![Page 1: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/1.jpg)
Klasa 4a, 4b,4c i 4d.
Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziś
Przygotowała: Joanna Wieczorek
![Page 2: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/2.jpg)
Krajobraz wczoraj i dziś
Jedno ziarenko piasku zabrane z brzegu przez
fale, drugie przeniesione wodami rzeki i trzecie
porwane przez wiatr prawie nic nie zmienią
w otoczeniu. Jednak jeśli tych ziarenek będą
miliony, to po upływie tysięcy lat mogą całkowicie
przekształcić otaczający nas krajobraz.
![Page 3: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/3.jpg)
1. Jak wiatr i woda wpływają na krajobraz?
Wiemy już, że pogoda ma duży wpływ na otoczenie. Warto się zastanowić, czy otaczający nas krajobraz zawsze był i będzie taki sam jak teraz. A jeśli się zmienia, to jakie są przyczyny tych zmian.
Otóż krajobraz zmieniany jest m.in. przez czynniki nieożywione kształtujące powierzchnię Ziemi: Słońce, wodę i wiatr. Ich niszczące działanie na powierzchnię Ziemi nazywamy erozją.
E-podrecznik
![Page 4: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/4.jpg)
Erozja rzeczna
Erozja spowodowana przez rzekę – zwróć uwagę na
brzegi podmyte przez płynącą wodę
![Page 5: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/5.jpg)
Grzyby skalne
Erozja powodowana przez wiatr ma duże znaczenie przy
powstawaniu grzybów skalnych w Górach Stołowych
![Page 6: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/6.jpg)
2. Akumulacja
Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich
drobiny, to co się potem z nimi dzieje?
Ich cząstki są odkładane w innych miejscach.
Proces ten nazywamy akumulacją.
On również ma wpływ na rzeźbę terenu.
E-podrecznik
![Page 7: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/7.jpg)
Osadzanie osadów w dolinie rzecznej
Rzeka może unosić piasek, a nawet kamienie. Transportuje je
do innych miejsc, co może doprowadzić do zmiany kształtu
koryta rzeki
![Page 8: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/8.jpg)
3. Jak organizmy wpływają na krajobraz?
Wpływ na krajobraz mają także rośliny i zwierzęta.
Na przykład w krajobrazie lasu dominują drzewa, a inne rośliny żyją w związkach i zależnościach z drzewami.
Na łące natomiast najwięcej jest traw oraz innych roślin zielnych i to one współtworzą krajobraz.
Roślinność ogranicza wpływ wiatru na krajobraz i odwrotnie. Na przykład na pustyniach, gdzie nie ma roślin, wiatr ma ogromne znaczenie w kształtowaniu krajobrazu, za to prawie nie ma go w lesie.
E-podrecznik
![Page 9: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/9.jpg)
Wpływ zwierząt na krajobraz jest rzadziej dostrzegany. Potrafią one jednak budować obiekty znacząco zmieniające wygląd otoczenia.
Bobry, budując tamy na małych rzekach, tworzą obszerne rozlewiska. Mrówki wznoszą mrowiska o wysokości przekraczającej metr powyżej poziomu gruntu (i znacznie więcej w głąb ziemi).
W cieplejszym klimacie żyją termity budujące termitiery o wysokości nawet kilku metrów.
Gniazda bocianów są przykładem wpływu ptaków na krajobraz, są jednak gatunki, które budują o wiele większe gniazda.
Duże stada zwierząt mogą wydeptywać ścieżki i niszczyć roślinność, wyjadając ją oraz tratując.
E-podrecznik
![Page 10: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/10.jpg)
Jak ludzie zmieniają krajobraz?
• Obecnie najwyższe drzewa świata mają
wysokość ok. 110–115 m. W przeszłości mogły
dorastać nawet do 130–140 m.
• Natomiast najwyższy budynek ma 828 m.
Nawet znacznie niższe budynki przyćmiewają
wszystkie drzewa w okolicy.
![Page 11: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/11.jpg)
1. Krajobraz częściowo przekształcony
Dawniej morza i wielkie rzeki stanowiły dla ludzi bariery nie do przebycia. W góry chodzili rzadko, a bagna i pustynie starali się omijać. Lasy odwiedzali jedynie w celu zdobycia pożywienia.
