Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8 Van elektromagneet tot elektrische motor
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.1 Magnetisme in het dagelijkse leven
Magnetische kracht is een veldkracht
De zwevende nagel
Magneet veroorzaakt in de ruimte eromheen een magnetisch veld
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.1.1 Recyclage van glas
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.1.2 Zonnestormen
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.1.3 Magnetisch veld van de aarde
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.2 Magnetisme
staafmagneet
Proef 1. Bezitten alle stoffen magnetische eigenschappen?
hoefijzermagneet
Alle ijzer en staalsoorten worden aangetrokken door magneten. Nikkel en kobalt worden in mindere mate aangetrokken.Koper, lood, aluminium, glas, hout, …worden niet aangetrokken door magneten.
magnetische stoffen (ferromagnetische stoffen): ijzer, staal, nikkel, kobalt, …
niet-magnetische stoffen: koper, lood, glas, papier, …
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
Proef 2. Is het magnetisme over de ganse magneet even sterk?
Bij een staafmagneet is de magnetische werking het sterkst aan de uiteinden, de twee polen van de magneet, namelijk de noordpool en de zuidpool
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
Proef 3. Welke pool is de noordpool, welke de zuidpool?
Een magneetnaald draait zich steeds met hetzelfde uiteinde naar het geografische Noorden. Deze kant noemen we de noordpool van de magneet. De andere kant noemen we de zuidpool. Dit geografische Noorden wordt weergeven door een kompas.
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
Proef 4. Kunnen noordpool en zuidpool afzonderlijk voorkomen?
Met behulp van de magneetnaald merken we dat de ijzerdraad een noordpool (Np) en een zuidpool (Zp) gekregen heeft. Het is dus een magneet geworden.
Twee magneten met elk een Np en een Zp.
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
Proef 5. Magnetisch veld
Als we de posities van de naald met elkaar verbinden krijgen we vloeiende lijnen
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
Proef 6. Veldlijnen
Het ijzervijlsel rangschikt zich volgens een bepaald patroon dicht bij de magneet. De veldlijnen worden zichtbaar gemaakt. Hoe dichter de veldlijnen aaneensluiten (hoe groter de veldlijnendichtheid), hoe sterker het magneetveld.
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
homogeen veld
Veldlijnen
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.3 Elektromagnetisme8.3.1 Een elektrische stroom veroorzaakt een magnetisch veld
1 In een stroomvoerende geleider (proef van Oersted)
1. Rond een stroomvoerende geleider ontstaat een magnetisch veld 2. De veldlijnen rond een stroomvoerende geleider zijn concentrische cirkels rond de
stroomvoerende geleider.
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
2 In een cirkelvormige winding
Binnenin de winding is het magnetisch veld sterker. De veldlijnendichtheid is hier groter.
3 In een stroomvoerende spoel (solenoïde)
Veldlijnen lopen ongeveer lopen zoals bij een staafmagneet
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.3.2 Elektromagneten
Proef 1
De nagels worden aangetrokken, er ontstaat dus een magnetisch veld rond de spoel.
Laat stroom door de spoel gaan
Wat neem je waar als je de spoel bij de nagels brengt?
Wat neem je waar als je de stroomsterkte vergroot?
Het magnetisch veld wordt sterker.
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
Proef 3: Maak zelf een elektromagneet
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.3.3 Werking van de schoolbel
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
8.3.4 Permanente magneten en aardmagnetisme
Natuurwetenschappen Materie, energie en leven Tom MortierUrsulinen Mechelen
Magnetiseren van ijzer
Benodigdheden:
Twee nagels en een magneetWerkwijze:
•Ga met de magneet over een nagel steeds in dezelfde richting.
•Houd de bewerkte nagel in de buurt van een andere nagel.Waarneming:
De nagels trekken elkaar aan.