![Page 1: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/1.jpg)
Sposoby zapobiegania skutkom
suszy w rolnictwie
Jerzy Grabiński
IUNG PIB Puławy
![Page 2: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/2.jpg)
Wprowadzenie
![Page 3: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/3.jpg)
Czy klimat na ziemi zmienia się? Dominujące są głosy sugerujące,
że oto klimat na ziemi dość szybko ociepla się, ale niektórzy uważają, że takie zjawisko ma
charakter przejściowy.
![Page 4: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/4.jpg)
Kierunki zmian klimatycznych (Sadowski IOŚ)
• Wzrost temperatury w skali globalnej (od początku lat 90-tych gwałtowny)
• Wzrost koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze (od polowy XVIII od kilkunastu do kilkudziesięciu procent w zależności od gazu)
• Wzrost częstotliwości występowania w niektórych regionach świata niekorzystnych zjawisk klimatycznych jak susze,powodzie, ulewy i in.
• Postępujące w strefie umiarkowanej procesy pustynnienia
• Wzrost poziomu wody w oceanie światowym
• Znaczące zmiany w zasięgu lodów arktycznych i lądolodu Grenlandii oraz ekosystemach
![Page 5: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/5.jpg)
Konsekwencje zmian klimatu w Europie różne w zależności od regionu (Sadowski IOŚ)
Europa Południowa
-dominujące negatywne konsekwencje, coraz suchszy klimat spadek produktywności, pożary lasów, pustynnienie, znikanie lodowców alpejskich,
Europa Środkowa – pozytywne zmiany termiczne ale niedobór opadów
Europa Północna (zwłaszcza Skandynawia)
– zmiany korzystne
![Page 6: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/6.jpg)
Przewidywane zmiany klimatu w Polsce (Sadowski IOŚ)
• do końca XXI wieku wzrost temp. o 1 st. C
• większa zmienność temp.
• zdecydowanie cieplejszy styczeń nawet o 5 st.
• mniejsze opady śniegu
• długotrwałe okresy pogody słonecznej przerywane burzami
• dłuższy okres wegetacyjny
![Page 7: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/7.jpg)
Obecnie
Bardzo duża zmienność pogody w latach
![Page 8: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/8.jpg)
Pogoda w sezonie 2016/17
Brak opadów we wrześniu Nadmiar opadów w październiku
![Page 9: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/9.jpg)
Pogoda w sezonie 2016/17Suma opadów w okresie wiosny 2017 roku
Klimatyczny Bilans Wodny (KBW)
Rok: 2017; okres: 06 (11.V - 10.VII) (www.susza.iung.pulawy.pl
![Page 10: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/10.jpg)
Rok 2018 – temperatury wyraźnie wyższe
![Page 11: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/11.jpg)
Niedobory opadów w 2018 w maju i czerwcu
Typy odporności na suszę:- unikanie stresu zapobieganie deficytowi wodywskutek ograniczenia jej strat lub sprawniejszego pobierania i transportu w roślinie. - tolerancja na stres. Fizjologiczne i biochemiczne uwarunkowania warunkujące znoszenie przez komórki i tkanki deficytu wodnego bez istotnych, ujemnych następstw dla roślin.
![Page 12: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/12.jpg)
Łagodzenie skutków niedoborów opadów
![Page 13: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/13.jpg)
1. Dobór gatunku do uprawy polowej
![Page 14: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/14.jpg)
Zmiany w popularności gatunków Sadowski (IOŚ)
• Duży wzrost produkcyjności kukurydzy, soi, słonecznika
• Zwiększenie wykorzystania krajowego białka paszowego dla produkcji wysokiej jakości produktów zwierzęcych w warunkach zrównoważonego rozwoju
Program wieloletni – 2016-2020
Koordynator IUNG PIB
![Page 15: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/15.jpg)
Wybór gatunku
• Gatunki roślin uprawnych różnią się
wymaganiami wodnymi i
tolerancją/odpornością na suszę. Formy
jare zbóż i rzepaku są bardziej wrażliwe
na suszę od formy ozimej, bo nie mogą
korzystać z zapasów wody pozimowej, a
ich maksymalne zapotrzebowanie na
wodę przypada w okresie, gdy opadów
jest najmniej.
