en dan liefst een echte Italiaanse saus. Dat lukt wel met de Demeter sauzen van De Nieuwe Band. Gemaakt van smaakvolle biologisch-dyna-mische tomaten, door Terre di Sangiorgio. Daar worden ze sinds 1990 op eigen boerderij geteeld en verwerkt, en wel zo snel mogelijk na de oogst. Dat levert een scala aan verse én handige sauzen op: passata fijn (gezeefd) of rustica (grof gezeefd), pastasaus arrabiata (knoflook en rode peper), basi-licum, bolognese (rundvlees), funghi (eekhoorntjesbrood), puttanesca (olijven en kapper-tjes) en tonno (tonijn en olij-ven). Het geheim? Een scheut goede olijfolie – laat dat maar aan de Italianen over. Adviesprijs vanaf € 1,79
Winkelwaar Tekst | Nicole Willemse
1
28 s m a a k mk m a k ea k e n dn d 11111 1 |||| jjjjanjanuaruari 2i 2i 2i 20101212222
2
1
3
44
smaakmakend 1-2012.indd 28 19-12-11 16:09
5 Soja & tamariTamari met koriander en wasabi, geroosterde sesamsoja, hot chili & lemon tamari, Thaise gembersoja en soja met rijstwijn. Dat klinkt nieuwsgierig makend interes-sant. Het zijn stuk voor stuk biologische exotische sauzen op basis van tamari en soja. Van Lima! Ze zijn oosters geïnspireerd en een aanwinst voor alle creatievelingen in de keuken. Handig voor wok-gerechten, frisse salades, als marinade, over noedels, rijst en op de grill – de mogelijkhe-den zijn eindeloos. En het zijn ook nog eens smaakmakers die vriendelijk zijn voor ieder-een die op vet let. Fijne oppep-pers om eens uit te proberen. Adviesprijs vanaf € 3,99 | 100 g
6 Special deliveryOmdat er zoveel vraag bleek naar bietensap en bieten-groentesap zonder melkzuur, besloot De Nieuwe Band haar sappenproducent Beutelsbacher speciaal te vragen deze soorten te gaan produceren. Deze had daar wel oren naar, want Beutelsbacher is een biologisch-dynamisch pioniersbedrijf bij uitstek. Er wordt duurzaam samenge-werkt met voornamelijk regi-onale telers en Beutelsbacher bezit een schat aan jarenlange kennis. Onder andere om de oogst zo snel mogelijk te per-sen, zodat de voedingsstoffen zo goed mogelijk bewaard blijven. De sappen zijn van Demeter-kwaliteit. En dat betekent flessen vol gezond-heid. Ideaal om de winter-maanden mee door te komen. Adviesprijs € 2,29 (bietensap puur) en € 2,39 (gemengd groentesap puur) | 700 ml
7 CadeautipFan van Smaakmakend? En grijp je wel eens mis in de natuurvoedingswinkel? We hebben een speciale actie in de aanbieding. Als je nu een abonnement neemt, betaal je € 22,50 per jaar en ontvang je Smaakmakend voortaan niet alleen thuis in de bus, je krijgt er ook meteen een Weleda-pakket ter waarde van € 25 bij cadeau. Wat je daarvoor krijgt? Een 2-in-1 Reiniging en Rosa Mosqueta vitaliserende oog-contourcrème. Wel snel zijn, want er is een beperkt aantal pakketten. Meer informatie en opgeven: www.smaakmakend.nl/magazine. Of bel: (030) 233 99 77. Abonnement: 6 nummers per jaar voor € 22,50
8 Vega!Nieuws voor vegetariërs en flexitariërs van EkoPlaza, het huismerkassortiment van de gelijknamige biologische supermarkt dat bijna wekelijks wordt uitgebreid. Ekoplaza biedt zes klassieke en moderne varianten paté: naturel, cham-pignon, paprika-augurk, zon-tomaat, paprika-cashewnoot en maïs-tomaat. Op smaak gebracht met fijne kruiden en specerijen. Alle patés zijn bio-logisch, vegetarisch, choleste-rol- en zuivelvrij. Daarbij zijn ze goed smeerbaar door de fijne structuur. Lekker op brood, of later op de dag op een toastje. De paté blijft goed dankzij de hersluitbare verpakking met een plastic dekseltje.Adviesprijs € 2,19 | 125 g
5
6
8
p j |
7
8
| januari 2012 29
smaakmakend 1-2012.indd 29 21-12-11 16:44
SMAAKMAKEND 1 • januari 2012Smaakmakend is een uitgave van Bionext. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt u aan geboden door uw natuur voe dingsspecialist. In Smaak makend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Bionext.
