²
STUDIEGIDS
HBO5 SYNDICAAL WERK CVO COOVI
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
2
INHOUDSOPGAVE
DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFO p. 3
1.1 Voor wie?
1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen
1.3 Visie van de opleiding
1.4 Wat is HBO5?
1.5 Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus
DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA p. 6
2.1 Structuur van de opleiding
2.2 Modeltraject
2.3 Doorstroommogelijkheden
DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE p. 9
3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?
3.2 Gecombineerd onderwijs
3.3 Inschrijven
3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding
3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC
3.6 Voorzieningen
3.7 Nog een vraag?
DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO p. 12
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
3
DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFORMATIE
1.1 Voor wie?
De HBO5-opleiding Syndicaal Werk richt zich voornamelijk tot vakbondssecretarissen,
ervaren militanten en syndicale medewerkers.
1.1.1 Toelatingsvoorwaarden
Om toegelaten te worden tot de HBO5-opleiding Syndicaal werk, moet je beschikken
over een diploma secundair onderwijs, een diploma van het hoger onderwijs of een
gelijkwaardig verklaard diploma. Wie geen van deze studiebewijzen behaald heeft en
ten minste 18 jaar is, moet slagen voor een toelatingsproef om zich te mogen
inschrijven.
1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen
1.2.1 Beroepsprofiel
De HBO5-opleiding Syndicaal werk bereidt cursisten voor op de job van
vakbondsmedewerker of -afgevaardigde. Het is een job met meerdere aspecten:
onderhandelen met werkgevers, vertegenwoordigingswerk op verschillende niveaus,
sociaal-juridisch advies verlenen aan werknemers, opzetten en coördineren van
syndicale acties, vorming en sensibiliseren van werknemers, signaleren van problemen
aan beleidsinstanties.
1.2.2 Doelstellingen
De opleiding wil tegemoet komen aan de nood van volwassenen voor zowel een initiële
opleiding, voor cursisten die voor het eerst voor een hoger diploma gaan bijvoorbeeld,
als voor een bijscholingsprogramma, voor cursisten die reeds een hoger diploma
bezitten maar wegens een job in de vakbondswereld, meer kennis wensen te vergaren
over de specificiteit van het vakbondswerk.
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
4
1.3 Visie van de opleiding
Wanneer je je inschrijft in de HBO5-opleiding Syndicaal werk aan CVO COOVI, stap je
niet alleen een opleiding binnen, maar ook een school en een centrum met een visie en
een missie. De missietekst van CVO COOVI kan je nalezen op
coovi.be/volwassenenonderwijs/visie.
De HBO5-opleiding Syndicaal werk legt dan ook een aantal specifieke accenten om de
visie en missie van de school in de praktijk om te zetten. Zo goed als alle lectoren
kunnen putten uit een jarenlange ervaring in het vakbondswezen, als secretaris
bijvoorbeeld. Vele lectoren hebben eveneens een lesopdracht in een hogeschool die
Sociaal Werk aanbiedt op het niveau professionele bachelor, wat de samenwerking
tussen CVO en hogeschool bevordert. Voor de praktijkgerichte lessen wordt er steeds
gestart met en gerefereerd naar de werkervaringen van cursisten. De theorie die wordt
onderwezen, heeft steeds de bedoeling de werkpraktijk van alledag beter te kunnen
kaderen. Een continue aftoetsing van theorie met praktijk is een must tijdens deze
opleiding.
1.4 Wat is HBO5?
HBO5 is de afkorting van ‘Hoger Beroepsonderwijs’. Dit professioneel gerichte
opleidingsniveau situeert zich tussen het secundair onderwijs (niveau 4) en de
professionele bachelor (niveau 6). Een HBO5-opleiding geeft de kans om met een
relatief korte opleiding een hogere beroepskwalificatie te verkrijgen. Het behaalde
diploma is een ‘graduaat’.
Een HBO5-opleiding is zeer praktijkgericht en bereidt voor op de uitoefening van een
beroep. Daarnaast is ze gericht op de doorstroom naar het hoger onderwijs, met name
naar een professionele bachelor.
Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus
De Erasmushogeschool Brussel en de GO! instellingen CVO COOVI (Brussel), CVO VOLT
(Leuven-Landen-Tienen) en Busleyden Atheneum (Mechelen-Jette) vormen sinds 2013
het samenwerkingsverband HBO5-Erasmus. Concreet werkt men onder meer samen op
het vlak van organisatie van onderwijs en kwaliteitszorg, dienstverlening aan en
begeleiding van cursisten, gebruik van infrastructuur en ICT en inzetbaarheid en
professionalisering van het personeel. In CVO COOVI biedt HBO5-Erasmus volgende
opleidingen aan:
• Boekhouden
• Cosmetische wetenschappen
• Hotel- en cateringmanagement
• Informatica
• Marketing
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
5
• Openbare besturen
• Syndicaal werk
• Winkelmanagement
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
6
DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA
2.1 Structuur van de opleiding
De HBO5-opleiding Syndicaal werk is een modulaire opleiding van 1060 lestijden. De
modules kunnen los van elkaar gevolgd worden, op je eigen tempo. Als je alle modules
succesvol hebt doorlopen, behaal je het diploma van Gegradueerde in het Syndicaal
werk.
Hieronder vind je het structuurschema van de opleiding. Hierin staan de verschillende
modules vermeld met telkens een aanduiding van het aantal lestijden.
Het structuurschema van de opleiding is opgebouwd a.d.h.v. verschillende clusters:
• Sociaal Werk 420 lestijden:
Deelcertificaat menselijk gedrag en sociale omgeving (4 eenheden van 40
lestijden)
Deelcertificaat organisatiebeleid (1 eenheid van 60 lestijden)
Deelcertificaat methodische vorming (2 eenheden van 40 lestijden)
Deelcertificaat leer- en praktijkbegeleiding (3 eenheden van 40 lestijden)
• Syndicaal Werker 560 lestijden
Oriëntatie op beroep en werkveld van syndicaal werk (2 eenheden van 40
lestijden en 2 eenheden van 60 lestijden)
Recht en beleid in het syndicaal werk (2 eenheden van 60 lestijden en 1 eenheid
van 40 lestijden)
Methodische professionalisering van het syndicaal werk (2 eenheden van 40
lestijden en 2 eenheden van 60 lestijden)
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
7
• Keuzemodules (verplicht 2 eenheden te volgen indien je diplomagericht de
opleiding volgt)
Specifieke thema’s (3 eenheden van 40 lestijden)
Recht en beleid (5 eenheden van 40 lestijden)
Specifieke methoden en vaardigheden (7 eenheden van 40 lestijden)
2.2 Modeltraject – flexibel onderwijs in een modulaire
structuur
De HBO5-opleiding Syndicaal Werk stelt niet echt een modeltraject voorop.
Wij bieden elk schooljaar een aantal eenheden aan uit de cluster Sociaal Werk en een
aantal eenheden uit de cluster Syndicaal Werker, samen met twee eenheden uit de
keuzemodules. Per schooljaar komt dat neer op een veertiental eenheden, gespreid
over twee semesters. Instappen is mogelijk het hele jaar door en zolang een eenheid
nog niet is begonnen, kan nog worden ingeschreven voor de opleiding of voor een
specifieke eenheid.
Wij publiceren eind mei/begin juni het lessenrooster voor het schooljaar dat volgt en
publiceren dat het hele schooljaar door via verschillende kanalen (onze website, mailing
naar vakbondsafgevaardigden in samenwerking met de dienst Vorming & Actie van het
Vlaams ABVV, etc). Alle eenheden worden dus om de twee jaar aangeboden. Als je het
volledige pakket volgt dat tijdens 1 schooljaar wordt aangeboden, is het mogelijk het
diploma te behalen op twee schooljaren (maar dat is erg zwaar). Sommige cursisten
kiezen voor dit uiterst intensief traject van twee schooljaren. De meeste cursisten echter
spreiden de opleiding over drie, vier tot zes schooljaren, afhankelijk van de studietijd die
ze kunnen en willen vrijmaken in combinatie met vaak een job met
vakbondsverantwoordelijkheid.
Er zit een duidelijke structuur in de opleiding, namelijk twee grote blokken waarbij een
blok helemaal focust op het beroep van syndicaal werker, B. Syndicaal Werker. Een
cursist die reeds een professionele bachelor sociaal werk op zak heeft en nu een functie
bij de vakbond vervult, zal waarschijnlijk vooral interesse hebben in de modules
aangeboden in het deelcertificaat Syndicaal Werker. Toch worden ook alle vakken in A.
Sociaal Werk ingevuld vanuit de noden van het syndicale werk. Algemeen vormende
vakken zoals psychologische vraagstukken of communicatie- en
samenwerkingsvaardigheden worden toch telkens ingevuld vanuit de noden die een
vakbondsmedewerker aanvoelt. Hieruit kan geconcludeerd worden dat het
vrijstellingsbeleid zeer streng is en er amper vrijstellingen worden toegekend.
Een cursist die de opleiding start via een toelatingsproef, en dus nog nooit een hogere
opleiding heeft gevolgd, kan best starten met enkele algemeen vormende vakken uit het
deelcertificaat A. Sociaal Werk.
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
8
Wij verwelkomen ook heel wat cursisten die niet diplomagericht studeren maar enkel
interesse hebben in rechtsvakken zoals arbeidsrecht, socialezekerheidsrecht en
werkloosheidsreglementering omdat deze vakken onderhevig zijn aan voortdurende
wetswijzigingen.
2.3 Doorstroommogelijkheden
Met het HBO5-diploma Syndicaal Werk kan je – indien je dit wenst – via een verkort
traject de professionele bachelor Sociaal Werk voor Volwassenen behalen.
Erasmushogeschool werkt hiervoor samen met Odisee Hogeschool. Je volgt dus les op
twee campussen in hartje Brussel: Odisee Campus Brussel en Erasmushogeschool,
campus Dansaert-Bloemenhof.
Je krijgt vrijstellingen op basis van Eerder Verworven Kwalificaties (EVK) die je behaalde
bij CVO COOVI tijdens de HBO5-opleiding Syndicaal Werk. Van de 180 studiepunten,
word je voor 86 studiepunten vrijgesteld. Er resten dan nog 94 studiepunten, waarvan
24 te volgen bij Odisee, campus Brussel en 70 bij Erasmushogeschool, campus Dansaert-
Bloemenhof.
De opleiding biedt twee afstudeerrichtingen: maatschappelijk werk en sociaal-cultureel
werk.
De hogescholen houden regelmatig infodagen over deze opleiding voor volwassenen.
Meer info vind je via de websites van de respectievelijke hogescholen:
http://www.erasmushogeschool.be/opleidingen/werken-en-studeren/bachelor-in-
sociaal-werk
http://www.odisee.be
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
9
DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE
3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?
De opleiding wordt aangeboden door het centrum voor volwassenenonderwijs (CVO)
COOVI. CVO COOVI ligt op een groene campus in Anderlecht, die gemakkelijk te
bereiken is met de wagen of met het openbaar vervoer. Meer informatie m.b.t. de
bereikbaarheid vind je op de website.
De opleiding wordt aangeboden in dagonderwijs. Het uurrooster van de opleiding vind
je terug op de website. De lessen vinden steeds plaats tussen 9u00-12u30 en 13u00-
16u30.
3.2 Gecombineerd onderwijs
Gecombineerd onderwijs is een combinatie van contacturen en afstandsonderwijs. De
opleiding maakt voor het afstandsonderwijs gebruik van de elektronische leeromgeving
Smartschool. Via smartschool stellen lectoren de nodige documenten ter beschikking,
worden oefeningen aangeboden via leerpaden, wiki, discussiefora, enz… Deze digitale
leeromgeving biedt heel wat mogelijkheden in functie van competentiegericht en
vernieuwend leren.
Voorlopig worden enkel de eenheden binnen het deelcertificaat Ad. Leer- en
praktijkbegeleiding aangeboden in gecombineerd onderwijs. Lector Alain Meynen geeft
bij een eerste contactmoment uitleg over het opzet van de vakken Geïntegreerde
Competentieverwerving 1, 2 en 3. Deze eenheden kunnen gespreid worden over de
verschillende schooljaren van de opleiding. In de toekomst zullen wij ook andere
eenheden aanbieden via gecombineerd onderwijs.
