Download - Vietnam Final Version
ကန ��သတ�- 1 -
အခန� (၁)
န�ဒါ�န�
၁။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� အရေ�� ��ရေ��င�အ���ရေ�သ��င� �ည����ပြး��� အရေ�� ��
ရေ��င� အ��� န��င�င�မ��� အသင�� ASEAN ၏ အဖ"# ဝင�န��င�င� �စ�န��င�င� ဖြဖစ��'သည�။
၂၀၀၈ ခ�န�စ� စ�ရင��မ���အရလ.ဦး�ရေရ (၈၆.၂၁)သန�� ����'သည�။ ဂျ� �����အရေနဖြဖင�� အ
ရေမရ�ကန�ရေ�2လ� (၉၀၇၀၅) သန����� ရေ6က�င��သ����ရ�'သည�။ကမ7�� က�န�သ�ယ�မ8 အ
ဆင�� အရေနဖြဖင�� ��: က�န� အဆင�� (၅၁)န�င�� သ�င��က�န�အဆင��(၄၁)����'သည�။ ကမ7��
က�န�သ�ယ�ရေရ� အဖ"# သ�: ၂၀၀၇ ခ�န�စ� ဇန�နဝ'ရ�လ(၁၁) ရက�ရေန �တ��င�ဝင�ရေရ�က�ခ#�
�'သည�။
၂။ သမ��င��ရေ6က�င��အရ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ဆန�စ�'�စ��က��� �>�ရေရ�က��
အရေဖြခခ�ရေသ� လယ�ယ� စ��က��� �>�ရေရ� န��င�င��စ�ခ�ဖြဖစ��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�စစ���#
ရေ6က�င�� န��င�င�၏ စ������ရေရ�လ���ငန��မ���စ�� ��က�စ��ခ#�ရ �'သည�။ သ�: ရ���င� အစ���ရ
အ�ဏာ�ရပြး���ရေန�က����င�� န��င�င�၏ စ������ရေရ�အ��က� လယ� ရေဖြ�မမ���၊ စက�ရ��မ��� က��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 2 -
စ�စည��ဖြခင��၊ စ������ရေရ� ပြးမ�Bရေ���က�� လက�ရေ�"အရေက�င�အထည�ရေဖ�� က�င��သ���ဖြခင��
န�င�� ဖြ� �ည�သ.သန�� ရေ�'င��မ���စ��အ�� အစ���ရ၏ စ�မ�က�န��မ��� ��င� ၀င�ရေရ�က�
လ���က��င�ရေစဖြခင�� အစ���သည�� ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#မ8 မ���က�� ဖြ�>လ���ခ#��'သည�။ ၄င��
အဖြ�င� ဗ�ယက�နမ�စစ���#ပြး���ရေန�က� အရေမရ�ကန�န�င�� ဥရေရ��န��င�င�အမ���စ�၏
က�န�သ�ယ�ရေရ������င�မ8က��လည�� 6က�>ရေ�"ခ#�ရ သည�။
၃။ ၁၉၈၆ ခ�န�စ���င� ဆဌမကြက�မ�ရေဖြမ�က��'��က�န�ကရက�မ� ရေစ��က�က�
စ������ရေရ�စနစ�မ���ဖြဖင�� စ������ရေရ� ဖြ�>ဖြ�င� ရေဖြ��င��လ#မ8က�� စ�င�က�င��သ���ခ#�
�'သည�။ စက�မ8လ���ငန��မ���၊ က�န�သ�ယ�ရေရ�န�င�� လယ�ယ�စ��က��� �>�ရေရ� လ���ငန��မ���
��င� ��ဂျHလ�က���င�ဆ��င�မ8မ���က�� အ��ရေ��ခ#�သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ၁၉၈၀ ခ�န�စ�
မ���ရေန�က����င��မ� စ�င�၍ န��င�င�ရေရ�၊ လ.မ8ရေရ�န�င�� စ������ရေရ� နယ��ယ� အသ��သ��၌
ဖ��ပြးဖ�>�မ8 အစ�အစဥ�သစ�မ���က�� စ�င�ရေဆ�င�ရ�က� ခ#��'သည�။ အ��နည��ရေသ� အမ�န ��
ရေ�� (ထ�န��ခ�>��) သည��စနစ�မ� ရေK�က�က�ဦး��ည�ရေသ� စ������ရေရ�ဖ"�ဖြးပြးဖ�>������က��မ8
ဆ��င�ရ� အစ�အစဥ� သစ�(သ�: မဟ���) ဖြ�န�လည� ဖြ�င�ဆင�ဖြခင�� (doi moi) က�� စ�င�ခ#�
�'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 3 -
၄။ ဖြ�န�လည�ဖြ�င�ဆင�ဖြခင�� (သ�: မဟ���) ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ရေရ� က�လအ��င��
လ���လ��ရေသ� ဖြ�ည��ရင��န���ဖြမN>��န��မ8ဥ�ရေ�က�� ဖြ�ဌ�န��ခ#�ပြး��� အရေဆ�က�အဦးဆ��င�ရ�
ရေဖြ��င��လ#မ8 (Structural reform) အခ� �Bက��လည�� စ�င� ရေဆ�င�ရ�က�ခ#��'သည�။
သ�: ရေသ�� လည�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ရေင�ရေ6က�ရေဖ�င����မ8၊ ��ကOသည�မ���၊
