Download - VASTU SANGRAHA
A COMPENDIUM OF ARCHITECTURAL RITUALS
By Paṇḍit Sri Rama Ramanuja Achari
srimatham.com
11:07:2017
2
CONTENTS
INTRODUCTION …………………………………………………………… 3
BHŪMI PŪJĀ ………………………………………………………………... 4
BHŪ SŪKTA …………………………………………………………………. 7
NĀGA PŪJĀ ………………………………………………………………….. 8
DIK-BALI VIDHĀNAM …………………………………………………… 10
ŚĪLANYĀSA PADDHATI ………………………………………………… 13
LAGHU PUṆYĀHA VĀCANA .…………………………………………… 13
VĀSTU ŚĀNTIḤ PRAYOGAḤ …………………………………………… 25
BṚHAD PUṆYĀHA VĀCANAM ................................................................ 28
VĀSTU HOMAM (Vaidika) ………………………………………………. 35
KŪPA TAḌĀGA PRATIṢṬHA VIDHIḤ ………………………………… 42
ŚĀLĀ SŪKTAM ………………………………………………………….. 49
JAYĀDI HOMAM ....................................................................................... 51
3
INTRODUCTION
Pisces
North-west
Aries North-west
Taurus South-west
Gemini South-west
There is a difference of opinion where the first stone should be laid.
According to some northern ācāryas, the 1st foundation stone should be laid in the following corners of the slab when the Sun is in the depicted signs of the Zodiac.
Some south Indian ācāryas suggest that the 1st stone should always be laid in the North–east regardless of the month.
Aquarius North-west
Cancer South-west
Capricorn North-east
Leo South-east
Sagittarius North-east
Scorpio North-east
Libra South-east
Virgo South-east
GAZE OF THE VĀSTU PUṚUṢA
Cara Vāstu Nitya Vāstu
Mesh North 00.00 — 03.00 East Vāstu śānti should be done when the Vāstu Puruṣa is looking away from the front door. During the Zodiac month the Vāstu dṛṣṭi is in the direction indicated During the day the Vāstu dṛṣṭi is in the direction indicated in column 2.
Vrshabha 03.00 — 06.00 South Mithuna 06.00 — 09.00 West Karka East 09.00 — 12.00 North Simha 12.00 — 15.00 East Kanya 15.00 — 18.00 South Tula South 18.00 — 21.00 West Vrschika 21.00 — 24.00 North Dhanus
Makara West
Kumbha
Mina
4
j BHŪMI PŪJĀ j
Bhūta-bali Vidhānam
Placation of the elementals ! Be seated, do ācamanam, guru dhyānam, śānti pāṭha etc.
Saṅkalpam — oṁ adya pūrvokta guṇa viśeṣaṇa visiṣṭāyāṁ asyāṁ śubha tithau kariṣyamāna asya bhūmi pūja karmaṇi pūrvāṅga bhūta-bali-dānam ahaṁ kariṣye || On this auspicious day characterised by the afore-‐mentioned astrological parameters, as an ancilliary to this bhumi-‐puja I now make offerings to all the bhūtas of the directions.
! Make 8 sthandilas (or place banana leaves etc.) at the 8 cardinal directions of the land. ! Māṣa-bhakta-bali — Mix yoghurt, lac-dye (alakta or any red food dye) and black gram
(maṣa) place in a clay cup on the left hand corner of an inverted triangle. Repeat phaṭ 7 times over it.
! Go in procession to the 8 directions around the land and make the following panchopacāra offerings including a generous dollop of the māṣa-bali mixture.
eṣa gandha oṁ bhūtebhyo namaḥ ete puṣpe oṁ bhūtebhyo namaḥ eṣa dhūpaḥ oṁ bhūtebhyo namaḥ eṣa dīpaḥ oṁ bhūtebhyo namaḥ ayaṁ māṣa-bhakta-baliḥ oṁ bhūtebhyo namaḥ
oṁ bhūtāḥ pretāḥ piśācāśca ye vasantyatra bhūtale | te gṛhnantu mayā dattam balim etaṁ prasādhitam || 1 || pūjitā gandha-puṣpadyair balibhis tarpitās tathā | deśād asmād viniḥsṛtya pūjāṁ paśyantu mat-kṛtām || 2 ||
Bhūtotsādanam
Expulsion of the Elementals ! Scatter yellow mustard seeds over all the land while reciting the following slokas and
ringing the bell.
apasarpantu te bhūtā ye bhūtā bhuvi samsthitāḥ | ye bhūtā vighna-kartāras te naśyantu śivājñayā || 1 ||
apakrāmantu bhūtāni piśācāḥ sarvato diśam | sarveṣām avirodhena brahma karma samārabhe || 2 || bhūta preta piśācādya rākṣasā yakṣa guhyakāḥ | sthānāt asmāt vrjantvanyat svikaromi bhuvaṁ tvimāṁ || 3 ||
5
vetālāśca piśācāśca rākṣasāśca sarīsṛpāḥ | apasarpantu te sarve caṇḍikāstreṇa tāḍitāḥ || 4 ||
yad atra saṁsthitaṁ bhūtaṁ sthānam āśritya sarvadā | sthānaṁ tyaktvā tu tat sarvaṁ yatreṣṭhaṁ tatra gacchatu || 5 ||
Saṅkalpaḥ — Resolve
śuklāṁ baradharaṁ viṣṇuṁ śaśi varṇaṁ caturbhujaṁ | prasanna vadanaṁ dhyāyet sarva vighnopa śāntaye ||
The All-‐pervading Lord is to be meditated upon for the removal of obstacles; Clad in white garments, resplendent like the Moon, the four armed and cheerful-‐faced. hariḥ oṁ tat sat | śrī govinda 3 | śubhe śobhane muhūrte adye śrī bhagavato mahā-puruṣasya śrī viṣṇoḥ ājñaya pravartamānasya, ādya brahmaṇaḥ dvitīya parārdhe śrī śveta varāha kalpe, vaivasvata manvantare aṣṭā-viṁśatīttame kali yuge, kali yugasya prathama pāde, jāmbu-dvīpe meroḥ āgneya1 dig-bhāge, hiraṇmaya varṣe hiraṇmaya deśe __________ deśe __________ mahā nagari antargate vyavahārikānām prabhavādi ṣaṣṭhi saṁvatsarānāṁ madhye, __________ nāma saṁvatsare, __________ ayane, __________ ṛtau, māsottame __________ māse __________ pakṣe __________ tithau __________ vāsara yuktāyāṁ __________ nakṣatra yuktāyām śrī viṣṇu yoge śrī viṣṇu karaṇe, śubha yoga śubha karaṇe, sakala graha guṇa viśeṣaṇa visiṣṭhāyām, Harih om tatsat. Govinda, Govinda, Govinda, with the sanction of the Supreme Being Lord Vishnu, in this period during the second half of the life-‐span of the demiurge Brahma, during the aeon of the White Boar, during the universal rule of Vaivasvata Manu in the 28th period, during the first quarter of the age of Kali, on the planet Earth in land ………… of mount Meru, in the country of ………..…….., in the city of …………….…., in the year .................... of the 60 year Jovian cycle, in the .......................... solstice, during the ................... season, in the month of ...................... in the .................. fortnight, on the .................. lunar day, on a .............. day under the constellation of .................... with auspicious conjunctions, and all the planets being benevolently disposed;
asyāṁ śubha tithau asya yajamānasya upāta samasta durita kṣaya dvāra śrī iṣṭha-devatā prītyartham prāripsyamāna vāstunaḥ śubhatva saṁpattaye nirvighnena nirmāṇa siddhaye ca gṛha/āśrama/kāryālaya nirmāṇaṅga bhūtam bhūmi pūjām kariṣye — tad aṅgatvena nirvighnena parisamāptyartham ādau vighneśvara pūjām kariṣye ||
! Ganeśa pūjā, kalaśa pūjā - ! Draw a picture of the Goddess on the earth using rice-flour or use a kumbha.
1 Insert the direction of the country in relation to the Himālaya mountains: east — pūrva, south —dakṣina, west — paścima, north — uttara, NE — aiṣānya, SE — āgneya, SW — nair r ti, NW — vāyavya
6
Bhū-devī Dhyānam
āvāhayet tato bhūmiṁ sarvābharaṇa-bhūṣitām | dvibhujāñca trinetrāñca karaṇḍa-makuṭānvitām || hema-yajñopavītañca pītanetrāṁ suyauvanām | pītañca pita-vastrañca puṇḍarīka-dalaikṣaṇām || kṛtāñjali puṭovā'pi cotpalālāñcitantu vā | bhūmi devi svarūpāya sarvābharaṇa sundarim ||
śukla-varṇāṁ viśālākṣīṁ kūrma-pṛṣṭhopari sthitām | sarva śasyāśrayāṁ devīṁ dharām āvāhayāmyaham ||
upacāras — oṁ bhūṁ bhūmyai namaḥ ||
Bhu Devī nāmavalli — oṁ bhūmyai namaḥ | mahīṣyai | pṛthivyai | vasundharāyai | vasudhāyai | vāsavyai | hiraṇya-garbhiṇyai | samudravatyai | mahī-dharaṇyai | viṣṇu-patnyai | vyāpinyai | dharāyai ||
oṁ dhanur-dharāyai vidmahe sarva siddhyai ca dhīmahi | tanno dharā pracodayāt ||
Prārthana
viṣṇu-patnīṁ mahīṁ devīṁ mādhavīṁ mādhava-priyām | lakṣmīṁ priya sakhīṁ devīṁ namāmyacyuta vallabhām ||
samudra vasane devī pārvata-sthana maṇḍale | viṣṇu-patnī namastubhyam khanana-kriya kṣamasva me ||
sa tyaṁ bṛhad ṛtam u graṁ dīkṣā tapo brahma ya jñaḥ pṛthi vīṁ dhārayanti | sa no bhūtasya bhavya sya patny-u ruṁ lo kaṁ pṛthi vī na ḥ kṛṇotu || Expansive Truth and Strict Law, the Initiation, Spiritual Discipline, the Veda, and Sacrifice uphold the Earth. May she, the Queen of all that is and is to be, may Prithivī make ample space and room for us. (A.V.12:1:1)
śīlā bhūmi r aśmā pāṁsuḥ sā bhūmi ḥ sandhṛtā dhṛtā | tasyai hira ṇya-vakṣase pṛthi vyā a kara ṁ nama ḥ || Rock earth, and stone, and dust, this Earth is held together, firmly bound. To this gold-‐breasted Prithivī mine adoration have I paid. (A.V.12:1:26) yat te bhūme vi khanāmi kṣi praṁ tad api rohatu | mā te marma vimṛgvari mā te hṛda yam arpipam ||
Whatever I dig from you O Earth may that have quick renewed growth. May we not injure your vital centers, may we not inure your heart. (A.V. 12:1:35)
bhūme mātar ni dhe hi mā bha drayā supra tiṣṭhitam | sa ṁvi dānā di vā ka ve śrīyāṁ mā dhehi bhūtyāṁ ||
O Earth, my Mother, set thou me happily in a place of security. In harmony with Heaven, O enlightened one, grant to me glory and material wealth. (A.V.12:1:63)
7
Bhū Sūkta
bhūmi r bhūmnā dyaur va ri ṇā'ntari kṣaṁ mahi tvā | u pasthe te devyadite 'gnim a nnādam annādyāyā da dhe || 1 || āyaṅgauḥ pṛśni r akramī dasa nan mātara ṁ puna ḥ | pi tara ñ ca pra yant-suva ḥ || 2 || tri gu ṁ śaddhāma virājati vāk pa ta ṅgāya śiśriye | pratya sya vaha dyabhi ḥ || 3 || a sya prāṇād a pāna tya nta ścarati roca nā | vya khyan mahi ṣas suva ḥ || 4 || yatvā kru ddhāḥ pa ro vapa ma nyunā yad a vartyā | su kalpa m agne tat tava puna s-tvoddīpayām asi || 5 || yatte ma nyu pa roptasya pṛthi vīm anu dadhva se | ādi tyā viśve tad-de vā vasavaśca sa mābha ran || 6 || me dinī de vī va sundha rā syād vasu dhā de vī vāsavī | bra hma va rca saḥ pi tṛṇāgass śrotra ṁ cakṣu r mana ḥ || 8 || de vī hira ṇya-garbhiṇī de vī pra sūvarī | sada ne sa tyāya ne sīda || 9 || sa mu drava tī sāvitrī ha no de vī ma hyaṅgī | ma ho-dhara ṇī ma ho vyathi ṣṭhāḥ || śṟṅge śr ṅge ya jñe ya jñe vi bhīṣaṇī | indra patnī vyāpinī su rasari d i ha || 11 || vāyu matī jala śayanī śri yaṁ dhā rājā sa tyandho pari medinī | śvo pari dhataṁ pari gāya || 12 || vi ṣṇu -pa tnīṁ ma hīṁ devīṁ mādha vīṁ mādhava -priyām | lakṣmīṁ pri ya sa khīṁ de vīṁ na māmy-acyu ta va llabhām || 13 || oṁ dha nur-dha rāyai vi dmahe | sarva siddhyai ca dhīmahi | tanno dharā praco dayāt | śṛṇvanti śro ṇām a mṛta sya go pām | puṇyām asyā upa śṛṇomi vācam | ma hīṁ de vīṁ viṣṇu patnīm ajūryām | pra tīcī menāgum ha viṣā yajāmaḥ | tre dhā viṣṇu r urugāyo vica krame | ma hiṁ diva ṁ pṛthi vīm a ntari kṣam | tacchro ṇaiti śrava i cchamānā | puṇya gga śloka ṁ yaja mānāya kṛṇva tī ||
8
Nāga Pūjā
! Use either a nāga-stone image, a maṇḍala or a kumbha.
Dhyānam anantaṁ sarva nāgānām adhipam viśvarūpiṇam | jagataṁ śāntikartāraṁ maṇḍale sthāpayāmyaham ||
oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, ananta-nāga-rāja ihāgaccha iha tiṣṭha, anantaya nāgarājāya namaḥ | anantam nāga-rājam āvāhayāmi sthāpayāmi || Upacāras — om anantāya nāgarājāya namaḥ ||
oṁ nava-kulāya vidmahe, viṣa-dantāya dhīmahi, tannas sarpaḥ pracodayāt || nāmavalli — oṁ anantāya namaḥ | śeṣāya | vāsukaye | śaṅkhāya | padmāya | kaṁbalāya | karkoṭāya | aśvatarāya | dhṛtarāṣṭrāya | śaṅkha-pālāya | takṣakāya | kāliyāya | kapilāya ||
Sarpa Sūkta namo 'stu sa rpebhyo ye ke ca pṛthi vīm anu | ye a ntari kṣe ye di vi tebhya s sa rpebhyo namaḥ || 1 ||
Homage to the dragons which are on the earth, the dragons in the atmosphere and in the sky to those adversaries homage.
ye vo ro ca ne di vo ye vā sūrya sya raśmiṣu | yeṣāṁ a psu sada skṛtaṁ tebhya s sa rpebhyo namaḥ || 2 ||
Those that are in the vault of the sky, or those that are in the rays of the Sun, those whose seat is made in the waters; to those dragons obeisance.
ye iṣa vo yātu dhānānāṁ ye vā vana spatīguṁ raṇu | ye vā va teṣu śera te tebhya s sa rpebhyo namaḥ || 3 ||
Those that are the missiles of sorcerers, of those that are among the trees, or those that lie in the wells; to those adversaries obeisance. TS. 4;2;8g
Prārthana brahma-loke ca ye sarpāḥ śeṣanāga purogamāḥ | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 1 || viṣṇu-loke ca ye sarpāḥ vāsuki pramukhāścaye | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 2 || rudra-loke ca ye sarpāḥ takṣaka pramukhās tathā | namo'stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 3 ||
9
khāṇḍavasya tathā dāhe svargaṁ ye ca samādhitaḥ | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 4 || sarpa-satre ca ye sarspāḥ astikena ca rakṣitāḥ | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 5 || pralaye caiva ye sarpāḥ karkoṭa pramukhāśca ye | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 6 || dharma-loke ca ye sarpāḥ vaitaraṇyāṁ samāśritāḥ | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 7 || ye sarpāḥ pārvatīyeṣu darīsandhiṣu saṁsthitāḥ | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 8 || grāme vā yadi vāraṇye ye sarpāḥ pracaranti hi | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 9 || pṛthivyāṁ caiva ye sarpā ye sarpā bila saṁsthitāḥ | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 10 || rasātale ca ye sarpā anantādyā mahābalāḥ | namo’stu tebhyaḥ suprītāḥ prasannās santu me sadā || 11 ||
Donation of a golden/silver nāga to the Brāhmin:
Hariḥ om tat sat | kṛta-saṁskāra karmaṇaḥ sāṅgatārthaṁ imaṁ hemaṁ/rajatam nagaṁ sa-kalaśaṁ sa-vastraṁ sa-dakṣiṇaṁ tubhyaṁ ahaṁ saṁpradade na mama | anena suvarṇamaya/rajata-maya nāga dānena anantādayo nāga-devatā priyatām ||
10
DIK-BALI VIDHĀNAM
! Offerings are now made in the 8 cardinal directions to the Dik-pālakas. ! The offerings consist of a slice of the big green pumpkin – on this a large pinda of rice and a
libation of blood or water dyed red. ! Recite each dhyana sloka and offer pancopacara puja – gandha, puṣpa, dhūpa, dīpa (clay
lamp) and then the bali.
Saṅkalpam — oṁ adya pūrvokta guṇa viśeṣaṇa visiṣṭāyāṁ asyāṁ śubha tithau kṛtasya asya bhūmi pūja karmaṇi sāṅgatā siddhyarthaṁ dig-pāla pūjana pūrvakaṁ sthāpita devatābhyo bali-dānam ahaṁ kariṣye || On this auspicious day characterised by the afore-‐mentioned astrological parameters, as an ancilliary to this bhumi-‐puja I now make offerings to all the eight regents of the directions.
Indra indro'marāvati nāthaḥ śaci devyāstu nāyakaḥ | vajrāyudhasya prācīśaḥ tasyai cairāvato gajaḥ ||
daitya-darpa vināśāya sahasrākṣāya dhīmate | kuliśavya grahastāya namaste'stu śatakrato ||
I salute you, O wise King of the Gods, who destroyed the pride of the titans and performed a hundred sacrifices. bho! Indra! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭi kartā, varado bhava | anena balidānena indraḥ priyatām || O Indra guard your direction, accept this offering, be generous to us, and make this yajamana and his extended family long-‐lived, replete with well-‐being, peace, strength, contentment: may you be pleased with this offering. Agni agnis tejovati vāsiḥ svāhā devyāḥ priya patiḥ |
meṣārūḍho śakti-dharaḥ diśāgneyāṁ pratiṣṭhitaḥ ||
mukhaṁ yaḥ sarva devānāṁ yena havyaṁ tu nīyate | yena pravartate sarvaṁ namaste'stu havir-bhuje || 2 ||
I salute you, O Lord of Fire, the mouth of all the gods, the one who conveys the oblations and by whom everything revolves.
bho! agne! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭi kartā, varado bhava | anena balidānena agniḥ priyatām ||
Yama yama saṁyamani nāthaḥ śyāmalāya namaḥ priyaḥ | daṇḍa-bhṛn mahiṣārūḍho dakṣinasyāṁ diśi sthitaḥ || yena saṁhriyate sarvaṁ yena dharmaśca rakṣyate | yasmād bibheti loko'yaṁ preta-nātha namo'stu te ||
I salute you, O Lord of the Dead, the one who protects the Dharma, who terrifies the whole world, and by whom all is eventually taken.
