SORULARLA BİLSEM
Hazırlayanlar:
Engin AKCA
Zehra UÇAK AZBOY
Armağan GÜNEŞ
İmran AZBOY
Diyarbakır - 2017
ISBN / 978-605-67190-0-4
http://www.bilsemeacilanodalar.com
İçindekiler
BİLSEM Ne Demektir? ................................................................................ 2
BİLSEM’in Amacı Nedir? ............................................................................. 2
BİLSEM’lerin Resmî Statüsü Nedir? .............................................................. 3
BİLSEM’lerin İşleyişini Düzenleyen Mevzuat Var mı? ....................................... 3
BİLSEM “Özel” Bir Eğitim-Öğretim Kurumu mudur? ........................................ 4
Özel Eğitim Okulu Ne Demektir? .................................................................. 4
Hangi İllerde Bilim ve Sanat Merkezi Bulunmaktadır? ...................................... 4
Bilim ve Sanat Merkezleri Diğer Eğitim Kurumlarına Alternatif Kurumlar mıdır? . 5
BİLSEM’de Eğitim Ücretli midir? ................................................................... 5
BİLSEM’de Öğrenci Kılık Kıyafeti Nasıldır? ..................................................... 5
BİLSEM’lerde Öğrencilere Servis İmkânı Sunulur mu? .................................... 6
BİLSEM’ler Arası Öğrenci Nakli Olur mu? ...................................................... 6
BİLSEM’i Kazanan Öğrenci Merkeze Hangi Zamanlarda Gider? ......................... 7
Sınıf öğretmenleri Hangi Öğrencileri BİLSEM Seçmelerine Aday Gösterirler? ...... 7
Bir Öğrenci En Fazla Kaç Yetenek Alanında Aday Gösterilir? ............................ 8
Ülkemizde Özel Yetenekli Birey Tanımı Kimleri Kapsamaktadır? ....................... 8
BİLSEM’lere Hangi Sınıflardan Öğrenci Alınmaktadır? ..................................... 8
BİLSEM Tanılama Süreci Dışında Kalan Özel Yetenekli Bireyler İçin Bakanlık
Tarafından Hangi İmkânlar Sunulmaktadır? .................................................. 9
Herhangi Bir Şehirdeki BİLSEM’e Farklı İllerden Başvuru Yapılabilir mi? ............. 9
BİLSEM Sınavları Ücretli midir? ................................................................... 9
BİLSEM Sınavlarına Hazırlık Nasıl Olur? ...................................................... 10
Grup Tarama Uygulaması Nedir? ............................................................... 10
Grup Tarama Uygulamasında Puanlar Nasıl Hesaplanıyor? ............................ 10
Grup Tarama Uygulamasında Her Öğrenciye Aynı Sorular mı Sorulmaktadır? .. 11
Öğrenci Kaç Adet Soruyu Doğru Cevaplarsa Bireysel İncelemeye Alınır? .......... 11
Sınavda Hangi Derslerden Soru Sorulmaktadır? Sınav Hangi Bölümlerden
Oluşmaktadır?.......................................................................................... 12
Bireysel İnceleme Ne Demektir? ................................................................ 12
Genel (Zihinsel) Yetenek Alanında Bireysel İncelemede Hangi Test
Kullanılmaktadır? ..................................................................................... 13
Resim Yeteneği Alanında Bireysel İnceleme Nasıl Olur? ................................ 13
Müzik Yeteneği Alanında Bireysel İnceleme Nasıl Olur? ................................. 14
BİLSEM’ Kaydolduktan Sonra Devam Zorunluluğu Var mıdır? ......................... 14
BİLSEM’e Kaydolan Öğrencilere Nasıl Bir Eğitim Verilmektedir? ..................... 15
BİLSEM’de Verilen Eğitimin Ölçme ve Değerlendirme İşlemleri Nasıl Yapılır? .... 20
BİLSEM Programlarının Eğitim Süresi Nedir? ............................................... 20
BİLSEM’de Eğitim Dönemleri Hangi Ayları Kapsamaktadır? ............................ 21
BİLSEM’lerde Diploma veya Benzeri Bir Belge Veriliyor mu? .......................... 21
BİLSEM’lerde Verilen Eğitimin Sınavlara Katkısı Olur mu? .............................. 22
BİLSEM İçin Okul Öncesi Yönelik Tanılama Çalışması Yapılıyor mu? ................. 22
BİLSEM Öğretmenleri Nasıl Seçilmelidir? .................................................... 23
BİLSEM Öğretmenleri Kendilerini Nasıl Geliştirmektedir? ............................... 23
Özel Yetenekliler İçin Açılmış Bağımsız Okullar Var mıdır? ............................. 24
BİLSEM’de Kayıt Silme Var mıdır? ............................................................... 24
Özel Yetenekli Öğrenciler Neden Farklı Bir Eğitime İhtiyaç Duyar?................... 25
Özel Yetenekli Öğrenciler Her Dersten Başarılı mıdır? ................................... 25
Özel Yetenekli Öğrencilerin Eğitimi Neden Tek Bir Okulda Yapılmamaktadır? ... 26
Özel Yetenekli Öğrencilerin Ülkemiz İçin Önemi Nedir? ................................. 26
BİLSEM’de Danışmanlık Hizmetleri Nasıl Yürütülmektedir? ............................. 27
BİLSEM Sınavını Kazanamayan Öğrenciler Sonraki Sene Aday Gösterilebilir mi? 27
BİLSEM’de Eğitimler Bireysel mi Veriliyor Grup Olarak mı? ............................ 27
Yaz Aylarında Eğitim Veriliyor mu? ............................................................. 28
BİLSEM’i Kazanan Öğrenci Sonraki Senelerde Sınava Girmek Zorunda mı? ..... 28
Eğitimler Hangi Derslerden Oluşuyor? ......................................................... 29
Proje Aşamasında Ne Yapılır? ..................................................................... 30
Danışman Rehber Öğretmen Ne Yapar? ...................................................... 30
BİLSEM’ler Nasıl Açılır? ............................................................................. 31
Yetenek Geliştirme Atölyesi Nedir? ............................................................. 31
Her sene Kayıt Yapılması Zorunlu mu? ........................................................ 32
Destek Eğitim Odası Nedir? ........................................................................ 32
Ulaşım Nedeniyle BİLSEM’e Kayıt Eden Öğrencinin Kaydı Silinir mi? ............... 33
Hangi Alan Mezunu Öğretmenler BİLSEM’de Çalışabilir? ................................ 33
Kaynakça ............................................................................................... 34
ÖNSÖZ
Bilim ve Sanat Merkezleri kuruldukları günden bu yana yıllar geçmesine
rağmen cazibe merkezi olmaya devam etmektedirler.
