18
voering, maar ook dankzij de lange historie van het
familiebedrijf. “Het was in 1691 toen Jan Lucasse
Nolet neerstreek in Schiedam”, vertelt Carel Nolet
over zijn roots. “Jan Lucasse bracht het stokersvak
over op zijn zoon Jacobus die het ambacht op zijn
beurt doorgaf aan de volgende generatie. De
geschiedenis van de familie Nolet kreeg per
generatie meer bekendheid; het bedrijf breidde
steeds verder uit. Jan Lucasse startte een traditie
die drie eeuwen later nog steeds niet is verbroken”,
vervolgt Bob Nolet, vertegenwoordiger van de elfde
generatie die het geheim deelt van het succesvolle
distilleren. Een recept dat met het diepste respect
alleen van vader op zoon is doorgegeven. Op de
vraag hoe het voelt om deel uit te maken van zo’n
bijzondere familie(geschiedenis), antwoordt hij
nuchter: “Ik ben vooral met de toekomst bezig. We
moeten op tijd stappen zetten; innoveren om voort te
blijven bestaan. En natuurlijk ben ik trots als ik hier
rondloop met mijn twee zoontjes. Het is prachtig als
je iets op mag bouwen met je familie.”
Amerika
Hoewel de distilleerderij met haar tijd meeging, weken
de Noletten nooit af van het traditionele stoken. Als
Nolet Distillery; het voorbeeld van duurzaam ondernemen
Nolet Distillery is bijzonder. Niet alleen vanwege de eigenzinnige bedrijfs-
Evenals zijn voorvaderen heeft Carel Nolet, vertegenwoordiger van de tiende generatie die leiding geeft aan Nolet Distillery, een ware liefde voor het
stokersvak. Zijn zonen Carel Nolet Jr., Executive Vice President van Nolet SpiritsU.S.A. en Bob Nolet, Vice President of International Operations, zijn eveneens
ingewijd in het distilleervak. Hun authentieke producten, zoals KETEL1 en Ketel One Vodka, worden op de hele aardbol geroemd. Een gesprek met Carel en
Bob Nolet over hun passie en het grote succes en last but not least over De Nolet.De hoogste molen ter wereld die bovendien energie levert.
exportartikel was de jenever van Nolet al snel wereld-
wijd bekend. “Mijn grootvader, Joannes Nolet, zette
in 1898 de eerste stappen in Amerika om in 1902
een distilleerderij in Baltimore op te richten. Helaas
moest het bedrijf na zeventien succesvolle jaren
sluiten vanwege de roemruchte ‘drooglegging’. De
productie van jenever bleef daarmee alleen in
Schiedam”, vertelt Carel Nolet.
In navolging van zijn grootvader trok hij echter ook
de stoute schoenen aan en breidde het bedrijf in
1992 uit met een vestiging in California U.S.A.. Het
verschil in zijn bedrijfsvoering is echter dat hij op
de historische bodem in Schiedam bleef stoken. Zijn
filosofie hierover: “We blijven stoken op de plek waar
het bedrijf groot geworden is. Daar waar de wortels
liggen van de Nederlandse gedistilleerd industrie.”
Vakmanschap
Aan het ambacht is de voorbije drie eeuwen weinig
veranderd. Wel is de bedrijfsvoering totaal anders.
Hoewel we in de distilleerderij nog altijd de op kolen-
vuur gestookte koperen distilleerketel nr 1 - waarnaar
de producten zijn genoemd - in gebruik zien, treffen we
daar ook een aantal op gas gestookte distilleerketels
aan. Er is een hypermoderne bottelarij, om over het
ingenieuze logistieke proces nog maar niet te spreken.
SVZ Onderhoudend zomer 08 vedo 07-08-2008 16:07 Pagina 18
19
De kranen lopen op rails tussen de acht verdiepingen
stellingen die plek bieden aan 7200 palletplaatsen.
Halffabrikaten als glas, karton, doppen en etiketten
worden er opgeslagen, maar ook de eindproducten
die vanaf de Buitenhavenweg worden gedistribueerd.
“We blijven stoken op de plek waar hetbedrijf groot geworden is. Daar waar de wortels liggen van de Nederlandse gedistilleerd industrie.”
SVZ Onderhoudend zomer 08 vedo 07-08-2008 16:07 Pagina 19
20
De distilleerderij aan de Hoofdstraat bestelt per
computer de benodigde producten uit de opslaghal.