![Page 16: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/16.jpg)
Wybór gatunku
• Ze zbóż jarych największe
potrzeby wodne ma owies, a
najodporniejszy na suszę
jest jęczmień. Do gatunków
o większej odporności na
suszę można zaliczyć też
także łubin żółty, soję i
proso.
• Mieszanki zbożowe – lata
suche są częstsze niż
mokre (więcej jęczmienia w mieszance)
![Page 17: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/17.jpg)
Nowe formy (gatunki) (poszerzanie
oferty)
![Page 18: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/18.jpg)
Nowe formy (gatunki) (poszerzanie oferty)
-odmiany ościste (dzikie świnie)
-pszenica orkisz
-pszenica twarda. W Polsce uprawiano głównie na kresach
wschodnich, przed II wojną światową, były to także odmiany
jare (Puławska Twarda, Hela) (aby pszenica twarda była szerzej
uprawiana w okresie jej dojrzewania musi być okres słonecznej i
bezdeszczowej pogody, a w Polsce lipiec należy do miesięcy o
największych opadach)
![Page 19: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/19.jpg)
Plonowanie pszenicy Triticum durum odmiany Komnata w zależności od terminu siewu
![Page 20: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/20.jpg)
3. Dobór odmian
![Page 21: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/21.jpg)
Dobór odmian
Coraz więcej prac hodowlanych nad otrzymaniem odmian tolerancyjnych/odpornych na susze. Niestety, w wielu gatunkach mimo wielu badań nie uzyskano żadnego znaczącego postępu.
Tolerancja roślin na suszę to złożona cecha, za którą
odpowiedzialna jest interakcja wielu genów, a więc jest
poza możliwościami technologii opartej na wysokiej
ekspresji kilku dobrze scharakteryzowanych genów. Na
razie brak dowodów na to, żeby genetycznie modyfikowane
rośliny uprawne mogły odgrywać rolę w zwiększaniu
bezpieczeństwa żywnościowego w sytuacji zmieniającego się klimat
![Page 22: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/22.jpg)
Raquel Chan z zespołem wyizolowała gen słonecznika o nazwie HAHB4 odpowiedzialny mi. za odporność na suszę, co jest dosyć niespotykanym zjawiskiem.
Wymieniony gen wprowadzono do kukurydzy, soi i pszenicy.
W testach zwiększona odporność na stresy oraz plon wyższy o 15 do 100%, zależnie od warunków.
Gen został opatentowany, a właścicielami praw są Uniwersytet Narodowy Littoral oraz organizacja CONICET (National Scientific and Technical Research Council). Patent został na podstawie umowy licencyjnej przekazany na 20 lat argentyńskiej spółce Bioceres, zrzeszającej 230 podmiotów gospodarczych. Z kolei firma Bioceres weszła w kooperację z amerykańską firmą Arcadia Biosciences. Utworzyły one nową markę Verdeca i pod tą nazwą mają być sprzedawane nasiona nowych odmian zbóż.
Nowe odmiany zostały oczywiście oprotestowane przez argentyński oddział firmy Greenpeace, który twierdzi że doprowadzą one do kolejnej wycinki lasów.
![Page 23: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/23.jpg)
Niezależnie od tego dobór odmiany dla zniwelowania
skutków suszy ma głęboki sens
-dobrze przystosowana do danych warunków odmiana lepiej będzie się rozwijała i rosłą i tym samym lepiej
przetrwa każdy stres
![Page 24: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/24.jpg)
Wielu twierdzi, że odmiany mieszańcowe w niedługiej przyszłości zdominują rynek. Istnieje konieczność przestawienia polskiej hodowli na ten kierunek. Niezbędna współpraca nauki i hodowli polskiej w tym względzie.
