STRATEGIA MARKI KOZIENICE NA LATA 2012 - 2017
Dr Aneta ŚledźKonsultacja: dr inż. Tomasz Śmietanka
ANALIZA DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH
• 1. Strategia Rozwoju Kozienic – misja:
„Misją gminy Kozienice jest stworzenie poczucia stabilizacji i perspektyw
rozwoju swoim mieszkańcom, dla wzmocnienia ich identyfikacji
z miejscem zamieszkania. Kierując się zasadami zrównoważonego
rozwoju pragnie ona rozwijać gospodarkę lokalna, turystykę, rolnictwo w
oparciu
o wyjątkowe walory przyrodnicze, geograficzne i historyczne.”
2
STRATEGIA ROZWOJU KOZIENIC (SRK)
Cele strategiczne:
1. rozwój gospodarczy i promocja atrakcyjności inwestycyjnej;
2. rozbudowa infrastruktury technicznej i społecznej, ochrona środowiska
i zagospodarowanie przestrzenne;
3. rozwój zasobów ludzkich (edukacja + mobilizacja społeczna).
3
STRATEGIA ROZWOJU POWIATU KOZIENICKIEGO (SRPK)
• W zakresie promocji SRPK kładzie nacisk na rzetelną informację na temat
danych gospodarczych (oferta lokalnych firm, informacje o gminnych
nieruchomościach); baza turystyczna – miejsca noclegowe, lokale
gastronomiczne itp.
• Przygotowywanie publikacji promujących powiat.
4
STRATEGIA ROZWOJU KOZIENIC
Kierunki rozwoju Kozienic:
turystyka;
przemysł;
handel i usługi oraz pozarolnicza działalność gospodarcza;
wzmocnienie rolnictwa i przetwórstwa rolnego;
inwestycje w zasoby ludzkie.
5
ANALIZA DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH
2. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego (SRWM)
„Mazowsze jako najbardziej rozwinięty gospodarczo region
w Polsce podejmuje uczestnictwo w rywalizacji z innymi rozwiniętymi
regionami, poprzez eliminowanie dysproporcji rozwojowych, rozwój
nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy oraz zapewnienie
mieszkańcom Mazowsza optymalnych warunków do rozwoju jednostki,
rodziny, jak i całej społeczności, przy jednoczesnym zachowaniu spójnego
i zrównoważonego rozwoju”.
6
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
W SRWM nie poświęcono wiele miejsca Kozienicom. Pojawiają się jako:
ważny ośrodek energetyczny w krajowym systemie elektroenergetycznym
( Elektrownia Kozienice);
obszar o cenionych walorach przyrodniczych ( Puszcza Kozienicka);
obszar , na którym znajduje się jedno z największych w województwie
źródło zanieczyszczeń (Elektrownia Kozienice) ;
ośrodek o jednym z największej w województwie skali migracji (powyżej
10% w latach 1999-2004) oraz najwyższych dochodach ludności w relacji do
średniej krajowej ;
jeden z głównych regionów etnograficznych.
7
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
• Jednak realizacja celów zawartych w SRWM przyczyni się do pobudzenia
potencjału endogenicznego ziemi kozienickiej. Z tego punktu widzenia
należy wymienić:
• budowę „Dużej Obwodnicy Warszawy” w paśmie ośrodków miejskich
Sochaczew, Grójec, Góra Kalwaria, Mińsk Mazowiecki, Wyszków,
Wyszogród, tworzona przez drogi krajowe nr 50 i nr 62;
8
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
• Działanie 4.2. wykorzystanie endogenicznych czynników rozwoju
ośrodków subregionalnych i mniejszych miast, w szczególności poprzez
wspieranie i tworzenie nowych zakładów przemysłowych, małych
i średnich przedsiębiorstw oraz instytucji otoczenia biznesu, wyższych
uczelni (w ośrodkach subregionalnych), szkół policealnych
i ponadgimnazjalnych, kolegiów, placówek lecznictwa specjalistycznego;
9
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
• Działanie 4.3. wykorzystywanie przewag komparatywnych względem
większości krajów Wspólnot Europejskich, poprzez promowanie
(marketing) i rozszerzanie produkcji tzw. zdrowej żywności (uprawa roślin
niemodyfikowanych genetycznie, niska chemizacja i tradycyjne metody
produkcji na znacznych obszarach Mazowsza), a także kierunków
produkcji wymagających wysokich nakładów pracy i ziemi (tj. czynników,
w które obfitują obszary wiejskie Mazowsza) oraz niełatwo poddających
się procesom mechanizacji – jak np. owoce, warzywa, uprawy
szklarniowe, nasiennictwo – w których województwo mazowieckie już
wykształciło znaczną specjalizację;
10
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
• 5.2. Poprawa i promocja atrakcyjności inwestycyjnej w regionie. Cel ten
będzie realizowany poprzez:
• poprawę stopnia koordynacji gminnych opracowań planistycznych (w tym
zwłaszcza miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, jako
czynnika stymulującego napływ inwestycji) oraz stopnia uwzględnienia w
nich programów ponadlokalnych, w tym wojewódzkich;
• utworzenie pakietu „Turystyka Mazovia” umożliwiającego powstanie
nowych warunków promocji regionu w Europie i świecie.
11
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
5.3. Promocja i zwiększanie atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej
regionu w oparciu o walory środowiska przyrodniczego i dziedzictwa
kulturowego. Cel będzie realizowany poprzez:
wsparcie tworzenia lokalnych parków kulturowo-historycznych wokół
istniejących zabytków architektury umożliwiających rozwój funkcji
turystycznych;
rozwój sieci szlaków turystycznych w obrębie województwa
mazowieckiego, w tym sieci dróg o znaczeniu turystycznym, szlaków i
ścieżek rowerowych oraz ich włączenie do sieci w sąsiednich
województwach;
12
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
rozwijanie zintegrowanego systemu promocji i informacji turystycznej;
utworzenie, we współpracy z samorządami lokalnymi, regionalnej sieci
obsługi ruchu
turystycznego, dostarczającej autoryzowanej oferty turystyczno-
wypoczynkowej dla
różnych segmentów rynku turystyki i wypoczynku w regionie;
13
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
wspieranie inicjatyw mających na celu promocję działalności sprzyjającej
integracji Mazowsza, jako regionu o bogatej historii, wartościach
przyrodniczych i wyrazistej tożsamości;
wspieranie działalności Biura Przedstawicielskiego Województwa
Mazowieckiego w Brukseli, które umożliwia efektywną promocję
Mazowsza w Unii Europejskiej;
14
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
zorganizowanie Regionalnej Organizacji Turystycznej oraz lokalnych
organizacji turystycznych;
powołanie Centrum Folklorystycznego skupiającego najciekawsze
i unikalne wytwory kultur regionalnych;
wydawanie publikacji promocyjnych oraz kreowanie pozytywnego
wizerunku regionu w mediach.
15
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
5.4. Kształtowanie tożsamości regionu oraz kreowanie i promocja jego
produktu.
Cel będzie realizowany poprzez:
utworzenie instytucjonalnych ram, np. za pomocą regionalnego systemu
certyfikacji, dla wspierania rozwoju marek regionalnych (np. tradycyjnych
produktów żywnościowych czy produktów turystycznych);
Promocję unikalnych zabytków architektury, miejsc pamięci narodowej
oraz zamieszkania i pobytu wielkich twórców identyfikujących się z
regionem;
16
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
• kreowanie regionalnych ośrodków tożsamości kulturowej;
• pielęgnowanie i kultywowanie lokalnych tradycji i zwyczajów, znajomości
historii regionu;
• wprowadzenie zintegrowanego systemu informacji kulturalnej,
promującego dziedzictwo kulturowe i tradycję, funkcjonującego jako
portal internetowy, dzięki któremu podawane będą informacje
o wydarzeniach kulturalnych, wystawach, targach regionalnych,
krajowych i zagranicznych promujących Mazowsze;
17
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
• promocję odrębności historyczno-kulturowej Mazowsza, nurtów kultury
ludowej i wysokiej, dążąc do zahamowania pogłębiającej się dysproporcji
między nimi poprzez aktywne wsparcie ośrodków i środowisk lokalnych,
a także poprawę dostępu do kultury skupionej w Warszawie dla ludności
spoza stolicy;
• organizowanie okolicznościowych i stałych imprez lokalnych (targów,
festiwali, konkursów);
• podjęcie szerszych działań promocyjnych wśród regionów polskich
i europejskich;
18
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO (SRWM)
• prezentowanie szerokiej oferty związanej z kulturą regionu (obrzędy,
rękodzieło, tradycje, kapele i zespoły folklorystyczne) oraz opracowanie
katalogu ofert produktów regionalnych;
• ekspozycję regionalnych produktów ekologicznych i turystycznych,
uwzględniających lokalne tradycje (przykładowo palmy kurpiowskie,
wycinanki kołbielskie, czy strój łowicki), związanych z krajobrazem
(wierzba, bocian) lub kulturą (Chopin i Żelazowa Wola);
• upowszechnianie wiedzy o regionie poprzez organizowanie seminariów,
debat, dyskusji oraz imprez.
19
PODSUMOWANIE
Konstrukcja SRK jest niespójna – wyodrębnione cele strategiczne nie mają
przełożenia na kierunki rozwoju, te zaś na zaplanowane działania.