3.3 Inschrijven
Inschrijven kan via het secretariaat. Bij inschrijving betaal je met bancontact of met
opleidingscheques (www.vdab.be/opleidingscheques). Breng bij inschrijving zeker een
kopie mee van je behaalde diploma en je identiteitskaart. Onder bepaalde voorwaarden
kan je ook vrijgesteld worden van de betaling van het inschrijvingsgeld. Informatie m.b.t.
de openingsuren van het secretariaat alsook informatie m.b.t. de inschrijvingsgelden,…
vind je op de website van CVO COOVI.
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
10
3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding
De opleiding beschikt over een taalcoach die door elke cursist vrijblijvend gecontacteerd
kan worden voor extra taalondersteuning. De taalcoach heeft spreekuur op de campus
na afspraak. Wens je je taalvaardigheid bij te spijkeren of wens je hulp bij specifieke
taalgerelateerde zaken? Vraag vrijblijvend meer informatie op het centrumsecretariaat
of aan de trajectbegeleider van de opleiding.
Heb je nood aan extra studiebegeleiding? Of wens je af te wijken van het modeltraject
en heb je vragen bij het zelf samen stellen van een individueel leertraject? Vragen m.b.t.
extra ondersteuningsmaatregelen en trajectbegeleiding kunnen na afspraak steeds
besproken worden met de trajectbegeleider van de opleiding.
3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC
Je kan je opleiding versnellen via erkenning van eerder verworven kwalificaties (EVK)
en/of eerder verworven competenties (EVC). Met de juiste kwalificaties en
competenties kan je vrijstellingen bekomen.
Een eerder verworven kwalificatie (EVK) is elk binnenlands of buitenlands studiebewijs
dat aangeeft dat een formeel leertraject met goed gevolg werd doorlopen. Je moet dus
een examen hebben afgelegd dat resulteerde in een formeel studiebewijs.
Een eerder verworven competentie (EVC) is het geheel van kennis, inzicht, vaardigheden
en attitudes verworven door middel van leerprocessen die niet met een studiebewijs
werden bekrachtigd. Zo kan je relevante beroepservaring inbrengen om een vrijstelling
aan te vragen.
Vrijstellingen op basis van EVK of EVC verkrijg je niet zomaar. Bij een EVK-procedure
worden je reeds behaalde kwalificaties vergeleken met de inhoud van de HBO5-
opleiding. Bij een EVC-procedure worden je eventuele eerder verworven competenties
aan een onderzoek onderworpen.
Het EVK/EVC-beleid van het centrum staat omschreven in het centrumreglement (terug
te vinden op de website). De trajectbegeleider bewaakt het correct verloop van de
aanvraagprocedure EVC/EVK. De modulefiches (zie deel 4) kunnen richtinggevend zijn bij
het opstellen van je aanvraagdossier.
3.6 Voorzieningen
3.6.1 Professionele en nieuwe infrastructuur
Een grondige renovatie op de campus COOVI zorgde voor een nieuwe drive en
gloednieuwe of vernieuwde infrastructuur voor het centrum.
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
11
De lokalen van de opleiding bevinden zich in gebouw 5 van de campus. De recent
gerenoveerde klaslokalen zijn voorzien van alle nodige uitrusting zoals een whiteboard
en meubilair dat voldoende flexibel is om verschillende didactische werkvormen toe te
passen. Elk lokaal is uitgerust met een Smartboard, een handig multimedia bord dat
interactief en vernieuwend onderwijs mogelijk maakt.
Het centrum beschikt over een open leercentrum (OLC). Dit is een speciaal uitgerust
lokaal met PC’s, internetaansluiting en software waar je als cursist, al dan niet onder
begeleiding, zelfstandig kunt werken. Je kan er zelfstandig oefenen, taken maken,
gebruik maken van didactisch materiaal en software die jou kan ondersteunen in je
leerproces. Het reglement en de openingsuren van het OLC vind je op de website.
Het studentenrestaurant free-flow wordt dagelijks tijdens de lunch opengesteld voor
alle cursisten, lesgevers en personeel van de verschillende onderwijsinstellingen die
huisvesten op de campus.
De COOVItaria, een cafetaria met winkeltje, is dagelijks open in de namiddag en ’s
avonds. Hier kunnen cursisten, lesgevers en personeel terecht voor koffie of andere
dranken, een snelle hap en kant- en klare maaltijden. Ook worden huisgemaakte
producten verkocht van de opleidingen Bakkerij, Slagerij, Kok en Brouwerij.
Op de campus vind je ook de nieuwe keukentoren. Dit architecturaal hoogstandje van 60
meter hoog is een opeenstapeling van hypermoderne lokalen en leskeukens. Op de 12de
verdieping vind je een panoramisch restaurant waar iedereen mits tijdige reservatie kan
genieten van een gastronomisch diner van 4 gangen met aangepaste wijnen voor een
voordelige prijs. Reserveren kan via de website.
De campus ligt in een groen park met vijver en bankjes, waar het vooral bij mooi weer
goed vertoeven is. Er is ook een zwembad, waar op vertoon van je cursistenkaart aan
democratische prijzen gezwommen kan worden.
3.7 Nog een vraag?
Hebt je na het lezen van deze studiegids - vademecum nog specifieke vragen omtrent
het centrum of de opleiding? Kijk dan zeker ook op de website (www.coovi.be/cvo) van
het centrum. Je vindt er de meest recente en actuele informatie terug.
Uiteraard staan ook onze secretariaatsmedewerkers altijd voor je klaar om je te helpen
met al uw vragen en om u alle nodige informatie te verstrekken:
Centrumsecretariaat:
Gebouw 5 – 1ste verdiep
Emile Grysonlaan 5
1070 Anderlecht
+32 (0)25 26 51 00
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
12
DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO
Hier vind je per module een modulefiche met extra modulespecifieke informatie.
MODULECODE MODULENAAM PAGINA
Aa1 Sociologische vraagstukken
Aa2 Psychologische vraagstukken
Aa3 Sociaal-economische vraagstukken 13
Aa4 Filosofische en ethische vraagstukken 15
Ab1 Organisatieleer 17
Ac1 Communicatieve vaardigheden 20
Ac2 Samenwerkingsvaardigheden 22
Ad1 Geïntegreerde competentieverwerving 1 24
Ad2 Geïntegreerde competentieverwerving 2 28
Ad3 Geïntegreerde competentieverwerving 3 32
Ba1 Identiteit van het syndicaal werk
Ba2 Sociaal-economische vraagstukken 2 36
Ba3 Politieke vraagstukken 38
Ba4 Historisch-ideologische perspectieven
Bb1 Arbeidsrecht
Bb2 Socialezekerheidsrecht
Bb3 Werkloosheidsreglementering 41
Bc1 Schriftelijke communicatie
Bc2 Syndicale actie
Bc3 Interprofessionele syndicale werking
Bc4 Professionele syndicale werking
Ca1 Syndicale dienstverlening 43
Cc5 ICT 45
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
13
Leerinhouden
- conceptuele bouwstenen uit de economie zoals markt en
marktmechanisme, vraag- en aanbod, markttypes, marktgebeuren en
prijsvorming, economische conjunctuur, consumenten- en
producentengedrag
- deze bouwstenen worden aangebracht via de behandeling van enkele
belangrijke en actuele economische items zoals
- actieve welvaartsstaat, arbeidsmarkt, werkloosheid en tewerkstelling
- de nieuwe sociale kwestie(s)
- inkomens(her)verdeling
- overheidshuishouding en begrotingsproblematiek
- internationale economie, globalisering
Doelstellingen
- de economische aspecten van het menselijk gedrag en de economische
dimensie van het organisatie- en samenlevingsgebeuren kunnen duiden
- de impact van het huidig economische bestel op onze samenleving
kunnen benoemen
- de basiscomponenten en de werking van het economisch systeem
kennen en begrijpen
- de ‘economische rationaliteit’ in de social profit kunnen onderkennen
- de berichtgeving over actuele sociaal-economische en politiek-
economische problemen begrijpen en kunnen interpreteren vanuit het
inzicht in de economische paradigma’s
Begincompetenties
Eindcompetenties
AC 1, 2, 3, 7, 8
ABC 2, 3
BSC 8, 18
Literatuur
Boeken en tijdschriftartikels
ACHTERHUIS, H., Het rijk van de schaarste. Van Thomas Hobbes tot Michel
Foucault, Ambo, Baarn, sd.
BARREZ, D., De antwoorden van het antiglobalisme. Van Seattle tot Porto
Allegre, Globe Roularta
Books, Roeselare, 2001.
BLAUWENS, G., Welvaartseconomie en kosten-batenanalyse, NIM, Deurne,
1991.
CANTILLON, B., De welvaartsstaat in de kering, Pelckmans, Kapellen, 1999.
CANTILLON, B., en MARX, I., De nieuwe sociale kwestie, in: ‘Samenleving en
politiek’, jg. 2, nr. 7, 1995,
blz. 28-34.
DELEECK, H., De architectuur van de welvaartsstaat opnieuw bekeken, Acco,
Leuven, 2001.
HOUTMAN-DE SMEDT, H. en CUYVERS, L., Vijf eeuwen wereldeconomie (1500-
2000), Universitaire Pers,
Leuven, 1999.
KERCKHOVE. C., en EASTON, M., (red.), Hoezo Democratie? De spanning tussen
vrijheid en gelijkheid,
EPO, Antwerpen, 2001.
KLEIN, Naomi, No logo. Geen ruimte, geen keuze, geen werk. De strijd tegen de
Modulefiche Sociaal-economische vraastukken
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
14
dwang van de
wereldmerken, Leminiscaat, Rotterdam, 2001.
MC GUIGAN, J.R. en MOYER, C.R., Managerial Economics, St. Paul, West
Publishing Company, 1989.
OP DE BEECK, M., Economie, KATHO-IPSOC, Kortrijk, 2003-2004.
OP DE BEECK, M., Sociaal-economische vraagstukken, KATHO-IPSOC, Kortrijk,
2003-2004.
SAFRANSKI, R., Hoeveel globalisering verdraagt de mens?, Atlas, Antwerpen,
2003.
VAN ROMPUY, P., Inleiding tot de economie, Universitaire Pers, Leuven, 1988.
VANDENBOGAERDE, B., Algemene economie, HHI, Harelbeke, 1997-1998.
VRANKEN, J. e.a., Armoede en sociale uitsluiting, jaarboek 2003,
Leuven/Leusden, Acco, 2003.
XX , Evolutie en profiel van de uitkeringstrekkers ten laste van de RVA - anno
2002, in OVER-WERK,
Steunpunt WAV, nr. 3, 2003.
XX, Fiscaliteit, ACV-militantenvorming.
Gecombineerd
onderwijs
- 100% contactonderwijs 40 lestijden
- 5 lesdagen van 9 tot 16u30 (pauze tussen 12u30-13u00)
Didactische
werkvormen
- tijdens deze module wordt gebruik gemaakt van filmmateriaal
(sociaal-economische info), evenals van beleidsteksten, syndicale
documenten, enz. Dit materiaal wordt gebruikt om a) bepaalde
begrippen te verduidelijken; b) de cursisten in staat te stellen de
sociaal-economische actualiteit op begrip te brengen
Studiemateriaal - a. nota's van de lector over de gedoceerde stof; b. copie van
wetenschappelijke teksten
Evaluatie
- de cursisten ontvangen op het einde van de module een lijst met (veel) vragen
over de stof. Deze vragen worden collectief beantwoord in groep. Vervolgens
kan elke cursist uit deze lijst twee vragen kiezen. De antwoorden op deze vragen
worden geëvalueerd als examen.
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
15
Leerinhouden
In het algemeen:
- mensbeelden, maatschappij- en cultuurmodellen in hun historische en
antropologische context: relativiteit, waardegebondenheid en
dynamisch karakter van menselijke cultuur
- zingevingsvraagstuk, zin en geluk
- actuele sociaal en politiek-filosofische thema’s die de maatschappij en
het sociaal werkveld beroeren, bijvoorbeeld rechtvaardigheid,
mensenrechten, arbeid en techniek
In het bijzonder:
- Wat is filosofie en ethiek?
- Wat is religie? Filosofische visies op religie
- filosofieën die aan de basis liggen van het hedendaagse politieke
systeem, wat is hun mens- en maatschappijbeeld, wat is democratie,
wat vinden we rechtvaardig, wat is de rol van utopieën?