Meraklı sorularını büyük bir heyecanla bizlere yöneltenler sadece
öğrenci ve veliler değil aynı zamanda eğitimcilerdir.
Özel yetenekli bireylere çalışma imkânına sahip olan bizler; hem
düzenlediğimiz eğitim, seminer ve çalıştaylarda öğretmenlerden hem de
günlük yaşamda karşılaştığımız insanlardan çokça soru almaktayız. Bazen
tekrar tekrar aynı soruları duysak da içimizdeki güzel heyecanla cevapları
ardı arkasına sıralamaktan vazgeçmiyoruz.
İşte bu yaşanan durumdan doğan ihtiyaç üzerine akla gelen sorulara
cevap olarak kitap hazırlama kararı aldık ve bu kitabı özel yetenekli
öğrenciler konusunda çalışmalar yürüten eğitimciler olarak kaleme aldık.
Başlangıç olarak küçük bir adım sayılsa da devamında yere daha sağlam
basan büyük adımlar atmaya ekip olarak kararlıyız. Bu kitap çalışmamızı
geliştirerek devamında daha detaylı bilgiler içeren ve bir konuya
odaklanmış yeni kitaplar yazma hazırlığındayız.
Bu kitabı okuduğunuzda dileriz aklınızdan geçen sorulara kısmen de olsa
yanıt bulabilirsiniz.
2
Bilim ve Sanat Merkezlerinin kısaltılmış adıdır.
Bilimsel düşünce ve davranışlarla estetik değerleri birleştiren,
üretken, sorun çözen, kendini gerçekleştirmiş bireyler olarak
yetişmeleri, yetenekleri ve yaratıcılıklarını erken yaşta fark
ederek en üst düzeyde kullanmaları; Öğrencilerin yaratıcı düşünce, keşif, icat, sosyal ilişkilerde
başarı, inovasyon, liderlik, iletişim ve sanatsal beceriler
kazanmaları;
Özel yetenekleri doğrultusunda bilimsel çalışma disiplini
kazanmaları, disiplinler arası düşünme, sorunları çözme,
belirlenen ihtiyaçları karşılamaya yönelik projeler
gerçekleştirmeleri amaçlanır.
BİLSEM’in Amacı Nedir?
BİLSEM Ne Demektir?
3
Bilim ve Sanat Merkezleri, Milli Eğitim Bakanlığı Merkez
Teşkilatında Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel
Müdürlüğüne bağlıdır. Kurum olarak, Genel Müdürlük
bünyesinde yer alan Özel Yeteneklerin Geliştirilmesi Daire
Başkanlığı sorumluluğu altındadır.
Bilim ve Sanat Merkezlerinin kuruluş ve işleyişine ilişkin usul ve
esaslar ile bu merkezlere öğrenci seçimi, kayıt kabul, eğitim-
öğretim yönetici ve öğretmen seçimi ile yetiştirilmesine ilişkin
usul ve esasları düzenleyen 04.10.2016 tarih ve 10758773
sayılı “Millî Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri
Yönergesi” mevcuttur. Ayrıca Özel Eğitim Hizmetleri
Yönetmeliği’nde de kurumun işleyişine ilişkin bazı hususlar yer
almaktadır.
BİLSEM’lerin Resmî Statüsü Nedir?
BİLSEM’lerin İşleyişini Düzenleyen Mevzuat
Var mı?
4
Hayır. Bilsem Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve
Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı Resmi Özel Eğitim
Okuludur.
Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim gereksinimlerini
karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş
eğitim programları ve yöntemleri ile bu bireylerin engel ve
özelliklerine göre eğitim verilen okula Özel Eğitim Okulu denir.
Türkiye genelinde 2017 yılı itibariyle 80 ilimizde 106 BİLSEM bulunmaktadır. BİLSEM’leri 81 ile yaygınlaştırma çalışmaları sürmektedir.
BİLSEM “Özel” Bir Eğitim-Öğretim Kurumu
mudur?
Özel Eğitim Okulu Ne Demektir?
Hangi İllerde Bilim ve Sanat Merkezi
Bulunmaktadır?
5
BİLSEM öğrencileri örgün eğitim aldıkları okullarına gitmenin yanı sıra okul dışı zamanlarında BİLSEM´ e devam etmektedir.
Bu sebeple Bilim ve Sanat Merkezleri alternatif bir eğitim kurumu değil Örgün Eğitim Kurumlarını destekleyici bir eğitim kurumudur.
Bilim ve Sanat Merkezi’nde eğitim ücretsizdir.
BİLSEM’de öğrencilerin kılık kıyafetleri serbest olup belli bir
forma uygulaması yoktur.
Bilim ve Sanat Merkezleri Diğer Eğitim
Kurumlarına Alternatif Kurumlar mıdır?
BİLSEM’de Eğitim Ücretli midir?
BİLSEM’de Öğrenci Kılık-Kıyafeti Nasıldır?
6
Bilim ve Sanat Merkezleri ücretsiz taşımalı eğitim kapsamında
olmadığından öğrenciler merkezlere kendi imkânlarıyla gelirler.