Najwięcej miejsca poświęcono działaniom z zakresu infrastruktury
technicznej .
Najbardziej lakonicznie potraktowano rozwój kultury. Kulturotwórczą
działalność gminy Kozienice „doczepiono” do poddziału rozwój edukacji
(nota bene dlaczego tego ostatniego nie połączono z omówioną wcześniej
infrastrukturą szkolnictwa?).
20
PODSUMOWANIE
W SKR uznano turystykę za „najlepszy sposób na popularyzację Kozienic”,
co prawdopodobnie jest jednoznaczne z najlepszym sposobem na
wypromowanie miasta. Jednocześnie w strategii zawarto wiele pomysłów
na poprawę atrakcyjności turystycznej miasta, m.in. urozmaicenie obecnej
oferty wypoczynkowej, modernizację bazy pobytowej, polepszenie
warunków dojazdu. Wskazano także podstawową grupę docelową działań
promocyjnych, czyli mieszkańców aglomeracji warszawskiej. Niestety
także i tu nie podano terminów realizacji ani wskaźników rezultatów
planowanych działań.
21
PODSUMOWANIE
• Celem promocji gminy Kozienice, jak wynika z KSR, jest popularyzowanie
Kozienic jako miasta przyjaznego i otwartego. Działania promocyjne mają
opierać się głównie na eksponowaniu walorów przyrodniczych
i kulturowych oraz dobrze rozwiniętej infrastruktury sportowo-
rekreacyjnej.
22
PODSUMOWANIE
W SRK nie określono wskaźników realizacji założonych celów,
co w praktyce uniemożliwia monitoring i ewaluację strategii rozwoju,
np. w działaniach dot. rozwoju kultury stwierdzono, iż „ Gmina Kozienice
jako aktywny ośrodek kulturotwórczy będzie w dalszym ciągu promować
kulturę regionalną celem zwiększenia zainteresowania jej dobrami,
głównie tradycją i przeszłością Kozienic i Puszczy Kozienickiej.”
Tak zapisanych działań nie można ocenić w kategoriach stopnia realizacji.
23
PODSUMOWANIE
• W strategii nie określono także systemu monitoringu i ewaluacji celów,
ograniczając się tylko do wskazania podmiotu odpowiedzialnego, którym
jest Zespół ds. Rozwoju Lokalnego i Pozyskiwania Funduszy
Inwestycyjnych. Nie określono jednak żadnych zasad, na jakich miałaby się
odbywać kontrola realizacji SRK.
24
PODSUMOWANIE
• Zespół ds. Rozwoju Lokalnego i Pozyskiwania Funduszy Inwestycyjnych
podlega Zastępcy Burmistrza ds. Technicznych.
• W zakresie monitoringu strategii rozwoju do kompetencji Zespołu
ds. Rozwoju Lokalnego i pozyskiwania Funduszy Inwestycyjnych należy
„przygotowywanie, monitorowanie i aktualizacja planów rozwoju gminy,
w tym Strategii Gminy.” Ogólnikowe sformułowanie tychże kompetencji
powoduje, że nie wiadomo, jak w praktyce obowiązki te powinny być
realizowane. Do tej pory nie dokonano żadnej aktualizacji Strategii
Rozwoju.
25
AUDYT DZIAŁAŃ MARKETINGOWYCH
26
Jednostki odpowiedzialne za system komunikacji marketingowej gminy
Zadania z zakresu marketingu w Urzędzie Miejskim w Kozienicach wykonują
trzy jednostki organizacyjne:
1. Zespół ds. Rozwoju Lokalnego i Pozyskiwania Funduszy Inwestycyjnych;
2. Zespół ds. Współpracy z Zagranicą i Promocji;
3. Wydział Edukacji, Kultury i Sportu.
Do zadań Zespołu ds. Rozwoju Lokalnego i Pozyskiwania Funduszy
Inwestycyjnych należy:
Inicjowanie przedsięwzięć promocyjnych gminy.
27
Zespół ds. Współpracy z Zagranicą i Promocji Do zadań Zespołu ds. Współpracy z Zagranicą i Promocji w szczególności należy:
Utrzymywanie stałych kontaktów z miastami partnerskimi w tym: pomoc
we współpracy szkół;
inicjowanie nowych form współpracy kulturalnej, sportowej
i gospodarczej;
wykorzystując kontakty z miastami partnerskimi, promowanie działalności
gospodarczej firm z terenu Gminy Kozienice i pomoc w zdobywaniu nowych
rynków zbytu;
przygotowywanie uroczystości rocznicowych związanych ze współpracą
i wykorzystywanie ich do promocji Gminy Kozienice w UE;
28
Zespół ds. Współpracy z Zagranicą i Promocji
wykorzystując kontakty z miastami partnerskimi, promowanie Gminy
Kozienice jako atrakcyjnego miejsca dla potencjalnych inwestorów;
pomoc dla przedsiębiorców z terenu Gminy Kozienice w zakresie
tłumaczeń i zdobywania nowych kontrahentów podczas ewentualnych
udziałów w targach;
organizowanie i przygotowywanie prezentacji Gminy na wystawach
i innych imprezach;
organizacja lokalnych imprez promocyjnych finansowanych z budżetu
urzędu;
prowadzenie i aktualizacja strony internetowej gminy Kozienice ( WWW );
29
Zespół ds. Współpracy z Zagranicą i Promocji
gromadzenie informacji prasowych dotyczących Gminy;
opracowywanie materiałów o Gminie na użytek wydawniczy ( ulotki,
foldery, informatory, prasa );
przygotowywanie listów okolicznościowych, życzeń, podziękowań;
opracowywanie kalendarza imprez gminnych;
prowadzenie ewidencji obiektów w których prowadzone są usługi
hotelarskie.
30
Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Do zadań Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu w zakresie komunikacji
marketingowej należy:
współpraca, ze stowarzyszeniami i organizacyjnymi nie zaliczanymi do
sektora finansów publicznych w zakresie edukacji, kultury i kultury
fizycznej; zlecanie i nadzór nad realizacją zadań wykonywanych przez
w/w organizacje ze środków gminy na podstawie porozumień.
przygotowywanie dokumentacji formalno-prawnej niezbędnej do
zakładania, przekształcania lub likwidacji publicznej placówki oświatowej,
kultury i kultury fizycznej.
31
Wydział Edukacji, Kultury i Sportu
Współpraca z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz dzieci i
młodzieży, w sprawach nauki, edukacji ekologicznej, kulturalnej,
sportowej, patologii społecznej.
Współudział w zakresie opracowywania dokumentów mających na celu
tworzenie, łączenie, przekształcanie i likwidację instytucji kultury i kultury
fizycznej.
Koordynacja działań i współdziałanie w opracowywaniu kalendarza imprez
kulturalnych i sportowych Gminy Kozienice.
Koordynacja przedsięwzięć w zakresie ochrony i konserwacji zabytków,
Prowadzenie rejestru instytucji kultury.
32
WNIOSKI
Kompetencje poszczególnych wydziałów w zakresie komunikacji
marketingowej nie zawsze są jasne i jednoznaczne.
Większość kompetencji Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu dotyczy
edukacji; także kompetencje wymienione Regulaminie Organizacji Urzędu
Miejskiego w dziedzinie kultury organizują działalność gminy przez
pryzmat szkolnictwa.
33
WNIOSKI
Na podstawie szczątkowych kompetencji kulturotwórczych Wydziału
Edukacji, Kultury i Sportu, a także braku dokumentu strategicznego
wyznaczającego cele działalności gminy w tej dziedzinie, należy
przypuszczać, że gmina nie prowadzi skoordynowanej polityki kulturalnej.
Obserwację tę potwierdzają także ostatnie badania focusowe realizowane
na potrzeby Strategii Marki Kozienice, podczas których których
respondenci wyrażali potrzebę zwiększenia liczby instytucji kulturalnych
oraz większej różnorodności oferty kulturalnej miasta.
34
REKOMENDACJE
• Postuluje się, by w zakres kompetencji Zespołu ds. Rozwoju Lokalnego
i Pozyskiwania Funduszy Inwestycyjnych włączyć zadania uwzględniające
trzy główne komponenty metodologiczne strategii rozwoju, czyli:
analizę, planowanie i kontrolę założonych działań, a więc w szczególności:
• prowadzenie analiz ekonomicznych na potrzeby strategii;
• inicjowanie i koordynowanie prac nad projektem strategii rozwoju
miasta, w tym określanie strategicznych celów i kierunków rozwoju oraz
formułowanie celów operacyjnych dla poszczególnych dziedzin społeczno-
gospodarczych miasta ;
35
REKOMENDACJE
• budowę, obsługę i modyfikowanie systemu monitorowania strategii
rozwoju;
• opracowanie zestawu wskaźników monitorujących realizację celów
strategicznych i operacyjnych;
• organizację warsztatów strategicznych z udziałem przedstawicieli
jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za realizacje poszczególnych
celów, programów i zadań;
• ewaluację strategii oraz przygotowywanie sprawozdań z realizacji
Strategii.