UitgeverBionext | Laan van Vollenhove 3221 | 3706 AR Zeist | tel (030) 233 99 70 | fax (030) 230 44 23 | [email protected]
RedactieAnneke Ammerlaan (hoofdredacteur) | Hans Moltzer | Nicole Willemse
VormgevingMarc van Meurs
Fotografie & IllustratieSven Benjamins | Getty Images | Zoltan Koraï | Shutterstock.com| KatoTan
Aan dit nummer werkten meeBianca Daniels | Dorien Dijkhuis | Ulrika Gustavsson | Ingmar Niezen
LithografieGrafimedia Amsterdam
DrukwerkbegeleidingMachiel Oudheusden, Sumis Printmanagement
DrukRoto Smeets
AcquisitieRenáta Horenová | Advertenties kunnen zonder op gaaf van redenen worden geweigerd.
Abonnement op Smaakmakend? Dat kan voor € 22,50 per jaar (6 nummers). Bel: (030) 233 99 77 of ga naar www.smaakmakend.nl
ISSN: 1385-9625© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en foto graaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuistheden is Bionext niet aansprakelijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.
colofona d v e r t e n t i e s
de beste bio-adresjes
www.biogids.nl voor een volledig overzicht
van alle biologische
winkels, boerenmarkten,
web winkels, restaurants en
nog veel meer
De Roek Vakantiebungalows in de bossen bij Otterlo, 1500m van Nationaal Park Hoge Veluwe.Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij. www.deroek.nl
OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep, biokatoen, zijde, kinderwagens, bed en zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl
BiologischGeschenkpakket.nlDé specialist in duurzame geschenken en kerstpakketten. Bezoek onze showroom in Huizen! Tel. (035) 523 84 79
Eco & fair trade kledingwinkel Sincero webshop www.sincero.nlHardebollenstr 1 Utrecht
KALMER, MILDER EN GELUKKIGER WORDEN, HET KAN ECHT! Mindfulness training in Zutphen. Individueel of in een groep. Info: Liesbeth van Weelden (0575) 511722 www.leveneenkunst.nl
Franse vakantie met héérlijk bio/veg. eten? Rust, wandelen, mooie kamers in de Auvergne. www.lagarnasette.net
GLERUPS VILTEN SLOFFEN 100% pure wol. Wie ze kent wil nooit meer anders. www.glerups.nl
Voor de lekkerste biologische en biodynamische wijnen ga je naar BiologischeWijnwinkel.nl!
Vakkundig leren koken met biologische producten www.groenekookacademie.nl
WILT U HIER OOK ADVERTEREN? Dat kan al vanaf € 60,00 (ex. btw). Meer info: Bionext, Renáta Horenová, tel. (030) 232 04 90 en [email protected] of kijk op: www.smaakmakend.nl
Panir de perfecte vleesvervanger:
• is een unieke kaassoort
gemaakt van biologische
melk en citroensap.
• smelt niet en kan worden
gebakken, gefrituurd of
gegrild.
• heeft een romige en
neutrale smaak,
kinderen zijn er gek op.
• is zuiver, voedzaam en
makkelijk te bereiden.
Te koop bij uw natuurvoedingswinkel.Zie ook www.panir.nl voor recepten.
Panir, een heerlijke vleesvervanger nu ook van schapenmelk!
Heilige SchaapHeilige Schaap
Heilige KoeHeilige Koepanir van koemelk
panir van schapenmelk
Advies verkoopprijsCa. € 2,80 - 250 gram koe naturelCa. € 3,00 - 250 gram koe naturel, italiaanse kruidenCa. € 4,00 - 200 gram schaap naturel
smaakmakend 1-2012.indd 30 21-12-11 15:30
Tegendraads ‘Dynamiek komt
van koplopers in de maatschap-
pij. Tegendraadse types die
de muren van de gangbare
voedselmarkt willen afbreken.