Öğrencilere ayrıca bir servis imkânı sağlanmaz.
BİLSEM’e kayıtlı öğrencinin nakli velinin ikamet adresi veya
öğrencinin devam ettiği okuluna göre BİLSEM kayıt bölgesindeki
BİLSEM’e yapılır. Nakil isteği velinin yazılı başvurusu ile BİLSEM
modulü üzerinden gerçekleştirilir.
Ortaokuldan liseye geçen BİLSEM’e kayıtlı öğrencilerin kayıt
güncelleme ve nakil işlemleri, örgün eğitimdeki yerleştirme
işlemleri tamamlandıktan sonra gerçekleştirilir.
BİLSEM’lerde Öğrencilere Servis İmkânı
Sunulur mu?
BİLSEM’ler Arası Öğrenci Nakli Olur mu?
7
Günde üç dönem halinde öğrenciler merkeze gelir. Grupların
ders başlangıç ve bitiş saatleri BİLSEM idaresi tarafından
belirlenmektedir.
İkili eğitime devam edip öğlenci olan öğrenciler, merkezin
sabah grubuna gelirler.
İkili eğitime devam edip sabahçı olan öğrenciler, merkezin
öğlen grubuna gelirler.
Tam gün eğitime devam eden öğrenciler, merkezin akşam
grubuna gelirler.
Yaşıtlarına göre daha hızlı öğrenen; yaratıcılık, sanat, liderliğe
ilişkin kapasitede önde olan, özel akademik yeteneğe sahip,
soyut fikirleri anlayabilen, ilgi alanlarında bağımsız hareket
etmeyi seven ve yüksek düzeyde performans gösteren
öğrencileri aday gösterir.
BİLSEM’i Kazanan Öğrenci Merkeze Hangi
Zamanlarda Gider?
Sınıf Öğretmenleri Hangi Öğrencileri BİLSEM
Seçmelerine Aday Gösterirler?
8
Resim, müzik ve zihinsel yetenek bölümlerinden en fazla 2
alanda aday gösterme işlemi yapılmaktadır.
Standart zekâ testlerinde yaklaşık olarak 130 ve üzeri puan
alan veya resim, müzik gibi performans alanlarında aynı yaş,
deneyim veya çevre şartlarına sahip akranlarına göre, üstün
performans gösteren çocuk/öğrenciler özel yetenekli olarak
kabul edilmekte ve BİLSEM’lerde bu çocuklara özel eğitim
desteği sunulmaktadır.
Bilim ve Sanat Merkezi’ ne alınacak öğrencilerin sınıflarının
belirlenmesi, her yıl Bakanlıkça yapılmaktadır. 2017 yılı
itibarıyla 1, 2 ve 3. sınıf öğrencileri öğrenci seçim sürecine
kabul edilmektedir.
BİLSEM’lere Hangi Sınıflardan Öğrenci
Alınmaktadır?
Bir Öğrenci En Fazla Kaç Yetenek Alanında
Aday Gösterilebilir?
Ülkemizde Özel Yetenekli Birey Tanımı
Kimleri Kapsamaktadır?
9
Özel yetenekli öğrenciler için özel eğitim alabilecekleri tek
alternatif Bilim ve Sanat Merkezleri değildir. Okul öncesi,
ilkokul, ortaokul ve lise düzeyindeki tüm öğrenciler Rehberlik ve
Araştırma Merkezlerine başvurmaları ve özel yetenekli olarak
tanılanmaları halinde mevcut okullarında destek eğitim odasına
yönlendirilebilir.
Hayır. Sadece o ildeki öğrenciler başvuru yapılabilirler. Bu
öğrencilerin il sınırları içerisindeki bir okula kaydının olması
gerekir.
BİLSEM seçim sürecinde herhangi bir ücret talep
edilmemektedir.
BİLSEM Tanılama Süreci Dışında Kalan Özel
Yetenekli Bireyler İçin Bakanlık Tarafından
Hangi İmkânlar Sunulmaktadır?
Herhangi Bir Şehirdeki BİLSEM’e Farklı
İllerden Başvuru Yapılabilir mi?
BİLSEM Sınavları Ücretli midir?
10
Bilsem sınavlarına herhangi bir hazırlık söz konusu değildir.
Öğrencinin mevcut performansı göz önüne bulundurularak
değerlendirme yapılır.
Öğretmenleri tarafından özel yetenekli oldukları düşünülerek
aday gösterilen öğrencilerin bireysel değerlendirme aşamasına
şeçimleri için uygulanan eleme sınavıdır. Aday gösterilen
öğrencilerin grup taraması sınavında Bakanlıkça belirlenen
ölçütler esas yine Bakanlıkça belirlenen ölçme araçlarıyla
değerlendirmeye alınır.
Bilsem grup tarama uygulamasına giren öğrencilerin puanları
sadece doğru cevaplar üzerinden hesaplanır. Öğrencilerin yanlış
yaptığı sorular, doğru cevapladığı soruların puanını etkilemez.
BİLSEM Sınavlarına Hazırlık Nasıl Olur?
Grup Tarama Uygulaması Nedir?
Grup Tarama Uygulamasında Puanlar Nasıl
Hesaplanıyor?
11
2017 yılı itibarıyla sınıf seviyesine göre soru sayısı
değişmektedir ancak resim, müzik ve genel (zihin) yetenek için
aday gösterilen öğrencilere yöneltilen sorular aynıdır. Her sınıf
seviyesinin geçme baraj puanı birbirinden farklıdır.
Bunun için bir kesinlik söz konusu değildir. Çan eğrisi uygulaması vardır. Her yıl Türkiye puan ortalaması esas alınarak geçme barajı belirlenir.
Grup Tarama Uygulamasında Her Öğrenciye
Aynı Sorular mı Sorulmaktadır?
Öğrenci Kaç Adet Soruyu Doğru Cevaplarsa
Bireysel İncelemeye Alınır?