36
REKOMENDACJE
W zakresie przygotowywania propozycji zmian aktualizujących Strategię,
kompetencje w/w Wydziału powinny uwzględniać:
uzasadnianie proponowanych zmian,
prezentowanie propozycji zmian komisjom Rady Miejskiej;
przygotowywanie projektów uchwał Rady Miejskiej;
opracowywanie i przygotowywanie do druku materiałów dotyczących
Strategii.
37
REKOMENDACJE
W celu profesjonalizacji działań zarządczych należy opracować wytyczne
w formie uchwały, zawierające kompleksowe zasady, tryb i harmonogram
opracowania aktualizacji strategii rozwoju miasta.
W zestawie kompetencji poszczególnych wydziałów brak jest jednostki
odpowiedzialnej za długofalową politykę pozyskiwania i obsługi
inwestorów oraz współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami.
38
REKOMENDACJE
Do zadań takiej jednostki należałoby w szczególności:
• przygotowywanie i aktualizacja ofert inwestycyjnych;
• prowadzenie systemu informacji dla przedsiębiorców i inwestorów na
temat możliwości i potrzeb inwestycyjnych;
• analiza zainteresowań przedsiębiorców i inwestorów w zakresie
planowanych inwestycji;
39
REKOMENDACJE
• stała współpraca z organizacjami biznesu, organami administracji rządowej
i samorządowej, agencjami, jednostkami rządowymi i regionalnymi;
• informowanie przedsiębiorców o zmianach przepisów, prowadzonych
inicjatywach, przetargach, szkoleniach , funduszach UE itp.;
• aktualizowanie i wprowadzanie informacji dla przedsiębiorców
i inwestorów na stronie www.;
• Stała współpraca z przedsiębiorcami z terenu gminy;
• Kreowanie pozytywnego wizerunku Kozienic jako atrakcyjnej lokalizacji
inwestycji.
40
REKOMENDACJE
W celu uniknięcia dublowania działań należałoby ustanowić instytucję
koordynującą (w ramach istniejących struktur powinien to być Wydział
Współpracy z Zagranicą i Promocji), która wyznaczałaby cele zakresie
komunikacji marketingowej i sprawowała nadzór nad ich realizacją.
Do zadań tejże instytucji należałoby w szczególności:
• określanie strategicznych celów i kierunków rozwoju oraz formułowanie
celów operacyjnych w zakresie komunikacji marketingowej miasta
Kozienice,
41
REKOMENDACJE
• koordynowanie i nadzór nad realizacją polityki promocyjnej i kulturalnej
miasta ;
• nadzór nad działaniami z zakresu komunikacji marketingowej
realizowanymi przez komórki organizacyjne i jednostki Urzędu Miasta;
• nadzór nad wdrażaniem Strategii Marki Kozienice;
• kreowanie wizerunku Miasta,
42
REKOMENDACJE
• opracowywanie oraz koordynowanie działań z zakresu komunikacji
społecznej i informacyjnej Miasta,
• kreowanie i wdrażanie projektów internetowych wspierających działania
z zakresu komunikacji społecznej i marketingowej,
• wdrażanie Systemu Informacji Wizualnej miasta,
• planowanie i realizacja komunikacji Miasta z uwzględnieniem działalności
turystycznej.
43
REKOMENDACJE
Należałoby także poszerzyć kompetencje Wydziału ds. Współpracy
z Zagranicą i Promocji Miasta w zakresie polityki informacyjnej.
Proponowane zadania:
1. przygotowanie, redagowanie, informacji i materiałów prasowych – analiza
monitoringu mediów i ocena informacji prasowych, komunikatów i
informacji na potrzeby massmediów; w tym sprostowań, odpowiedzi na
zapytania mediów, publikacji, polemik, wypowiedzi do artykułów,
autoryzacji wywiadów w imieniu burmistrza miasta;
44
REKOMENDACJE
2. opracowywanie, koordynacja i przygotowanie materiałów
informacyjnych i promocyjnych w tym:
a) organizowanie spotkań i konferencji prasowych z przedstawicielami
mediów;
b) udzielanie informacji przedstawicielom mediów;
45
REKOMENDACJE
c) przygotowywanie wystąpień i publikacji okolicznościowych dla
Burmistrza i Zastępców;
d) opracowywanie materiałów do wydawnictw związanych z promocją
Miasta;
e) prowadzenie dokumentacji fotograficznej z wydarzeń na terenie Miasta;
f) gromadzenie archiwum prasowego i fotograficznego,
g) zabieganie o promocję miasta w mediach lokalnych i centralnych.
46
REKOMENDACJE
3. planowanie rozwoju strony internetowej miasta oraz nadzór nad jej
aktualizacją;
4. koordynacja i monitoring działań z zakresu oznakowania miasta
realizowanych przez komórki organizacyjne, instytucje zewnętrzne,
spółki miejskie, zakłady budżetowe, w celu zintegrowania procesu
znakowanie zgodnie z SIW.
47
REKOMENDACJE
• Należy utworzyć Wydział Kultury, który będzie odpowiedzialny za tworzenie
i koordynowanie długookresowej polityki kulturalnej gminy oraz nadzór nad
instytucjami kultury podległymi Urzędowi Miasta. O potrzebie powołania
takiej jednostki świadczą opinie mieszkańców na temat braku różnorodności
oferty kulturalnej i instytucji kultury oraz negatywne głosy
o działalności niektórych istniejących instytucji ( np. muzeum).
• Należy przyznać Wydziałowi Kultury kompetencje organizowania wydarzeń
i imprez kulturalnych ( obecny wydział takowych nie posiada).
48
REKOMENDACJE
Do kompetencji Wydziału Kultury należałoby ponadto włączyć
następujące zadania:
1. wnioskowanie do Burmistrza o przyznanie nagród za osiągnięcia
w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego;
2. współpraca z organizacjami pozarządowymi w zakresie kultury
i promocji;
49
REKOMENDACJE
3. stała współpraca z Zespołem ds. Współpracy z Zagranicą i Promocji,
związana w szczególności z tworzeniem wspólnych projektów służących
budowaniu marki Kozienice;
4. prowadzenie działań na rzecz upowszechniania kultury;
5. prowadzenie działalności informacyjnej i promocyjnej w zakresie działania
Wydziału.
50
STRATEGIA MARKI KOZIENICE
51
ANALIZA SWOT
MOCNE STRONY SŁABE STRONY Miasto postrzegane jako stare, z tradycjami królewskimi Brak polityki upamiętniającej i promującej królewską
tradycję miasta, niski poziom znajomości historii miasta wśród mieszkańców
Miasto królewskie, kojarzone z dynastią Jagiellonów: królem Władysławem Jagiełłą i Zygmuntem Starym
Ograniczony dostęp do instytucji kultury, brak różnorodności oferty kulturalnej, brak instytucji kulturalnych
Festiwal B. Klimczuka i półfinały wyborów Miss Polski - wydarzenia o zasięgu regionalnym/ ogólnopolskim
Brak oferty z zakresu kultury wysokiej, wystaw o zasięgu regionalnym, brak dostępu do kultury współczesnej, słaba
aktywność lokalnego muzeum.
Najstarszy świecki pomnik w Polsce; kolumna wzniesiona w 1518 r. upamiętniająca narodziny Zygmunta Starego
Zły stan obiektów zabytkowych
Zabytki, z których najcenniejsze to: zespół pałacowo-parkowy z XVIII wieku, Hamernia (kuźnia) z czasów stanisławowskich,
Brak informacji turystycznej
Walory krajobrazowe: Puszcza Kozienicka z licznymi rezerwatami , zbiorowiska leśne o charakterze podgórskim w nizinnym biotopie. Kontynentalne granice zasięgu kilku gatunków drzew ( buk, jodła).
Słaba aktywność w promowaniu walorów turystycznych miasta na zewnątrz
Związki z Ziemią Kozienicką najwybitniejszego poety polskiego renesansu Jana Kochanowskiego oraz jego rodziny
Mała wyrazistość i oryginalność tradycji ludowej na tle innych regionów kraju.52
MOCNE STRONY SŁABE STRONY najdziksza rzeka w Europie, jeden z dwóch najmniej
uregulowanych odcinkówbrak zrównoważonej polityki transportowej miasta uwzględniającej potrzeby wszystkich uczestników
ruchu
jezioro jako miejsce rekreacji dla mieszkańców i przyjezdnych
przestarzałe obiekty turystyczne, brak bazy hotelowej o wysokim standardzie, zaniedbane
jezioro
wysoka jakość życia w mieście potwierdzona badaniami społecznymi
brak polityki kulturalnej miasta oraz instytucji odpowiedzialnej za jej kreowanie i koordynowanie
wysoka jakość zasobów społecznych wyrażająca się np. poprzez ponadprzeciętny wskaźnik zaufania do
działalności lokalnych władz
niska atrakcyjność zabytków w porównaniu do innych miast
silne związki emocjonalne kozieniczan z miejscem zamieszkania, wysoki stopień zadowolenia z sytuacji
gospodarczej miasta
niedokończone ścieżki rowerowe
rozbudowana infrastruktura sportowa brak centrum konferencyjnego
Nowoczesna szkoła muzyczna, której potencjał można wykorzystać przy organizowaniu wydarzeń
kulturalnych.
brak skoordynowana działań promocyjnych, promocja nastawiona głównie na uatrakcyjnienie
czasu wolnego mieszkańcom miasta
Niska jakość przestrzeni publicznej centrum miasta
Brak życia nocnego
Brak atrakcyjnej oferty spędzania czasu wolnego dla młodzieży
53
SZANSE ZAGROŻENIAWykorzystanie potencjału endogenicznego Kozienic w postaci walorów krajobrazowych i infrastruktury sportowo-rekreacyjnej.
