1
TAALINTENSIVEERDERS IN PROFESSIONELE EN AMATEURRECENSIES
VIOT 2014
Een mager scenario, zoutloze grappen en driedubbel en dwars uitgemolken clichés
Christine Liebrecht, Lettica Hustinx, Margot van Mulken en Peter Jan Schellens
Universiteit van Amsterdam – Radboud Universiteit Nijmegen
3
Inleiding
Gooische vrouwen 2 is op vrijwel alle vlakken beter dan de eerste film. Maar wat vooral opvalt is dat te midden van de vet aangezette satire genoeg ruimte is gevonden voor oprecht drama, met de menselijke aftakeling als belangrijkste thema.Dat komt vooral tot uiting in de raamvertelling waarin de film is gegoten. Gooische vrouwen 2 opent en eindigt in de nabije toekomst, waarin de vriendinnen oud, grijs en voornamelijk op elkaar aangewezen zijn. Een bitterzoet beeld dat de kijker misschien niet met de verwachte glimlach de kou instuurt, maar dat de personages wel recht doet.
4
Inleiding
Gisteravond was het dan eindelijk zover. Dé film (oké op Fifty Shades of Grey na dan) waar we allemaal op hebben gewacht. Wij vrouwen dan vooral! ”Gooische Vrouwen 2” […] Er zaten wederom weer hysterische momenten in, en vooral Yari vond ik deze film erg sterk! En mijn all time favourite, dokter Rossi, was ook weer van de partij. Al die vrouwen speelden ook echt heel erg goed, qua acteerprestaties heb ik helemaal niets aan te merken. Het was over de top, het was Gooisch, het was hilarisch, het was wel wat we verwachten van deze film.
5
Inleiding
Op zoek naar een boek, film, theatervoorstelling, game of concert …
Professionele schrijvers Amateurschrijvers
6
Inleiding
De taal van de recensent is machtigZijn oordeel heeft invloed op het gedrag van
de consument (Basuroy, Chatterjee & Ravid, 2003; Eliashberg & Shugan, 1997)
Hoe zijn dergelijke oordelen geformuleerd?
7
Theoretisch kader
Taalintensiteit is ‘the quality of language which indicates the degree to which the speaker’s attitude toward a concept deviates from [evaluative; CL] neutrality.’ (Bowers, 1963, p. 416)
8
Theoretisch kader
Intensiverend element: ‘een element in een uiting is een [intensiveerder; CL] wanneer het element kan worden weggelaten of vervangen met als resultaat: een grammaticaal correcte zin die in de context relevant is én een minder krachtige evaluatie tot uitdrukking brengt.’ (Van Mulken & Schellens, 2012, p. 29)
9
Theoretisch kader
Effect: kan een overtuigend effect hebben op de ontvanger (maar is niet altijd aangetoond) (Buller et al., 2000; Hamilton, Hunter & Burgoon, 1990)
Niet-versterkte evaluatie
Versterkte evaluaties
Intensiveerders
10
Onderzoeksvraag
In hoeverre verschillen professionele recensenten van
amateurrecensenten in de formulering van hun oordelen?
11
Onderzoeksvraag
In hoeverre verschillen professionele recensenten van
amateurrecensenten in de formulering van hun oordelen?
=Taalintensiverende elementen
12
Theoretisch kader
Literatuur over schrijfonderzoek: ‘Zwakke schrijvers’ gaan sneller over tot
tekstproductie dan ‘sterke schrijvers’ (Breetvelt et al., 1994; Braaksma, 2002)
‘Zwakke schrijvers’ plannen op een andere manier hun tekst dan ‘sterke schrijvers’ (Bereiter & Scardamalia, 1987)
13
Methode
Corpusanalyse 2 codeurs (overeenstemming 52,12%, sterke positieve
correlatie tussen codeurs in relatieve intensiteit van de teksten (r = .88, p < .001, eenzijdig getoetst)
Identificeer het leesteken, woorddeel, woord, woordgroep of zin die de evaluatie versterkt
50 recensies over films, boeken, games, theater, muziek 25 teksten van professionals en 25 van amateurschrijvers:
Professional: werkt als schrijver, krijgt betaald, relevante opleiding, publiceert op websites met (eind)redactie (zoals Nrc.nl en Nu.nl)
Amateur: geen van deze, publiceert op eigen site, sociale media of verzamelwebsite zoals Boekreviews.nl)
Minimaal 200 woorden per tekst, maximaal 700 woorden Maximaal 2 teksten van dezelfde auteur, 39 verschillende
websites
14
Methode
Alleen door beide codeurs geïdentificeerde elementen zijn meegenomen bij resultatenrapportage
Categorisatie: Automatisch met wordtagger Frog: eenwoordige
intensiveerders (!!!, heel, erg) Handmatig door 1 codeur: meerwoordige
intensiveerders (dolle boel, niet bepaald)Kwantitatieve en kwalitatieve analyse
15
1: Kwantitatieve analyse
Hypothese 1: Amateurschrijvers gebruiken vanwege hun spontane schrijfmethode meer taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers.
