-
1
-
2
Kaynak Yaynlar No: 467
Yaync Sertifika No: 14071
ISBN: 978-975-343-464-2 (Tk. No)
978-975-343-472-0 (3. Cilt)
1. Basm: Ekim 2006
2. Basm: Eyll 2008
3. Basm: Ekim 2010
4. Basm: Temmuz 2012
5. Basm: Austos 2013
6. Basm: Haziran 2014
Genel Yayn Ynetmeni
Sadk Usta
Teknik Hazrlk
Analiz Basm Yayn
Bask ve Cilt
Ertem Basm Yayn Datm Sanayi ve Ticaret Limited irketi
Bakent Organize Sanayi Blgesi 22. Cadde No: 6
Malky - Temelli / ANKARA
Tel: 0312 64016 23
Sertifika No: 26886
Bu kitabn yayn haklar Analiz Bas. Yay. Tas. Gda Ticaret ve Sanayi Ltd. ti.nindir.
Eserin btn haklar sakldr. Yaynevinden yazl izin alnmadan ksmen veya tamamen alnt yaplamaz, hibir
ekilde kopya edilemez, oaltlamaz ve yaymlanamaz.
ANALZ BASIM YAYIN TASARIM GIDA TCARET VE SANAY LTD. T.
Galatasaray Merutiyet Cad. Kardeler Han No: 6/3
Beyolu 34430 stanbul
web adresi: www.kaynakyayinlari.com e-posta: [email protected]
Tel: 0212 252 21 56-99 Faks: 0212 249 28 92
-
3
Turan Dursun
DN BU-3 slam Toplumu ve Laiklik
-
4
-
5
NDEKLER
HASAN YALININ NSZ
BEN, YZYILLARIN DOURDUU LMM 11
SLAMDA TOPLUM 15
KLE 17
Kle Sahibinin Mal 17
Kle, ldrlesiye Dvlebilir 18
Sonu 19
KPEK VE NSAN HAKLARI 20
Gereke 20
Emeki Kpein Haklar 21
Beslenme Hakk 21
Emeki Kpein yi Beslenme Hakkn inemenin Cezas 22
Emeki Kpein Dvlmeme Hakk 23
Kpei Dvmenin Cezas 23
Kpekler de Snf Snf, eit eit 24
Kitab- Gayr-i Mukaddesteki Kpekler 25
RVETLE MSLMAN OLANLAR 26
Ganimetin Paylam 26
Ya Resulallah Adalet Et!.. 27
Bir de Zekt Malndan Rvet 28
Rvet Verilenler: Mellefetl-Kulub 29
slam Hukukular Ne Diyor? 30
ALE 31
Ayrcalkl Aileler 32
brahim ve Muhammed Ailesinin Sekinlii 32
SLAMA GRE MLLET 34
KURBAN 36
Tanr Her Kurban Kabul Etmez 36
Her Admda Kurban 37
brahim ve lk Olu 37
Sorular Sorular... 38
-
6
Mal Anlaynn Yansmas 39
Muhammed: Ben ki Kurbanln Oluyum 39
Muhammedin Babas: Kurbanlk 39
Muhammed ve 100 Deve Kurbanl 39
SNNET 41
Tevratta Snnet 41
slamda Snnet 41
Muhammede Gre Kadnn Snnet Olmas da Onurlu Bir eydir 42
Snnet Geleneinin Kayna: Eski Msr 42
Snnette Kesilen, Tanrya Armaan 43
DEVE BOYU DN 44
Develi Akl 44
Develi Ses 45
Deve Dile Gelip Alam 45
Muhammede Gre Gkler, Meleklerin Arlndan Deve Gibi nliyor 45
Ktk, Deve Gibi Ses karp Alam 45
Efendi Tanr (Rab), Hac in Ara Olarak Deveyi Tanyor 46
Muhammede Gre nsanlar Kt Develer Gibidir 46
KADIN 47
DNN KADINA BAKII 49
Uursuz Bir Mal 50
Kadnlarnz, Ekin Tarlanz 51
Kadn: Bir Meta 51
Muta Nikh 52
DYANETN YALANLARI VE KADINLARI AAILAMALARI 53
Canverin nerisi 53
Canverin Sorular 54
Diyanet Cevap Yerine Yalana Bavuruyor 54
Kadn Aalayan Hkmler Madde Madde 54
ki Kadnn Tankl, Bir Erkein Tanklna Bedeldir 55
Diyanet eriat Hkmn Savunmak in
Bilimi de Kullanma abasnda 55
Kadnlar, Aklen ve Dinen Eksik Yaratklardr 56
Uursuzluk eyde Vardr: Kanda, Evde ve Atta 56
Diyanetin Yalan 56
Namaz Kateden eyler: Kpek, Eek, Domuz ve Kadn 57
Kadnlar Arasnda Saliha Kadn,
Yz Tane Karga Arasnda Alaca Bir Karga Gibidir 58
-
7
Benden Sonra. Erkekler in,
Kadndan Zararl Bir Fitne Brakmadm 58
Bana Cehennem Halk Gsterildi; ounluu Kadnlard 59
Kadnlar, nsann Karsna eytan Gibi karlar 59
Kadn Ee Kemii Gibidir, Onu Dorultmak stersen Krarsn.
Onu Kendi Haline Brak ve Eriliiyle Ondan Faydalanmaya Bak 59
Erkekler, Kadnlar zerinde Hkimdirler 59
Zina eitleri 60
Canverin Sorularna Karlk Verilmiyor 60
MUHAMMEDE GRE KADIN UURSUZDUR 61
VE KADINA DAYAK 64
Dnyann En lkel Hukukunda Bile Bulunmayan Hkm 65
EHVET 67
Muhammedin 30 Erkek Gcndeki ehveti 67
slam Hukukuna Gre 9, Hatta 5 Yandaki
Bir Kz da ehvet Konusudur 70
NALLAH 71
Antierim ki Bir Gecede Yz Kadn ey Edeceim 71
nallahszln, Muhammedin Bana Getirdii 72
ZNA 74
I: KURANDA ZNA SZC VE
BU ANLAMDA GEEN SZCKLER 74
II: ZNANIN TANIMI 75
A- slam Hukukularna Gre Tanm 75
B- Laik Ceza Hukukularna Gre Tanm 76
III: ZNA SAYILAN VE SAYILMAYAN 77
A- Zinann Koullar ve Bu Koullara Uymayan Durumlar 77
B- Sonu 91
IV: ZNA CEZASI (HADD) VE UYGULAMALAR 92
A- Ceza Trleri 92
B- Zina Suunun Belirlenmesi 101
C- Cezann Uygulanmas 104
D- zgr nsan ve Kle Cariye Ayrm 106
V: ZNA EDENLE EVLENMEK 108
LAKLK 113
LAKLN, BARIIN VE GENLN OLMAZSA OLMAZLARI 113
I: LAKLK VE OLMAZSA OLMAZLARI 116
A- Laiklik 116
B- Olmazsa Olmazlar 118
-
8
C- Laiklik Nasl Kua evrilmitir? 122
D- Laikliin Gerekesi 128
II: RTCA 132
A- Trleri 132
III: BARI 134
A- Olmazsa Olmazlar 134
B- Olursa Olmazlar 134
IV: GENLK 135
BN HALDUNUN ESER
MUKADDMENN EVRSNE NSZ 136
GNCEL KONULAR 167
FELAKET SLAMDA 169
EFEND TANRININ EVN MELEKLER M,
KFRLERN UAKLARI MI KORUYACAK? 171
Efendi Tanr, Kbedeki Gvenlii Kaldryor 172
Deccl, Mekkeye ve Medineye Giremez! Biiminde
Muhammedin Verdii Gvence 172
ABD Uaklar Hangi Snf Meleklerden? 174
KURANLI BR SKANDAL 177
Ticaret in de Olsa Yalandan Kanlamaz m? 178
Kurann Gerisinde Kalnd Savnn Korkunluu 178
Ve Tyler rpertici Bir Smr 179
163. MADDENN KALDIRILMASI 180
163. Maddenin Hkmn Kaldrmaya Meclisin Gc Yetmez 180
nsan Haklarn Savunma Adna stenemez 181
Hukuk Adna da stenemez 182
Demokrasi Adna da stenemez 182
adalk Adna da stenemez 182
DN DUYGULARINI NCTMEK SU MUDUR? 184
KARA SESL KARANLIK 188
SEMRA ZAL ve TV AIK OTURUMUNDAK
NVERSTE MOLLALARINA AIK SORULAR 189
Semra zala Sorular 189
Molla Yaar Nuri ztrke Sorular 190
tekilere Soru 190
ELETR VE MEKTUPLARA CEVAPLAR 191
MEKTUPLAR 193
slama Zarar Verilemez 193
-
9
Cevap: Gerek Ortada 193
Kurann Tasdik Ettii Tevrat ve ncil
Tahrip Edilmeden ncekileridir 194
Cevap: Tahrif, Yalnzca slamn Savdr 194
Yorumlarnzda Biraz Daha ll Olamaz msnz? 194
Cevap: Saldr Deil, Sergileme 195
Evrendeki Bu Dzen Rastlant Sonucu Olamaz 195
Cevap: Evrende Her ey, Deierek Gelmitir ve de Deimekte 195
Tanr Varsa Neden Adaletli Deil? 196
Akl ve Bilim Gzl-man Gzl 196
Kurann Tanrs Akll m? 196
Korkup ekinmek Bir zm Deildir 197
slam Nedir ve Kimler Eliyle Oluturulmutur? 197
Kedeki Yazlar zlerseniz
Sorularnza Karlklar Bulabilirsiniz 197
Kurann Tanrs Akll m? 197
Cevap: Korkup ekinmek Bir zm Deildir 198
SLEYMAN ATEN MEKTUBU VE KARILII 199
Diyanet leri Eski Bakan
Prof. Dr. Sleyman Atein Mektubu 199
Bu Rivayetler rktr Diyebilecek Bir
Hadisi Gsterilebilir mi? 200
Sleyman Atein Yorumu 201
Sleyman Atein Kaynaklar 202
Sleyman Atee Bir ar 203
MEKTUPLAR 204
Kfrler ve Tehditler 204
Kfr ve Tehditler Bouna... 205
vgler 206
Yazlar, Bir Kitap Olarak Yaymlanacak 206
Zebur Diye Bir Kitap Yok 206
Kurann Trkesi 207
Muhammedin Yaamn renmek in Trke Kaynaklar 207
Kuranda 6666 Ayet Bulunduu
Sylentisi Geree Dayanmyor 208
Muhammed Dnemindeki Kurann
Orijinali Hibir Yerde Yoktur 208
Kutuplarda Namaz ve Oru Hakknda ne Ayet,
Ne de Hadis Var
-
10
ELETR MEKTUPLARI 210
ZAMAN GAZETESYLE GRME 215
DNC YAYIN EVRELERNE YANITLAR (ZAMAN,
MLL GAZETE, YEN ASYA GAZETELER LE
YEN DNCE, PANEL VE TEVHD DERGLER) 226
te Cevabm 226
Sulama ve Aalamalar 226
Bana Verilen Cevap, Yazdklarmn Neresine Ynelik? 229
Bana Cevap Veren Kii, Nelerle Karma kyor? 231
Neyi Tartyoruz? 233
Amacm Nedir, Ben Ne stiyorum? 244
amur Atan Ben Deilim 245
Dinsizim, Sapk Deilim 246
Niin lle de Yalan 252
BR MEKTUBA VE MZA DERGSNE YANIT 254
Keiborlu mam-Hatip Lisesi retmeni
lknur Tznerin Mektubu 254
Nedir lahi Dinler 255
Tahrif 256
mam-Hatip Okulu retmeni Tzner,
Kaynandaki Bilginin Tersini Gsterip Savunuyor 257
Kaynaktaki Anlamyla Kuranda da Tahrif Yaplagelmitir 258
Kurann Bir Harfinin Bile Deimedii Yalan 261
Tevrattaki Samalar 263
Sonu 270
mza Dergisine Yant 270
MEKTUPLAR VE YANITLARI 276
Emekli retmen Ahmet Hamdi Glerin Mektubu 276
Koray Kohann Mektubu 283
SON BLM 285
TURAN DURSUNUN YAYIMLANMI ESERLER 287
YAZARIN KURAN ANSKLOPEDSNE LKN
LGL EVRELERN GRLERNDEN SEMELER 288
YAZARIN, KURAN ANSKLOPEDSNE LKN AIKLAMASI 293
DZN 295
-
11
BEN, YZYILLARIN DOURDUU LMM
Turan Dursun ldrld, din kurtuldu!
Cinayeti planlayanlar, evinin otuz metre tesinde onun bana kurun skanlar byle
dnmlerdir sanrm. Turan Dursunun ldrlmesini radyolarndan sevin
lklaryla duyuran ranl mollalar da buna inanm olmal. Ne gaflet, ne ilkel
aldan! nsanlk tarihi boyunca srp geliyor bu sava. Bir kere olsun zulmle,
cinayetle safsatann stte kalabildii olmu mudur? Engizisyonun ayakta tutamad
hurafe, imdi canilerin kurunlaryla m zafer kazanacak? nsan akl banazl spre
spre yryor. Odunlar stnde yaklan Giordano Brunolara, derisi yzlen Hallac
Mansurlara bir de Turan Dursunun eklenmesiyle din mrn ka gn uzatabilir
acaba? Turan Dursun Teori dergisinin Austos 1990 tarihli 8. saysnda yle yazmt:
Bilcmle slamclar! yice bilin! Bilin ve unutmayn ki ben, yzyllarn
dourduu bir lmm! slamn, tm dinlerin, tabularn, sonular bugn ve
yarn grlecek lmym. karlar din karanl stne kurulu olanlar, bu
karanlktan trl biimde yararlananlar, tm karanlk bcekleri benden korksunlar.
Ne imzal, ne imzasz yalanlar beni yldrabilecektir. Korksunlar elimdeki ktan.