- visies op economie, arbeid en ethiek
- wereldbeelden, etnocentrisme en ‘botsende beschavingen’
- Wat is de mens? Rol van arbeid/techniek, taal, bewustzijn en vrije wil
Doelstellingen
- een filosofisch denkkader kunnen hanteren als klankbord voor de
praktijk van het sociaal werk
- zich via lectuur en discussie zelf een weg kunnen banen in de
filosofische basisbegrippen en in het abstracte (cultuur)filosofische
denken
- kunnen reflecteren op de eigen praktijk vanuit een brede, open kijk en
het eigen professioneel handelen ethisch kunnen funderen
- mondig en kritisch kunnen participeren aan discussies over actuele
welzijnsthema’s
Begincompetenties - een open geest
Eindcompetenties
AC 1, 2, 3, 7, 8
ABC 2, 3
BSC 6, 18
Literatuur
boeken
Achterhuis, H., Utopie, Ambo, Amsterdam, 2006
Atkinson, S. (red.) Het Grote Filosofieboek, uitgeverij Veen Magazines, Diemen,
2011
De Waal, F., Een tijd voor empathie: wat de natuur ons leert over een betere
samenleving, Olympus/Atlas Contact, Amsterdam, 2009
Dupré, B., 50 inzichten filosofie: onmisbare basiskennis, Veen Magazines,
Diemen, 2008
Durant, W., Van Socrates tot Bergson: leven en leer der grote denkers, Querido,
Amsterdam, 1968 (1939)
Loewer, B. (red.) Filosofie in 30 seconden: 50 mijlpalen uit de geschiedenis van de
filosofie, Lannoo/Spectrum, Tielt/Houten, 2011
Marx, K. en Engels, F., Het communistisch manifest,
www.marxists.org/nederlands/marx-engels/1848/manifest/manif1.htm
Nietzsche, F., De vrolijke wetenschap, De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen,
1976 (1882)
Modulefiche Filosofische en ethische
vraagstukken
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
16
Onfray, M. Antihandboek voor de filosofie: tegendraadse lessen in de geest van
Socrates, Lemniscaat, Rotterdam, 2005 (2001)
Postman, N., Amusing Ourselves to Death: Public Discourse in the Age of Show
Business, Methuen, London, 1985
Roelands, K. en Vandendriessche, D. (red.) Sofia, mijn lief: een verkenning in de
filosofie, Plantyn, Mechelen, 2008
Southwell, G., De belangrijkste filosofische uitspraken van Socrates tot Hawking,
Roularta Books, Roeselaere, 2012
Störig, H.J., Geschiedenis van de filosofie, Het Spectrum, Utrecht, 1994 (1959)
Verhaeghe, P., De neoliberale waanzin: flexibel, efficiënt en gestoord, VUBPress,
Brussel, 2012
Verhofstadt, D., De liberale canon, Houtekiet/Liberaal Archief, Antwerpen/Gent,
2015
Woods, A. en Grant, T., De rede in opstand: marxistische filosofie en moderne
wetenschap, Wellred books, London, 2011 (1995)
tijdschriften
Dijkhuis, H., ‘Lesbrief Rousseau’, Stichting Internationale Spinozaprijs,
Amsterdam, 2012
Filosofie Magazine, nr7-8, juli-augustus 2012, jg 20, p.26-57
Filosofie Magazine, nr7-8, juli-augustus 2013, jg 21, p.32-45
stripverhalen
De Heer, M., Filosofie in beeld, Meinema, Zoetermeer, 2010
Gecombineerd
onderwijs
- 100% contactonderwijs 40 lestijden
- 5 lesdagen van 9 tot 16u30 (pauze tussen 12u30-13u00)
Didactische
werkvormen
- onderwijsleergesprek
- groepsgesprek
- debat
- doceren met ondersteunende middelen
- expertgroepen
Studiemateriaal eigen cursus
Evaluatie
- permanente evaluatie
- mondeling examen over zelfgekozen filosofisch thema
- mondelinge bespreking van kort filosofisch boek
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
17
Leerinhouden
- Wat is organisatieleer? (o.a. basisbegrippen)
- De organisatiemaatschappij en haar problemen
- Industrialisatie als basis van de organisatiemaatschappij
- Klassiek sociologische theorieën over organisatie: Marx en Weber (+
toepassingsopdrachten)
- Opkomst van het management, taylorisme en fordisme
- Human relations, sociotechniek, teamwerk en participatie
- HRM en lean production
- Organisatiecultuur, -structuur en -verandering
- de vakbond als organisatie
Doelstellingen
Algemeen:
- de voorwaarden voor een goed functionerende organisatie kennen en in een
reële organisatie kunnen beoordelen
- het klimaat, de cultuur, de taakverdeling en de structuur van een organisatie
kunnen
beschrijven en waarderen naar hun effect op de kwaliteit van de dienstverlening
- problemen en conflicten in organisaties kunnen duiden vanuit een aantal
wetmatigheden in de ontwikkeling van organisaties
- strategieën kennen om organisaties te beïnvloeden
Bijzonder:
- inzicht krijgen in de (arbeids)organisatie van bedrijven
- kunnen aangeven waarom nieuwe (arbeids)organisatorische methodes worden
geïntroduceerd en wat de effecten zijn op werknemers
- een eigen visie kunnen ontwikkelen op arbeidsorganisatie
Begincompetenties
Eindcompetenties
AC 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
ABC 1, 2
BSC 19, 21
Literatuur
Boeken en artikels
Benders, J. ‘Team Working: a Tale of Partial Participation’, in Bill Harley, Jeff
Hyman en Harvie Ramsay (red.), Participation and Democracy at Work, Palgrave
Macmillan, London, 2005, p.55-74
Benschop, A. ‘Taylor en het Scientific Management’, 1996, uit: Arbeidssociologie:
een inleiding, www.sociosite.net/labor/Taylor/Taylor.html
Blau, P.M., ‘Theories of organizations’, International Encyclopedia of the Social
Sciences, 1968, www.encyclopedia.com/topic/Organizations.aspx
Blommaert, J., Mutsaers, P. en Siebers, H., De 360° werknemer: de nieuwe
arbeidscultuur en de eindeloze concurrentie, EPO, Berchem, 2012
Braverman, H., Labor and monopoly capital: the degradation of work in the
twentieth century, Monthly Review Press, New York, 1998 (1974)
Brepoels, J., Wat zoudt gij zonder 't werkvolk zijn? Anderhalve eeuw
arbeidersstrijd in België, Deel 1 en 2, Kritak, Leuven, 1977 en 1981
Cohen, S., Ramparts of resistance: why workers lost their power and how to get
it back, Pluto Press, London, 2006
Modulefiche Organisatieleer
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
18
Cuyvers, G. en Mertens, J., Organisatiekunde: Praktijktheorie voor non-profit
organisaties, Wolters, Leuven, 1995
Delarue, A., G. Van Hootegem, R. Huys en S. Gryp ‘Werkt teamwerk? De PASO-
resultaten rond arbeidsorganisatie doorgelicht.’ in: OVER-WERK Tijdschrift van
het Steunpunt WAV, nr. 4, jaar 2004, p.159-162
Fantasia, R., Cultures of Solidarity: consciousness, action, and contemporary
American workers, University of California Press, Berkeley, 1988
Frege, C. en Kelly, J. (eds.), Varieties of Unionism: Strategies for Union
Revitalization in a Globalizing Economy, Oxford University Press, Oxford, 2004
Gollac, M. en Volkoff, S., ‘Citius, altius, fortius: L’intensification du travail’, in:
Actes de la recherche en sciences socials nr. 114, september 1996, p.54-67
Harley B., Jeff Hyman en Paul Thompson ‘The Paradoxes of Participation’, in: Bill
Harley, Jeff Hyman en Harvie Ramsay (red.), Participation and Democracy at
Work, Palgrave Macmillan, London, 2005, p.1-19
Hyman, R., Understanding European trade unionism: between market, class and
society, Sage, Londen, 2001
Lammers, C.J., Organisaties vergelijkenderwijs, Het Spectrum,
Utrecht/Antwerpen, 1983
Latteur, N., Le travail: une question politique, Aden/CEPAG, Brussel, Namen,
2013
Lievens, M., Het neoliberaal bedrog, SAP/Formation Léon Lesoil, Brussel, 2005
Luyendijk, J., Dit kan niet waar zijn: Onder bankiers, Atlas Contact,
Amsterdam/Antwerpen, 2015
Perrow, Ch;, ‘Organizational goals’, International Encyclopedia of the Social
Sciences, 1968, www.encyclopedia.com/topic/Organizations.aspx
Pruijt, H., ‘Anti-taylorism in Zweden’, Tijdschrift voor Politieke Ekonomie, 14e jrg.
nr. 3, jan. 1992, p.12-36,
www.eur.nl/fsw/staff/homepages/pruijt/publications/zweden
Robbins, S.P. en Judge, T.A., Gedrag in organisaties, Pearson Education,
Amsterdam, 2011
Salaman, G. ‘Work Design and Corporate Strategies’, in: John Allen, Peter
Braham en Paul G. Lewis (red.), Political and economic forms of modernity, Polity
Press, Cambridge, 1992, p.330-370
Sennett, R., The culture of the new capitalism, Yale University Press,
London/New Haven, 2006
Steijn, B., Werken in de informatiesamenleving, Koninklijke Van Gorcum, Asse,
2004
Thompson, P. en McHugh, D., Work organisations: a critical introduction,
Palgrave, Hampshire, New York, 2002
Vorming ABVV Metaal i.s.m. S. Bouquin, De nieuwe werkorganisaties, brochure
vormingsdienst ABVV Metaal
Vranken, J., Van Hootegem, G., Henderickx, E. en Vanmarcke, L., Het speelveld,
de spelregels en de spelers?, Acco, Leuven/Voorburg, 2013
Zimbardo, Ph., Het Lucifer-effect: Hoe gewone mensen zich laten verleiden tot
het kwaad, Lemniscaat, Rotterdam, 2010 (2007)
Gecombineerd
onderwijs
- 100% contactonderwijs 60 lestijden
- 7 lesdagen van 9 tot 16u30 (pauze tussen 12u30-13u00)
- Een afsluitende evaluatievoormiddag van 9 tot 12u30
Didactische
werkvormen
- doceren met ondersteunende middelen
- onderwijsleergesprek
- groepsgesprek
- expertgroepen
- bedrijfsbezoek om de leerinhoud aan de werkelijkheid te toetsen
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
19
Studiemateriaal Cursus op basis van teksten en powerpoints
Evaluatie
- 3 schriftelijke opdrachten over: controle, meerwaarde en bureaucratie
- Examendag: presentatie/paper over de arbeidsorganisatie in het eigen
bedrijf + feedback
Aantal Lestijden - 60 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
20
Leerinhouden
- het communicatieproces en het eigen communicatieprofiel (onder meer de
eigen sterktes en zwaktes - referentiekader)
- Het communicatie proces
- Communicatieaxioma’s
- keuze van communicatiekanalen
- basiselementen in communicatie: identiteit en filters; bewuste en onbewuste
communicatie, niveaus van communicatie, storingen, actief luisteren, meningen
en gevoelens uiten …
- verbale en non-verbale communicatie, feedback geven en ontvangen
- territorium
- assertiviteit, kritiek geven en krijgen
- taakgerichte communicatie: de eigen inbreng, samenvatten, argumenteren
- communicatie vanuit verschillen in cultuur, gender, positie
Doelstellingen
- algemeen: zowel vanuit een interactioneel als vanuit een instrumenteel
perspectief doelgericht en ondersteunend kunnen communiceren met
individuen en groepen. Dit vertaalt zich in:
- verbale en non-verbale signalen kunnen observeren en gebruiken bij
interpretaties
- een argumentatie kunnen opbouwen en kunnen overtuigen
- een inhoud op een systematische manier kunnen presenteren, aangepast aan
het bedoelde publiek
- kunnen opkomen voor zichzelf en de basiselementen van onderhandelen
kunnen hanteren
- effectief kunnen communiceren met verschillende doelgroepen en in
uiteenlopende contexten
- gesprekken en vergaderingen effectief en productief voorbereiden
- facetten van het communicatiegedrag van anderen kunnen analyseren en
coachingselementen kunnen gebruiken met het oog op een doelgerichte
bijsturing
- het eigen communicatiegedrag kunnen analyseren en bijsturen in de richting
van meer doelmatigheid
Begincompetenties Professionele communicatie hanteren binnen groep en organisatie
Eindcompetenties
AC 3, 5, 7
ABC 1, 2
BSC 9, 11, 13, 14, 19, 20, 21
Literatuur
Boeken en tijdschriftartikels
BELENS, S., GEENS, C., e.a., Vaardigheden in het omgaan met mensen, Acco,
Leuven, 1980.
