Download - TÜRKİYE TARIMININ AB SINAVI
TÜRKİYE TÜRKİYE TARIMININ AB TARIMININ AB
SINAVISINAVIBurak ERGÜNBünyamin Ersin KÂHYAAnadolu Üniversitesi,İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
1. TÜRKİYE VE AB’DE TARIM SEKTÖRÜNÜN 1. TÜRKİYE VE AB’DE TARIM SEKTÖRÜNÜN EKONOMİDEKİ ÖNEMİEKONOMİDEKİ ÖNEMİ
2. TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNİN TARIMSAL 2. TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNİN TARIMSAL YAPISINDAKİ FARKLILIKLARYAPISINDAKİ FARKLILIKLAR
3. TARIMIN POLİTİKA FARKLILIKLARI3. TARIMIN POLİTİKA FARKLILIKLARI
TÜRKİYE VE AB’DETÜRKİYE VE AB’DE TARIM SEKTÖRÜNÜN TARIM SEKTÖRÜNÜN EKONOMİDEKİ ÖNEMİEKONOMİDEKİ ÖNEMİ
Türkiye ve AB'deki Bazı Göstergelerin KarşılaştırılmasıTürkiye ve AB'deki Bazı Göstergelerin Karşılaştırılması
EU(15)EU(15) TRTR
TOPLAM ARAZİ (kmTOPLAM ARAZİ (km22)) 3234627 769604
NÜFUS (1000 Yerleşik)NÜFUS (1000 Yerleşik) 379483 69884
ORT. İŞLT. BÜYÜKLÜĞÜ (Ha.)*ORT. İŞLT. BÜYÜKLÜĞÜ (Ha.)* 17,4 5,9
TARIM NÜFUSU (Milyon)*TARIM NÜFUSU (Milyon)* 15,6 20
TARIMDA İSTİHDAM (Milyon)*TARIMDA İSTİHDAM (Milyon)* 7,4 9,4
TOPLAM İSTİHDAMDA TARIMIN PAYI (%)*TOPLAM İSTİHDAMDA TARIMIN PAYI (%)* 5 39
GSMH TARIMIN PAYI (%)*GSMH TARIMIN PAYI (%)* 1,9 14KAYNAK: Eurostat Yearbook 2004, s.44; *http://www.tarim.gov.tr 2001
Tarım Ürünlerinin Dış Tarım Ürünlerinin Dış Ticaret Açısından Ticaret Açısından KarşılaştırılmasıKarşılaştırılması
Türkiye ve AB'deki Dış Ticaret Göstergelerinin KarşılaştırılmasıTürkiye ve AB'deki Dış Ticaret Göstergelerinin Karşılaştırılması
GSMH GSMH TARIMIN TARIMIN PAYI (%)*PAYI (%)*
20012001
İHRACATTA İHRACATTA TARIMIN PAYI TARIMIN PAYI
(%)(%)20032003
İTHALATTA İTHALATTA TARIMIN PAYI TARIMIN PAYI
(%)(%)20032003
EU(15)EU(15) 1,9 7,5 10,5
TRTR 14 7,83 4,18KAYNAK: http://www.tarim.gov.tr, * Eurostat Yearbook 2004, s.44
Türkiye’nin AB İle Tarım Ürünleri Dış TicaretiTürkiye’nin AB İle Tarım Ürünleri Dış Ticareti
İhracat(milyon $)
İthalat(milyon $)
Fark(milyon $)
İhracat/İthalat
1994 1.647 185 1.462 8,90
1995 1.965 790 1.175 2,49
1996 1.854 675 1.179 2,75
1997 2.037 512 1.525 3,98
1998 1.941 477 1.464 4,07
1999 1.900 489 1.411 3,89
2000 1.483 474 1.009 3,13
2001 1.919 903 1.016 2,13
2002 2.188 771 1.417 2,84
2003 1.992 941 1.051 2,12
Kaynak: YÜCER Ahmet, “AB Üyeliğinin Türk Tarımına Olası Etkileri” , Türktarım Dergisi, S.163, Mayıs - Haziran 2005
Türkiye’nin AB İle Tarım Ürünlerinin İhracat / Türkiye’nin AB İle Tarım Ürünlerinin İhracat / İthalat Oranıİthalat Oranı
Kaynak: YÜCER Ahmet, “AB Üyeliğinin Türk Tarımına Olası Etkileri” , Türktarım Dergisi, S.163, Mayıs - Haziran 2005
Türkiye’nin AB İle Tarım Ürünlerinin İhracat/ İthalat OranıTürkiye’nin AB İle Tarım Ürünlerinin İhracat/ İthalat Oranı