Ekspansja bardziej atrakcyjnych, konkurencyjnych miejscowości i regionów, oferujących podobne produkty.
Mobilizacja zasobów społecznych miasta w celu wdrażania koncepcji Strategii Marki Kozienice.
Pogłębiający się kryzys gospodarczy wzmacniający negatywne trendy demograficzne i gospodarcze.
Zbudowanie całorocznej destynacji turystycznej.
Brak wsparcia finansowego i eksperckiego ze strony administracji regionalnej i rządowej.
Wykreowanie rozpoznawalnych w regionie i kraju produktów lokalnych, które pobudzą lokalną gospodarkę i pozytywnie wpłyną na rozwój turystyki.
Pogarszająca się koniunktura gospodarcza.
Rosnąca popularność turystyki weekendowej, eko - i agroturystyki.
Zmniejszenie budżetu UE na politykę spójności w ramach nowego okresu programowania funduszy europejskich na lata 2014-2020.
Rosnący popyt na żywność ekologiczną w Polsce i w Europie; wzrastająca świadomość społeczna na temat zdrowej żywności i zdrowego stylu życia.
PODSUMOWANIE Największym kapitałem miasta, obok walorów krajobrazowych z Puszczą
Kozienicką na czele, są jego tradycje królewskie.
Według legendy nazwę Kozienice nadał miastu król Władysław Jagiełło
podczas łowów.
Pod koniec 1466 roku zatrzymał się tutaj Kazimierz Jagiellończyk
(najmłodszy syn Jagiełły), któremu w 1467 roku urodził się syn —
późniejszy król Polski — Zygmunt I Stary.
W Kozienicach urodził się król Zygmunt Stary; wydarzenie to upamiętnia
pierwszy polski pomnik świecki wzniesiony w 1518 r.
55
PODSUMOWANIE W 1549 r. Zygmunt II August (syn Zygmunta I Starego) zatroszczył się
o rozwój Kozienic wydając przywilej lokacyjny .
W I połowie XVIII wieku król polski August III Sas, kolejny pasjonat łowów
wybudował dwór o staropolskim charakterze.
W latach 1776 – 78 na polecenie króla Stanisława Augusta
Poniatowskiego w miejscu drewnianego dworu zbudowano murowany
pałac wg projektu królewskiego architekta Franciszka Placidiego.
Nieopodal Kozienic żył i tworzył najwybitniejszy poeta polskiego
renesansu Jan Kochanowski.
Królewskie pochodzenie i staropolskie tradycje są jednym
z kluczowych wyróżników miasta. 56
BENCHMARKING
• Porównania ofert konkurencyjnych dokonano w zakresie komunikacji
marketingowej. Do benchmarkingu wykorzystano następujące miasta:
Kazimierz Dolny, Nałęczów oraz Białowieżę. Przy wyborze kierowano się
przede wszystkim położeniem geograficznym oraz podobieństwem oferty
produktowej.
57
KAZIMIERZ DOLNY
• Kazimierz Dolny reklamuje się jako miasto zmysłów, więc twórcze,
oryginalne, aktywne, autentyczne i dojrzałe. Kusi niezapomnianymi
wrażeniami estetycznymi, wspaniałymi pejzażami, rynkiem, ruinami
zamku. Główną obietnicą marki jest otwarcie przed ludźmi pięknego
świata sztuki. Grupy docelowe marki to ludzie młodzi, wykształceni,
poszukiwacze wrażeń, wielkomiejscy, aktywni kulturowo, ceniący sztukę.
• Hasło promocyjne: Kazimierz Dolny otwiera zmysły !
58
KAZIMIERZ DOLNY
• Kazimierz Dolny to marka turystyczna znana w całej Polsce. Miasto nie
prowadzi intensywnych kampanii promocyjnych. Niewątpliwym plusem
komunikacji marketingowej Kazimierza jest funkcjonalna strona
internetowa miasta z wyczerpującymi informacjami dla turystów,
Centrum Informacji Turystycznej i niezbędnikiem dla gości.
• Mocną stroną miasta są imprezy kulturalne wyróżniające się prestiżowym
charakterem, skierowane do turysty wyrobionego kulturalnie, np.
Festiwal Filmu i Sztuki Dwa Brzegi Kazimierz Dolny – Janowiec, letnie
wieczory muzyczne promujące muzykę klasyczną, liczne spotkania
autorskie
i wystawy .
59
NAŁĘCZÓW
• Nałęczów stawia na turystykę zdrowotną i kulturę. Miasto szczyci się
swoją bogatą historią, zabytkami, z których najważniejsze to Pałac
Małachowskich, zabytkowe wille, Park Zdrojowy. Jest to jedyne w Polsce
uzdrowisko o profilu kardiologicznym. Miasto przyciąga głównie turystów
chcących wykorzystać jego walory uzdrowiskowe; są to głównie zamożni
emeryci. Walory historyczne i przyrodnicze miasta sprawiają, ze jest ono
marką zdrowotną rozpoznawalną w całym kraju.
60
NAŁĘCZÓW
• Z tego powodu, podobnie jak Kazimierz, Nałęczów nie prowadzi
intensywnych kampanii promocyjnych. Oprócz turystyki zdrowotnej oraz
wellness i spa, miasto stawia na promocję kulturalną. Podobnie jak
Kazimierz, Nałęczów preferuje kulturę wysoką. Kurort słynie
z Międzynarodowego Festiwalu i Kursu Pianistycznego czy
Międzynarodowych Spotkań Folklorystycznych.
61
BIAŁOWIEŻA
• Białowieża położone jest w sercu Puszczy Białowieskiej, jedynego
pierwotnego lasu w Europie. Rocznie Białowieski Park Narodowy
odwiedza ok. 100 000 turystów. Z licznych atrakcji turystycznych należy
wymienić jedyną carską rezydencję na terenie Polski, Muzeum
Przyrodnicze , białowieskie żubry.
• Podobnie jak pozostałe analizowane miasta, Białowieża nie praktycznie
prowadzi kampanii outdoorowych. Hasło promocyjne Białowieży brzmi:
„ Białowieża. W sercu puszczy”.
62
BIAŁOWIEŻA
• Miasto stawia na promocję lokalnej kultury i tradycji. Na uwagę zasługują:
Białowieskie Dni Muzyki Sakralnej, Cykl prezentacji muzycznych zespołów
regionalnych regionu Puszczy Białowieskiej”, -Międzynarodowy Festiwal
Teatralny „Wertep”.
63
BENCHMARKING - WNIOSKI
• Wszystkie analizowane miasta są znanymi markami turystycznymi, które
mogą sobie pozwolić na mniej intensywne działania promocyjne,
w przeciwieństwie do Kozienic, które są marką wschodzącą.
• Pomimo braku ogólnopolskich kampanii medialnych w/w miasta
prowadzą politykę promocji, głównie przez organizowanie ciekawych
imprez, tzw. eventów.
64
BENCHMARKING - WNIOSKI
• W działaniach promocyjnych Kazimierza i Nałęczowa można dostrzec
element kreacji, poprzez dopasowywanie oferty kulturalnej do profilu
miasta. Kazimierz robi to w ramach strategii marki, Nałęczów bardziej
intuicyjnie (miasto nie posiada strategii promocyjnej).
• Polityka promocyjna realizowana przez obydwa miasta konsekwentnie
buduje ich wizerunek miasta zmysłów, centrum sztuki (Kazimierz) oraz
ekskluzywnego kurortu ( Nałęczów).
65
BENCHMARKKING - WNIOSKI• W tym kontekście rekomenduje się przeanalizowanie dotychczas
organizowanych imprez przez gminę Kozienice pod kątem nowej wizji
marketingowej . Nie jest sztuką wydawanie pieniędzy na promocję, ale
tworzenie dzięki nim wartości dodanej, jaką jest nowy wizerunek Kozienic
miasta idealnego do szczęścia.
• Należy przy tym uważać, żeby poprzez nieumiejętny dobór eventów
nie zwulgaryzować głównego przesłania wizji i nie stworzyć w Kozienicach
centrum muzyki disco polo, które przyciąga wyłącznie przypadkowych
odwiedzających, nastawionych na mało wybredną rozrywkę przy kuflu
piwa (plastikowym) i kiełbasce z grilla ( równie plastikowej).
66
REKOMENDACJE Rekomenduje się, aby Kozienice pozycjonować miejscowość turystyczną
o królewskich i staropolskich tradycjach, magiczne miejsce, w którym pobyt
uszczęśliwia.
67
Motyw arkadii w malarstwie: Bardzo bogate godzinki księcia de Berry, bracia Limbourg,
źródło: Wikipedia
Claude Lorrain, Pejzaż, źródło: www.klub.senior.pl
MISJA, WIZJA , CEL NADRZĘDNY MARKI KOZIENICE
• Wizja: kraina szczęścia
• Misja: Kozienice łączą w sobie staropolskie tradycje królewskie
i ziemiańskie z wysoką jakością życia miejsca przyjaznego ludziom
i naturze.
