Tedarik Zinciri Yönetimi
-Temel Kavramlar-
Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN
Neden? Bir ișletme sistemi için en kilit etken MÜȘTERİdir. Müșteri açısından ișletmeleri etkileyen güncel etkiler: Müșteri sayısı artmaktadır.
Miktar baskısı
Müșteri beklentileri artmaktadır. Fiyat baskısı (maliyet baskısı) Kalite baskısı
Müșteri beklentileri çeșitlenmektedir. Çeșit baskısı
Müșterilerin coğrafi dağılımı genișlemektedir. Dağıtım baskısı
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Neden? İșletmeler, daha düșük üretim maliyetlerini sağlayabilmek ve
daha kaliteli üretim girdilerini elde edebilmek için ișletme dıșı tedarikçilere yönelmektedir.
Tedarikçi ve müșteri sayısının artması, çok düzeyli karar verme sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Ulusal ve uluslararası düzeyde rekabetin artması, hem müșterilerin seçeneklerini arttırmakta, hem de ișletmelerin tedarikçi seçeneklerini zenginleștirmektedir.
Müșterilerin farklı noktalarda farklı gereksinimlerle ișletmelerin karșısına çıkması, esneklik sağlama ihtiyacının artmasına neden olmaktadır.
Bilgi teknolojilerinin çeșitlenmesi ve gelișmesi kolaylaștırıcı bir unsur haline gelmektedir.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Neden? Müșteri gereksinimlerinin çeșitlenmesi yığın üretim
uygulamalarının yerini daha özelleșmiș ürünlerin üretimine odaklanmaya bırakmasına neden olmaktadır.
Hem üretim așamasında hem de ürünlerin müșteriye ulaștırılması așamasında daha hızlı, ucuz ve kaliteli çalıșabilme arayıșı tedarikçi ve müșteri ilișkilerini çeșitlendirmektedir.
İșletmeler için pazara oldukça hızlı bir biçimde yeni ürünler sunabilme becerisi olușturma gereksinimi önem kazanmaktadır.
Üretim sistemi içerisinde yalnızca bir bölümün performansını üst düzeye çıkarmanın sistemin tamamının olası en iyi performansını sağlamayacağı gerçeği anlașılmıștır.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Mal ve hizmetlerin tüketiciye arz edilmesini sağlayan ekonomik sistem, dört temel pazar fonksiyonunu içerir: Üretim Dağıtım El değiștirme Tüketim
Bu fonksiyonlar birbirini izleyen ve tamamlayan bir yapıdadır.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Kavramı Araștırıp bulma, sağlama, elde etme. İșletme için gerekli kaynakların elde edilebilme
olanaklarının araștırılması, bu kaynakları sağlayabilecek uygun seçeneklerin (tedarikçilerin) belirlenmesi, bu tedarikçilerden kaynakların sağlanması
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Hiçbir ișletme ya da iș birimi kendi ürünlerin üretiminde
ve dağıtımında tek bașına tam bir denetime sahip değildir. Tüm ürün sunum sürecinde yer alan diğer ișletmelerin
katılımı ve farklı taraflar arasındaki etkileșimler büyük önem tașımaktadır.
Bir ürünün sorumluluğu ve rekabet edebilirliği yalnızca bir ișletmeye değil, bir bütün olarak o ürüne ait tedarik zincirine bağlıdır.
