Spis treści

Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

ROZDZIAŁ I. Problematyka perswazji w języku i w tekście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271. Przeobrażeniawkomunikacjimieszkańcówwsi–statusdialektówwobecwspółczes-

nejpolszczyzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272. Uwarunkowaniasocjologiczne,psychologiczneikulturowekomunikacjijęzykowej

a zjawisko perswazji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303. Pojęcieperswazjiizasięgoddziaływańperswazyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 3.1. Czynnikiwarunkująceprzekazperswazyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 3.2. Sposobydefiniowaniaperswazji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

4. Historiaistanbadańnadperswazją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 4.1. Różneujęciaperswazyjnejfunkcjijęzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 4.2. Opracowaniadotycząceróżnychaspektówperswazjijęzykowej . . . . . . . . . . . . . 49

5. Komunikacjaaperswazja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 5.1. Definicjakomunikacjijęzykowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 5.2. Komunikacjainterpersonalnaaperswazja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 5.3. Komunikacjabezpośredniaaperswazyjnośćprzekazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

6. Perswazjaamanipulacjajęzykowa–określeniepojęć,stanbadań . . . . . . . . . . . . . . . . 64

ROZDZIAŁ II. Środki wyrażania perswazji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751. Leksykalneśrodkiperswazji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 1.1. Wartościowanie,rodzajewartościisposobywartościowania . . . . . . . . . . . . . . . . 75

1.1.1.Wartościowaniebezpośrednie.Wyrażanieocenzapomocąsłownictwawar- tościującego–wyrazywprowadzającepozytywnąlubnegatywnąocenę . . 77

1.2. Leksykapotoczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 1 .3 . Leksyka obca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 1.4. Zapożyczeniawewnątrzjęzykowe–słownictwopochodzącezinnychodmianjęzyka . . 87 1.5. Wyrazymodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 1.6. Neologizmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

1.6.1.Neologizmysłowotwórcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 1.6.2.Derywatyzłożone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 1.6.3.Neosemantyzmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

1.7. Stereotypjakośrodekwartościowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 1.8. Słownictwonormatywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 1.9. Wyrazyuogólniające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 1.10.Perswazyjnywalordanychliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 1.11.Rozbudowanasynonimikaaintensywnośćocen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 1.12.Antonimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 1.13.Polisemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 1.14.Homonimia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

4

1.15.Wulgaryzmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 1.16.Nazwywłasne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

1.16.1.Antroponimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 1.16.2.Hipokorystykaimienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 1.16.3.Bezpośredniezwrotydorozmówcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 1 .16 .4 . Nazwiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 1 .16 .5 . Przezwiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 1.16.6.Nazwynarodowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 1.16.7.Toponimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 1.16.8.Przekształcenianazwwłasnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 1.16.9.Nazwypseudoonomastyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

2. Przekształceniasemantycznewtekstachgwarowychamechanizmprzekonywania inakłaniania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

2 .1 . Epitet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 2.1.1.Epitetsprzeczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

2.2. Środkimetaforyczneofunkcjiperswazyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 2.3. Strukturymetaforyczne–klasyfikacjasemantyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 2.4. Animizacjaiantropomorfizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 2.5. Peryfraza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 2.6. Hiperbola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 2.7. Eufemizmyjakośrodkiperswazji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 2.8. Porównanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

3.Ironia–jejrodzajeifunkcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 3.1. Kontrastawyrażaniepostawyironicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 3.2. Leksyka,frazeologia,metaforyka,grasłów,znaczeńjakoelementironii . . . . . . 150 3.3. Deminutywumjakoznakironii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 3.4. Ironiczneporównania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 3.5. Pytaniaironiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 3.6. Pochwałajakostrategiawprowadzaniaironii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 3.7. Pozajęzykowesygnałyironii(tongłosu,gesty,mimika) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

4.Związkifrazeologicznejakośrodekperswazji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 4.1. Frazeologiagwarowa.Pojęciefrazeologizm gwarowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 4.2. Frazeologizmypotoczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 4.3. Frazeologizmyoograniczonymzasięguwystępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 4.4. Innowacjefrazeologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

4.4.1. Innowacjerozwijające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 4 .4 .2 . Innowacjeskracające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 4.4.3.Kontaminacjefrazeologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 4.4.4. Innowacjewymieniające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 4.4.5. Innowacjeregulujące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 4.4.6.Dopełnieniejednostkifrazeologicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

5.Intertekstualnośćjakoatrakcyjnyśrodekstrategiiperswazyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 5.1. Nawiązaniadowydarzeńhistorycznychiwspółczesnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 5.2. Odwołaniapolityczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 5.3. Odniesieniadoznanychtekstów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

5.3.1.OdwołaniadoBiblii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 5.3.2.Piosenkiludowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