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003Yıllar
İhracat/ İthalat
TÜRKİYE VE AB TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNİN TARIMSAL ÜLKELERİNİN TARIMSAL
YAPISINDAKİ YAPISINDAKİ FARKLILIKLARFARKLILIKLAR
Arazi Kullanımı Arazi Kullanımı ve ve
Tarımsal İşletme SayısıTarımsal İşletme Sayısı
Türkiye ve AB Ülkelerinde Çeşitli İşletme Büyüklük Gruplarındaki Tarım İşletmeleri ve Ekilen Alanlar
İşletme İşletme Büyüklüğü Büyüklüğü (Hektar)(Hektar)
Türkiye Türkiye 11 AB(15)AB(15)22 AB OrtalamasıAB Ortalaması
İşletme Sayısıİşletme Sayısı İşletme Sayısıİşletme Sayısı İşletme Sayısıİşletme Sayısı
0–50–5 177.893 3.903.270 260.218
5–105–10 290.3271.525.630 101.709
10–2010–20 539.507
20–5020–50 950.539 738.450 49.230
>50>50 559.999 603.390 40.226
ToplamToplam 3.021.190 6.770.740
Kaynak: 1 D.İ.E. 2001 Genel Tarım Sayımı (2004), 2 http://epp.eurostat.cec.eu.int 2000.
Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Tarım Arazisi Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Tarım Arazisi
Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Tarım Arazisi
0,450,45
0,500,50
0,550,55
0,600,60
0,650,65
Yıllar
EU(15)EU(15) 0,53 0,53 0,53 0,53 0,53 0,52 0,53 0,52 0,53 0,52
TRTR 0,62 0,62 0,62 0,62 0,62 0,62 0,61 0,61 0,60 0,60
19941994 19951995 19961996 19971997 19981998 19991999 20002000 20012001 20022002 20032003
Kaynak: www.fao.org
Toplam Kullanılan Traktör Sayısı / Kullanılan Ekilebilir Arazi Toplam Kullanılan Traktör Sayısı / Kullanılan Ekilebilir Arazi (Adet / Hektar) (Adet / Hektar)
Toplam Kullanılan Traktör Sayısı / Kullanılan Ekilebilir Arazi Toplam Kullanılan Traktör Sayısı / Kullanılan Ekilebilir Arazi (Adet / Hektar)(Adet / Hektar)
0102030405060708090
100
Yıllar
EU(15) 95 94 93 94 94 94 94 94 95TR 32 33 36 37 38 40 40 40 43
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Kaynak: www.fao.org
Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Biçer Döver SayısıKullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Biçer Döver Sayısı (Hektar / Adet)(Hektar / Adet)
Kaynak: www.fao.org
Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Biçer Döver Sayısı ( Hektar / Adet )
0,000,00
0,500,50
1,001,00
1,501,50
2,002,00
2,502,50
Yıllar
EU(15)
TR
EU(15)EU(15) 1,37 1,39 1,41 1,45 1,46 1,47 1,46 1,46 1,46
TRTR 1,94 2,04 1,96 1,95 1,93 1,89 1,97 2,08 1,99
19951995 1996 19971997 19981998 19991999 20002000 20012001 20022002 20032003
Tarımsal Sulama Alanı Tarımsal Sulama Alanı
Tarımsal Sulama Alanı / Kullanılan Ekilebilir AraziTarımsal Sulama Alanı / Kullanılan Ekilebilir Arazi
0,000,00
0,050,05
0,100,10
0,150,15
0,200,20