• Cel: Celem marki Kozienice jest zrównoważony rozwój miasta poprzez
zbudowanie atrakcyjnej destynacji turystycznej w regionie.
68
ARKADIA
Arkadia – fikcyjna kraina, uważana przez poetów za krainę wiecznego
szczęścia – ziemski raj, symbol wyidealizowanej krainy spokoju,
ładu, sielankowej, wiecznej szczęśliwości i beztroski. ²
² źródło: wikipedia
69
Motyw arkadii w malarstwieGiovanni Bellini, Uczta Bogów,
źródło: Wikipedia
Dlaczego kraina szczęścia?
Z badań wynika, że Kozienice to:
• miasto ludzi spełnionych, szczęśliwych;
• silnie związanych z miejscem zamieszkania;
• przywiązanych do wartości rodzinnych, gościnnych i serdecznych;
• miejsce idealne do życia dla ceniących sobie spokój, obcowanie z naturą,
tradycyjne wartości, ale także dobrą zabawę przy suto zastawionym stole,
przy dźwiękach skocznej muzyki;
70
71
Kozienice – tu się dobrze mieszka!
• Kozienice to miasto, w którym:
94% ankietowanych mieszkańców deklaruje zadowolenie ze swojego miejsca
zamieszkania;
60% ankietowanych deklaruje chęć przeprowadzki do innego miasta (41%
twierdzi, że uczyniłoby to z żalem bo dobrze się tu czuje) pod warunkiem
otrzymania intratnej posady w innym rejonie kraju;
40% ankietowanych nie jest zainteresowanych przeprowadzką do innego miasta
w przypadku otrzymania dobrej pracy, w tym 11% nie wyobraża sobie życia
gdzie indziej, a 29 % nie chce wyjechać z powodu silnych więzi z rodziną i
przyjaciółmi.
Czy jest Pan(i) zadowolona, że mieszka w gminie Kozienice?
72
Poczucie satysfakcji z miejsca zamieszkania
73
Zalety mieszkania w gminie Kozienice
74
Najbardziej atrakcyjne części gminy
75
Najmniej atrakcyjne części gminy
76
Skojarzenia z miastem
Dlaczego kraina szczęścia?
• Główną inspiracją dla wizji strategicznej marki Kozienice były niezwykle
pozytywne opinie mieszkańców nt. miasta i gminy zbadane podczas
realizacji projektu badawczego „ Wizerunek miasta i gminy Kozienice”.
Z tychże opinii wyłonił się obraz miejsca idealnego do życia dla osób
spragnionych odpoczynku i spokoju w harmonii z przyrodą.
• W obrazie sielskiego, spokojnego bytowania dostrzeżono analogię
z renesansową arkadią ziemiańską – ideałem wiejskiego życia na łonie
natury; sielankowej, wiecznej szczęśliwości i beztroski.
77
Dlaczego kraina szczęścia?
• Historia miasta Kozienice została zapoczątkowana w XVI w. – epoce
renesansu i humanizmu.
• Niezwykłe walory Ziemi Kozienickiej docenił już królewski dwór w XVI w.,
królowie zapuszczali się tu na polowania, wybierając to miejsce na
odskocznię od królewskich obowiązków.
• Długowiekowa tradycja polowań - nobliwej, szlacheckiej rozrywki - jako
ważny element tradycji królewskiej .
78
Dlaczego kraina szczęścia?
• Już po I rozbiorze Polski Kozienice zyskały rangę ulubionej królewskiej
miejscowości wypoczynkowej.
• nieopodal Kozienic miał siedzibę jeden z największych poetów
europejskiego renesansu, nieoceniony mistrz Jan Kochanowski,
najwybitniejszy polski piewca arkadii ziemiańskiej, dla którego mityczną
krainą szczęśliwości była Ziemia Radomska.
79
80
Epitafium ufundowane przez syna Jana Kochanowskiego dla Andrzeja Kochanowskiego w Kościele parafialnym w Gródku
Zachowały się liczne pamiątki
świadczące o związku rodu
Kochanowskich z Ziemią Kozienicką.
Jan Kochanowski, łowczy koronny,
był dzierżawcą tenuty kozienickiej .¹
¹ Za: Kozienice., Monografia miasta, red. nauk. S. Piątkowski, Kozienice 2004, s. 32.
ZWIĄZKI RODU KOCHANOWSKICH Z KOZIENICAMI
POZYCJONOWANIE MARKI KOZIENICE - WNIOSKI
• Kozienice to mekka dla osób kochających życie, szukających nowych
wrażeń i atrakcji, otwartych na innych, miłośników przyrody, ciekawych
świata.
• To miejscowość wypoczynkowa z tradycjami, która przyciąga urokliwym
położeniem, staropolską gościnnością, bogactwem staropolskiej kuchni
i napitków opartych na prastarych, naturalnych recepturach.
• To miejsce dla miłośników piękna wyrażonego zarówno
w otaczającej przyrodzie, jak i sztuce, muzyce i literaturze.
• To raj dla osób dbających o dobrą formę i prowadzących zdrowy styl
życia w harmonii z naturą. To miejsce promujące świadomą konsumpcję
i produkty ekologiczne. 81
PRZYKŁADOWA WIZUALIZACJA GŁÓWNEJ MYŚLI STATEGICZNEJ
82
PIRAMIDA TOŻSAMOŚCI
83
Oczekiwany sposób myślenia o marce Kozienice
Zestaw ludzkich cech powiązanych
z marką
Cechy składające się na wizerunek
marki
Ostateczna korzyść dla
konsumenta
HASŁO PROMOCYJNE
Kozienice. Idealne na szczęście Kozienice. Idealne na szczęście
84
UZASADNIENIE WYBORU HASŁA
• Jest oryginalne i unikatowe na skalę kraju.
• Nie jest konstruktem sztucznym, stworzonym przez narzędzia
marketingowe, ale wynika bezpośrednio z tożsamości miasta, tradycji
i kultury oraz endogenicznego potencjału Kozienic.
• Jest naturalną konsekwencją pozycjonowania miasta jako krainy wiecznej
szczęśliwości, bezpieczeństwa i radości; stanowi zwieńczenie głównej
koncepcji strategicznej.
85
UZASADNIENIE WYBORU HASŁA
• Odnosi się do dorobku epoki renesansu i naczelnej jego ikony Jana
Kochanowskiego.
• Ma olbrzymi potencjał promocyjny, przez co może spajać wiele kampanii
promocyjnych skierowanych do różnych grup konsumentów.
• Ma w treści bardzo duży ładunek pozytywnej energii; jest uniwersalne i
wieloznaczne, a zarazem proste, dynamiczne, zachęcające, nowoczesne.
• Kojarzy się z pełnią szczęścia, magią, radością, bezpieczeństwem, domem,
rodziną odpoczynkiem, latem, urlopem.
86
WARTOŚCI MARKI
• RADOŚĆ ŻYCIA
• OTWARTOŚĆ
• NATURA
• PIĘKNO
• SZCZĘŚCIE
• ZDROWIE
• BEZPIECZEŃSTWO
• EKOLOGIA
87
GRUPY DOCELOWE 1. Odwiedzający
Osoby w wieku 30+, poszukujący odpoczynku z dala od miejskiego zgiełku,
ceniący ciszę i spokój oraz wypoczynek na łonie natury, połączony
z poznawaniem regionalnych smaków i tradycji.
Osoby ceniące zdrowy tryb życia, poszukujące aktywnych form
odpoczynku połączonego z zabiegami wellness i spa.
Mieszkańcy dużych miast, aktywni zawodowo, amatorzy nowych wrażeń,
szukający oderwania się od nudy i rutyny poprzez różnorodne formy
rozrywki, hedoniści.
Koneserzy dobrej muzyki, sztuki i literatury, otwarci na łamanie
konwencji i stereotypów kulturowych.88
GRUPY DOCELOWE
• Turyści biznesowi – szukający ciekawego miejsca do zorganizowania
wyjazdów integracyjnych oraz turyści indywidualni pragnący poznać
miasto przy okazji załatwiania interesów.
• Rodziny z dziećmi – poszukujący bezpiecznego i zapewniającego liczne
atrakcje dla dzieci miejsca do spędzenia weekendu/ urlopu.
89
GRUPY DOCELOWE 2. Nowi mieszkańcy
Osoby w wieku 25 - 35 lat rozpoczynające karierę zawodową
i zakładające rodziny.
Emeryci w wieku 50+ szukające wygodnego i przyjaznego do życia miejsca
na spędzenie jesieni życia.
Ceniący harmonię, spokój i naturę z dala od zgiełku
i hałasu wielkomiejskiego.
90
GRUPY DOCELOWE 3. Biznes
Producenci produkujący zdrową żywność opartą na staropolskich
recepturach i lokalnych produktach.
Rolnicy uprawiający ekologiczną żywność.
Przedsiębiorcy świadczący usługi w branży gastronomicznej
i turystycznej.
Korporacje międzynarodowe, poszukujące przyjaznej biznesowo
lokalizacji swoich zakładów produkcyjnych, działający w branżach
związanych z ekologią.