Odmiany mieszańcowe to:-wysokie i stabilne plonowanie -dobrą odpornością na choroby-wysoką tolerancją na jakość gleb-dobrą odpornością na stresy środowiskowe-zboża podstawowe ( żyto, pszenica, pszenżyto, jęczmień)
![Page 25: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/26.jpg)
Krzewienie odmian hybrydowych pszenżyta
LM-7 LM-23
![Page 27: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/27.jpg)
Hodowla odmian mieszańcowych
27
Odmiany mieszańcowe - szybki rozwój
Wielu twierdzi, że odmiany
mieszańcowe w niedługiej przyszłości zdominują
rynek. Polska hodowla wykonuje pewne kroki w
kierunku rozwoju takich metod hodowli
(pszenżyto). Obecnie na
SAATEN UNION proponuje na polski rynek
odmiany Hyberi F1, Hyfi F1
HYBERY F1 jest zimotrwałą odmianą pszenicy
mieszańcowej z wysoką tolerancją na choroby
liści, kłosów i zgniliznę podstawy łodygi. Ta
bardzo żywotna odmiana nadaje się do siewu
wczesnego oraz w monokulturze. Dobrze
dostosowująca się do różnych rodzajów gleb
Hyfi F1 --
wyśmienity plon ziarna wysokiej jakości,
-nadaje się do uprawy na glebach dobrych jak i
trudnych, stresowych,
-ponadprzeciętna odporność na choroby
Odmiany mieszańcowe w badaniach IUNG PIB
Rys. 2. Reakcja odmian mieszańcowych pszenżyta na gęstość siewu
(IUNG PIB 2010)
![Page 28: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/28.jpg)
Motylkowe mają przyszłość ??Zakres zmienności poziomu plonu soi (w % wzorca) w zależności od grupy wczesności
bardzo wczesne 79-99
średniowczesne i średniopóźne
92-113
późne 94-110
bardzo późne 99-115
![Page 29: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/29.jpg)
Szanse przeżycia roślin z uszkodzonym aparatem asymilacyjnym, a przede wszystkim korzeniem są zdecydowanie mniejsze niż roślin nieuszkodzonych
![Page 30: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/30.jpg)
Niskie temperatury zimą przy braku okrywy śnieżnej
Rodzaj zagrożenia
• Wymarzanie roślin
Sposób zapobiegania
• Wybór odmian o zwiększonej mrozoodporności
• Terminowe siewy.
• Odpowiednie dawki nawożenia podstawowego
![Page 31: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/31.jpg)
Jakość materiału siewnego
![Page 32: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/32.jpg)
Dobrej jakości materiał siewny (kwalifikowany)
• Szybkie i wyrównane wschody, silny system korzeniowy lepiej wykorzystujący wodę
![Page 33: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/33.jpg)
Głębokość siewu
![Page 34: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/34.jpg)
Głębokość siewu
Głębszy siew sprzyja
lepszym wschodom w
warunkach okresowego
niedoboru wody w
wierzchniej warstwie
gleby. Zbyt głębokie
ułożenie nasion efekt
wprost przedłużenie
wschodów
![Page 35: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/35.jpg)
2. Zmiany w zakresie uprawy roli - uproszczenia
![Page 36: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/36.jpg)
![Page 37: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/37.jpg)
Dodatni efekt uproszczeń widoczny zwłaszcza w warunkach niedostatku opadów
![Page 38: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/38.jpg)
Nawet w płodozmianie zbożowym, nie zawsze orka musi być głęboka
Wpływ głębokości orki siewnej na plonowanie zbóż
(technologia średnio intensywna) (Osiny 2007)
0
1
2
3
4
5
6
7
pszenica ozima pszenżyto ozime jęczmień jary
t/h
a orka 14 cm
orka 24 cm
![Page 39: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/39.jpg)
Im gorsza gleba tym efekty uproszczeń gorsze
![Page 40: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/40.jpg)
Korytarze wydrążone w glebie przez dżdżownice powodują jej napowietrzenie i odprowadzenie nadmiaru wody. Dżdżownice przyspieszają również rozkład resztek pożniwnych, które po
przejściu przez ich układ pokarmowy stanowią łatwo dostępne źródło składników pokarmowych dla roślin.
