Download - Tütün Kontrolu Neden Gereklidir?
Tütün Kontrolu Neden Gereklidir?
Prof Dr Elif Dağlı
Marmara Üniversitesi
TÜTÜN GÜNÜMÜZDEN 2030 YILINA KADAR 175 MİLYON KİŞİ ÖLDÜRECEK
Tütün tüketimi
Gelecekte Ölümler
Sigaraya ödenen para
Hastalık masrafı
Sigara firmaları gelirleri
Zengin Fakir
Dünya Ülkeleri ve Tütün
Çokuluslu Firma Satışları ve Gelişmekte olan Ülke Gelirleri (GDP)
0 10 20 30 40 50 60US$ milyar
Philip Morris
BAT
Japan Tobacco
Peru
Bangladesh
Kenya
Senegal
Sri LankaGhana
Hungary
Tütün Kullanımının Ülkelere Bedeli
Düşük Gelirliler
Daha çok sigara içer,daha çok para öder
Beslenme ve eğitime ayıracağı parayı sigaraya harcar
Daha çok hasta olur ve ilaçlar için parayı zengine öder
Erken ölür, yetişmiş insan kaynağını kaybeder.
Zengin içmez, satar hem sigaradan hem ilaçdan para kazanır
Tütün kullanımının bireysel bedeli
•Harcanan para•Sağlık zararı•Nikotin bağımlılığı
Utangaç birine benziyor muyum?
Evet döğmem var ama hayır göremezsin !!!!
1984 Philip Morris dökümanları:
Nikki Hauser Türkiye’ye gelir. Tarım ve Sağlık Bakanı ile görüşür, Dışişleri ilişkileri iletemas eder, Cenevredaimi temsilcisi ilegörüşme ayarlar.
Philip Morris dökümanları1994 bütçesi:“Sabancı’yı rahmetli Özal’la iyiilişkileri olduğu içintutmuştuk. Şimdi odaklanmış hükümetilişkilerimiz Sabancı’daniyi”
1992 Philip Morris:Reklam Yasağı Önerisi:
Philsa reklam yasağı içeren kanunununçıkmaması için eylem planı yapar. Cahit Düzel Adalet Komisyonu başkanınıziyaret edecektir.
Philip Morris bu aradasorumlu endüstriimajı yaratmak içinMilli Eğitim Bakanlığınagençleri korumak içinproje verir.
Başımıza Gelenler/Yaptıklarımız
• Dünya Ticaret örgütü kuralları gereği çokuluslu endüstriye pazarı açma
• Çokuluslu sigara firmalarına fiyatlandırma ve dağıtım yetkisi verme
• IMF kanunları ile destekleme alımının durması, tütün tarımının azalması
• TEKEL’in özelleştirilmesi• Tütün ekiminin değiştirilmesi – tütün
ithalatı
Türkiye’deki tütün ihracat firmaları
1970 591980 481990 301996 14
Türk sigaralarında kullanılan tütün miktarı ve tipiRapor tahmin edilen (1000 ton)
1987 1996 2000
Amerikan tütünü - 38 66Türk tütünü 60 52 44
Türkiye’ye sigara ithalatı 1984-1991 (1000 ton)
1984 1.801985 3.891986 7.051987 9.671988 8.901989 12.101990 15.701991 12.40
Komşu ülkeye sigara fabrikası kur
Hükümeti kaçakçılığı önlemek üzere ülkede sigara fabrikası kurmaya ikna et
Kamuoyunu yeni tada alıştır
Kuvvetli ve saldırgan reklam kampanyası yap
Tekel ve hükümetten bağımsızlık kazan
Tekele ortak ol
Tekelin özelleştirilmesi için basınç yap
TEKELİ AL
Dünya Bankası Önerilerilerine Göre Yapılması Gerekenler
Sigara fiyatlarının ve vergilerinin enflasyon üzerinde artışı
Fiyat politikaları
Philip Morris Tekel Sigaralarıarasındaki fiyat farkını % 30oranında tutmak için plan yapar.
Endüstri Taktikleri
Hukuki engelleme
Kanun yazmak
Kanunu tersine çevirmek
Kanunu durdurmak
İhlal etmek
Devlet Gücüne sahip olmak
Cenevre’de ticaret ataşesi
Başkentte GR
Tekel ile ortaklık
Hükümet ile “arkadaşlık”
Medya İlişkileri
Dezinformasyon
Sağlık bilgisini sansür
Politikacıların Sigara Endüstrisi ile İlişkileri
Kültür Bakanlığının TBMM’ni PM’e tadil ettirmesi
•TEKEL’den sorumlu devlet bakanının akrabalarının PMağında şirket sahibi olması
•Özelleştirmeden sorumlu devlet bakanının sigarafirması gençlik programını desteklemesi
•Adalet, Gençlik-spor, İçişleri, Turizm bakanlığınınFormula-1 yarışını reklam yasağı dışında tutulma konusunda görüş bildirmesi
Ocak 1991 1. Sigara kanunu Turgut Özal tarafından veto edilir.