11
bho! yama! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭikartā, varado bhava | anena balidānena yama priyatām ||
Naiṛṛti krṣṇāṅgana purāṅg yasya dīrghā bhāryam arohayaḥ | śastra kunto naiṛrtasya naiṛrtyāṁ diśi śthitaḥ || rākṣasā yātudhānāśca piśācāśca śrayanti yam | tasmai niṛrti rudrāya rākṣasāṁ pataye namaḥ ||
I salute you, Wrathful Nairriti, Lord of the demons, in whom all the Rakshasas, Yatudhanas and Pisachas take their refuge.
bho! niṛrti! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭi kartā, varado bhava | anena balidānena niṛrtiḥ priyatām ||
Varuṇa puri śradhāvati yasya priyā bhārya ca kālikā | makara-vāha pāśa-dharo varuṇa paścim-eśvaraḥ || yena saṁrakṣyate sarvaṁ yasmin sarvaṁ pralīyate | amogha-pāśa-hastāya tadapāṁ pataye namaḥ ||
I salute you, O Lord of the Waters, who carries the peerless noose, who sustains all life and into whom all is dissolved in the end.
bho! varuṇa! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭi kartā, varado bhava | anena balidānena varuṇaḥ priyatām ||
Vāyu vāyur gandharvati nāthaḥ kiñcit tasyāṁ jana priyaḥ | pāraṅga vāho dhvaja-bhṛt vāyavyāṁ diśi vartate || dhriyante ca hriyante ca yena prāṇādayaḥ kramāt | bhūtānāṁ pataye nityaṁ namas-tasmai marut-pate ||
I salute you, Lord of the Cosmic Life Force, the master of all living beings, who supports all life through the respiratory process.
bho! vāyo! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭi kartā, varado bhava | anena balidānena vāyuḥ priyatām ||
Kubera kuberas cārakāryāṁ astu citrarekha priyaṅgaṇaḥ | hayavāho khaḍga-dharaḥ udīcyāṁ diśi vartate || yat prasādājjagat sarvaṁ dhanena paripūryate | yakṣa-guhyaka-nātha ca dhana-nātha namo'stu te ||
I salute you, O Lord of Wealth, the master of all the Yakshas and Guhyakas, and the one by whose grace the world is filled with prosperity.
bho! kubera! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya
12
saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭi kartā, varado bhava | anena balidānena kuberaḥ priyatām ||
Iṣāṇa yaśovatīśa īśānaḥ pārvatī parameśvaraḥ | iśānya diśi saṁbhāti vrṣārūḍhaṁ triśūla-bhṛt || yena kālāgninā loko yugānteṣu pradahyate | tasmai te brahmaṇaḥ putra virūpākṣa namo'stu te ||
I salute you, O Lord Rudra, the son of Brahma, the one who destroys the universe at the end of time with the fire of Time
bho! īśāna! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭi kartā, varado bhava | anena balidānena īśānaḥ priyatām ||
Kṣetra Pāla utūṅga vṛṣabhārūḍhaṁ padma patrāyat ekṣaṇam | kṣetra pālaṁ ahaṁ vande sarva ariṣṭaśca śāntaye ||
bho! Kṣetra-pālaḥ! svāṁ diśam rakṣa, baliṁ bhakṣa, asya yajamānasya sakuṭumbasya saparivārasya, āyuḥ kartā, kṣema kartā, śānti kartā, puṣṭi kartā, tuṣṭikartā, varado bhava | anena balidānena kṣetra-pālaḥ priyatām ||
Śāntiḥ Pāṭha — Peace Chant
! Throw a flower in each of the following directions while ringing the bell.
namaḥ prācyai di śe yāśca de vatā e tasyāṁ prati -vasantye tābhya śca namo |
namo dakṣi ṇāyai di śe yāśca de vatā e tasyāṁ prati -vasantye tābhya śca namo |
namaḥ pratīcyai di śe yāśca de vatā e tasyāṁ prati -vasantye tābhya śca namo |
nama udīcyai di śe yāśca de vatā e tasyāṁ prati -vasantye tābhya śca namo |
nama ūrdhvāyai di śe yāśca de vatā e tasyāṁ prati -vasantye tābhya śca namo |
namo 'dha rāyai di śe yāśca de vatā e tasyāṁ prati -vasantye tābhya śca namo |
namo 'vānta rāyai di śe yāśca de vatā e tasyāṁ prati -vasantye tābhya śca namo |
namo gaṅgā-yamunayor madhye ye vasa nti te me prasannātmā naściram
jīvitaṁ va rdhaya nti | namo gaṅgā-yamunayor muni bhyaśca namo namo
gaṅgā-yamunayor muni bhyaśca namaḥ || oṁ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ
13
ŚĪLA NYĀSA
LAYING OF THE FOUNDATION STONES
Pūrvāṅgam Pradhāna Saṅkalpam
tad eva lagnam sudinam, tad eva tāra balam candra balam tad eva | vidyā balam daiva balam tad eva, lakṣmīpate te aṅghriyugam smarāmi ||
When the lotus feet of the Lord of Lakshmi are recalled to mind, there is a good ascendant, a good day, strength of constelation and Moon, power of wisdom, energy of divinity.
hariḥ om tat sat. śubhe śobhane muhūrte, asya śrī bhagavato mahā puruṣasya, śrī viṣṇoḥ ājñayā pravartamānasya ādya brahmaṇo dvitīya parārdhe, śrī śveta varāha kalpe, vaivasvata manvantare, kali yuge, kali-yugasya prathama pāde, bauddha āvatāre, śakābde meroḥ dakṣiṇa/paścima/uttara dik bhāge, ________ deśe, ________ rājye ________ mahānagari antargate, asmin vartamānām vyavahārikānām prabhavādi ṣaṣṭi saṁvatsarānām madhye ________ nāma saṁvatsare, ________ ayane, ________ ṛtau ________ māse, ________ pakṣe, ________ tithau, ________ vāsare, ________ nakṣatra yuktāyāṁ, śubha yoge śubha karaṇe śrī viṣṇu yoga, śrī viṣṇu karaṇe, sakala graha guṇa viśeṣaṇa visiṣṭhāyāṁ, asyāṁ śubha tithau ________ gotrodbhavasya, ________ nakṣatre jātasya ________ nāma yajamānaḥ || asyām śubha tithau bhagavad ājñayā bhagavad kaiṅkarya rūpam _______ nakṣatrasya _______ gotrasya _______ nāmadheya yajamānasya prarīpsyamāna vāstunaḥ śubhatva saṁpattaye nirvighnena nirmāṇa siddhaye ca gṛhe nirmāṇaṅga bhūtaṁ śila-nyāsaṁ kariṣye || with the sanction of the Supreme Lord and in order to invoke His grace, so that this yajaman ..................... and his wife .................... [all the people of this city] may obtain auspiciousness and prosperity, and that this house [temple] may be completed without let or hindrance, as an ancillary rite to the construction I now perform the foundation laying ceremony.
vighneśvara udvāsanam |
Invocation of Varuṇa
nāga-pāśa-dharaṁ hṛṣṭaṁ raktaugha dyuti-vigraham | śaśāṅka dhavalaṁ dhyāyet varuṇaṁ makarāsanam || oṁ varuṇaṁ śveta-varṇaṁ ca pāśa-hastaṁ rujāsanam |
14
mauktikālaṅkṛtaṁ devaṁ tīrtha nātham ahaṁ bhaje || asmin kalaśe varuṇaṁ dhyāyāmi āvāhayāmi sthāpayāmi gandhākṣata samarpayāmi | ! Offer 16 upacāras:—
puṣpa arcana - oṁ varuṇāya namaḥ, pracetase, surūpiṇe, apām-pataye, makara-vāhanāya, aneka maṇi-bhūṣitāya, jalādhipataye, pāśa-hastāya, sakala-tīrthādhi-pataye |
oṁ jala-bimbāya vidmahe, nīla-puruṣāya dhīmahi, tanno varuṇa pracodayāt
oṁ namo namaste astu sphaṭika prabhāya suśveta-vastrāya, sumaṅgalāya supāśa-hastāya jhaṣāsanāya jalādhināthāya varuṇāya namo namaḥ || ! the mouth of the vessel with the right hand or show the aṅkusha mudra, or touch with a bunch
of kuśa grass:—
śivā āpaḥ santu — santu śivā āpaḥ | saumanasyam astu — astu saumanasyam | akṣataṁ cāriṣṭaṁ cāstu — astvakṣatam ariṣṭam | bhavadbhir anujñātaḥ puṇyāhaṃ vācayiṣye — vācyatām ||
puna stvā ‘’di tyā ru drā vasa va s sami ndhatām | puna r bra hmāṇo vasunītha ya jñaiḥ | ghṛtena tvaṃ ta nvaṁ vardhayasva | sa tyās sa ntu yaja mānasya kāmāḥ || (V.S. 12:44)
Again let the Ādityas, Rudras, Vaus, and Brahmans with their rites kindle you, O blazing Agni; Wealth-‐bringer! May the offered ghee increase your body: May the Sacrificer's wishes come true.
bho brāhmaṇā ! asya yajamānasya puṇyāhaṁ bhavanto bruvantu | oṁ puṇyāham astu x 3
sva sti mi trā varuṇā sva sti pa thye revati | sva sti na indra ścāgniśca sva sti no adite kṛdhi || Prosper us, Mitra, Varuna. O wealthy Pathya, prosper us. Indra and Agni, prosper us; prosper us you, O Aditi.
bho brāhmaṇā ! asya yajamānasya svasti bhavanto bruvantu || oṁ svastir astu x 3
ṛdhyāsmā ha vyair nama so pa sadya | mi traṁ de vaṃ mi tra dheya ṃ no astu | a nūrādhān ha viṣā va rdhaya ntaḥ | śa taṃ jīvema śa rada s-savīrāḥ ||
15
May we prosper, having approached with oblations with salutations, may the radiant Supreme Being be our support. May His bliss-‐bestowing Grace with oblations ever increase, may we live a hundred autumns in the company of our heroes. TB.3.1.2.1a
bho brāhmaṇā ! asya yajamānasya ṛddhiṁ bhavanto bruvantu oṁ ṛddhir astu x 3
ṛddhir-astu | saṁṛddhir-astu | puṇyāhaṁ samṛdhir-astu | śāntir-astu | puṣṭir-astu | tuṣṭir-asti | vṛddhir-astu | avighnam-astu | āyuṣyam-astu | ārogyam-astu | oṁ śivam astu | oṁ śivaṁ karmāstu | oṁ karma samṛddhir-astu | oṁ dharma samṛddhir-astu | oṁ veda samṛddhir-astu | oṁ śāstra samṛddhir-astu | oṁ dhana-dhānya samṛddhir-astu | oṁ putra pautra saṁpad-astu | oṁ iṣṭa-saṁpad-astu | oṁ sakala ariṣṭa nirasanam-astu | oṁ yat pāpaṁ rogaṁ śokam akalyāṇaṁ tat dūre pratihatam-astu | oṁ śanno astu dvipade śaṁ catuṣpade || oṁ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ||
ābra hman brāhma ṇo bra hma varca sī jāyatām asmin rāṣṭre rāja nya iṣa vya ś śūro mahāra tho jāyatāṃ, dogdhrī dhe nur voḍhā 'na dhvān āśus sapti ḥ pura ndhri yoṣā ji ṣṇū ra the ṣṭhās sa bheyo yuvā'sya yaja mānasya vīro jāyatāṃ, nikāme ni kāme naḥ pa rjanyo varṣatu pha linyo na oṣa dhayaḥ pacyantāṃ yoga kṣe mo na ḥ kalpatām || In the Priesthood let there be born the Brahmana illustrious with Spiritual Knowledge; In the kingdom let there be born a prince, a skilled archer, a hero and a great-‐car-‐warrior; the milch cow; the ox capable of bearing burdens; the swift race horse; the industrious woman; the victorious warrior, the youth fit for the assemble. To this sacrificer may a hero be born. May Parjanya send rain according to our needs, may the plants ripen with fruit and may acquisition and preservation of possessions be secured for us.
taccha ṃyo rāvṛṇīmahe | gātuṃ ya jñāya | gātuṃ ya jña-pa taye | dai vī sva stir a stu naḥ | sva stir mānu ṣebhyaḥ | ūrdhvaṃ ji gātu bheṣa jam | śanno astu dvi pade | śaṃ catu ṣpade || We worship the Supreme Being for the welfare of all. May we be free from all miseries and shortcomings so that we may always chant in the sacrifices and for the Lord of Sacrifices. May the medicinal herbs grow in potency, so that diseases can be cured effectively. May the devas grant us peace. May all human beings be happy, may all the birds and the beasts also be happy. Om Peace Peace Peace.
svāminaḥ manaḥ samādhīyatām — samāhita manasaḥ sma || prasīdantu bhavantaḥ — prasannāḥ sma ||
! Varuṇa udvāsanam ! Sprinkle everything with the holy water:—
apavitraḥ pavitro vā sarvā vasthāṃ gato'pi vā | yassmaret puṇḍarikākṣaṃ sa bāhya abhyantara śuciḥ || Whatever state one may be in; whether ritually pure or impure, one is immediately purified by remembrance of the Lotus-‐eyed Lord Krsna.
16
Clearing of the Space ! With the scattering of yellow mustard seed evict the elementals of the building site.
yad atra saṁsthitaṁ bhūtaṁ sthānam āśritya sarvadā | sthānaṁ tyaktvā tu tat sarvaṁ yatrasthaṁ tatra gacchatu || 5 ||
May all those elementals who have always inhabited this site, be pleased to depart hence to any other site they may choose.
apakrāmantu bhūtāni piśācāḥ sarvato diśam | sarveṣām avirodhena brahma karma samārabhe || 2 ||
I am about to begin a sacred duty so may all the elementals and ghosts please depart to all directions so that the work may be done unobstructed.
bhūta preta piśācādya rākṣasā yakṣa guhyakāḥ | sthānāt asmāt vrjantvanyat svikaromi bhuvaṁ tvimāṁ || 3 ||
Elementals, ghosts, spirits and demons depart hence from this site Please go elsewhere, I now acquire this site from you.
! Sprinkle the site with pañcagavya.
Kīlakāropaṇam
! At the four corners of the building insert the pegs;
viśantu bhūtale nāgā lokapālāśca sarvataḥ | asmin gṛhe’vatiṣṭhantu āyur bala karās sadā ||
May the subterranean dragons and guardian deities that always dwelling beneath this house grant longevity & health.
Bali Pradānam
! Offer balis beside them
agnibhyopyatha sarpebhyo ye cānye tat samāśritā | tebhyo baliṁ prayacchāmi puṇyam odanaṁ uttamam ||
To all the Cosmic Forces, serpents & other beings that inhabit this site I make this offering of pure and blessed food.
Vāstu Pūjanam
! Place a sapta-darbha kūrca on the maṇḍala. ! Take a flower in the hand recite the dhyāna ślokas and offer the flower on the kūrca.
vāstu martyo mahākāyaḥ kṛṣṇāṅgo rakta-locanaḥ | eka-vaktro dvi-bāhuśca barbarāṅgañca durdharaḥ || āvāhayāmyahaṁ vāstuṁ vajra-deho mahā-balam | viśvambaraṁ nāga-rūpaṁ bhū-bhār-arpita mastakam || āgaccha bhagavan vāsto sarva devair adhiṣṭita | bhagavan kuru kalyāṇam gṛhe-smin sannidho bhava ||
oṁ kṣrāṁ kṣrīṁ kṣrūṁ kṣraiṁ kṣrauṁ kṣraḥ hṛīṁ vāstu-pataye ihāgaccha ihā tiṣṭa || oṁ hṛīṁ vāstu pataye namaḥ ||
O Vastu who appears in the form of a man, of aweful appearance, having a huge body, dark complexion and red eyes. With one face and two arms, hard to contain. I Invoke you O Vastu with the adamantine
17
body of great strength, clothed in space, manifest as a Naga, supporting the earth on your head. Please come hither O Lord Vastu, the one in whom all the Devas are established, grant us your Grace and be present in this homestead.