Per omgaande komt vervolgens de bestelling vanuit
de Buitenhavenweg via de tunnel aan in de
Hoofdstraat. Andersom worden de verpakte eind-
producten vanuit de distilleerderij onder het water
door getransporteerd naar het warehouse waar de
kranen hun werk doen. Nolet Distillery is daarmee
zijn tijd ver vooruit. “We hebben voor de groei uit
geïnvesteerd”, legt Carel Nolet uit. “Er gaat geen
dag voorbij, of ik denk na over de toekomst van de
distilleerderij. Over hoe we kunnen groeien vanuit deze
historische plek. Dat betekent dat je het gevoel met
de markt moet hebben en investeringen moet over-
wegen die op termijn zijn terug te verdienen. Een
voorbeeld daarvan zijn de energiebesparende en
milieuvriendelijke systemen. Zo hebben we gekozen
voor het systeem van Lange Termijn Koude opslag.
Tijdens het distilleerproces ontstaat er een overschot
aan warmte-energie door het verhitten van de ketels
en is er een tekort aan ‘koude-energie’ om te kunnen
koelen. Dankzij het LTK-systeem wordt bijvoorbeeld
in de zomersituatie uit een zogenoemde onttrekkings-
bron op 160 meter diepte koude opgepompt, die
gebruikt wordt voor koeling van processen en
gebouwen.”Bob Nolet voegtdaaraan toe dat duurzaam-
heid bij innovaties hoog in het vaandel staat.
“Duurzaamheid is voor ons een belangrijk uitgangs-
punt. Wel vanuit een zakelijke beredenering. Duurzaam
ondernemen baseren wij op de harde cijfers. Idealisme
speelt een rol, maar komt op de tweede plaats.”
Schreudersprijs voor tunnel
De jaarlijkse groei van meer dan 10% is explosief te
noemen. Een mooie ontwikkeling die echter niet
alleen om organisatorische veranderingen vroeg,
maar ook uitbreiding van de bedrijfspanden met zich
meebracht. De jeneverstokerij handhaven en zelfs
vergroten in het centrum van de stad betekende
tegemoet komen aan zware eisen aan functionaliteit,
veiligheid en milieu. Het was niet makkelijk om uit
te breiden op de plek waar Nolet Distillery
geschiedenis schreef. Maar dankzij de inventiviteit
van Carel Nolet is dat gelukt. “Veel bouwbedrijven
en niet in de laatste plaats architecten van
“Duurzaam ondernemen baseren wij opde harde cijfers. Idealisme speelt een rol,maar komt op de tweede plaats.”
Carel Nolet (rechts)
met zijn zoon Bob.
SVZ Onderhoudend zomer 08 vedo 07-08-2008 16:07 Pagina 20
Kroon op het werk
Na bijna zes jaar bouwen is Nolet Distillery klaar
voor de toekomst. Begin 2008 kwam Nolet Distillery
uitgebreid in het nieuws met de ‘900 miljoen dollar
deal’ die het bedrijf maakte met het Britse Diageo,
de grootste drankenleverancier ter wereld. De familie
Nolet richt samen met Diageo een nieuw bedrijf op,
KOW (Ketel One Worldwide) dat de exclusieve rechten
heeft op de distributie van Ketel One. De familie heeft
een belang van 50% in dit bedrijf, behoudt de rechten
op de naam Ketel One en blijft verantwoordelijk
voor de producties. Was deze fantastische deal de
kroon op meer dan drie eeuwen ondernemerschap?
Bob Nolet: “Mijn vader heeft Nolet Distillery
gebracht tot wat het nu is. Met het eeuwig durend
productiecontract dat we hebben met Diageo, heeft
hij de distilleerderij voor de komende generaties
‘veilig’ gesteld. Dat betekent echter niet dat we er
zijn; we moeten blijven werken aan de toekomst die
er dankzij mijn vader goed uitziet.”
Molen De Nolet
Carel Nolet is zijn tijd ver vooruit. Je zou kunnen
zeggen dat hij de Jules Verne onder de distillateurs
is. Wat in Nederland Molenland nog nooit vertoond
was, realiseerde Carel Nolet. Tegen de distilleerderij
21
Mourik hebben ons geholpen onze plannen hier te
verwezenlijken”, vertelt Carel Nolet. En dat ging ver.