İșletmeler yasal olarak birbirinden bağımsız olsa bile, ekonomik olarak birbirlerine oldukça bağımlı bir birlik olușturmaktadır.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Tedarik zincirleri temel olarak bir ürünün ilk hammadde
așamasından son tüketiciye ulașana kadar izlediği yolda, o ürünün üretimine katkı yapan tüm tarafları içine alan üretim sistemleri olarak düșünülmektedir.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Bir ürünün hammadde halinden müșteriye teslimine kadar
gerçekleștirilen tüm faaliyetler: hammaddelerin ve bileșenlerin tedariki imalat ve montaj depolama ve stok kontrolü sipariș verilmesi ve yönetimi tüm dağıtım kanallarına dağıtım ve müșteriye teslim
faaliyetleri tüm bu faaliyetleri izlemek için gerekli bilgi sistemleri
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Tanımları Malzemelerin satın alınmasını, ara mamullere ve mamullere
dönüștürülmesini ve mamullerin müșterilere dağıtılmasını sağlayan tesis ve dağıtım seçenekleri ağı (Ganeshan veHarrison, 1995)
Ürün ya da hizmetleri pazara sunan ișletmeler topluluğu (Lambert, Stock ve Ellram, 1998)
Bir ürünün hammadde halinden müșteriye teslimine kadar gerçekleștirilen tüm faaliyetler (Lummus ve Vokurka,1999)
Müșteri isteğinin yerine getirilmesinde doğrudan ya da dolaylı olarak yer alan tüm așamalar (Chopra ve Meindl, 2003).
Tedarik zinciri yalnızca imalatçı ve tedarikçilerini değil, aynı zamanda tașımacıları, depoları, perakendecileri ve müșterileri de içine alır.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Son tüketiciye ürün ve hizmet biçiminde değer üreten
süreç ve faaliyetlerde bulunan, alt akıș ve üst akıșbağlantılarla bağlı bir ișletmeler ağıdır (Christopher, 2005).
Tedarik zinciri içerisindeki herhangi bir noktadan ele alındığında alt akıș (downstream) tarafı müșterileri, üst akıș (upstream) tarafı ise tedarikçileri temsil etmektedir.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Tedarik zinciri iki ana bölümden olușur: Örgüt içi bölümler Dıș ortaklar
Tedarikçiler Müșteriler Tașımacılar Üçüncü taraf ișletmeler Bilgi sistemi sağlayıcıları
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Her ișletme bir ya da daha fazla tedarik zinciri içerisinde
yer alır ve her tedarik zincirinde farklı bir rol oynar.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Bir tedarik zincirinde çok sayıda tedarikçi ve müșteri
düzeyleri olabilmektedir. Bu durum, bir tedarik zincirinin tanımlanmasında iki temel
soruyu gündeme getirir: 1) Kaç düzeyde tedarikçi ve müșteri zincir kapsamına alınacak?2) Bu tedarikçi ve müșterilerle kurulacak tedarik zinciri
ilișkilerinin detay düzeyi ne olacak?
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik ZinciriGeri dönüşüm, yeniden üretim, dönüşler
Bilgi/planlama/faaliyet bütünleşmesi
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Tedarik zincirlerinde dört temel süreç söz konusudur: Müșteriden siparișin alınması. Üretim için gerekli hammadde ve bileșenlerin tedarikçilerden
temin edilmesi. Ürünün üretimi. Müșteri siparișinin yerine getirilmesi
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Tedarik zincirlerinin kapsamı ve düzeyi ișletmeler arasında
farklılık göstermekle birlikte, tüm üretim ve hizmet ișletmelerinde mevcuttur.
Tedarik zincirleri boyunca yalnızca fiziksel ürün akıșı söz konusu değildir. Ayrıca bilgi, belge ve para akıșı gibi akıșlar da mevcuttur.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Tedarik zincirinin tüm katılımcıları birbirinden etkilenir. Bu
nedenle yalnızca ișletme içi bütünleșmeyi (entegrasyon) sağlamak yeterli değildir.
Tüm zincirin bütünleșmesini sağlamak ve zincirdeki malzeme, bilgi ve para akıșını eșgüdümlemek gereklidir.
Bu akıșların düzeyi ve bașarısı, tedarik zinciri katılımcılarının ișbirliği ve bütünleșmesi açısından belirleyicidir.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zincirleri içerisindeki ilișki ve faaliyetleri
bütünleșik bir bakıș açısıyla değerlendirebilecek bir yönetim yaklașımı gerekmektedir.
Tedarik zinciri yönetimini tanımlamada en önemli unsur, bütünleșik bir yönetim anlayıșı olduğunun vurgulanmasıdır.