Bir mum nn bile koca bir oda karanln nasl paraladn anmsasnlar.
Binlerce yllk ilkelliklerin, yalanlarla rlp piyasalara srld imann,
kafalardaki duygulardaki zincirlerinin elbette ki bir gn sonu gelecektir
Turan Dursunun szlnde lmn anlam ite budur. Bu gerek lmn deheti
iinde rpnanlar onu ortadan kaldrarak korkularna are aramlardr. Turan
Dursunun kendi lmne gelince, gene onun yaklamna bavurmak gerekiyor. Turan
Dursunun byk dnce savan izleyenler, bu cesareti nereden aldn,
ldrlmekten korkup korkmadn, kendini iyi koruyup korumadn hep
sormulardr. rticann trmandrlp pervaszca saldrtlmas karsndaki kaya gibi
duruu insanlar sadece hayran brakmam, bu trden sorular akla getirmitir.
Yzyln Ankara Brosunda bana unu anlatmt: Din konusunda geree ulatmda
kendime sordum. Rahat yaamak uruna gerei mezara m gtreyim; halka gerei
anlatmak uruna lm m gze alaym? Turan Dursun bir aydnlanma savas gibi
-
12
yantlad soruyu. Ve o anda lm yendi. lmn tesine geti. Bu nedenle Turan
Dursunu ldrmek olanakszd. Onun katilleri gereksiz, bouna bir i iin kendilerini
yormulardr. lm Turan Dursunu daha da bytt. imdi onun yazdklar urunda
yaamn feda etmi olmasnn bysyle de ekici hale geldi. Ad lmsz
aydnlanma kurbanlarnn arasna yazld.
Turan Dursunun ls nnde dnmeliyiz. Trkiye bir Cumhuriyet Devrimi
yaadktan sonra, Turan Dursunlarn fikirlerini yazabilmek iin lm gze almalar
gereken ve sonra da ldrldkleri bir lke haline getirilmitir. Atatrkn din
konusunda sylediklerini, Atatrk dneminde okutulan ders kitaplarnn yazdklarn
anmsamann tam zaman. Hayat, herhangi bir doa d etkenin mdahalesi
olmakszn dnya zerinde doal ve zorunlu bir kimyasal ve fiziksel olaylar dizisi
sonucudur (Saak, Mays 1985, say 16) diyen, Muhammedin bir Arap siyaset adam
olduunu, tek tanrl dinlere siyaseten geildiini syleyip yazan Kemalizmden,
(2000e Doru, 22-28 ubat 1987, yl 1, say 8), bugnk kodaman Atatrklne
getirilmitir lke. Dinin toplum yaamndan sklp atlmas, dncenin
zgrletirilmesi, banazla kar mcadele anlamndaki laikliin kl ge savruldu.
12 Eylln katt ivme ile Laiklik dinsizlik deildir laikliine geildi. Okullara
zorunlu din dersinden, Rabta parasyla imam maa denmesine kadar uzanan icraatla
12 Eyll, Muammer Aksoy, etin Eme, Turan Dursun cinayetlerinin kaldrm
talarn da dedi. Turan Dursunun katili tetik ekicilerden ok 12 Eylldr. Suudi
sermayesine kaderini balam iktidar sahipleridir.
Cinayetin arpc bir ekilde gndeme getirdii gerekler var. Mustafa Kemali
Kurtulu Savanda ve hemen sonrasnda mazlum milletler alklad. imdi iktidarda
bulunanlar Pentagon bata, emperyalistler alklyor. Mustafa Kemal hareketini Lenin,
yani dnya komnizminin lideri alklad, bunlar Bush alklyor. Turan Dursun
bylesine geriye dndrlm bir Trkiye tablosunun ortasnda yatyor. Kouyolunun
souk kaldrmnda deil.
Cumhuriyet, Osmanl halifeliini ykarak kuruldu. imdi iktidarda olanlar ise
Ortadounun eriat eyhleriyle, emirleriyle, krallaryla halklara kar saf tutuyorlar.
Bu cephenin patronu ise Amerika. Trkiye bir Amerikan savana ortak edilmek
isteniyor. Neden Turan Dursun, neden imdi sorularna yant ararken bunlar
dnmemek olanaksz. Cinayet, sadece eriat cephesinin azgnln ortaya koymuyor,
bir plana da k tutuyor.
Turan Dursun iin yazarken eksik braklmamas gereken bir nokta var. O,
dncesinin sonularna cesaretle yryen aydnd. Bulgularndan dehete derek
snrlanmay reddetti. Kalemlerin alnp satld, mevki iin, vg iin fikirlerin apka
gibi giyilip karld, iirin bile metalatrld dnce dnyamzda az ey mi?
-
13
Altnda hibir yayn organ bencillii aranmakszn u soru zerinde de
dnlmesini isteriz: Bu kahraman aydnlanmac, Turan Dursun, neden nce 2000e
Dorunun, sonra da Yzyln yazardr? Neden Marksistlerin nderlik ettii dergilerde
yazabilmi, neden ancak Marksistlerle birleebilmitir? Yazabilmitir szn
vurgulu sylyorum. Turan Dursundan bizzat dinledim: Dou Perinekin beni
anladn, yapmak istediim eyi ancak onunla yapabileceimi, sonuna kadar birlikte
olacamz ilk grmemizde anladm. Kemalizm iktidar partisi olduktan sonra
katlap, dzenin bekisi oldu. Statkoyu korumak n plana geti. 70 yllk tarihi
boyunca geldiimiz noktada artk laiklik de emeki snflarn iidir. Dnyay
dntrme dncesinin merkezi Marksizmdir.
Turan Dursun btn bir din lemine kar, safsataya, hurafeye kar savat. nsanlk
lemi karanl nc oullaryla yara yara ilerliyor. Kurbanlar veriyor. Turan Dursun,
mcadelesi boyunca din ulemasn srekli er meydanna ard. Hep korktular, hep
katlar. Yazdklarm en salam kabul edilen temel kaynaklara dayal. rtenler
varsa, buyursunlar bunlar rtsnler. Bu arya yant verecek cesarette bir din
savunucusu bulunamad. Ama pusu kurup, tetik ekecek katil bulundu.
Yzyl, 9 Eyll 1990, yl 1, say 6
Hasan YALIN
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-2, s.9-11)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.11-13)
-
14
-
15
SLAMDA TOPLUM
-
16
-
17
KLE
Homo Sapiens. 1778 ylnda Limenin insana, dnen insana verdii addr bu.
Bugn yeryz insanlarnn tm bu trden. Eski Yunan dnce dnyasnda
alglayan, konuan hayvan (elhayvann ntk) gibi nitelemeler yaplr. nsann
hayvanlar arasndan syrlp sivrilerek bu aamaya ulamas birden olmamtr.
Kolay da olmamtr. Hem zaman, hem emek gerektirmitir. Milyonlarca yl gemitir
bunun iin. nsan olma aamasnda da bir noktada kalmamtr Homo Sapiens.
Doadaki en temel yasalardan olan deime-deitirme izgisi iinde deimi ve
deitirmitir srekli. Kendini, doay...
amzn insan, ulat aama nedeniyle bugn kleyi, klelik kurumunu
kabul etmez. Bu kurumu, insanlardan kimini kle grmeyi, byle nitelemeyi
insanlk d sayar.
Ne var ki herkesin bildii gibi insanln gemiinde bu kurum vardr. Tarihte
kleci toplum yaam, uzun sre yaanmtr. Bu toplum yaamnda insan
olduklarna baklmakszn kimi insanlar birer mal saylm, alnp satlmlardr.
Bu artk gerilerde, ok gerilerde kalmtr. Ama dinlerde, inanlarda yok
olmamtr. zellikle Sami dinlerin, en bata da Yahudilik ve slam dinlerinin
kutsal kitaplarnda ve eriatlarnda hep yaayagelmitir. Bu dinlerde klelik
kurumu, bugn de vardr, bunlar silininceye dek yarn da olacaktr. Neden ki kutsal
kitap dogmalar ve ERATlar deimez. Deimezlik, donmuluk bunlarn temel
zelliidir. Zamann deimesiyle hkmler de deiir trnden kural kabul edilir
gibi bir tutum gsterildiine de tank olunmutur, ama bu bir yutturmacadr.
Kleci toplum yapsnda kutsal kitaplara birok kural ve ilke olduu gibi
gemitir. Bunlarn iinde de kle, sahibinin maldr ilkesi vardr.
Kle, Sahibinin Mal
nce Tevratta grelim bu ilkeyi:
Tevratta insanlar ikiye ayrlmakta, srailoullar ve onun dnda kalanlar,
srailoullarndan olanlar, Yahudiler, kle durumuna dseler bile Tevratta kle
saylmyorlar. Ksacas: Tevrata gre Yahudi kle olmaz hibir zaman. Baka
insanlara gelince, koullara gre kle olabilirler. Tevratn bak byle:
-
18
Ve eer kardein senin yannda yoksul derse ve kendisini sana satarsa, onu
kle gibi altrmayacaksn. Senin yannda cretli adam gibi ve konuun gibi
olacaktr. (...) nk onlar, Msr lkesinden kardm kullarmdr. Kle olarak
satlmayacaklardr... (Tevrat, Levililer, 25: 39, 42). Bu kutsal kitapta, kimi insann
kleliiyse doal grlr ve mal olarak alnp satlabilecei bildirilir:
Ve senin maln olacak kleye ve cariyeye gelince: evrenizde olan toplumlardan
kle ve cariye satn alacaksnz. Ve aranzda oturan yabanclarn da ocuklarndan,
onlardan ve lkenizde doup da yannzda bulunan oymaklardan satn alacaksnz. Ve
sizin malnz olacaktr. Ve onlar, kendinizden sonra mlk olarak ocuklarnza miras
olarak brakacaksnz. Her zaman kleleri, onlardan satn alacaksnz. Fakat
kardelerinize, srailoullarna, birbirinize sertlikle efendilik etmeyeceksiniz. (Tevrat,
Levililer, 25: 44-46.)
Tevratn ulusal Tanrs ki Kurana da gemitir, bu ayrm yapmakla kalmaz;
klenin dvlebileceini de bildirir.
Kle, ldrlesiye Dvlebilir
Tevrattaki u tyler rpertici satrlar birlikte okuyalm:
Eer bir adam, klesine ve cariyesine denekle vurur ve o kle, cariye onun elinin
altndayken lrse o adam cezalandrlacaktr. Ancak dvlen kle ve cariye, bir ya da
iki gn yaarsa, adam cezalandrlmayacaktr. nk o kle veya cariye, adamn kendi
maldr. (Tevrat, k, 21: 20-21.)
Grlyor ki dvlen kle hemen lrse sahibinin cezalandrlaca bildiriliyor
(cezann ne olaca da bildirilmiyor. Bu ceza bir azarlama trnden de olabilir) ama
aradan bir gn getikten sonra o kle ya da cariye lrse, dven ve lme yol am
olan adamn cezalandrlmayaca hkme balanyor. Gerekesi de aklanyor:
nk o kle ya da cariye dven adamn kendi maldr.
Bu mantk bugnn insanna elbette ki korkun gelebilir. Ne ki kutsal kitapta hi
eskimeden yayor. Gezegenimizin insanlar bu kitabn hkmlerine tmyle inanm
olsalar, bu mant paylamak zorunda kalacaklar. nk Tanrnn deimez hkm
saylr bu inan dnyasnda.
Kuranda da klelik kurumu vardr. Kimi insanlar erkek kledir; kimileriyse dii
kle. kincisine cariye denir. Kurann Tanrs da, kimi insanlar insan
olularna bakmakszn kle, cariye olarak kabul eder. Ve her birini mal-mlk
sayar. Muhammedin dii klelerinden, yani cariyelerinden sz ederken:
Mmeleket yemnke, yani sa elinle satn aldn (mlk edindiin mal) der iki
yerde. (Bkz. Ahzb Suresi, ayet 50, 55). 13 yerde de teki Mslmanlarn kle ve
cariyelerinden sz edilirken sahiplerinin sa elleriyle satn aldklar (mlk edindikleri
-
19
mallar) diye bildirilir. (Bkz. Nis Suresi, ayet 3, 24, 25, 26; Nahl Suresi, ayet 71;
Mminn Suresi, ayet 6; Nur Suresi, ayet 21, 23, 58; Rm Suresi, ayet 28, Ahzb
Suresi, ayet 50, 55; Meric Suresi, ayet 30.)
Kle, cariye, Kuranda abd, rakabe, eme gibi szcklerle de anlatlr. Kle
ve cariyeden bolca sz edilir ayetlerde. Ve hepsi de sahiplerinin yasal mal olarak
tantlr. slam eriatn sevimli gsterenler, slamda klelik yoktur derler, demeye
alrlar, ama ite gerek ortada. Kimi zaman da slam, Kuran, kle azat etmeyi
tevik etmitir diyerek durumu kurtarmaya abalarlar. Ancak, slam, slamn kutsal
kitab olan Kuran, klelik kurumunu tanm m, tanmam m, bir baka deyile
insanlardan kimini alnp satlabilen mal niteliinde kle, cariye diye kabul etmi mi
etmemi mi? nemli olan budur. slamn en bata kutsal kitabyla bu kurumu kabul
ettii, hibir biimde yadsnamaz. Saysz hadislerin yannda bu konudaki ayetler de
yoruma gerek kalmayacak biimde ak. zd etmeyse bir baka konu. Kle
sahibi, mal olan kleyi zd eder ya da etmez; bu onun bilecei itir. Tpk
baka maln u ya da bu yolda harcamas gibi. Diyelim ki kendisine u yolda
harcaman sevaptr deniyor. Yine de kii zgrdr, zendirilen sevab isteyebilir de,
istemeyebilir de...
Evet nemli olan klelik kurumunun insanlk dl ortadayken, kabul ediliyor
oluudur.
slam eriatn sergileyen fkh kitaplarn ap baktmz zaman, bu kitaplarn ok
nemli blmlerini kle ve cariyelere ilikin hkmlerin oluturduunu grrz.
Bu blmlerde inceden inceye ayrntlar da yer alr. slam hukuku, bunlarla doludur.
Demek ki gezegenimizin insanlar, Yahudilik gibi slam da benimsemi olsalar,
bugn de yarn da, kimi insanlar birer mal saylacaklar, kle, cariye diye alnp
satlabileceklerdir. Ve tabii insan haklarna ilikin uluslararas boyutta bugn hi
deilse dnyann bir kesiminde geerli olan ilkeler artk o zaman geerli olmayacaktr.
nsanlk, kutsal kitaplarn tayageldikleri kurallar yara yara gemisini yzdrp
bugnlere, bugnk dzeye gelmitir. Klelik konusunda da yle.
Sonu
Kt ve insanlk d bir kurum olan klelik de, tm deimezliiyle dinlerde
vardr. Yorumlarla iyiletirme yoluna gitmek bir ey salamaz. imdiye dek
salamamtr da... Bir kurum byleyse kknden kaldrmak gerekir. Dzeltmek
yetmez. Dinlerde, klelik gibi nice kknden kaznp kaldrlmas gereken ilke ve
insanlk d kurumlar vardr.
Emein Bayra
15 Haziran 1990, yl 3, say 27
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-3, s.167-170)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.17-19)
-
20
KPEK VE NSAN HAKLARI
...KPEK beslenirken ETle birlikte ST
ve yal besin verilir. KPEN HAKKI
olan besindir bu...
AVESTA, VENDDAD, 13. BLM
a: Milattan yzyllarca nce. Konu: Kpek haklar ve gvencesi.
Konu nemle ele alnyor. erevesi iziliyor. Gerekleri belirleniyor. Hrmz
(Tanr) adna, kutsal kitap AVESTAda aklanyor. Emeki kpeklerin haklarnn
gereine uymayanlara verilecek cezalar duyuruluyor. insan emekilerinin haklarnn
gereklerine uymayanlar iin bugn dnlemeyecek arlktaki cezalar...
a: Milattan hemen hemen iki bin yl sonra. Konu: nsan emekileri ve haklar.
Bu haklar tartlyor. Kimi yerde kimi lde tannyor, kimi yerdeyse braklp
geiliyor. nsan haklar kabul edilip dnyann her bir yanna duyurulmu olsa bile.
lgin olur diye bir kk karlatrma yapmak istedim. Amacm ne kpekleri
insanlatrmak, ne de insanlar kpekletirmek. Ne byle bir savm var, ne de buna
gcm yeter.
Avestann ilgili blmlerinden kimi paralar olduu gibi dilimize evirerek, kimi
kesimleriniyse zetleyerek sunmaya alacam. Yer yer baka yaptlardan alntlarla
birlikte...
Gereke
Emeki kpeklerin haklar, kutsal kitapta, gerekesiyle birlikte hkme
balanyor. Gereke aklanrken yle deniyor:
Ey Zerdt! Ben Hrmz (Tanr), kpei yarattm. Giyimi kuamyla, ayanda
ayakkabsyla ve keskin dilerinden oluan silahyla birlikte, her an tetikte ve uyank
biimde yarattm. nsan onu doyurmal ki, o da onun maln, mlkn salamca
bekleyebilsin. Ben Hrmz, kpei, hrsza kar koyacak zellikte yarattm bu
dnyada. Kafas yerinde olduu zaman kpek bu zellii gsterir, insanlarn mallarn
koruyabilir. En kk sesle kim uyanabilir ey Zerdt? Ne hrsz, ne de kurt, kpei
-
21
uyandrmamay baarabilir ve evden bir ey gtrebilir. Kpek kurdu ldrr, ezer,
kovar, kar eritir gibi eritir. (Avesta, Vendidad, Blm: 13.)
Demek ki kpein nemli bir ii, grevi var: Bekilik. Kolay deil bu i. Salkl bir
bekilik iin kafann yerinde olmas gerekir. Bunun iinse emeki kpee iyi
baklmaldr. Hakk yenmemelidir. inin arlna ve nemine uygun olarak
savsaklanamaz haklar vardr onun.
Emeki Kpein Haklar
Emeki kpein, Ahura Mazda, bir baka adyla Hrmz katnda ne denli nemli
olduu ayrntlaryla anlatlr. Zerdt sorar, aklama ister; Hrmz de karlk verir,
anlatr Avestada. nemiyle birlikte haklar da dile getirilir. Ayrca, bu haklara titizlik
gstermenin, insanlarn yararna olduu da belirtilir. Kpeine bakmayan mal mlk
sahibi, retici zararl kmakta. Bu zararn kamuyu ilgilendiren yan da var. Kpeine
iyi bakmayan, haklarna zen gstermeyen kpek sahibinin ok ar cezalarla
cezalandrlmas bundan. Kpeini iyi besleyip koruyacaksn ki kpein de seni,
maln, mlkn korusun.
Beslenme Hakk
Her kpein beslenme hakk vardr. yi beslenme hakk. Emeki kpek iinin
arl nedeniyle ok ve abuk ypranr, abuk kocar.
Zerdtn sorusu zerine Hrmz u bilgiyi vermekte bu konuda:
Ey Zerdt! Bu dnyada kocamlk, kpein bana ok erken gelir. nsanlarn
yanbanda kp bekilik yaparken a braklrsa kpek, iyi ruhun yaratt teki
yaratklardan ok daha hzl biimde kocar. Onun iin kpek beslenirken, etle birlikte
st ve yal besin verilir. Kpein hakk olan besindir bu. (Avesta, Vendidad, Blm:
13.)
Kukusuz amzda ve uygar dnyada insanlarn emekilerinin de byle iyi
beslenme haklar var. nsan Haklan Evrensel Bildirisinin anlattklarna, zellikle
23., 24. ve 25. maddelerine bakarsanz, her insann bu hakk vardr. Ne var ki u
balkl haberleri de okumaktayz:
lkemizden: Yeni Katsay=Keiboynuzu.(6 Mays 1985 gnl Milliyet, birinci
sayfa, birinci haber, manet). cretliye Artk IMF Bile Acyor (6 Mays 1985 gnl
Cumhuriyet, birinci sayfa, birinci haber, manet).
Dnyadan: Taylandda Bedava Pirine Kapmas: 21 l Bangkok (AP)
Taylandda bir hayr kurumu bedava pirin datrken meydana gelen izdihamda
-
22
21kii ld, bazlar ar olmak zere 40 kii de yaraland. Hayr kurumu 5 kiloluk
pirin ve 190 TL tutarnda para datt. (31.7.1984 gnl Cumhuriyet)
Dnyann birok yerinde, uygar insanln gz nnde kitle kitle insan acndan
lmekte.
Emeki Kpein yi Beslenme Hakkn inemenin Cezas
Emeki kpee kt besin vermenin cezas, Avestada, dnlemeyecek lde
ardr. Babo ite kt besin vermenin cezas bile ok ar.
Kt besin vermenin, kpeine gre oluturduu su, nce belirlenip
derecelendiriliyor, sonra da suun derecesine gre verilecek ceza aklanyor.
Vendidadn 13. Blmnden, dilimize, olduu gibi eviriyorum:
ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir oban
kpeine kt bir besin verse, ne tr bir su ilemi olur?
HRMZ- Birinci dereceden bir aile, bir kabile bakannn nne kt besin
karan kimsenin iledii su trnden bir su ilemi olur.
ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir ev
kpeine kt bir besin verse, ne tr bir su ilemi olur?
HRMZ- Orta dereceli bir aile, bir kabile bakannn nne kt besin karan
kimsenin iledii su trnden bir su ilemi olur.
ZERDT- Ey gvdeler dnyasnn yaratcs! Ey kutsal Varlk! Bir adam, babo
bir kpee kt bir besin verse, ne tr bir su ilemi olur?
HRMZ- Kapsna belirli bir din adam klnda gelen bir din adamna kt besin
veren kimsenin iledii su trnden bir su ilemi olur.
ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir kpek
eniine kt bir besin verse, ne tr bir su ilemi olur?
HRMZ- Erdemli anne babadan olma, ergin bir delikanlya kt besin veren
kimsenin iledii su trnden bir su ilemi olur.
Ve cezalar:
ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir oban
kpeine kt bir besin verse, bu adama verilmesi gereken ceza nedir?
HRMZ- Byle bir su iin verilmesi gereken ceza: 200 kam ve 200 denek
sopa.
tekiler de srasyla aklanyor:
Ev kpeine kt besin vermenin cezas: 90 kam, 90 denek.
Babo kpee kt besin vermenin cezas: 70 kam, 70 denek.
Kpek eniine kt besin vermenin cezas: 50 kam, 50 denek.
-
23
Grld gibi, en az derecedeki cezaya bile sulu insan dayanamaz. Ksacas:
Hangi snftan kpee olursa olsun kt besin veren kimse ar su ilemi
saylmakta. Kim byle bir su ilese yand. Yiyecei sopalar bitirmeden lr.
Bununla birlikte, cezadan kurtulmak iin kurtulmalk (keffaret) denen yol da var.
Ama o da ok ar. demek, byk apta malvarlna bal. Kurtulmaln derecesi,
cezadaki kam ve denek saysna gre dzenlenmitir.
Emeki Kpein Dvlmeme Hakk
Hibir kpee dayak atlamaz. Hibir kpek, kpekliinin onuruna uymayan bir
duruma uratlamaz. Bu hakk ineyen kimse, ar biimde cezalandrlr.
Kpei Dvmenin Cezas
ZERDT- Bir adam, bir oban kpeine ldrc biimde vursa da ruhunu
gvdesinden ayrsa (yani ldrse), bu adama verilmesi gereken ceza nedir?
HRMZ- 800 kam, 800 denek.
ZERDT- Ey gvdeler dnyasnn yaratcs! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir ev
kpeine ldrc biimde vursa, bu yzden kpein ruhu gvdesinden ayrlsa, ona
verilmesi gereken ceza nedir?
HRMZ- 700 kam, 700 denek.
ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, babo
kpee ldrc biimde vursa da, bu vuru, onun ruhunu gvdesinden ayrsa, bu
adama verilmesi gereken ceza nedir?
HRMZ- 600 kam, 600 denek.
ZERDT- Ey gvdeler dnyasn yaratan! Ey Kutsal Varlk! Bir adam, bir kpek
eniine ldrc biimde vursa da bu vuru onun ruhunu gvdesinden ayrsa, bu
adama verilmesi gereken ceza nedir?
HRMZ- 500 kam, 500 denek.
Kpein dvlmeme hakk var da, kutsal kitaplarda tm yaratklarn en onurlusu
diye tantlan insann byle bir hakk yok mu? Var, ama insanna gre. nce
erkek mi, dii mi ona bakmak gerekmekte. Eer diiyse, yani kadnsa ve
kocalysa, Kurana gre dvlebilir. nk kocann dvme hakk vardr.
Nis Suresinin 34. ayetinin, Diyanet leri Bakanlnca yaymlanan Kuran-
Kerim Ve Trke Anlamndaki evirisi yledir:
Allahn kimini kimine stn klmasndan tr ve erkeklerin, mallarndan
sarfetmelerinden dolay erkekler, kadnlar zerine hkimdirler. yi kadnlar, gnlden
boyun eenler ve Allahn korunmasn emrettiini, kocasnn bulunmad zaman da
koruyanlardr. Serkelik etmelerinden (kar gelmelerinden) endielendiiniz
-
24
(korktuunuz) kadnlara t verin, yataklarnda onlar yalnz brakn, nihayet dvn!
Size itaat ediyorlarsa aleyhlerine yol aramayn. Dorusu Allah Ycedir, Byktr.
Hele kleyse, grnte insansa da, kutsal kitaplara gre, alnp satlan maldr.
(rnek olarak bkz. Kuran, 4/3; 4/24; 4/25; 24/33; 24/ 58; 30/28; 33/50; 33/52.)
Tevrata gre, bir efendi, klesini ldresiye bile dvebilir. Dverek
ldrd kle, elinin altnda hemen lmezse cezalandrlmaz. ldrlesiye
dvlen bir klenin bir gn yaamas, dverek ldren efendinin cezadan
kurtulmas iin yeterlidir. Efendinin dvme hakk vardr. nk kle, onun
maldr.
lgili iki ayetin, Kitab- Mukaddes irketince yaymlanan Eski Ve Yeni Ahit adl
yapttaki evirisi yledir:
Eer bir adam, klesine yahut cariyesine denekle vurur ve onun eli altnda lrse,
mutlaka cezalandrlacaktr. Ancak, bir yahut iki gn yaarsa cezalandrlmayacaktr.
nk kendi maldr. (Tevrat, k, 21: 20-21.)
yi ki nsan Haklar Evrensel Bildirisi gerekleti yzylmzda, iyi ki, bu bildirinin
4. maddesiyle klelik ve kle ticareti, 5. maddesiyle de ikence ve benzeri
insanca olmayan durumlar yasakland. yi ki kabul edip benimsedi uygar lkeler.
Ve iyi ki, lkemiz, devletimiz de bunlar arasnda var.
yi de, byledir diye ikence hi yok mu? nsanlar, insanca olmayan
durumlara hi uratlmyorlar m? Keke evet! diyebilseydik. Anlalan; kabul
etmekle, uygulamak ayr ayr eyler.
Kpekler De Snf Snf, eit eit
Zerdtn kutsal kitabnda bir kpek var ki, son derece deerli. teki kpeklerin
birka kat deerde. Su kpei diye niteleniyor. Vendidadn 14. Blmnde
anlatlr. Bunun dnda snf kpek daha var: oban kpei, ev kpei ve babo
kpek. Bir drdnc snf olarak enikler snf da var.
Emeki kpekte 8 huyun bir arada bulunabilecei aklanyor Avestada:
- Din adam huyu.
Bu yle belirtiliyor:
Din adam gibi artklar yer, din adam gibi kolay sevindirilir, din adam gibi ok
sabrldr, din adam gibi bir lokma ekmekle de yetinebilir.
- Sava huyu.
- ifti huyu.
- Sivrisinek huyu.
- Yol kesici huyu.
- Hrsz huyu.
-
25
- Orospu huyu.
- ocuk huyu.
Vendidadn 13. Blmnde ayrntlaryla anlatlr bunlar.
Kitab Gayr-i Mukaddesteki Kpekler
Deyim, yaz ve sz ustas Aziz Nesinin. Yeni yaymlanan kitaplarndan birine
koymu. Bir yksnn banda, Kitab- Gayr-i Mukaddesten: 1. Blm, 3. Bab, 5.
Fasldiyor ve nl usta yazar, gerekten byle bir kitap var gibi u alnty yapyor:
nsanlarn kendilerini hi balamayaca ey, bir zamanlar baka bir insana
kpeklik etmek zorunda ya da durumunda kalm olmalardr. Ellerine ilk frsat
getiinde, astlarna kar kurtlaarak, stlerine kar aslan kesilip onlar
paralayarak, bir zamanlar kpeklik etmi olmalarnn hncn karmaya alrlar.
Bir insan ne denli ok aslanlk taslarsa, o denli de ok kpeklik etmi olduu
anlalr.1
Nesinin Mukaddes Olmayan Kitabnda, unlar da var:
nsan, her hayvann ilevini, o hayvandan daha yetkin olarak yapt gibi,
kpeklii de kpekten daha iyi yapyordu. Kpekler ne de olsa insan
olmadklarndan, insanlar gibi kpeklik yapamyorlard. (...) Hem isizlere i
bulmak hem de kpeklere yaptrlan koruma grevini kpeklerden ok daha iyi
yapabilecek olan insanlara yaptrmak daha doru ve daha insancl olacakt. te
bylece tarihte yle bir dnem geldi ki, kimi insanlar kpeklerin yerini ald ve o
insanlar koruma grevini kpeklerden daha iyi yapmaya baladlar.
Kendilerinin korunacak eyleri olmayanlar, korunacak eyleri olanlarn
korunmas gereken eylerini kpeklerden daha iyi koruyorlard. Ne var ki bu
koruyucu insanlar, kpeklii her ne denli kpeklerden ok daha iyi yapyorlardysa
da, gerekten kpek olmadklar iin onlara kpek denilmiyor, yine de insan
deniyordu... (s.74.)
Byk ustann her konuda yazdklar gibi bu konuda yazdklar da gerekten ok
gzel. Ne var ki tmn buraya almann olana yok. Zerdtn kutsal kitabndaki
kpeklerle, Aziz Nesinin kutsal olmayan kitabndaki kpekler (yani kpek ilevini
stlenmi olan insanlar) karlatrlacak olsa, hak ve gvence ynnden
stnln hangi kesimde olduu grlr, ne dersiniz?
Yzyl
30 Eyll 1990, yl 1, say 9
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-3, s.154-161)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.20-25)
1 Kalpazanlk Bile Yaplamyor, stanbul, 1984, s.70.
-
26
RVETLE MSLMAN OLANLAR
Malik bn-Avf, Muhammede kar savaanlarn bakumandanyd. 630 ylnda
Huneyn, bir baka adyla Hevazin Savanda Mslmanlara yenilmiti. Mekke ile Taif
arasndaki Huneyn vadisinde yaplan sava, Araplarn Hevazin ve Sakf kabileleriyle,
Mslmanlar arasnda olmutu. Malik bn Avf, Huneyni terk ederek Taife gitmiti.
Kendisi slam dmanyd. Ama neriyi ilgi ekici buldu. nk neri Peygamberden
geliyordu : Eer Mslman olursa, tm mallar ve tutsak ailesi kendisine geri
verilecek, ceza grmeyecek, dahas 100 deve alacak, bir de kendisine ynetimde yetki
verilecekti. Hemen kabul etti ve Mslman oldu.
Buhr mtercimi Kamil Mirasa gre bu neri, aheser bir Semahati Nebeviye
(olaanst peygamberlik cmertlii) idi.1
Ama temel tefsirlerden olan Taber tefsirine gre ise bu dpedz rvetti.2
Peygamber;Rvet verene de alana da Allah lanet etsin demiti. Rveti veren
slamn peygamberi idi.
Peygamber; Rvet verene de alana da Allah lanet etsin demiti.3 Rveti veren
slamn Peygamberiydi. Alan ise yeni Mslman olmu ya da Mslman olmak zere
olan Kureyin ileri gelenleri.
Ganimetin Paylam
Hevazin savanda elde edilen ganimetler, btn ilgileri zerine toplamt.
Paylatrma gecikip duruyordu. Bu arada Peygamber ganimetleri hemehrilerine
datacak ya da daha ounu Kureyin ileri gelenlerine verecek diye dedikodular
da kmt. Gn gelir, Peygamber ganimetleri datmaya koyulur. Grlr ki
ganimetler gerekten de Kureylilere datlmtr. Ve daha ok ileri gelenlerine.
1 Sahh-i Buhr Muhtasar, Tecrd-i Sarh Tercemesi, c.7, s.141.
2 Camil-Beyn fi Tefsiril Kuran c.10, s.113
3 Ebu Davud, Kitabul-Akdiyye, c.4, hadis 3580; bn Mace, Ahkm, hadis 2313; Tirmiz, Ahkm, hadis 1337.
-
27
Taber tefsirine gre ganimetin verilme amac Rvetti.
Bir gn Peygamber ile birtakm kimseler Hevazin seferinden dnerken birtakm
Bedevi Araplar ganimet isteyerek Peygamberin etrafn evirdiler. Hatta Peygamberi
son derece taciz ederek Semre ad verilen dikenli aa altna snmaya mecbur
etmilerdi. Peygamber Bedevi Araplarna u iri dikenli aacn dikenleri saysnca
ganimet devesi ve sr farz olunsa, muhakkak ben onlar aranzda taksim ederim.
Sonra siz beni ne cimri, ne yalanc, ne de korkak diye itham edebilirsiniz! dedi.4
Ya Resulallah Adalet Et!..
Hevazin sava ganimetlerinin peygamber tarafndan Kureylilere datlmas
Medineli savalar arasnda itirazlara yol at. lerinden biri, Hz. Muhammede yle
seslendi: Ya Resulllah adalet et! Peygamber buna, Eer ben adalet etmezsem
bedbaht olurum, ben Kureye Mslmanla snmalar arzusu ile ganimet malndan
ok hisse verdim nk onlar cahiliyye devrine yakndrlar cevabn veriyordu. Fakat
sylentiler devam ediyordu. Ensardan, yani Medinelilerden baz kimseler, Allah
Resulllah yarglasn! O, Kureye veriyor da bizi brakyor. Oysa kllarmzdan
Kureylilerin kanlar damlyor diyorlard. (Kaynak: Sahh-i Buhr Muhtasar,
Tecrd-i Sarh Tercemesi, s.505, 510, 511). Peygamber 100 deve verdii Arap erafn
o gn ganimet blmnde bakalarna tercih etmiti. Bu paylamda her mcahite 4
deve verilirken, slama kar savaanlara 100er deve verilmiti.5
4 Sahh-i Buhr Muhtasar, Tecrd-i Sarh Tercemesi, c.8, s.511.
5 Sahh-i Buhr Muhtasar, Tecrd-i Sarh Tercemesi, c.8, hadis 1296.
-
28
Bir De Zekt Malndan Rvet
Zekt malndan rvet vermek, Tevbe Suresi 60. ayetine de gemiti. yle der:
Sadakalar (zektlar) Allahtan bir farz olarak ancak fakirlere, dknlere, onlar
zerinde alan (zekt toplayan) memurlara, kalpleri slama sndrlacak olanlara,
klelik altnda bulunanlara, borlulara, Allah yoluna ve yolcuya mahsustur. Toplanan
zekt ancak bu saylan yerlere verilir. Allah bilendir, hikmet sahibidir.
Esasen, Taber, rvet szcn bu ayet nedeniyle yorumunda kullanr. Bunlarn
arasnda varlkllarn olmamas gerekir. Ama bu ayette kimlere zekt verilecei de
aklanr. Peygamber, slama kazanmak iin Kureyin ileri gelenlerine, zenginlere
fazlasyla pay vermiti. Ayrca, Kureyin ileri gelenleri sadece ganimetten 100er deve
Rvet veene de alana da Allah lanet etsin.
15 kiilik Mellefetl Kulub listesi
almakla kalmyordu. Kurann ayetiyle zekttan srekli pay alma hakkn elde etmi
oluyorlard Neye karlk? Bunun bir tek cevab vard: Mslman olmaya karlk.
-
29
Fakat bu zekttan pay alma durumu peygamberin lmnden sonra Ebu Bekirin
halifelii dnemine dein srm, sonra bunlara verilen rvet ferman mer
tarafndan yrtlmt. slam fakihlerinin bir ksm der ki: Olay o zaman bitmitir.
Artk Mellefetl-Kulub ad verilen kesim sona ermitir. Tevbe Suresinin 60.
ayetindeki onlara ilikin hkm de artk geerli deildir. Kimilerine gre, mer ya da
bir bakas ayetin hkmn ortadan kaldrma yetkisinde olmadna gre ayn durum
daha sonra da geerlidir. Yani slam yetkilileri veya eriat uygulayclar diledikleri
kimselere Mslman olmalar, slam glendirmeleri karlnda bir eyler vermek
iin zekt kurumundan yararlanabilirler. Bu kimseler zengin de olsalar bunlara zekt
verme yoluna gidebilirler.
Rvet Verilenler: Mellefetl-Kulub
Mellefetl Kulub, gnlleri slama sndrlan ve pekitirilen kimseler demektir.
Hevazin Savandan sonra Arap kabilelerindeki gl ve etkili kiilerin gnlleri
slama kazandrlmak isteniyordu. En iyi yol, ganimetlerden pay vermekti. Ortada da
bir ganimet vard. Hem de o tarihe kadar alnan ganimetlerden benzeri grlmedik
derecede oktu.
Bunlar; 6 bin kadn, 24 bin deve, 40 bin davar, 4 bin okiyye gmt.6 Peygamber
kabile yeleri arasnda kimlerin ok etkili, nfuzlu olduklarn ok iyi biliyordu.
Mellefetl-Kulubu, yani, rvet verilecekleri bunlar arasndan semiti:
Fahruddin Rz, bn Abbasm Mellafatl-Kulub iin bunlar kabilenin ileri
gelenleriydi szn aktardktan sonra, 15 kiinin adn sayar:
Ebu Sfyan, Hbisolu Akra, Hsn Olu yeyne, Abdul-Uzzzolu Haytip, Amir
Oullarndan Anr olu Sehl, Hiam olu Hars, Amr el Cheni olu Sheyl, Ebus-
Fkh kitaplarnda gnlleri slama kazandrlacak olanlar drt blme ayrlmtr.
6 Sahh-i Buhr Muhtasar, Tecrd-i Sarh Tercemesi, c.7, s.132, hadis no. 1040.
-
30
Senabil, Hizam olu Hakim, Avf olu Malik, Umeyye olu Safvan, Yerbu olu
Abdurrahman, Kays olu Ced, Mirdas olu Amr, Hars olu Al.
Yerbu olu Abdurrahmann dnda, bunlardan her birine 100er deve verildiini,
Abdurrahmana da 50 deve ihsan edildiini Hizam olu Hakime verilen deve saysnn
70 olduunu sonradan itiraz zerine deve saysnn arttrldb yazan Rznin bu
aktarmas, Buhr ve Msliminde iinde bulunduu deiik hadisilerin aktarmalarna
dayanr.7
slam Hukukular Ne Diyor?
Gnlleri slama kazandrlacaklar fkh kitaplarnda da deerlendiriliyor.
Maliki fakihlerine gre bunlar slama zendirilmek istenen kfirlerdir. Kimilerine
gre de bunlar yar Mslman olmu olanlardr. Ama Mslmanlk henz kalplerine
yerlememitir.
afii fakihlerine gre ise bunlar drt snft. slam fakihlerince bu gr kabul edildi
- Zayf imanllar,
- Zayf imanl, yeni Mslman olmular, ama toplumda etkinlikleri olan, ba
kaldranlar da Mslman yapacak gte bulunan kabile ileri gelenleri,
- man gl olanlar (bakalarndan gelecek olan tehlikeler nlensin diye fazla
ganimet ve zekt verilir.)
- Zekt toplamada etkinliklerinden yararlanlmak istenenler. -Bunlar iinde kafirler
de bulunabilir.- 8
Grlyor ki slam glendirmek iin kimlerin g ve destek salayabileceklerine
inanlyorsa, onlara rvet kaps ak tutulmutu. Toplumda gl olacaklar grlen
kimseler, gerek ganimetlerden, gerek zekt mallarndan fazlasyla
yararlandrlmlard.
Peygamberin, slam glendirmek gerekesiyle, kimi insanlar kazanmak iin
bavurduu rtl denek, ganimet mal ve develeri, hurmalklar, araziler, zektt.
2000e Doru
22 Kasm 1987, yl 1, say 48
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-1, s.71-77)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.26-30)
7 Rz, et-Tefsirul-Kebir, c.16, s.111; Buhr, Far-zul-Humus/15, c.4, s.56; Farzul Humus/19, c.4, s.59-61; Buhr,
Meazi/56, c.5, s.104-106; Tecrd-i Sarh, c.8, hadis no. 1296-1299-1303; Mslim, Zekt/131-142, c.1, hadis no.1059-
1063; Tirmiz, Zekt, 30 hadis no. 666; Ahmed bn Hanbel, 4/42.
8 Abdurrahman El Ceziri, Kitabul-Fkh Alel Mezahibil-Erbaa, c.1, s.625
-
31
ALE
Aile, Arapada yoksulluk, arlk demek olan aylden gelir. zerinde
geindirmesi gereken kar, oluk-ocuk arl olan kimse de, yine Arapada bu
kkten treme bir szckle nitelenir. Kuranda da Muhammedin balangta yoksul
anlamnda il olduu anlatlr. Duh Suresinin 8. ayetinde Kurann Tanrs
Muhammede yle sesleniyor:
Ve (Efendi Tanrn) seni yoksul (il) buldu da zengin etti.
Muhammedin zenginlii ilk kars Haticenin mal, Ebubekirin salad mal,
Medinelilerin saladklar mallar ve dnlemeyecek kadar ok olan ganimetler
(rnein Hayber hurmalklar, Fedek hurmalklar, Medine yaknndaki hurmalklar.
Bkz. Tecrd, 1288 no.lu hadisin zah.) ile olmutu.1 Bununla birlikte Muhammedin
son derece yoksul olduu, evinde iki ay ate yanmad, bu evde su ve hurmadan
baka bir yiyecek iecek bulunmad yolunda (bkz. Tecrd, 1424 no.lu hadis) yalan
ve daha alatc yalanlar uydurulmu, Mslmanlar arasna yaylmtr. Bu
uydurmalar, hem yukardaki ayette anlatlana, hem de geree aykrdr. Muhammede
den ganimetler, yani sava srasnda elde edilenler, apul mallar gzden
karlmak istenmi ve baarlmtr da. Savalarda, ganimetten Muhammede
humus ad verilen bete bir pay derdi. Kimileri iinse, ayet inip ganimetin
tm, Muhammede braklmtr. rnein Fedek halkndan (Nadiroullarndan) elde
edilen ganimet byle olmutur.2 Bunu, Kuranda da buluyoruz. Har Suresinin 6.
ayetinde, Efendi Tanr (Rabb), ganimet konusunda Muhammedi koruyarak
(Diyanetin evirisiyle) yle diyor:
Ey inananlar! Onlarn mallarndan, Allahn Peygambere verdii eyler
(ganimetler) iin siz ne at ve ne de deve srdnz. Fakat Allah, peygamberlerine,
diledii kimselere kar stnlk verir. Allah her eye kdirdir.
Bu ayetle, sz konusu ganimetten pay almak isteyen Mslmanlarn sesi kesilmitir.
Yani sz konusu ganimetler, at, deve koturmadan, bir baka deyile savamadan
elde edildii iin tm Muhammede kalmtr. Muhammed ailesinin, ileri srlenin
tersine, ganimetlerle ve daha birok yolla zenginlemi olduu bir gerek.
Muhammed o denli zenginlemiti ki, 60 akn klesi, 20 cariyesi vard.3
Muhammedin karlarndan ie, bir andn bozduu iin kendisine ait olanlardan
1 F. Rz, 31/218.
2 F. Rz, 29/284, Kurtub, 18/9 ve Har Suresi, ayet 6 ile ilgili teki tefsirler.
3 Diyanet Yaynlarndan Tecrd, 1167 no.lu hadisin zah.
-
32
40 kle birden zd edebilmitir.4 Yoksulluk iinde ld ileri srlen
Muhammedin son haccnda, kendi develerinden 100 DEVE kesmi ve
kestirmitir.5 100 deveyi yalnzca bir hacda feda edebilen yoksul(!) olur mu?
Aile, bilindii gibi, kar, koca ve ocuklardan meydana gelen toplulua denir.
Ayn soydan gelenler dendii de olur. Dar ve geni kapsamls vardr.
Ayrcalkl Aileler
Muhammed, Kureyten kimi ailelere ok nemli ayrcalklar tanmtr. Bunlara
el mellefetl-kulub, yani gnlleri kazanlarak birletirilenler denir. Bunlara,
Tabernin deyimiyle rvet niteliinde (bkz. Tevbe Suresi ayet 60la ilgili yorumu)
ganimetten ok fazla pay verilmitir, zengin olmalarna baklmakszn zekt
verilebilecei bildirilmitir. Zekttaki ayrcalklar Kurana da (bkz. Tevbe Suresi,
ayet 60) geirilmitir.6
Kuranda, aile sekinliinden aka sz edilir. Kurann Tanrs, eski
toplumlarda da kimi aileleri sekin kldn aklar. Kimi kiileri sekin
yaptn da...
Kuranda mrn Ailesi anlamna gelen bir sure vardr: l-mrn. Bu surenin 33.
ayetinde yle denir:
Kuku yok ki Tanr, demi, Nuhu, brahim Ailesini, mrn Ailesini dnyalara
stn, sekin yapmtr.
brahim Ve Muhammed Ailesinin Sekinlii
Tarihte brahim Peygamber diye birinin yaayp yaamad belli deildir.
Yalnzca Tevrata, oradan da Kurana gemi olan eski sylencelerde yer alr. Yani
bir maval insandr.7 Byle olmakla birlikte Yahudilikte ve slamda nemlidir.
Nis Suresinin 54. ayetinin Diyanet evirisindeki anlam yledir:
Yoksa Allahn bol nimetinden verdii kimseleri mi ekemiyorlar? Oysa brahim
ailesine Kitab ve hikmet verdik, onlara byk hkmranlk bahettik.
Kuran yorumlarnda, Yahudilerin Muhammedi ekememeleri zerine byle
dendii anlatlr.8 brahim Ailesine nasl bir stnlk verilmise, Muhammede ve
ailesine de yle bir stnlk verildiini, onun iin bunun kskanlmamas gerektii
aklanm oluyor.
4 Bkz. Tecrd, 699 no.lu hadisin zah.
5 Bkz. Buhr, es- Sahh, Kitabul-Hacc/122; Tecrd, 829 no.lu hadis ve zah, 1654 no.lu hadisin zah; Mslim, es-
Sahh, Kitabul-Hacc/147, hadis no. 1218; Ahmed bn Hanbel, Msned, 1/214.
6 Geni bilgi iin bkz. elinizdeki kitapta Rvetle Mslman Olanlar balkl yaz, s.26.
7 Turan Dursun, Din Bu-1/Tanr ve Kuran, brahim Peygamber Maval, Kaynak Yaynlar, stanbul 2006, s.113.
8 rnein bkz. Muhammed Ali Sabn, Safvett-Tefsr, 1/282.
-
33
Namazlarda ve baka zamanlarda okunan salavtlarda u anlamdaki Arapa szler
okunur:
Ey Tanr! brahime ve ailesine rahmet ettiin gibi, Muhammede ve ailesine de
rahmet et! Ve brahimi, ailesini mbarek kldn gibi, Muhammedi ve ailesini de
mbarek kl...
Salavt, salt szcnn ouludur. Salt da eer Tanrdan olursa rahmet
(acma) anlamn ierir.
Muhammed ve ailesine salavt demek, Muhammed ve ailesine Tanrdan rahmet
demektir. nanrlarn salt etmeleri de, dua etmeleridir. Diyanetin resm
evirisinde vme anlam verilmitir salta. Azb Suresinin 56. ayetine u anlam
veriliyor:
phesiz Allah ve melekleri, Peygamber Muhammedi verler, Ey inananlar! Siz
de onu vn ve ona esenlik dileyin.
Gerekte vme, biraz zorlamal bir anlam. Dua etmek anlam daha uygun.
Bu ayette de grld gibi, Kurann Tanrs, inanrlarna seslenerek, onlardan,
Peygamberine, Muhammede dua etmelerini istiyor!
Burada yle bir soru sorulabilir:
Tanr niye bunu istiyor? Muhammede rahmet mi edecek, iyilik mi yapacak;
dilediini yapar, eder. Bunun iin neden dua ettiriyor? Kukusuz, iman gzlyle
grlemeyecek bir eliki var burada. Ama Muhammedin de bir amac bulunduu,
gzden karlmamal. Asl nemli olan bu amatr: Muhammed, zerinde daha youn
bir ilgi toplansn istemitir. Saltta hedeflenen bu. Hadislerde, salavt iine
Muhammedin ailesi de sokulunca her zaman Muhammedle birlikte ailesi de
anlr olmutur. Ailesi derken, Muhammedin ana babasnn da bunun iine,
girmesi gerekirdi. Ama, slamda mmin olmayanlar, yani inanmayanlar, aileden
saylmazlar. (Bkz. Tevbe Suresi, ayet 23-24.) nanmam olarak ldkleri iin
Muhammedin ana ve babas ailesinden saylmyorlar. Kurann Tanrs bu
konuda ok titizdir. Nhun, inanmam olan olunu ailesinden saydramad
bildirilir. Hd Suresinin 45 ve 46. ayetlerinde yle dendii grlr: (eviri
Diyanetin)
Nh Rabbine seslendi: Rabbim! Olum, benim ailemdendi. Dorusu Senin ve
vadin haktr. Sen, hkmedenlerin en iyi hkmedenisin. Allah: Ey Nh! O senin
ailenden saylmaz. nk kt bir i ilemitir. yleyse bilmediin eyi benden
isteme. te sana t. Bilgisizlerden olma! dedi.
Emein Bayra
29 Eyll 1990, yl 3, say 29
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-3, s.175-178)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.31-33)
-
34
SLAMA GRE MLLET
Gerekte din ve millet bir deildir. Birinin baka, brnn baka tanm vardr.
Gelin grn ki slama gre, dinle millet birdir. Biri neyse, br de odur.
Millet szc Kuranda 15 kez geer. (Bkz. Bakara: 120, 130, 135; l-i mrn:
95; Nis: 125, Enm: 61, Arf: 88, 89; Yusuf: 37, 38 brahim: 13; Kehf: 20; Nahl:
123; Hac: 78; Sd: 7.) Bunlarn tmnde de din anlamndadr. rnein bir brahim
milleti deyimi yer alr; brahim dini demektir. Yahudilerin, Hristiyanlarn
milletlerinden sz edilir; dinleri anlatlmak istenir. Atalarn milleti konu olur;
Atalarn dini amalanr. nl Kuran yorumcusu, dil bilimci Isfahanl Rb (lm.
1108), temel kaynak kitaplardan olan el-Mfredt (Arapa) adl kitabnda yle der:
Millet de din gibi; Tanrnn, kullar iin peygamberlerinin dilleriyle, Tanrnn
gvencesinde olsunlar diye yasalatrd eyin addr.1 Yalnz Rb, milletle din
arasnda yle bir fark bulduunu belirtiyor: Tanrnn dini deyimi var. Ama
Tanrnn dini anlamnda da olsa Tanrnn milleti deyimine rastlanmyor. Buna
karlk: Falanca peygamberin milleti denebiliyor, falanca peygamberin dini
denebildii gibi. kisi de ayn anlamda.
Kuran, Muhammedi ve Mslmanlarn, brahimin milletinde, yani onun
dininde gsterir. Birok yerde... Muhammede: Biz yalnzca brahimin milletine
balyz! denmesi gerektii de bildirilir. (Bkz. Bakara: 135.) Ayrca brahimin
milletinden (dininden) uzaklamay bir beyinsizlik olarak niteler Kuran. (Bkz.
Bakara: 130.) Buna uyarak, Mslman Trkler de, kendilerini brahim milletinden
saymlardr. Atatrkn Trk toplumunu gerek anlamyla millet (ulus) yapma
yoluna gittii dnemlere dein, bu lkede, brahim milletindenim! denmesi gerektii
sylenmitir herkese. Seluklularda, Osmanllarda byle olmutur hep. ocuklara ders
verilirken, din (slam) ve millet bir midir, ayr mdr? diye sorulmu, cevabnn
birdir olmas gerektii anlatlmtr. Bu soru ve cevap, ilmuhallerde de yer
almtr. stenen karlk alnmaynca, dersten ve snftan geirilmemitir
renciler. Bugn din renimi veren okullarda, Kuran kurslarnda, dinle milletin
bir olduunun, Mslman olan her Trkn de brahim milletinden olduunun
retildiinden kuku duyulmasn hi. Dahas: Laik saylan okullardaki din ve
1 Bkz. Mfredat, M -L -L.
-
35
ahlak derslerinde de bunun byle retildiine kuku yok. nk Kuran
retiliyor, hadis retiliyor, fkh retiliyor... Bunlarn hepsinde de bu byle.
Gerekte Araplardan bakalarnn kendilerini Mslman saymalar alas bir
olaydr. Ne denli yorumlar yaplrsa yaplsn; gerek o ki Kuran, yalnzca Araplara
seslenir. Araplardan bakasn muhatab almamtr. Ayetlerin ak anlatmlar buna
tanktr. Dahas: Kuran, balangta Araplarn tmne de seslenmemitir. Enm
Suresinin 92. ve ra Suresinin 7. ayetlerine gre, Kurann seslendii kesim,
Mekke ve evresidir. Bu ayetlerin, Diyanetin resm evirisindeki anlam yledir:
Bu indirdiimiz (Kuran), kendinden ncekileri dorulayan, Mekkelileri ve
etrafndakileri uyaran mubarek Kitabdr. Ahirete inananlar, buna inanrlar.
Namazlarna da devam ederler. (Enm Suresi, ayet 92.)
Ey Muhammed! Bylece ehirlerin anas olan Mekkede ve evresinde bulunanlar
uyarman, phe gtrmeyen toplanma gnyle uyarman iin, sana Arapa okunan bir
kitap vahyettik. nsanlarn bir takm cennete, bir takm da lgn alevli cehenneme
girer. (r Suresi, ayet 7.)
Byleyken Araplardan bakalarnn Mslman olmalarna almaz m? Fetihler
olmasayd bu alas durum, belki de hibir zaman gereklemeyecekti.
Trklerin Mslmanl ayrca zerinde durulacak bir durum. Muhammedin ve
Araplarn Trklere nasl baktklarn, deerli, aydn bilim adam Prof. Dr. lhan Arsel,
Arap Milliyetilii ve Trkler adl kitabnda ok ak ve seik biimde dile getirmitir.
Kuranda, slamn btnnde, dinle millet, daha dorusu slam eriatyla,
millet e anlaml olunca; dinci kesimin milliyetiliklerinin, milliliklerinin ne
anlama geldiini anlamak zor olmasa gerek. lkemizdeki slamclarn milli gr,
Trk toplumunun ulusal gr deildir, ERATI GRtr. Buna hi kuku
yok. Bu grn sahiplerine hangi millettensiniz? diye sorulduunda, eer
ekindikleri bir yan yoksa, ortam elverili buluyorlarsa, kesinlikle u karl
vereceklerdir: brahim Aleyhisselm milletindenim!
Bu arada Trk ve slam sentezcilerine ne denir? Ne denebilir?
2000e Doru
9 Temmuz 1989, yl 3, say 28
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-1, s.119-121)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.34-35)
-
36
KURBAN
demin iki olu vardr: Kbil ve Hbil. Birincisi ifti, ikincisi de koyun obandr.
Efendiye yani Tanrya birer kurban sunma yoluna giderler. iftinin kurban ne
olabilir? Kukusuz tarm rnlerinden. Ve ifti bu tr bir kurban sunar. obansa
srnn ilk doanlarndan ve yalarndan getirip koyar. Tanr, obann kurbanna
bakar, yani kabul ettiini gsterir bu kurban. iftininkine ise hi bakmaz. Yani bu
kurban kabul etmediini belli eder. Bu hikyenin anlatld Tevratta daha sonra,
duruma ierleyen iftinin (Kbilin), kardei oban (Hbili) ldrerek hncn ald
yazlr. (Tevrat, Tekvin, Bap 4: 1-7)
Tanr Her Kurban Kabul Etmez
yi ama, Efendi Tanr, zavall iftinin sunduunu niye kabul etmemitir?
Anlatlmak istenen u olmal: Birincisi, iftinin kurban olarak sunduu tarm
rn, belki de turfanda yani ilk yetien trden deildi. Oysa Kutsal Kitapta,
Efendi Tanrnn hep turfanda trnden rn istedii ilenir (Tevrat, k, Bap 22:
29; Bap 23: 16, 19; Saylar, Bap 18: 12; Sleymann Meselleri, Bap 3: 9) Efendi
Tanrnn beendii bu.
Ayrca, Kbilin (iftinin) sunduu, kan deildi. Oysa Efendi Tanr, daha ok
kan sever. Sunulan kurbannda, daha ok kan olmasn ister. slama da bu
gemitir. Dahas kurbanda kan dklmesi vazgeilemeyecek bir kouldur. O denli
ki, tm fkh kitaplarnda anlatldna gre: kan aktlmazsa, kurban caiz olmaz.
Kurban bayramndaki kurban yle tanmlanr: Koullarnn olumas durumunda,
Tanr yaknln salamak amacyla belirli gnlerde, belirli yata kesilen (yani kan
aktlan) belirli hayvandr.1 Kurbanda kan temel ama olduu iin, hacc srasnda
sunulan kurbanlardan kiminin bir ad da kan anlamna gelen dem dir. (Fkh
kitaplar, cinayetler blm)
Sonra Efendi Tanr, kendisine sunulan kurbann zrsz olmasn ister. Bu da
slama gemitir (Fkh kitaplar, Udhiyye blm). Kurban en iyisinden olmaldr.
1 Drer, Kitabul-Udhiyye, 1/265 ve teki fkh kitaplar.
-
37
Yine Efendi Tanr, sunulan kurban, ilk doanlardan olursa daha ok beenir.
Tevratta bu da zellikle anlatlr (Tevrat, k, Bap 13: 1, 12, 13, 15; Bap 22: 29, 30;
Bap 34: 19; Levililer, Bap 27: 26; Saylar, Bap 3: 13; Bap 8: 16, 17; Bap 18: 15, 17;
Tesniye, Bap 15: 19.) Kbilin kurbannn neden kabul edilmedii ve Hbilinkinin
neden kabul edildii ncilde ise yle anlatlr: Hbil, Tanrya, Kabilden daha iyi
kurban sundu... (ncil, braniler, 11: 4).
Demek ki Efendi Tanrnn istedii koullara uygun olan kurban, Hbilin
kurbanyd. Kan vard, kurban en iyisindendi ve de ilk doand.
Her Admda Kurban
Anadoluda yeni evlenen iftlere kurban kesilir. iftler kurbann zerinden atlarlar.
Kanlarn da alnlarna srerler. Nedeni, evliliklerin mutlu gemesi. Kan aktmak, uur
ve mutluluk anlamna geliyor. Yamur yamad zaman, cuma gnleri duaya klr
ve kurban kesilir. Yaana kadar bu olay tekrarlanr. Toplumumuzda her nemli
gelimeye kurban kesmek eski bir gelenektir. Yeni bir araba m alnd? Hemen kurban
kesilir. Araba kann zerinden geer, uur saylr. Devlet bykleri de kurbanla
karlanr. Fabrika ve yeni iyerleri aldnda, ocuu olmayanlarn kutsal yerleri
ziyaretlerinde, futbol takmlarnn sezon allarnda... Ad stnde Kurban
Bayramnda ise hayvan kesimi katliam boyutlarna ular.
Kurban kesmenin kkeni nerede? slami bir gelenek mi? Yoksa daha eski alara m
uzanyor?
brahim ve lk Olu
lk doann Tanrya kurban edilmesi ok eski bir gelenektir. Kurandan okuyalm:
te o zaman biz ona (brahime) uslu bir olan mjdesi verdik. (ocuk doup
byd.) ocuk kendisiyle birlikte yrme ana eriince, (babas): Oulcuum!
Dmde seni kesiyor olduumu grdm. Bir dn, ne dersin? dedi. (Olan da:)
Baba! Sana buyurulan yap. O zaman, Tanr dilerse, beni sabredenlerden bulursun!
diye karlk verdi. kisi de boyun eince ve (babas) onu aln zerine yatrnca biz
seslendik ona: Ey brahim! Dn doruca yerine getirdin. Biz iyi davrananlar ite
byle dllendiririz. Apak bir denemeydi bu kukusuz! Biz kurtulmalk (fidye)
olarak ona, byk bir kurbanlk verdik. (Sfft Suresi, ayet 101-107.)
-
38
Bu ayetlerde anlatlan ykye gre zet olarak unlar olmu:
1- brahim bir ocuk istemi Tanrdan. yle akll uslu olsun! Ve de olan!
2- brahimin dilei kabul edilmi. Bir olu olmu.
3- Ne var ki bu ilk olan kurban olarak kesmesi gerekmi. nk Tanrdan yle
buyruk alm. Hem de dnde!
4- Olan biraz byynce babas dn am. Olan da kesileceini, ama bunun
bir Tanr buyruu olduunu anlaynca, babasna, buyurulan ekinmeden yapmasn
sylemi.
5- Ve brahim, kesmek iin olan yz stne yatrm. Kesecek!
6- te tam o srada Tanr: brahim! diye balam seslenmeye. Olunu
kesmemesini bildirmi. Dnde grdne bal kaldn, sadakat gsterdiini
anlatm. Bu bir denemeydi (seni denedik)! demi.
7- Ve de (kukusuz gkten) bir kurbanlk gndermi. Bir byk kurbanlk.
Sorular Sorular...
brahim, ocuunu kurban etmek, kesmek iin bir d nasl kant saym?
Bunun Tanrdan olabileceini nasl (daha dorusu niin) dnm? Bu olan bir
armaan olarak veren Tanrysa nasl olur da yatrp kesmemi buyurur? Byle
ARMAAN olur mu? Tanrnn amac armaan vermek mi cinayet iletmek, z
ocuunu keserek sonsuz aclara gmmek mi? diye neden dnmemi?
Burada olduu gibi baka konularda da, Kuranda Tanrnn insanlar
denediinden sz edilir. Tanrnn denemeleri kime kar, niin? Bir ey renmeye, ya
da kantlamaya gereksinimi mi var?
Bir baka kii de, dnde grdn bir kant sayarak, brahimin tutumunu
gsterirse ne olur? brahimin yksyle buna yol alm olmuyor mu?
Hemen belirtilmeli ki, bu yola giden Mslmanlara da rastlanmtr.
Tanr, brahime -dte de olsa- olunu kesmesini gerekten buyurmu da,
sonradan buyruunu geri mi almtr? Byleyse, Tanrlkla badar m bu?
Tanr brahime ocuunu kestirmeyeceini bildirirken olann yerine bir
kurtulmala (fidyeye) neden gerek grm? Bir baka canly kurban etmek niye?
Ya da bunun iin bir kurbanlk yaratp gndermek?
Akla gelebilen, ama karlksz kalan sorulardr bunlar.
Ayetlerden anlalan o ki, ilk doan olann Tanrya kurban edilmesi
biimindeki eski inancn bir yansmas var burada.
Kurandaki yknn kayna, kukusuz Yahudi kaynaklar ve en bata da Tevrat.
Ayn yk Tevratta da anlatlr.
-
39
Mal Anlaynn Yansmas
brahimin ocuunu kurban olarak sunmaya gtrmesinden sz edilmesi, bir
durumu daha yanstr:
Bu dinlerde insan, kimi durumlarda maldr. rnein kle, sahibinin maldr.
Kar, kocann maldr. ocuk da, zellikle babann maldr. brahime, ocuunu
kurban etme yetkisinin verilmesi bundan.
Muhammed: Ben ki Kurbanln Oluyum
Muhammedin byle dedii aktarlr. Ve yorumlanr ki: Kurbanlklardan biri
brahimin olu smaildi; br de Muhammedin babas Abdullah.2
Gelin grn ki, bir terslik var gibi: brahimin olu, Tevrattaki ve Kurandaki
Efendi (Rab) Tanr iin adanmken; Muhammedin babas Abdullah,
Mslmanlarn put saydklar Hubel iin adanmt.3 Yani Peygamberin babas bir
put iin kurban olarak adanm ve bu adama putlara kar gsterilegelmi olan
Muhammedce de benimsenmi.
Aslnda bunda bir terslik yok. Put denen Hubel, gerekte el Bal anlamndadr.
Yani Fenikelilerin en byk ve nl Tanrs Bal. Mezopotamyada ve Araplar iinde
de son derece yaygn bir tapnma alan bulan, tannan Balin anlam da efendidir.
u demek oluyor: Tevratn ve Kurann Tanrs nasl efendi (rab) niteliini
tayorsa, bunlara kaynaklk eden Bal de bu nitelikteydi.4
Demek ki, babasnn Bale (Hubele) kurban olarak adanmln Muhammedin
benimsemesinde, gerekte bir terslik yok. Kendi Tanrsyla, bu Tanr arasnda bir
fark olmad iin. Her ne denli fark varm gibi gsteriliyor olsa da...
Peki Muhammedin babasnn kurban olarak adanmas olay nedir?
Muhammedin Babas: Kurbanlk
Anlatlanlara gre yle olmu:
Muhammedin dedesi Abdulmuttalib, 10 tane olu olursa, birini TANRIya kurban
edeceini syleyerek adakta bulunur. Sonra 10 olu olmutur. Oullar gelime
dnemine girince durumu bildirir onlara. Andm, adamdr, iinizden birini kurban
olarak keseceim. Hepsini toplar Kbeye, Hubelin nne gtrr. 10 tane okun
zerine 10 olunun adn yazar. Ve Muhammedin babas Abdullahn adnn yazl
2 Acln, Keful-Hafa, Arapa, 1985, 1/230, hadis no. 606. Ayrca bkz. tefsirler, rnein F. Rz, 26/152.
3 bnul-Kelb, Kitabul-Esmm, tahkik: Ahmed Zeki Paa, Ankara, 1969, Arapas, s.18, Trkesi Putlar Kitab,
lahiyat Yay, eviri Beyza Dngen, s.36.
4 Dr. Muhammed Abdulmuid Han, El Esatirul-Arabiyye Kablel-slm, Arapa, Kahire, 1937, s.114 ve t.
-
40
bulunduu ok kar sonunda. Kurbanlk Abdullahtr. Kurban yeri olan saf ve Naile
adl putlarn yanna gtrlr. Abdulmuttalib ba eline almtr. akas yok, kesecek
olunu. Ama sonunda kabilesinden kiiler onu bu iten vazgeilirler. Birtakm neriler
gelitirerek... Sonunda devenin bana orap rerler. Abdullahn yerine deve kurban
edilir.5
Yine anlatldna gre, Abdulmuttalibin ada ZEMZEM Kuyusunu kazma
srasnda olmu. Abdulmuttalib kurbanlk olan olunu kesecei srada kendisine:
Tanrn raz et de, olunun yerine deve kurban edilmesini kabul etsin... demiler.
Sonra yle olmu ve adam 100 deve kurban ederek iin iinden kurtulmu.6
Abdulmuttalibin kurban olarak kestii anlatlan 100 deveden sz edilince,
Muhammedin kestii ve kestirdii 100 deve akla geliyor ister istemez:
Buhrnin de yer verdii bir hadise gre, Muhammed, Veda Haccnda 100
DEVE KURBAN olarak sunmutu. Bunlardan byk bir kesimini de kendi eliyle
kesmiti. Kalann, damad Aliye kestirmiti.7
Muhammedin 100 deve kurban edebilmi olmas, servetinin bykln de
ortaya koyuyor. Yahudilerden elde ettii ganimet olarak oka ve ok nemli
hurmalklar da olan Muhammed, ok da yoksul tantlr.
Enes unu anlatyor:
Bir arpa ekmei ve bir bayat yala Peygambere vardm. Peygamberin zrh da
Medinede bir Yahudiye REHN olarak verilmiti.8 Yani Peygamber bu denli
yoksul demek istenir. Ve Muhammedin bu yoksulluu cami cemaatlerine de
anlatlarak inananlar alatlr.
Kurban Bayram, kurbann, kurbanlklarn bayramdr. Ve en eski alarn
tanrlara kurban geleneini yanstr.