91
IDENTYFIKACJA RYNKÓW STRATEGICZNYCH
1. Turystyka weekendowa – utrwalająca arkadyjski wizerunek Kozienic
jako miasta żyjącego w symbiozie z naturą, ceniącego zdrowy tryb życia;
poprzez organizowanie wydarzeń o charakterze kulturalnym, sportowym,
muzycznym etc.
2. Turystyka aktywna i specjalistyczna - wszelkie formy turystyki
aktywnej uprawianej w oparciu o naturalne walory Kozienic i dobre
zaplecze infrastrukturalne.
92
IDENTYFIKACJA RYNKÓW STRATEGICZNYCH
• 3. Turystyka zdrowotno - wypoczynkowa – oparta na rozwijającym
się intensywnie trendzie „spa & wellness” oraz eko- i agroturystyce
promującej wypoczynek w małych gospodarstwach ekologicznych,
w niewielkich ekopensjonatach serwujących zdrową, pozbawioną
konserwantów żywność. To trend skierowany dla osób zdrowo się
odżywiających, aktywnych, żyjących w harmonii z przyrodą;
także wegetarian i wegan promujących świadomą konsumpcję.
93
CELE STRATEGICZNE
I. Budowanie świadomości marki wśród wewnętrznych i zewnętrznych
grup docelowych;
II. Budowanie postrzegania marki Kozienice jako destynacji
konkurencyjnej wobec Kazimierza, Nałęczowa oraz Białowieży.
III. Wykreowanie wizerunku marki Kozienice jako nowoczesnej,
atrakcyjnej przez cały rok destynacji turystycznej oraz zwiększenie
atrakcyjności
i konkurencyjności oferty turystycznej miasta.
94
CELE OPERACYJNE – subprodukt turystyczny
I. Implementacja koncepcji marki Kozienice wśród odbiorców
wewnętrznych.
1. Cykl spotkań z mieszkańcami, informacje w mediach lokalnych oraz na
stronie internetowej miasta.
2. Zorganizowanie konferencji dla lokalnych przedsiębiorców oraz
rolników, z udziałem specjalistów z Agencji Rozwoju Rolnictwa, Polskiej
Organizacji Turystycznej itp. oraz przedstawicieli samorządów, w celu
podniesienia poziomu świadomości na temat roli produktów regionalnych
w promocji miasta i wymianie dobrych praktyk.
95
CELE OPERACYJNE – subprodukt turystyczny
Pokłosiem konferencji byłoby opracowanie katalogu potencjalnych
produktów regionalnych Kozienic, w tym produktów ekologicznych.
3. Ogłoszenie konkursu na produkt regionalny (kaszanka kozienicka?)
Kozienic, który będzie promowany we wszystkich materiałach
promocyjnych gminy i stanie się dodatkowym magnesem przyciągającym
turystów.
4. Opracowanie planu implementacji wizji i założeń marki Kozienice,
wskaźników realizacji oraz monitorowanie rezultatów.
96
CELE OPERACYJNE – subprodukt turystyczny
II. Poprawa infrastruktury turystycznej.
1. Unowocześnienie bazy turystyczno – hotelowej w Kozienicach oraz
przyległych gminach.
2. Pogłębienie i oczyszczenie jeziora.
3. Uporządkowanie i poprawa jakości i estetyki centrum Kozienic.
4. Stworzenie przestrzeni centralnej – rynku, deptaku, promenady, wokół
której powstanie infrastruktura gastronomiczno – rozrywkowa.
97
CELE OPERACYJNE – subprodukt turystyczny
5. Rewitalizacja zabytków oraz Hamerni.
6. Opracowanie zrównoważonej polityki transportowej dla wszystkich
użytkowników ruchu.
7. Budowa ścieżek rowerowych we współpracy z powiatami i gminami
sąsiednimi.
8. Utworzenie Centrum Informacji Turystycznej.
9. Poprawa bezpieczeństwa i estetyki Puszczy Kozienickiej.
10. Zwiększenie nakładów inwestycyjnych na rozwój atrakcji
turystycznych dla różnych grup docelowych.
98
Cele operacyjne – subprodukt kulturalny
I. Opracowanie koncepcji polityki kulturalnej miasta wokół centralnej
idei pozycjonowania Kozienic jako krainy szczęścia.
1. Budowanie lokalnej tożsamości arkadii ziemiańskiej, staropolskiej
miejscowości wypoczynkowej, której walory docenili już Jagiellonowie.
2.Eksponowanie związków Kozienic z osobą i twórczością Jana
Kochanowskiego i losami jego rodziny.
3. Organizowanie imprez kulturalnych promujących wizerunek Kozienic
jako centrum kultury i tradycji staropolskiej, mekki dla ceniących dobrą
muzykę, literaturę i sztukę .
99
CELE OPERACYJNE – subprodukt promocyjny
I. Budowanie percepcji Kozienic jako miejsca idealnego,
w którym pobyt uszczęśliwia.
1. Opracowanie koncepcji Systemu Identyfikacji Wizualnej i logo miasta.
2. Skoordynowanie działań promocyjnych w poszczególnych wydziałach
Urzędu Miejskiego Kozienic.
100
CELE OPERACYJNE – subprodukt promocyjny
3. Utworzenie nowoczesnego portalu miejskiego Kozienic.
4. Opracowanie i nadzorowanie koncepcji wdrażania marki Kozienice.
5. Uzyskanie w mediach rozgłosu budującego świadomość i pożądany
wizerunek marki.
101
KONCEPTY STRATEGICZNE MARKI KOZIENICE
102
SUBPRODUKT TURYSTYCZNY 1. Nowoczesne Muzeum Kultury Szlacheckiej „Sarmacja”
•Cele:
1. wykreowanie unikatowej oferty turystycznej Kozienic
2. Przełamywanie stereotypów na temat kultury sarmackiej
3. Propagowanie wiedzy na temat dziedzictwa kultury ziemiańskiej jako
najważniejszego elementu polskiej kultury narodowej.
•Pokazy Rycerskie,
•Rekonstrukcje Historyczne,
•Wystawy, pokazy plenerowe, (strojów, tańców, obyczajów, kuchni), koncerty,
konkursy recytatorskie itp.,
•Konferencje naukowe i eventy. 103
ZAGROŻENIA SZANSE
104
•USP (Unique Selling Proposition,
unikalna cecha sprzedaży) na skalę międzynarodową
• Wyjątkowa atrakcja kulturalna
przyciągająca turystów z kraju
i zagranicy
• Ważny ośrodek kulturalny
w kraju
• Badania naukowe i współpraca
z ośrodkami akademickimi
• Wieloletnia perspektywa
• Duże koszty
• Niezbędna współpraca z
Urzędem Marszałkowskim oraz
instytucjami kultury
• Potrzebni są Ambasadorzy
Projektu w osobach znanych
autorytetów z dziedziny kultury
związanych z Ziemią Kozienicką
SUBPRODUKT TURYSTYCZNY
2. Tramwaj regionalny – przeprowadzenie szynobusu po istniejących
torach kolejowych.
Cele:
• obsługa miasta, połączenie ze Świerżami;
• połączenie z Dęblinem i Radomiem – dostęp do sieci kolejowej;
• możliwa wspólna realizacja projektu z Dęblinem i Rykami.
105
SUBPRODUKT TURYSTYCZNY
• 3. Projekt „renesans Kozienic”
Cele:
• uporządkowanie i poprawa jakości i estetyki centrum Kozienic,
• utworzenie przestrzeni centralnej – rynku, deptaku, promenady, wokół
której powstanie infrastruktura gastronomiczno – rozrywkowa.
SUBPRODUKT KULTURALNY
1. Projekt „Złoty wiek jagielloński”
Celem projektu jest :
• Budowanie lokalnej tożsamości.
• Kreowanie wizerunku Kozienic jako miasta królewskiego, o żywych
tradycjach szlacheckich.
• Urozmaicanie oferty turystycznej miasta.
107
SUBPRODUKT KULTURALNY Projekt będzie realizowany poprzez:
a)Flis kozienicki, czyli zestawienie mostu, rekonstrukcja historyczna,
wyścigi komięg (flisackich statków rzecznych bez masztu) .
•Przedsięwzięcie poprzedzone byłoby ogłoszeniem międzynarodowego
konkursu na projekt mostu.
•Impreza odbywałaby się corocznie na wiosnę. Postawiony most byłby
atrakcją historyczną i służyłby do końca sezonu dla ruchu pieszego
i rowerowego. Pod koniec sezonu letniego most byłby hucznie rozbierany.
108
SUBPRODUKT KULTURALNY
• Dodatkowe pomysły:
a) Zainscenizowanie przemarszu wojsk Jagiełły przez puszczę.
b) Gry miejskie polegające na szukaniu skarbu Jagiellonów i odpowiadanie na
pytania związane z historią miasta.
b. Skansen w Holendrach jako atrakcja turystyczna i budowanie lokalnej
tożsamości miasta.