DE VRIES – GEERVLIET, L., Weet wat je zegt - een inleiding in de communicatie
voor begeleiders en
hulpverleners, Nelissen/Baarn,1996.
FONTANA, D., Sociale vaardigheden op het werk, Intro Nijkerk, 1991.
LANG, G., Methodiek van gesprekstraining, Nelissen, Baarn, 1998.
LUYK, F., Vaardig communiceren, Nijhoff, Leiden, 1987.
NIJSSEN,A.M., Lichaamstaal: niet-verbaal communiceren, Standaard Uitg.,
Antwerpen, 1997.
OOMKES, F., Communicatieleer, Boom, Meppel, 2000.
Modulefiche Communicatieve vaardigheden
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
21
OOMKES, F., Handboek voor gesprekstraining, Boom, Meppel, 1976.
SOVACO, VERLIEFDE e.a. Sociaal vaardig, Acco, 1997.
SOVA-GROEP, Samen werken, samen leren. Werkboek Sociale vaardigheden,
Nelissen, Baarn, 1997.
STEEHOUDER, M., (e.a.), Leren communiceren. Procedures van mondelinge en
schriftelijke
communicatie, Wolters, Noordhoff, Groningen, 1984
STEENS, R., Menselijke communicatie, Interactieacademie, Antwerpen, 1993.
SUYLEN, A.A.A.M., Van rollenspel naar realiteit, Regionaal Educatief Centrum
Zuid-Limburg, Heerlen, 1992.
VAN CRAEN, W., Omgaan met anderen. Een communicatiekunst,
Leuven/Amersfoort, 1992.
VAN MEER, K., VAN NEIJENHOF, J., Elementaire sociale vaardigheden, Van
Loghum, Diegem, 1997.
VENEMA, A., Schrijven voor welzijnswerkers, Coutinho, Bussem, 2000.
VEREYCKEN, P., e.a., Omgaan met anderen, opkomen voor jezelf -
cursusmateriaal sociale
vaardigheid, onuitgegeven, 1992.
VERHULST, Sociaal vaardig, praktijkboek voor dienstverleners, Wolters-
Noordhoff, Groningen, 1992.
VROLIJK, A., en ONEL, M., Rollenspelen, simulaties en ijsbrekers.
Gereedschappen voor trainingen in
gesprekstechniek, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten/Zaventem, 1994.
WATZLAWICK, P. e.a., De pragmatische aspecten van de menselijke
communicatie, Van Loghum
Slaterus, Deventer, 1972.
WIERTZEMA, K., Doelmatig communiceren : basisprincipes, Coutinho, Bussem ,
1994.
Gecombineerd
onderwijs
- 100% contactonderwijs 40 lestijden
- 5 lesdagen van 9 tot 16u30 (pauze tussen 12u30-13u00)
Didactische
werkvormen
Inhoudelijke presentaties, demonstraties, vaardigheidstraining door
middel van oefeningen en nabespreking
Studiemateriaal Cursustekst
Evaluatie
De student krijgt een bepaald communicatief filmfragment te zien.
Via observatie wordt een analyse gemaakt van deze communicatie op basis van
de communicatiepatronen, begrippen en concepten die in de cursus behandeld
werden.
Hij motiveert waarom het desbetreffende fragment een voorbeeld is van de
desbetreffende communicatiepatronen, begrippen en concepten
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
22
Leerinhouden
- soorten groepen en vergaderingen
- kernelementen van efficiënt vergaderen
- communicatie en besluitvorming in groepen
- rollen en posities in groepen
- ontwikkelingen in groepen
- macht, beïnvloeding en leiding in groepen
- conflictpreventie en conflicthantering
- onderhandelen: intensiteit van belangen, structuur van een onderhandeling,
procedures, creativiteit bij onderhandelingen
Doelstellingen
- algemeen: op een constructieve wijze kunnen samenwerken in een groep en
begeleidend kunnen optreden. Dit vertaalt zich in:
- bewust en creatief methodieken kunnen hanteren om iedereen in de groep tot
zijn recht te laten komen
- doeltreffend kunnen participeren aan en interveniëren in een groep in
verschillende
groepsstadia
- verantwoordelijkheid kunnen opnemen en delen in functie van een gezamenlijk
te bereiken resultaat
- constructief kunnen vergaderen en overleggen in een groep
- overleg efficiënt en doelgericht kunnen organiseren
- op een creatieve manier methodische ondersteuning kunnen bieden bij
vergaderingen
- conflicten in een groep constructief kunnen hanteren en begeleiden
- het eigen overleggedrag en conflicthanteringsgedrag in de groep kunnen
analyseren en bijsturen in de richting van meer doelmatigheid
- coachingselementen kunnen gebruiken met het oog op een doelgerichte
bijsturing van het overleggedrag in de groep
Begincompetenties Feitelijk samenwerken met anderen in een professionele context
Eindcompetenties
AC 3, 5, 6, 7
ABC 1, 2
BSC 3, 4, 7, 8, 16, 17, 18, 21, 23
Literatuur
Boeken en tijdschriften
ANTONS, K., Groepsdynamika in de praktijk, Samsom, Alphen aan de Rijn,,1976.
BAKKER-RINGELING, C., Vergadertechnieken en notuleren, Effectieve
communicatie I, deel 1b., ductor,
Apeldoorn, 1990.
COPPOOLSE, P., Teamvorming, Werkboek over sociaal-emotionele processen in
samenwerkingsverbanden , PMreeks, H. Nelissen, Baarn , 1984.
HUIJG, J.P., JONGERIUS M., e.a. (red), Leren en leven met groepen. Handleiding
voor het werken in en
met groepen, Samsom, Alphen a/d Rijn/Brussel, 1990.
MULDER, L. VOORS, W., HAGEN, H., Oefeningenboek voor groepen, 150 korte
oefeningen, Samsom,
Alphen aan de Rijn, 1989.
PHILIPS, G.M., (e.a.), Het groepsgesprek: praktijkboek voor deelnemer, De
Toorts, Haarlem, 1980.
REMMERSWAAL, J., Handboek groepsdynamica, Nelissen, Baarn, 1995.
Modulefiche Samenwerkingsvaardigheden
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
23
SCHERMER, K., Effectief vergaderen, Teleac, Utrecht, 1991.
SCHERMER, K., en WIJN, M., Vergaderen en onderhandelen, Zaventem, derde
druk, 1992.
STEMERDING, A.H.S., Vergadertechniek en groepsgesprek, Samsom, Alphen a/d
Rijn, 1979.
VAN BEERS, T., e.a., Training Sociale Vaardigheden - een praktische handleiding
voor het werken met
groepen, CIP, Stichting Welzijnspublicatie, uitgeverij SWP, 1987.
VAN LENTE, G., De groep - processen en patronen, Aula, 1991.
Gecombineerd
onderwijs
- 100% contactonderwijs 40 lestijden
- 5 lesdagen van 9 tot 16u30 (pauze tussen 12u30-13u00)
Didactische
werkvormen
Inhoudelijke presentaties, demonstraties, vaardigheidstraining door
middel van oefeningen en nabespreking
Studiemateriaal Verschillende teksten rond de opgegeven leerinhouden worden digitaal
ter beschikking gesteld.
Evaluatie
Paper schrijven waarin de student schrijft een casus uitwerkt binnen de eigen
werksituatie waarin de samenwerking problematisch verloopt.
Student maakt een analyse van deze situatie op basis van modellen, begrippen,
concepten die in de cursus worden aangereikt. Op basis van deze analyse werkt
de student een stappenplan uit om deze situatie in beweging te krijgen. Door
middel van modellen, begrippen en concepten motiveert de student motiveert
de student het hele traject op zich en de verschillende stappen. Student geeft
aan welke problemen/weerstanden hij kan tegenkomen en hoe hij daar mee zal
omgaan.
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
24
Leerinhouden
- thema’s waarbij inzichten en methoden uit de andere modules verwerkt
worden, in verband gebracht worden met de eigen praktijk en geïntegreerd
worden
- thema’s die de individuele cursisten vanuit de eigen praktijk als leermateriaal
inbrengen
- leerstijlen en het proces van integrerend leren
Doelstellingen
- zichzelf als lerende kunnen positioneren in de opleidings- en praktijkcontext
- de eigen praktijkcontext kunnen situeren in het bredere professionele veld
- kunnen reflecteren op concrete praktijksituaties en het eigen handelen hierin
kunnen plaatsen
- verschillende leerstijlen kunnen integreren in functie van de eigen groei in
professioneel handelen
- zichzelf als lerende kunnen positioneren in de opleidings- en praktijkcontext
- de eigen praktijkcontext kunnen situeren in het bredere professionele veld
- kunnen reflecteren op concrete praktijksituaties en het eigen handelen hierin
kunnen plaatsen
- verschillende leerstijlen kunnen integreren in functie van de eigen groei in
professioneel handelen
- de eigen sterktes en beperktheden kunnen identificeren in functie van het
professioneel handelen
Begincompetenties de competenties die opgebouwd werden in de eigen werksituatie
(professionele ervaring) en in het vlak van syndicaal werk
Eindcompetenties
AC 1, 3, 5, 7, 8
ABC 2, 3
BSC alle beroepsspecfieke competenties komen in deze eenheid aan bod
Literatuur
Boeken en tijdschriftartikels
BOLHUIS, S., Leren en veranderen bij volwassenen, een nieuwe benadering,
Coutinho, 1995.
CALLENS, I., Het concept levend leren, VU Boekhandel, Amsterdam.
CURVERS, M., Je moet het zelf doen – leerbelemmeringen overwinnen in de
basiseducatie, Anthos/SVE
Schoten, 1986.
DIJKMAN, M., Didactiek en lerende volwassenen, Van Mantgem en de Does,
Leiden, 1993.
DUSAUCHOIT, V., Vanuit de ervaring - Vormingswerk met volwassenen, KAV-
uitgave, Acco, Leuven,
1991.
ERKAMP, A., Educatief werken met volwassenen, Stichting Proefprojecten Open
School,
ERKAMP, A., Ervaringsleren, Praktijkinformatie voor vorming en onderwijs,
Anthos,SVE,
HAMMEN-POLDERMANS R., Onder volwassenen - Werkboek Sociale Kennis en
Vaardigheden voor
educatief werkers, Acco/SLO, 1992.
HENDRIKSEN, J., Levend leren – Theorie en praktijk van de themagecentreerde
interactie, De Horstink,
Amerfsfoort, 1982.
Modulefiche Geïntegreerde
competentieverwerving 1
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
25
HENNING, L., Volwassen leren – een model van ervaringsleren nader bekeken,
Nelissen/Baarn, 1981.
KOLB, D., Career development, personal growth and experiential learning, The
organizational
Behavoir Reader, Prentice Hall, New Jersey, 1974.
KOLB, D., Experiential learning Experience as the source of learning and
development, Prentice Hall,
inC., Englewoord Cliffs, New Jersey, 1984.
OFMAN, D., VAN DER WECK, R., De kernkwaliteiten van het enneagram,
Striptum Management.
PEPPING, E., Samen werken aan verandering via het werken aan de
beroepshouding, in
Systeemteoretisch Bulletin, jr. 12, nr. 4, 1993-1994, blz. 274-286.
VAN RIET, N. en WOUTERS, H., Mondig worden met taal, Dekker en van de Vegt,
1989.
ZON, VAN W. (red.), Volwasseneneducatie - Terreinverkenning en methodische
uitgangspunten van
de basiseducatie, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 1990.
Gecombineerd
onderwijs - 100% afstandsonderwijs 40 lestijden
Didactische
werkvormen
- Een eenvoudig opzet ligt aan de basis van de ‘GCV’. De cursisten sluiten de
opleiding Syndicaal Werk af met een eindwerk.
Met dit eindwerk kan gestart worden vanaf het begin van de opleiding.
Dit eindwerk bestaat uit twee delen:
Deel 1.