2000e Doru
16 Temmuz 1989, yl 3, say 29
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-1, s.122-127)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.36-40)
5 bn shak, es-Sire, tahkik: Muhammed Hamidullah, Arapa, Konya, 1981, s.10-18, fkra: 16-22; bn Hiam, es-Sire,
1/50; Beyza Dngen, Putlar Kitab, s.75, not: 190.
6 Acln, 1/230; F. Rz, 26/152. Ve teki tefsirler.
7 Buhr, es-Sahh, Kitabul-Hac/121-122; Tecrd, hadis no. 829; Mslim, es-Sahh, Kitabu1-Hac/348-349, hadis no.
1317.
8 Bkz. Tecrd, hadis no. 966.
-
41
SNNET
Geenlerde bir gazete birinci haber olarak, yaplan snnetlerin ounda ocuklarn
zarar grdn, uzmanlarn azndan duyuruyordu. Bir doktor arkadam da, hibir
snnetin, cinsel ynden nemli olan sinirlerden bir kesimine zarar vermeden
gerekletirilemediini sylemiti. Dndrc bir durum. Kukusuz, snnetin, salk
ynnden ne denli yararl olduunu syleyebilecek uzman (!) da kacaktr ve
kmtr. Sala zararl olduu tp dnyasnda kabul edilen, zellikle kimi hastalar
iin bir eit lm demek olan oru iin de kimi doktor (!) ok yararldr
fetvasn vermiyor mu?
Snnet, slama, birok ey gibi Yahudilikten gemedir. Yahudilie de eski
Msrdan.
Tevratta Snnet
Tevratn Tekvin blmnde unlar okuyoruz:
Ve Allah brahime yle dedi: Sen ve senden sonra soyundan gelenler, ahdimi
tutacaksnz. Seninle ve senden sonra soyundan gelecek olanlarla benim aramdaki,
uymanz gereken szleme (ahd) udur:
- Aranzda her erkek snnet edilecektir. Gulfe etinizde (yani erkeklik organnn
ucundaki deriyi keserek) snnet olunacaksnz.
Bu, sizinle benim aramdaki szlemenin belirtisi olacaktr.
(Tevrat, Tekvin, Bap 17: 9-11.)
Yine burada aklandna gre, Efendi Tanrnn (Rabb) buyruu odur ki, ocuk
sekiz gnlkken snnet edilmelidir. (Bkz. Tekvin, Bap 17: 12.)
Tevratn bu aklamasna gre, Tanr ile brahim ve zrriyeti arasnda bir
AHD, yani bir SZLEME olmutur. Snnet de bu szlemenin
vazgeilemeyecek bir gereidir.
ncildeyse snnet, gerekli grlmez. Ve brahimin, snnetsizken imannn
geerli olduu anmsatlr. (Bkz. Pavlusun Romallara Mektubu, 4: 9-11.)
slamda Snnet
Snnetin hadislerde ve slam fkhndaki karl: hatn, htne ve
htnettir. Htn, kadn ve erkek cinsel organlarnda snnet edilen yer anlamnda
da kullanlr. Muhammedin u sz, fkh kitaplarnda yer alr:
-
42
ki htn kavutuunda, boy abdesti gerekli olur.2
Muhammedin bu szn, gvenilir saylan hadis kitaplarnda da bulmaktayz.
rnein Tirmiz ile Nesenin es-Snenlerinde, Ahmet bn Hanbelin Msnedinde
var bu hadis.2
ki htn kavutuunda denirken, erkein cinsel organnn snnet edilen
kesimiyle, kadnn cinsel organnn snnet yeri birbirine dokunduunda... demek
isteniyor. Muhammedin bu konudaki aklamas u biimde de aktarlr:
Erkek kadnn drt kesimi (iki kolu ve iki baca) arasna oturup da ey ettii ve
snnet yeri snnet yerine dedii zaman, boy abdesti gerekli olur.3
Bu hadise gre, iki snnet yeri kavutuunda, erkein menisi gelsin gelmesin; boy
abdesti gerekli olur. Hanefi kesimi de bunu dayanak almtr. Oysa Muhammed, cinsel
birleim srasnda meni gelmediinde, yalnzca namaz abdesti almak gerektiini
de syler.4
Yukardaki hadislerden aka anlaldna gre, erkein cinsel organnn snnet
yeri olduu gibi kadnn cinsel organnn da snnet yeri vardr slamda.
Muhammede Gre Kadnn Snnet Olmas Da Onurlu Bir eydir
Muhammedin yle dedii hadislerde yer alr:
Snnet, erkekler iin snnettir, kadnlar iinse onurdur (mekrume).5
Bununla birlikte Muhammed, cinsel istei azaltt gerekesiyle, kadn snnet
edilirken ileri gidilmesinden yana olmadn belirtmitir.6
Muhammed, ilk snnet olan insann, brahim olduunu ileri srer.7 Yine
Muhammedin aklamasna gre, brahim, 80 yandayken ve KESERle snnet
olmutur.8
Snnet Geleneinin Kayna: Eski Msr
Herodot (M 490-425), yalnz Msrllar ve bu deti Msrllardan alm olanlar
snnet olular diyor.9 Sigmund Freud (1856-1939) da snneti, Musann Msrllardan
ald grndedir. Musann kendisinin de bir Msrl olduunu dnmekte.10
1 Merginn, Hidye, 1/14 ve teki fkh kitaplar.
2 Acln, Keful-Hafa, 1/86, hadis no. 207.
3 Buhr, es-Sahh, Kitabul-Gusl/28; Tecrd, hadis no. 201: Mslim, es-Sahh, Kitabul-Hayz/88, hadis no. 349.
4 Tecrd, hadis no. 138-139.
5 Ahmet bn Hanbel, Msned, 5/75.
6 Ebu Davud, Snen, Kitabul-Edeb/179, hadis no. 5271.
7 el Muvatta, Kitabu Sfatin-Nebiyy/4.
8 Buhr, es-Sahh, Kitabul-Enbiya/8; Tecrd, hadis no. 1379; Mslim, es-Sahh, Kitabul-Fedil/151, hadis no. 2370.
9 Heredot Tarihi, ev. Mntekim kmen, Remzi Kitabevi, stanbul, 1973, s.116
10 Sigmund Freud, Musa ve Tektanrclk, ev. Erol Sevil, stanbul, 1976, s.32 ve t.
-
43
Snnette Kesilen, Tanrya Armaan
Tanrya, Tanraya armaan sunmak iin yaplrd snnet. rnein Kybelenin
rahipleri, erkeklik organlarn, kkten kesip ana Tanraya armaan ediyorlard. Bir
bereket verici diye inanlan Tanr Dumuzi iin de kadnlar snnet oluyor ve
organlarndan sunuyorlard. Prof. Dr. Philip Hitti Sami toplumlarndaki snnet
geleneinin asl kkeninin de bu olduu grndedir.11 Ne var ki, Sami
toplumlarndaki tanr, hem efendi, hem de erkek (Seyyid, Rabb) olarak
dnlm olduuna gre, erkeklerden kesilen cinsel organ parasnn Ona armaan
edilmesinin uygunluu tartlabilir!
Prof. Dr. Sedat Veyis rnek, snnet geleneinin, Sami toplumlarnda ve ilkellerde
bulunduunu yazar.12
Yzyl
16 Eyll 1990, yl 1, say 7
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-3, s.151-153)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.41-43)
11 Hitti, Tarihu Suriye, 1958, s.126.
12 rnek, Etnoloji Szl, Snnet.
-
44
DEVE BOYU DN
slam, balangta aireti hedef almtr. Airet iinde de en yaknlar... (Bkz.
uar Suresi, ayet 214.) Aile boyu deyimindeki anlamyla airet boyudur o srada.
Sonra Mekke ve evresi (mml-Kur ve men havleh) hedeflemitir. (Bkz. Enm
Suresi, ayet 92; ra Suresi, ayet 7.) Boyu da o kadardr. Ve gerek Kuran
ayetlerinde, gerek hadislerde bu boy, Araplar amamtr. Atatrkn Arap
Dini demesi de bundan.1 Kendilerini Mslman sayan toplumlar varsa da, slam,
temel kaynaklaryla, Araplardan bakasn muhatab saymaz. Muhammedin kimi
toplumlara zel bir dmanl da vardr. Trkler de bunlar iindedir.* Yani slam,
gsterildiinin tersine, hibir zaman insanlk boyuna ulamamtr.
Ayrca da, hemen tm kapsamyla deve boyu kadardr.
Deve, l insan iin son derece nemlidir. Bir zamanlar totem olarak da yani
insanlarla arasnda dinsel, bysel bir yaknlk bulunduuna inanlan bir hayvan diye
sayg grmtr. En ilkel dinlerden totemizmde bu tr hayvanlar oktur. Devenin
bu nitelikte sayg grm bir hayvan olduunun kkl izleri slamda da grlr. Deve,
Yahudilikte, bir tabu konusuydu. Tpk domuz gibi eti yenmeyen
hayvanlardand. (Bkz. Tevrat, Levililer, 11: 4-7.) Deveyi srailin kendisine haram
saydna, l-i mrn Suresinin 93. ayetinde de deinme olduu, Kuran
yorumcularnca ileri srlr.2 slamda, devenin dokunulmazl kaldrlmsa da ona
olan sayg srmtr.
Deve, birok konuda Arabn lsdr. Doal olarak slamn da... Hemen her
kesimi develidir.
Develi Akl
Akl, Arapada ikl szcnden gelir; bu szckse deveyi balamaya yarayan
ip, kstekten.3 Deve iin akll (kl) dendiinde, bal deve, kstekli deve demek
olur. Bu kaynaktan treme olan slamdaki akl da, ipin, kstein deveyi balamas
gibi, inam balayan, kstekleyen bir akldr.4
1 Afet nan, Meden Bilgiler, s.364-365.
* lgili kaynaklarda genie grmek iin bkz. Trkler steseler de Mslman Olamazlar balkl blm. (Turan Dursun,
Tabu Can ekiiyor, Din Bu-3, s.98-104; Yeniden Dzenlenmi Tam Metin, DN BU-1, Tanr ve Kuran, s.236-240.)
2 Tefsirler, rnein Muhammed Ali Sabn, Safvetut-Tefsir, 1/218.
3 Rgb, el-Mfredt, A-K-L.
4 Rgb, ayn yerde.
-
45
Develi Ses
Bir sesten, bir iniltiden mi sz ediliyor? Eer benzetme sz konusuysa en bata
deve sesine benzetilir.
leri srldne gre, deve, alar gibi, inler gibi ses karrm. Bir gn,
Muhammedin yannda gerekten de alayp inlemi ve gz yalar dkerek
yaknm.
Deve Dile Gelip Alam
Muhammed, Medineli birinin evinin evresine gitmi. Birden karya bir deve
km. Alamaya, inlemeye balam deve. Gzyalar dkyormu. Muhammed,
devenin kulaklarnn arkasna dokunmu, okam; deve susmu. Sonra da: Kim bu
devenin sahibi? diye sormu. Medineli bir gen, Benim demi. Sonra Muhammed
yle konumu:
Tanrnn sana verdii bir hayvan konusunda Tanrdan korkmuyor musun sen?
Bana yaknd, senin onu a braktn ve ok srp yorduunu syledi.5
Zerdt, kpeklere ok deer verirdi ve kpee kt davrananlar cezalandrrd.
(Bkz. bu kitapta Kpek ve nsan Haklar balkl yaz.) Muhammed iin de deve
deerli.
Muhammede Gre Gkler, Meleklerin Arlndan Deve Gibi nliyor
Deve, tad ykn arlndan ses karr inlerse, gkler de inler Muhammede
gre. Muhammed, gklerin de, tad meleklerin arlndan dolay ses karp
inlediini aklyor.
Muhammed yle diyor:
Ben, sizin grmediinizi gryor, iitmediinizi iitiyorum. Gk, deve gibi inledi
(ses kard). Byle inleyip ses karmakta da hakldr. nk gkte, her drt parmak
yerde bile, alnn koyup secde etmekte olan bir melek bulunur.6
Meleklerin maddi arlklarda m var ki byle deniyor?
Bu tr sorunun, develi aklda ve develi imanda yeri olamaz. Cevabnn da...
Ktk, Deve Gibi Ses karp Alam
Muhammed, nceleri bir ktn zerine kp hutbe okuyormu. Sonra hutbe iin
minber yaplnca, Muhammedin kendisinden ayrlacan anlayan ktk, balam
develer gibi inlemeye. Hem de gebe develer gibi...7
5 Ebu Davud, Snen, Kitabul-Cihd/47, hadis no. 2549.
6 Tirmiz, Snen, Kitabuz- Zhd/9, hadis no. 2312, bn Mace, Snen, Kitabuz-Zhd/19, hadis no. 4190.
7 Buhrde de yer alan bu hadisi grmek iin bkz. Tecrd, hadis no. 499.
-
46
Efendi Tanr (Rab), Hac in Ara Olarak Deveyi Tanyor
Kurann Tanrs yle diyor:
Ve insanlar hacca ar. Yryerek ya da her tr ark deveyle uzak yollardan
sana gelirler. (Hacc Suresi, ayet 27.) Niin ark (zayf) deve? Hac yolu uzun olunca,
develerin bu yolda zayflayacaklar dnlm. (Bkz. Tefsirler, rnein F. Rz,
23/28.) Otobs, otomobil, uak... Bunlar dnlemezdi elbette. Tanrnn tm
gelecekleri bildii ileri srlyor olsa da...
Muhammede Gre nsanlar Kt Develer Gibidir
nsanlar, yz deve gibidir ki, bu develer iinde, iyi-kullanl olan kolay kolay
bulamazsn.8
Yzyl
2 Eyll 1990, yl 1, say 5
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-3, s.145-147)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.44-46)
8 Buhrde de yer alan bu hadis iin bkz. Tecrd, hadis no. 2040.
-
47
KADIN
-
48
-
49
DNN KADINA BAKII
Bugnk semavi (gksel) diye bilinen dinler, inanlarn, efendi-kle
dnemlerinde ald biimlerin rndr. Sbilik dininden biimlenip kurumlam
olan Yahudilik de, Hristiyanlk da, slam da byle. Kle, cariye, nasl alnp satlan
bir mal durumundaysa, kadn da yledir. Temel bu. Sonradan biraz anlay
gelimeleri olmusa da, dinlerdeki anlaylar, bu temel stne kurulmutur.
Kuranda kocaya 6 kez BAL denir. (Bkz. Bakara: 228; Nis: 128; Nr: 31.) Bir
baka yerde de bir puta, Tanrya Bal dendii grlr. (Bkz. Safft: 125.) Bal,
sz konusu dinlerin kaynann biimlendii dnemlerin Fenikelilerinde en byk
Tanrdr. Ve efendi anlamndadr. Tpk Rabb gibi, tpk Yunanllarn Adonisi
gibi. nk ikisi de Bal den kopya.1
Efendi anlaml bir put, bir tanr olan Bal ad, Kuran ayetlerinde neden
kocaya da verilmitir?
Bu, kocaya ve karsna nasl bakldn da ortaya koymakta. Koca, Kuranda
karsinin efendisidir. Ayn zamanda da bir tr tanr durumundadr karsi iin.
Bal denmesi bundan.
Koca efendi olunca, kars da, ne denli zgr (hurree) saylrsa saylsn; dii
kle (cariye) saylr. Dii kle gibi alnp satlmas yoktur. Ama kocaya verilen
yetki, kar iin uygun grlen konum, alnp satlmaya yakn bir durum sergiler.
Sonuta kadn, bir tr mal saylr.
Byle olduu iindir ki, Kur anda, Sd Suresinin 23. ve 24. ayetlerinde kadna
dii koyun anlamna gelen Nace denmitir.2
Hadislerdeki aklamaya da uygundur bu. Muhammedin anlatmasna gre, koca
r, yani oban, onun karsysa raiyyeden, yani srdendir.3 Kocann oban,
karnnsa, srden biri olarak grlmesi, slamn bandan bu yana sregelmi,
kadnn bu konumu, tm Mslmanlarca benimsenmitir.
Srdekiler, mallardan oluur. Bu durumda, slam dncesi, kadn srden
saymakla da, ona mal, erkein mal gzyle baktn bir kez daha ortaya koyar.
1 Bilgi iin bkz. Prof. Dr. Philip Hitti, Tarihu Suriye ve Lbnan ve Filistin, s.125-126.
2 Bkz. Tefsirler, rnein Taber, Camil-Beyn, 23/92-97.
3 Buhr, es-Sahh, Kitabul-Cuma/11; Mslim, es-Sahh, Kitabul-mar/20, hadis no. 1829.
-
50
Kadna, slamn mal diye baktn gsteren ok ey vardr. Pek ok hkm, pek
ok eriat kural. Bir boanma kurumunu ele alalm. Boanma, slamda bilindii
gibi erkein hakkdr. Erkek, kadn boayabilir de, kadn erkei boayamaz.
Neden?
Ayn temelden dolaydr bu da. Yani slam, kadn mal-mlk grd iin. Bir
maln, mlkn sahibi, diledii zaman bu maldan, mlkten vazgeebilir. Kaldrp
atabilir, satabilir. Kimse karamaz. Ama bir maln, mlkn, kendi sahibini atabilecei,
satabilecei dnlemez. Koca da, karsnn mlk sahibi trnden sahibidir.
Karsn boamas da bir tr vazgemedir mal ve mlkten. Sonra bu mal, mlk
gidip yeni sahip bulamaz. Kadn da koca bulamaz. slam, mal grd kadna
byle bir irade vermez. O kadna koca olacak biri varsa, o gelip kadn bulur. Mal,
mlk, yeni sahibinin gelip bulmas gibi.
Medeni Yasayla, byle bir durumdan, yani mal-mlk olma niteliinden
kurtarlmak istenmitir. Ne lde kurtarlabilmitir? Bu, tartlabilir.
Uursuz Bir Mal
Kadn, slam eriatnn gznde yalnzca bir mal deil; uursuzdurda.
Muhammed, ok ak biimde, kadnda da uursuzluk bulunduunu syler.4
Bununla birlikte slam kurtarmaya alanlar, slamda uursuzluk inanc yoktur
diyorlar. Bata da Diyanet leri Bakanl.
Bilindii gibi, lkemizin onur duyaca nitelikteki bir bilim adam Prof. Dr. lhan
Arselin, her biri yzak olan kitaplar arasnda bir de (son kitab) eriat ve Kadn adl
kitab vardr. Arsel bu kitab daha ok, Diyanetin yaynlarna, en bata da Sahh-i
Buhr Muhtasar Tecrd-i Sarh Tercemesi adl kitab ve slam dnyasnda muteber
olan kitaplara dayanarak yazm; slamn, slam eriatnn kadna nasl baktn, tm
plaklyla gzler nne sermitir. Adana Milletvekili Cneyt Canver de,
5.10.1989da Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlna verdii bir soru
nergesinde, Diyanetin kadn aalayc hkmler ieren yayn konusunda sorular
sormutu.
4 Bkz. Buhr, es Sahh, Kitabul-Cidd/7; Mslim, es Sahh, Kitabus-Selm/115-116, hadis no. 2225; Ebu Davud,
Snen, Kitabut-Tbb/24, hadis no. 3922; Tirmiz, Snen, Kitabul- Edeb/58, hadis no. 2824; bn Mace, Snen, Kitabun-
Nikh/55, hadis no. 1995; Nese, Snen, Kitabul-Hayl/5, hadis no. 3598; Mlik bn Enes, el-Muvatta, Kitabul-
stizan/8, hadis no. 22, s.972; Ahmed bn Hanbel, 2/8...
-
51
Canver, ksaca:
1- Diyanetin neden kadn aalayc hkmler ieren yaynlara yer verdiini,
btn hkmlerin yaylmasna araclk ettiini,
2- Diyanetin kadnn ada konumundan yana m, eriattaki konumundan yana
m olduunu sormutu.
Diyanetin hangi konumdan yana olduu belli. lgili bakanlk, konuyu Diyanete
havale edince, Diyanet de cevaba girimiti. Cevapta da daha ok lhan Arsele
saldrlar yer alyordu. Bu arada, kadnn, slam eriatndaki konumundan yana
olduunu iyice sergiliyordu. Yine bu arada, kendi yaynlarnda ve hadislerde yer
alanlardan birounu inkr yoluna sapyor, slam sevimli gstermeye abalyordu.
Diyanetin inkr ettikleri arasnda, Muhammedin kadnn uursuz olduunu
anlatan yukardaki hadisi de vardr.
Kadnn eriatta ne denli aalandn grmek iin bu kitabn okunmasn
neririm.
Kadnlarnz, Ekin Tarlanz
Bakara Suresinin 223. ayetinde (Diyanetin resm evirisiyle) yle deniyor:
Kadnlarnz, sizin tarlanzdr. Tarlanza, istediiniz gibi gelin...
nsann tarlas da mlkdr. Bu ayet de aka, kadnn bir mlk grldn
ortaya koyuyor. Dahas da var:
Bu ayetin nedeni (ini nedeni) tartmaldr. bn merden aktarlan ve Buhrnin
de yer verdii bir hadise gre, bu ayette, erkein, kendisi iin bir ekinlik (tarla)
durumunda olan karsyla ters cinsel ilikide bulunabileceinin anlatldn kabul
etmek gerekir. Yani ayet, bu ters ilikiye olur diyor.5
Kimi de ayette, kadnla, normal ilikide bulunmak kouluyla istenen biimde
yatlabileceinin anlatld grnde. F. Rz, her iki kesimin de grlerine ve
kantlarna yer veriyor.6
Hangi gr kabul edilirse edilsin, burada, konumuz nedeniyle bizi ilgilendiren,
kadnn, erkek iin bir ekin tarlas diye sunuluyor olmasdr.
Kadn: Bir Meta
Kuran, kadn, erkek iin bir meta diye sunar. Bu, Nis Suresinin 24. ayetinde
aka gze arpar. Bu ayette, ...Onlardan (kar olarak aldklarnzdan)
5 Bkz. Buhr, es-Sahh, Kitabu Tefsiril-Kuran/39; Celaleddin Syut, el-tkn, Msr, 1978, 1/42; Fahruddin Rz, et-
Tefsirul-Kebir, 6/72/73.
6 Bkz. ayn yer.
-
52
metalandnzda (yani meta olarak kullandnz zaman) cretlerini (mehirlerini)
verin... Diyanetin evirisindeki anlam da yle: ...onlardan faydalanmanza
mukabil, kararlatrlm olan mehirlerini verin... Ama kadnlar iin kullanlan szck,
meta szcnn bir trevidir.
Kimilerine gre bu ayet, muta nikhyla kadn alnabileceini anlatyor.7 Szlk
anlamyla muta ve meta ayn.8
Kadndan meta olarak yararlanmann bir yolu da muta nikhdr.
Muta Nikh
Belirli bir cret karlnda ve belirli bir sre iin kadndan cinsel ynden
yararlanmak amacyla erkekle kadn anlarlar. Ve bir sre birlikte yaarlar. Bu tr
anlamaya muta nikh denir. Kimi hadisler, bu nikh biiminin Muhammed
dneminde, bir sre bulunduktan sona geerli olmaktan karlp yasaklandn
belirtirken, kimi hadisler her zaman (bugn bile) eriatta geerli olduunu anlatr.9 Bu
nikh biiminin, mer dnemine dein geerli olduunu, sonra merin bunu
kaldrdm anlatan hadis de vardr.10
Bu nikh biimi, bugn slam dnyasnn kimi kesiminde geerlidir.
Kadn, erkee hep sunulur. Cennette de hurilerin erkeklere sunulaca bildirilir
Kuranda. Bu da, slamn, kadna bakn anlatan nice kanttan biri.
Emein Bayra
31 Mart 1990, yl 3, say 25
(Turan Dursun, Tabu Can ekiiyor, Din Bu-3, s.162-166)
(Yeniden Dzenlenmi Tam Metin 6. basm Haz14: Turan Dursun, DN BU-3; slamda Toplum ve Laiklik, s.49-52)
7 Bkz. F. Rz, 10/49.
8 Bkz. Rgb, el Mfredt, M-T-A.
9 Bkz. F. Rz, 10/49; Mslim, es-Sahh, Kitabun-Nikh/11-32, hadis no. 1404-1407.
10 Bkz. Mslim, Kitabun-Nikh/14-18, hadis no. 1405
-
53
DYANETN YALANLARI VE
KADINLARI AAILAMALARI
Bilindii gibi, Prof. Dr. lhan Arselin eriat ve Kadn adl bir kitab var. Yazar bu
kitabnda, eriatn kadn nasl grdn, nasl aaladn, kaynaklarn
gstererek ortaya koyuyor. Yani Kuranna, hadislerine dayanarak... Kuran
ortada. Yer verdii hadisler de, tmne yakn bir kesimiyle Diyanet Yaynlarnda,
ounlukla da Sahh-i Buhr Muhtasar Tecrd-i Sarh Tercemesi adl kitapta var.
Canverin nerisi
Adana Milletvekili Cneyt Canver, Prof. Dr. lhan Arselin eriat ve Kadn adl
kitabnn en ba kaynan oluturan Sahh-i Buhr... Tercemesi zerinde duruyor ve
kadnlarla ilgili hkmler nedeniyle bir soru nergesi hazrlyor. 5 Ekim 1989
gnl nergeyi, Bakanln cevaplandrmas isteiyle TBMM Bakanlna veriyor.
Konu, dne dolaa, Diyanet leri Bakanlndan sorulmasna varyor. Bakanlk
soruyor bu kurumdan. Kurum da cevap veriyor.
Diyanet, soru nergesinin eriat ve Kadn adl kitaba dayanlarak hazrlandn
belirtiyor ve eriattaki kadn aalayc hkmler iin de yalan, iftira diyor.
Canverin soru nergesinde, eriatn kadn aalayan hkmlerinden bir
blm yle sralanm bulunuyor:
1- ki kadnn tankl, bir erkein tanklna bedeldir.
2- Kadnlar aklen ve dinen eksik yaratklardr.
3- Uursuzluk eyde vardr: Karda, evde ve atta.
4- Namaz kat eden eyler, kpek, eek, domuz ve kadndr.
5- Kadnlar arasnda saliha kadn, yz tane karga arasnda alaca bir karga gibidir.
6- Benden sonra erkekler iin kadndan zararl bir fitne brakmadm.
7- Bana cehennem halk gsterildi; ounluu kadnlard.
8- Kadnlar, insann karsna eytan gibi karlar.
9- Kadn ee kemii gibidir, onu dorultmak istersen krarsn.
10- Erkekler, kadnlar zerinde hkimdirler. O sebeple ki, Allah erkekleri kadnlara
stn klmtr.
11- Kadnlar, erkeklerin elinde, hrriyetlerini terk etmilerdir.
-
54
12- Eer erkek tepeden trnaa cerahat olsa, kadn da diliyle yalasa, yine de erkein
hakkn deyemez.
13- Elin zinas, el temasdr. Her kim yabanc kadnn elini tutar ve onunla
tokalarsa, kyamet gnnde, onun iki avucuna ate konur. Birinizin bana demirden
bir iin vurulmas, onun kendisine helal olmayan bir kadnla tokalamasndan daha
hayrldr.
Canverin Sorular
1- Btn bunlar doru ve geerli deilse, Diyanet leri Bakanl niin kadnlar
aalayan, klten ve erkein yannda zavall klan hkmlerin yaylmasna araclk
eder? Aklar msnz?
2- Diyanet leri Bakanlnn bu yaynlar karsnda vatandalar kadnlarn
bugnk ada konumlarna m, yoksa bu yaynlardaki konumlarna m itibar
edeceklerdir? Diyanet leri