0,250,25
YıllarYıllar
EU(15) 0,17 0,17 0,17 0,17 0,17 0,18 0,18 0,18 0,18 0,18
TR 0,17 0,17 0,17 0,17 0,18 0,19 0,20 0,21 0,22 0,22
19941994 19951995 19961996 19971997 19981998 19991999 20002000 20012001 20022002 20032003
Kaynak: www.fao.org
Demografik YapıDemografik Yapı
Toplam Tarımsal İşgücü Hacmi (x1000)(AWU) Toplam Tarımsal İşgücü Hacmi (x1000)(AWU)
Toplam Tarımsal İşgücü Hacmi(1000AWU)Toplam Tarımsal İşgücü Hacmi(1000AWU)
0
20002000
40004000
60006000
80008000
1000010000
YıllarYıllar
EU(15)EU(15) 7508,7 7265,2 7063,5 6893,3 6760,8 6512,7 6300 6197,6 6020,4 5856,7
TRTR 8812,5 9080 9259 8837 9039 8855,5 7769 8089 7458 7165
19941994 19951995 19961996 19971997 19981998 19991999 20002000 20012001 20022002 20032003
Tarımda İstihdam Yapısı Tarımda İstihdam Yapısı
Tarımda İstihdam YapısıTarımda İstihdam Yapısı
%%
Ücretli ÇalışanÜcretli Çalışan Kendi Hesabına Kendi Hesabına ÇalışanÇalışan
ErkekErkek KadınKadın ErkekErkek KadınKadın
EU(15)EU(15) 27 10,9 45 17,1
TRTR 7,2 3,5 68.6 16,8Kaynak: Eurostat Yearbook 2004, s.129; DİE (2004), Hane halkı İşgücü Anketi’nin Sitesi, http://lmisnt.pub.die.gov.tr/die/plsql/lmwebtur.lmwebform; 22: ; DİE (2005), Hanehalkı İşgücü Anketi 2004 Yılı Sonuçları, DİE Haber Bülteni No.49, Mart, Ankara.
TARIMSAL POLİTİKA TARIMSAL POLİTİKA FARKLILIKLARIFARKLILIKLARI
Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası
Roma Antlaşması ve Ortak Tarım Politikası
Ortak Tarım Politikası(OTP), AB’nin ilk ortak politikasıdır.
1962 yılında ilk ortak piyasa düzeninin oluşturulması ile resmen hayata geçirilmiştir.
OTP, 3 temel ilke üzerine yapılanmıştırOTP, 3 temel ilke üzerine yapılanmıştır ::
Tek Pazar
Topluluk tercihi
Ortak mali sorumluluk
Ortak Tarım Politikası’nın İşleyişi Ortak Tarım Politikası’nın İşleyişi
Karar Mekanizması Karar Mekanizması
Ortak Piyasa Düzenlemeleri Ortak Piyasa Düzenlemeleri
Pazar ve Fiyat Mekanizmaları Pazar ve Fiyat Mekanizmaları
Yapısal Politikalar Yapısal Politikalar
Finansman Mekanizması Finansman Mekanizması
Türkiye’nin AB Ortak Tarım Türkiye’nin AB Ortak Tarım Politikalarına UyumuPolitikalarına Uyumu
Katılım Ortaklığı Belgeleri
Türkiye'den Kısa Dönemde İstenenlerTürkiye'den Kısa Dönemde İstenenler
• Arazi ve çiftçi kayıt sisteminin kurulması
• Hayvan kimlik sisteminin yerleştirilmesi
• Bitki pasaportu getirilmesi
• Tarım piyasalarının izlenmesi, düzeltilmesi
• İleri Laboratuar testlerinin yapılması
Türkiye İçin Katılım Ortaklığı Belgesi 2005 :
AB kırsal kalkınma araçlarının işletilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve uygun idari yapıların oluşturulması
Türkiye'den Orta Dönemde İstenenler
Katılım Ortaklığı Belgesi(KOB) 2003 :
