Toegankelijkheidvan winkels
Eengoedtoegankelijkewinkelbetekentsteedseencomfortverhogingvooriedereen.Deklantenhebbenernatuurlijkopdeeersteplaatsbaatbij,maarookdeleveranciersdieerregelmatigkomen.
Vooreenhelegroepmensenistoegankelijkheideenbelangrijkevoorwaardeomzelfstandigboodschappentedoenoftewinkelen.Ookdoordetoenamevanhetaantalouderenzaldenoodzaakvantoegankelijkheidsterktoenemen.Wiewerkmaaktvantoegankelijkheidinvesteertindetoekomstenzalzijnklantenbestandzientoenemen.
Ditwenkenbladiseenleidraadomdetoegankelijkheidvanwinkelsteverhogen.
Hetgeefthandelaars,ontwerpersenbouwhereneenaantaltipsomhunwinkelbereikbaarenbruikbaartemakenvooriedereen.
Parkeerplaatsen•Min.1parkeerplaatsisaangepastenvoorbehoudenvoorpersonenmeteenbeperking.
•Dezeparkeerplaatsenzijnmin.3,50mbreeden5mlang(6mlangalsdeauto’sachterelkaargeparkeerdworden)enliggenzodichtmogelijkbijdetoegangtothetgebouw(bijvoorkeurnietverderdan25m).
•Zewordenduidelijkgesignaleerd(gemarkeerderandeneneenofficieelbord).
•Hetparkeervakheefteendwarshellingvanmax.2%enheefteenrolstoelvasteondergrond(effen,aaneengeslotenenstroef).
•Isergeeneigenparkeervoorziening,dankaninsamenspraakmetdebevoegdeinstantiesgezochtwordennaareenoplossingophetopenbaardomein.
Toegangspad•Hettoegangspadisrolstoelvastenmin.1,50mbreed(terhoogtevanobstakelsmin.90cm).
•Hettoegangspadissteedsgoedverlicht.•Aansluitendepaden,voetpadenentrottoirafrittenzijngoedbereikbaarenvoldoendeverlicht.
•Erissteedseenpadvoorziendatvanafdeparkeer-voorziening,defietsenstallingenhetopenbaardomeinleidtnaardetoegangtothetgebouw.
Toegang•Detoegangtothetgebouwisgoedzichtbaar(signalisatie,vormgeving,kleurgebruik,tactieleenvisuelecontrasten,…).
•Detoegangisdrempelvrij.Eenniveauverschiltotmax.2cmistoegelaten.
•Devrijedoorgangsbreedtevandedeurbedraagtmin.90cm.
•Erisvoldoendevrijeruimtevoorenachterdedeur(min.1,50mdiameter)ommeteenrolstoeltekunnenmanoeuvreren.Aandezijdevandedeurkrukiseenopstelruimtevanmin.50cmvoorzien.
•Eenzelfsluitendpompmechanismebijmanueelbedienbaredeurenisvoldoendelichtafgesteld(max.3kg).Bijhetvolledigautomatiserenvandetoegangsdeurgenietenschuifdeurendevoorkeur.
•Eendraaideur(tourniquet)isnietbruikbaarvoorblindenofslechtzienden.Hetplaatsenvaneenextramanueledeurisinditgevalnoodzakelijk.
•Ookterhoogtevaneenbeveiligingssysteemiseendoorgangsbreedtevanmin.90cmgegarandeerd.Voorziebijeendraaihekofdraaikruishekeenalternatievetoegangmetvleugeldeuren.
•Mattenvormengeenobstakelalszekortehaartjes eneenantisliponderlaaghebben.Zeliggenbestverzonkenindevloer.
•Brengaandebuitenzijdevandetoegangeeninformatie-bordaanmetdegegevensvandewinkel(openingsuren,…).Dezegegevenszijnaangebrachtincontrasterendekleurenenmetvoldoendegrote,schreeflozeletters.
500cm
150cm
350cm
120cm
150cm
•Terhoogtevandetoonbankofbalieiseenvrijedraairuimtemeteendiametervan1,50m.
•Bijmeerderekassa’snaastelkaar(zoalsbijgrootwarenhuizen)iseenvrijedoorgangsbreedtevanmin.1,20mtussendeverschillendekassarijennoodzakelijk.
