1
Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı
22 Kasım 2016, İSTANBUL
TÜRKİYE’DE TARIMIN
GELECEĞİ ve AVANTAJLAR
2
TARIMDA YATIRIM FIRSATLARI TARIMDA VİZYON
TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA KÜRESELLEŞME TARIMDA FINANSMAN VE SİGORTA
SUNUM PLANI
3
• Halk sağlığı
• Güvenli gıda tüketimi
GIDA GÜVENLİĞİ
• Sıcaklık artışı
• Çölleşme
KURAKLIK
• Sınır aşan hastalıklar
• Kuş gribi, vb.
SALGIN HASTALIKLAR
TARIMIN KÜRESEL SORUNLARI
• Arz – talep dengesizliği
• Fiyat artışları
GIDA GÜVENCESİ
• Yağış rejimi değişikliği
• Sel ve su baskınları
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
• Havza yönetimi
• Modern sulama sistemleri
SU YÖNETİMİ
4
TARIMDA KÜRESEL KAVRAMLAR
• Enerji Tarımı
• Organik Tarım
• Topraksız Tarım
• İyi Tarım Uygulamaları
• Tüketici Odaklı Tarım
• Gıda Güvenliği ve Güvencesi
• Işınlanmış ve Fonksiyonel
Gıdalar
• Biyoteknoloji
• Biyoçeşitlilik
• Havza Yönetimi
• Sürdürülebilir Tarım
• Hassas Tarım…
5
TARIMDA FİYATLARIN SEYRİ -1
6
TARIMDA FİYATLARIN SEYRİ -2
7
TARIMDA FİYATLARIN SEYRİ -3
8
TARIM SEKTÖRÜ ve
SON YILLARDAKİ GELİŞMELER
9 ÜRETİM
BAKIMINDAN
TÜRKİYE;
5 üründe dünya
BİRİNCİSİ,
23 üründe dünyada
İLK 5 arasında
İHRACAT
BAKIMINDAN
TÜRKİYE;
5 üründe dünya
BİRİNCİSİ,
15 üründe ise
dünyada İLK 5 ülke
arasındadır
• Türk fındığı
• Türk lokumu
• Türk kayısısı
• Türk inciri
• Türk üzümü
ve daha birçok ürün…
Türkiye’nin küresel rekabette, ürünleri
markalaşma eğiliminde olan en önemli
sektörü
TARIM’dır.
Türkiye’de yaklaşık
145 FARKLI ürün
Ticari amaçla
yetiştirilmektedir.
TARIMDA MARKALAŞMA
10
2015 yılında %8’lik büyüme hızı ve GSMY’ya
yaklaşık 125 milyar TL’lik katkısı olmuştur.
Tarım ve gıda ürünleri ihracatı 17 milyar ABD
doları ve ithalatı ise 12 milyar ABD olarak
gerçekleşmiştir.
Tarım Sektörünün; istihdamdaki payı % 26 dır.
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE TARIM
11
•Son 20 yılın 16’sında Türkiye GSYIH ve Tarımsal GSYIH Büyümesi aynı eğilimdedir
•İstisna yıllar hariç Türk tarımı bir yıl yüksek, bir yıl düşük büyüme göstermektedir.
•Tarımsal Büyüme ülke büyümesine 0,4 – 0,8 puan etki etmektedir
•Tarımsal büyüme doğa koşullarından ve kuraklıktan etkilenmektedir.
0.4
8
-7.7
7
4.3
1.3
4.6
9.6
-5.7
7.4
-8.1
9.3
2.7
6.6
1.3
-7.3
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
,00
,01
,02
,03
,04
,05
,06
,07
Türkiye Tarım GSYIH BÜYÜME ORANLARI İLİŞKİSİ
5.3
9.4 8.4
6.9
4.5
TARIMSAL BÜYÜME
12
Tahıl ve Nişasta
Ürünleri 38%
Süt Ürünleri 15%Et ve Et Ürünleri
15%
Şeker ve Türevleri
11%
Bitkisel Yağlar 6%
İşlenmiş meyve ve
sebze 9%
Diğer
6%
TÜRK GIDA SEKTÖRÜ
Yaklaşık 200.000 adet faklı ürün ve markadan oluşmaktadır…
TEMEL GIDA SEKTÖRLERİ DAĞILIMI
GIDA SEKTÖRÜ
13
ÖNEMLİ 10 İHRAÇ MEYVE VE
SEBZE
•Domates
•Limon
•Mandarin
•Kiraz
•Vişne
İHRACAT YAPILAN İLK 5 ÜLKE
•Rusya Federasyonu (!)
•Almanya
•Romanya
•Ukrayna
•Suudi Arabistan
• Üzüm
• Portakal
• Greyfurt
• Biber
• Şeftali
YAŞ MEYVE VE SEBZE
14
Potansiyel Organik Tarım Alanımız;
1 MİLYON HA
Kaynak; TKB, 2008
ORGANİK TARIM
Su ürünlerinde TÜRKİYE
dünyada en hızlı büyüyen 3.
