Het ministerie van Sociale Zaken is binnen het oeuvre van Herman Hertzberger het laatste op het structura-lisme gebaseerde werk. De ontwerpwerkzaamheden zijn in 1979 begonnen en het gebouw is, na vertraging-en in het proces, in 1990 opgeleverd. Het gaat uit van structurele eenheden die aan elkaar geschakeld zijn rondom een doorlopende binnenstraat. Het thema “een gebouw als stad” krijgt door deze opzet optimaal vorm. Er zijn pleinen, straten, wijken en buurten. Binnen het oeuvre van Herman Hertzberger is deze gedachte samen met het hoofdkantoor van Centraal Beheer Apeldoorn (1972) hier het meest optimaal gerealiseerd.
“Bij het ontwerp van het gebouw is reeds rekening gehou-den met de mogelijkheid van een andere bestemming. Wij zien het dan ook als een logisch vervolg om aan te tonen hoe bijvoorbeeld een eventuele woonbestemming hierin kan worden ondergebracht. Het is daarbij overigens wel te verwachten dat hiervoor verbouwingen zullen moeten plaatsvinden, waarbij het niet kan worden uitgesloten dat bepaalde onderdelen ingrijpend zullen moeten worden aan-gepast of plaats moeten maken voor iets anders waarmee het oorspronkelijke gebouw dan zal worden aangetast. ”
Herman Hertzberger, december 2015HET GEBOUW NA OPLEVERING IN 1990
2 ■ VAN ‘SOCIALE ZAKEN’ NAAR SOCIALE RUIMTE
HET HUIDIGE GEBOUW HEEFT DOOR, DE VOOR-MALIGE FUNCTIE VAN EEN MINISTERIE, HET KARAKTER VAN EEN BASTION
HET GEBOUW KAN HORIZONTAAL WORDEN OPGEDEELD MET OP DE ONDERSTE VERDIEPINGEN FUNCTIES ZOALS WINKELS, HORECA EN EEN SCHOOL. OP DE BOVENSTE VERDIEPINGEN WOONFUNCTIES EN KANTOREN.
HET GEBOUW IS GEORGANISEERD ALS EEN AANTAL CLUSTERS DIE VRIJ INDEEL-BAAR ZIJN, GEGROEPEERD LANGS EEN CENTRAAL ATRIUM MET ALGEMENE VOOR-ZIENINGEN. DEZE HOOFDADER GEEFT HET GEBOUW EEN UITGESPROKEN STRAAT-ACHTIG KARAKTER.
DE CONSTRUCTIE BESTAAT UIT EEN BETON-SKELET VAN GEPREFABRICEERDE ELEMENTEN, OPGEBOUWD UIT KOLOMMEN WAAROP BALKEN IN ACHT VERSCHILLENDE RICHTINGEN KUNNEN WORDEN OPGELEGD DIT SYSTEEM BIEDT GROTE FLEXIBILITEIT
3 ■ STRUCTUUR VAN HET VOORMALIGE MINISTERIE GEBOUW
4 ■ NIEUWE ENTREÉ’S AAN DE ANNA VAN HANNOVERSTRAAT
DE HUIDIGE ENTREE WORDT EEN PASSAGE NIEUWE ENTREÉ’S AAN DE ANNA VAN HANNOVERSTRAAT
DE PASSAGE VANAF DE ANNA VAN HANNOVERSTRAAT KOMT UIT OP DE SCHENKKADE. HIERDOOR ONTSTAAT ER EEN GOEDE VERBINDING TUSSEN DE BEZUIDENHOUT EN HET INTERCITYSTATION LAAN VAN NOI. HET GEBOUW WORDT HIERMEE OP EEN GOEDE WIJZE VERBONDEN MET DE OMGEVING.
5 ■ EEN NIEUWE ENTREE AAN DE SCHENKKADE
DE STEDENBOUWKUNDIGE INPASSING VAN HET GEBOUW IN DE OMGEVING, WAARBIJ GOED ZICHTBAAR IS HOE DOOR HET TOEVOEGEN VAN EEN PASSAGE HET GEBOUW HIERMEE VERBONDEN WORDT.
6 ■ STEDENBOUWKUNDIGE INPASSING
DE NIEUWE FUNCTIES, WONEN, KANTOREN EN OPEN-BARE VOORZIENINGEN, STELLEN GEHEEL ANDERE EISEN AAN DE ENTREE. DEZE MOET IN DE TOEKOMST EEN UITNODIGEND EN OPEN KARAKTER KRIJGEN. OOK ZOU HET GEBOUW D.M.V. MEERDERE ENTREES, AAN ALLE ZIJDEN VAN HET GEBOUW, BETER VERBONDEN
MOETEN WORDEN MET DE OMGEVING. MET HET VER-GROTEN VAN DE TOEGANKELIJKHEID ONTSTAAT BOVENDIEN DE MOGELIJKHEID HET GEBOUW EEN MEER OPENBAAR KARAKTER TE GEVEN.
7 ■ DE NIEUWE ENTREE MET EEN OPEN TOEGANG VAN HET GEBOUW
DE ANNA VAN HANNOVERSTRAAT WORDT OP DIT MOMENT GEDOMINEERD DOOR DE BREDE TRAMBAAN. DEZE ZAL BETER IN HET MAAIVELD MOETEN WORDEN INGEPAST ZODAT HIJ GEEN BELEMMERING MEER VORMT.