•Hetschermvandekassaiszichtbaarenduidelijkleesbaar(voldoendegrotecijfersenvoldoendecontrast)voordeklant.
•Hetbetaalsysteemisverplaatsbaarofgeplaatstophetverlaagde,onderrijdbaredeel,opeenhoogtevanmax.80à85cmzodattoetsenengleuvenbereikbaarzijnvanuiteenzittendepositie.
Winkelinrichting•Zorgvooreenevenwijdige,rechtlijnigeschikkingvanderekken.
•Tussenderekkeniseenvrijebreedtevanmin.1,20m.Aandeuiteindenvaneenrekiserkeermogelijkheid(eenvrijedraairuimtemeteendiametervan1,50m).
•Bijeenplaatselijkeversmallingiseenvrijebreedtevanminstens90cmgegarandeerd.
•Vermijduitstekendevoorwerpentussenderekkenenoverhangendeproductenofobstakelsopdelooproute.
Etalage•Hetgezichtsveldvaneenzittendpersoonislagerdandatvaniemanddierechtstaat.Plaatsdegeëtaleerdeproductenniettehoog.Ookkleinepersonenenkinderenhebbenhierbaatbij.
•Afhankelijkvandegroottevandeproductendiegepresenteerdworden,komtdeonderhoogtevanhetetalageraamtussen40cmen70cm.
•Kiesreclameaffichesmeteenduidelijkleesbaarlettertype.Eenvoudigeletters,zonderversieringen,komenhiervoorinaanmerking.
•Luifels,uithangbordenenzonnetentenhangennietlagerdan2,30m.
•Bijhetplaatsenvanverkoopsartikelenofreclame-bordenophetvoetpad,moetvolgenshetbesluitvandeVlaamseregeringinzakewegenvoorvoetgangers-verkeereenobstakelvrijeloopwegvanminstens1mbehoudenblijven.Eenvrijedoorgangvanmin.1,50misechteraantebevelen.Alleobstakelszijnaanéénzijdevandelooproutegeplaatst.
Kassa en onthaal•Detoonbankofbaliebestaatuittweehoogten, zodatbezoekerszowelstaandalszittendgeholpenkunnenworden.Hetverlaagdedeelisonderrijdbaar(eenvrijeruimtevan70cmhoog,60cmdiepen90cmbreed).Hetgedeeltewaarbezoekersstaandgeholpenworden,is1,10mhoog.
80cm
110c
m
150cm
70cm
•Bieddekoopwaren(tochzekerdedagdagelijkseproducten)goedbereikbaaraan,opeenhoogtetussen40cmen1,40m.
•Hetschikkenvandezelfdeproducteninverticaleblokken(bovenelkaarinplaatsvannaastelkaar)zorgtervoordatzevooriedereenbereikbaarzijn.
•Plaatsindienmogelijkopregelmatigeafstandenstoelenofzetels.Dieverhogenhetcomfortvanallebezoekerseninhetbijzondervanbezoekersdieslechttebeenzijn.
•Voorziebijdezitmogelijkheidookeenvrijeopstelruimtevanmin.90cmx1,40mvoorrolstoelgebruikersenkinderwagens.
•Prijsaanduidingenbijdeverkoopsproductenzijnvoldoendegrootenvormeneengrootcontrastmetdeachtergrond.
•Eenwinkelmandjeisvoorrolstoelgebruikersenslechtziendengemakkelijkerdaneenwinkelkar.Ouderenverkiezenminderdiepewinkelkarren.
Paskamer •Minstenséénpaskamerisalsaangepastvoorzien:voldoendegrootzodatereendraaicirkelvanmin.1,50mgemaaktkanwordenenvrijvanobstakels.
•Dedeurvandepaskamerdraaitnaarbuitenopen.Eenhorizontalegreepaandebinnenzijdevandedeurvergemakkelijkthetopenenenhetsluiten.Handigiseengordijnalsafsluiting.
•Meteengordijntussentweepaskamersishetmogelijkééngrotepaskamertemakenalshierbehoeftetoeis.
•Aanéénvandewandeniseenleuningvoorzienop90cmhoogtevoorsteunbijhetomkleden.
•Voorzieeenverplaatsbarestoelindepaskamer.•Kapstokkenenkleerhangerszijnopverschillendehoogtengeplaatst(enkeleopeenhoogtevan1,20m).