Het beantwoorden, op basis van parate kennis, van een vragenlijst getiteld ‘De
arbeidsenquête’. De opgave is voor iedereen dezelfde. De antwoorden worden
individueel beantwoord. Bedoeling: de cursisten een instrument bezorgen
waarmee ze de stand van hun kennis over hun werk- en syndicale situatie
kunnen meten én hen een methode aanreiken die kan bijdragen tot het (verder)
uitwerken van een aangepaste syndicale strategie en -tactiek. De ‘enquête’ kan
gelezen worden als een verzameling van punten en thema's waarnaar vanuit een
perspectief van syndicaal werk moet worden gekeken . De idee van de
‘arbeidsenquête’ is al tamelijk oud. Ze ontstond binnen de arbeidersbeweging in
de 19de
eeuw. Marx was één van de eerste die zo een enquête ontwierp,
ogenschijnlijk om de arbeidersklasse in kaart te kunnen brengen, vooral echter
om arbeiders toe te laten zich inzicht in het uitbuitingsmechanisme en in de
werking van de kapitalistische economie toe te eigenen. De ‘arbeids’- of liever
‘arbeidersenquête’ was vrij populair in de jaren zestig en zeventig van de 20ste
eeuw in het verzet van de fordistische arbeiders tegen een despotische
arbeidsorganisatie (maar werd ook gebruikt door 'intelligente' managers, dit was
vooral het geval in de automobielfabrieken van Noord-Italië...).
Zoals gesteld worden de vragen beantwoord op basis van ‘parate kennis’,
gewoon aan de hand van wat de cursist weet en niet weet, zonder
voorafgaandelijk onderzoek. Het gaat dus in zekere zin om een ‘auto-enquête’
waarvan de resultaten in geen enkel opzicht publiek worden gemaakt of gebruikt
worden voor andere doeleinden (de lector is geen arbeidssocioloog of -
psycholoog en werk niet voor een studiebureau of voer heimelijk geen
persoonlijk onderzoek uit!; de cursisten zijn geen proefpersonen!). Het is goed
mogelijk dat een deel, zelfs een vrij groot deel van de vragen niet kan
beantwoord worden. In dit geval antwoordt de cursist met ‘niet van toepassing’
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
26
of ‘weet het niet’.
Daar het om heel veel vragen gaat - echter niet noodzakelijk om evenveel
antwoorden - valt het geheel uiteen in twee delen. Per deel kan een cijfer
worden behaald. Hieraan beantwoorden GCV1 en GCV2:
(deel 1:) vragen 1 - 294 (= GCV 1)
(deel 2:) vragen 295 - 447 (= GCV 2)
De cursist kan voor het beantwoorden van de vragen gebruik maken van een
word-document, een copie van de vragenlijst.
De antwoorden mogen kort zijn (geen ellenlange zinnen) maar de cursist zorgt er
tegelijk voor dat de antwoorden leesbaar blijven (niet té veel afkortingen, niet té
veel ‘zinnen’ van één woord). Er moet - in dit stadium van de GCV - echter niet
gezocht worden naar een (al te) ‘correct taalgebruik’. ‘Correct schrijven’ kan
immers voor storende obstakels, remmingen, drempels e.d. zorgen.
Deel 2.
Het schrijven van een individueel of persoonlijk werk, d.w.z. vanuit een
individuele opgave die de cursist zelf kiest. In dit deel wordt min of meer
gedetailleerd ingegaan op een bepaald thema of een probleem dat rechtstreeks
aansluit bij de individuele werk-, syndicale of leefsituatie van de cursist(e). In
tegenstelling tot de ‘Arbeidsenquête’ kan dit deel wél wat ‘onderzoek’ of wat
opzoekingswerk met zich mee brengen, hoewel het aangewezen is om uit te
gaan van persoonlijke ervaringen (dus: niet informatie copiëren die men op het
internet of elders kan terugvinden). Hopelijk kunnen deze ervaringen of in ieder
geval conclusies uit deze ervaringen dienen voor een volgende stap in het
syndicaal werk, ook indien deze conclusies veeleer negatief zijn. Wat de lector
hiermee wil zeggen is dat dit tweede deel van de ‘GCV’ gerust doeleinden mag
dienen die ‘vreemd’ zijn aan de GCV of resultaten kan bevatten die bruikbaar zijn
in een bepaalde werk-, syndicale... situatie.
Om het wat minder abstract te maken geef ik enkele voorbeelden van
mogelijkheden.
- Voorbeeld: cursist(e) X heeft bij het invullen van de vragenlijst vastgesteld dat
hij/zij uiteindelijk slecht op de hoogte is van de wijze waarop het bedrijf in elkaar
steekt gezien van de kant van het kapitaal. Deze informatie kan nochtans
noodzakelijk zijn daar de syndicale delegatie behoefte kan hebben aan gepaste
antwoorden op de voortdurende herstructureringen van het bedrijf. Cursist(e) X
besluit dan ook om in het kader van de ‘GCV’ een onderzoek uit te voeren naar
de relatie tussen de herstructureringen en de evolutie van de winst van het
bedrijf.
- Voorbeeld: cursist(e) Y kan onmogelijk in het kader van de vragenlijst een kort
antwoord geven op de vragen die betrekking hebben op de sociale strijd binnen
het bedrijf. Cursist(e) Y komt juist uit een scherp sociaal conflict dat een
gedetailleerde beschrijving verdient. Cursist(e) Y maakt een soort achteraf-
‘dagboek’ van dit conflict (eventueel bestemd voor de syndicale vorming) en
dient dit ‘dagboek’ in als deel 2 van zijn/haar eindwerk.
- Voorbeeld: cursist(e) Z is doorheen het beantwoorden van de vragen naar de
‘gezondheid’ van het personeel geïnteresseerd geraakt in de omvang van het
fenomeen ‘stress’ in het bedrijf (kan zowel een pruvé-onderneming, een
openbare dienst, een hospitaal, een onderwijsinstelling of een vakbond zijn....)
en vraagt zich af hoe dit fenomeen kan opgenomen worden binnen de sociale
strijd. Om het terrein te verkennen neemt cursist(e) Z enkele interviews af van
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
27
personeelsleden en neemt deze interviews als uitgangspunt voor zijn/haar
tweede deel van het eindwerk.
- Andere voorbeelden: een verslag schrijven over CAO-onderhandeligen;
ervaringen neerschrijven over hoe de besluitvorming werkt in de vakbond;
ervaringen met het werken met bepaalde eisen neerschrijven; een bepaald
syndicaal programmapunt becommnetariëren vanuit persoonljke ervaringen die
tevens collectieve ervaringen kunnen zijn; een kritische bespreking maken van
een boek of een film die aansluit bij persoonlijke syndicale ervaringen,
ervaringen neerschrjven over de relatie vakbond – politiek, de relatie met
andere sociale bewegingen; een ‘syndicale autobiografie’ schrijven, enz.... Aan
de cursist (e): Aarzel niet om thema’s of onderwerpen te bedenken of uit te
vinden!
Studiemateriaal
- De zeer uitgebreide vragenlijst waarvan hoger sprake peilt naar de
diverse sequenties van het arbeids- én kapitaalsproces, naar de
algemene economische situatie van het bedrijf (kapitaal, raad van
beheer, balans, investeringen, winstvoet), naar wat geproduceerd en
verkocht wordt, naar hoe geproduceerd wordt (arbeidsobjecten,
technologieën, arbeidsorganisatie, arbeidsproductiviteit en
arbeidsintensiteit), naar de tewerkstelling, de arbeidsduur, de
kwalificatiestructuur van de arbeidskracht, de lonen, het organigram
van de arbeidskracht, de arbeidsongevallen en ziekten maar ook naar
de verschillende, zowel individuele als collectieve verzetsvormen, naar
de syndicale aanwezigheid, organisatie en werking in de diverse
segmenten van het bedrijf en naar de opbouw van het sociaal overleg in
het bedrijf.
Evaluatie
- Ideaal: evaluatie van de enquêteresulaten en eindwerken in groep. In de
praktijk werkt deze formule niet (gebrek aan eductief verlof-uren e.d.) zodat de
evaluatie een individueel karakter heeft. De evaluatie kan zowel mondeling als
schriftelijk plaats vinden.
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
28
Leerinhouden
- thema’s waarbij inzichten en methoden uit de andere modules verwerkt
worden, in verband gebracht worden met de eigen praktijk en geïntegreerd
worden
- thema’s die de individuele cursisten vanuit de eigen praktijk als leermateriaal
inbrengen
- leerstijlen en het proces van integrerend leren
Doelstellingen
- zichzelf als lerende kunnen positioneren in de opleidings- en praktijkcontext
- de eigen praktijkcontext kunnen situeren in het bredere professionele veld
- kunnen reflecteren op concrete praktijksituaties en het eigen handelen hierin
kunnen plaatsen vanuit de inzichten verworven tijdens de modules
- verschillende leerstijlen kunnen integreren in functie van de eigen groei in
professioneel handelen
- de eigen sterktes en beperktheden kunnen identificeren en hanteren in functie
van het professioneel handelen
Begincompetenties professionele ervaringen en ervaringen inzake syndicaal werk van de
cursist(e)
Eindcompetenties
Literatuur
Boeken en tijdschriftartikels
BOLHUIS, S., Leren en veranderen bij volwassenen, een nieuwe benadering,
Coutinho, 1995.
CALLENS, I., Het concept levend leren, VU Boekhandel, Amsterdam.
CURVERS, M., Je moet het zelf doen – leerbelemmeringen overwinnen in de
basiseducatie, Anthos/SVE
Schoten, 1986.
DIJKMAN, M., Didactiek en lerende volwassenen, Van Mantgem en de Does,
Leiden, 1993.
DUSAUCHOIT, V., Vanuit de ervaring - Vormingswerk met volwassenen, KAV-
uitgave, Acco, Leuven,
1991.
ERKAMP, A., Educatief werken met volwassenen, Stichting Proefprojecten Open
School,
ERKAMP, A., Ervaringsleren, Praktijkinformatie voor vorming en onderwijs,
Anthos,SVE,
HAMMEN-POLDERMANS R., Onder volwassenen - Werkboek Sociale Kennis en
Vaardigheden voor
educatief werkers, Acco/SLO, 1992.
HENDRIKSEN, J., Levend leren – Theorie en praktijk van de themagecentreerde
interactie, De Horstink,
Amerfsfoort, 1982.
HENNING, L., Volwassen leren – een model van ervaringsleren nader bekeken,
Nelissen/Baarn, 1981.
KOLB, D., Career development, personal growth and experiential learning, The
organizational
Behavoir Reader, Prentice Hall, New Jersey, 1974.
KOLB, D., Experiential learning Experience as the source of learning and
development, Prentice Hall,
inC., Englewoord Cliffs, New Jersey, 1984.
Modulefiche Geïntegreerde
competentieverwerving 2
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
29
OFMAN, D., VAN DER WECK, R., De kernkwaliteiten van het enneagram,
Striptum Management.
PEPPING, E., Samen werken aan verandering via het werken aan de
beroepshouding, in
Systeemteoretisch Bulletin, jr. 12, nr. 4, 1993-1994, blz. 274-286.
VAN RIET, N. en WOUTERS, H., Mondig worden met taal, Dekker en van de Vegt,
1989.
ZON, VAN W. (red.), Volwasseneneducatie - Terreinverkenning en methodische
uitgangspunten van
de basiseducatie, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 1990.
Gecombineerd
onderwijs
- 100% afstandsonderwijs 40 lestijden
Didactische
werkvormen
-
- Een eenvoudig opzet ligt aan de basis van de ‘GCV’. De cursisten sluiten de opleiding Syndicaal Werk af met een
eindwerk.
Met dit eindwerk kan gestart worden vanaf het begin van de opleiding.
Dit eindwerk bestaat uit twee delen:
Deel 1.
Het beantwoorden, op basis van parate kennis, van een vragenlijst getiteld ‘De arbeidsenquête’. De opgave is voor
iedereen dezelfde. De antwoorden worden individueel beantwoord. Bedoeling: de cursisten een instrument bezorgen
waarmee ze de stand van hun kennis over hun werk- en syndicale situatie kunnen meten én hen een methode aanreiken
die kan bijdragen tot het (verder) uitwerken van een aangepaste syndicale strategie en
worden als een verzameling van punten en thema's waarnaar vanuit een perspectief van syndicaal werk moet worden
gekeken . De idee van de ‘arbeidsenquête’ is al tamelijk oud. Ze ontstond binnen de arbeidersbeweging in de 19
Marx was één van de eerste die zo een enquête ontwierp, ogenschijnlijk om de arbeiders
brengen, vooral echter om arbeiders toe te laten zich inzicht in het uitbuitingsmechanisme en in de werking van de
kapitalistische economie toe te eigenen. De ‘arbeids’- of liever ‘arbeidersenquête’ was vrij populair in de jaren z
zeventig van de 20ste
eeuw in het verzet van de fordistische arbeiders tegen een despotische arbeidsorganisatie (maar
werd ook gebruikt door 'intelligente' managers, dit was vooral het geval in de automobielfabrieken van Noord
Zoals gesteld worden de vragen beantwoord op basis van ‘parate kennis’, gewoon aan de hand van wat de cursist weet
en niet weet, zonder voorafgaandelijk onderzoek. Het gaat dus in zekere zin om een ‘auto
resultaten in geen enkel opzicht publiek worden gemaakt of gebruikt worden voor andere doeleinden (de lector is geen
arbeidssocioloog of - psycholoog en werk niet voor een studiebureau of voer heimelijk geen persoonlijk onderzoek uit!;
de cursisten zijn geen proefpersonen!). Het is goed mogelijk dat een deel, zelfs een vrij groot deel van de vragen niet kan
beantwoord worden. In dit geval antwoordt de cursist met ‘niet van toepassing’ of ‘weet het niet’.
Daar het om heel veel vragen gaat - echter niet noodzakelijk om evenveel antwoorden
delen. Per deel kan een cijfer worden behaald. Hieraan beantwoorden GCV1 en GCV2:
(deel 1:) vragen 1 - 294 (= GCV 1)
(deel 2:) vragen 295 - 447 (= GCV 2)
De cursist kan voor het beantwoorden van de vragen gebruik maken van een word
vragenlijst.
De antwoorden mogen kort zijn (geen ellenlange zinnen) maar de cursist zorgt er tegelijk voor dat de antwoorden
leesbaar blijven (niet té veel afkortingen, niet té veel ‘zinnen’ van één woord). Er moet
echter niet gezocht worden naar een (al te) ‘correct taalgebruik’. ‘Correct schrijven’ kan immers voor storende obstakels,
remmingen, drempels e.d. zorgen.
Deel 2.
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
30
Het schrijven van een individueel of persoonlijk werk, d.w.z. vanuit een individuele opgave die de cursist zelf kiest. In dit
deel wordt min of meer gedetailleerd ingegaan op een bepaald thema of een probleem dat rechtstreeks aansluit bij de
individuele werk-, syndicale of leefsituatie van de cursist(e). In tegenstelling tot de ‘Arbeidsenquête’ kan dit deel wél wat
‘onderzoek’ of wat opzoekingswerk met zich mee brengen, hoewel het aangewezen is om uit te gaan van persoonlijke
ervaringen (dus: niet informatie copiëren die men op het internet of elders kan terugvinden). Hopel
ervaringen of in ieder geval conclusies uit deze ervaringen dienen voor een volgende stap in het syndicaal werk, ook
indien deze conclusies veeleer negatief zijn. Wat de lector hiermee wil zeggen is dat dit tweede deel van de ‘GCV’ gerust
doeleinden mag dienen die ‘vreemd’ zijn aan de GCV of resultaten kan bevatten die bruikbaar zijn in een bepaalde werk
syndicale... situatie.
Om het wat minder abstract te maken geef ik enkele voorbeelden van mogelijkheden.
- Voorbeeld: cursist(e) X heeft bij het invullen van de vragenlijst vastgesteld dat hij/zij uiteindelijk slecht op de hoogte is
van de wijze waarop het bedrijf in elkaar steekt gezien van de kant van het kapitaal. Deze informatie kan nochtans
noodzakelijk zijn daar de syndicale delegatie behoefte kan hebben aan gepaste antwoorden op de voortdurende
herstructureringen van het bedrijf. Cursist(e) X besluit dan ook om in het kader van de ‘GCV’ een onderzoek uit te voeren
naar de relatie tussen de herstructureringen en de evolutie van de winst van het bedrijf.
- Voorbeeld: cursist(e) Y kan onmogelijk in het kader van de vragenlijst een kort antwoord geven op de vragen die
betrekking hebben op de sociale strijd binnen het bedrijf. Cursist(e) Y komt juist uit een scherp sociaal conflict da
gedetailleerde beschrijving verdient. Cursist(e) Y maakt een soort achteraf-‘dagboek’ van dit conflict (eventueel bestemd
voor de syndicale vorming) en dient dit ‘dagboek’ in als deel 2 van zijn/haar eindwerk.
- Voorbeeld: cursist(e) Z is doorheen het beantwoorden van de vragen naar de ‘gezondheid’ van het personeel
geïnteresseerd geraakt in de omvang van het fenomeen ‘stress’ in het bedrijf (kan zowel een pruvé
openbare dienst, een hospitaal, een onderwijsinstelling of een vakbond zijn....) en vraagt zich af hoe dit fenomeen kan
opgenomen worden binnen de sociale strijd. Om het terrein te verkennen neemt cursist(e) Z enkele interviews af van
personeelsleden en neemt deze interviews als uitgangspunt voor zijn/haar tweede deel van het eindwerk.
- Andere voorbeelden: een verslag schrijven over CAO-onderhandeligen; ervaringen neerschrijven over hoe de
besluitvorming werkt in de vakbond; ervaringen met het werken met bepaalde eisen neerschrijven; een bepaald syndicaal
programmapunt becommnetariëren vanuit persoonljke ervaringen die tevens collectieve ervaringen kunnen zijn; een
kritische bespreking maken van een boek of een film die aansluit bij persoonlijke syndicale ervaringen, ervaringen
neerschrjven over de relatie vakbond – politiek, de relatie met andere sociale bewegingen; een ‘syndicale autobiografie’
schrijven, enz.... Aan de cursist (e): Aarzel niet om thema’s of onderwerpen te bedenken of uit te vinden!
Studiemateriaal
- De zeer uitgebreide vragenlijst waarvan hoger sprake peilt naar de
diverse sequenties van het arbeids- én kapitaalsproces, naar de
algemene economische situatie van het bedrijf (kapitaal, raad van
beheer, balans, investeringen, winstvoet), naar wat geproduceerd en
verkocht wordt, naar hoe geproduceerd wordt (arbeidsobjecten,
technologieën, arbeidsorganisatie, arbeidsproductiviteit en
arbeidsintensiteit), naar de tewerkstelling, de arbeidsduur, de
kwalificatiestructuur van de arbeidskracht, de lonen, het organigram
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
31
van de arbeidskracht, de arbeidsongevallen en ziekten maar ook naar
de verschillende, zowel individuele als collectieve verzetsvormen, naar
de syndicale aanwezigheid, organisatie en werking in de diverse
segmenten van het bedrijf en naar de opbouw van het sociaal overleg in
het bedrijf.
Evaluatie
- Ideaal: evaluatie van de enquêteresulaten en eindwerken in groep. In de
praktijk werkt deze formule niet (gebrek aan eductief verlof-uren e.d.) zodat de
evaluatie een individueel karakter heeft. De evaluatie kan zowel mondeling als
schriftelijk plaats vinden.
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
32
Leerinhouden
Een geïntegreerde opdracht op basis van de competenties verworven in de
verschillende modules
en de werkpraktijk
Doelstellingen
- zelfstandig nieuwe informatie kunnen integreren en vertalen naar verbetering
van het agogisch handelen
- vanuit de eigen praktijkervaring een probleem kunnen detecteren en
analyseren, hierover reflecteren met behulp van het verworven materiaal uit de
opleiding en de praktijk
- mensen rond het probleem kunnen sensibiliseren
- individueel of in groep een praktijkvisie kunnen ontwikkelen
- die praktijkvisie op een heldere manier kunnen presenteren en hierover
communiceren met mensen uit de opleiding en het werkveld
Begincompetenties professionele ervaring en ervaring met syndicaal werk van de cursisten
Eindcompetenties
AC 1, 2, 4, 3, 5, 7, 8
ABC 2, 3
BSC alle beroepsspecifieke competenties komen in deze eenheid aan bod
Literatuur
Boeken en tijdschriftartikels
BURGER, P. en DE JONG, J., Handboek Stijl. Adviezen voor aantrekkelijk
schrijven, Martinus Nijhoff
uitgevers, Groningen.
CALLENS, E.O., Hoe verzorg ik de afwerking van mijn licentiaatsverhandeling -
werk van einde
studies - eindverhandeling - proefschrift - eindrapport - monografie -
dissertatie - scriptie - thesis?,
Univ-paper international, Kortrijk, 1992.
GENIE, G., Het werk van einde studiën. Literatuurverwerking en vormgeving,
3de druk, NBLC, Den
Haag, 1993.
JESPERS, J.R., De scriptie, 8ste druk, Acco, Leuven, 1981.
LAMERS, H.A.J.M., Hoe schrijf ik een wetenschappelijke tekst? Een handleiding
om scripties,
verslagen, dissertaties, rapporten en beleidsnota's te schrijven, 4de herziene
druk, Countinho,
Muiderberg, 1986.
LERNOUT, G., Gutenberg voorbij. Struikelend over kennis, In: De Standaard der
letteren, nr. 2500, 6 april
2000.
ECO, U., Hoe schrijf ik een scriptie, Bert Bakker, Amsterdam, 1985.
MALTHA, D.J., Handleiding voor het maken van scripties, 2de herziene druk,
Tijdstroom, Lochem, 1979.
OVERDUIN, B., Rapporteren. Het schrijven van rapporten, nota's, scripties en
artikelen, 3de druk,
Spectrum, Utrecht, 1990.
REGOUIN, W., Rapportage: een gids voor begeleiders, hulp- en dienstverleners,
Van Gorcum, Assen,
1995.
Modulefiche Geïntegreerde
competentieverwerving 3
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
33
STEEHOUDER, M., e.a., Leren communiceren, handboek voor mondelinge en
schriftelijke
communicatie, 4de herziene druk, Groningen, 1999.
STEEN, P., Rapporteren in organisaties. Leer- en oefenboek voor het schrijven
van rapporten,
Wolters-Noordhoff, Groningen, 1987.
VAN COILLIE, J., Bij de tekst. Schrijfboek voor sociaal werkers, Wolters Plantyn,
1998.
VAN COILLIE, J., en MERTENS, V., Gewoon goed schrijven, Garant,
Leuven/Apeldoorn, 1994.
VAN DEN BOOMEN, M., en VAN DER LANS, J., Schrijfwerk. Een handleiding voor
de non-profitsector,
Bohn Stafleu Van Loghum, Houten/Antwerpen, 1991.
VAN DEN HEUVEL, J.H.J., Hoe schrijf ik een werkstuk of scriptie, Spectrum,
Utrecht, 1994.
WILLOCX, C., Citeren en refereren. Schriftelijke, mondelinge en audiovisuele
bronnen, 4de druk,
Garant, Leuven/Apeldoorn, 1998.
Gecombineerd
onderwijs
- 100% afstandsonderwijs 40 lestijden
Didactische
werkvormen
- Een eenvoudig opzet ligt aan de basis van de ‘GCV’. De cursisten sluiten de opleiding Syndicaal Werk af met een
eindwerk.
Met dit eindwerk kan gestart worden vanaf het begin van de opleiding.
Dit eindwerk bestaat uit twee delen:
Deel 1.
Het beantwoorden, op basis van parate kennis, van een vragenlijst getiteld ‘De arbeidsenquête’. De opgave is voor
iedereen dezelfde. De antwoorden worden individueel beantwoord. Bedoeling: de cursisten een instrument bezorgen
waarmee ze de stand van hun kennis over hun werk- en syndicale situatie kunnen meten én hen een methode aanreiken
die kan bijdragen tot het (verder) uitwerken van een aangepaste syndicale strategie en -tactiek. De ‘enquête’ kan gelezen
worden als een verzameling van punten en thema's waarnaar vanuit een perspectief van syndicaal werk moet worden
gekeken . De idee van de ‘arbeidsenquête’ is al tamelijk oud. Ze ontstond binnen de arbeidersbeweging in de 19
Marx was één van de eerste die zo een enquête ontwierp, ogenschijnlijk om de arbeidersklasse in kaart te kunnen
brengen, vooral echter om arbeiders toe te laten zich inzicht in het uitbuitingsmechanisme en in de werking van de
kapitalistische economie toe te eigenen. De ‘arbeids’- of liever ‘arbeidersenquête’ was vrij populair in de jaren zestig en
zeventig van de 20ste
eeuw in het verzet van de fordistische arbeiders tegen een despotische arbeidsorganisatie (maar
werd ook gebruikt door 'intelligente' managers, dit was vooral het geval in de automobielfabrieken van Noord
Zoals gesteld worden de vragen beantwoord op basis van ‘parate kennis’, gewoon aan de hand van wat de cursist weet
en niet weet, zonder voorafgaandelijk onderzoek. Het gaat dus in zekere zin om een ‘auto-enquête’ waarvan de
resultaten in geen enkel opzicht publiek worden gemaakt of gebruikt worden voor andere doeleinden (de lector is geen
arbeidssocioloog of - psycholoog en werk niet voor een studiebureau of voer heimelijk geen persoonlijk onderzoek uit!;
de cursisten zijn geen proefpersonen!). Het is goed mogelijk dat een deel, zelfs een vrij groot deel van de vragen niet kan
beantwoord worden. In dit geval antwoordt de cursist met ‘niet van toepassing’ of ‘weet het niet’.