Dżdżownica ziemna -Lumbricus terrestris
Wielkość do 30 cm długości, średnica do 9 mm
Łączna długość kanałów na jednym hektarze około 4000 – 5000 km, głębokości 2 – 3 m. Korytarze to „autostrady” dla rozwijających się korzeni.
Czas rozwoju:
ok. 90 dni dojrzewania kokona z jajami,
ok. 230 dni rozwoju młodego osobnika do dojrzałości płciowej
Liczba potomków - ok. 7 do 10 rocznie
Wiek: 6 do 8 lat; w naturze często wcześniejsza śmierć (drapieżniki, warunki atmosferyczne)
![Page 41: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/41.jpg)
Straty próchnicy oraz składników pokarmowych
![Page 42: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/42.jpg)
Straty wapnia
![Page 43: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/43.jpg)
Uproszczenia uprawowe pozwalają na:-lepsze przygotowanie roli do siewu w warunkach niedoboru opadów
-terminowe wykonanie siewu
-zmniejszenie strat wody
Uproszczenia mogą zwiększać niebezpieczeństwo występowania chorób przenoszonych na resztkach pożniwnych
![Page 44: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/44.jpg)
Wpływ sposobu uprawy na zachwaszczenie zależy od warunków pogody w danym roku
Wplyw sposobu uprawy na liczbę chwastów w
pszenicy ozimej (Frant, Bujak)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
1999 2000 2001 2002
rok
podorywka+orka
orka siewna
talerzowanie+kultywator
owanie zamiast orki
siewnej
![Page 45: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/45.jpg)
Przykład gospodarstwa stosującego uprawę bezorkową
![Page 46: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/46.jpg)
![Page 47: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/50.jpg)
![Page 51: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/51.jpg)
Jare – siew gdy tylko można wejść w Pole
![Page 52: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/52.jpg)
Bardzo wczesne terminy siewu?
Wpływ terminu siewu na plonowanie żyta
mieszańcowego odmiany Nawid w zależności od
gęstości siewu
0
2
4
6
8
10
100 150 200 250
gęstość siewu (ziaren/m2)
plo
n t
/ha 10 września
20 września
30 września
![Page 53: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/53.jpg)
Wcześnie nie znaczy dobrze
•
Stopień porażenia żyto ozimego odmiany nawid w zależności od
terminu siewu (skala 1 do 9; 9 - brak porażenia)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
10 września 20 września 30 września
Serie1
![Page 54: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/54.jpg)
Co siać po kukurydzy, burakach, ziemniakach późno-schodzących z pola ?
![Page 55: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/55.jpg)
Odsetek odmian przewódkowych
(przejściowych) będzie coraz
większy
![Page 56: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/56.jpg)
Terminy wschodów
(przewódka nie musi wzejść jesienią)
Miejscowość I termin II termin III termin
Bezek 2009 7 listopad zima 14 kwiecień
Bezek 2010 2 grudzień zima 13 kwiecień
Bezek 2011 16 listopad zima 14 kwiecień
Czesławice 2009 12 listopad 26 marzec 14 kwiecień
Czesławice 2010 20 listopad 25 marzec 14 kwiecień
Czesławice 2011 8 listopad 3 kwiecień 14 kwiecień
Cicibór 2009 10 listopad brak 16 kwiecień
Cicibór 2010 15 listopad 10 grudzień 14 kwiecień
Cicibór 2011 9 listopad 19 listopad 15 kwietnia
![Page 57: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/57.jpg)
Siew stanie się możliwy także zimą
Niektóre firmy nasienne w Niemczech proponują do siewu odmiany jare pszenicy (Tajfun, Triso) przez cały okres zimowy (od listopada do marca) (28).