Vanuit Urgenda leggen we ver-
bindingen met deze koplopers.
Ik zoek ze op en vind ze overal.
Ik geloof in hun initiatieven, zie
kansen en mogelijkheden die ze
zelf vaak niet zien. Samen wer-
ken we aan volgende stappen.’
Samen sterker ‘De kern van
Urgenda is een kleine club
mensen, gespecialiseerd in tran-
sitiemanagement. Met kleine
budgetten, maar een groot
netwerk. Als maatschappelijke
organisatie kunnen we makke-
lijk contact opnemen met par-
tijen die meer macht en invloed
hebben of met de politiek. Vorig
jaar hebben we met een grote
groep van kleine producenten
in het voedselpaviljoen van
de Huishoudbeurs gestaan.
Ze hadden nog nooit zoveel
enthousiaste bezoekers om
zich heen gezien. Dat gaf een
samen-zijn-we-sterker-gevoel.’
Radicaal anders ‘Samen kunnen
we Nederland sneller duurzaam
maken. Consumenten hebben
al lang geen relatie of recht-
streeks contact meer met wat
ze eten. De nadelen daarvan
komen nu aan het licht. Het
voedselsysteem moet radicaal
anders. Eén klein initiatief heeft
geen effect, wel de optelsom
ervan. Samen steken we onze
energie in die optelsom. In een
krachtige voedselbeweging van
onderop.’
Emotie ‘Ik kan van mijn werk
een succes maken omdat ik van
organiseren hou, en vooral ook
van eten. Het is mijn persoon-
lijke passie. Ik kan echt gelukkig
worden van een maaltijd die
klopt. Eten is ook emotie. Het
brengt mensen bij elkaar. Iedere
keer als ik mensen ontmoet die
werken aan verandering in het-
voedselsysteem, zie ik vonkjes
in hun ogen.’
Uberhip ‘Een groot succes was
de Bonenestafette. We hebben
de boon gelanceerd als stijlicoon
voor een gezonde en duurzame
levensstijl. De boon is niet saai
en achterhaald, maar springle-
vend en überhip. Die estafette
was een kolfje naar mijn hand.
Ik ben dol op kapucijners.’
Proefterrein ‘Maar het gaat
ons niet alleen om duurzaam
voedsel. Een mooi voorbeeld is
onze samenwerking met een
flink aantal koplopers op Texel
voor een duurzame ontwikke-
ling van het eiland. Onder het
motto ‘Texel geeft Energie’
hebben zij een duurzame toe-
komstvisie ontwikkeld, waarin
een grote plek is ingeruimd voor
bijvoorbeeld elektrisch vervoer
en duurzame energie. Ook
wordt op Texel hard gewerkt
aan de verduurzaming van het
toerisme. Texel noemen we een
icoonproject. Het eiland is een
ideaal proefterrein voor duur-
zame experimenten.
Wij zorgen ervoor dat die naast
het eiland ook een landelijke
uitstraling hebben, waar-
door initiatieven verbreed en
opgeschaald kunnen worden.
Natuurlijk gaat het op Texel
ook over duurzaam voedsel.
Al een aantal jaren hebben we
contact met koploper Marc
van Rijsselberghe over zijn zilte
groenteproeftuinen. Eigenlijk
heeft voedsel te maken met
alle duurzame facetten van ons
leven. Denk maar aan duurzaam
vervoer, duurzaam milieu, duur-
zame leefomstandigheden van
mensen en dieren, duurzaam
energieverbruik en duurzaam
gebruik van water. Zo kan ik nog
úren doorgaan.’ �
Meer lezen?
Check www.urgenda.nl en
www.nieuwvers.nu
een frisse kijk
Sandra van Kampen
Teks
t H
ans
Mol
tzer
| Fo
togr
afi e
Kat
o Ta
n
Is adjunct-directeur en programmamanager
Duurzaam Voedsel van Urgenda, de Nederlandse
actieorganisatie voor duurzaamheid en innovatie.
‘Iedere keer als ik mensen ontmoet die werken
aan verandering in het voedselsysteem, zie ik
vonkjes in hun ogen.’
| januari 2012 31
smaakmakend 1-2012.indd 31 21-12-11 16:45