•Spiegelszijnzogeplaatstdatdeonderrandopmax.90cmendebovenrandopmin.2mbovenhetvloerniveaukomt,zodatzowelpersonenmeteenkleinealseengrotegestaltezekunnengebruiken.
Algemene aandachtspunten•Dekleurenvandewandenenhetplafondcontrasteren.Ookdekleurvanhetmeubilairzoalswinkelrekken,kassa’s,…contrasteertmetdeomgeving.
•Erisvoldoendeengelijkmatigeverlichtingaanweziginelkezonevandewinkel.Terhoogtevandekassa’s,paskamers,…iseenaccentverlichtingnoodzakelijk.
•Voorzieeengoedesignalisatie.Maakgebruikvancontrasterendekleurenenvoldoendegroteletters.Bijvoorkeurwordenlettersen(universele)pictogrammenookuitgevoerdinreliëf.
•Vermijdteveelachtergrondlawaai,zoalsradio,airconditioning,…zodateengesprekvooreenslechthorendemogelijkis.Ookvoorouderenenpersonenmetoriëntatieproblemenishetbelangrijkelkaarduidelijktekunnenverstaan.
•Personenmeteenallergiehebbenbehoefteaanstofvrijeenonderhoudsvriendelijkematerialen.
150cm
120c
m
90cm
Circuleren in het gebouw•Opdelooproutewordendrempelsenobstakelssteedsvermeden.Gangenendoorgangenzijnmin.1,50mbreed(terhoogtevanobstakelsmin.90cm).
•Glazendeurenenwandenzijnvoorzienvaneencontrasterendekleurmarkeringopdriehoogtes.
•Kleineniveauverschillen(tot18cm)wordenoverbrugddooreenhelling.Grotereniveauverschillenwordenoverbrugdmeteencombinatievaneenhellingoftrapeneenlift.
Trap•Detrapheefteenvrijedoorgangsbreedtevanmin.1m.•Trappenzijnvanhetrechtetype,niettesteilenvoorzienvanslipvrijmateriaal.
•Detrapvoldoetaandetrapformule:2xoptrede+aantrede=57à63cm.Deoptredeismax.18cmendeaantredemin.23cm.
•Optimaaliseromde10à12tredeneentussenbordesomuitterusten.
•Aanbeidezijdeniseenstevigeleuningaangebrachtoptweehoogtes.Boven-enonderaandetraplooptdeleuning40cmdoor,waarnazeafgebogenofafgerondwordtnaardewandofvloer.
•Hetbeginenheteindevaneen(rol)trapwordtaangegevendooreenvoelbareencontrasterendewaarschuwingsstrookvan60cmoverdevolledigebreedte.
Helling•Dehellingheefteenvrijedoorgangsbreedtevanmin.1,20m.
•Dehellingsgraadvanhellingenisafgestemdophettotaalteoverbruggenhoogteverschilenvarieert:
-max.10%bijniveauverschillentot10cm; -max.5%bijniveauverschillenvan50cmofgroter.•Voorennaelkehellingiseenvrijeenvlakkedraairuimte(doormeter1,50m).
•Aanbeidezijdeniseenstevigeleuningaangebrachtoptweehoogtes,zodatzowelgrotealskleinemensenenkinderendeleuningkunnengebruiken.Boven-enonderaandehellinglooptdeleuning40cmdoor,waarnazeafgebogenofafgerondwordtnaardewandofvloer.
Lift•Deliftiseenpersonenliftenisrolstoeltoegankelijk.•Deliftkooiismin.1,10mbreeden1,40mdiep(eendieptevan1,60misaangewezen).
•Deautomatischeliftdeurheefteenvrijedoorgangs-breedtevanmin.90cm.
•Voordeliftdeuriseenvrijedraairuimtemeteendiametervanmin.1,50m.
100c
m
75cm
65cm
90cm
4-5cm
6cm
60cm
40cm
60cm
40cm
100cm
15°
2x+y=57à63cm
xy
Communicatie en dienstverleningZelfstandigkunnenwinkeleniseenmeerwaardevoorelkebezoeker,ookvoorpersonenmeteenbeperking.Dedienstverleningindewinkelzorgtsteedsvooreenbelangrijkebijdrageomdittebereiken.