Yoğun rekabet karșısında bağımsız birimlerin yeteneklerinin bir araya getirilmesi ve eșgüdümlenmesi en üst düzeyde rekabet avantajı sağlama konusunda ișletmelere yardımcı olacaktır.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi-Tanımlar Tedarik zincirinin davranıșlarını etkilemek ve istenen
sonuçları almak için yapılanlar (Hugos, 2006) İșletmelerin ve bir bütün olarak tedarik zincirlerinin uzun
dönem performansının iyileștirilmesi amacıyla geleneksel ișletme fonksiyonlarının ve bu fonksiyonlardaki taktiklerin belirli bir ișletme ve tedarik zincirinde yer alan ișletmeler içerisinde sistemli ve stratejik olarak eșgüdümlenmesi (Mentzer vd., 2001)
Hizmet edilen pazar için en iyi yanıt verme ve etkinlik karmasını elde etmek amacıyla üretim, stok, yerleșim ve tașımanın tedarik zinciri katılımcıları arasında eșgüdümlenmesi (Hugos, 2006)
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Lojistik, pazarlama, yöneylem araştırması, örgütsel teori, satınalma ve tedarik, …
TEMELLER:
Liderlik İleri düzey planlama
Ağ örgütlenmesi ve örgütler-arası ișbirliği Sürece odaklanma
Ortak seçimiBilgi ve iletișim teknolojilerinin
kullanımı
BÜTÜNLEȘME EȘGÜDÜMLEME
RekabetçilikMüșteri hizmeti
TZY
Tedarik Zinciri Yönetimi Müșteri taleplerinin karșılanması için tedarik zincirindeki
örgütsel birimlerin bütünleștirilmesi ve materyal, bilgi ve finansal akıșlarının eșgüdümlenmesi iși
İșletmelerin, rekabet edilebilir fiyatlarla yüksek kaliteli malzemeleri ve bileșenleri sağlayabilmeleri için tedarikçilerle birlikte çalıșabilme yeteneği
Tedarikçiler, nakliyeciler, ișletme içi bölümler ve ișletmeler arasında bağlantıyı kurarak, tedarik zincirindeki tüm faaliyetlerin eșgüdümlenmesini sağlamak
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetiminin Tarihsel GelişimiAșamalar Yönetim ÖrgütselTasarım
1960’lı Yıllar
Depolama ve Ulaștırma
Satıș-PazarlamaDepolamaStok denetimiUlaștırma etkinliği
Dağınık lojistik faaliyetlerLojistik faaliyetler arasında zayıf bağlantıLojistik yönetimi üzerinde düșük kontrol ișletme bașarısını etkiler
1980’li Yıllar
Toplam Maliyet Lojistiğin merkezileștirilmesiToplam maliyet yönetimiSüreç optimizasyonuBir rekabet avantajı olarak lojistik
Merkezileșmiș lojistik faaliyetlerBüyüyen lojistik yönetimi kontrolüBilgisayar uygulamaları
1990’lı Yıllar
Entegre Lojistik Yönetimi
Lojistik planlamaTedarik zinciri stratejileriİșletme faaliyetleri ile bütünleșmeSüreç kanalları ile bütünleșme
Lojistik faaliyetlerde genișlemeTedarik zinciri planlamaToplam kalite yönetimi için desteklojistik yönetim faaliyetleri
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetiminin Tarihsel GelişimiAșamalar Yönetim ÖrgütselTasarım
2000’li Yıllar
Tedarik Zinciri Yönetimi
Stratejik tedarik zinciri bakıș açısıExtranet teknolojisinin kullanımıKanal güçlerini ortak bir güç olarak kullanmak için tedarik zincirinin toplam kalite yönetimigöstergelerinde ișbirliği yapmak
Ticari ortaklıkSanal örgütTalepteki değișimlerKıyaslama ve yeniden yapılanma
2000 Yılı ve Sonrası
E-Tedarik Zinciri Yönetimi
Tedarik zinciri yönetimi kavramına Internet’in uygulanmasıDüșük maliyetli anında veri tabanı paylașımıElektronik bilgiTedarik zinciri yönetimi senkronizasyonu
Tedarik zinciri ağı ile ticaret ortaklığı yapmak.com eklentisi vb. piyasa değișiklikleriÖrgütsel çeviklik ve ölçülebilirlik
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri yönetiminin ișlevini iki bașlık altında
toplamak mümkündür: Ürünlerin tedarik zinciri boyunca tedarikçiden müșteriye kadar
olan akıșını sağlamak Satıș tahminleri, satıș verileri, tutundurma faaliyetleri, üretim
programları, stok düzeyleri, sipariș bilgileri gibi gerekli bilgilerin paylașımını sağlamak
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri yönetimi kavramının kritik noktası, tüm
tedarik zincirini eșgüdümleyebilmek için, zincirdeki her düğüm noktasındaki, yani iki zincir üyesinin karșılașma noktasındaki bağlantı ve ilișkilerin yönetilmesidir.