အလ���အက��င�၊ အရေဖြခခ�အရေဆ�က�အဦး၊ လPအရင�� အဖြမစ�န�င��က.ည� ရေထ�က����မ8
ရေလ���က�ဖြခင�� စသည� ��: န�င�� ���သက�ရေသ� န��င�င�ရေရ�၊ လ.မ8ရေရ�န�င��စ������ရေရ�
ဖြ�ဿန� မ���စ��က�� ရင�ဆ��င�ခ#�ရသည�။
၅။ အရေမရ�ကန� ဦး�ရေဆ�င�ရေသ� အရေန�က�အ���စ�၏သ�ညအရေရအ��က� က��
�� သ��မ���ဖြခင�� ရေ6က�င�� ဖြ�ည�� အက.အည� န�င�� ရင��န���ဖြမN>��န��မ8စ��ဝင�ဖြခင����: ��:
ဆ��င��ခ#�ရသည�။ ၁၉၉၁ ခ�န�စ���င� ဖြ�ည��အက. အည�န�င�� ရင��န���ဖြမN>��န����မ8 ���မ��
မ���ဖြ���စ��ရေဆ�င�ရ�က�န��င�ခ#��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� အဖြ�ည�ဖြ�ည�ဆ��င�ရ�
က�န�သ�ယ�ရေရ�၊ ဖြ�ည�� ���က�ရ��က�ရင��န���ဖြမN>��န��မ8န�င��အဖြ�ည�ဖြ�ည�ဆ��င�ရ�ရေခ��ရေင�မ���
က��လ���လ��ခ�င��ဖြ�>ခ#��'သည�။ ယင��ရေ�2လစ� မ���သည� ��: က�န�ဖြမNင���င�မ8က��ဖြဖစ�ရေစ
ပြး��� စ������ရေရ������က�မ8က�� ���က�ရ��က�အက� �>� ဖြ�> ခ#��'သည�။
၆။ အ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအ အအ၂၀၀၈ ခ�န�စ�၊ ရေအက����ဘလ အရေစ���င�မ�စ၍ အရေမရ�ကန� န��င�င���င� Recession အအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအဟ� ရေခသည�� စ���ရေရက�ဆင�မ8မ�ဖြဖစ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 4 -
အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအခ#�ပြး��၊ စ���ရေရ�ည��င�အမ�စ�၏ စ��ရ�မ��.�န�မ8န�င�� ထ���.
Wall Street အအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအ��င� စရေ�ရေစ�က�က�မ� လ�ပြးင�မန�စ�ထ��ဆင�သ�ခ#�သဖြဖ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအင�� အ��ရေစ�က�က�န�င�� ဥရေရ�ရေစ�က�က�မ���င�လည� စ��� ရေရမပြးင�မ�
အအ အအအအအအအ အအ အ အအအအမသက�ဖြဖစ�က ကမ7ရေင�ရေရရေ6ကရေရအ6က��အ�ည�ဟ.ရေသဂျယက�ကြက�သည�ယရေန �က အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအမဘမ7အ က.စက� ရ��က�ခ��ရေစခ#��သည�။ ရေစ�က�က�မ� မ�ည�မပြးင�မ�
အ အအအအအအအအ အ အအအ အအအအအအအအအအအ အအအအဖြဖစ�မ8န�င��အ�. အရေမရ�ကန�ရေ�လမ� �န�ဖ��က�ဆင� သ�ခ#�ပြး�� ရေရT အအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအအရေစ�န�င�� ရေရန�ရေစ�န�>န� မ� ����က�သ�ခ#�က ကမ7 ဘဏာ�န�င��
အအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအကမ7စ���ရေရရေစ�က�က�က��မပြးင�မ�မသက�ဖြဖစ�ရေစခ#��သည�။၇။ အ အအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအကနဥ����င���င� အရေမရ�ကန�န��င�င�၏ စ���ရေရထ���ဆ��
အအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအ���င�မ� ရေင���င� ရေ6က��င�အမ�စ�က��သ ဆ��ဆ�� ရ�ရ�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအထ�ခ��က�ရေစခ#�ရေသလည� ရေနက����င���င�မ8 ဥရေရ�၊ အ��န��င�င� အ အအအ အအ အအအ အအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအ အ အအအမ�သည�လည� ယင� ဂျယက�၏ ရ��က�ခ�� မ8က�� ခ�ခ#�6ကရ�သည�။ အဆ�� အအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအ ��ဿနသည�၁၉၃၀ခ�န�စ�မ���င�ဖြဖစ���ခ#�သည�� The Great Depression ဟ�ရေခ