“Zo ontstond het idee van de tunnel”, vult zoon Bob
hem aan. “We waren in de gelegenheid om industrie-
grond aan de overzijde van de distilleerderij te kopen.
Mijn vader stelde als voorwaarde dat er dan een
directe verbinding moest komen van de distilleerderij
aan de ene zijde van het water, naar het toen nog
te bouwen logistieke centrum aan de andere zijde
van het water.” De ondertunneling is inmiddels een
feit en op 31 januari jl. bekroond met de begeerde
Schreudersprijs. De tunnel won het daarmee van
grote projecten als de Amsterdamse metro.
Kom-maar-kijken-garantie
Geïnteresseerden zijn altijd welkom bij Nolet
Distillery. De ‘kom-maar-kijken-garantie’ laat het
ambachtelijke productieproces van de authentieke
producten zien. De distilleerderij is na afspraak
op werkdagen te bezichtigen voor groepen.
Voor nadere informatie: telefoon 010 - 246 29 29.
De met de
Schreudersprijs
bekroonde tunnel.
(Foto:
Teo Krijgsman)
SVZ Onderhoudend zomer 08 vedo 07-08-2008 16:07 Pagina 21
22
aan liet hij namelijk een windmolen bouwen die
energie opwekt. Daarmee gaf hij een zeer eigentijdse
invulling aan de relatie die de distilleerderij al meer
dan drie eeuwen lang heeft met de Schiedamse
branders- of moutmolens. In vroeger tijden draaiden
de tientallen molens die toen op de Schiedamse
stadsvesten stonden voor de daarnaast gelegen
distilleerderijen en branderijen. Dag en nacht voor-
zagen ze de jeneverindustrie van de grondstoffen
die nodig zijn om een smaakvolle jenever te kunnen
stoken. De Nolet (anno 2005) draait om energie bij te
dragen aan het productieproces in de distilleerderij.
Hoogste ter wereld
De Nolet staat met zijn voet in de Buitenhaven en
is in navolging van zijn Schiedamse voorgangers
gigantisch in zijn maatvoering (de hoogste ter
wereld), maar vooral de combinatie van ambachtelijk
werk en geavanceerde techniek maakt deze windreus
tot een unicum in de wereld. “Het technisch vernuft
dat zich direct onder de molenkap bevindt, zorgt
ervoor dat de wieken gaan draaien en hun energie
overbrengen. Hoewel de ontwikkeling van dit vol
automatische regelsysteem is afgeleid van moderne
windturbines, is juist ook uitgegaan van de rand-
voorwaarden en het uiterlijk van traditionele
windmolens”, legt Ronald de Heer uit. Hij was een
van de adviseurs bij de totstandkoming van de
molen. Naast zijn zakelijk inzicht kwam zijn
aërodynamische kennis daarbij vaak van pas. “De
techniek heeft in deze molen de functie van de
molenaar overgenomen, maar de windenergie wordt
hier evenals bij alle historische moutmolens over-
gebracht met vier wieken die elkaar in de kop van de
as kruisen.” Wieken overigens die 1200 kilogram per
stuk wegen en niets aan het toeval overlaten. Bij de
berekeningen van de wieksterkte is uitgegaan van
de ontwikkeling van een rotorblad van een moderne
windturbine. Elke mogelijke belasting is doorge-
rekend. De wieken kunnen zelfs extreme windvlagen,
die maar één keer in de honderd jaar voorkomen,
opvangen. In tegenstelling tot de traditionele houten
wieken, zijn de wieken en het hekwerk van De Nolet
van kunststof. Door het mooie schilderwerk zijn de
wieken op grote hoogte echter niet van hout te
onderscheiden.
Rendement
De buitenkant ziet er in alle opzichten uit als een
molen die driehonderd jaar eerder gebouwd had
kunnen zijn. “In Schiedam is iets fantastisch
gebeurd. Dit komt nooit voor. Het was een hele
Carel Nolet heeft in de 21ste eeuwbewezen dat het benutten van wind enwater waar ons land zo bekend om staat,een nieuw tijdperk is ingegaan.
SVZ Onderhoudend zomer 08 vedo 07-08-2008 16:07 Pagina 22
23
De Nolet is met een hoogte van meer dan 42 meter de grootste
molen ter wereld. De laagste vloer van de molen steekt
1,7 meter onder water en de voet heeft een doorsnede van
15,50 meter. Het metselwerk van de romp bestaat uit een
kleine 400.000 ijsselsteentjes. De aërodynamische wieken
hebben het uiterlijk van traditionele wieken. In de kap die
tien procent hoger is dan de traditionele Schiedamse
brandersmolens, wordt de windkracht omgezet in energie die
vervolgens in de distilleerderij wordt gebruikt bij de productie
van KETEL 1 Graanjenever en Ketel One Vodka.