109
SUBPRODUKT KULTURALNY
2. Festiwal Kuchni Staropolskiej „Kwestia smaku”.
Projekt byłby realizowany poprzez:
a) Tradycyjny jarmark staropolski z produktami regionalnymi i zdrową
żywnością.
b) Doroczny Zjazd Janów – rokrocznie 23 czerwca na cześć mistrza Jana
z Czarnolasu, piewcy sielskiego życia, odbywałaby się impreza w konwencji
staropolskiego wesela, której główną ideą byłoby huczne świętowanie
imienin przez Janów z całej Polski. Honorowymi gośćmi byliby znani
i sławni Janowie – aktorzy, ludzie sztuki, politycy itp. Dodatkową atrakcją
byłaby wystawa połączona z degustacją staropolskich nalewek, miodów,
piw i innych napojów alkoholowych.
110
SUBPRODUKT KULTURALNY
• Projekt może być wspierany przez dodatkowe inicjatywy kulturalne:
c) Wystawę plenerową nawiązującą do twórczości J. Kochanowskiego.
d) Konkurs recytatorski.
e) Kabareton tematyczny.
f) Występy zespołów folklorystycznych.
111
SUBPRODUKT KULTURALNY • 3. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Etnicznej
„Harmonia zmysłów”.
• Projekt skierowany do koneserów i wszystkich zainteresowanych
poznaniem korzeni kulturowych naszego kontynentu oraz poszerzaniem
muzycznych horyzontów. Formuła festiwalu zakłada promowanie
artystów wyjątkowych, oryginalnych, grających muzykę alternatywną.
• Imprezy towarzyszące:
• Wystawy uliczne;
• Pokazy filmowe;
• Degustacja kuchni różnych krajów itp.
112
SUBPRODUKT GOSPODARCZY
• Rekomenduje się stworzenie submarki gospodarczej, która skierowana
będzie do turystów szukających oferty z kategorii wellnes i spa połączonej
ze zdrową, zbilansowaną dietą oraz aktywnością fizyczną.
• Koncepcję należy oprzeć na głównym przesłaniu marki Kozienice, jakim
jest radość życia.
• Propozycją taką mógłby być klaster ekologiczny, skupiający producentów
rolnych, przetwórców, gospodarstwa rolne, sklepy tematyczne, grupy
sprzedażowe itp.
• Innowacyjny klaster life style, skupiający branżę wellness i spa, fitness
i kulturystykę oraz producentów szeroko rozumianej zdrowej żywności.
113
SUBPRODUKT GOSPODARCZY
• Cele:
• Współpraca z producentami, administracją publiczną, organizacjami
konsumenckimi etc. w celu promowania kulinarnego dziedzictwa Ziemi
Kozienickiej;
• Budowanie świadomości producentów żywności, przetwórców, instytucji
kontrolnych, samorządów, konsumentów itp., na temat roli produktów
tradycyjnych i regionalnych na rynku europejskim, wewnętrznym oraz
w eksporcie.
114
SUBPRODUKT GOSPODARCZY
• Promocja tradycyjnego wytwarzania żywności i przekazywanie wiedzy
producentom i przetwórcom na temat sposobów sprzedaży produktów
tradycyjnych i ekologicznych.
Poznawanie nowych trendów z zakresu eko – i agroturystyki, fitnessu,
medycyny estetycznej, ziołolecznictwa etc.
115
IMPLEMENTACJA MARKI KOZIENICE
116
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ I ZALECENIA WYKONAWCZE
• Realizacja celów strategii to ciężka, długoletnia wspólna praca całej
lokalnej społeczności pod kierunkiem zespołu specjalistów, na czele
których stoi Burmistrz Kozienic. W tym kontekście można wskazać na
następujące główne bariery:
• brak świadomości założeń strategii oraz wiary w jej powodzenie wśród
mieszkańców;
• wybiórcze realizowanie celów strategii przez władze miasta;
• brak specjalistów koordynujących i realizujących projekt;
• brak wskaźników realizacji strategii oraz systemu monitoringu i ewaluacji.
117
ETAP I
1. Skoordynowanie działań promocyjnych według wytycznych zawartych
w audycie działań marketingowych miasta.
2. Zaprojektowanie Systemu Identyfikacji Wizualnej (SIW) Miasta wraz
z logotypem. SIW i logotyp powinny odwzorowywać nowe
pozycjonowanie marki Kozienice.
3. Zaprojektowanie nowej strony www Kozienic w stylistyce określonej przez
SIW.
4. Zaprojektowanie nowych materiałów promocyjnych odzwierciedlających
wizję zawartą w Strategii Marki Kozienice.
118
ETAP I
5. Publiczne przedstawienie wizji i logotypu.
6. Przeprowadzenie konkursów na zagospodarowanie przestrzenne
centrum miasta, przeprowadzenie szynobusu i budowę Centrum
Kultury Ziemiańskiej „Sarmacja”.
7. Dokonanie przeglądu organizowanych działań marketingowych pod
kątem realizacji wizji miasta.
119
ETAP II
• Polega na opracowaniu projektów marketingowych zawartych w strategii
w oparciu o możliwości budżetowe. Rekomenduje się opracowanie
szczegółowego planu realizacji współpracy ze specjalistycznymi
z agencjami reklamowymi. Część projektów jest niemożliwa do realizacji
bez odpowiedniej infrastruktury turystycznej, gastronomicznej itp.,
o której szerzej pisano np. w analizie SWOT .
120
ETAP III
• Polega na opracowaniu strategii komunikacji do wybranych wcześniej
projektów marketingowych. Komunikację należy oprzeć na założeniach
strategii medialnej.
121
OGÓLNY HARMONOGRAM IMPLEMENTACJI ETAP I
2012 - 2013ETAP II
2014 -2015 ETAP III
2016- 2017
• Projekt nowego logotypu i Systemu Identyfikacji Wizualnej • Opracowanie nowej strony internetowej• Projekt nowych materiałów promocyjnych pod kątem wizji marki• ogłoszenie przetargu na zagospodarowanie przestrzenne centrum miasta, przeprowadzenie szynobusu i budowę Centrum Kultury Ziemiańskiej „Sarmacja” i rozpoczęcie realizacji inwestycji .
Projektowanie i wdrażanie projektów marketingowych:• „Złoty wiek jagielloński” • „Skansen w Holendrach”• Festiwal Kuchni Staropolskiej „Kwestia smaku”, • Międzynarodowy Festiwal Muzyki Etnicznej „ Harmonia zmysłów”.
• Komunikacja Kozienicpoprzez poszczególne wdrożone produkty zgodnie z zaleceniami strategii medialnej.
122
REKOMENDACJE MEDIALNE• STRATEGIA MEDIALNA
Pozycjonowanie marki jako idealnego miejsca, w którym pobyt
uszczęśliwia daje wiele możliwości promowaniu subproduktów marki
Kozienice. Główne grupy docelowe marki Kozienice to:
1. Odwiedzający
osoby w wieku 30+,
osoby ceniące zdrowy tryb życia,
mieszkańcy dużych miast, aktywni zawodowo,
koneserzy dobrej muzyki, sztuki i literatury.
123
STRATEGIA MEDIALNA
• turyści biznesowi ;
rodziny z dziećmi.
2. Nowi mieszkańcy
osoby w wieku 25- 35 lat;
emeryci w wieku 50+;
ceniący harmonię, spokój i naturę.
3. Inwestorzy i przedsiębiorcy
branża turystyczna;
branże związane ze zdrowym stylem życia, ochroną środowiska i ekologią.
124
STRATEGIA MEDIALNA Rekomenduje się organizowanie promocji skierowanej do odwiedzających
w dużych miastach, takich jak Radom, Warszawa, Lublin, Łódź z powodu
stosunkowo niewielkiego oddalenia od Kozienic, co sprzyja organizowaniu
wypadów weekendowych. Proponuje się rozważyć wybór następujących
mediów:
1. prasa codzienna, np. „Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita”, których
największą zaletą jest duża częstotliwość wydawnicza oraz target odbiorców
w dużej mierze pokrywający się z grupami docelowymi wyodrębnionymi w
strategii;
2. prasa specjalistyczna, skierowana do kobiet lub mężczyzn, np. o profilu
podróżniczym, modowym, promująca zdrowy tryb życia (fitness,
wegetarianizm itp.).
125
STRATEGIA MEDIALNA
• 4. Telewizja – podstawową zaletą tego medium jest masowość odbiorców,
natomiast barierą zaporową w zamieszczaniu komunikatów reklamowych
jest wysoka cena. Niemniej jednak należy rozważyć, zwłaszcza przy
organizowaniu większych i bardziej prestiżowych wydarzeń, zamieszczenie
reklamy telewizyjnej w formie planszy i/lub filmu emitowanego w TV, gdyż
siła oddziaływania telewizji jest bardzo duża i mamy szansę przyciągnąć na
nasze wydarzenie znacznie większą liczbę odbiorców. W sezonie
wiosenno - letnim dobrą porą na emisję komunikatów reklamowych są
godziny ranne i dopołudniowe, w trakcie tzw. „programów
śniadaniowych”, które cieszą się dużym zainteresowaniem .
126
STRATEGIA MEDIALNA• 3. Magazyny – np. tygodniki opiniotwórcze, które docierają do dużej liczby
wykształconych czytelników. Ponadto wydawane są zazwyczaj na papierze
lepszej jakości, co pozytywnie wpływa na estetykę komunikatów
promocyjnych. Kolejną zaletą umieszczania komunikatów promocyjnych
w magazynach jest budowanie wizerunku miejsca prestiżowego,
dostępnego dla wybranych. Należy zwrócić także uwagę na przedłużoną
konsumpcję tego typu mediów, do których czytelnicy wracają
wielokrotnie, pożyczają i wymieniają się ze znajomymi, co zwiększa szansę
na dostrzeżenie komunikatów reklamowych.