12
2017 yılı itibariyle grup tarama uygulamasında akademik olarak
müfredatta var olan konu ve ünitelerden sorular
sorulmamaktadır.
Genel olarak grup tarama tablet uygulaması muhakeme
yeteneği, eşleştirme becerici, görsel hafıza vb. alanlardan
sorular içermektedir.
Tanılama takvimi süreci içerisinde, grup taramasında belirlenen
ölçütte ya da üzerinde performans gösteren öğrencilerin listesi
Bakanlıkça il tanılama sınav komisyonuna gönderilir. İl tanılama
sınav komisyonu tarafından Bakanlıkça belirlenen ölçütler
doğrultusunda, objektif ve standart ölçme araçları ile
öğrencilerin bireysel incelemesi yapılır.
Sınavda Hangi Derslerden Soru
Sorulmaktadır? Sınav Hangi Bölümlerden
Oluşmaktadır?
Bireysel İnceleme Ne Demektir?
13
WNV (Wechsler Nonverbal Scale of Ability) Testi
kullanılmaktadır.
Test 40 dakika ile 1 saat içinde arasında bir sürede
tamamlanabilir.
Resim yeteneği alanında bireysel inceleme bir anlamda Güzel
Sanatlar Lisesi veya Fakültesine girişte yapılan mülakat
(seçmeleri) gibi yapılır. Resim alanındaki uzmanlardan bir
komisyon oluşturulur. Resim yeteneği alanında bireysel
incelemeye hak kazanan öğrencilere okulları aracılığı ile
incelemeye girecekleri yer, tarih ve saat bildirilir. Yine
yanlarında götürmeleri gereken belgeler ile yetenek seçmesinde
kullanacakları araç-gereçler (kalem, boya, kâğıt gibi)
öğrencilere bildirilir.
Genel (zihinsel) Yetenek alanında Bireysel
İncelemede Hangi Test Kullanılmaktadır?
Resim Yeteneği Alanında Bireysel İnceleme
Nasıl Olur?
14
Müzik yeteneği alanında bireysel inceleme, bir anlamda Güzel
Sanatlar Lisesi veya Konservatuara girişte yapılan mülakatı
(seçmeleri) gibi yapılır. Müzik alanındaki uzmanlardan bir
komisyon oluşturulur. Müzik yeteneği alanında bireysel
incelemeye hak kazanan öğrencilere okulları aracılığı ile
incelemeye girecekleri yer, tarih ve saat bildirilir. Gereken
belgeler ile yetenek seçmesinde kullanacakları araç-gereçler,
varsa çaldığı müzik aletlerini yanlarında getirmesi öğrencilere
bildirilir.
BİLSEM’de bir eğitim ve öğretim yılında özürsüz devamsızlık
süresi eğitim süresinin %30’unu geçemez. Devamsızlığı %20’ye
ulaşan öğrenciye devamsızlık uyarısı gönderilir. Mazeret
göstermeksizin devamsızlık sınırını aşanların kaydı dönem
sonunda silinir.
Müzik Yeteneği Alanında Bireysel İnceleme
Nasıl Olur?
BİLSEM’e Kaydolduktan Sonra Devam
Zorunluluğu Var mıdır?
15
Bilim ve Sanat Merkezine başlayan öğrenciler 5 aşamalı bir
eğitim programına alınmaktadır.
1-Uyum (Oryantasyon) Programı:
(1) BİLSEM’e yeni kaydı yapılan genel zihinsel yetenek, müzik
ve görsel sanatlar yetenek alanı öğrencilerinin BİLSEM’e
uyumunu sağlamak amacıyla kurumu, programları tanıma ile
öğretmen ve diğer öğrencileri tanımalarını içeren programdır.
(2) BİLSEM’lerde uyum programının uygulanması ile ilgili
esaslar şunlardır:
a) Öğrencilere öncelikle BİLSEM’in misyon, vizyon ve temel
değerleri tanıtılır.
b) Uyum etkinliklerinin yapılacağı gruplardaki öğrenci sayıları
program uygulama tablosuna göre belirlenir.
c) Yapılacak etkinlikler öğrencilerde BİLSEM kültürü oluşturacak
şekilde planlanır.
ç) Öğrenciyi tanımayı amaçlayan; kişisel, sosyal ve psikolojik
gelişimlerine katkı sağlayan, bilimsel düşünceyi ve estetik
duyguları geliştiren etkinlikler yapılır. Etkinliklere ait evrak
rehberlik öğretmenine verilerek öğrenciye ait dosyada
muhafaza edilir.
d) Uyum programı etkinliklerinde sınıf öğretmeni ile rehberlik
öğretmeni öncelikli olmak üzere tüm öğretmenler uygulayıcı ve
gözlemci olarak görev alabilir.
e) BİLSEM imkânlarının, laboratuvarlarının, yetenek geliştirme
atölyelerinin ve çalışanlarının tanıtılmasına yönelik etkinlikler
planlanır.
BİLSEM’e Kaydolan Öğrencilere Nasıl Bir
Eğitim Verilmektedir?
16
f) Görsel sanatlar ve müzik alanlarında tanılanarak BİLSEM’e
devam eden öğrenciler, uyum programı sonunda tanılandıkları
alanda özel yetenekleri geliştirici eğitim programına devam
eder. Bu öğrenciler program uygulama tablosundaki seçmeli
etkinliklerden de BİLSEM imkânları dâhilinde yararlanır.
g) Uyum programı süresince öğrencilerle ilgili elde edilen
veriler öğretmenler kurulunda her öğrenci için ayrı ayrı
değerlendirilir. Değerlendirme sonuçları rehberlik öğretmeni
tarafından öğrenci dosyasına işlenir.
ğ) Her bir öğrenciden sorumlu olacak danışman rehber öğretmen
bu dönemde belirlenir.
2- Destek Eğitimi Programı:
Uyum programını tamamlayan genel zihinsel yetenek alanından
tanılanan öğrencilerin geliştirmesi gereken temel becerileri tüm
alan/disiplinlerle ilişkilendirilmesini esas alan eğitim
programıdır.