Daar het om heel veel vragen gaat - echter niet noodzakelijk om evenveel antwoorden - valt het geheel uiteen in twee
delen. Per deel kan een cijfer worden behaald. Hieraan beantwoorden GCV1 en GCV2:
(deel 1:) vragen 1 - 294 (= GCV 1)
(deel 2:) vragen 295 - 447 (= GCV 2)
De cursist kan voor het beantwoorden van de vragen gebruik maken van een word-document, een copie van de
vragenlijst.
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
34
De antwoorden mogen kort zijn (geen ellenlange zinnen) maar de cursist zorgt er tegelijk voor dat de antwoorden
leesbaar blijven (niet té veel afkortingen, niet té veel ‘zinnen’ van één woord). Er moet - in dit stadium van de GCV
echter niet gezocht worden naar een (al te) ‘correct taalgebruik’. ‘Correct schrijven’ kan immers voor storende obstakels,
remmingen, drempels e.d. zorgen.
Deel 2.
Het schrijven van een individueel of persoonlijk werk, d.w.z. vanuit een individuele opgave die de cursist zelf kiest. In dit
deel wordt min of meer gedetailleerd ingegaan op een bepaald thema of een probleem dat rechtstreeks aanslu
individuele werk-, syndicale of leefsituatie van de cursist(e). In tegenstelling tot de ‘Arbeidsenquête’ kan dit deel wél wat
‘onderzoek’ of wat opzoekingswerk met zich mee brengen, hoewel het aangewezen is om uit te gaan van persoonlijke
ervaringen (dus: niet informatie copiëren die men op het internet of elders kan terugvinden). Hopelijk kunnen deze
ervaringen of in ieder geval conclusies uit deze ervaringen dienen voor een volgende stap in het syndicaal werk, ook
indien deze conclusies veeleer negatief zijn. Wat de lector hiermee wil zeggen is dat dit tweede deel van de ‘GCV’ gerust
doeleinden mag dienen die ‘vreemd’ zijn aan de GCV of resultaten kan bevatten die bruikbaar zijn in een bepaalde werk
syndicale... situatie.
Om het wat minder abstract te maken geef ik enkele voorbeelden van mogelijkheden.
- Voorbeeld: cursist(e) X heeft bij het invullen van de vragenlijst vastgesteld dat hij/zij uiteindelijk slecht op de hoogte is
van de wijze waarop het bedrijf in elkaar steekt gezien van de kant van het kapitaal. Deze informatie kan nochtans
noodzakelijk zijn daar de syndicale delegatie behoefte kan hebben aan gepaste antwoorden op de voortdurende
herstructureringen van het bedrijf. Cursist(e) X besluit dan ook om in het kader van de ‘GCV’ een onderzoek uit te voeren
naar de relatie tussen de herstructureringen en de evolutie van de winst van het bedrijf.
- Voorbeeld: cursist(e) Y kan onmogelijk in het kader van de vragenlijst een kort antwoord geven op de vragen die
betrekking hebben op de sociale strijd binnen het bedrijf. Cursist(e) Y komt juist uit een scherp sociaal conflict dat een
gedetailleerde beschrijving verdient. Cursist(e) Y maakt een soort achteraf-‘dagboek’ van dit conflict (eventueel bestemd
voor de syndicale vorming) en dient dit ‘dagboek’ in als deel 2 van zijn/haar eindwerk.
- Voorbeeld: cursist(e) Z is doorheen het beantwoorden van de vragen naar de ‘gezondheid’ van het personeel
geïnteresseerd geraakt in de omvang van het fenomeen ‘stress’ in het bedrijf (kan zowel een pruvé
openbare dienst, een hospitaal, een onderwijsinstelling of een vakbond zijn....) en vraagt zich af hoe dit fenomeen kan
opgenomen worden binnen de sociale strijd. Om het terrein te verkennen neemt cursist(e) Z enkele interviews af van
personeelsleden en neemt deze interviews als uitgangspunt voor zijn/haar tweede deel van het eindwerk.
- Andere voorbeelden: een verslag schrijven over CAO-onderhandeligen; ervaringen neerschrijven over hoe de
besluitvorming werkt in de vakbond; ervaringen met het werken met bepaalde eisen neerschrijven; een bepaald syndicaal
programmapunt becommnetariëren vanuit persoonljke ervaringen die tevens collectieve ervaringen kunnen zijn; een
kritische bespreking maken van een boek of een film die aansluit bij persoonlijke syndicale ervaringen, ervaringen
neerschrjven over de relatie vakbond – politiek, de relatie met andere sociale bewegingen; een ‘syndicale autobiografie’
schrijven, enz.... Aan de cursist (e): Aarzel niet om thema’s of onderwerpen te bedenken of uit te vinden!
Studiemateriaal - De zeer uitgebreide vragenlijst waarvan hoger sprake peilt naar de
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
35
diverse sequenties van het arbeids- én kapitaalsproces, naar de
algemene economische situatie van het bedrijf (kapitaal, raad van
beheer, balans, investeringen, winstvoet), naar wat geproduceerd en
verkocht wordt, naar hoe geproduceerd wordt (arbeidsobjecten,
technologieën, arbeidsorganisatie, arbeidsproductiviteit en
arbeidsintensiteit), naar de tewerkstelling, de arbeidsduur, de
kwalificatiestructuur van de arbeidskracht, de lonen, het organigram
van de arbeidskracht, de arbeidsongevallen en ziekten maar ook naar
de verschillende, zowel individuele als collectieve verzetsvormen, naar
de syndicale aanwezigheid, organisatie en werking in de diverse
segmenten van het bedrijf en naar de opbouw van het sociaal overleg in
het bedrijf.
Evaluatie
- Ideaal: evaluatie van de enquêteresulaten en eindwerken in groep. In de
praktijk werkt deze formule niet (gebrek aan educatief verlof-uren e.d.) zodat de
evaluatie een individueel karakter heeft. De evaluatie kan zowel mondeling als
schriftelijk plaats vinden.
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
36
Leerinhouden
- mechanismen van de sociaal gecorrigeerde arbeidsmarkt
- de rol van publieke diensten in onze samenleving
- fiscaliteit en overheidsfinanciën
- internationale handel
- internationale mobiliteit van arbeid en kapitaal
- de rol van internationale instellingen
- duurzame ontwikkeling: band tussen economische groei, herverdeling en
ecologie
- actuele economische trends
Doelstellingen
- de sociaal-economische actualiteit syndicaal kunnen duiden vanuit
theoretische concepten
- de herverdelingsmechanismen in onze samenleving kritisch kunnen evalueren
- de centrale rol van de sociale partners in het algemeen en de vakbonden in het
bijzonder in het ontstaan en de verdere uitbouw van herverdelingsmechanismen
in onze samenleving vanuit onderbouwde argumenten kunnen verdedigen
- de internationalisering van de economie met actuele voorbeelden kunnen
illustreren
- de impact van internationalisering van de economie op de werknemersgroep
en het belang van internationale werknemerssolidariteit kunnen duiden
- de methoden voor een meer duurzame productie en consumptie kunnen
benoemen
- een syndicale analyse kunnen maken van duurzame productie en consumptie
- nieuwe economische tendensen kunnen benoemen en de effecten hiervan op
de
werknemersgroep kunnen vaststellen vanuit theoretische concepten
Begincompetenties
Eindcompetenties
AC 1, 2, 3, 7, 8
ABC 2, 3
BSC 1, 15, 17, 18
Literatuur
Boeken en tijdschriftartikels
DE VELDER, S., DE CNUYDT, I., Economie Vandaag, Academia Press, 2003.
DELEECK, H., De architectuur van de welvaartsstaat opnieuw bekeken, Acco,
2001.
DE CLERCQ, M., Economie Toegelicht, Garant, 1995.
HEILBRONER, R., Kapitalisme in de 21ste eeuw, Van Gennep, 1993.
GALBRAITH, J.K., Wereldeconomie in deze eeuw, Sesam, 1995.
CUYVERS, L. EMBRECHTS, R., RAYP, G., Internationale economie, Garant, 2002.
VANTHEMSCHE, G., De paradoxen van de staat, VUBPress, 1998.
DEVOS, C., Impact van het globaliseringsproces op de machtspositie van
vakbonden. Een
theoretische benadering, Universiteit Gent, 2000.
JACOBS, R., VAN DOORSLAER, J., Het pomphuis van de 21ste eeuw. Educatie in
de actieve
welvaartsstaat, EPO, 2000.
Gecombineerd
onderwijs
- 100% contactonderwijs 40 lestijden
- 5 lesdagen van 9u tot 16u30 (half uur pauze tussen 12u30 en 13u00)
Modulefiche Sociaal-economische vraagstukken 2
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
37
Didactische
werkvormen
- tijdens deze eenheid worden bepaalde actuele sociaal-economische
vraagstukken uitgediept aan de hand van informatie (zowel
audiovisueel als gedrukte documenten) over deze vraagstukken.
Studiemateriaal - nota's van de lector over de gedoceerde stof, aangevuld met copies
van wetenshappelijke bijdragen.
Evaluatie
- de cursisten ontvangen een uitgebreide vragenlijst over de gedoceerde stof.
Deze vragenlijst is een evaluatie-instrument: hoe en in welke mate werd/wordt
de stof geassimileerd?
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
38
Leerinhouden
- wat is politiek, wat is een politiek systeem, wat is een staatssysteem en wat zijn
politieke partijen
- politieke partijen en politieke instellingen in België, gebaseerd op de grondwet:
ontstaan en ontwikkeling
- de bevoegdheidsverdeling tussen gewesten, gemeenschappen en het federale
niveau
- België in Europa en de wereld
- belangrijke economische en sociale evoluties in de Belgische samenleving na
1945 en hun neerslag in de politiek
- het organisatorisch landschap (zuilen, partijen, drukkingsgroepen, oude en
nieuwe sociale bewegingen …) in Vlaanderen vandaag
- wat is democratie? Hoe zijn de opvattingen over democratie geëvolueerd – de
verhouding tussen de formele besluitvormingsregels en het ‘reëel’
besluitvormingsproces
– het spanningsveld tussen representatieve en directe democratie
- de rol en impact van drukkingsgroepen en sociale organisaties o.m. de rol van
het sociaal overlegsysteem als belangrijke pijler van een pacificatiedemocratie
- het politieke profiel van leden, militanten en vrijgestelden
- analyse van actuele politieke problemen o.m. ‘democratie in crisis’ (extreem
rechts, populisme,
…)
Doelstellingen
- kunnen definiëren wat politiek is, wat een politiek systeem en een
staatssysteem is en de relatie kunnen aangeven tussen politiek en vakbeweging
- de belangrijkste breuklijnen/maatschappelijk conflicten in onze samenleving
kunnen bespreken en de relatie kunnen aangeven tussen sociale conflicten en
politieke strijd
- de belangrijkste politieke instellingen en apparaten kunnen identificeren
- het democratisch gehalte van onze maatschappij kunnen analyseren, en dit
zowel op het vlak van democratisch resultaat als op het vlak van democratische
spelregels
- kunnen beargumenteren waarom het middenveld een belangrijke rol moet
spelen in een democratie
- het sociaal overlegsysteem met zijn besluitvormingscircuit kunnen plaatsen
binnen het politiek systeem
- instrumenten kunnen hanteren om het politiek landschap (o.m. de wijze
waarop de
verschillende politieke ideologieën georganiseerd zijn) en de politieke
conjunctuur te analyseren en van hieruit ook het politiek profiel van leden,
militanten en vrijgestelden kunnen benoemen
- de bevoegdheden kunnen aangeven van de diverse staatsniveaus (Europa,
nationale staat, regio’s, gemeenschappen, lokale staat, …) en de relaties kunnen
benoemen tussen het macropolitiek machtssysteem en het macro-economisch
machtssysteem
- kunnen aantonen in welke mate de Europese Unie de politiek in ons land
beïnvloedt en welke gevolgen dit heeft voor het syndicaal werk
- politieke ‘dossiers’ kunnen analyseren waarin vakbewegingen een hoofdactor
zijn
Modulefiche Politieke vraagstukken
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
39
- de gelijkenissen en verschillen tussen vakbonden en andere (nieuwe) sociale
bewegingen kunnen benoemen en op basis daarvan mogelijkheden tot
samenwerking beoordelen
- de politieke actualiteit kunnen volgen en begrijpen
Begincompetenties
Eindcompetenties
AC 1, 2, 3, 7, 8
ABC 2, 3
BSC 1, 18, 19, 21
Literatuur
Boeken en tijdschriftartikels
APOSTEL e.a., Zonder Zuilen, Kritak (Het Gewicht van de Tijd), Leuven, 1990.