127
STRATEGIA MEDIALNA
• Radio – jest bardzo efektywnym narzędziem promocyjnym. Reklama
radiowa jest relatywnie tania i to zarówno pod względem kosztów
produkcji, jak i emisji w porównaniu z produkcją spotów telewizyjnych.
• Dodatkowym plusem jest możliwość nadawania reportaży „ na żywo”
z różnego rodzaju wydarzeń promocyjnych, co pozytywnie wpływa na
efektywność reklamy radiowej.
• Kolejnym plusem jest precyzyjne dotarcie z komunikatem do grupy
docelowej oraz szeroki zasięg oddziaływania. Szeroki wybór stacji
radiowych oraz różnorodność nadawanych przez nie audycji umożliwia
dokładne profilowanie odbiorców pod względem cech społeczno –
demograficznych. 128
STRATEGIA MEDIALNA
• Reklama outdoor’owa – zewnętrzna, projektowana na billboardach,
citylightach, słupach ogłoszeniowych, tablicach reklamowych, kioskach,
elewacjach budynków itp.
• Outdoor jest elementem działań reklamowych ATL (Above The Line),czyli
realizowanych poprzez masowe media. Reklama outdoorowa oddziałuje
na odbiorców głównie poprzez obraz, w mniejszym stopniu przez tekst.
Przeznaczona jest głównie dla pasażerów komunikacji miejskiej oraz
poruszających się pieszo. W przypadku kampanii skierowanej do
mieszkańców danego miasta outdoor jest skutecznym nośnikiem
informacji i warto z niego korzystać.
129
STRATEGIA MEDIALNA
Do zalet internetu jako narzędzia marketingowego nleży m.in.:
Globalny zasięg - zniesienie barier geograficznych i czasowych.
Profilowane audytorium – możliwość dotarcia do wyselekcjonowanej
grupy docelowej poprzez różnorodne formy aktywności potencjalnych
konsumentów: tematyczne portale, fora internetowe, media
społecznościowe itp. Szerokie możliwości Internetu stwarzają pole dla
kreatywnych, nietuzinkowych kampanii reklamowych.
130
STRATEGIA MEDIALNA
• Interaktywność - możliwość interakcji z potencjalnymi konsumentami;
wymiany myśli, uwag, informacji, co pozytywnie wpływa na odbiór
komunikatu.
• Niski koszt – Internet jest najtańszym medium reklamowym, z tego
powodu jest dostępny dla każdego i ma ogromną siłę oddziaływania.
131
STRATEGIA MEDALNA SKIEROWANA DO INWESTORÓW
• Jednym z celów strategii jest wypromowanie produktów regionalnych
Ziemi Kozienickiej. Osiągniecie tego celu w dużej mierze zależy od
pozyskania i przekonania do tej inicjatywy okolicznych rolników,
przetwórców, grup producenckich, przedsiębiorstw z branży spożywczej
i gastronomicznej itp. Do współpracy należy zaprosić Ministerstwo
Rolnictwa oraz inne branżowe organizacje i samorządy stojące przed
podobnymi wyzwaniami w celu wymiany dobrych praktyk. Rekomenduje
się, żeby Kozienice zorganizowały tego typu forum wymiany doświadczeń,
które jednocześnie służyłoby budowaniu wizerunku Kozienic jako miasta
stawiającego na naturalne produkty oparte na lokalnej tradycji.
132
STRATEGIA MEDALNA SKIEROWANA DO INWESTORÓW
• Inwestorzy są bardzo specyficzną i ekskluzywną grupą odbiorców.
W przypadku tej grupy zwykłe komunikaty reklamowe są mało skuteczne.
Rekomenduje się wykorzystanie następujących narzędzi promocyjnych:
• 1. Targi, wystawy, konferencje – gmina Kozienice powinna uczestniczyć
w tego typu wydarzeniach branżowych, ale także je organizować na miarę
możliwości. Rekomenduje się udział w targach i wystawach turystycznych,
gastronomicznych, zdrowej żywności, rolnictwa ekologicznego, zielarskich,
fitnessu oraz wellness i spa.
133
STRATEGIA MEDALNA SKIEROWANA DO INWESTORÓW
• 2. Foldery reklamowe skierowane do konkretnej branży lub konkretnego
inwestora, podkreślające walory inwestycyjne Kozienic.
• 3. Konsekwentne wdrażanie wizji strategicznej i budowanie wizerunku
miasta poprzez wysoką jakość lokalnych produktów.
134
WYTYCZNE DO MEDIAPLANÓW
135
„Złoty wiek jagielloński”
• Rekomenduje się przeprowadzenie kampanii medialnej w radiu, prasie
i Internecie. Reklamy radiowe powinny być emitowane w stacjach
popularnych w Warszawie (Radio „Eska”, Radio „Zet”) oraz w stacjach
postrzeganych jako ekskluzywne jak np. „Trójka”. Wybierając prasę
najlepiej skupić się na magazynach opiniotwórczych, np. „Wprost,”
czy „Newsweek”, „Polityka” oraz magazynach kulturalnych, lokalnych
i ogólnopolskich, np. „Wysokie Obcasy”, „Warszawski Magazyn
Kulturalny”, czy też w magazynach skierowanych do ludzi aktywnych,
lubiących podróże, np. „Focus”, „National Geografic”.
136
„Złoty wiek jagielloński”
• W Internecie projekt należałoby promować poprzez media
społecznościowe („Facebook”, „Nasza Klasa”) oraz poprzez portale
podróżnicze i turystyczne.
137
„Skansen w Holendrach”
• Projekt spotka się z zainteresowaniem przede wszystkim wśród rodzin
z dziećmi oraz entuzjastów i badaczy lokalnych tradycji i historii. Sama
promocja projektu powinna skupiać się przede wszystkim w prasie
kobiecej , np. „Pani Domu”, „Tina”, a także tych z trochę wyższej półki, jak
„Twój Styl”. Dobrym pomysłem jest reklama w autobusach komunikacji
miejskiej czy reklama w formie insertów (wkładek) do prasy, na których
znajdowałyby się atrakcje, mapka dojazdu itp.
• Warto wykorzystać prasę lokalną oraz media społecznościowe
i tematyczne portale internetowe. Dodatkową zachętą będą darmowe
bilety jako nagrody w konkursach radiowych.
138
Festiwal Kuchni Staropolskiej „Kwestia smaku”
• W założeniu jest to impreza różnorodna, na której „każdy znajdzie coś dla
siebie”. Oprócz masowego odbiorcy w postaci rodzin z dziećmi
i mieszkańców okolicznych gmin warto byłoby ściągnąć bardziej
wymagających turystów np. miłośników przyrody i zdrowego stylu życia,
osoby aktywnie uprawiające sporty itp.
139
Festiwal Kuchni Staropolskiej „Kwestia smaku”
Oprócz tradycyjnie wykorzystywanych narzędzi omówionych we
wcześniejszych projektach, reklamy powinny pojawić się dodatkowo:
•w prasie i programach telewizyjnych skierowanych do kobiet, np. „Twoim
Stylu”, „Urodzie”, „Wysokich Obcasach”, „Elle”, „Pani”, itp. oraz
w programach: „TVN Style” i „Polsat Cafe”.
•W prasie i portalach internetowych oraz forach dyskusyjnych promujących
zdrową żywność, ekoturytykę, wegetarianizm, naturalne metody leczenia itp.
140
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Etnicznej „ Harmonia zmysłów”
• Projekt ma przyciągnąć do Kozienic turystę o bardziej wyrafinowanym
guście, nie tylko muzycznym. Dlatego promocję należy realizować
w mediach lifestylowych, np.
• prasa: „Playboy”, „Trendy”, „Business Class”, „Essence”, „Logo”, „Smart”,
„Joy”, „Cosmopolitan”, „ Glamour” itp.
• telewizja: „ TVN Style”, „TLC”, „TVN Turbo”, „ kuchnia.tv”, „Polsat Cafe”
itp.
• Radio: „PiN”, „RMF FM”, „Radio ZET”,
• media kulturotwórcze: „Trójka ”, „TVP Kultura”, „Magazyn Kulturalny”,
„ Machina”.
141
PODSUMOWANIE• Celem Strategii Marki Kozienice jest opracowanie spójnego
i wiarygodnego kierunku strategicznego miasta na bazie jego tożsamości
i potencjału endogenicznego.
• Strategia Rozwoju Marki Kozienice porządkuje politykę promocji miasta
i nadaje kierunek dotychczasowym, często chaotycznym działaniom.
• Dzięki Strategii Marki Kozienice zyskują istotną przewagę konkurencyjną
nad innymi jednostkami terytorialnymi, co w praktyce oznacza wzrost
zainteresowania ofertą miasta wśród grup docelowych (przyjezdnych,
biznesu, nowych mieszkańców).
• Ostatecznym wskaźnikiem realizacji celów strategii jest pobudzenie
rozwoju gospodarczego i wzrost zamożności mieszkańców.
142