BİLSEM’de destek eğitim programının uygulanması ile ilgili
esaslar şunlardır:
a) Destek eğitim programında iletişim, iş birliği, grupla çalışma,
öğrenmeyi öğrenme, problem çözme, bilimsel araştırma,
girişimcilik, eleştirel ve yaratıcı düşünme, etkili karar verme,
teknoloji okuryazarlığı, sosyal sorumluluk, kaynakları etkin
kullanma becerileri program uygulama tablosu ile
ilişkilendirilerek kazandırılır. Öğretim programları ilgili tabloda
belirtilen destek eğitim programını okutabilecek öğretmenler
tarafından hazırlanır.
b) Destek eğitim programı etkinliklerinin yapılacağı gruplardaki
öğrenci sayıları program uygulama tablosuna göre belirlenir.
c) Destek eğitim programında öğrencilerle bireysel ya da grup
olarak proje hazırlama çalışmalarına başlanabilir.
17
3- Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme Programı:
Genel zihinsel yetenek alanında tanılanan ve destek eğitim
programını tamamlayan öğrencilerin bireysel yeteneklerini fark
etmeleri amacıyla yürütülen eğitim programıdır.
(2) Bireysel yetenekleri fark ettirme programının uygulanması
ile ilgili esaslar şunlardır:
a) Destek eğitim programı sonunda elde edilen veriler
doğrultusunda bu programın uygulanabilmesi için öğrenciler
gruplara ayrılır.
b) Oluşturulacak gruplardaki öğrenci sayıları Program Uygulama
Tablosu’na göre belirlenir.
c) Her danışman rehber öğretmenin sorumlu olacağı öğrenci
grubu bireysel yetenekleri fark ettirme programında tekrar
belirlenir.
ç) Öğrencilerin bireysel yeteneklerini fark ettirebilmek amacıyla
yaratıcılıklarını öne çıkaran disiplinlere yönelik programlar
hazırlanır ve uygulanır.
d) Öğrencinin en çok ilgi duyduğu, yetenekli olduğu ve ileride
üzerinde derinlemesine çalışmalar yapabileceği alanları
belirlemek için her bir alana özgü tutum ve becerileri fark
ettirici etkinlikler ilgili alan öğretmeni tarafından planlanır.
e) Bireysel yetenekleri fark ettirme programı döneminde
disiplinler arası ilişkiler dikkate alınarak proje üretim çalışmaları
devam ettirilir ve projeler destek eğitim programına göre daha
kapsamlı hazırlanır.
f) Bireysel yetenekleri fark ettirme programının
tamamlanmasını takiben öğrenciler, öğretmenler kurulunca
çoklu değerlendirme yöntemiyle değerlendirilerek özel
yetenekleri geliştirme programı alanlarına yönlendirilir.
18
4- Özel Yetenekleri Geliştirme Programı:
(1) Müzik ve görsel sanatlar yetenek alanından uyum
programını, genel zihinsel yetenek alanından ise bireysel
yetenekleri fark ettirme programını tamamlayan öğrencilerin
özel yeteneklerini geliştirmek amacıyla yürütülen eğitim
programıdır.
(2) BİLSEM’de özel yetenekleri geliştirme programının
uygulanması ile ilgili esaslar şunlardır:
a) Öğrencilerin özel yetenek alanı/alanlarına yönelik bilimsel ve
sanatsal etkinlik temelli çalışmalara özel yetenekleri geliştirme
programı döneminde yoğunluk kazandırılır.
b) Özel yetenekleri geliştirme programı, öğrenci merkezli eğitim
yaklaşımına uygun disiplin veya disiplinler arası yapıda
hazırlanır.
c) Oluşturulacak gruplardaki öğrenci sayıları Program Uygulama
Tablosu’na göre belirlenir.
ç) Özel yetenekleri geliştirme programının uygulanması
sürecinde, disiplinler arası ilişkiler dikkate alınarak öğrencilerin
yönlendirildiği disiplin/disiplinlerde derinlemesine, ileri düzeyde
bilgi, beceri, davranış kazanmaları ve bu doğrultuda üretimde
bulunmaları sağlanır.
d) Görsel sanatlar ve müzik alanından tanılanan öğrenciler için
hazırlanan özel yetenekleri geliştirme programında ilgili alanın
tanıtımı yapılır. Öğrencinin alan ile ilgili yeteneklerini fark ettirici
etkinlikler planlanır, derinlemesine sanatsal etkinliklere bu
aşamalardan sonra geçilir.
e) Genel yetenek, görsel sanatlar ve müzik özel yetenekleri
geliştirme programı öğrencileri, tanılandıkları alandaki özel
yetenekleri geliştirme programı etkinliklerini öngörülen
sürelerde almak koşuluyla Program Uygulama Tablosu’nda
belirtilen seçmeli alan ders/etkinlik ve yetenek geliştirme
atölyelerinden öğretmen ve öğrencilerin talepleri göz önünde
bulundurularak BİLSEM imkânları dâhilinde yararlandırılır.
19
6-Proje Üretimi/Yönetimi Programı:
(1) Özel yetenekleri geliştirme programını tamamlayan
öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bir
alanda/disiplinde grupla veya bireysel olarak yürütülen eğitim
programıdır.
(2) BİLSEM’de proje üretimi ve yönetimi programının
uygulanması ile ilgili esaslar şunlardır:
a) Proje üretimi ve yönetimi programı aşamasında öğrenci her
eğitim ve öğretim yılında en az bir proje hazırlar.
b) Proje konuları, danışman öğretmenlerin rehberliğinde
öğrenciler tarafından belirlenir ve yürütülür.
c) Proje konusu seçiminde öncelikle öğrencinin özel yetenekleri
geliştirme programında eğitim aldığı alan olmak üzere diğer
alanlar da tercih edilebilir. Her türlü üretim, bilimsel çalışma ve
sanat etkinlikleri projelendirilir.