Tiende zolder Kap die 360 graden kan draaien met
aërodynamische wieken.
Negende zolder Niet toegankelijk voor publiek. Hier bevindt
zich de installatieruimte voor de elektronische besturing van
de molen.
Zevende en achtste zolder Deze zolders zijn evenals de
zesde verdieping beschikbaar als expositieruimten. Vanaf de
zesde zolder is er geen stenen trap meer in de ‘dubbele kegel’
waardoor de ruimtes ook relatief groot blijven.
Zesde zolder Hier kan de bezoeker naar de balie buiten, via
één van de vier deuren. De deuren gaan echter alleen open,
wanneer de bezoeker is aangemeld en de wieken automatisch
tot stilstand zijn gebracht. Zolang de wieken draaien, zijn alle
deuren naar buiten vergrendeld.
Vijfde zolder Vergaderruimte.
Vierde zolder Toiletten en technische ruimte waar o.a. de
installaties voor airco en verwarming zijn te vinden.
Tweede en derde zolder Het theater verdeeld over twee
verdiepingen met een balkon, voetverlichting en warm rood
interieur. Het podium en de prima akoestiek maken de zaal
eveneens geschikt voor lezingen en presentaties.
Eerste zolder De vide van de ontvangstruimte met zicht op
tafeltjes en stoelen beneden en een plafond met duizenden
lichtjes. Op deze verdieping is ook een buitendeur die de
bezoeker op de kruidenzolder van de distilleerderij brengt.
Begane grond Ontvangstruimte voor relaties van Nolet
Distillery met daarin o.a. een presentatie waarop te zien is
hoeveel energie er op dat moment wordt geproduceerd door de
molen. Hiervandaan kun je met de stenen trap of de lift
omhoog tot en met de balie.
Kelder Toiletten, technische installaties en liftschacht.
SVZ Onderhoudend zomer 08 vedo 07-08-2008 16:07 Pagina 23
24
exercitie om een molen te bouwen die er aan de
buitenkant als een monument uitziet, maar binnen-
in uiterst modern is”, vindt dr. Gerard van Bussel. Hij is
werkzaam bij de sectie Windenergie van de TU in
Delft, en adviseerde eveneens bij de totstandkoming
van De Nolet. Gerard van Bussel onderzoekt als uni-
versitair hoofddocent Windenergie de meest geavan-
ceerde windturbines, maar koestert als gediplomeerd
molenaar veel bewondering voor een ‘ouderwetse’
Hollandse molen. “De molen is zo ontworpen dat
deze even snel draait als de andere Schiedamse
molens en is ook in dat opzicht in harmonie. Het
verschil is eigenlijk pas binnen in de molen te zien.
Daar wordt via de stalen as en de tandwielkast de
windkracht direct omgezet in elektriciteit. Wat aan de
buitenzijde nauwelijks opvalt, alleen een expert her-
kent het verschil, is de stroomlijn van de wieken.
Daarvoor zijn profielen gebruikt die ontwikkeld zijn
voor moderne windturbines. Door deze aanpassingen
heeft De Nolet een rendement dat vier keer zo hoog is
als bij een traditionele molen.”
Brein van de molen
In het brein van de molen wordt de windkracht
omgezet in energie. De stalen as (in plaats van giet-
ijzer in traditionele molens) verbindt de wieken met
de tandwielkast. “Het ontwikkelen van die tandwiel-
kast heeft heel wat voeten in aarde gehad”, vertelt
Ronald de Heer. “De tandwielkast is namelijk gekoppeld
aan de as die schuin, onder een hoek van dertien
graden, in de molenkap is gesitueerd. Dat betekent
dat ook de tandwielkast schuin staat. Dat heeft de
nodige hoofdbrekens opgeleverd! Denk alleen maar
aan de oliesmering.” Die schuine hoek was echter
niet het meest gecompliceerde probleem bij het
ontwerp. De tandwielkast wijkt namelijk totaal af van
de exemplaren die in windturbines worden gebruikt.