ülkedir
15
TÜRKİYE
YILLIK BİYOYAKIT
ÜRETİM KAPASİTESİ
Biyo etanol 300 bin ton
Biyodizel 1.5 milyon ton
BİYO-ENERJİ
2010 YILI ÜLKE
PROJEKSİYONLARI
Kanada’da % 5, AB – 27’de %
5.75 ve ABD’de % 10 kullanım…
Brezilya, Çin ve Arjantin ise
mevcut üretimlerini % 85 – %
100 oranında artırmayı
öngörmektedir
16
TARIMDA FİNANSMAN
ve
SİGORTA
17
FİNANSMAN KAYNAKLARI
* BAKANLIK DESTEKLERİ
•Doğrudan destekler
•Primler
•Kırsal kalkınma destekleri
•Kooperatif destekleri
* KREDİLER
•TKK kredileri
•Ziraat Bankası kredileri
* TARIM SİGORTASI
• TARSİM
• Özel Sigortalar
TARIMSAL FİNANSMAN ve SİGORTA
18
TARIMDA YATIRIM FIRSATLARI
19
TÜRKİYE BULUNDUĞU COĞRAFYADA;
• Dinamik bir ekonomi ve büyük bir iç pazar,
• Rekabetçi bir endüstriye sahip,
• Kalifiye ve ucuz iş gücü barındıran
• Yabancı yatırımcılara sayısız fırsatlar sunan bir ülkedir.
AYRICA TÜRKİYE; • Dünya çapında onay gören “İşlevsel bir Piyasa Ekonomisine” sahiptir.
• TARIM SEKTÖRÜ ise bu ekonomi içerisinde önemli bir yer almaktadır.
TARIMDA BÖLGESEL GÜÇ
20
TÜRKİYE Dünya GSMH ve Nüfusunun % 20‘sine, 4 saatlik uçuş mesafesindedir.
AVRUPA GSYIH; 15 trilyon 851 Dolar
Nüfus; 657 milyon
RUSYA FEDERASYONU GSYIH; 766 milyar Dolar
Nüfus; 145 milyon
TÜRKİ CUMHURİYETLERİ
GSYIH; 113 milyar Dolar Nüfus; 75 milyon
ORTA DOĞU ve K.AFRİKA GSYIH; 1.2 milyar Dolar
Nüfus; 311 milyon
TİCARET KÖPRÜSÜ
21
•Dinamik ve genç nüfus yapısı
•Ucuz ve kalifiye iş gücü
•Gelişmiş sanayi ve ticaret altyapısı
•Elverişli kara, hava ve deniz ulaşımı
•Üretime elverişli toprak
•Kaliteli üretim
•Uygun iklim koşulları
•Önemli pazarlara yakınlık
İŞGÜCÜ MALİYETİ
(Euro)
934
558.4 547.2 529.8419.3 371.1
Sloven
ya
Çek Cum
.
Polonya
Mac
arista
n
Slovak
ya
Türkiy
e
Kaynak; ILO
TARIMDA YATIRIM FIRSATLARI
22
TARIMDA VİZYON
23
• Üretim ve verimliliğin esas alınması
• Bölgelere göre hakim ürünün desteklenmesi
• Arz açığı ve ihracat potansiyeli olan ürünlere öncelik verilmesi
• Hayvancılık desteklerinin sadeleştirilmesi
• Gübre ve mazot desteklerine devam edilmesi (?)
• Sertifikalı tohumun desteklenmesi (çiftçi ve üretici) (?)
• Kırsal Kalkınma Yatırımları desteklerinin artırılması
• AR – GE desteklerinin artırılması
TARIMSAL DESTEKLEMELER
VİZYON -TARIMSAL DESTEKLER
24
STRATEJİLER
• Organik tarım
• Yerli tohumculuk
• Sözleşmeli üretim
• İyi tarım uygulamaları
• Topraksız tarım
• Seracılık ve örtü altı üretim
• Çay bahçelerinin yenilenmesi ve organik çay • Makilik, çalılık ve taşlık arazilerin ıslahı ve özel ürün amaçlı kullanımı
VİZYON -BİTKİSEL ÜRETİM
25
STRATEJİLER
• İşletme ölçeklerinin büyütülmesi
• Entegre hayvancılık işletmelerinin kurulması
• Organize hayvancılık bölgeleri
• Damızlık hayvan yetiştirenlerin desteklenmesi
• Su ürünlerinde yetiştiricilik ve ihracatın teşviki
• Beyaz et, yumurta üretiminin artırılması
• Hayvanların kayıt altına alınması ve hareketlerinin kontrolü
• Hastalıklardan ari bölgeler oluşturma ve hastalıklar ile mücadele
• Küçükbaş hayvancılığına özel önem verilmesi
• Yem bitkileri üretiminin artırıması
VİZYON -HAYVANCILIK
26
SORULARINIZ?