ç) Proje üretimi ve yönetimi programı kapsamında yürütülen
etkinliklerde yöntem olarak öğretmenlerin öğrencilere bilgi
aktarmasından çok belirlenen projeler doğrultusunda çalışmaları
ve bu süreç içerisinde öğrenmeleri temel alınır.
d) Danışman öğretmen, öğrencisi ile birlikte proje sürecinde en
az iki ilerleme raporu hazırlar. Hazırlanan raporlar araştırma ve
geliştirme birimine sunulur.
e) Öğrencinin proje üretimi ve yönetimi programı aşamasında
bir eğitim ve öğretim yılında proje üretememesi durumunda
danışman öğretmen üretimin gerçekleşmeme nedenlerini yazılı
rapor hâlinde öğretmenler kuruluna bildirir.
f) Araştırma ve geliştirme birimi, proje çalışmaları sırasında
ortaya çıkan özgün fikrin endüstriyel hâle getirilmesi için
patent, fikrî ürün bildirimi, faydalı model başvuru süreçlerine
ilişkin işlemleri gerçekleştirir.
g) Tamamlanan projeler öğrenci ve proje danışmanı öğretmen
tarafından araştırma ve geliştirme birimine teslim edilir. Teslim
edilen projeler usulüne uygun olarak tasnif edilir, listelenir ve
arşivlenir. Proje listeleri eğitim ve öğretim yılı sonunda BİLSEM
yönetimince BİLSEM modulüne işlenir.
20
(1) Ölçme ve değerlendirme programların uygulama sürecinde
ve sonunda öğrencilerin performanslarını ve yapılan etkinliklerin
ne düzeyde başarılı olduğunu belirlemeyi amaçlar.
(2) Programların ölçme ve değerlendirmesi aşağıdaki esaslara
göre yürütülür:
a) Her eğitim programında, programların süreç ve sonuç
değerlendirmesi danışman öğretmenlerce yapılır. Bakanlıkça
hazırlanan BİLSEM modulündeki “Eğitim Programı
Değerlendirme Tablosu” ilgili alan öğretmenlerince doldurulur.
b) Her kademedeki eğitim programı uygulamasını sürdüren
öğretmenler, öğrenciler hakkında hazırladıkları bütün gözlem
evrakını rehberlik öğretmenine teslim eder.
BİLSEM’ deki eğitim süresi öğrencinin kuruma kayıt yaptırması
ile başlamakta olup öğrencinin ilk, orta ve lise eğitim hayatı
boyunca devam eder.
Uyum Programı (2 aylık süreyi geçmeyecek şekilde 40 ders saati)
Destek Eğitim Programı (2 eğitim-öğretim yılı)
Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme Programı (3 eğitim-öğretim yılı)
Özel Yetenekleri Genel yetenek alanı için (2 eğitim-öğretim yılı)
Geliştirme Programı Resim ve Müzik alanı için (4 eğitim-öğretim yılı)
Proje Üretimi/Yönetimi Programı (Ortaöğretimden mezun olana kadar)
BİLSEM’de Verilen Eğitimin Ölçme ve
Değerlendirme İşlemleri Nasıl Yapılır?
BİLSEM Programlarının Eğitim Süresi Nedir?
21
BİLSEM’lerde eğitim-öğretim; birinci dönem (Eylül-Ocak), ikinci
dönem (Şubat-Haziran) ve Temmuz, Ağustos (yaz okulu,
öğrenci kampları) aylarını kapsayacak şekilde yılda üç dönem
halinde düzenlenir.
Hafta sonu, yarıyıl ve yaz tatillerinde de eğitim öğretim hizmeti
verilebilir.
Eğitim programları sonunda ve eğitimin tamamlanması
neticesinde yönerge gereği öğrencinin aldığı eğitimleri gösteren
bir Program Tamamlama Belgesi verilir. Başka herhangi bir
diploma, sertifika veya bitirme belgesi verilmez.
BİLSEM’de Eğitim Dönemleri Hangi Ayları
Kapsamaktadır?
BİLSEM’lerde Diploma veya Benzeri Bir Belge
Veriliyor mu?
22
BİLSEM’ de eğitim almanın liselere veya üniversitelere girişte ek puan vb. bir katkısı bulunmamaktadır. Ancak verilen eğitimin içeriği öğrencilere bilimsel düşünme, problem çözme vb. davranışları kazandıracağı için dolaylı da olsa olumlu bir katkı sağlayacaktır.
Okul öncesi dönemde yapılan testlerin geçerlilikleri ve
güvenirlilikleri düşük olduğundan Merkezlerde bu yönde bir
tanılama henüz yapılmamaktadır.
BİLSEM’de Verilen Eğitimin Sınavlara
Katkısı Olur mu?
BİLSEM İçin Okul Öncesi Öğrencilerine
Yönelik Tanılama Çalışması Yapılıyor mu?
23
BİLSEM’e öğretmen seçimi Millî Eğitim Bakanlığı İnsan
Kaynakları Genel Müdürlüğü ile Genel Müdürlük tarafından
belirlenen atama ölçütleri doğrultusunda yayımlanan kılavuz
hükümlerine göre Bakanlıkça yürütülür.
Bilim ve Sanat Merkezlerine normal öğretmen tayinleri (ilk
atama, il içi veya il dışı yer değiştirme, özür grubu yer
değiştirme) ile atama yapılamamaktadır.
BİLSEM’de verimliliğin ve kalitenin artırılması amacıyla her
eğitim ve öğretim yılında alanlar bazında öğretmenlere ve
yöneticilere Bakanlıkça yılda en az bir kez hizmet içi eğitim,
seminer veya kurs düzenlenir.
Ayrıca Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
tarafından yürütülen BİLGEP Projesi ile öğretmenlerin mesleki
gelişimi artan bir ivme ile devam etmektedir.
