Download - Tıbbi aciller 1(fazlası için )
B L NÇ KAYBI NED R?İ İ İ
Kişinin kendisi, zaman, bulunduğu yer ve etrafındaki olaylardan
haberdar olmasına bilinç denilir
Herhangi bir nedenle yukarıdaki tanıma uymayan kişilerde bilinç
bozukluğundan söz edilir
Herhangi bir nedenle beyne giden kanın azalması ya da
durması sonucunda hastanın şuurunu kaybetmesidir.
Hiçbir uyarıya cevap vermeme haline kadar giden bilincin
kısmen yada tamamen kaybedilmesidir
Bilinç bozukluğu düzeyi için; AVPU skalası kullanılır
A alert (uyanık)
V verbal (sözel)
P pain (ağrı)
U unresponsive (cevap yok)
BAYILMA (SENKOP)
Kısa süreli yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır.
Beyne giden kan akımının azalması sonucu oluşur.
Bayılma-Bilinç Kaybı Nedenleri
Ciddi bir hastalığa bağlı olmayanlar Korku, Aşırı heyecan Güneşte kalma veya ishale bağlı sıvı kaybı, Yorgunluk, kötü koku Kapalı ortam Kirli hava Aniden ayağa kalkma, tansiyon düşüklüğü Açlık, kan görmek
Bayılma-Bilinç Kaybı Nedenleri
Ciddi bir hastalığa bağlı olanlar
Beyin kanmaları
Kalp krizi
Büyük damarlarda ani yırtılmalar
Dış gebeliğe bağlı karın içi kanmaları
Şok
BAYILMA (SENKOP) BEL RT LERİ İ İ
Baş dönmesi Baygınlık Yere düşme Bacaklarda uyuşma Bilinçte bulanıklık Yüzde solgunluk, renk değişikliği Soğuk terleme Üşüme, terleme Hızlı ve zayıf nabız
Bilinç kaybında ilk yardım:Kişi başının döneceğini hissederse TYD kuralları uygulanır
İlk yardımcının ilk amacı beyne giden kan akımını artırmaktır.
Öncelikle yaptığı işi bırakmalıdır
Sırt üstü yatırılır veya başı öne eğik olacak şekilde oturtulur
Ayakları 30 cm kaldırılarak şok pozisyonu verilir.
Böylece kan akımını kalp ve beyne yönelmesini sağlamaktır.
Sıkan giysiler (kemer, kravat) gevşetilir
Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi sağlanır
Bilinç kaybında ilk yardım: Eğer kişi bayıldıysa
Sırt üstü yatırılarak ayakları 30 cm kaldırılır Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve korunur Sıkan giysiler gevşetilir Kusma varsa yan pozisyonda tutulur Solunum kontrol edilir Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır Ek yaralanma olup olmadığı kontrol edilir. Bayılma öyküsü olan bir hasta hastaneye başvurmasında
fayda vardır.
Bilinç kaybında ilk yardım:
Yapılmaması gerekenler
Kolonya, amonyak, sarımsak, soğan koklatmayın
Yoğurt, su, sigara, alkol gibi şeyler içirmeyin
Hastanın üzerine su dökmeyin
Sarsılmamalı, tokat atılmamalı
KOMA
Yutkunma öksürük vb reflekslerin ve dıştan gelen
uyarılara karşı tepkilerin azalması yada yok olması
ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır
KOMA NEDENLERİ
Düşme veya şiddetli darbe sonrası (özellikle kafa travmaları) Beyin Kanması Zehirlenme Aşırı alkol Uyuşturucu kullanımı Şeker hastalığı Üremi Siroz Beyin Tümörler Beyin iltihapları (menenjit)
KOMA BEL RT LERİ İ İ
Şuur kaybı
Yutkunma,öksürük gibi tepkilerin kaybolması
Sesli ve ağrılı uyaranlara tepki yokluğu
İdrar ve gaita kaçırma
5 duyu fonksiyonları tamamen kayıp olur
B L NÇ KAPALI SEİ İ İ
Hasta/yaralının yaşam bulguları değerlendirilir
Hasta/yaralıya koma pozisyonu verilir
Yardım çağrılır (112)
Sık sık solunum ve nabız kontrol edilir.
Yardım gelinceye kadar yanında beklenir
Koma Pozisyonu(Yarı yüzü koyun-yan pozisyon) nasıl verilir Bu pozisyonu vermek için öncelikle hastanın omurga
yaralanmasının olmadığı, nefes alıp vermesinin normal olduğu
ve nabız atımlarını kontrol etmek gerekir
Hastanın sağına geçilir
Sağ el ve sağ bacağı vücuda yaslayın.
Sol omuz ve kalçasından tutarak sağ tarafına çevirin
Sol bacağı ve sol kolu yere yaslayın
Hastanın başını geri alın
KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR
Herhangi bir nedenle vücutta glikoz eksildiği
zaman ortaya çıkan belirtilerdir.
KAN ŞEKERİ DÜŞMESİ NEDENLERİ NELERDİR
1) Şeker hastalığı tedavisine bağlı olarak
2) Uzun süreli ve ağır egzersizden sonra
3) Uzun süre aç kalma
4) Barsak ameliyatı geçirenlerde yemek sonrası
5) İntihar amaçlı yüksek doz şeker ilacı içme veya insülin iğnesi
yapma
6) Yüksek doz alkol alma, kötü-bozuk alkol alma
KAN ŞEKERİ ANİDEN DÜŞTÜĞÜNDE HANGİ BELİRTİLER GÖRÜLÜR
1) Korku
2) Terleme
3) Hızlı nabız (Çarpıntı)
4) Titreme
5) Aniden acıkma
6) Yorgunluk, bulantı
7) Bayılma ve Bilinç kaybı
8) Kişilik değişiklikleri
KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ YAVAŞ VE UZUN SÜREDE OLUŞURSA ŞU BELİRTİLER GÖRÜLÜR
1) Baş ağrısı
2) Görme bozukluğu
3) Uyuşukluk
4) Zayıflık
5) Konuşma güçlüğü
6) kafa karışıklığı
7) Sarsıntı ve şuur kaybı
KAN ŞEKERİ DÜŞMESİNDE İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR
1) Hastanın ABC si değerlendirilir
2) Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan şeker, şekerli içecekler
verilir
3) 15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi için
yardım çağırılır
4) Şeker ilacı ya da insülin verilmez.