Rys. Wpływ terminu siewu na plonowanie pszenicy jarej odmiany Cytra - Kurowski, Bruderek 2001
![Page 58: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/58.jpg)
I
Pszenica jara w
okresie ruszania
wegetacji (termin
siewu III dekada
października)
Pszenica jara w
okresie ruszania
wegetacji (termin
siewu I dekada
listopada)
Wpływ jesiennego terminu siewu na plonowanie pszenicy jarej (badania IUNG PIB w SDOO COBORU)
0
2
4
6
8
I termin II termin III termin
Bezek
Cicibór
Czesławice
Wpływ jesiennego terminu siewu na plonowanie odmian pszenicy jarej (Monsun) i ozimej (Smuga, Ozon) (badania IUNG PIB w SDOO COBORU)
Zmniejszanie skutków niekorzystnych zmian klimatycznych
poprzez wysiew jarych form jesienią
![Page 59: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/59.jpg)
5. Gęstość siewu a niedobory wilgoci
![Page 60: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/60.jpg)
Zmniejszanie ilości wysiewu
Zwykle w warunkach stresowych stosuje się gęstsze siewy ale w przyszłości będzie stosowany materiał siewny coraz lepszej jakości, raczej droższy, także (a może przede wszystkim) odmian mieszańcowych i dlatego niezależnie od zmian klimatu gęstości siewu będą coraz mniejsze. Zmniejszone ilości wysiewu będą odgrywały ważną rolę w ograniczaniu
wylegania.
![Page 61: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/61.jpg)
Najskuteczniejsza metoda zabezpieczenia przed wyleganiem- rzadki siew (podać przykład - Końskowola)
Minimalne gęstości siewu -
stosunkowo małe ryzyko
Pszenica ozima - 3,8 mln ziarn/ha
pszenżyto ozime- 3,3 mln ziarn/ha
żyto ozime- 2,5 mln ziarn/ha
jęczmień ozimy- 3,0 mln ziarn/ha
pszenica jara- 3,6 mln ziarn/ha
jęczmień jary- 2,8 mln ziarn/ha
owies- 4,0 mln ziarn/ha
![Page 62: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/62.jpg)
Ochrona chemiczna a susza
![Page 63: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/63.jpg)
Wysoka wilgotność powietrza po dojrzeniu – grzyby czerniowe 2018
![Page 64: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/64.jpg)
Niedobory opadów a fuzariozy
![Page 65: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/65.jpg)
Wprowadzenie
Choroba stanowi duże zagrożenie dla wszystkich rodzajów zbóż. Występuje w uprawach żyta, pszenicy, pszenżyta i jęczmienia oraz
kukurydzy. Może powodować znaczne straty plonu ziarna (od 5 do 60%), głównie przez obniżenie masy tysiąca ziaren oraz jakości
w wyniku gromadzenia się w ziarnie mikrotoksyn. Fuzarioza kłosów zbóż jest wywoływana przez grzyby z rodzaju Fusarium.
Polska zaliczana jest do rejonów o małym lub średnim zagrożeniu.Największe zagrożenie na Żuławach i Mazurach)
Jej zwalczenie jest bardzo trudne.
![Page 66: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/66.jpg)
• Zwalczanie fuzarioz kłosów (niektóre działania służące zwalczaniu fuzarioz zmniejszają też niebezpieczeństwo wystąpienia niedoboru wody)
• stosowaniu właściwego płodozmianu – ograniczanie nadmiernego udziału zbóż i rotacja w uprawie zbóż (głównie zachowanie przerwy w częstej uprawie pszenicy i jęczmienia)
• - dokładnym przyoraniu resztek pożniwnych przedplonu (głównie zbożowego)
• - staranne przygotowanie gleby do siewu
• - staranne przyorywaniu słomy zbóż
• - zbilansowane nawożenia azotowego
• -zabezpieczenie przed wyleganiem
• - stosowaniu doczyszczonego, zdrowego i prawidłowo zaprawionego materiału siewnego
• - opryskiwaniu roślin fungicydami do fazy kwitnienia (BBCH 69)
• - stosowaniu fungicydów kilkakrotne w okresie wegetacji
• - uprawianiu odmian zbóż mniej podatnych na fuzariozę
• - uprawianiu odmian zbóż odpornych na wyleganie
• - uprawianiu odmian zbóż o krótszym okresie wegetacji i kwitnienia
• - uprawie poplonów ścierniskowych, wsiewek poplonowych i międzyplonów na zielony nawóz.
![Page 67: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/67.jpg)
Odmiany pszenicy ozimej o najwyższej odporności na fuzariozę)
•
Odmiany pszenicy ozimej o najniższej odporności na fuzariozę)
Arktis 8Kohelia 8
Legenda 8
Meister 8Ostroga 7,9Oxal 7,9Platin 7,9Akteur 7,9Fakir 7,9Sailor 7,9Tonacja 7,9
Budowa kłosa a porażenie
Na ogół odmiany krótkosłome o zbitym kłosie są bardziej
wrażliwe na infekcje wywołane przez fuzariozy, ponieważ
zarodniki mają krótszą drogę z dolnych pięter do kłosów, a
także tak zbudowane kłosy wolniej obsychają.
![Page 68: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/68.jpg)
Procentowy udział kłosów porażonych przez fuzariozę w zależności od zastosowanego oprysku w fazie BBCH 49-55 (Sadowski i in.)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
1) bez fungicydu
2)azoksystrobina+chlorotalonil+propikonazol+cyprok…
3) azoksystrobina+propikonazol+cyprokonazol
4) dimoksystrobina+epoksykonazol
5) tiofanat metylowy+epoksykonazol
6) famoksat+flusilazol
7) famoksat+flusilazol
8) protiokonazol+fluoksastrobina
9) tebukonazol+protiokonazol
![Page 69: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/69.jpg)
6. Nawożenie a niedobory opadów
![Page 70: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/70.jpg)
Nawożenie mineralne –zapobieganie skutkom suszy
Prawidłowe zbilansowanie wszystkich składników pokarmowych w oparciu o potrzeby pokarmowe roślin oraz zasobność gleby.
Wśród składników nawozowych największe znaczenie w zwiększaniu tolerancji roślin na suszę ma potas (ma to sens tylko, gdy pozostałe składniki też są w optimum). Rośliny dobrze odżywione potasem efektywnie wykorzystują wodę oraz ograniczają transpirację.
![Page 71: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/71.jpg)
Wszystkie składniki są ważne w przypadku suszy....
Pobranie składników pokarmowych na 1 tonę pszenicy
ozimej z odpowiednią ilością słomy (Fotyma)
0
5
10
15
20
25
30
N P2O5 K2O CaO MgO
kg
/to
na
![Page 72: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/72.jpg)
Stosowanie wapna sprzyja gromadzeniu wody…..
Rys. 3. Wpływ nawożenia azotem na plonowanie jęczmienia jarego
przy różnym poziomie zakwaszenia gleby (Noworolnik 1998)
3
3,2
3,4
3,6
3,8
4
4,2
4,4
4,6
4,8
od 5 do 6 poniżej 5
pH gleby
t/h
a
0 kg N/ha
30 kg N/ha
60 kg N/ha
90 kg N/ha
Strukturotwórcze działanie wapna ważne w warunkach zmian klimatycznych
![Page 73: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/73.jpg)
Rys. 9. Zawartość N-NO3 jesienią w różnych warstwach
gleby w zależności od intensywności technologii produkcji.
05
1015
20
os
zc
zę
dn
a
śre
dn
ioin
ten
sy
wn
a
inte
ns
yw
namg
N w
1k
g g
leby
0-30 cm
30-60 cm
60-90 cm
W warunkach suszy należy monitorować zawartość
składników nawozowych w glebie
w szczególności azotu
![Page 74: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/74.jpg)
Rys. 12. Zawartość N-NO3 wiosną w różnych warstwach
profilu glebowego w zależności od intensywności technologii
produkcji.
0,002,004,006,008,00
10,00
osz
częd
na
śre
dn
ioin
te
nsy
wna
inte
nsyw
nam
g N
w 1
kg g
leby
0-30 cm
30-60 cm
60-90 cm
Wiosną zawartość azotu w głębszych warstwach gleby może być całkiem spora
![Page 75: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/75.jpg)
Kiedy azot
• 1. jesień- azot tylko w przypadku przeorywania słomy (około 8 kg na 1t).