Maṇḍala devatā āvāhaṇam
oṁ aṁśu-māline namaḥ dhyāyāmi āvāhayāmi || jhaṣa-dhvjāya | kumārāya | vināyakāya | aśvibhyām | candrāya | durgāyai | sapta-mātṛbhyo | sthāṇave | viṣṇave | brahmaṇe || svāminaḥ sarva-jaganāthāḥ yāvāt pūjāvasānakam | tāvāt yūyam prīti bhāvena kumbhe/maṇḍale'smin sannidhim kuruta || āvāhitā bhavata | sthāpitā bhavata | sannidhā bhavata | sannirudhā bhavata | sannihitā bhavata | avaguṇṭhitā bhavata | prasīdata ||
Upacāras
āvāhitānāṁ sarvāsāṁ devatānāṁ āsanam samarpayāmi | arghyam samarpayāmi ................... puṣpamālikām samarpayāmi | puṣpai pūjayāmi || Vāstu-laghu-nāmavalli — oṁ asi-carma-dharāya namaḥ | kapilāsyāya | bhīṣaṇāya | rakta-locanāya | koṭa-rakṣāya | lamba-karṇāya | dīrgha-jaṅghāya | mahodarāya | aśva-tuṇḍāya | kāka-kaṇṭāya | vajra-bāhave | vratānta-kāya | smita-vaktrāya | kṛṣṇa-dehāya | śveta-vastrāya | su-veṣṭine | rakta-keśāya | mahā- pāṇaye | tīkṣṇa-daṁṣṭrāya ||
! Place the five bricks on the vedi after decorating them with the following symbols; nandā – lotus, bhadrā – throne, jayā – umbrella, riktā – tortoise, pūrṇā – vishnu
Kumbha Sthāpanam
! Establish five kumbhas for abhisekam -
Brick Symbol Kumbha Devatā Mantra nandā Lotus padma Brahma brahma jajñānaṁ prathamaṁ purastād
visīmatas-suruco vena āvaḥ | subudhniyā upamā asya viṣṭhās-sataśca yonim asataśca vivaḥ || 1 ||
bhadrā Throne mahāpadma Vishnu viṣṇo rarāṭamasi viṣṇoḥ pṛṣṭhamasi viṣṇoḥ śñaptrestho viṣṇos yūrasi viṣṇo dhruvam asi vaiṣṇavam asi viṣṇave tvā |
jayā Umbrella śaṅkha Rudra yo rudro agnau yo apsu ya auṣadīṣu, yo rudro viśvā bhuvanā viveśa tasmai rudrāya namo astu |
riktā Tortoise makara Maheśvara yo vedādau svaraḥ prokto vedānte ca pratiṣṭhitaḥ | tasya prakṛti līnasya yaḥ paras sa maheśvaraḥ ||
pūrṇā Viṣṇu samudra Sadāśiva īśānaḥ sarva-vidyānām īśvaras-sarva-bhūtānāṁ brahmā’dhipatir brahmaṇo’dhipatir- brahmā śivo me astu sadā-śivom ||
18
! Consecrate the kumbhas invoking the deities into them and offer the upacāras. ! Perform abhisekam with the following substances mantras;
Abhiśekam
Substance Mantra gomûtra om bhūḥ bhuvaḥ suvaḥ | tat savituḥ vareṇyaṁ bhargo devasya
dhīmahi | dhiyo yo naḥ pracodayāt | gomayam gandha-dvārāṁ durādharṣāṁ nitya puṣṭāṁ karīṣiṇīm |
īśvarīguṁ sarva bhūtānāṁ tām ihopahvaye śriyam ||
kṣīram āpyāyasva sametu te viśvatas-soma vṛṣṇiyam | bhavā vājasya saṅgathe ||
gandhodakam gandha-dvārāṁ durādharṣāṁ nitya puṣṭāṁ karīṣiṇīm | īśvarīguṁ sarva bhūtānāṁ tām ihopahvaye śriyam ||
dadhi dadhi krāviṇṇo ākāriṣaṁ jiṣṇor aśvasya vājinaḥ | surabhi no mukhā karat praṇa āyūguṁṣi tāriṣat ||
gh®tam śukramasi jyotirasi tejosi devo vas-savitot-punātvacchidreṇa pavitreṇa vaso sūryasya raśmibhiḥ ||
madhu madhuvātā ṛtāyate madhu kṣaranti sindhavaḥ | mādhvīrnas-santvoṣadhīḥ ||
śarkara āyaṅ-gauḥ pṛśnir-akramīdasanan-mātaraṁ punaḥ | pitarañca prayant-suvaḥ ||
5 Sadāśiva
Samudra
3. Jaya vāyu-kona
Rudra
NORTH
4. Rikta īśāna-kona Maheśvara
4. Maheśvara Makara
1. Brahma Padma
2. Viṣṇu Mahāpadma
WEST
5. Pūrṇa Madhya sadāśiva
EAST
3. Rudra śaṅkha
2. Bhadra Nairṛti-kona
Viṣṇu
SOUTH
1. Nanda agni-kona Brahma
Kumbha Sthāpana Cakra Iṣṭhaka Sthāpana Cakra
! Take each of the kumbhas and pour the water over the bricks with the following mantras;
1. Nanda-śīlā - with padma kumbha;
ābra hman brāhma ṇo bra hma varca sī jāyatām asmin rāṣṭre rāja nya iṣa vya ś śūro mahāra tho jāyatāṁ, dogdhrī dhe nur voḍhā 'na dhvān āśus sapti ḥ pura ndhri yoṣā ji ṣṇū ra the ṣṭhās sa bheyo yuvā'sya yaja mānasya vīro jāyatāṁ,
19
nikāme ni kāme naḥ pa rjanyo varṣatu pha linyo na oṣa dhayaḥ pacyantāṁ yoga kṣe mo na ḥ kalpatām || In the Priesthood let there be born the Brahmana illustrious with Spiritual Knowledge; In the kingdom let there be born a prince, a skilled archer, a hero and a great-‐car-‐warrior; the milch cow; the ox capable of bearing burdens; the swift race horse; the industrious woman; the victorious warrior, the youth fit for the assemble. To this sacrificer may a hero be born. May Parjanya send rain according to our needs, may the plants ripen with fruit and may acquisition and preservation of possessions be secured for us. 2. Bhadra-śīlā - mahāpadma kumbha
bha draṁ karṇe bhiḥ śṛṇu yāma devā bha draṁ pa śyemākṣibhi r-yaja trāḥ | sthi rair-aṅga is-tuṣṭu vāguṁ sa sta nūbhiḥ vyaśe ma de vahi ta ṁ yadāyu ḥ ||
O Gods may we with our ears listen to what is good, and with our eyes see what is good, ye Holy Ones. With limbs and bodies firm may we extolling you attain the term of life appointed by the Supreme Lord. (V.S.25;21) 3. Jaya-śīlā – śaṅkha kumbha
viṣṇo ra rāṭa masi viṣṇo ḥ pṛṣṭhamasi viṣṇo ḥ śñaptrestho viṣṇo s yūra si viṣṇo dhru vam a si vaiṣṇa vam a si viṣṇa ve tvā || Thou art the forehead of Vishnu; thou art the back of Vishnu; ye two are the corners of Vishnu's mouth. Thou art the thread of Vishnu, thou art the fixed point of Vishnu. Thou art of Vishnu; to Vishnu thee. (TS. 1:2:13) 4. Rikta-śīlā - makara kumbha
oṁ ya māya tvā ma khāya tvā sūrya sya tvā tapa se | de vas tvā savi tā madhvā’naktu pṛthivyāḥ sa ggas spṛśa spahi | a rcira si śo cira si tapo ’si || For Yama thee, for Makha thee. For Surya's fervent ardour thee, May Savitar the God with balm annoint thee, guard thou the touches of the earth. Flame art thou, radiance art thou; heat art thou. (VS.37.11) 5. Pūrṇā-śīlā - samudra kumbha
oṁ i maṁ de vā asapa tnagum su vidhvam maha te kṣa trāya maha te jyeṣṭhyāya maha te jāna rājyāyendra syendri yāya | i mam a muṣya pu tram a muṣyai pu tram a syai vi śa e ṣa vo’mī rājā somo ’smāka ṁ brāhma ṇānāguṁ rājā || O Ye gods, energize him that none may be his rival, strengthen him for domination, mighty lordship, him, son of such a man and such a woman of such a clan. This is your king O Clansmen. Soma is the Lord and Regent of us the brahmins. (VS.9.40)
! Invoke the devatas and then offer upacaras. svāminaḥ sarva-jaganāthāḥ yāvāt pūjāvasānakam | tāvāt yūyam prīti bhāvena kumbheṣveṣu sannidhim kuruta || āvāhitā bhavata | sthāpitā bhavata | sannidhā bhavata | sannirudhā bhavata | sannihitā bhavata | avaguṇṭhitā bhavata | prasīdata || āvāhitānāṁ sarvāsāṁ devatānāṁ etc.
20
HOMAM Agni-mukham
oṁ bhur bhuvas suvaḥ bala-varddhana nāma agniṁ āvāhayāmi || ! Establish the fire and perform all the rites up to ājyabhāga. ! With each of the following mantras offer four oblations of ghee.
vāsto ṣpate prati jānīhyāsmān svāve śo a namīvo bha vā naḥ | yatvema he prati tanno juṣasva śaṁ no edhi dvipade śaṁ catu ṣpade svāhā || Acknowledge us O Guardian Spirit of the homestead: bring no disease, and give us happy entrance. Grant us that which we seek of you, and prosper our bipeds and quadrupeds.
vāsto ṣpate śa gmayāsaguṁ sadā te sakṣīmahi raṇvayā gātu matyā | āvaha kṣeme u ta yoge va raṁ no yūyaṁ pāta sva stibhi s sadā nas svāhā || Through your dear fellowship that brings welfare, may we be victorious, O Guardian of the Dwelling! Protect our happiness in rest and labour. Preserve us evermore with blessings.
vāsto ṣpate pra tara ṇo na edhi gobhir aśve bhirindo | a jarāsas te sa khye syāma pi teva pu trān prati no juṣasva svāhā || Protector of the home, be our promoter; increase our wealth in cattle and steeds. O Indu. May we be ever-‐youthful in your friendship; be pleased in us as in his sons a father.
amī vahā vāṣto ṣpata viśvā rūpāṇyāvi śan | sakhā su śeva edhi nas svāhā || O Guardian of the Homestead who destroys all disease and manifests in manifold forms, be an auspicious friend to us.
a bhi vo arce po ṣyāva to nṛn vāsto ṣpati ṁ tvāṣṭāra ṁ rarāṇaḥ | dhanyā sa joṣā dhi ṣaṇā namo bhi r vana spatīr oṣa dhī rāya eṣe svāhā || I chant the luminous verses to you, the nourishing gods. The gods Vastoshpati and Tvashtra for your delight. I chant the verse with resignation to goddess Dhishana, dear to all the gods and the bestower of wealth. I chant to Soma, lord of delight and growth, in order to obtain joy.
vāsto ṣpate dhru vā sthūṇāṁ ‘sa traṁ so myānām | dra pso bhe ttā pu rāṁ śaśva tīnām indro munīnāṁ sakhā svāhā || O lord of the dwelling, may the pillars be strong; may it be protective of the streams of the Soma-‐distillers, Indra is the destroyer of the cities of the titans, Indra is the friend forever of the sages.
! Offer one oblation with each on the names of the maṇḍala devatās.
oṁ aṁśu-māline svāhā | aṁśu-māline idaṁ na mama || jhaṣa-dhvjāya | kumārāya | vināyakāya | aśvibhyām | candrāya | durgāyai | sapta-mātṛbhyo | sthāṇave | viṣṇave | brahmaṇe || indrāya etc.
! Offer 108 oblations with each of the following mantras taking sampātam:—
oṁ nandāyai svāhā | oṁ bhadrāyai svāhā | oṁ jayāyai svāhā | oṁ riktāyai svāhā | oṁ pūrṇāyai svāhā ||
! Anoint the bricks with the sampātam after each homa. ! Offer 108 oblations with the aghora mantra
21
oṁ yā te rudra śi vā ta nūr agho rā ’pāpa kāśinī | tayā nas ta nvā śanta mayā giri śantābhi cākaśīhi svāhā || With that auspicious form of thine, mild, Rudra! pleasant to behold Even with that most blessed form, look Mountain-‐dweller! here on us. ( VS. 16;2)
Pañca Varuṇa Homaḥ
i maṁ me varuṇa śrudhī hava m a dyāca mṛḍaya |
tvām a va syurāca ke svāhā || varuṇāyedam na mama || O Lord Varuna listen now to my invocation. Be gracious even now. I approach you seeking your protection.
tat tvā yāmi brahma ṇā vanda mānas ta dā śāste yaja māno ha virbhi ḥ |
ahe ḍamāno varuṇe ha bo dhyuru śaguṁ sa mā na āyu ḥ pramoṣīs svāhā |
varuṇāyedam na mama || O Varuna! Praised by Vedic hymns, may I reach your refuge for which I long, through these oblations. I offer you abundant praise, withhold your anger now and enlighten us. Hail! ( RV 4.1.5 TS 2.5.12.3)
tvanno agne varu ṇasya vi dvān de vasya heḍo ‘va yāsi siṣṭhāḥ |
yaji ṣṭho vahni tamaś-śośucāno viśvā dveṣāgu ṁsi pramu m ugdhya smat svāhā | agni-varuṇābhyām idaṁ na mama || O Agni! Mollify the anger of the gods and Lord Varuna. The Most Worshipful, the Best-Conveyer, the Most-Resplendent as you are, With these oblations we express our gratitude; turn away from us all them that hate us. Hail! (RV 4.1.4 TS 2.5.12.3)
sa tvanno agne ‘va mo bha vo ti nedi ṣṭho a sya u ṣaso vyu ṣṭau |
ava yakṣva no varu ṇaguṁ rarāṇo vīhi mṛḍīkaguṁ su havo na edhi svāhā |
agni-varuṇābhyām idaṁ na mama || O Agni! Foremost amongst the gods, protect us at dawn and during the day and night. May we never be hindered, grant us ever expanding happiness, O you who are easily invoked. Hail! This is an offering to Agni and Varuna.
tvam a gne a yāsya yāsan manasā hi taḥ |
a yāsan havyam ūhiṣe yāno dhehi bheṣajaggas-svāhā |
agni-ayase idaṁ na mama || O Agni! You are our refuge and mental solace. O Bearer-of-oblations, vouchsafe to us healing remedies. Hail! This is an offering to Agni. (TB 2.4.1.9)
22
Śīlā-sthāpanam
Saṅkalpam — oṁ pūrvokta guṇa viśeṣeṇa visiṣṭhāyāṁ asyāṁ śubha tithau bhagavad ājñayā bhagavad kaiṅkarya rūpeṇa pañca śīla sthāpanaṁ kariṣye || On this auspicious day characterized by the afore mentioned Astrological parameters, with the sanction of the Supreme Lord and as service to Him alone I now perform the laying of the five foundation stones.
! In the Isana corner place a silver or gold ananta sesha and invoke vastu purusha:
āvāhayāmyahaṁ devaṁ bhūmiṣṭha cāpyadhomukham | vāstunāthaṁ jagatprāṇaṁ pūrvasyāṁ prathamāśitām ||
I invoke thee O Deva, situated in the earth face downwards. O Vastu Natha thou art the life force of the world.
vāsto ṣpate prati jānīhyāsmān svāve śo a namīvo bha vā naḥ | yatvema he prati tanno juṣasva śaṁ no edhi dvipade śaṁ catu ṣpade || Acknowledge us O Guardian Spirit of the homestead: bring no disease, and give us happy entrance. Grant us that which we seek of you, and prosper our bipeds and quadrupeds.
vāstu-deva namastubhyaṁ bhūśayyā'bhirata prabho | mad gṛhaṁ dhana-dhānyādyaiḥ samṛddhaṁ kuru sarvadā ||
I pay my obeisance to thee O Lord Vastu, who art situated in the earth, please grant ever increasing wealth & food in my house. 1. nandā-śilā sthāpanam — in the agnikona.
oṁ padmāya namaḥ ||
ābra hman brāhma ṇo bra hma varca sī jāyatām asmin rāṣṭre rāja nya iṣa vya ś śūro mahāra tho jāyatāṁ, dogdhrī dhe nur voḍhā 'na dhvān āśus sapti ḥ pura ndhri yoṣā ji ṣṇū ra the ṣṭhās sa bheyo yuvā'sya yaja mānasya vīro jāyatāṁ, nikāme ni kāme naḥ pa rjanyo varṣatu pha linyo na oṣa dhayaḥ pacyantāṁ yoga kṣe mo na ḥ kalpatām ||
e tan te deva savitur ya jñaṁ prāha r bṛha spata ye bra hmaṇe | tena ya jñam a va
tena ya jña-pa tiṁ te na mām a va || mano jūtir ju ṣatām ājya sya bṛha spati r
ya jñaguṁ i manta no tvariṣṭa ṁ ya jñaguṁ sami mam da dhātu | viśve de vāsa
i ha mādayantāguṁ oṁ 3 prati ṣṭha |
O Lord Savitar, this sacrifice of yours they have proclaimed unto Brihaspati the brahmin priest. Therefore protect the sacrifice, protect the Lord of the sacrifice, protect me. The rapid flow of the ghee brings him delight. Brihaspati extend this act of worship. May the sacrifice be restored complete. Here let the All-‐gods rejoice. Om be thou established! VS.2;12
oṁ bhūr bhuvas suvaḥ ādhāraśilo pratiṣṭitā bhave ||
23
Om may this foundation stone be firm.
! Place the brick and offer pañcopacāra puja
oṁ nande tvaṁ nandinī puṁsāṁ tvām atra sthāpayāmyaham | veśmani tviha santiṣṭha yāvac candrārka tārakāḥ ||
O Nanda thou art the stone of joy I place thee here in this building may you remain as long as the sun and the moon exist.
oṁ āyuḥ kāmaṁ śriyaṁ dehi deva vāsini nandini | asmin rakṣā tvayā kāryā sadā veśmani yatnataḥ ||
O Nandini in who the devas dwell, grant us longevity, fulfillment of desires and prosperity. Remain here protecting this building with all your power. 2. bhadra-śīlā sthāpanam — in the nai®rti kona
oṁ mahāpadmāya namaḥ ||
bha draṁ karṇe bhiḥ śṛṇu yāma devā bha draṁ pa śyemākṣibhi r-yaja trāḥ | sthi rair-aṅga is-tuṣṭu vāguṁ sa sta nūbhiḥ vyaśe ma de vahi ta ṁ yadāyu ḥ ||
e tan te deva ………………. oṁ 3 prati ṣṭha ||
oṁ bhūr bhuvas suvaḥ ādhāraśilo pratiṣṭitā bhave ||
bhadre tvaṁ sarvdā bhadraṁ lokānāṁ kuru kāśyapi | āyurdā kāmadā devi sukhadā ca sadā bhava || tvām atra sthāpayāmyadya gṛhe’smin bhadra-dāyine |
O Bhadra, scion of Kashyapa, grant eternal auspiciousness to all the realms, Grant longevity, fulfillment of desires and perpetual happiness O Devi. I establish thee here in this building O Giver of Auspiciousness. 3. jayā-śīlā sthāpanam — in vāyukona
oṁ śaṅkhāya namaḥ ||
viṣṇo ra rāṭa masi viṣṇo ḥ pṛṣṭhamasi viṣṇo ḥ śñaptrestho viṣṇo s yūra si viṣṇo dhru vam a si vaiṣṇa vam a si viṣṇa ve tvā ||
e tan te deva ………………. oṁ 3 prati ṣṭha ||
oṁ bhūr bhuvas suvaḥ ādhāraśilo pratiṣṭitā bhave ||
oṁ garga gotra samudbhūtāṁ trinetrāṁ ca caturbhujām | gṛhe’smin sthāpayamyadya jayāṁ cāru-locanām || nityaṁ jayāya bhūtyai ca svāmino bhava bhārgavī |
O Scion of Garga, three-‐eyed and four-‐armed, O Jaya of beautiful eyes, I establish thee here today in this building. Grant auspiciousness and perpetual success to the master of this house.
24
4. rikta-śīlā sthāpanam — In īśāna-kona.
oṁ makarāya namaḥ ||
trya ṁbakaṁ yajāmahe suga ndhiṁ pu ṣṭi vardha nam | ūrvāru kam-iva bandha nān mṛtyor mu kṣīya māmṛtāt ||
We offer our homage to Lord Siva, sweet augmenter of prosperity, as a cucumber from its stem may we be severed from the bonds of death, and attain immortality. V.S. 3;60
e tan te deva ………………. oṁ 3 prati ṣṭha ||
oṁ bhūr bhuvas suvaḥ ādhāraśilo pratiṣṭitā bhave ||
oṁ rikte tvaṁ rikta-doṣaghne siddhi mukti prade śubhe | sarvadā sarva doṣaghni tiṣṭhāsmiṁs tatra nandani ||
O Rikta thou destroyest the inauspiciousness of numbers, and grantest success and freedom, may thou established here perpetualy destroy all forces of negativity. 5. pûrṇa-śīlā sthāpanam — In the centre of the house
oṁ sarvatobhadrāya namaḥ ||
oṁ pūrṇā da rvi parā pata supūrṇā puna rāpa ta | va sneva vikrīṇāvahā iṣa m ūrja guṁ śata-krato ||
O Ladle, fly away filled, and well filled do thou fly back. Like wares, O Shatakratu, let us barter nourishment and strength. VS.3;49
e tan te deva ………………. oṁ 3 prati ṣṭha ||
oṁ bhūr bhuvas suvaḥ ādhāraśilo pratiṣṭitā bhave ||
pūrṇe tvaṁ sarvadā pūrṇān lokānāṁ kuru kāśyapi | āyurdā kāmadā devi dhanadā sutadā tathā || gṛhe dhārā vāstu-mayī vāstu-dīpena samyutā | tvāmṛte nāsti jagatām ādhāraśca jagat priye ||
O Purna thou art eternally whole, make this world complete O scion of Kashyapa, Grant longevity, fulfillment of desires, wealth and sons O Devi. Thou art the foundation of this house pervaded by the energy of Vastu. Thou art immortal the foundation of the Universe beloved in the world.
Dakṣiṇa Dānam
adya kṛtaitac chīlanyāsa karmaṇaḥ sāṅga phala prāptaye sād guṇyārthaṁ ca ācāryādibhyo dakṣiṇām sampradade || ! Loka-kṣema prārthana. ! Devatā visarjanam ! Sprinkle water from the śānti kalaśa over the heads of the yajamana and his wife. ! Āśirvādam and brāhmaṇa bhojanam
25
j VĀSTU ŚĀNTIḤ PRAYOGAḤ j
Please note — The Vāstu Śānti can be done with or without Homa, in this section we give first the Puja and then after the Homa. ! The family assemble in front of the house, at an auspicious moment, while chanting the
following shlokas, they enter the building with the sumangalis going in front carrying the purna kumbha and other auspicious articles.
! If the house is already lived in then this can be omitted.
pūrṇam nāri pra bha ra ku mbham e tam ghṛtasya dhārām a mṛte na saṁbhṛtām i māṁ pātṛn a mṛte nā samaṅgdhi iṣṭā-pūrtam a bhi ra kṣātyenām || Bring forward, O lady, the well-‐filled pitcher, and the streamsof light mixed with immortality. Sprinkle these drinkers (gods) with a draught of Amrit. May all our meritorious deeds of both personal and public fulfilment guard this dwelling. (A.V. 3:12:8)
i mapa ḥ pra bha rāmy-aya kṣmā ya kṣma nāśa nīḥ | gṛhān upa pra sīdāmy-a mṛte na sa hāgninā || Water that destroys disease, free from all contamination, here I bring. With Agni, the immortal one, I enter and possess the house. (A.V.3:12:9)
Svasti Sukta
sva sti no mimītām a śvinā bhaga ḥ sva sti de vyadi tir ana rvaṇa ḥ | sva sti pūṣā asu ro dadhātu naḥ sva sti dyāvā pṛthivī su ce tunā || May Bhaga and the Asvins grant us health and wealth, and Goddess Aditi and he whom none resist. The Asura Pusan grant us all prosperity, and Heaven and Earth most wise grant us happiness.
sva staye vāyum upa bravāmahai somaguṁ sva sti bhuva nasya yaspati ḥ | bṛha spatiguṁ sarva gaṇagu ṁ sva staye sva staya ādi tyāso bhavantu naḥ || Let us solicit Vayu for prosperity, and Soma who is Lord of all the world for weal; For weal Brhaspati with all his company. May the Adityas bring us health and happiness.
viśve de vā no a dyā sva staye vaiśvāna ro vasu ra gnis sva staye | de vā a vantvṛbhava s sva staye sva sti no ru draḥ pātvaguṁ ha saḥ || May all the Gods, may Agni the beneficent, God of all human beings, this day be with us for our weal. Help us the Rbhus, the Divine Ones, for our good. May Rudra bless and keep us from calamity.
sva sti mi trā varuṇā sva sti pa thye revati | sva sti na indra ścāgniśca sva sti no adite kṛdhi || Prosper us, Mitra, Varuna. O wealthy Pathya, prosper us. Indra and Agni, prosper us; prosper us you, O Aditi.
sva sti panthām anu carema sūryā candra masāviva | puna rdada tā ‘ghna tā jāna tā saṁ ga memahi ||
26
Like Sun and Moon may we pursue in full prosperity our path, And meet with one who gives again, -‐who knows us well and slays us not.
Svasti Vācanam svastaye'stu sadāviṣṇuḥ svastaye'stu caturmukhaḥ | svastaye'stu sadā vahniḥ svastaye'stu yamas sadā || 1 || svastaye'stu niṛrtyākhyaḥ svastaye varuṇo'stu naḥ | svastaye'stu sadā vāyuḥ svastaye'stu dhaneśvaraḥ || 2 || svastaye'stu sadeśānaḥ svastaye'stu marud-gaṇaḥ | svastaye santu vasavo rudrāśca svastaye tathā || 3 || ādityās svastaye santu munayas-svastaye tathā | gandharvās svastaye santu svastaye santu kiṁnaraḥ || 4 || svastaye santu nāgāśca svastaye santu pannagāḥ | svastaye santu viśveśāḥ svastaye'psarasas sadā || 5 || svastaye santu nadyaśca svastaye santu sāgarāḥ | svastaye santu śailaśca vedāśca svastaye tathā || 6 || svastaye mātaras santu pitaras svastaye tathā | deva-pāriṣadās sarve svastaye santu nas- sadā || 7 || svasti bhāgavatānām tu svasti cāpyagra-janmanām | svasti vaiṣṇavānāṁ tu svasti caiva gavāmapi || 8 || svasti vai sthāvarāṇāṁ tu jaṅgamānāṁ tathaiva ca | svasti caivātha mantrāṇāṁ svasti vai karmaṇām api || 9 ||
The Boiling of Milk. ! A new pot filled with milk is placed upon the stove and brought to the boil and allowed to overflow.
i haiva dhru vā prati tiṣṭha śāle’śvāvati goma tī sūnṛtāvati | ūrja svatī ghṛtava tī paya sva ty ucchra yasva maha te saubha gāya || Even here, O House, stand on firm foundation, filled with life-‐energy, frequented by knowledgeable and truthful people. Abundant in nourishment, in milk and fatness, rise up for great joy and good fortune. (A.V.3:12:2)
27
Pūrvāṅgam Vighneśvara Pūjā
Saṅkalpam — Hariḥ oṁ tat sat; govinda, govinda. govinda, mama yajamānasya upāta samasta durita-kṣaya dvārā śrīman parameśvara/nārāyaṇa prītyārtham (bhagavad ājñayā bhagavad kaiṅkarya rūpeṇa) kariṣyamāṇa asmin vāstu śanti homa karmaṇi nirvighneṇa parisamāpty-artham ādau vighneśavara pūjāṁ kariṣye || Hari Om, Govinda, Today for absolution of all my patron's sins and in order to invoke the Grace of the Supreme Lord on this auspicious day, in this Vastu Ceremony about to be performed I first offer my homage to Ganesha for the successful and unobstructed completion of the rites.
! Perform either Ganesha puja or Vishvaksena puja and then recite the main sankalpam
Pradhāna Saṅkalpam
tad eva lagnam sudinam, tad eva tāra balam candra balam tad eva | vidyā balam daiva balam tad eva, lakṣmīpate te aṅghriyugam smarāmi ||
When the lotus feet of the Lord of Lakshmi are recalled to mind, there is a good ascendant, a good day, strength of constelation and Moon, power of wisdom, energy of divinity.
hariḥ om tat sat. śubhe śobhane muhūrte, asya śrī bhagavato mahā puruṣasya, śrī viṣṇoḥ ājñayā pravartamānasya ādya brahmaṇo dvitīya parārdhe, śrī śveta varāha kalpe, vaivasvata manvantare, kali yuge, kali-yugasya prathama pāde, bauddha āvatāre, śakābde meroḥ dakṣiṇa/paścima/uttara dik bhāge, ________ deśe, ________ rājye ________ mahānagari antargate, asmin vartamānām vyavahārikānām prabhavādi ṣaṣṭi saṁvatsarānām madhye ________ nāma saṁvatsare, ________ ayane, ________ ṛtau ________ māse, ________ pakṣe, ________ tithau, ________ vāsare, ________ nakṣatra yuktāyāṁ, śubha yoge śubha karaṇe śrī viṣṇu yoga, śrī viṣṇu karaṇe, sakala graha guṇa viśeṣaṇa visiṣṭhāyāṁ, asyāṁ śubha tithau ________ gotrodbhavasya, ________ nakṣatre jātasya ________ nāma yajamānaḥ || viśeṣataḥ asya yajamānasya saha kuṭumbhānam, sa-mitrāṇām sa-parivārānāṁ | kṣema sthairya dhairya vīrya vijaya āyur ārogya aiśvaryānām abhivṛddhyartham | dharma artha kāma mokṣa catur vidha puruṣārtha phala siddhyartham | iṣṭha-kāmyārtha siddhyartham | sarva ariṣṭha śāntyartham | sarva abhiṣṭha siddhyartham | samasta maṅgalāvaptyartham | asmin gṛhe vidyamāna dāru pāśānādi samasta gṛha nirmāṇa upakaraṇa dvāra janita sakala dośa śāpādi nivṛtyartham | ādityādi navagraha devatānām ariṣṭa nirasana dvāra śubha phala pradātṛtva siddhyartham | hita dṛṣṭi | ahita dṛṣṭi | para dṛṣṭi | krūra dṛṣṭi | vañcaka dṛṣṭyādi sakala dṛṣṭi bādhā upaśamanārtham | hita śatru | ahita śatru | para śatru | antaś śatru | bahiś śatru ityādi samasta śatru bādhā nirasanārtham | asmin gṛhe nivasitānām manasi duḥkha vinā | kasṭaṁ vinā | pāpam vinā | sukha jīvana prāptyartham | asya yajamānasya putra pautrādi sahitasya asmin (nūtana) gṛhe cira-kāla sukha nivāsārthaṁ | nānā vidha rogādi sarvopadrava śāntyarthaṁ | sampad āyur ārogya dvipada catuṣpada nānā vidha hiṁsā doṣa parihāra
28
dvāra | vāstoḥ śubhadā saṁsiddhaye | vāstu śānti mantra japa pūjām kariṣye || (vāstu śānti homākhyām karma kariṣye) || tad-aṅgatvena antaḥ-karaṇa śuddhyarthaṁ śarīra śuddhyarthaṁ gṛha śuddhyarthaṁ [bhāṇḍa/kūpa/maṇḍapa śuddhyarthaṁ] sarvopakaraṇa śuddhyarthaṁ śuddhi puṇyāha-vācanam kariṣye. As an ancilliary to this rite I shall perform the sanctification ceremony for the sanctification of mind, body, home and all the accessories of worship.
! vighneśvara udvāsanam | Puṇyāhā Vācanam
Varuṇa āvāhānam
i maṁ me varuṇa śrudhī hava m a dyāca mṛḍaya | tvām a va syurāca ke ||
tat tvā yāmi brahma ṇā vanda mānas ta dā śāste yaja māno ha virbhi ḥ | ahe ḍamāno varuṇe ha bo dhyuru śaguṁ sa mā na āyu ḥ pramoṣīs ||
asmin kumbhe varuṇam dhyāyāmi āvāhayāmi ||
āsanam samarpayāmi | arghyaṁ | pādyam | ācamanam | snānam | vastra artham akṣatām | upavitam | gandham | puṣpaiḥ pūjayāmi — oṁ varuṇāya namaḥ, pracetase, surūpiṇe, apāṁ-pataye, makara-vāhanāya, jalādhipataye, pāśa-hastāya, oṁ varuṇāya namaḥ | dhūpam | dīpam | neivedyam | tām-būlam | karpūra nirajanam |
oṁ jala-bimbāya vidmahe nīla-puruṣāya dhīmahi | tanno varuṇa pracodayāt || yajamāna; bhavadbhiḥ anujñātaḥ puṇyāhaṁ vācayiṣye | ritvik; oṁ vācyatām — Please recite. yajamāna; puṇyāham bhavanto bruvantu | — May this rite be sanctified. ritvik; oṁ puṇyāham astu | — So may it be. yajamāna; karmaṇe svasti bhavanto bruvantu | — May this rite be propitious ritvik; oṁ karmaṇe svasti astu | — So may it be yajamāna; ṛdhi bhavanto bruvantu | — May this rite flourish ritvik; oṁ karma ṛdhyatām | — So may it be
! With the following declarations pour a little water on top of the kumbha.
ṛddhir-astu | samṛddhir-astu | puṇyāha-samṛddhir-astu | śāntir-astu | puṣṭir-astu | tuṣṭir-asti | vṛddhir-astu | avighnam-astu | āyuṣyam-astu | ārogyam-astu | oṁ śivam astu | oṁ śivaṁ karmāstu | oṁ karma samṛddhir-astu | oṁ dharma samṛddhir-astu | oṁ veda samṛddhir-astu | oṁ śāstra samṛddhir-astu | oṁ dhana-dhānya samṛddhir-astu | oṁ putra pautra saṁpad-astu | oṁ iṣṭa-saṁpad-astu |
29
pour a little water out in the nairrti kona
oṁ sakala ariṣṭa nirasanam-astu | oṁ yat pāpaṁ rogaṁ śokam akalyāṇaṁ tat dūre pratihatam-astu | ! Pour on top of the kumbha
sarva śobhanaṁ bhavatu | sarva sampadās santu | oṁ śanno astu dvipade śaṁ catuṣpade || oṁ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ || da dhi krāviṇṇo ākāriṣaṁ ji ṣṇor aśva sya vājina ḥ | su ra bhi no mukhā kara t praṇa āyūguṁṣi tāriṣat || āpo hiṣṭho ma yo bhuva ḥ | tā na ūrje da dhātana | ma he raṇāya cakṣa te | yo va ś-śi vata mo rasa ḥ | tasya bhājayate ha naḥ | u śa tīr-i va mātaraḥ | tasmā ara ṅga māma vaḥ | yasya kṣayāya jinva tha | āpo ja naya thā ca naḥ | hira ṇya varṇā śucayaḥ pāva kā yāsu jātaḥ ka śyapo yāsvindra ḥ | a gniṁ yā garbha ṁ dadhi re virūpās tā na āpa ḥ śaggas syo nā bha vantu || yāsāgu ṁ rājā varu ṇo yāti madhye satyānṛte a va paśya n janānām | ma dhu ścuta ś śuca yo yāḥ pāva kās tā na āpaś śāggas syo nā bha vantu || yāsāṁ de vā di vi kṛṇvanti bha kṣaṁ yā a ntari kṣe bahu dhā bhava nti | yāḫ pṛthi vim paya so ndanti śu krās tā na āpaś śāggas syo nā bha vantu || śi vena mā cakṣu ṣā paśyatāpaś śi vayā ta nuvopa spṛśata tvaca ṁ me | sarvāgu ṁ agnīguṁ ra psu ṣado huve vo mayi varco bala m ojo nidha tta || pava māna s suva rjana ḥ | pa vitre ṇa vica rṣaṇiḥ | yaḥ potā sa pu nātu mā | pu nantu mā deva-ja nāḥ | pu nantu mana vo dhīyā | pu nantu viśva āya vaḥ || jāta vedaḥ pa vitra vat | pa vitre ṇa punāhi mā | śu kreṇa deva dīdya t | agne kratvā kratūgu ṁ ranu | yatte pa vitra m a rciṣi | agne vita tam anta rā | brahma tena punīmahe || u bhābhyām deva savitaḥ | pa vitre na sa vena ca | i dam brahma punīmahe | vai śva de vī pu na tī devyāgāt | yasya i va hvīs ta nuvo vīta pṛṣṭhāḥ | tayā mada ntas sadha m adye ṣu | va yaggas syāma pata yo rayīṇām || vai śvāna ro ra śmibhi r mā punātu | vāta ḥ prāṇene ṣi ro ma’yo bhūḥ | dyāvā pṛthi vī payasā payo bhiḥ | ṛtāva rī ya jñiye mā punītām || bṛhadbhi s savita s tṛbhi ḥ | varṣi ṣṭhair deva manma bhiḥ | agne dakṣai ḥ punāhi mā || yena de va apu nata | yenāpo di vyaṅkaśa ḥ | tena di vyena brahma ṇā | idam brahma punīmahe | yaḥ pāvamānīr a dhyeti | ṛṣi bhi s sambhṛta gu ṁ rasam | sarva gu ṁ sa pūtam a śnāti | sva di tam māta riśva nā || pāva mānīr yo a dhyeti | ṛṣi bhi s sambhṛta gu ṁ rasam | tasmai sara svatī duhe | kṣīraguṁ sa rpir madhūda kam | pāva mānis sva styaya nīḥ | su dughā hi paya svatīḥ | ṛṣi bhis sambhṛto rasa ḥ | brāhma ṇeṣv-a mṛtagu ṁ hi tam | pa va mānīr di śantu naḥ | i mam lo kam atho a mum | kāmān sama rdhayantu naḥ | de vīr de vaiḥ sa mābhṛtāḥ || pāva mānis sva styaya nīḥ | su dughā hi ghṛta ścuta ḥ | ṛṣi bhis sambhṛto rasa ḥ | brāhma ṇeṣv-a mṛtagu ṁ hi tam | yena de vāḥ pa vitre ṇa | ātmāna m pu nate sadā | tena sa hasra dhāreṇa
30
| pāva mānyaḥ pu nantu mā || prājāpa tyaṁ pa vitram | śa todyāmaguṁ hira ṇmayam | tena brahma vido va yam | pūtam brahma punīmahe | indra s sunītī sa ha mā punātu | soma s sva styā va ruṇas sa mīcyā | ya mo rājā pramṛṇābhi ḥ punātu mā | jātave dā mo rjaya ntyā punātu | oṁ bhūrbhuva suva ḥ ||
taccha ṁyo rāvṛṇīmahe | gātuṁ ya jñāya | gātuṁ ya jña-pa taye | dai vī sva stir a stu naḥ | sva stir mānu ṣebhyaḥ | ūrdhvaṁ ji gātu bheṣa jam | śanno astu dvi pade | śaṁ catu ṣpade ||
• Varuṇa udvāsanam | • Prokṣaṇam
de vasya tvā savi tuḥ pra sa ve ’śvino r bāhubhyāṁ pūṣṇo hastābhyāguṁ sarasvatyai vāco ya ntur ya ntreṇāgnis tvā sāmrājyenābhisi ñcāmi | drupa dādi venmu mucānaḥ | svi nna-snātvī malād iva | pūtam pa vitre ṇe vājyaṃ | āpa ś śundhantu maina saḥ | oṁ bhūrbhuvasuvaḥ x 3 ||
• Prāśanam āpa idvā u bheṣa jīr āpo amīva cāta nīḥ | āpa s sarvasya bheṣa jīs tā me kṛṇvantu bheṣa jam ||
Invocation of the Gods
1. asmin kumbhe vāṇi hiraṇya-garbhām dhyāyāmi | oṁ vedātmanāya vidmahe, hiraṇya-garbhāya dhīmahi, tanno brahma pracodayāt || oṁ vāgdevyai ca vidmahe, brahma-patnyai ca dhīmahi, tanno vāṇī pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham, vāṇī-hiraṇyagarbhau dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ vāṇī-hiraṇya-garbhābhyāṁ namaḥ 2. asmin kumbhe lakṣmī-nārāyaṇaṁ dhyāyāmi | oṁ nārāyaṇāya vidmahe | vāsudevāya dhīmahi | tanno viṣṇu pracodayāt || oṁ mahādevyai ca vidmahe | viṣṇu patnyai ca dhīmahi | tanno lakṣmī pracodayāt oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham, lakṣmī-nārāyaṇau dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ lakṣmī-nārāyaṇābhyāṁ namaḥ || 3. asmin kumbhe gaurī-maheśvaraṁ dhyāyāmi | oṁ tatpuruṣāya vidmahe | mahādevāya dhīmahi | tanno rudra pracodayāt || oṁ gaṇāmbikāyai vidmahe | mahā-tapāyai dhīmahi | tanno gaurī pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham, gaurī-maheśvarau dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ gaurī-maheśvarābhyāṁ namaḥ ||
31
4. asmin kumbhe durgāṁ devīṁ dhyāyāmi | oṁ kātyāyanāya vidmahe | kanyakumāri dhīmahi | tanno durgi pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham, dūrgām dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ dūrgāyai namaḥ || 5. asmin kumbhe mahā-gaṇapatiṁ dhyāyāmi | oṁ ekadantāya vidmahe | vakratuṇḍāya dhīmahi | tanno danti pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham, mahā-gaṇapatiṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ gaṇapataye namaḥ || 6. asmin kumbhe kṣetra-pālān dhyāyāmi |
bhūta-preta piśācādyair āvṛtam śūla-pāṇinam | āvāhaye kṣetra-pālam karmaṇyasmin sukhāya naḥ ||
oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham, kṣetrapālān dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || om kṣetrapālebhyo namaḥ ||
Aṣṭha-dikpālaka Dhyānam
7. asmin kumbhe pūrva-dikpālakam indraṁ dhyāyāmi | oṁ tat puruṣāya vidmahe | sahasrākṣāya dhīmahi | tanna indraḥ pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, indram dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ indrāya namaḥ || 8. asmin kumbhe āgneya-dikpālakam agniṁ dhyāyāmi | oṁ mahā jvālāya vidmahe | agnim-aghnyāya dhīmahi | tannogniḥ pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, agniṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ agnaye namaḥ || 9. asmin kumbhe dakṣiṇa-dikpālakam yamaṁ dhyāyāmi | oṁ tat-puruṣāya vidmahe | dharma-rājāya dhīmahi | tanno yamaḥ pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, yamaṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata samarpayāmi || oṁ yamāya namaḥ || 10. asmin kumbhe naiṛṛti-dikpālakam niṛṛtiṁ dhyāyāmi | oṁ tat-puruṣāya vidmahe | preta-rājāya dhīmahi | tannaḥ niṛṛti pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, niṛṛtiṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ nairṛtaye namaḥ || 11. asmin kumbhe paścima-dikpālakam varuṇaṁ dhyāyāmi | oṁ jala-bimbāya vidmahe | nīla-puruṣāya dhīmahi | tanno varuṇa pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, varuṇaṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ varuṇāya namaḥ || 12. asmin kumbhe vāyavya- dikpālakam vāyuṁ dhyāyāmi | oṁ pavana puruṣāya vidmahe | sahasra mūrtaye ca dhīmahi | tanno vāyuḥ pracodayāt oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, vāyuṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi,