Stopniowo zaczęli przekształcać krajobraz do swoich potrzeb. W celu znalezienia ziemi dla rolnictwa i budowy osad zajęli większość łąk i leśnych polan oraz doliny rzeczne. Potem wycinali i wypalali lasy, by uzyskać drewno do budowy domów oraz zwiększyć teren przeznaczony pod uprawę roślin i hodowlę zwierząt. Poniżej klika przykładów, w jaki sposób człowiek potrafi dostosować się do krajobrazu i warunków otoczenia.
E-podrecznik
![Page 12: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/12.jpg)
Dom w Amazonii – minimalny wpływ na krajobraz
![Page 13: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/13.jpg)
Drapacze chmur w miastach przyszłości - całkiem nowy Nowy Jork
https://archirama.muratorplus.pl
![Page 14: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/14.jpg)
Bilska Wola
Fot. Joanna Wieczorek
![Page 15: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/15.jpg)
Bilska Wola
Fot. Joanna Wieczorek
![Page 16: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/16.jpg)
Bilska Wola
Fot. Joanna Wieczorek
![Page 17: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/17.jpg)
Szanghaj. Najpiękniejsze wieżowce Chin
https://wesolowski.co
![Page 18: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/18.jpg)
Stobnica Piła
Fot. Joanna Wieczorek
![Page 19: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/19.jpg)
Widoki z Jin Mao Tower
https://wesolowski.co
![Page 20: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/20.jpg)
Stobnica Piła
Fot. Joanna Wieczorek
![Page 21: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/21.jpg)
Polacy są wyjątkowymi szczęściarzami.
Nie musimy jechać do Amazonii, aby doświadczyć, czym jest
pierwotna, naturalna puszcza.
Chcąc zobaczyć największe ssaki kopytne Europy, doświadczyć
największej różnorodności biologicznej i obserwować trwanie
naturalnych procesów, wystarczy udać się 200 km za Warszawę,
do Puszczy Białowieskiej.
http://puszcza.pracownia.org.pl
![Page 22: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/22.jpg)
http://puszcza.pracownia.org.pl
![Page 23: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/23.jpg)
https://www.liveinternet.ru
![Page 24: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/24.jpg)
http://pravdaurfo.ru/news/
![Page 25: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/26.jpg)
https://www.liveinternet.ru
![Page 27: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/27.jpg)
https://www.tvn24.pl/
![Page 28: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/28.jpg)
https://wiadomosci.onet.pl
![Page 29: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/29.jpg)
https://infoplanet.pl/
![Page 30: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/30.jpg)
http://mazzapegolo.blogspot.com
![Page 31: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/33.jpg)
http://futurecentretrust.org
![Page 34: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/34.jpg)
http://www.portailconstructiondurable.be
![Page 35: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/35.jpg)
https://flutrackers.com/
![Page 36: Temat nr 2: Krajobraz wczoraj i dziśjoannawieczorek.pl/wp-content/uploads/2020/03... · 2. Akumulacja Skoro woda i wiatr niszczą skały i unoszą ich drobiny, to co się potem z](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022071000/5fbc6c7527e95961be7c0fef/html5/thumbnails/36.jpg)
Podsumowanie
Krajobraz to oczywiście nie tylko malarskie lub wzrokowe efekty, lecz także gleba, po której stąpamy, na której pracujemy, jej falistość lub równinność, jej wody – morza, rzeki lub moczary – jej powietrze, którym oddychamy i to co nadaje postać ruchom człowieka, co formuje jego kroki, jego pracę, jego ręce i nogi, jego postawę, zapewne jego oddech nawet. Inaczej bowiem żyją ludzie tam gdzie nieustanna mgła, niż gdzie powietrze czyste, horyzont daleki, przejrzysty. Innych ruchów nabiera się grzęznąc w moczarach i piaskach, niż gdy się stąpa po skałach, innych, płynąc po wodach cichych lub grząskich, a innych, przepływając burzliwe cieśniny (…) gdzie w pewnych porach roku każda przeprawa jest niebezpieczna…
Stanisław Vincenz