DE WACHTER, W., De mythe van de parlementaire democratie. Een Belgische
Analyse, Acco, Leuven,
2001.
ELCHARDUS, M.; HUYSE, L.;HOOGHE, M.; Het Maatschappelijk middenveld in
Vlaanderen, VUBPRESS,
Brussel, 2000.
ELCHARDUS, M., De Dramademocratie, Lannoo, Tielt, 2002.
HOOGHE, M., Het wordt nooit meer als vroeger. België een halve eeuw modern
(1945-1995),
uitgeverij Van Halewyck, 1995.
HUBEAU, B.; ELST, M.(eds), Democratie in ademnood, Die Keure, 2002.
HUYSE, L., De politiek voorbij. Een blik op de jaren negentig, Kritak, Leuven,
1994.
HUYSE, L., De verzuiling voorbij, Kritak, Leuven, 1987.
E. WITTE en MEYNEN, A., Politieke geschiedenis van België na 1945, De
Standaard, Brussel, 2006
MEYNEN, A., "Crisis, sterke staat en fasciseringsprocessen- Enkele conclusies uit
de Belgische ervaring. In Extreemrechts in
Europa", VUB-Press, Brussel, 1991
POULANTZAS, N., "Pouvoir politique et classes sociales", Paris, Maspéro, 1975.
POULANTZAS, N., "L'Etat, le Pouvoir, le Socialisme", Paris, Maspéro, 1978.
STUURMAN, S., "Kapitalisme en burgerlijke staat – een inleiding in de
marxistische politieke theorie",
Amsterdam, Sua, 1984.
STUURMAN, S., "De labyrintische staat – Over politiek, ideologie en
moderniteit", Amsterdam, Sua,
1985.
VANDELANOTTE, J.; BRACKE, S.; GOEDERTIER; G.; België voor beginners,
Wegwijs in het Belgisch
labyrint, Die Keure, 1998.
VAN KERCKHOVE, C.; EASTON, M.; (red.), Hoezo democratie?De spanning tussen
vrijheid en gelijkheid,
EPO, Hogeschool Gent, 2001.
XX, Stemtest 2003. Wegwijs in de politieke partijen van België van 1830 tot nu.
Averbode, 2002.
Gecombineerd
onderwijs
- 100% contactonderwijs 60 lestijden
- 7 lesdagen van 9u tot 16u30 (half uur pauze tussen 12u30 en 13u00)
- 1 afsluitende evaluatievoormiddag tussen 9u en 12u30
Didactische
werkvormen
Tijdens de module wordt overvloedig gebruik gemaakt van officiële
documenten (te beginnen met de tekst van de Belgische grondwet),
zowel audio-visueel als gedrukt
Studiemateriaal - nota's lector over de gedoceerde stof aangevuld met hoofdstukken uit
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
40
het handboek Plitieke Geschiedenis van België (van E. Witte en A.
Meynen)
Evaluatie
- de curisten ontvangen op het einde van de module een uitgebreide vragenlijst,
die een werkinstrument is om te evalueren hoe en in welke mate de stof door de
cursisten geassimileerd wordt/werd
Aantal Lestijden - 60 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
41
Leerinhouden
België heeft een sterk sociaal zekerheidsstelsel.
De Werkloosheidsverzekering maakt hiervan een belangrijk onderdeel uit.
Als u deze cursus volgt, kunt u nadien bepalen
• of iemand al dan niet recht heeft op uitkeringen na een tewerkstelling
• of een schoolverlater recht heeft op uitkeringen na studies
• en goed inschatten hoe belangrijk een C4 is, weet u welke vermeldingen
zeer belangrijk zijn op dit document
• of iemand recht heeft na een tewerkstelling in het buitenland
• en uitleggen hoe een aanvraag bij een uitbetalingsinstelling moet
gebeuren
• hoe hoog het bedrag is van de werkloosheidsuitkering, hoe dit
wordt berekend en hoe het evolueert in de tijd
• in welke mate de gezinstoestand een rol speelt bij het bepalen van
dit bedrag
• welke verplichtingen een werkloze heeft
→ welke de vrijstellingen zijn van deze verplich\ngen
→ welke de sanc\es zijn als deze verplich\ngen niet nageleefd
worden
• of een werkloze mag werken tijdens zijn werkloosheid? Mag hij een
nevenactiviteit uitoefenen? Mag hij activiteiten als vrijwilliger verrichten?
• Wat de administratieve sancties zijn?
U zal vermoedelijk denken “ik ben hiermee weinig op de werkvloer”.
Na de cursus echter, zal u ook weten
• welke de rechten en verplichtingen zijn als ze tijdelijk werkloos worden
(tijdelijke werkloosheid om economische reden, overmacht, slecht
weer)
• welke de rechten en verplichtingen er zijn als ze deeltijds werken, wat
het begrip “behoud van rechten” inhoudt. Wat een vrijwillige deeltijdse
werknemer is.
Bovendien zijn meestal alle bovenstaande principes ook grotendeels
van toepassing op de tijdelijke werklozen en de deeltijdse werknemers
die uitkeringen van de RVA genieten.
De cursus bevat niet enkel het theoretisch gedeelte, maar u zal ook kennis
maken met de belangrijkste formulieren. Anderzijds leert u werken met de
website van de RVA en hoe u na de cursus uw kennis met deze website kunt
behouden.
Modulefiche Werkloosheidsreglementering
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
42
Doelstellingen
- de nodige beschikbare bronnen kunnen raadplegen om de
werkloosheidsreglementering permanent op te volgen
- op basis van de verworven kennis van de werkloosheidsreglementering kunnen
bepalen of een sociaal verzekerde in aanmerking komt voor een
werkloosheidsvergoeding
- het werkloosheidsdossier van een sociaal verzekerde kunnen beoordelen met
het oog op een berekening van de te ontvangen werkloosheidsvergoeding
- kunnen inschatten wat de weerslag zal zijn van de werkloosheidssituatie van de
werknemer op andere sectoren van de sociale zekerheid en hiernaar handelen
- probleemoplossend en preventief kunnen optreden ten gunste van een sociaal
verzekerde die zich als werkloze in een problematische situatie bevindt
Begincompetenties
Eindcompetenties
Literatuur
Boeken en tijdschriftartikels
RIJKSDIENST VOOR ARBEIDSVOORZIENING, Wegwijs in de
werkloosheidsreglementering, Brussel, 2004.
RIJKSDIENST VOOR ARBEIDSVOORZIENING, Infobladen voor werknemers,
Brussel, 2004.
RIJKSDIENST VOOR ARBEIDSVOORZIENING, Coördinatie werkloosheid KB en MB
met commentaar,
Coördinatie brugpensioen, Coördinatie loopbaanonderbreking, Coördinatie
PWA, Coördinatie
dienstencheques, Brussel, 2003-2004.
PUT, J., Praktijkboek Sociale Zekerheid voor de Onderneming en de Sociale
Adviseur, ced. Samson,
Diegem, 2003.
Gecombineerd
onderwijs
- 100% contactonderwijs 40 lestijden
- 5 lesdagen van 9u tot 16u30 (half uur pauze tussen 12u30 en 13u00)
Didactische
werkvormen
Studiemateriaal
Evaluatie
Aantal Lestijden - 40 lestijden
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
43
Leerinhouden
- Armoede in zijn historische context.
- Armoede in zijn sociaal-economische, politieke context
- Armoede en recht
- Armoede en geneeskunde
- Armoede, situering, aspecten, verbanden
- Armoede neemt enorm toe de laatste jaren: hoe komt dat?
- Armoede: kansarmoede, generatiearmoede en andere groepen
- Dakloosheid en de overlevingsstrategieën
- Armoede en de Sociale Zekerheid
- Sociale structuren en netwerken
- Getuigenissen van kansarmen en daklozen
Doelstellingen
- Zich realiseren dat armoede in onze maatschappij enorm toeneemt
- Inzicht verkrijgen in het probleem armoede en zijn groepen
- Zich verdiepen in kansarmoede, generatiearmoede en dakloosheid en
de cursisten zover krijgen dat ze zich gaan engageren op professioneel
en ander vlak
Begincompetenties
- Iedereen die meer wil weten over armoede in zijn sociologische context
en het verder wil uitdiepen en er professioneel mee in contact komt
kan aan deze cursus deelnemen
- Iedereen die sociaal voelend en geëngageerd is in het thema
Eindcompetenties
- Inzicht verkrijgen in een zeer actueel thema armoede
- Contact gehad hebben met de verschillende soorten
ervaringsdeskundigen en getuigenissen van kansarmen en daklozen,
waardoor ze meer vat krijgen op de problematiek
Cursistenbegeleiding - Aan de hand van uitgevoerde gegidste wandelingen cursisten laten
kennis maken met verschillende vormen van armoede
- Door middel van gesprekken met daklozen, thuislozen, krakers,
straathoekwerkers,… inzicht verkrijgen in hun leefomstandigheden
Literatuur
Verscheidene teksten ,(cursus), doch geen specifieke boeken
Gecombineerd
onderwijs
Didactische
werkvormen
- Extra Muros uitstappen in de bepaalde wijken in het Brusselse waar
armoede een rol speelt, o.a. Marollen.
- Doceren
- Gesprekken met daklozen, thuislozen, straathoekwerkers, krakers, kans
– generatiearmen,…
Studiemateriaal
- Zelf samengestelde cursus
- Artikels uit onuitgegeven bronnen, krantenartikels en bestaande
literatuur
- Eigen artikels en nota’s uit eigen veldwerk ter plaatse
- Teksten over armoede
- Wandelingen in streken waar armoede aanwezig is en gesprekken met
mensen die er midden in zitten
Modulefiche Actueel thema - armoede
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
44
Evaluatie
Aantal Lestijden
Docent Sonja De Smedt
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
45
Plaats in de
opleiding
Eenheid binnen de submodule Cc Keuzemodules specifieke methoden en
vaardigheden die op haar beurt behoort tot de module C Kezemodules.
Leerinhouden
Eén of meerdere voor de sociaal werker relevante ICT-aspecten worden
behandeld:
• Internet en elektronische post
• besturingssystemen
• tekstverwerking
• spreadsheets
• databasetoepassingen
• digitaal presenteren
• desktop publishing
• publiceren op het net
• spraaktechnologie
• communicatieondersteunende software
Doelstellingen
• over de technische vaardigheden beschikken die vanuit de diverse
verantwoordelijkheden van de sociaal werker worden verwacht om
informatie digitaal
• en/of te verwerven (bv. Internet)
• en/of te ordenen (bv. Windows-Verkenner, Access, Excel,
Word)
• en/of te rapporteren (bv. Excel, Word)
• en/of te presenteren (bv. PowerPoint, Publisher, Frontpage)
• en/of te communiceren (bv. Outlook Express)
• eén of meerdere applicaties kunnen gebruiken in de specifieke
professionele context
Eindtermen
Deze eenheid draagt bij tot het realiseren van de competenties:
• AC 2: Verwerven en verwerken van informatie
• ABC 2: Oplossingsgericht kunnen werken in de zin van het zelfstandig
kunnen definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de
beroepspraktijk en het kunnen ontwikkelen en toepassen van zinvolle
oplossingsstrategieën
Gecombineerd
onderwijs
Contactonderwijs: 100 %
De exacte data worden de eerste les meegedeeld.
Didactische
werkvormen Doceren, demonstatie, onderwijsleergesprek en praktijkleren
Studiemateriaal Elektronische leeromgeving met allerlei info
Evaluatie Evaluatie contactonderwijs: permanente evaluatie (PE) en schriftelijk examen
(SE) - De exacte evaluatiemomenten worden de eerste les meegedeeld.
Aantal Lestijden 40
Lector Kristien Bruylandt
Modulefiche ICT
HBO5 SYNDICAAL WERK
HBO5 Informatica – Syndicaal werk 2015-2016
46