• 2. ruszenie wegetacji - jeżeli łan po zimie jest silnie zagęszczony to 1-sza dawka ograniczona do 30-40 kg N/ha. Pełną dawkę (50-60 kg N/ha) tylko na zasiewy średnio zagęszczone i nieco przerzedzone. Silnie przerzedzonych plantacji nie nawozić wysokimi dawkami, ponieważ znaczna część azotu ulegnie wymyciu.
![Page 76: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/76.jpg)
• 3. początek strzelania w źdźbło- jeśli łan jest bardzo silnie zagęszczony i ciemnozielony przewidywane nawożenie azotem opóźnić o kilka dni. Wyeliminowanie nadmiaru pędów, co polepszy warunki wzrostu i rozwoju roślin (metody wspomagające decyzję - test barwny, N-tester.)
• 4. kłoszenie – tylko w przypadku pszenic jakościowych. Zbytnie opóźnienie to małe wykorzystanie i pogorszenie jakości glutenu
![Page 77: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/77.jpg)
Wpływ jesiennej dawki azotu na plonowanie odmian żyta ozimego
0
1
2
3
4
5
6
7
8
0 kg
N/ha
20
kg
N/ha
40
kg
N/ha
0 kg
N/ha
20
kg
N/ha
40
kg
N/ha
0 kg
N/ha
20
kg
N/ha
40
kg
N/ha
t/ha
Dańkowskie Diament
Palazzo F1
2010
2012
2011
![Page 78: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/78.jpg)
Nie zawsze dzielenie dawek daje pozytywny efekt
• Przykład - brak opadów od 10 kwietnia do 10 maja, początek strzelania przypada na 25 kwietnia – kiedy nawozić azotem pszenicę ozimą
• Rośliny więdną – jakie nawożenie zastosować?
![Page 79: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/79.jpg)
Nawożenie precyzyjneBędzie się rozwijało w związku z rozwojem technik oceny stanu gleby, łanu metodami nieinwazyjnymi, ale nie bez wpływu na to
będzie miał proces zmian w wielkości gospodarstw
• Ekonomiczna opłacalność rolnictwa precyzyjnego jest wciąż trudna do udowodnienia
• Dzięki zmniejszeniu dawek w miejscach o niskim potencjale, w ciągu roku na obszarze ok. 3,5 tys. ha udało się zaoszczędzić ok. 100 tys. zł. To wystarczyło na pokrycie 70 -80 proc. kosztów inwestycji (wypowiedź Wiciak -Top Farms Głubczyce (czasopismo Farmer 2011 rok))
![Page 80: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/80.jpg)
Nawożenie zlokalizowane – sterowanie systemem korzeniowym roślin
• Nawóz umieszczany jest w takim miejscu, aby był najlepiej dostępny dla rośliny uprawnej a przy tym nie był pobierany przez chwasty. W trakcie siewu używa się najczęściej nawozów wieloskładnikowych, fosforowo-azotowych (np. fosforan amonu, nawozy NPK o małej zawartości potasu, nawozy wolno działające)
• (efekt pozytywny zależny od długości trwania suszy)
• Nawożenie startowe (wg. Michalskiego)
• - lepszy wigor początkowy,
• -przyspieszenie rozwoju oraz lepsze wyrównanie roślin.
• -dodatnie efekty uwidaczniają się silniej w trudniejszych warunkach
• -efekt ekonomiczny nawożenia startowego można określić średnio na 300-350 zł·ha-1. Odpowiada to ok. 10% nakładów ponoszonych na produkcję ziarna kukurydzy na 1 ha (łącznie z suszeniem).
• -konieczność utrzymania zaplanowanej odległości między nawozem a nasionami - problem
![Page 81: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/81.jpg)
Nawozy inteligentne o spowolnionym działaniu -
Skład Okres działania
14+14+14 3 -4 miesiące
17+10+12 5 -6 miesięcy
Osmocote
![Page 82: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/82.jpg)
Integrowana ochrona • -jest sposobem ochrony roślin przed
organizmami szkodliwymi, polegającym na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, w szczególności niechemicznych, w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska.