32
sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ vāyave namaḥ || 13. asmin kumbhe uttara- dikpālakam kuberaṁ dhyāyāmi | oṁ tat-puruṣāya vidmahe | dhana-rājāya dhīmahi | tanno kubera pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, kuberaṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ kuberāya namaḥ || 14. asmin kumbhe aiṣānya- dikpālakam īśānaṁ dhyāyāmi | oṁ tat-puruṣāya vidmahe | mahādevāya dhīmahi | tanno īśānaḥ pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, īśānaṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ īṣāṇāya namaḥ ||
Navagraha Dhyānam
15. asmin kumbhe sūrya-graham dhyāyāmi | oṁ bhāskarāya vidmahe | mahā-dyuti-karāya dhīmahi | tanno āditya pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, sūryam dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ sūryāya namaḥ || 16. asmin kumbhe candra-graham dhyāyāmi | oṁ niśā-karāya vidmahe | kalā-nāthāya dhīmahi | tannaś-candra pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, candram dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ somāya namaḥ || 17. asmin kumbhe aṅgāraka-graham dhyāyāmi | oṁ aṅgārakāya vidmahe | bhūmi-putrāya dhīmahi | tanna kuja pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, aṅgārakaṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ kujāya namaḥ || 18. asmin kumbhe budha-graham dhyāyāmi | oṁ saumya-karāya vidmahe | soma-sutāya dhīmahi | tanno budha pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, budhaṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ budhāya namaḥ || 19. asmin kumbhe bṛhaspati-graham dhyāyāmi | oṁ surācāryāya vidmahe | sura-śreṣṭhāya dhīmahi | tanno guru pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, bṛhaspatiṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ gurave namaḥ || 20. asmin kumbhe śukraṁ dhyāyāmi | oṁ bhārgavāya vidmahe | bhṛgu-sutāya dhīmahi | tannaś-śukra pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, śukraṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ śukrāya namaḥ || 21. asmin kumbhe sanaiścara-graham dhyāyāmi | oṁ paṅgu-pādāya vidmahe | kāka-dhvajāya dhīmahi | tannaś-śanaiścara pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, sanaiścaraṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ śanaiścarāya namaḥ || 22. asmin kumbhe rāhu-graham dhyāyāmi |
33
oṁ nāga-rūpāya vidmahe | siṁhi-putrāya dhīmahi | tanno rāhu pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, rāhuṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ rāhave namaḥ || 23. asmin kumbhe ketu-graham dhyāyāmi | oṁ citra-varṇāya vidmahe | citra-guptāya dhīmahi | tanno ketu pracodayāt || oṁ bhūr bhuvas suvaḥ, sāṅgam sāyudham saśaktim, ketuṁ dhyāyāmi, āvāhayāmi, sthāpayāmi gandhakṣata puṣpāṇī samarpayāmi || oṁ ketave namaḥ ||
Vāstu Puruṣa Pūjanam
vāstu martyo mahākāyaḥ kṛṣṇāṅgo rakta-locanaḥ | eka-vaktro dvi-bāhuśca barbarāṅgañca durdharaḥ || āvāhayāmyahaṁ vāstuṁ vajra-deho mahā-balam | viśvambaraṁ nāga-rūpaṁ bhū-bhār-arpita mastakam || āgaccha bhagavan vāsto sarva devair adhiṣṭita | bhagavan kuru kalyāṇam gṛhe-smin sannidho bhava ||
oṁ kṣrāṁ kṣrīṁ kṣrūṁ kṣraiṁ kṣrauṁ kṣraḥ hṛīṁ vāstu-pataye ihāgaccha ihā tiṣṭa || oṁ hṛīṁ vāstu pataye namaḥ ||
O Vastu who appears in the form of a man, of aweful appearance, having a huge body, dark complexion and red eyes. With one face and two arms, hard to contain. I Invoke you O Vastu with the adamantine body of great strength, clothed in space, manifest as a Naga, supporting the earth on your head. Please come hither O Lord Vastu, the one in whom all the Devas are established, grant us your Grace and be present in this homestead.
Maṇḍala devatā āvāhaṇam
oṁ aṁśu-māline namaḥ dhyāyāmi āvāhayāmi || jhaṣa-dhvjāya | kumārāya | vināyakāya | aśvibhyām | candrāya | durgāyai | sapta-mātṛbhyo | sthāṇave | viṣṇave | brahmaṇe || svāminaḥ sarva-jaganāthāḥ yāvāt pūjāvasānakam | tāvāt yūyam prīti bhāvena kumbhe/maṇḍale sannidhim kuruta || āvāhitā bhavata | sthāpitā bhavata | sannidhā bhavata | sannirudhā bhavata | sannihitā bhavata | avaguṇṭhitā bhavata | prasīdata ||
Upacāras
āvāhitānāṁ sarvāsāṁ devatānāṁ āsanam samarpayāmi | arghyam samarpayāmi ................... puṣpamālikām samarpayāmi | puṣpai pūjayāmi || Vāstu-laghu-nāmavalli — oṁ asi-carma-dharāya namaḥ | kapilāsyāya | bhīṣaṇāya | rakta-locanāya | koṭa-rakṣāya | lamba-karṇāya | dīrgha-jaṅghāya | mahodarāya | aśva-tuṇḍāya | kāka-kaṇṭāya | vajra-bāhave | vratānta-kāya | smita-vaktrāya | kṛṣṇa-dehāya | śveta-vastrāya | su-veṣṭine | rakta-keśāya | mahā- pāṇaye | tīkṣṇa-daṁṣṭrāya ||
34
Vāstu nāmavalli
oṁ vāstu puruṣāya namaḥ | mahākāya | kṛṣṇāṅgāya | aruṇākṣāya | vastraika-dhāraṇāya | dvibāhave | vajra-dehāya | surāsurākārāya | eka-vaktrāya | barbarāṅgāya || 10 || durdharāya | vibhraśma-śiśiroruhāya | aiśānya sthita mastakāya | krudhāya | kūrpari-kṛta-jānu-dvayāya | kṛtāñjalī-puṭāya | kalyānāya | adho-vaktrāya | śiva-netrodbhavāya | ghora-rūpāya || 20 || vāstu-śāstrādhipataye | cutuḥ ṣaṣṭhi maṇḍalādhyakṣāya | dharaṇī-sutāya | bali-priyāya | rakta-keśāya | vāstu-maṇḍala-madhya-gāya | vāstu-devāya | trailokya-rakṣakāya | trātre | varadāya || 30 || vañcitārtha-pradāya | bhaktānam abhayaṅkarāya | bhakta-vatsalāya | śubhāya | homārcana-prītāya | prabhave | udumbara-samit-priyāya | marīcyānna-priya-mānasāya | dikpāla-paribhūṣitāya | gṛha-nirmāṇa-sahāyakāya || 40 || gṛha-doṣa-nivartakāya | kuliśāyudha-bhūṣaṇāya | kṛṣṇa-vastra-dharāya | āyur-bala-yaśodāya | māṣa-bali-priyāya | dīrgha-netrāya | nidrā-priyāya | dāridrya -haraṇāya | sukha-śayānandāya | saubhāgya-dāya || 50 || vāstoṣpataye | sarvāgama-stutāya | sarva-maṅgalāya | oṁ vāstu puruṣāya namaḥ ||
Uttara Pūjā
dhūpaṁ | dīpaṁ | naivedyam | tāmbūlam | ānanda karpūra nirājanam || oṁ vāstu puruṣāya vidmahe | bhūmī-putrāya dhīmahi | tanno vāstu pracodayāt ||
karpūra nirājana anantaram punar ācamaniyam samarpayāmi ||
Prārthana
vāstu martyo mahākāyaḥ kṛṣṇāṅgo rakta-locanaḥ | eka-vaktro dvi-bāhuśca barbarāṅgañca durdharaḥ ||
O Vastu who appears in the form of a man, of aweful appearance, having a huge body, dark complexion and red eyes. With one face and two arms, incomprehensible.
pūjito'si mayā vāsto homādyair arcanaiḥ śubhaiḥ | prasīda pāhi viśveśa dehi me gṛhajaṁ sukham ||
You has been propitiated by my O Vastu, through these various auspicious offerings. Have compassion on me and bless me Lord of Space, grant me domestic happiness.
vāstu-deva namastubhyaṁ bhūśayyā'bhirata prabho | mad gṛhaṁ dhana-dhānyādyaiḥ samṛddhaṁ kuru sarvadā ||
Obeisance to you O Lord Vastu, pervading this space. Please grant me the perpetual increase of domestic prosperity
deveśa vāstu-puruṣa sarva vighna-vināśaka | śāntiṁ kuru sukhaṁ dehi sarva kāmān prayaccha me ||
O Vastu Purusha, foremost of the Devas, the remover of obstacles. Grant me peace and happiness, grant me the actualization of aims.
35
j VĀSTU HOMAM (Vaidika) j
Pūrvāṅgam Gaṇapati Pūjā, Puṇyāha vācanam Agni-mukham
oṁ bhūr bhuvas suvaḥ mṛḍa-nāma agniṁ āvāhayāmi ||
! Establish the fire and perform all the rites up to åjyabhåga. ! With each of the following mantras offer four oblations of ghee.
oṁ vāsto ṣpate prati jānīhyāsmān svāve śo a namīvo bha vā naḥ | yatvema he prati tanno juṣasva śaṁ no edhi dvipade śaṁ catu ṣpade svāhā ||
oṁ vāsto ṣpate śa gmayāsaguṁ sadā te sakṣīmahi raṇvayā gātu matyā | āvaha kṣeme u ta yoge va raṁ no yūyaṁ pāta sva stibhi s sadā nas svāhā ||
oṁ vāsto ṣpate pra tara ṇo na edhi gobhir aśve bhirindo | a jarāsas te sa khye syāma pi teva pu trān prati no juṣasva svāhā ||
oṁ amī vahā vāṣto ṣpata viśvā rūpāṇyāvi śan | sakhā su śeva edhi nas svāhā ||
oṁ a bhi vo arce po ṣyāva to nṛn vāsto ṣpati ṁ tvāṣṭāra ṁ rarāṇaḥ | dhanyā sa joṣā dhi ṣaṇā namo bhi r vana spatīr oṣa dhī rāya eṣe svāhā ||
oṁ vāsto ṣpate dhru vā sthūṇāṁ ‘sa traṁ so myānām | dra pso bhe ttā pu rāṁ śaśva tīnām indro munīnāṁ sakhā svāhā ||
! Offer oblations with the puruṣa sūkta.
sa ha sra śīrṣā puru ṣaḥ | ......... atya tiṣṭhad daśāṅgu lam || 1 || puru ṣa e vedaguṁ sarvaṁ | .......... ya d anne nā ti roha ti || 2 || etāvān asya mahimā | ............. tri pād a syām ṛta m di vi || 3 || tri pād ūrdhva udai t puru ṣaḥ | ........ sāśa nāna śa ne a bhi || 4 || tasmād vi rāḍ a jāyata | ....... pa ścād bhūmi m atho pu raḥ || 5 || yat puru ṣeṇa ha viṣā | ......... grīṣma i dhmaś śa rad-ha viḥ || 6 || sa ptāsyāsan pari dhāya ḥ | ..... aba dhna n puru ṣam pa śum || 7 || tam ya jñam ba rhiṣi praukṣa n | ....... sādhyā ṛṣa yaś ca ye || 8 || tasmād ya jñāt sa rva huta ḥ | ....... āra ṇyān grāmyāśca ye || 9 || tasmād ya jñāt sa rva hu taḥ | ........... yaju s tasmād ajāyata || 10 || tasmād aśva ayājanta | ................. tasmāj jātā a jā vaya ḥ || 11 || yat puru ṣaṁ vya dadhuḥ | ........... kā vūrū pādā vucyete || 12 || brāhma ṇo ’sya mukha m āsīt | .....pa dbhyāguṁ śūdro a jāyata || 13 || ca ndramā mana so jātaḥ | ................ prāṇād vāyur a jāyata || 14 || nābhyā āsīd a ntari kṣam | ............ tathā lo kāguṁ a kalpayan || 15 ||
36
vedāham e taṁ puru ṣaṁ ma hāntam | . nāmāni kṛtvā’bhi vada n yadāste || dhātā pu rastād yam u dāja hāra | ... nānyaḥ panthā aya nāya vidyate || 17 ya jñena ya jñam a yajanta de vāḥ | ... yatra pūrve sādhyās santi de vāḥ || 18 ! Offer oblations with the navagraha sūkta
Navagraha Homaḥ
āsa tyena raja sā varta māno nive śaya nn a mṛta martya ñca | hi ra ṇyaye na savi tā rathe nā-de vo yāti bhuva nā vi paśyan svāhā || a gniṁ dūtaṁ vṛṇīmahe hotāraṁ vi śvave dasam | a sya ya jñasya su kratuggas svāhā || yeṣām īśe paśu pati ḥ paśūnāṁ catu ṣpadām u ta ca dvi padām | niṣkrīto ’yaṁ ya jñiya ṁ bhāgam e tu rāyas-poṣā yaja mānasya santu svāhā ||
a gni-mūrddhā di vaḥ ka kut-pati ḥ pṛthi vyā a yam | a pāgm retāg m si jinvati svāhā || syo nā pṛthivi bhavā-nṛkṣa rā ni veśa nī | yacchāna ś-śarma sa prathās svāhā || kṣetra sya pati nā va yagm hi tene va jayāmasi | gāmaśva ṁ poṣayi ntvā sa no mṛḍāt īdṛśe svāhā ||
prava ś-śu krāya bhānave bharadhvam | ha vyaṁ ma tiṁ cāgnaye supūtam | yo daivyāni mānu ṣā ja nūgm ṣi | antar-viśvāni vidma nā jigāti svāhā || i ndrāṇīm āsu nāri ṣu su patnīm a ham a śravam | na hya syā apa rañca na ja rasā mara te pati ḥ svāhā || indra ṁ vo vi śvata spati havāmahe jane bhyaḥ | a smāka m astu keva las svāhā ||
āpyāyasva same tu te vi śvata s-soma vṛṣṇi yam | bhavā vāja sya saṅga the svāhā || a psu me somo abravīda ntar-viśvāni bheṣa jā | a gniñca vi śva śa ṁbhuva m āpa śca vi śva bhe ṣajīḥ svāhā || gau rīm i māya sali lāni takṣa t-yeka padī dvi padī sā catu ṣpadī | a ṣṭā-pa dī nava -padī babhūvuṣī sa hasrākṣarā para me vyo man svāhā ||
udbu dhyasvāgne prati jā gṛhyenam iṣṭā pūrte sagm sṛjethām a yañca | puna ḥ kṛṇvagm stvā pi tara ṁ yuvānam a nvātāgm sīttvayi tantu m-e tam svāhā || i daṁ viṣṇu r vica krame tre dhā nida dhe pa dam | samūḍham asya pāgm su re svāhā || viṣṇo r a rāṭa m asi viṣṇo ḥ pṛṣṭham a si viṣṇo ḥ śñaptre stho viṣṇo s-syūr-a si viṣṇo r dhru vam-a si vaiṣṇa vam-a si viṣṇa ve tvā svāhā ||
37
bṛha spate ati yada ryo arhād dyu mad-vi bhāti kratu ma j-jane ṣu | yaddīdaya cchava sarta prajāta tad-a smāsu dravi ṇan dhehi ci tram svāhā || indra marutva i ha pāhi soma ṁ yathā śāryāte api bas-su tasya | tava praṇītī tava śūra -śarma n-nāvi vā santi ka vaya s-suya jñāḥ svāhā || brahma jajñānaṁ pra tha maṁ pu rastād visīma tas-su ruco ve na āvaḥ | subu dhniyā upa mā a sya vi ṣṭhās-sa taśca yoni m asa taśca viva ḥ svāhā ||
śanno de vīr a bhiṣṭa ya āpo bhavantu pītaye | śaṁyor a bhisra vantu naḥ svāhā || prajāpate na tvade tānya nyo viśvā jātāni pari tā ba bhūva | yat kāmaste juhu mastanno astu va yagm syāma pata yo rayīṇām svāhā || i maṁ ya ma prasta ramā hi sīdāṅgi robhiḥ pi tṛbhi ḥ saṁvidānaḥ | ā tvā mantrāḥ kaviśa stā va hantve nā rājan ha viṣā mādayasva svāhā ||
kayā naści tra ābhu va dūtī sa dā vṛdha s-sakhā | kayā śaci ṣṭhayā vṛtā svāhā || āyaṅ-gauḥ pṛśni r-akramīdasa nan-mātara ṁ puna ḥ | pi tara ñca pra yant-suva ḥ svāhā || yatte de vī niṛṛtir āba bandha dāma grīvāsva vica rtyam | i dam te tad-viṣyāmyāyu ṣo na madhyādathā jīvaḥ pi tuma ddhi pramu ktaḥ svāhā ||
ke tuṁ kṛṇvanna ke tave peśo maryā ape śase | samu ṣadbhi r-ajāyathāḥ svāhā || bra hmā de vānāṁ pada vīḥ ka vīnām ṛṣi r viprāṇāṁ mahi ṣo mṛgāṇām | śye no gṛdhrāṇāgm svadhi ti r vanānāgm somaḥ pa vitra m atye ti rebhan svāhā || saci tra ci traṁ citayan tama sme citra kṣatra ci trata maṁ vayo dhām | ca ndraṁ ra yiṁ pu ru vīra ṁ bṛhantaṁ candra ca ndrābhi r gṛṇa te yu vasya svāhā ||
Aṣṭha-dik-pālaka Homaḥ
tra tāram indra m avi tāra m indra gu ṁ have have su hava gu ṁ śūra m indram | hu ve nu śa kraṁ pu ruhūtam indragu ṁ sva sti no ma ghavā dhātvindra svāhā ||
tvanno agne varu ṇasya vi dvān de vasya heḍo ‘va yāsi siṣṭhāḥ | yaji ṣṭho vahni tama ś-śośucāno viśvā dveṣāgu ṁsi pramu m ugdhya smat svāhā ||
su gan na ḥ panthām abha yaṁ kṛṇotu | yasmi n nakṣa tre ya ma eti rājā | yasmi n nenam a bhyaṣi ñcanta de vāḥ | yad a sya ci tragum ha viṣā yajāma svāhā ||
asu nvan tam aya jāmanam iccha ste nasye tyām anvi hi taka rasya | a nyam a smad i ccha sā ta i tyā namo devi nirṛte tubhya m astu svāhā || tat tvā yāmi brahma ṇā vanda mānas ta dā śāste yaja māno ha virbhi ḥ | ahe ḍamāno varuṇe ha bo dhyuru śaguṁ sa mā na āyu ḥ pramoṣīḥ svāhā ||
ā no ni yudbhi ś śa tinībhir adhva raṁ sa ha sriṇībhi r upa yāhi ya jñam | vāyo a smint sava ne mādayasva svāhā ||
38
va yagum so ma vra te tava mana s ta nūṣu bibhra taḥ | pra jāva nto aśīmahi svāhā ||
tam īśāna ṁ jaga tas ta sthuṣa s pati ṁ dhiyaṁ ji nvam ava se hūmaye va yam | pūṣā no yathā veda sāma sa dvṛdhe ra kṣi tā pāyur ada bdhas sva staye svāhā
Pañca Varuṇa Homaḥ
i maṁ me varuṇa śrudhī hava m a dyāca mṛḍaya | tvām a va syurāca ke svāhā || varuṇāyedam na mama ||
tat tvā yāmi brahma ṇā vanda mānas ta dā śāste yaja māno ha virbhi ḥ | ahe ḍamāno varuṇe ha bo dhyuru śaguṁ sa mā na āyu ḥ pramoṣīs svāhā || varuṇāyedam na mama ||
tvanno agne varu ṇasya vi dvān de vasya heḍo ‘va yāsi siṣṭhāḥ | yaji ṣṭho vahni tama ś-śośucāno viśvā dveṣāgu ṁsi pramu m ugdhya smat svāhā || agni-varuṇābhyām idaṁ na mama ||
sa tvanno agne ‘va mo bha vo ti nedi ṣṭho a sya u ṣaso vyu ṣṭau | ava yakṣva no varu ṇaguṁ rarāṇo vīhi mṛḍīkaguṁ su havo na edhi svāhā || agni-varuṇābhyām idaṁ na mama ||
tvam a gne a yāsya yāsan manasā hi taḥ | a yāsan ha vyam ūhiṣe yāno dhehi bheṣajaggas-svāhā || agni-ayase idaṁ na mama ||
! Offer the jayādi oblations. Uttarāṅgam
oṁ prajāpate na tvad e tānyanyo viśvā jātāni pari tā ba bhūva | yat kāmas te juhu mas tanno astu va yaggas syāma pata yo rayīṇāgass svāhā || prajāpataya idaṁ na mama || O Lord of Beings, you alone can comprehend all these created forms, and none beside you. Grant us our heart's desire when we invoke you, may we become the lords of rich possessions. (VS. 10;20)
oṁ bhūs- svāhā | agnaye idaṁ na mama || oṁ bhuvas- svāhā | vāyave idaṁ na mama || oṁ suvas- svāhā | sūryāya idaṁ na mama ||
yad a sya karma ṇo ’tyarīrica ṁ yad vā nyūnam i hāka ram | agniṣṭa t sviṣṭa -kṛd vidvān sarvaguṁ svi ṣṭa gam suhu tam karotu svāhā | agnaye sviṣṭakṛtedam na mama || Whatever there has been done that is superfluous or deficient in this sacrifice, you know it all, please accept it as complete O Agni Svistakrta.