8 ■ DE NIEUWE ANNA VAN HANNOVERSTRAAT MET VERBLIJFSKWALITEIT
IMPRESSIE VAN DE MOGELIJKHEDEN VAN EEN TERRAS BIJ HET NIEUWE RESTAURANT AAN DE ANNA VAN HANNOVERSTRAAT
9 ■ EEN TERRAS AAN DE ANNA VAN HANNOVERSTRAAT
SUPERMARKT
HET GEBOUW BIEDT GOEDE MOGELIJKHEDEN VOOR HET HUISVESTEN VAN DIVERSE OPENBARE FUNCTIES. DOOR DE VERBINDING VAN DE PASSAGE MET DE BESTAANDE BINNENSTRAAT ONTSTAAT HIERVOOR EEN GOEDE TOEGANKELIJKHEID. DE
ONDERSTE VERDIEPINGEN ZIJN DAARBIJ ZEER GESCHIKT VOOR EEN SCALA AAN OPENBARE FUNCTIES ZOALS WINKELS, ONDERWIJSFUNCTIES, EEN SPORTSCHOOL, ALS OOK EEN BIOSCOOP OF ZELFS KLEIN THEATER. DE BOVENGELEGEN
VERDIEPINGEN ZIJN BEHALVE VOOR WONINGEN EN KANTOREN OOK GESCHIKT VOOR EEN HOTEL FUNCTIE
RESTAURANT RESTAURANT SCHOOLPASSAGE
BIOSCOOP SPORTSCHOOL
10 ■ DE PASSAGE VERBINDT DE BINNENSTRAAT MET DAARAAN DIVERSE OPENBARE FUNCTIES
IMPRESSIE VAN DE BINNENSTRAAT MET EEN GROTE VARIATEIT AAN OPENBARE FUNCTIES.
11 ■ DE NIEUWE BINNENSTRAAT
WERKEN WONEN
MOGELIJKE INDELING HOGERE VERDIEPINGEN MET WERKEN. DEZE VERDIEPINGEN KUNNEN EENVOUDIG OMGEBOUWD WORDEN TOT HEDEN-DAAGSE FLEXIBELE WERKOMGEVINGEN.
MOGELIJKE INDELING HOGERE VERDIEPINGEN MET WONEN. DEZE VERDIEPINGEN KUNNEN EENVOUDIG OMGEBOUWD WORDEN TOT EEN HEDENDAAGSE WOONOMGEVING.
12 ■ BOVENGELEGEN VERDIEPINGEN MET WONEN EN WERKEN
VOORBEELD INDELING MET GROTERE APPARTEMENTEN VOORBEELD INDELING MET KLEINERE APPARTEMENTEN/SHORTSTAY
13 ■ APPARTEMENTEN
94 M²
94 M²
94 M²
90 M²
71 M²
113 M²
161 M²
85 M²
93 M² 48 M²44 M²
45 M²
53 M²
53 M²45 M²
45 M²
48 M²
58 M² 53 M²
53 M²
45 M²
45 M² 48 M²
45 M²
59 M²
42 M²
85 M²
KANTOOR
VOORBEELD INDELING MET EEN HOTEL VOORBEELD INDELING MET STUDENTENWONINGEN
14 ■ HOTEL EN STUDENTENWONINGEN
KANTOOR
VOORBEELD INDELING MET FLEXIBELE WERKPLEKKEN VOORBEELD INDELING MET EEN SCHOOL
15 ■ KANTOREN EN SCHOOL
Nadere studie moet worden verricht naar:
Bestemmingsplan- Het opheffen van eventuele beperking- en ten aanzien van te verwachten be- stemmingen.
Stedenbouwkundige aspecten- Inpassing in het stedenbouwkundige plan en studie van de mogelijkheden voor met name voetgangersverbinding- en door de groenzone ten noorden van het gebouw en oversteekvoorzien ingen over het water en de beide rij- banen.- Inrichting van de openbare ruimte ten noorden en ten zuiden, waarbij de toekomstige tramlus moet worden meegenomen.- Technische consequenties en energie- concept
Parkeervoorziening- Nagaan in hoeverre bestaande parkeer- capaciteit voldoet en waar eventueel uit te breiden.
Financieel concept- Afhankelijk van de financiële mogelijk- heden moet worden beoordeeld welke maatregelen de hoogste prioriteit heb- ben, en in welke orde moet worden gedacht. Zo kunnen bijvoorbeeld de gevels (voorlopig) in tact blijven, maar zouden ook balkons kunnen worden toegevoegd.
Hierbij dienen ook de exploitatiekosten te worden betrokken, vooral met betrekking tot het ‘openbare’ gebied. Te denken valt aan energiekosten, schoonmaak, beveiliging, centrale opvang bezoekers en postbezorging.
16 ■ DIVERSE AANDACHTSPUNTEN
COLOFON ■ 7 maart 2016 ■ AHH ■ Gerard Doustraat 220 ■ 1073 XB Amsterdam ■ www.ahh.nl