• Tarım ve kırsal kalkınma politikaları alanlarında mevzuat uyumu • Gıda tesislerinde AB standartlarının uygulanması • Test ve teşhis olanaklarının iyileştirilmesi
• Ortak balıkçılık politikası mevzuatına uyum
• Balıkçılık sektöründe kapasite artışının sürdürülmesi
• Balık ve su ürünlerinde kalite standardı ve güvenilirliğin sağlanması
Katılım Ortaklığı Belgesi 2005
Başta arazi parsel tanımlama sistemi olmak üzere, Bütünleştirilmiş İdare ve Denetim Sistemi’nin oluşturulmasına ilişkin çalışmaların devam ettirilmesi
Katılım Ortaklığı Belgesine Cevap Olarak
Yatay Düzenlemelere Uyum Grubu
Veteriner Sağlık GrubuBitki Sağlığı Grubu
Gıda Kontrol GrubuBalıkçılık Grubu
Kırsal Kalkınma ve Ormancılık GrubuOrtak Piyasa Düzenlerine Uyum Grubu
Avrupa Avrupa Komisyonu Komisyonu
Türkiye İlerleme Türkiye İlerleme RaporuRaporu
Türkiye için kısa vadeden orta vadeye kadar geçen sürede temel öncelik, tarım sektörünü yeniden yapılandırıp, modernize etmek ve kırsal kesimde alternatif istihdam olanakları yaratmaktır.
Avrupa Komisyonu Türkiye 2005 İlerleme Raporu Avrupa Komisyonu Türkiye 2005 İlerleme Raporu
Çiftçilerin ve ekili alanların kaydedilmesi işleminin tamamlanması, tarım istatistiklerinin geliştirilmesi ve güncelleştirilmesi tavsiye edilmektedir
Türkiye’nin OTP’ye Uyumu Sürecinde Türkiye’nin OTP’ye Uyumu Sürecinde İzleyebileceği Politikalarİzleyebileceği Politikalar
• Arazi, çiftçi ve ürün kayıt sistemleri ile tarım veri tabanı oluşturulmalıdır. Coğrafi Bilgi Sistemi ve Tarımsal Muhasebe Veri Ağı geliştirilmelidir.
• Tarımdaki istihdam alternatif sektörlere kaydırılarak azaltılmalıdır.
• Tarım sektöründe ölçek ekonomilerinin yakalanması; devletin belli bir boyutun üstündeki işletmelere teşvik vermesiyle sağlanmalıdır.
• Tarımda teknoloji kullanımının yaygınlaştırılması, üreticilerin bilinçlendirilmesi ve nitelikli işgücü ile verimlilik arttırılmalıdır.
• Doğrudan ürün desteği ve teşviklerden çiftçinin daha fazla yararlanabilmesi için destek ve teşviklerin ihtiyaç ve kapasiteye uyumlu olması gereklidir.
• Üretici birlikleri iyileştirilerek organizasyon yapılarına işlerlik kazandırılmalıdır.
• Kırsal alanların sosyo-ekonomik yapıları geliştirilerek kentlerdeki nitelikli işgücü sektöre aktarılmalıdır.
Kırsal Kalkınma Kırsal Kalkınma Eşleştirme Eşleştirme
ProjesiProjesi
Kırsal Kalkınma Projesi 2 Kısımdan Oluşmaktadır :
• Kırsal Kalkınma Planının etkin bir şekilde uygulaması için kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi
• Kırsal Kalkınma Planının hazırlanmasına destek
Bölüm1: Kurumsal Çerçeve ve Yol Gösterici İlkelere Yönelik Faaliyetler
Bölüm 2: Eğitim ve Bilgilendirme Faaliyetleri
SONUÇSONUÇ
Teşekkürler