Paridhi pariharaṇam;
! Offer the paridhis into the fire after having dipped them in ghee; the middle one first followed by the three others.
39
Samsrāva Homaḥ
! Fill the sruva with ghee then cover with the sruk then offer a continuous stream of ghee;
svāhā || vasubhyo rudrebhya āditebhyaḥ saṁsrāva bhāgebhyaḥ idaṁ na mama ||
om bhūr-bhuvas-suvas-svāhā | prajāpataye idaṁ na mama ||
Prāyaścitta Saṅkalpam — oṁ pūrvokta guṇa viśeṣeṇa visiṣṭhāyāṁ asyāṁ śubha tithau mama upāta samasta durita-kṣaya dvārā [bhagavad ājñayā bhagavad kaiṅkarya rūpeṇa] asmin vāstu homa karmaṇi avijñāta prāyaścitta ādīni kariṣye || On this auspicious day characterized by the afore mentioned Astrological parameters, with the sanction of the Supreme Person and as service to Him alone , in this rite of VASTU SHANTI I shall now make the atonement offerings.
anājñātaṁ yad ajñātaṁ yājñasya kri yate mithu | agne tada sya ka lpa ya tvaguṁ hi vettha ya thā tathagass svāhā || agnayedam na mama || Whatever error I may have committed in this sacrifice, knowingly or unknowingly, O Agni you know full well, please amend it and make it perfect. (TB.3.7.11.5.)
puru ṣa sammito ya jño ya jñaḥ puru ṣa sammitaḥ | agne tada sya ka lpa ya tvaguṁ hi vettha yathā tathagass svāhā || agnayedam na mama || The Supreme Lord is coequal with Sacrifice, the Sacrifice is coequal with the Lord. O Agni you know full well, please amend it and make it perfect. (TB.3.7.11.5)
yat pāka tra manasā dīna da kṣā na | ya jñasya ma nvate martāsaḥ | agni ṣṭad hotā kra tu -vid vijānan yaji ṣṭho de vāguṁ kra tu śo ya jāti svāhā || agnayedam na mama || Since we humans of feeble energies, with immature minds, are unacquainted with the correct procedure of sacrifice, may the Mystic Fire who is skilled in the rites, well knowing all that is to be done, the best offerer, offer worship (on our behalf) according to fit season. (RV.10.2.5a)
oṁ bhūs- svāhā | agnaye idaṁ na mama || oṁ bhuvas- svāhā | vāyave idaṁ na mama || oṁ suvas- svāhā | sūryāya idaṁ na mama ||
Saṅkalpam — asmin vāstu homa karmaṇi madhye saṁbhāvita samasta doṣa prāyaścittārthaṁ sarva prāyaścittam hoṣyāmi || For all shortcomings that occurred during the course of this sacrifice I now offer final atonement and expiation.
om bhūr-bhuvas-suvas- svāhā | prajāpataye idaṁ na mama | om śrī viṣṇave- svāhā | viṣṇave paramātmane idaṁ na mama | oṁ rudrāya paśupataye svāhā | rudrāya paśupataye idaṁ na mama ||
40
Pūrṇahuti
Saṅkalpam — oṁ pūrvokta guṇa viśeṣeṇa visiṣṭhāyāṁ asyāṁ śubha tithau mama upāta samasta durita-kṣaya dvārā [bhagavad ājñayā bhagavad kaiṅkarya rūpeṇa] asmin vāstu homa karmaṇas saṁpūrṇa phala prāptyārthaṁ mṛḍa nāmāgnau pūrṇāhutiṁ hoṣyāmi | tadanantaraṁ sāṅgata siddhyarthaṁ vasorddhārāṁ hoṣyāmi ||
oṁ pūrṇāhu tim u tta māṁ ju hoti | sarvaṁ vai pūrṇā-hu tiḥ | sarva m evāpno ti | atho i yaṁ vai pūrṇā-hu tiḥ | a syām e va prati-tiṣṭhati svāhā || agnaye vauṣaṭ ||
He sacrifices the best of final oblations; Totality is the final oblation; through that everything is obtained ; therefore is this, that final oblation; in this is it established.
Vasordhāra Homaḥ
oṁ sapta te agne sa midha s sa pta ji hvās sapta ṛṣayaḥ sapta dhāma pri yāṇi | sa pta hotrā sapta -dhā tvā ya ja nti sa pta yoni r āpṛṇasva ghṛte na svāhā || agnaye saptavatedaṁ na mama || Seven are your faggots O Agni, seven your tongues, seven the seers and seven the beloved locations. Seven are the priests that oblate to you, seven are the sources, with this oblation of ghee grant us protection.
! Prāṇāyāma & Pariśecanam
adi te’nva magass sthāḥ | anuma te’nva magass sthāḥ | sara sva te’nva magass sthāḥ | deva savi taḥ prāsāvīḥ ||
Aditi has granted us permission, Anumati has granted permission. Sarasvati has granted permission, Deva Savita has impelled us.
! Valediction of Varuna from the pranita patra
varuṇāya namaḥ sakala arādhanai svarcitam | yathā-‐sthānam …. O Varuna I offer you all my homage, please depart where you will, for Glory, well-‐being and the hope that you will return.
! Pouring out of the water
prācyāṁ di śī de vā ṟtvijo mārjayantām || In the eastern quarter may the gods, the priests make me bright. dakṣiṇa sya di śī māsāḥ pi taro mārjayantām || In the southern quarter may the months, the manes make me illustrious. pratīcyāṁ di śī gṟhāḥ paśavo mārjayantām || In the western quarter may the houses, the cattle make me illustrious. udīcyāṁ di śyāpa oṣa dhayo mārjayantām || In the northern quarter may the waters, the plants, the trees make me illustrious. ūrdhvāyāṁ di śī ya jña sa ṁva tsaro ya jña-patir mārjayantām || In the zenith may the sacrifice, the year, the Lord of Sacrifice make me illustrious.
oṁ va iśvāna rāya vi dmahe | lālīlāya dhīmahi | tanno agniḥ praco dayāt ||
41
We cognize the Mystic Fire within the soul of all beings, may that Illuminator enlighten us.
Homage to Agni agne naya su pathā rāye a smān viśvāni deva va yunāni vi dvan | yu yo ∞ya smaj-ju hurāṇam eno ∫ūyi ṣṭhānte nama uktim vi∞ema || oṁ agnaye namaḥ | agniṁ ātmanyudvāsayāmi || O Refulgent Agni you possess all kinds of knowledge and are therefore wise. Lead us in a goodly path to the wealth of Beatitude. Keep away from us corrupting sin which stands in the way of our attainment. We offer you many salutations. Om Obeisance to Agni -‐ I return you to your place within my heart
Prārthana namaste gārhapatyāya namaste dakṣiṇāgnaye | namaḥ āhavanīyāya mahā vedyai namo namaḥ ||
Reverence to the Garhapatya fire , reverence to the dakshina fire. Reverence to the Ahavaniya fire and to the Main Altar I pay repeated reverence.
kāṇḍa-dvayopapādhyāya karma brahma svarūpiṇam | svargāpavarga rūpāya yajñeśāya namo namaḥ ||
I pay my obeisances to the Lord of Sacrifices who is manifest in the form of the twin divisions of the Vedas relating to Action (karma-‐kanda) and to Knowledge (Brahma-‐kanda) which are the causes of heaven and liberation respectively.
yajñeśācyuta govinda mādhava ananta keśava | kṛṣṇa viṣṇo hṛṣīkeśa vāsudeva namo'stu te ||
Salutations to you O Krishna, the Lord of Sacrifice, The All-‐pervading One, the Lord-‐of-‐the-‐senses, the Eternal One, the Consort of Lakshmi, the Indweller, and Lord of the Universe.
mantra hīnaṁ kriyā hīnaṁ bhakti hīnaṁ hutāśana | yad hutaṁ tu mayā deva paripūrṇaṁ tad astu te ||
Deficient as this sacrifice is in formulae, methodology and devotion O Agni! Whatever I have offered my Lord, let it be acceptable to you.
prāyaścitta anya śeṣāṇi tapaḥ karmātma kāni vai | yāni teṣām aśeṣāṇāṁ kṛṣṇa anusmaraṇaṁ param ||
There is no other expiation in austerities and other actions whereby everything that is deficient becomes whole other than by the remembrance of the name of Krishna.
yasya smṛtya cā nāmokta tapaḥ yajña kriyādiṣu | nyūnam sampūrṇatām yāti sadyo vande tam acyutam ||
oṁ śrī kṛṣṇa kṛṣṇa kṛṣṇa
Dik Balidānam see page 10
! The deities are valedicted and the kumbha disassembled – the water is then sprinkled in every room of the house.
42
j KŪPA TAḌĀGA PRATIṢṬHA VIDHIḤ j
! To the west of the well or tank erect the maṇḍapa with a madhyavedi and the grahavedi in
the NE. ! On the center vedi draw the sarvatobhadra maṇḍapa, from the left hand side establish four
kalaśas at the corners of the vedi. ! In the center establish the śānti kalaśa.
1. Anujñā
Saṅkalpam (for a well) hariḥ oṁ tatsat | …….. mama yajamāna śrī ________ śarmaṇaḥ etat kūpādhikaraṇaka pratyeka jala bindu sama-saṅkhyaka śata varṣāvicchinna svarga kāmaḥ kūpa jalāśayotsarga karma ahaṁ kariṣye || On this auspicious day on behalf of my patron sri ........................ we perform the consecration & dedication of this well, may he dwell in heaven for as many years as there are drops of water in this well. Saṅkalpam (for a tank) hariḥ oṁ tatsat .......... mama yajamāna śrī ________śarmaṇaḥ catur-arṇavānta mahī dāna janya puṇya sama puṇya prāpti divya kāma samanvitātma kartṛ varuṇa loka gamana kāmaḥ puṣkariṇī jalāśayotsarga makhenā'haṁ yakṣye || On this auspicious day on behalf of my patron sri ........................ we perform the consecration and dedication of this tank. Through this auspicious act, may he obtain the same merit as accrues to one who gives away land surrounded by four seas, and may he obtain to the region of Lord Varuna. 2. Karmāṅga Abhyudayam [nāndī]
oṁ eko viṣṇur mahad bhūtaṁ pṛthak bhūtāny anekaśaḥ | trīn lokān vyāpya bhūtātmā bhuṅkte viśvabhug avyayaḥ ||
Vishnu is the unique and unparalleled deity in that he pervades the great elements of different kinds and the three worlds of existence. He is the Supersoul of all beings and their Protector. He transcends all of them and is not touched by their defects thus He enjoys supreme bliss.
oṁ namo brahmaṇya devāya go-brāhmaṇa hitāya ca | jagad-hitāya kṛṣṇāya govindāya namo namaḥ || oṁ devatābhyaḥ pitṛbhyaśca mahāyogībhya eva ca | namas svāhāyai svadhāyai nityam eva namo namaḥ ||
Saṅkalpaḥ Hariḥ oṁ tatsat | govinda ………….. saṅkalpita karmāṅgatayā abhyudayaṁ hiraṇya-rūpeṇa adya kariṣye || apa upaspṛśya || On this auspicious day with the sanction of the Supreme Being and as service to Him alone, [in order to absolve myself of all sins and to please the Supreme Lord] I now, as an ancilliary to …………. perform the memorial rite to my ancestors through charity.
43
Dānam
hiraṇyagarbha garbhasthaṁ hema bīja vibhāvasoḥ | ananta puṇya phaladam ataḥ śāntiṁ prayaccha me ||
adya saṅkalpita …. karmāṅga bhūte’sminn abhyudaye satya-vasu saṁjñaka viśvedeva – abhyudaya saṁrakṣaka śrī mahā viṣṇu sahita, nāndī śobhana devatā prītyarthaṁ, idaṁ āgneyaṁ hiraṇyaṁ satya-vasu saṁjñaka viśvedeva abhyudaya saṁrakṣaka śrī mahā viṣṇu sahita, nāndī śobhana devatā svarūpebhyāh brāhmaṇebhyaḥ saṁpradade na mama ||
nāndī śobhana devatāḥ pitaraḥ prīyantām || ! give the money to the brahmins
svāminaḥ mayā hiraṇyena kṛtaṁ abhyudayikaṁ saṁpannam | [susaṁpannam] || May this memorial rite to my ancestors done through these offerings be acceptable.
iḍā deva hūr manu r ya jñanīḥ bṛha spati ḥ uktāma dāni śa gu ṁ si ṣa t viśve de vaḥ sūkta -vācaḥ pṛthi vi mātar mā mā higuṁ sīḥ madhu maniṣye madhu janiṣye madhu vakṣyāmi madhu vadiṣyāmi madhu -matiṁ deve bhyaḥ vāca m udyāsaguṁ śu śru ṣeṇyāṁ ma nu ṣye bhyas taṁ mā de vā a vantu śobhāya i pi taro'nu madantu || Ida summons the gods, Manu leads the sacrifice, Brihaspati recites the chants and acclamations. The All-‐gods recite the hymns, O Earth Mother do not harm me. Of sweetness shall I think, sweetness shall I produce, sweetness shall I proclaim, sweetness shall I speak, may I utter speech full of sweetness for the gods and acceptable to men, may the gods aid me to radiance may the manes rejoice in me. TS.3.3.2 iḍā ehi | a diti ehi | sara sva tyehi | śobhanaṁ śobhanam | Come O Ida! Come Sarasvati! May all be well
manas-samādhīyatām | [samāhita manasaḥ smaḥ] Reverend sirs may you be gratified.
prasīdantu bhavantaḥ | [prasannāḥ smaḥ] Reverend sirs may you be gratified.
śrīrastviti bhavanto bruvantu || [astu śrīḥ] Reverend sirs may we obtain wellbeing.
puṇyāha bhavanto bruvantu || [puṇyāham] Reverend sirs may we be sanctified.
ṛdhyāsmā ha vyair nama so pa sadya | mi tram de vaṁ mi tra dheya ṁ no astu | a nūrādhān ha viṣā va rdhaya ntaḥ | śa taṁ jīvema śa rada s-savīrāḥ ||
[dīrghāyuṣyam-astu] || TB.3.1.2.1a May we prosper, having approached with oblations with salutations, may the radiant Supreme Being be our support. May His bliss-‐bestowing Grace with oblations ever increase, may we live a hundred autumns in the company of our heroes.
44
namas sadase namas sada sa s-pata ye nama s sakhīnām puro gāṇāṁ cakṣu ṣe namo di ve nama ḥ pṛthi vyai |
I offer obeisance to the assembly, homage to the Lord of the assembly, salutations to the friends who go before, homage to Heaven and to Earth. T. S. 3;2;4
sapratha sa bhāṁ me gopāya | ya ca sabhyās sabhā sada ḥ | tān i ndriyāva ta kuru | sa rvam āyu r u pāsatām ||
May this august assembly afford me its protection, all those who are present here. May they protect my sense organs, I offer my lifelong obeisance. TB. 1.1.10.3.5 3. Bhūtotsādhanam
! Scatter mustard seeds over all the land while reciting the following slokas and ringing the bell.
apasarpantu te bhūte ye bhūtā bhuvi samsthitā | ye bhūta vighna-kartāra-te gacchantvājñāyā hare || apakrāmantu bhūtāni piśācāḥ sarvato diśam | sarveṣām avirodhena brahma karma samārabhe ||
4. Vāstu Pūjā
! If possible establish a vastu-vedi or invoke vastu into a ghata or a salagrama.
oṁ hṛīṁ caturbhujaṁ mahākāyaṁ jaṭāmaṇḍita mastakam | trilocanaṁ karālāsyaṁ hāra kuṇḍala śobhitam || lambodaraṁ dīrghakarṇaṁ lomaśaṁ pītavāsasam | gadā triśūla paraśuṁ khaṭvāṅgaṁ dadhataṁ karaiḥ || asi carma dharaiḥ dhīraiḥ kapilāsyādibhirvṛtam | śatrūṇām antakaṁ sākṣādudyadāditya sannibham || dhyāyet devaṁ vāstu patiṁ kūrma padmāsana sthitam ||
I visualize Vastu Purusha the composite force of the construction, seated in lotus posture, having expansive body, four arms, matted locks, three eyed, awesome bedecked with necklace and earrings, pot-‐bellied, long ears, hairy robed in yellow. In his four hands he holds, a mace, trident, axe, and khatvangam, the warrior holding a sword and shield, surrounded by Kapila and the others, as radiant as the rising sun, the vanquisher of all forces of chaos.
oṁ kṣrāṁ kṣrīṁ kṣrūṁ kṣraiṁ kṣrauṁ kṣraḥ hrīṁ vāstupate ihā gaccha ihā tiṣṭha ||
oṁ hrīṁ vāstupataye namaḥ || Vāstu Arādhanam
! Offer the 16 upacaras — puṣpai pūjayāmi:
asi carma dharāya namaḥ | kapilāsyāya | piṅgakeśāya | bhīṣaṇāya | raktalocanāya |
45
koṭarākṣāya | lambakarṇāya | dīrghajaṅghāya | mahodarāya | aśvatuṇḍāya | kākakaṇṭhāya | vajrabāhave | vratāntakāya ||
! Offer balis with the above mantras.
5. Devatā Āvāhanam
! Then offer puja to ganapati and vishnu, the navagrahas and the dikpalakas.
svāminaḥ sarva-jaganāthāḥ yāvāt pūjāvasānakam | tāvāt yūyam prīti bhāvena kumbhe/maṇḍale sannidhim kuruta || āvāhitā bhavata | sthāpitā bhavata | sannidhā bhavata | sannirudhā bhavata | sannihitā bhavata | avaguṇṭhitā bhavata | prasīdata || Upacāras — āvāhitānāṁ sarvāsāṁ devatānāṁ āsanam samarpayāmi | arghyam samarpayāmi ................... puṣpamālikām samarpayāmi | puṣpai pūjayāmi ||
6. Yupa Sthāpanam
! In the NE. corner of the well area dig a pit and place five ratnas in it and erect a yupa.
7. Varuṇa Āvāhanam
! In a kumbha of water invoke varuna;
i maṁ me varuṇa śrudhī hava m a dyāca mṛḍaya | tvām a va syurāca ke ||
tat tvā yāmi brahma ṇā vanda mānas ta dā śāste yaja māno ha virbhi ḥ |
ahe ḍamāno varuṇe ha bo dhyuru śaguṁ sa mā na āyu ḥ pramoṣīḥ || O Lord Varuna listen now to my invocation. Be gracious even now. I approach you seeking your protection. O Varuna! Praised by Vedic hymns, may I reach your refuge for which I long, through these oblations. I offer you abundant praise, withhold your anger now and enlighten us. Hail! ( RV 4.1.5 TS 2.5.12.3)
oṁ āyāhi bhagavan deva toya mūrte jaleśvara | śaṅkha kundendu varṇābha makara-dhvaja pāśa-dhṛk || yajñe tu saritāṁ nātha sarva pāpa praṇāśana | mayāsmin nimite kūpe sānnidhyam upakalpaya ||
oṁ varuṇa ihāgaccha iha tiṣṭha O Lord Varuna All-‐pervading Lord of truth in the form of vapour, the colour of white conch, bearing the noose of attachment and waving the banner of the crocodile. O Lord of rivers absolve us of our sins, and please take up thy abode in these waters. Having invoke Varuna offer 16 upacaras with the mula-mantra – (oṁ vaṁ varuṇāya namaḥ ) 8. Nāga pūja
oṁ ananto vāsukiścaiva karkoṭastakṣakastathā |
46
nāgapadmo mahāpadmaḥ śaṅkhaḥ kuliśa eva ca || ime ca aṣṭakulā nāgā ye ca nāgā viṣāyudhāḥ | tān pūjayāmyahaṁ bhaktyā rakṣāṁ kurvantu me sadā ||
I salute the eight categories of dragons who represent the embodiment of wisdom; ananta, vasuki, karkota, takshaka, nagapadma, mahapadma, shankha and kulisha, and all those dragons having poison as a weapon, I devotedly offer my obeisance, please protect me always.
oṁ anantādi nāgā ihā gacchata ihā tiṣṭhata ! Smear the kupa with pancagavya ! Offer pancopacara with the mula mantra;
oṁ kūpajalāśayāya namaḥ
oṁ hriyai namaḥ | oṁ śriyai | śacyai | medhāyai | viśvāyai | lakṣmyai | 9. Pradhāna homaḥ
! Varuṇa sūktam with caru made of barley
u ddutta maṁ va ruṇa pāśa m a smad avāgha ṁ vima dhyama guṁ śra thāya | athā va yaṁ āditya vra te tavānāgaso adi taye syāma || 1 || Varuna, from the upmost noose release us, let down the lowest and remove the midmost. So in the Dharma may we become faultless and achieve the state of undivided consciousness, O you who are undifferentiated. (V.S. 12;12) asta bhnādyām ṛṣa bho a ntari kṣa m ami mīta vari māṇa ṁ pṛthi vyā | asīdad viśvā bhuva nāni sa mrāḍ viśvet-tāni varu ṇasya vra tāni || 2 || The Lord of all wealth, the Sovereign who propped up the heavens, and measured out the broad earth's wide expanses. He, King Supreme, governed all living creatures. All these are Holy Varuna's operations. (R.V.8;42;1.) yat kiñce daṁ varuṇa daivye jane bhidro haṁ ma nu ṣyāṣcara m asi | acittī yat tava dharmā yuyopi mā mā na s tasmād ena so deva rīriṣaḥ || 3 || O Lord Varuna as undiscriminating people we may have neglected the regular daily worship, but O Varuna such deceit might have been done unwittingly. All that we have done, all the Dharmas that we have transgressed; O Lord Varuna save us and do not punish us for them! ki tāvāso yadri ’ri purṇa dīvi yad vāghā sa tyam u ta yanna vi dma | sarvā tā viṣya śithi reva de vāthā te syāma varuṇa pri yāsaḥ || 4 || The blame that is attributed to me unjustly or the errors which I have wittingly and unwittingly committed; may all these be effaced by you O Varuna and may we all receive your grace. ava te heḍo varuṇa amo bhi r ava ya jñobhi r īmahe ha virbhi ḥ | kṣaya nna a smabhya m asura praceto rāja n nenāgu ṁ si śiśrathaḥ kṛtāni || 5 || With prostration, oblations, and sacrifices O Varuna we mollify your anger. Wise Sovereign, King of wide
47
dominion, loosen the bonds of negative karma by us committed. tat tvā yāmi brahma ṇā vanda mānas ta dā śāste yaja māno ha virbhi ḥ | ahe ḍamāno varuṇe ha bo dhyuru śaguṁ sa mā na āyu ḥ pramoṣīḥ || 6 || O Varuna! Praised by Vedic hymns, may I reach your refuge for which I long, through these oblations. I offer you abundant praise, withhold your anger now and enlighten us. Hail! ( RV 4.1.5 TS 2.5.12.3) agnaye svāhā | idaṁ agnaye || somāya svāhā | idaṁ somāya || varuṇāya svāhā | idaṁ varuṇāya || yajñāya svāhā | idaṁ yajñāya || ugrāya svāhā | idaṁ ugrāya || bhīmāya svāhā | idaṁ bhīmāya || vyuṣṭyai svāhā | idaṁ vyuṣṭyai || śatakratave svāhā | idaṁ śatakratave || svargāya svāhā | idaṁ svargāya || gaṁ gaṇapataye svāhā | idaṁ gaṇapataye || klīṁ viṣṇave svāhā | idaṁ viṣṇave || brīṁ brahmaṇe svāhā | idaṁ brahmaṇe || aiṁ vāṇyai svāhā | idaṁ vāṇyai || śrīṁ ramāyai svāhā | idaṁ ramāyai || oṁ hauṁ śivāya svāhā | idaṁ śivāya || duṁ durgāyai svāhā | idaṁ durgāyai || hrīṁ tigmaraśme svāhā | idaṁ tigmaraśme ||
Navagraha Homam
oṁ ārogyadāya svāhā | idaṁ sūryāya na mama || klīṁ hrīṁ aiṁ amṛta karāmṛtaṁ plāvaya plāvaya svāhā | idaṁ somagrahāya || oṁ aiṁ hrāṁ hrīṁ sarva duṣṭānnāśaya nāśaya svāhā | idaṁ kujagrahāya || oṁ hrīṁ śrīṁ saumya sarvān kāmān pūraya svāhā | idaṁ budha grahāya || aiṁ oṁ suraguro abhīṣṭaṁ yaccha svāhā | idaṁ guru grahāya || śāṁ śīṁ śūṁ śaiṁ śāuṁ śaḥ śukrāya svāhā | idaṁ śukra grahāya || hrāṁ hrīṁ hrīṁ hrīṁ sarva śatrūn vidrāvaya vidrāvaya mārttaṇḍa sūnave namaḥ śanaiścarāya svāhā | idaṁ śani grahāya || rāṁ hraum hraiṁ hrīṁ soma śatroḥ śatrūn vidhvaṁsaya vidhvaṁsaya rāhave namaḥ rāhave svāhā | idaṁ rāhave || oṁ krūṁ hrūṁ kraiṁ ketave svāhā | idaṁ ketave ||
48
Dikpalaka Homam
laṁ indrāya svāhā | raṁ agnaye svāhā | mṛaṁ yamāya svāhā | stṛaṁ niṛrtaye svāhā | vaṁ varuṇāya svāhā | vaṁ vāyave svāhā | kṣaṁ kuberāya svāhā | hrauṁ īśānāya svāhā | brīṁ brahmaṇe svāhā | aṁ anantāya svāhā | aṣṭa-vasubhyah svāhā |
! Take the pavitri from the praṇita water and sprinkle water on the head;
oṁ sumitriyān āpa oṣadhayassantu |
! Invert the pranita patra in the NE
oṁ durmitriyāstasmai santu yo 'smān dveṣṭi yañca vayam dviṣmaḥ || ! Perform purna huti
10. Dedication
! The yajaman then dedicates the kūpa for all beings —
saṅkalpaḥ ............... etat kūpa jalāśayaṁ varuṇa daivataṁ sarva bhūtopayogitvenā ahaṁ utsṛje ||
oṁ suprīyantāṁ sarva bhūtā namo bhūtoyavāsinaḥ | utsṛṣṭaṁ sarva bhūtebhyo mayaitajjalam utamam ||
I salute the beings that reside in water, may all beings be gratified by this body of water which I have created to the best of my ability for all beings.
ramantāṁ sarvabhūtāni snāna pānāvagāhanaih | sāmānyaṁ sarva jīvebhyo mayā dattam idaṁ jalam ||
This water is dedicated to the use of all beings, may they enjoy, may all beings bathe, drink and wash freely in these waters.
ye ca kecid vipadyānte sva-sva-karma vipākataḥ | tat pāpanna pralipyehaṁ saphalāstu mama kriyāḥ ||
If those who are fatigued from the performance of their daily labour refresh themselves by drinking these waters, then my work will be a success.
! The yajaman circumambulates the tank.
! dakṣiṇa dānam
! visarjanam
! āśirvādam
! brāhmaṇa bhojanam
49
Śālā Sūktam (A.V. 3:12)
i haiva dhru vāṁ ni mi nomi śālāṁ kṣeme tiṣṭhāti ghṛtaṁ u kṣamāṇā tāṁ tvā śāle sarva vīrās su vīrā ari ṣṭha vīrā upa saṁ ca rema || 1 || Here I fix my dwelling, may it stand in safety, radiant with light (or flowing with ghee), may we approach you O House with all our people and with no injury.
i haiva dhru vā prati tiṣṭḥa śāle’śvāvatī goma tī sūnṛtāvatī | ūrja svatī ghṛtava tī paya sva ty ucchra yasva maha te saubha gāya || 2 || Stand firm on this spot O Hall, possessed of life-‐energy, filled with knowledge and truthful people, rich in energy, rich in milk and mental clarity, and rise up for the enjoyment of good fortune.
dha ru ṇya’si śāle bṛhaccha ndāḥ pūti dhānyā | ā tvā va tso ga me dā ku māra ā dhe nava s sāyam āspanda mānāḥ || 3 || O House, you are a sanctuary for everything. With your lofty roof and your clean corn, May there come to you the calf and the little boy, and cattle streaming in the evening.
i māṁ śālāṁ savi tā vāyur indro bṛha spati r ni mi notu prajānan | u kṣantūdnā ma ruto ghṛtena bhago no rājā ni kṛṣiṁ ta notu || 4 || May Savitri, Vayu, Indra and Brihaspati who knows all, establish this house. May the Maruts sprinkle it with water and light (ghrta), and King Bhaga make our efforts thrive.
māna sya patni śara ṇā syo nā de vī de vebhi r nimi tāsy agre | tṛṇa m vasānā su manā asa stvam athāsmabhya ṁ sa ha-vīraṁ ra yiṁ dāḥ || 5 || Mistress of the mansion, our shelter, kind goddess you were first created by the devas. May you, robed in thatch be gracious to us, and give us brave sons, happiness and wealth.
ṛtena sthūṇām adhi roha vaṁśo gro vi rāja n apa vṛṅkṣva śatrūn | mā te riṣann upasa ttāro gṛhāṇāṁ śāle śa taṁ jīvema śa rada s sarva vīrāḥ || 6 || O pillar rise up with the Eternal Law, shine brightly and scare away our enemies. Let not those who dwell within suffer. May we live for an hundred autumns with our heroic people.
emāṁ ku māras taru ṇa ā va tso jaga tā sa ha | emāṁ pari sruta ḥ ku mbha ā da dhnaḥ ka laśai r aguḥ || 7 || To this house may the little child come, the calf and the cattle too. To this house may the overflowing pitcher come and jars of curd as well.
pūrṇaṁ nāri pra bha ra ku mbham e taṁ ghṛtasya dhārām a mṛte na saṁbhṛtāṁ | i māṁ pātṛn a mṛte nā sama ṅgdhi iṣṭhā pūrtam a bhi ra kṣāty enām || 8 || O lady, bring this full pitcher and the streams of ghee mixed with ambrosia (amrita), and with the ambrosia anoint the gods well, may our hopes be fulfilled, preserve this dwelling.
i mā āpa ḥ pra bha rāmy aya kṣmā ya kṣma nāśa nīḥ | gṛhān upa pra sīdāmy a mṛte na sa hāgninā || 9 ||
50
I bring this water free from disease, disease destroying, with immortal fire I enter and dwell within this house.
prācyā di śaḥ śālāyā namo mahi mne svāhā de vebhya s svāhyebhyaḥ | From the eastern direction, I pay homage to the greatness of the house, svaha to the gods that are to be offered svaha!
dakṣi ṇāyā di śaḥ śālāyā namo mahi mne svāhā de vebhya s svāhyebhyaḥ | From the southern direction, I pay homage to the greatness of the house, svaha to the gods that are to be offered svaha!
pra tīcyā di śaḥ śālāyā namo mahi mne svāhā de vebhya s svāhyebhyaḥ | From the western direction, I pay homage to the greatness of the house, svaha to the gods that are to be offered svaha!
udīcyā di śaḥ śālāyā namo mahi mne svāhā de vebhya s svāhyebhyaḥ | From the northern direction, I pay homage to the greatness of the house, svaha to the gods that are to be offered svaha!
dhru vāyā di śaḥ śālāyā namo mahi mne svāhā de vebhya s svāhyebhyaḥ | From the foundation, I pay homage to the greatness of the house, svaha to the gods that are to be offered svaha!
ūrdhvāyā di śaḥ śālāyā namo mahi mne svāhā de vebhya s svāhyebhyaḥ | From the upward direction, I pay homage to the greatness of the house, svaha to the gods that are to be offered svaha!
di śo di śaś śālāyā namo mahi mne svāhā de vebhya s svāhyebhyaḥ | From every direction, I pay homage to the greatness of the house, svaha to the gods that are to be offered svaha!
51
M JJJaaayyyāāādddiii HHHooommmaaammm M Saṅkalpaḥ — hariḥ oṁ tatsat | pūrvokta guṇa …………etat vāstu śānti karma-samruddhyartham jayādi homam kariṣye ||
ci ttañ ca svāhā | cittāyedam na mama || 1 || citti śca svāh ā | cittyā idam na mama || 2 || 1 -‐ 2. To Thought and thinking hail!
ākūta ñ ca svāh ā | ākūtāyedam || 3 || ākūtiśca svāhā | ākūtyā idam || 4 ||
vijñātam ca svāhā | vijñātāyedam || 5 || vijñānam ca svāhā | vijñānāyedam || 6 ||
5 – 6. To the known and to knowledge hail!
mana śca svāhā | manasa idam || 7 || śakva rīśca svāhā | śakvarībhya idam || 8 ||
7 – 8. To the mind and to ability hail!
darśa śca svāhā | darśāyedam || 9 || pūrṇamāsaśca svāh ā | pūrṇamāsāyedam || 10 ||
9 – 10. To the new moon and the full moon hail!
bṟhañca svāhā | brhata idam || 11 || ra tha nta rañ ca svāh ā | rathantarāyedam || 12 ||
11 – 12. To the Brhat and the Rathantara hail!