Böylece müșteri isteklerine yanıt verebilme yetisinin geliștirilmesi ve toplam maliyetlerin düșürülmesi hedeflenmektedir.
Tedarik zinciri yönetiminde kilit nokta, tüm sürecin tek bir sistem olarak ele alınmasıdır.
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri içerisinde dört temel yönetim düzeyi söz
konusu olabilir: İșletmenin giriș ve çıkıș sınırları arasındaki malzeme ve bilgi
akıșında yer alan ișletme fonksiyonlarını bütünleștiren iç tedarik zincirinin yönetimi
Yakın tedarikçilerle olan iki taraflı ilișkilerin yönetimi. Bir tedarikçi, tedarikçinin tedarikçisi, bir müșteri, bir müșterinin
müșterisi vb. șekilde bir ișletmeler zincirinin yönetimi Son müșteri tarafından istenen ürün ve hizmet paketlerinin
sağlanmasına katılan birbiriyle ilișkili bir ișletmeler ağının yönetimi
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri yönetimi içerisinde bütünleștirilebilecek
ișletme süreçleri; Müșteri ilișkileri yönetimi Müșteri hizmet yönetimi Talep yönetimi Sipariș yerine getirme İmalat akıșı yönetimi Satın alma Ürün geliștirme ve ticarileștirme
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi Bir tedarik zincirinin etkin bir șekilde yönetilebilmesi için
hem müșteri hizmet düzeylerinde hem de zincir içerisindeki ișletmelerin iç ișlem etkinliklerinde eșzamanlı iyileșmeler gereklidir. Müșteri hizmet düzeyi
Yüksek sipariș yerine getirme oranları Yüksek zamanında teslimat oranları Çok düșük oranda müșteriden geri dönen ürün
İç etkinlik Stoklar ve diğer varlıklar için yüksek yatırım geri dönüș oranı İșlem ve satıș giderlerinin düșürülmesi için yollar bulunması
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan
Tedarik Zinciri Yönetimi Her ne kadar her tedarik zinciri için pazar talebi ve ișlem koșulları
farklılık gösterse de, tedarik zinciri açısından her durumda temel düzeyde geçerli olan beș karar noktası söz konusudur: Üretim: Pazarda hangi ürünler isteniyor? Hangi ürünlerden, ne kadar ve
ne zaman üretilmelidir? Stok: Tedarik zinciri içerisindeki her așamada hangi stoklar
bulundurulmalıdır? Hammadde, yarı mamul ve mamul olarak ne kadar stok bulundurulmalıdır?
Yerleșim: Üretim tesisleri ve depolar nerede olmalıdır? Üretim ve depolama için en maliyet etkin yerler neresidir? Mevcut tesisler mi kullanılacaktır, yoksa yeni tesisler mi kurulmalıdır?
Tașıma: Stoklar, tedarik zincirinin bir noktasından diğerine nasıl hareket ettirilmelidir?
Bilgi: Ne kadar veri toplanmalıdır ve ne kadar bilgi paylașılmalıdır?
Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan