Download - Uzależnienia behawioralne
![Page 1: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/1.jpg)
Uzależnienia behawioralneMechanizmy cyberzaburzeń
prof. ndzw. dr hab. Mariusz Jędrzejko
![Page 2: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/2.jpg)
DZIECKO W „PĘDZĄCYM” ŚWIECIE
Wszechobecność technologii
cyfrowych
Nowe przekazy i obrazy
Zmian dobowej organizacji czasu
Zalew informacyjny
Odejście od zasad
aksjologicznych
WYNIK:
„inny
człowiek” (Cyfrowi Tubylcy,
Młodzi „Dorośli”)
Nowe metody pobudzania
![Page 3: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/3.jpg)
Czego nie wiedzą dzieci? Głowa to nie śmietnik – ma swoją pojemność
Obrazy:FacebookReklamyGadu-gaduKlawiaturaTelewizor
Głosy:Dźwięk z komputeraMuzyka Głos mamy-tatyDźwięk telefonuDźwięk TV
![Page 4: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/4.jpg)
Czego nie wiedzą dzieci? Głowa to nie śmietnik – ma swoją pojemność
Obrazy:FacebookReklamyGadu-gaduKlawiaturaTelewizor
Głosy:Dźwięk z komputeraMuzyka Głos mamy-tatyDźwięk telefonuDźwięk z TV
My Nasze dzieci
![Page 5: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/5.jpg)
Cybertechnologie a praca mózgu
Oglądam telewizjęW trakcie pisania lekcji na laptopie
Weryfikując zasoby Sciaga.pl
Rozmawiając na Skeypie
Odpowiadając na GaduGadu
Przy rytmicznych dźwiękach 50’cent
Do aromatycznych chipsów
![Page 6: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/6.jpg)
Telewizor
Muzyka
Rozmowa
Internet
Gra KOMUTEROWA
Komunikator
Czytanie
W
J
E
D
N
Y
M
C
Z
A
S
I
E
Czego nie lubi mózg?
![Page 7: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/7.jpg)
Środowisko życia
1. Ogromne nasycenie
multimediami
2. Dzieci niemal rodzą się przy
mediach cyfrowych
3. Socjalizacja przy TV
4. Dziecko jako adresat coraz
szerszego przekazu cyfrowego
5. „Style pack” – metoda presji
reklamowej
![Page 8: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/8.jpg)
Środowisko życia
Środowisko życia dziecka – poszukiwane etiologii cyberzaburzeń
1. Krótki żywot nowości – konieczność
nieustannej zmiany
2. Jeśli nie masz – wykluczasz się
3. Nieustanna zmiana
Płynna rzeczywistość
![Page 9: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/9.jpg)
Wiek 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Eksperymenty lat 70. i 80. XX wieku
Zachowania ryzykowne i problemowe
Ad
![Page 10: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/10.jpg)
Wiek 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Zachowania ryzykowne i problemowe
Zachowania ryzykowne i problemowe
Ad
Ad
Eksperymenty w XXI wieku
![Page 11: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/11.jpg)
Zmiana progu adolescencji
dzieci młodzież dorośli
![Page 12: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/12.jpg)
Zmiana progu adolescencji
dzieci młodzież dorośli
dzieci dorosłe dzieci - dorośli
![Page 13: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/13.jpg)
Przyczyny przyspieszenia adolescencyjnego
1. Chemia w żywności + ogromne ilości
cukrów (200-700% RDA)
2. Silne pobudzanie OUN przez
multimedia (2,5-7h)
3. Dojrzewanie w świecie pełnym erotyki
i agresji (24%)
4. Nowa organizacja doby
![Page 14: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/14.jpg)
Rozwój dziecka 6-16 lat (pola zagrożeń - zaburzeń)
Wiek 6 lat 7 lat 8 lat 9 lat 10 lat 11 lat 12 lat 13 lat 14 lat 15 lat 16 lat
Socjalizacja przy
telewizorze.
Udział w życiu
dorosłych.
Pozyskiwanie
dziecka przez
kupowanie.
![Page 15: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/15.jpg)
Rozwój dziecka 6-16 lat (pola zagrożeń - zaburzeń)
Wiek 6 lat 7 lat 8 lat 9 lat 10 lat 11 lat 12 lat 13 lat 14 lat 15 lat 16 lat
Socjalizacja przy telewizorze.
Udział w życiu dorosłych.
Pozyskiwanie dziecka przez
kupowanie.
Pierwsze gry
elektroniczne.
Pierwsze
samodzielne
kontrakty z
komputerem i
Internetem.
Zasypianie po
21.00.
Chemia
wzmocnienia.
![Page 16: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/16.jpg)
Rozwój dziecka 6-16 lat (pola zagrożeń - zaburzeń)
Wiek 6 lat 7 lat 8 lat 9 lat 10 lat 11 lat 12 lat 13 lat 14 lat 15 lat 16 lat
Socjalizacja przy
telewizorze.
Udział w życiu
dorosłych.
Pozyskiwanie
dziecka przez
kupowanie.
Pierwsze gry
elektroniczne.
Pierwsze
samodzielne
kontrakty z
komputerem i
Internetem.
Zasypianie po 21.00.
Chemia
wzmocnienia.
Samodzielny
komputer-Internet.
„Strzelanki –
„kompasy” agresji.
Weekendowe
bezgraniczne
@@@@.
Częste
funkcjonowanie w
sferach dorosłych.
![Page 17: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/17.jpg)
Rozwój dziecka 6-16 lat (pola zagrożeń - zaburzeń)
Wiek 6 lat 7 lat 8 lat 9 lat 10 lat 11 lat 12 lat 13 lat 14 lat 15 lat 16 lat
Socjalizacja
przy
telewizorze.
Udział w życiu
dorosłych.
Pozyskiwanie
dziecka przez
kupowanie.
Pierwsze gry
elektroniczne.
Pierwsze
samodzielne
kontrakty z
komputerem i
Internetem.
Zasypianie po
21.00.
Chemia
wzmocnienia.
Samodzielny
komputer-Internet.
„StrzelankI –
„kompasy” agresji.
Weekendowe
bezgraniczne @@@.
Częste
funkcjonowanie w
sferach dorosłych.
Przyspieszona
adolescencja
Samodzielność w
SIECI
„Zabijanie” dla
zabawy – silne
„kompasy” agresji
Cybererotyka
Nowe typy chemii
wzmocnienia
Pierwsze
eksperymenty
![Page 18: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/18.jpg)
Rozwój dziecka 6-16 lat (pola zagrożeń - zaburzeń)
Wiek 6 lat 7 lat 8 lat 9 lat 10 lat 11 lat 12 lat 13 lat 14 lat 15 lat 16 lat
Socjalizacja
przy
telewizorze.
Udział w życiu
dorosłych.
Pozyskiwanie
dziecka przez
kupowanie.
Pierwsze gry
elektroniczne.
Pierwsze
samodzielne
kontrakty z
komputerem i
Internetem.
Zasypianie po
21.00.
Chemia
wzmocnienia.
Samodzielny
komputer-Internet.
„StrzelankI –
„kompasy” agresji.
Weekendowe
bezgraniczne @@@.
Częste
funkcjonowanie w
sferach dorosłych.
Przyspieszona
adolescencja
Samodzielność w
SIECI
„Zabijanie” dla
zabawy – silne
„kompasy” agresji
Cybererotyka
Nowe typy chemii
wzmocnienia
Pierwsze
eksperymenty
Eksplozja
adolescencji
Przygotowanie do
„dorosłości” w
gimnazjum.
Tryby wieczorno-
nocne. Opuszczanie
wychowawcze. Brak
nawyków pracy.
![Page 19: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/19.jpg)
Rozwój dziecka 6-16 lat (pola zagrożeń - zaburzeń)
Wiek 6 lat 7 lat 8 lat 9 lat 10 lat 11 lat 12 lat 13 lat 14 lat 15 lat 16 lat
Socjalizacja
przy
telewizorze.
Udział w życiu
dorosłych.
Pozyskiwanie
dziecka przez
kupowanie.
Pierwsze gry
elektroniczne.
Pierwsze
samodzielne
kontrakty z
komputerem i
Internetem.
Zasypianie po
21.00.
Chemia
wzmocnienia.
Samodzielny
komputer-Internet.
„StrzelankI –
„kompasy” agresji.
Weekendowe
bezgraniczne @@@.
Częste
funkcjonowanie w
sferach dorosłych.
Przyspieszona
adolescencja
Samodzielność w
SIECI
„Zabijanie” dla
zabawy – silne
„kompasy” agresji
Cybererotyka
Nowe typy chemii
wzmocnienia
Pierwsze
eksperymenty
Eksplozja
adolescencji
Przygotowanie do
„dorosłości” w
gimnazjum.
Tryby wieczorno-
nocne.
Opuszczanie
wychowawcze.
Brak nawyków
pracy.
„Samodzielność i
samorządność”, tryb
wieczorno-nocny, krótki
sen, poszukiwanie
pobudzenia i
wzmocnienia, aktywność
seksualna, burze
neurohormonalne
![Page 20: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/20.jpg)
Książka a ekran komputera
Informacje statyczne
Nieustanny ruch – szybkość kolorKrótkie interwałyUmysł w stanie nieustannej gotowości do zmianWymóg błyskawicznych reakcji
Każdy ruch, nowy dźwięk, modyfikacja barwy głosu –aktywizacja komórek OUN + nowe połączenia
![Page 21: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/21.jpg)
Aaaaaaaaaaaaa
bbbbbbbbbbbbbbb ccccccccccccccccccccc dddddddddd eeeeeeeeeeeeeeeeee ffffffff ggggggggg hhhhhhhhh i jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj kkkkkkkkkk llllllllllllllllllllllll łłłłłłłłłłłłł mmmm nnnnnnnnnnnnnnnn ooooo ppppppppppppppppppp rrrrrrrrrrrrrrrrrr sssssssssssssss tttttt u wwwwwwwwwwwwwww zzzz
Do przodu i do tyłuDwukolorowyLinearnyMonotonnyJedna akcjaNuda – jesienny deszcz
Wielokierunkowa Wielokolorowy + blask
Ikona za ikonąOkna do nowych treści
Dodatkowe sygnałyWiele akcjiDynamika
Książka a ekran komputera
![Page 22: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/22.jpg)
Co wiemy?
•Jesteśmy uczestnikami
informacyjnej powodzi - włączamy tryb
awaryjny – spłycenie analizy (mniej
empatii i tolerancji)
• Przegrywają reakcje głębokie,
zwyciężają reakcje pierwotne (więcej
emocji)
Ograniczenie roli
![Page 23: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/23.jpg)
Człowiek jest w stanie
zapamiętać istotę
ok. 30-40%dostarczanej mu wiedzy
Nowa wiedza
![Page 24: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/24.jpg)
Książka – 1 strona:
1600-1800 liter – czytamy:3-4
minuty
Strona Internetowa:400-1000 liter – czytamy: 3-4
minuty
![Page 25: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/25.jpg)
Książka – 1 strona:1600-1800 liter, 1-2 grafiki
Eksperyment
![Page 26: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/26.jpg)
Strona www:600-1000 liter, 8-9 grafik,
sceny ruchome
Eksperyment
![Page 27: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/28.jpg)
Więcej źródeł wiedzy
Więcej informacji
Wynik
Szybsze zmiany
Krótsze skrypty wiedzy
![Page 29: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/29.jpg)
Mechanizm wzmacniający zaburzenia –
dyskusja z Naturą
Kluczowa strategia „nowego myślenia”
- dyskusja nad porządkiem moralnym
- strategia na zmianę obyczajową
i nadanie jej statusu prawnego
![Page 30: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/30.jpg)
Nowości
wydawnicze
2013
Randka
z ryzykiem
Mariusz Jędrzejko dr hab. prof., Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej – Katedra Pedagogiki - Centrum Profilaktyki Społecznej
Etiologia współczesnych zaburzeń i uzależnień
Kluczowe problemy prezentowane w wykładzie:
• Co jest przyczyną nasilania się zjawiska zaburzeń
zachowania, zachowań ryzykownych i uzależnień?
• Dlaczego coraz więcej młodych ludzi ryzykuje?
• Czy odrzucanie aksjologii w wychowaniu i podejścia
antropologicznego w ocenie dewiacji ma wpływ na rozwój
„pokolenia ryzyka”?
Hipotezy:
1. „Płynna nowoczesność” – ponowoczesność wprowadza do relacji
międzyludzkich te same mechanizmy jakie utrwaliła w wymianie
handlowej (rynku): zmienność, relatywizm, indywidualizm,
konsumeryzm.
2. Jesteśmy świadkami wdrażania strategii rewolucji obyczajowej.
3. Uczyniliśmy z dzieci dorosłych.
![Page 31: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/31.jpg)
Co determinuje zaburzenia i uzależnienia?
Uwarunkowania środowiskowe
Czynniki biopsychiczne
Inicjacja
Nasilenie
• przyjemności (dopamina – hormon nagrody),
• poprawę nastroju (serotonina),
• pobudzenia (acetyloholina, adrenalina, noradrenalina),
• osłabienia poczucia bólu (endorfiny).
Neurohormony
![Page 32: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/32.jpg)
Na czym polega mechanizm starych uzależnień?
bodźce zewnętrzne
bodźce wewnętrzne
= stan psychiczny
1. Odprężenie
2. Przyjemne emocje
wynik
przyjemność
afektywna
![Page 33: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/33.jpg)
Na czym polega mechanizm starych uzależnień?
bodźce zewnętrzne
bodźce wewnętrzne
= odprężenie,
przyjemne emocje
+tolerancja afektywna
+przyzwyczajenie
bodźce zewnętrzne
bodźce wewnętrzne
![Page 34: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/34.jpg)
Na czym polega mechanizm starych uzależnień?
bodźce zewnętrzne
bodźce wewnętrzne
= krótkie odprężenie,
krótkie przyjemne
emocje
+dysforie,
lęki, depresje
bodźce zewnętrzne
bodźce zewnętrzne
bodźce wewnętrzne
bodźce wewnętrzne
bodźce zewnętrzne
bodźce zewnętrzne
bodźce wewnętrzne
![Page 35: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/35.jpg)
MECHANIZM UZALEŻNIENIA
1. POWTARZALNOŚĆ REAKCJI
2. ZWIĄZEK: substancja – reakcja
3. TERAPIA: całkowita eliminacja
substancji – alkoholik nie może pić
trochę, narkoman trochę brać…
4. ABSTYNENCJA: na całe życie
![Page 36: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/36.jpg)
Nowe uzależnienia
bodźce
zewnętrzne:
- substancja
- czynność=
1. Długotrwałe stany przyjemności
2. Długotrwałe „wytrzymywanie” bodźcowania
3. New drugs – krótkie intensywne działanie
4. Wielka zmienność reakcji
5. Brak testów
6. Silne reakcje psychiczne
![Page 37: Uzależnienia behawioralne](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022011822/61d5cfeb29af6a51bf6c48e5/html5/thumbnails/37.jpg)
Mózg i multimedia