2. abhyātana Homaḥ
pra jāpa tir ja yān indrāya vrṣṇe prāya cchad-u grah pr ta nājye ṣu | tasmai viśa s-sama nam amanta sarvāh sa u gra s-sa hi havyo ba bhūva svāhā | prajāpataya idam na mama || 13 || 13 Prajapati bestowed victories on Indra The Strong, [through this homa] he who is dreaded in battle contest, to him all people are bowed in reverence, for he became formidable, worthy of offering. To him all hail.
a gnir bhūtānām adhi pati s-sa māvatva smin brahma nn-asmin kṣatre ’syām-āśiṣya syām pu ro dhāyām a smin ka rmann-a syām de va -hūtyāguṁ svāhā | agnaya idam || 14 || 14 O Agni is the lord of beings, may He help me; to attain Spiritual Dominion, to obtain dominion over the material, in this prayer, in this sacerdotal rite, in this ritual act, this invocation of the gods. Hail!
52
indro jye ṣṭhānām adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | indrāyedam || 15 || 15. Indra is lord of the elite, may he help me …………….. Hail!
ya mah prthi vyā adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | yamāmyedam || 16 || 16. Yama is lord of the earth, etc.
vāyur a ntari kṣasyādhi pati s-sa .... svāhā | vāyava idam || 17 || 17. Vayu is lord of the atmosphere; etc
sūryo di vo’dhi patīs-sa .... svāhā | sūryāyedam || 18 || 18. Surya is lord of the Cosmos, etc
ca ndramā nakṣa trāṇām adhi pati s-sa mā’vatu .. svāhā | candramasa || 19 || 19. Chandrama is the lord of the luminaries, etc
brha spati r brahma ṇo’ dhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | brhaspataya idam || 20 || 20. Brhaspati is the lord of spirituality; etc
mi tras sa tyānām adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | mitrāyedam || 21 || 21. Mitra is the lord of truths; etc
varu ṇo ’pām adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | varuṇāyedam || 22 || 22. Varuna is the lord of waters, etc
samu dras srotyānām adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | samudrāyedam || 23 || 23. Ocean is the lord of rivers; etc
anna guṁ sāmrājyānām adhi pati s-tanmāvatu .... svāhā | annāyedam || 24 || 24. Food is the lord of Emperors; etc
soma oṣa dhīnām adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | somāyedam na mama || 25 || 25. Soma is the lord of plants, etc
sa vi tā pra savānām adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | savitra idam || 26 || 26. Savitar is the lord of enterprise, etc
ru dra pa śūnām adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | rudrāyedam || 27 || 27. Rudra is the the Lord of creatures, etc
(apa upasprśya)
tvaṣṭā rūpāṇām adhi pati s-sa mā’vatu....... svāhā | tvaṣṭra idam || 28 || 28. Tvastra is the lord of visible forms, etc
viṣṇu h parva tānām adhi pati s-sa mā’vatu .... svāhā | viṣṇava idam || 29 || 29. Visnu is the lord of the Mountains; etc
ma ruto ga ṇānām adhi patayas te māvantu .... svāhā | marudbhya idam || 30 || 30. Maruts are the lords of society; etc.
53
pita rah pitāmahāh pare’vare tatās tatā mahā i dam āvata | asmin brahma nn-asmin kṣatre ’syām-āśiṣya syām pu ro dhāyām a smin ka rmann-a syām de va -hūtyāguṁ svāhā | pitrubhya idam || 31 || 31. O ye Fathers, ye Grandfathers, ye further, ye nearer, ye Great grandfathers, ye Great Great grandfathers, do ye help me here. May they protect this our Spiritual Achievement and our Material Achievement, may they protect this our sacerdotal rite, this pious act, this invocation of the gods. To them all hail.
(apa upaspruṣya) 3. Rāṣṭrabhrt homaḥ.
ru tāṣāḍ ru ta dhāmāgni gandha rvas tasya oṣa dhayo’psa rasa ūrjo nāma sa i dam brahma kṣa tram pātu tā i dam brahma kṣa tram pāntu ta smai svāhā | agnaye gandharvāyedam || 32 || 32. O Maintainer of the Holy Cosmic Order, abounding in truth, the Mystic Fire is the Celestial Harmony, his manifest potential are the herbs, called Nourishing. May he protect this our Spiritual Dominion , and Temporal Dominion; to him all hail!
tābhya s svāhā | oṣadhībhyo’psarobhya idam || 33 || 33. To them all hail! sa guṁ hi to vi śva-sāmā sūryo gandha rvas tasya marīcayo’psa rasa āyuvo nāma ..... svāhā | sūryāya gandharvāya idam || 34 || 34. The Conjoined, [of day and night] lauded by the Universe, the Sun is the Celestial Harmony, His manifest potential are His rays called the Vital Forces. May he protect ...................
tābhya s svāhā | marīchibhyo’psarobhya idam || 35 || 35. To them all hail!
su ṣu mnas sūrya raśmiś ca ndramā gandha rvas tasya nakṣa trāṇy-apsa rasa be ku rayo nāma .... svāhā | candramase gandharvāyedam || 36 || 36. The Highly-‐Blessed, radiant-‐rayed Moon is the Celestial Harmony, his manifest potential are the Asterisms called Luminous. May he .................
tābhya s svāhā | nakṣatrebhyo’psarobhya idam || 37 || 37. To them all hail!
bhu jyus su pa rṇo ya jño ga ndha rvas tasya dakṣi ṇā apsa rasa s tavā nāma .... svāhā || yajñāya gandharvāyedam || 38 || 38. The protecting, the Strong-‐winged Sacrifice is the Celestial Harmony, his manifest Potential are the sacrificial fees, (called) praises . May he protect ....................
tābhya s svāhā | dakṣiṇābhyo’psarobhya idam || 39 || 39. To them all hail!
pra jāpa tir vi śvaka rmā mano gandha rvas tasya rk-sāmānya psa raso vahna yo nāma .... svāhā | manase gandharvāyedam || 40 || 40. Prajapati the Creator of the Universe, the Cosmic Mind is the Celestial Harmony ; his manifest potential are the Rc and the Sama verses, called hymns. May he protect ....................
tābhya s svāhā | ruksāmebhyo’psarobhya idam || 41 ||
54
41. To them all hail!
i ṣi ro vi śvavya cā vāto gandha rvas tasyāpo ’psa raso mu dā nāma .... svāhā | vātāya gandharvāyedam || 42 || 42. The All-‐pervading Life-‐Force is the Celestial Harmony; his manifest potential are the waters (called) delights. May he protect ..........................
tābhya s svāhā | adbhyo’psarobhya idam || 43 || 43. To them all hail!
bhuva nasya pate yasya ta u pari gru hā i ha ca | sa no rāśvā-jyāniguṁ rāyas poṣaguṁ su vīryaguṁ samvatsa rīṇāguṁ sva stiguṁ svāhā | bhuvanasya pataya idam || 44 || 44. O Lord of the world, thou who dwells above and below, do thou give us increase of wealth, unfailing, rich in heroes, prosperity abiding throughout the year. All hail.
pa ra me ṣṭhy-adhi patir mru tyu gandha rvas tasya viśva m apsa raso bhuvo nāma .... svāhā | mrutyave gandharvāyedam || 45 || 45. The Supreme Ruler , the Overlord, the Controller is the Celestial Harmony; his manifest potential is the whole universe called the worlds. May he protect .................
tābhya s svāhā | viśvasmā apsarobhya idam || 46 || 46. To them all hail!
su kṣitis subhūtir bhadra krt suva rvān pa rjanyo gandha rvas tasya vi dyuto -’psa raso ruco nāma .... svāhā | parjanyāya gandharvāyedam || 47 || 47. With fair abode, fair wealth, doer of good deeds, holding the light, Parjanya is the Celestial Harmony, his manifest potential is the lightening (called) the radiant.
tābhya s svāhā | vidyudbhyo’psarobhya idam || 48 || 48. To them all hail!
dūrehe tir amruḍa yo mrtyur gandha rvas tasya pra jā a psa raso bhīruvo nāma .... svāhā | mrutyuve gandharvāyedam || 49 || 49. He Whose dart speeds afar, the Pitiless, Death is the Celestial Harmony; his manifest potential are the creatures, (called) the Fearfull. May he protect this .........................
tābhya s svāhā | prajābhyo’psarobhya idam || 50 || 50. To them all hail!
cāru h krpaṇakāśī kāmo gandha rva tasyādhayo ’psa rasa ś śocaya ntīr-nāma sa i dam brahma kṣa tram pātu tā i dam brahma kṣa tram pāntu ta smai svāhā | kāmāya gandharvāyedam || 51 || 51. The dear one, looking with desire, Love is the Celestial Harmony; his manifest potential are thoughts (called) burning; May he protect this ..................
tābhya s svāhā | ādhibhyo’psarobhya idam || 52 || 52. To them all hail!
55
sa no bhuvanasya pate yasya ta u pari gru hā i ha ca | ūru brahma ṇe’smai kṣa trāya mahi śarma yaccha svāhā | bhuvanasya patye brahmaṇa idam || 53 || O lord of the world, who dwells above and below, please grant extensive, great protection to this Spiritual Dominion and to this Temporal Dominion and grant us peace for ever.
UUUttttttaaarrrāāāṅṅṅgggaaammm Conclusion
prajāpate na tvad e tānyanyo viśvā jātāni pari tā ba bhūva | yat kāmas te juhu mas tanno astu va yaguṁ syāma pata yo rayīṇāguṁ svāhā || prajāpataya idam na mama | O Lord of Beings, you alone can comprehend all these created forms, and none beside you. Grant us our heart's desire when we invoke you, may we become the lords of rich possessions. (VS. 10;20)
om bhūssvāhā | agnaye idam na mama | oṃ bhuvassvāhā | vāyave ida na mama om suvassvāhā | sūryāya idam na mama
yad a sya karma ṇo ’tyarīrica ṃ yad vā nyūnam i hāka ram | agniṣṭa t sviṣṭa -kṛd vidvān sarvaguṁ svi ṣṭa guṁ suhu tam karotu svāhā | agnaye sviṣṭakṛtedam na mama | Whatever there has been done that is superfluous or deficient in this sacrifice, you know it all, please accept it as complete O Agni Svistakrta. Paridhi pariharaṇam; ! Offer the paridhis into the fire after having dipped them in ghee; the middle one first followed
by the three others.
Samsrāva Homaḥ ! Fill the sruva with ghee then cover with the sruk then offer a continuous stream of ghee;
svāhā | vasubhyo rudrebhya āditebhyaḥ saṃsrāva bhāgebhyaḥ idam na mama | All Hail! To the Vaus, the Rudras and the Adityas I offer this oblation.
om bhūr-bhuvas-suvas-svāhā | prajāpataye idam na mama | To The Physical, Mental and Spiritual realms All Hail, to the Lord of Creation I make this offering.
PPPrrrāāāyyyaaaśśśccciiittttttaaa
Atonement
Saṅkalpaḥ — oṃ pūrvokta guṇa viśeṣeṇa visiṣṭhāyāṃ asyāṃ śubha tithau bhagavad ājñayā bhagavad kaiṅkarya rūpeṇa asmin .................... homa karmaṇi avijñāta prāyaścitta ādīni kariṣye ||
56
On this auspicious day characterized by the afore mentioned Astrological parameters, with the sanction of the Supreme Person and as service to Him alone , in this rite of ................. I shall now make the atonement offerings.
anājñātaṃ yad ajñātaṃ yājñasya kri yate mithu | agne tada sya ka lpa ya tvaguṁ hi vettha ya thā tathagass svāhā || agnayedam na mama | Whatever error I may have committed in this sacrifice, knowingly or unknowingly, O Agni you know full well, please amend it and make it perfect. (TB.3.7.11.5.)
puru ṣa sammito ya jño ya jñaḥ puru ṣa sammitaḥ | agne tada sya ka lpa ya tvaguṁ hi vettha yathā tathagass svāhā || agnayedam na mama | The Supreme Lord is coequal with Sacrifice, the Sacrifice is coequal with the Lord. O Agni you know full well, please amend it and make it perfect. (TB.3.7.11.5)
yat pāka tra manasā dīna da kṣā na | ya jñasya ma nvate martāsaḥ | agni ṣṭad hotā kra tu -vid vijānan yaji ṣṭho de vāguṁ kra tu śo ya jāti svāhā || agnayedam na mama || Since we humans of feeble energies, with immature minds, are unacquainted with the correct procedure of sacrifice, may the Mystic Fire who is skilled in the rites, well knowing all that is to be done, the best offerer, offer worship (on our behalf) according to fit season. (RV.10.2.5a)
om bhūssvāhā | agnaye idam na mama | Om to the material plane All Hail! oṃ bhuvassvāhā | vāyave ida na mama Om to the Astral realm All Hail! om suvassvāhā | sūryāya idam na mama Om to the transcendental realm All Hail!
Saṅkalpaḥ — asmin homa karmaṇi madhye saṃbhāvita samasta doṣa prāyaścittārthaṃ sarva prāyaścittam hoṣyāmi For all shortcomings that occurred during the course of this sacrifice I now offer final atonement and expiation.
om bhūr-bhuvas-suvas-svāhā | prajāpataye idam na mama | Om To the physical, mental and transcendental realms All Hail!
om śrīviṣṇave-svāhā | viṣṇave paramātmane idam na mama | Om, To the Omnipresent Lord All Hail!
oṃ rudrāya paśupataye svāhā | rudrāya paśupataye idaṃ na mama Om, To the Destroyer, the Lord of all beings, All Hail!
Pūrṇahuti Final Offering
Saṅkalpaḥ — oṃ pūrvokta guṇa viśeṣeṇa visiṣṭhāyāṃ asyāṃ śubha tithau bhagavad ājñayā bhagavad kaiṅkarya rūpeṇa asmin .................... homa karmaṇaḥ saṃpūrṇa phala prāptyārthaṃ ............. nāmāgnau pūrṇāhutiṃ hoṣyāmi | tadanantaraṃ sāṅgata siddhyarthaṃ vāsordhārāṃ hoṣyāmi ||
57
On this auspicious day characterized by the afore mentioned Astrological parameters, with the sanction of the Supreme Person and as service to Him alone , in this rite of ................. in the fire named ................. I shall make the final offering. Thereafter I shall, for the success of the ritual make the offering called vasordhara. oṃ pūrṇāhu tim u tta māṃ ju hoti | sarvaṃ vai pūrṇā-hu tiḥ | sarva m evāpno ti | atho i yaṃ vai pūrṇā-hu tiḥ | a syām e va prati-tiṣṭhati svāhā || agnaye vauṣaṭh He sacrifices the best of final oblations; Totality is the final oblation; through that everything is obtained ; therefore is this, that final oblation; in this is it established.
Vasordhāra Homaḥ
oṃ sapta te agne sa midha s sa pta ji hvās sapta ṛṣayaḥ sapta dhāma pri yāṇi | sa pta hotrā sapta -dhā tvā ya ja nti sa pta yoni r āpṛṇasva ghṛte na svāhā || agnaye saptavatedaṃ na mama || Seven are your faggots O Agni, seven your tongues, seven the seers and seven the beloved locations. Seven are the priests that oblate to you, seven are the sources, with this oblation of ghee grant us protection. (KYV. 1.5.3.2)
Prāṇāyāma & Pariśecanam
adi te’nva magass sthāḥ | anuma te’nva magass sthāḥ | sara sva te’nva magass sthāḥ | deva savi taḥ prāsāvīḥ ||
Aditi has granted us permission, Anumati has granted permission. Sarasvati has granted permission, Deva Savita has impelled us. ! Valediction of Varuna from the pranita patra
varuṇāya namaḥ sakala arādhanai svarcitam | yathā-sthānam …. O Varuna I offer you all my homage, please depart where you will, for Glory, well-‐being and the hope that you will return. ! Pouring out of the water
prācyāṁ di śī de vā ṟtvijo mārjayantām In the eastern quarter may the gods, the priests make me bright.
dakṣiṇa sya di śī māsāḥ pi taro mārjayantām In the southern quarter may the months, the manes make me illustrious.
prtīcyāṁ di śī gṟhāḥ paśavo mārjayantām In the western quarter may the houses, the cattle make me illustrious.
udīcyāṁ di śyāpa oṣa dhayo mārjayantām In the northern quarter may the waters, the plants, the trees make me illustrious.
ūrdhvāyāṁ di śī ya jña sa ṁva tsaro ya jña-patir mārjayantām In the zenith may the sacrifice, the year, the Lord of Sacrifice make me illustrious.
oṁ va iśvāna rāya vi dmahe | lālīlāya dhīmahi | tanno agniḥ praco dayāt We cognize the Mystic Fire within the soul of all beings, may that Illuminator enlighten us.
58
Homage to Agni
agne naya su pathā rāye a smān viśvāni deva va yunāni vi dvan | yu yo dhya smaj-ju hurāṇam eno bhūyi ṣṭhānte nama uktim vidhema || oṁ agnaye namaḥ agniṁ ātmanyudvāsayāmi || O Refulgent Agni you possess all kinds of knowledge and are therefore wise. Lead us in a goodly path to the wealth of Beatitude. Keep away from us corrupting sin which stands in the way of our attainment. We offer you many salutations. Om Obeisance to Agni -‐ I return you to your place within my heart
Prārthana
namaste gārhapatyāya namaste dakṣiṇāgnaye | nama āhavanīyāya mahā vedyāi namo namaḥ ||
Reverence to the Garhapatya fire , reverence to the dakshina fire. Reverence to the Ahavaniya fire and to the Main Altar I pay repeated reverence.
kāṇḍa dvaya upapādhyāya karma brahma svarūpiṇam | svarga apavarga rūpāya yajñeśāya namo namaḥ ||
I pay my obeisances to the Lord of Sacrifices who is manifest in the form of the twin divisions of the Vedas relating to Action (karma-‐kanda) and to Knowledge (Brahma-‐kanda) which are the causes of heaven and liberation respectively.
yajñeśācyuta govinda mādhava anata keśava | kṛṣṇa viṣṇo hṛṣīkeśa vāsudeva namo'stu te ||
Salutations to you O Krishna, the Lord of Sacrifice, The All-‐pervading One, the Lord-‐of-‐the-‐senses, the Eternal One, the Consort of Lakshmi, the Indweller, and Lord of the Universe.
mantra hīnaṃ kriya hīnaṃ bhakti hīnaṃ hutāśana | yad hutaṃ tu mayā deva paripūrṇaṃ tad astu te ||
Deficient as this sacrifice is in formulae, methodology and devotion O Agni! Whatever I have offered my Lord, let it be acceptable to you.
prāyaścitta anya śeṣāṇi tapaḥ karmātma kāni vai | yāni teṣām aśeṣāṇāṃ kṛṣṇa anusmaraṇaṃ param ||
There is no other expiation in austerities and other actions whereby everything that is deficient becomes whole other than by the remembrance of the name of Krishna.
yasya smṛtya cā nāmokta tapaḥ yajña kriyādiṣu | nyūnam sampūrṇatām yāti sadyo vande tam acyutam ||
oṃ śrī kṛṣṇa kṛṣṇa kṛṣṇa
[f\