Hypothese 2: Amateurschrijvers en professionele schrijvers gebruiken andere soorten taalintensiveerders.
16
Resultaten
Algemene resultaten: gebruik van taalintensiverende elementen (n = 785) in recensies (n = 50)Eenwoordige n Meerwoordige n
Adverbia (heel, erg) 299 (50,9%) Woordgroep (dolle boel) 95 (48,2%)
Adjectieven (fantastisch) 154 (26,2%) Stijlfiguur (een nicht als een deur)
74 (37,6%)
Nomina (blunder) 59 (10,0%) Zinsconstructie (zowel … als …)
27 (13,7%)
Verba (sodemieteren) 29 (4,9%) Overig 1 (0,51%)
Pronomina (alles) 22 (3,73)
Telwoord (miljoenen) 21 (3,57%)
Typografie (MOOI!!!) 3 (0,51%)
Overig 1 (0,17%)
Totaal 588 (100%) Totaal 197 (100%)
Kwantitatieve analyse
17
Resultaten
H1: Amateurschrijvers gebruiken vanwege hun spontane schrijfmethode meer* taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers. Geen verschillen tussen de schrijvers in het gebruik van alle,
alle eenwoordige en alle meerwoordige intensiveerders.
* Gemiddeld aantal intensiveerders per 100 woorden per tekst.
Professional Amateur Toetsgegevens
n n/100w/tekst
n n/100w/tekst
Alle intensiveerders
424 3,78 (1.60) 361 3,29 (1.31) t (48) = 1,20, p = .24
Eenwoordige 314 2,82 (1.24) 274 2,46 (1.03) t (48) = 1,09, p = .28
Meerwoordige 110 0,97 (.61) 87 0,83 (.56) t (48) = 0,87, p = .39
Kwantitatieve analyse
Onbevestigd
18
Resultaten
H2: Amateurschrijvers gebruiken andere soorten taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers. Binnen de meerwoordige intensiveerders: geen
verschillen tussen de verschillende intensiveerderssoortenIntenssoort Professional Amateur Toetsgegevens
n n/100w/tekst
n n/100w/tekst
Woordgroep 51 0,45 (.39) 44 0,43 (.37) t (48) = 0,18, p = .86
Stijlfiguur 43 0,39 (.35) 31 0,27 (.30) t (48) = 1,28, p = .21
Zinsconstructie
16 0,14 (.15) 11 0,12 (.21) t (48) = 0,42, p = .68
Overig 0 0,00 (.00) 1 0,01 (.07) t (24,00) = 1,00, p = .33
Kwantitatieve analyse
19
Resultaten
H2: Amateurschrijvers gebruiken andere soorten taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers. Binnen eenwoordige intensiveerderssoorten:
amateurs gebruiken minder intensiverende nomina en adjectieven dan professionals
Intenssoort Professional Amateur Toetsgegevensn n/100w/
tekstn n/100w/
tekstAdverbia 14
11,26 (.62) 158 1,42 (.79) t (48) = 0,79, p = .43
Adjectieven 95 0,83 (.53)* 59 0,51 (.37) t (48) = 2,44, p < .05Nomina 41 0,36 (.32)* 18 0,16 (.22) t (42,27) = 2,52, p
< .05Verba 15 0,15 (.26) 14 0,13 (.21) t (48) = 0,32, p = .75Pronomina 12 0,12 (.24) 10 0,09 (.16) t (48) = 0,47, p = .64Telwoorden 9 0,09 (.17) 12 0,12 (.17) t (48) = 0,56, p = .58Typografie 1 0,01 (.05) 2 0,03 (.10) t (48) = 0,83, p = .41Overig 0 0,00 (.00) 1 0,01 (.03) t (24,00) = 1,00, p
= .33
Deels bevestig
dKwantitatieve analyse
20
Conclusie kwantitatieve analyse
Schrijverservaring speelt nauwelijks een rol in de frequentie van het gebruik van taalintensiveerders.