BİLSEM Öğretmenleri Nasıl Seçilmektedir?
BİLSEM Öğretmenleri Kendilerini Nasıl
Geliştirmektedir?
24
Ülkemizde özel yeteneklilere eğitim veren özel lise olarak,
Kocaeli’nin Gebze ilçesinde Türk Eğitim Vakfı İnanç Türkeş Özel
Lisesi (TEVİTÖL) vardır.
TEV İnanç Türkeş Özel Lisesi Millî Eğitim Bakanlığına bağlı,
hazırlık sınıfı ve dört yıllık lise programından oluşan, yabancı
dilde eğitim yapan, yatılı ve burslu bir özel eğitim kurumudur.
Anadolu Lisesi statüsündedir. Eğitim süresi, hazırlık dahil,
toplam 5 yıldır. Okulda, Milli Eğitim Bakanlığı Anadolu Lisesi
programının yanı sıra, özel yetenekli öğrencilere yönelik
farklılaştırılmış eğitim programları uygulanmaktadır. 8. sınıfta
öğrenim görmekte olup, 6. ve 7. sınıf Türkçe, Matematik ve Fen
Bilgisi derslerinin her birinin yılsonu notu en az 80 (seksen)
olan öğrenciler yazılı sınav, bireysel değerlendirme ve gözlem
kampından oluşan 3 aşamalı bir sistemle seçilmektedir.
BİLSEM’de bir eğitim ve öğretim yılında özürsüz devamsızlık
süresi eğitim süresinin %30’unu geçemez. Devamsızlığı %20’ye
ulaşan öğrenciye devamsızlık uyarısı gönderilir. Mazeret
göstermeksizin devamsızlık sınırını aşanların kaydı dönem
sonunda silinir.
Özel Yetenekliler İçin Açılmış Bağımsız
Okullar Var mıdır?
BİLSEM’de Kayıt Silme Var mıdır?
25
Ülkemizdeki eğitim sisteminde yetişen nesil çağı yakalamakta
zorlanmaktadır. Öğretim hizmet sektörünün ihtiyaç duyduğu /
duyacağı yetişmiş, kendisini yenileyen, gelişmeye açık,
farklılıkları sergilemekten çekinmeyen bir nesil yetiştirmenin
gerekliliği açık bir şekilde görülmektedir. Üstün yetenekli
çocuklara ve gençlere yeteneklerini geliştirme imkânı
sunamamak ya da sunmamak bu ülkenin geleceğine yön
verecek insanları yönlendirmemek geleceğimize değer
vermememiz anlamına gelir. Üstün yetenekli çocuklar mevcut
enerjilerini harcayacakları meşru zeminler bulamadıkları zaman
gayri meşru gruplar içinde lider olarak görev alabilmekte ve
geleceğimizle oynamaktadırlar. Kolay öğrenmenin verdiği
rehavete kapılmakta ve bir müddet sonra başarısızlığa
düşmekte sorumsuz insanlar olmaktadırlar. Toplum için bir
değer olan bu öğrenciler olumsuzluğa dönüşmeden kazanılması
gereken risk grubundandır.
Her Üstün yetenekli öğrenci örgün eğitim kurumlarındaki
derslerinde başarılı olmayabilir.
Özel Yetenekli Öğrencilerin Eğitimi Neden
Tek Bir Okulda Yapılmamaktadır?
Özel Yetenekli Öğrenciler Her dersten
Başarılı mıdır?
Özel Yetenekli Öğrenciler Neden Farklı Bir
Eğitime İhtiyaç Duyar?
26
Bu konu bilimsel alanda tartışmalı bir konudur. Her iki görüşü
savunan bilim adamları vardır. Her iki durumunda avantajları ve
dezavantajları vardır. Ülkemizde resmi olarak Bilim ve Sanat
Merkezleri şeklinde yapılanma şu an en uygun görülen
modeldir. Ancak konu ile ilgili çalışmalar, araştırmalar yoğun
olarak sürmektedir.
Gelişmiş ülkelerde üstün yetenekli çocuklara çok fazla değer
verilmekte olup bu öğrencilerin eğitimi için yoğunlaştırılmış
eğitim programları hazırlanmakta bire bir eğitim verilmektedir.
Bu yoğun eğitimden geçen öğrenciler ülkelerin en üst yönetim
kademelerinde ülkelerine hizmet vermektedirler. Ülkemiz için
önemi gelecekte güçlü devlet olarak var olmanın gereğidir.
Özel Yetenekli Öğrencilerin Ülkemiz İçin
Önemi Nedir?
27
Bilim ve Sanat Merkezinde her öğrencinin bir danışman
öğretmeni bulunur. Danışman öğretmen öğrencinin her türlü
sorunuyla ilgilenir. Danışman öğretmen psikolojik danışman ile
gerekli durumlarda görüş alış verişinde bulunur.
Danışman öğretmen öğrencinin proje üretimi ve yönetimi
programı aşamasında öğrenci ile birlikte çalışır.
Genel müdürlüğün belirlediği sınıf seviyesine kadar aday
gösterilebilir.
BİLSEM’de eğitim ve öğretim hizmetleri bireysel ve/veya grup
eğitimi şeklinde yürütülür.
BİLSEM’de Danışmanlık Hizmetleri Nasıl
Yürütülmektedir?
BİLSEM Sınavını Kazanamayan Öğrenciler
Sonraki Sene Aday Gösterilebilir mi?
BİLSEM’de Eğitimler Bireysel mi Veriliyor
Grup Olarak mı?
28
Yarıyıl ve yaz tatillerinde yaz okulu, kış okulu ve öğrenci
kampları düzenlenebilir.
BİLSEM sınavını kazanan öğrenci bir sonraki senelerde tekrar
sınava girmek zorunda değildir. Ancak bir alandan aday
gösterilip BİLSEM’e yerleşen öğrenci sonraki senelerde başka
alandan da aday gösterilebilir.