Enkeletipsvooreengoededienstverleningzijn:•Richtjevragenenopmerkingenrechtstreeksaandepersoonennietaandebegeleideroftolk.
•Vraagofenhoejekanhelpenvooraleerjeiets(ongevraagd)onderneemt.
•Gebruikdecorrecteterminologie.Wesprekenoverpersonenmeteenbeperkingofhandicap.Verouderdeterminologiezoalsmindervaliden,invaliden,doofstommen,…wordtnietmeeraanvaard.
•Weesbereidombelangrijkeinformatieaantegevenofomallesopteschrijvenalsmendaaromvraagt:
-Gebruikeenvoudige,directetaalenvermijddialect. -Gebruikkortezinnenenvermijdabstracte begrippen.
-Vermijdvaktaal,afkortingeneninitialen.•Biedinformatiezoveelmogelijkzowelvisueel,tactielalsauditiefaan.
•Voorpersonendienietzelfnaardewinkelkunnenkomen,iseendienstdieopbestellingproductenaanhuisleverteenextraservice.
•DewebsiteistoegankelijkendraagthetAnySurfer-kwaliteitslabel.
•Geefjuisteinformatieoverdetoegankelijkheidvandewinkel(bv.deaanwezigheidvaneenaangepasteparkeerplaats,lift,…).Contactgegevens,openingsuren,bereikbaarheidenanderepraktischegegevenswordenduidelijkvermeld.
•Blindengeleide-enassistentiehondenhebbentoegangtotdevolledigewinkel.
Indezelfdereekszijnookdevolgendewenkenbladenverschenen:
Toegankelijkheidvan...appartementsgebouwen,bankgebouwen,bibliotheken,cultuur-engemeenschapscentra,gebeds-enbezinningshuizen,groengebieden,hogescholenenuniversiteiten,hotels,kantorenvanvrijeberoepen,medischepraktijken,publiekdomein,restaurantsencafés,scholen,signalisatieeninformatieinenrondhetgebouw,socialediensten,speeltuinen,sporthallenenzwembaden,stembureaus,studiedagen,voetbalstadions,voetpaden.
© Enter vzw, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Praktische informatieDitwenkenbladiseenpublicatievanEntervzw,insamenwerkingmetToegankelijkheidsbureauvzwenmetdesteunvandeVlaamseOverheid,GelijkeKanseninVlaanderen.
Enter vzwBelgiëplein1–3510HasseltTel.011265030–[email protected]
Ditwenkenbladvermeldteenaantalbasisrichtlijnen.Voormeerspecifiekerichtlijnenenadviesopmaatvanuwprojectkuntuterechtbijdeprovincialeadviesbureaustoegankelijkheid:
Adviesbureau Toegankelijke Omgeving vzw (ATO)Tel.037803538(Oost-Vlaanderen)www.ato-vzw.be
Centrum voor Toegankelijkheid Provincie Antwerpen (CTPA)Tel.032405647(Antwerpen)www.provant.be/welzijn/toegankelijkheid
Toegankelijkheidsbureau vzwTel.011874138(Limburg)Tel.024655525(Vlaams-Brabant)Tel.025022757(Brussel)www.toegankelijkheidsbureau.be
Westkans vzwTel.050407373(West-Vlaanderen)www.westkans.be
Ukuntditwenkenbladookaanvragenbij:Gelijke Kansen in VlaanderenVlaamseOverheidBoudewijnlaan30–1000BrusselTel.025535846–[email protected]
RegelgevingWinkelswordenbeschouwdalspubliektoegankelijkegebouwen.Gaje(ver)bouwen,dandienjeinVlaanderenrekeningtehoudenmetde‘GewestelijkeStedenbouwkundigeVerordeningvan5juni2009inzaketoegankelijkheid’.
Surfnaarwww.toegankelijkgebouw.bevoormeerinformatieoverdezeregelgeving.Jevindterookhet‘Handboektoegankelijkheidpubliekegebouwen’,werktoolsenheelwattipsvoorhetrealiserenvantoegankelijkegebouwen.
Databank Toegankelijk VlaanderenWiljeeentoegankelijkewinkelvindenofwiljedetoegankelijkheidvanjewinkelbeterkenbaarmakenaanbezoekers,surfdannaarwww.toegankelijkvlaanderen.be.