Gerekçe: Ticaret özgürlüğüne aykırılık
Gerekçe mektubu daha sonra Arjantin ve Mısır Cumhurbaşkanlarının aynı yasayı veto etmesi için kullanılır
Sigara endüstrisinin4207 sayılı yasayı yok etme çalışmaları
1) Amerikan lobi heyetinin meclise getirilmesi2) Anayasa mahkemesine başvuru3) Spor Bakanına Formula-1 için başvuru4) Turizm bakanına Formula-1 için başvuru5) Adalet komisyonuna Formula-1 yarışlarınınreklam dışı bırakılması başvurusu
Ürün Yerleştirme Film Endüstrisi ve Spor
Brown and WilliamsonSylvester Stallone’ye 1983 yılında, beş filmde sigara içmesi karşılığında 500 000 Dollar ödemiştir.
John Player reklamlarından BrianWray: Pahalı fakat dikkatle inceledikverdiğimiz paraya değer.
Cancer Research Campaign 1997 Kasımında motor yarışı hayranı ve taraftarı erkek çocukların , bu zevki paylaşmayan erkek çocuklara göre iki kat daha fazla düzenli sigara içisi olduklarını göstermiştir
Beyin tümörü
Orta Kulak Hast
LenfomaSolunumBulgularıAstım
Ani beşik ölümü
Lösemi
Alt solunum Yolu hastalığı
ÇOCUKLAR
FelçBurun rahatsızlığıSinus kanseri
Meme kanseriKoroner arter hastalığı
Damar sertliği
KOA, AstımDüşük solunum fonksiyonları
Kadın doğurganlığı azalmasıDüşük doğum ağırlığı
ERİŞKİNLER
PASİF SİGARA DUMANININ SAĞLIK ETKİLERİ
Tütün şirketlerinin kapalıalan kanunları için taktikleri İnkâr: Tütün şirketlerinde görevli bilimciler 1970’li
yıllarda ikinci el sigara dumanının tehlikeli olduğunu keşfetmişlerdi.
Ancak, tütün şirketleri bu araştırmaları örtbas ettiler ve ikinci el sigara dumanının bir sağlık riski oluşturduğunu kamuoyu önünde inkâr ettiler.
Aldatmaca:• Tütün şirketleri ikinci el sigara dumanının sağlığa
zarar verdiğini ortaya koyan bağımsız araştırmaların üzerine gölge düşürmek üzere bilimsel danışmanlar tuttukları,
• 1990’lı yıllarda, tütün sektörünün danışmanları gizlice Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu’na sızarak, ikinci el sigara dumanı ile sağlık arasındaki ilişkilere dair bulguları etkilemeye çalıştıkları saptanmıştır.
Şaşırtmaca: Tütün şirketleri gönüllü bazda uygulanan
düzenlemeler, havalandırma sistemleri ve sigara içilmeyen alanlar gibi etkisiz alternatifler önererek, dikkatleri sigara dumansız ortam yasalarından uzaklaştırmaya çalışmaktadırlar.
Kötü kehanetlerde bulunma:
• Dumansız ortam yasaları gündeme geldiğinde, tütün şirketleri ve onların taraftarları bu yasaların çocuklardan işletmelere, işçilerden siyasetçilere kadar herkes için feci etkileri olacağı tahmininde bulunurlar.
• Bu tahminler hiçbir objektif kanıta dayanmamaktadır.
Kuklalar:
• Öyle anlaşılmaktadır ki, tütün şirketleri kendi savaşlarını savaşmaları için münferit grupları veya bireyleri sıklıkla kullanmaktadır. Tütün şirketlerinin yaptığı fonlamalar genellikle gizlidir.
Sigara Yasağını Kim İstemez?
Çok uluslu sigara firmaları sigara yasağını
durdurmaya çalışır.
• İkram endüstrisini kar azalması yalanları ile korkuturlar
• Havalandırmanın işe yarayacağını iddia ederler.• Kanunun çok sert ve uygulanmaz olduğunu
söylerler.• Halk desteği olmadığını iddia ederler.
Philip Morris’in kanun ile ilgili görüşleri
Tütün Kontrolu Çerçeve Sözleşmesi
• http://www.who.int/gb/fctc/PDF/cop2/FCTC_COP2_DIV9-en.pdf
• Madde 8: Tütün Dumanı maruziyetinden korunmak
• Tütün dumanından korunmak için % 100 sigarasız alan• Sigara dumanının güvenli bir dozu yoktur.• Tütün dumanı maruziyetini azaltan tedbirler bilimsel
olarak geçersizdir, denenmemelidir.• Havalandırma, filtre etmek, sigara içilen ve içilmeyen
bölüm ayrımı için defalarca yararsız yöntemler olarak gösterilmiştir.
• Monitor tobacco use and prevention policiesTÜTÜN KULLANIMINI İZLE VE ÖNLE• Protect people from tobacco smokeHALKI SİGARA DUMANINDAN KORU• Offer help to quit tobacco useSİGARA BIRAKMAYA YARDIM ET• Warn about the dangers of tobaccoSİGARA TEHLİKELERİNE KARŞI UYAR• Enforce bans on tobacco advertising,promotionTÜTÜN ÜRÜNLERİNİN REKLAM PROMOSYON,
SPONSORLUĞUNU YASAKLA • Raise taxes on tobaccoVERGİLERİ ARTTIR