5) Belirtiler fazla şekerden meydana gelmiş ise fazla şekerin bir zararı
olmaz
6) Hastanın bilinci yerinde değilse koma pozisyonu verilerek yardım
çağırılır
HAVALE (NÖBET)
Vücudun adale yapısında kontrol edilemeyen
kasılmalardır.
Sinir merkezindeki bir tahriş (irritasyon) yüzünden
beyinde elektriksel boşalmalar sonucu oluşur.
Nöbetlerin büyük çoğunluğunun nedeni epilepsi
hastalığıdır
Nöbet 3 dönemden oluşur
Birinci dönemde, hasta nöbetin başlayacağını
hisseder
Birkaç saniye sürer, baş dönmesi veya
boğulma hissi olur
İkinci dönemde, terleme, solukluk, morarma,
yutkunma ve çiğneme hareketleri olur
Ardından çene kilitlenir, tüm vücutta
kasılmalar, sarsıntı ve çarpılmalar
Ağızda köpük birikir ve solunum zorlaşır
İdrar ve gaita inkontinansı olabilir
Üçüncü dönemde ise kasılmalar durur
Soluk alıp verme düzene girer
Hasta derin bir postiktal döneme girer
HAVALE NEDENLERİ NELERDİR
1) Beyinde yaralanma (travmalar)
2) Beyinde enfeksiyon (Menejit, ensefalit vb.)
3) Beyin Tümörleri
4) Beyin Kanaması
5) Yüksek ateş
6) Zehirlenmeler
7) Epilepsi (Sara) hastalığı
NEDENLERİNE GÖRE HAVALE ÇEŞİTLERİ NELERDİR
Jeneralize Nöbetler:
Parsiyel Nöbetler:
Ateş Nedenli Nöbetler:
Jeneralize nöbetler: Tüm vücudu ilgilendirir. Tüm vücudu
kasılarak yere düşer. Kol ve bacaklarda sert gerilme nöbeti
olur.Ağızdan köpük salya gelir. Hasta dışkısını ve idrarını
kaçırabilir.
Parsiyel Nöbetler: Kol-bacak gibi vücudun bir kısmını
ilgilendiren kısmi nöbetlerdir. Bilinç kaybı, çiğneme, istem dışı
giysileriyle ya da yüzüyle oynaması, aldırmazlık olabilir.
Ateş Nedeniyle Oluşan Havaleler
Herhangi bir hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38°C'nin
üstüne çıkmasıyla oluşur
Genellikle 6 ay ve 6 yaş arasındaki çocuklarda rastlanır.
Beynin korteks denilen dış tabakası ve bunun hemen altındaki
sinir hücrelerinde anormal elektrik boşalmaları olur.
ATEŞLİ HAVALEDE İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR
Hasta rahat edeceği uygun bir yere taşınır
Hastanın ağzında herhangi bir şey varsa çıkarılır
Öncelikle hasta ıslak havlu yada çarşafa sarılır
Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığında bir
küvete sokulur
Tıbbi yardım istenir.112
SARA KRİZİ (EPİLEPSİ)
Kronik bir hastalıktır. Her zaman tipik sara krizi
karakterinde olmasa da bazı belirtilerle tanınır.
Beyinde motor faaliyet ve bilinçte değişiklikler yapan
anormal elektriksel uyarı odağından kaynaklanır.
BELİRTİLER
Hastada var olmayan ses ya da koku alma, korku, yüz ve
gözlerde istem dışı hareketler, baş dönmesi, adale kasılması vb.
ön haberci denilen belirtiler olur
Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde bilincini
kaybederek yığılır
Yoğun ve genel adale kasılması görülür. 10-20 saniye kadar
nefesi kesilir
Dokularda ve yüzde morarma gözlenir
BELİRTİLER
Ardından ikinci dönemde kısa ve genel adale kasılması, sesli
nefes alma, aşırı tükürük salgılanması, altına kaçırma görülür
Hasta dilini ısırabilir, başını yere çarpıp yaralayabilir. Aşırı
kontrolsüz hareketler gözlenir
Son aşamada bitkinlik, yorgunluk ve ayılma dönemi başlar. Hasta
uyanır, şaşkındır, nerede olduğundan habersiz, uykulu hali vardır
SARA KRİZİNDE İLKYARDIM
Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır. Olay yeri güvenliği
sağlanılmalıdır. (örn. Trafik kesilmelidir.)
Kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır
Hasta bağlanmaya çalışılmamalıdır
Kilitlenmiş çene açılmaya çalışılmamalıdır
Yabancı herhangi bir madde kullanılmamalıdır
SARA KRİZİNDE İLKYARDIM
Kendisini yaralamamasına dikkat edilir
- Başın altına. Yumuşak bir materyal konulur
- Yaranabileceği şeyler etraftan kaldırılır
Sıkan giysiler gevşetilir
Kusma karşısında tetikte olunmalıdır
Düşme sonucu yaralanma varsa ilgilenilir
Hasta yalnız bırakılmamalıdır
Tıbbi yardım istenir.