5.4. Przysłowiajakoskutecznychwytperswazyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 5.4.1.Przysłowiawspólnoodmianowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 5.4.2.Przysłowialudowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

5

5.5. Gwarowepowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 5.6. Rymowanki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 5.7. Stylizacjaastylizowanie.Typystylizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

5.7.1.Nawiązaniagatunkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 5.7.2.Stylizacjanaidiolekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 5.7.3.Stylizacjanajęzykobcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

6.Środkimorfologicznestosowanewcelukształtowaniaopiniiiodbiorurzeczywistościzgodniezintencjąnadawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 6.1. Kategoriegramatyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182

6.1.1.Kategoriagramatycznaosoby–czasownikoweformy1i2os.l.poj., 1i2os.l.mn.orazodpowiadająceimzaimkija,ty,my,nasz . . . . . . . . . 182

6.2.Kategoriatrybu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 6.2.1.Tryboznajmujący . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 6.2.2.Trybrozkazujący . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 6.2.3.Bezpośredniezwrotydonadawcy–używanie2os.l.poj.i2os.l.mn. . . 185 6.2.4.Trybwarunkowy(przypuszczający) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

6.3. Czasownikimodalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 6.4. Kategoriaczasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

6.4.1.Czasteraźniejszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 6.4.2.Czasprzyszły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 6.4.3.Czasprzeszły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

6.5. Konstrukcjenieokreślone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 6.6. Aspektczasownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 6.7. Kategoriastopnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

6.7.1.Stopieńrówny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 6.7.2.Stopieńwyższy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 6.7.3.Stopieńnajwyższy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

6.8. Środkisłowotwórczejakowykładnikipozytywnychinegatywnychemocji . . . . 191 6.8.1.Deminutywaiaugmentatywarzeczownikowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 6.8.2.Ekspresywizmyrzeczownikowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 6.8.3.Deminutywaprzymiotnikoweiprzysłówkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

7.Środkiskładnioweaperswazyjnośćprzekazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 7.1. Pojęcieskładniemocjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 7.2. Składniawewnątrzwypowiedzeniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

7.2.1.Podmiot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 7.2.2.Orzeczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

7.3. Typywypowiedzeńaperswazyjnośćprzekazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 7.3.1.Równoważnikizdań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 7.3.2.Zdaniapojedynczenierozwinięte:oznajmujące,żądające,pytajne . . . . . . 199 7.3.3.Zdaniapojedynczerozwinięte:oznajmujące,żądające,pytajne . . . . . . . . 200

7.4. Zdaniazłożone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 7.4.1.Zdaniawspółrzędnewfunkcjiekspresywnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 7.4.2.Wypowiedzeniazłożonepodrzędnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

7.5. Zdanieeliptyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 7.6. Parenteza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 7 .7 . Aposjopeza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 7.8. Zdaniepytajne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 7.9. Modulant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 7 .10 . Presupozycja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212

6

7.11.Kompozycjatekstu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 7.12.Powtórzeniejakoemocjonalnezaakcentowaniesądów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 7.13.Paralelizmsyntaktyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

7.13.1.Anafora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 7.13.2.Epifora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

7.14.Szykwyrazów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 7.15.Sposóbłączeniazdań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

7.15.1.Asyndeton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 7.15.2.Polisyndeton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

7 .16 . Pauza uczuciowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 7.17.Wykrzyknienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

8.Pojęciaargumentowanie,argumentacja,argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 8.1. Typyargumentacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

8.1.1.Argumentacjaodwołującasiędonatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 8.1.2.Argumentacjapodkreślającazaangażowaniewpracę . . . . . . . . . . . . . . . . 224 8.1.3.Argumentacjaukierunkowananaprzewidywanieprzyszłości . . . . . . . . . . 224 8.1.4.Argumentacjaodwołującasiędopodnoszeniawiedzy . . . . . . . . . . . . . . . 225 8.1.5.Argumentacjaodwołującasiędointeresówmaterialnychsłuchacza . . . . . 225 8.1.6.Argumentacjaodwołującasiędowiaryreligijnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 8.1.7.Argumentacjapodkreślającawięzimiędzyludzkie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

8.2. Technikierystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 8.2.1.Technikaautorytetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 8.2.2.Technikaporównańiprzykładu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 8.2.3.Technikanagromadzenia,akcentowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 8.2.4.Technikauprzedzaniazarzutów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

9.Komunikacjaniewerbalnajakoelementwzmacniającyperswazyjnośćprzekazu . . . . 231 9.1. Specyfikatekstówmówionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 9.2. Wizualnekomponentyprzekazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 9.3. Parametryakustyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 9.4. Perswazjagestu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 9.5. Dźwiękiparalingwistyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 9.6. Dystansfizycznymiędzyrozmówcami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253Résumé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277Od Redakcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279