De schrijvers verschillen enigszins in het gebruik van typen intensiveerders: professionals gebruiken vaker intensiverende nomina en adjectieven dan amateurs.
Verschillen de intensiveerders van profs en amateurs wel kwalitatief van elkaar?
21
2: Kwalitatieve analyse
Zouden de taalintensiveerders van professionals en amateurs dan inhoudelijk van elkaar verschillen?
Taalintensiveerders kunnen beeldende beschrijvingen bewerkstelligen. (Mos & Van Wijk, 2013)
Sommige intensiveerders lijken nauwelijks eigen betekenis te dragen en versterken de uiting zonder er extra inhoud aan toe te voegen (heel, inderdaad).
Andere intensiveerders lijken betekenisrijker en voegen naast de informatie over de kracht van de evaluatie ook betekenisvolle informatie aan de uiting toe (doods-, tenenkrommend, dumpen, tsunami).
22
Voorbeelden
Een uiterst succesvolle theatertournee
Met zangeres Eva Kieboom als absolute blikvanger
Een supermusical met prachtige muziek & decors!
Voegen weinig concrete/emotionele informatie aan uiting toe
Semantisch arme intensiveerders
Kwalitatieve analyse
23
Voorbeelden
Een mager scenario van Tijs van Marle, zoutloze grappen en driedubbel en dwars uitgemolken clichés
Glansrollen zijn weggelegd voor Mariska van Kolck […] en Hajo Bruins
Tenenkrommend om zijn clichés
Voegen veel concrete/emotionele informatie aan uiting toe Semantisch rijke intensiveerders
Kwalitatieve analyse
24
2: Kwalitatieve analyse
Verschillen de taalintensiveerders van amateurschrijvers en van professionele schrijvers in semantische rijkheid?
Professionele schrijvers laten mogelijk meer stilistische hoogstandjes zien in de vorm van rijke intensiveerders dan amateurschrijvers.
Hypothese 3: Professionele schrijvers gebruiken rijkere intensiveerders dan amateurschrijvers.
25
Methode & Resultaten
Eenwoordige en meerwoordige intensiveerders
Beoordeeld op mate van semantische rijkheid
Professionele schrijvers lijken inderdaad vaker intensiveerders in te zetten die concrete en/of emotionele informatie toevoegen dan amateurs
Amateurschrijvers gebruiken daarentegen vaker relatief arme intensiveerders dan professionals
Kwalitatieve analyse
Semantische rijkheid
Aantal intensiveerders Professional
Aantal intensiveerders Amateur
Relatief arm 208 (49,06%) 221 (61,22%)
Relatief rijk 216 (50,94%) 140 (38,78%)
Totaal 424 (100%) 361 (100%)
Bevestigd
26
Algehele conclusie
In hoeverre verschillen professionele recensenten van amateurrecensenten in de formulering van hun oordelen? H1: onbevestigd amateurschrijvers gebruiken niet
meer taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers
H2: deels bevestigd amateurs gebruiken minder intensiverende nomina en adjectieven dan professionals
H3: bevestigd professionele schrijvers gebruiken rijkere intensiveerders dan amateurschrijvers
27
Algehele conclusie
Amateurrecensenten en professionele recensenten zijn helemaal niet zo verschillend in het versterken van hun evaluaties als vooraf verwacht.
Ze verschillen niet zozeer van elkaar in de kwantiteit, maar meer in de kwaliteit van intensiverende elementen!
!
28
Discussie
Taalintensivering kan een overtuigend effect hebben, maar dat is niet altijd aangetoond.
In een vervolgstudie onderzoeken of de semantische rijkheid van intensiveerders invloed heeft op de overtuigingskracht van geïntensiveerd taalgebruik.