Dat heeft alles met de draairichting van de molen te
maken. De Nolet, draait evenals alle traditionele wind-
molens, tegen de richting van de klok in, in tegen-
stelling tot de moderne windturbines.
Een van de andere molenonderdelen die de ‘hersens’
vormen in de kap, is de inductiegenerator. De convertor
die achter de generator wordt geschakeld, zet lage
windsnelheden om in een variabel toerental en hoge
windsnelheden in een constant toerental, zodat er
50 hertz van goede kwaliteit aan het elektriciteitsnet
kan worden geleverd. Ronald de Heer legt uit dat bij
een te hoog toerental de remtippen op de wieken
automatisch in werking treden. “Dan worden de rem-
kleppen geactiveerd, waardoor ze de zogenaamde
omstroming van de wieken door de wind verstoren
en de weerstand vergroten. Het is een mechanisch
remsysteem dat ook bij moderne windturbines wordt
Beelden van het interieur van molen De Nolet.
SVZ Onderhoudend zomer 08 vedo 07-08-2008 16:07 Pagina 24
25
toegepast. Overigens kent De Nolet in totaal drie
remsystemen. Naast deze mechanische rem zitten er
ook computergestuurde hydraulische remschijven op
de as, die de molen stil kunnen zetten. En om zeker-
heid voor alles te hebben, heeft de hoofdas een
mechanische rem die bestaat uit drie klemremmen.
Populair gezegd heeft de molen een drievoudig
uitgevoerd ‘foolproof’ remsysteem.”
Twee werelden
Last but not least was ook de inrichting van deze
molen een uitdaging. Geen muur die recht is en ronde
vloeroppervlakten.In plaats van smalle houten ladders,
verbinden een lift (!) en stenen trappen de zolders
(zoals de verdiepingen in een molen worden genoemd)
van De Nolet. Het was voor de ontwerpers (architecten
van Mourik) niet makkelijk om een lift te maken
langs de schuine en ronde molenwand. Maar ook de
trappen zijn bijzonder; ze doen denken aan een kasteel
of een kerktoren. De (dubbele) trappen die eerst in
beton zijn gegoten en vervolgens zijn bekleed met
karakteristieke ijsselsteentjes, slingeren tussen twee
‘kegels’ door en zorgen ervoor dat deze veilige routes
bieden bij rondleidingen. Daarnaast vormen ze een
mooie overgang tussen de historische buitenzijde
en het moderne interieur. De tussenruimte van de
kegels haalt door de ambachtelijk gemetselde ijssel-
steentjes de sfeer van buiten naar binnen. De strakke
wanden en doorkijkjes van de binnenste kegel maken
daarentegen een verbinding met de ruimtes in de
molen. Het trappenhuis geeft met ramen naar buiten
zicht op de Waterweg, de distilleerderij en Schiedam.
De doorkijkjes naar binnen laten een totaal ander
beeld zien: van een theater tot een ontvangstruimte
met vide. Je loopt er tussen twee werelden in. Het
vroeger en nu worden er op een spannende manier
samengebracht.
Molinologisch eindstadium
De Nolet heeft iets surrealistisch. Het is een futu-
ristische molen, maar wel één die gekoppeld is aan
het verleden. Stilistisch is het mooie van vroeger
bewaard. Technisch is in alle opzichten het (molen)-
wiel opnieuw uitgevonden. Daarbij is een beroep
gedaan op de eeuwenlange ervaring van Hollandse
bedrijven. Carel Nolet heeft in de 21ste eeuw bewezen
dat het benutten van wind en water, waar ons land
zo bekend om staat, een nieuw tijdperk is ingegaan.
De aanleg van een tunnel is een waterbouwkundig
staaltje en ook de molen steekt met kop en schouders
uit in hightech. Wanneer je op de flatscreens in De
Nolet de snelheden van de draaiende wieken afleest
en de daarbij behorende (duurzame) energiewinsten,
weet je dat dit het molinologisch eindstadium is...
WindenergieWindenergie is na bio-energie de belang-
rijkste duurzame energiebron. Momenteel
hebben we in Nederland bijna 2.000 nieuwe
windturbines in gebruik.
Het gebruik van duurzame stroom wordt
door de Europese Unie en de nationale
overheid gestimuleerd. In 2020 moet één-
vijfde van de stroom in Noordwest-Europa
uit buitengaatse windparken komen.
SVZ Onderhoudend zomer 08 vedo 07-08-2008 16:08 Pagina 25