• Maksymalne wykorzystanie wiedzy o organizmach szkodliwych dla roślin (ich biologii i szkodliwości) w celu określenia optymalnych terminów dla podejmowania działań zwalczających.
• Cel- ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum (mniejsza presja na środowisko naturalne i ochrona jego bioróżnorodności)
Cechy wartości technologicznej pszenicy ozimej w zależności od technologii produkcji
Integrowane technologie
![Page 83: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/83.jpg)
Niestandardowe metody zapobiega suszy
![Page 84: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/84.jpg)
Superabsorbenty w uprawach polowych
Obecnie cena hydrożelu w Polsce jest stosunkowo wysoka (300 zł/10 kg) i na razie nie jest ona związana z wykorzystaniem na cele rolnicze. Można założyć, że pojawienie się szerszego zapotrzebowania na hydrożele w rolnictwie spowoduje wyraźne zmiany w tym względzie (spadek cen).
![Page 85: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/85.jpg)
Wyniki – plon i struktura plonu zbóż
Wpływ stosowania hydrożelu na plonowanie pszenicy ozimej (RZD Osiny 2014-2016)
Wpływ stosowania hydrożelu na plonowanie pszenicy jarej (RZD Blonie –Topola 2014-2016)
![Page 86: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/86.jpg)
Niezależnie od podjętych działań zmienność plonowania wywołana anomaliami pogodowymi
będzie rosła
• W okresie 1990-2007 w stosunku do okresu 1955-1971 stwierdzono wzrost zmienności plonowania
-pszenicy 6-9,4%,
-żyta 9,4-10,3%,
-jęczmienia jarego 6,2-9,8%
-ziemniaka 9,4-13,2% (Górski i in., 2008).
•
![Page 87: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/87.jpg)
Metody ograniczania negatywnych skutków niedoboru opadów
1. Wybór dobrej odmiany PDO
2. Termin siewu jarych – przyśpieszony
3. Wybór formy uprawnej (oziminy, przewódki)
4. Wysoka jakość materiału siewnego
5. Uproszczenia w uprawie
6. Nawożenie organiczne
7. Skuteczna ochrona chemiczna
8. Mulczowanie powierzchni (podstawą uproszczeń w uprawie)
9. Zbilansowane nawożenie
![Page 88: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/88.jpg)
Jak walczyć z suszą ?
Przede wszystkim zadbać o strukturę gleby
![Page 89: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/89.jpg)
Właściwa struktura gleby to mniejsze spływy powierzchniowe i mniejsze straty z powodu przesiąkania do głębszych warstw
![Page 90: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/90.jpg)
1.Prawidłowo ukształtowana struktura gleby
a) Wapnowanie
b) Wprowadzanie materii organicznej (poplony, słoma) –duże koszty
c) Poprawa zmianowań
![Page 91: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/91.jpg)
Rola zmianowania w ograniczaniu negatywnych
skutków niekorzystnej pogody
![Page 92: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/92.jpg)
Czy możliwe jest aby motylkowe grubonasienne (bobowate) odegrały
istotną rolę w kształtowaniu struktury gleby ?
Zmianowanie
Rzepak, Pszenica ozima, Soja (groch, bobik), Pszenica ozima – realne ?
![Page 93: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/93.jpg)
• Warunek zwiększenia areału uprawy motylkowych na nasiona
Rozwój rynku – brak ograniczeń w zakresie ilości skupowanych nasion na cele paszowe-stabilizacja ceny skupu na odpowiednio wysokim poziomie
![Page 94: Sposoby zapobiegania skutkom suszy w rolnictwiepodr.pl › wp-content › uploads › 2019 › 03 › Stare-Pole-2019-IUNG.pdf · 2019-03-21 · dla produkcji wysokiej jakości produktów](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062920/5f02e4817e708231d40687b1/html5/thumbnails/94.jpg)
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