Örneğin; 1. Sınıfta Genel Zihinsel Yetenek alanından yerleşen
öğrenci sonraki senelerde resim veya müzik alanlarından da
aday gösterilebilir.
BİLSEM’i Kazanan Öğrenci Sonraki Senelerde
Sınava Girmek Zorunda mı?
Yaz Aylarında Eğitim Veriliyor mu?
29
BİLSEM’de özgün ürün, proje ve üretimlerin gerçekleşmesi için
öğrencilerin yeteneklerine uygun proje tabanlı, disiplinler arası,
zenginleştirilmiş, farklılaştırılmış eğitim programı uygulanır ve
eğitim etkinlikleri düzenlenir.
Tarihî mekân, müze, sanayi tesisi, üniversite, festival, fuar ve
yakın çevre ziyaretleri, konferans, dinleti, konser, sergi, imza
günü etkinliklerine katılım ile kurum içi ve dışı bilimsel, kültürel,
sanatsal ve sosyal faaliyetlerin tamamı eğitim ve öğretim
etkinlikleri kapsamında değerlendirilir.
Öğrenciler temel alanlarda öngörülen ders/etkinlikleri öngörülen
sürelerde almak şartıyla; seçmeli alan ders/etkinlik/yetenek
geliştirme atölyelerinden haftada en az birini, en az 2 ders saati
olarak alabilirler. Seçmeli ders/etkinlik/yetenek geliştirme
atölyeleri seçiminde üst sınır aranmaz. Seçmeli
etkinlik/ders/yetenek geliştirme atölyeleri kayıt güncelleme
döneminde veli tarafından seçilir.
Seçmeli alanların eğitim programları öğrencilerin yaş ve bilişsel
düzeylerine uygun olarak ilgili seçmeli alan
ders/etkinlik/yetenek geliştirme atölye öğretmeni tarafından
hazırlanır ve BİLSEM yönetimince onaylandıktan sonra
uygulanır.
Eğitimler Hangi Derslerden oluşuyor?
30
İlgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bir alanda/konuda
inceleme, araştırma ve yorum yapmak, görüş geliştirmek, yeni
bilgilere ulaşmak, özgün düşünce üretmek ve çıkarımlarda
bulunmak amacıyla danışman öğretmen rehberliğinde grupla ya
da bireysel olarak yapacakları çalışmalardır.
Öğrencilerin zihinsel, fiziksel, sosyal ve duygusal gelişimlerini
izlemek; devam ettiği örgün eğitim kurumu, aile ve çevresi ile
olumlu iletişim kurmalarına destek olur.
Danışman Rehber Öğretmen Ne Yapar?
Proje Aşamasında Ne Yapılır?
31
BİLSEM’ler okul öncesi eğitim, ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki
özel yetenekli öğrencilerin bireysel yeteneklerinin farkında
olmaları ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde
kullanmalarını sağlamak amacıyla yerleşim biriminin özellikleri,
ulaşım imkânları ve bölgesel olarak nüfusunun 100.000’den az
olmaması şartı ile hizmet alması öngörülen öğrenci sayısı gibi
hususlar da dikkate alınarak valiliklerin teklifi üzerine
Bakanlıkça açılır.
Bilim ve Sanat Merkezlerinin temel alanları dışında öğrencilerin
keşfetme, bağımsız düşünme, fikirlerini ifade etme imkânı
sağlayan ve ürün odaklı yürüttükleri tüm eğitim ve öğretim
çalışmalarıdır.
Yetenek Geliştirme Atölyesi Nedir?
BİLSEM’ler Nasıl Açılır?
32
Her sene kayıt güncelleme yapılması zorunludur. BİLSEM’e
kayıtlı olup kayıt güncelleme döneminde işlem yaptırmayan
öğrencilerin BİLSEM ile ilişiği kesilir. Ancak kayıt güncelleme
tarihleri içinde resmî mazeret belirtilmesi hâlinde bu hüküm
uygulanmaz.
Okul ve kurumlarda kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim
uygulamaları kapsamında akranlarıyla birlikte aynı sınıfta
eğitimlerine devam eden özel yetenekli öğrencilerin sunulan
eğitim hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanmaları amacıyla
özel araç gereçler ile eğitim materyalleri sağlanarak
oluşturulmuş eğitim ortamlarıdır.
Destek Eğitim Odası Nedir?
Her Sene Kayıt Yapılması Zorunlu mu?
33
İkamet adresi değişikliği nedeniyle gittikleri il/ilçelerde BİLSEM
bulunmaması dolayısıyla BİLSEM’e devam edemeyen
öğrencilerin, BİLSEM öğrencisi olma hakkı saklı kalır. Bu hüküm
büyükşehir merkez ilçeleri için uygulanmaz. Kayıt hakkı saklı
tutulan öğrenciler bulundukları il/ilçede destek eğitim odasından
öncelikli olarak yararlandırılır.
Bakanlığın ihtiyaç üzerine belirleyerek ilan ettiği tüm alanlardan
mezun eğitimciler öğretmen olarak Bilim ve Sanat
Merkezlerinde görev alabilir.
Hangi Alan Mezunu Öğretmenler BİLSEM’de
Çalışabilir?
Ulaşım Nedeniyle BİLSEM’e Devam
Edemeyen Öğrencinin Kaydı Silinir mi?
34
KAYNAKÇA
MEB. (2016) Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. Ankara.
Online-1 (http://www.bilsemsinavi.com/bilsem-hakkinda-hersey/bilsem/bilsem-hakkinda-
sorular/bilsem-hakkinda-sorular) [(Erişim Tarihi: 14.02.2017)]
Online-2(http://alanyabilsem.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/07/03/760319/icerikler/skca-
sorulan-sorular_2306335.html) [(Erişim Tarihi: 14.02.2017)]
Online-3 (http://www.e-zeka.net/2015/03/bilsem-secmeleri-merak-edilenler-sss/) [(Erişim
Tarihi: 14.02.2017)]