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအ အအအ အ အအအအအအအအသည�� အဆ��ရ�ဆ�� စ���ရေရက��ကြက�အပြး�� ဖြဖစ���သည�� အဆ��ရ� အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအဆ�� စ���ရေရ�ဿန�စ�ရ��ဖြဖစ� ရေ6ကင� စ���ရေရရေလကအသ��င�
အအအ အ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအဝ��င��စ�ခ�လ��နလည�သရေဘရေ�က�လ6ကပြး��ဖြဖစ��သည�။၈။ အအအအ အအအအအအ အအအအအဆ��� အဆ��ရ�ဆ��စ���ရေရ ဖြ� �ဿနရ��မ�ရေ6ကင�� ၂၀၀၉ ခ�န�စ� န�စ�
အအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအ အအဆန����င���င� ဖြ� �င�သစ�န��င�င� ၌ရေထင�န�င��ခ� �ရေသ အလ���သမမ�သည�
အအအအအ အ အအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအလမ�မမ�ရေ�သ�: ထ�က�၍ ဆနU ဖြ�ခ#�6ကသည�က�� ရေ�"���ရ�သည�။ ဆ���
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအဆနUဖြ�သ.မ�သည� ၄င���: န��င�င�ရေခင�ရေဆင�မ�၏ ကမ7 အ အအအ အအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအ အ အအအအအအအအအအအအစ���ရေရ က��အရေ� ဖြ�င�ဆင�ရေဆင�ရ�က�မ8မ� သည� အလ�န�ရေန�ရေက�
အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအ အအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအရေ6ကင�၊ ထ�ရေရက�မ8မ��� ရေ6ကင�၊ စသည�ဖြဖင�� ရေ�၀ဖန�ရေဖြ�ဆ��မ8 အအအအအ အအ အအအအအအ အ အအအအအ အအ အအအမ� ဖြ�>လ���ခ#�6ကရ ဖြ�င�သစ� အစ��ရအရေနဖြဖင��ယ.ရ�� ၂၆ဘ�လ�ယ�အက�န�အက�ခ�၍
အအအအအ အအ အအ အအအအအအအအအအအအအလက����ရင�ဆ��င�ရေနရရေသ စ���ရေရက��ဆ��အ က�ကန� ရေဖြ�ဖ��င�သ�ရန� အ��က� ဆ��ဖ��ခ#�ရ�သည�။
၉။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအအယင�ဖြဖစ�ရ��သည� ဥရေရ�န��င�င�မ�န�င�� အဖြခရေသ န��င�င� အအအအအအအအအအအအအအ အ အအအ အအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအမ���င� စ���ရေရ��က� က��အခ� �န�ကလ အ��င� �ဋ��ကO မ�၊
အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအ အအအအအအအအအထ������က�ရင�ဆ��င�မ8မ� �င�မမ.မ� န��င�င�ရေရအရ မပြးင�မ� မသက�မ8မ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 5 -
အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအဖြဖစ���လန��င� ရေ6ကင� ဖြ�ဆ��ရေနဖြခင�၊ ကမ7 န��င�င�အမ�အဖြ�
အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအရေနဖြဖင�� ယင�စ���ရေရ က��ဆ��အ ရင�ဆ��င�ရေက�လTန��င�ရန�
အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအ အ အအအအအအ အအအအအအအ��က� �စ�နည�အဖြဖင�� မ�မ�န��င�င�၏ စ���ရေရ က�ဆင�မ8 န�>န�
အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအဖြ�မင��မဖြခင�မ���ရေအင� ထ�န�ထန��င�ရန�အ��က� နည�လမ�မ���ရေဖ�က
အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအမ�မ�အစ�အစဥ�ဖြဖင��ရေသ လည�ရေကင�၊ န��င�င�အမ��.ရေ�င�လ�က�
အအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအရေဆင�ရ�က�၍ ရေသလည�ရေကင� ရေဖြဖ��င�ရေဆင�ရ�က�ရန� ဖြ�င�ဆင�မ8 မ� ဖြ�>လ���ခ#�6ကသည�က�� ရေ�"ဖြးဖြမင�ရရေ�မည�။ Recession ဟ.ရေသ အဓ��Xယ�အရ
အအအအအအအ အအအ အ အအအအ အအအ အ အအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအစ���ရေရက�ဆင�မ8က�� ဖြဖစ�ရေစသည�� သရေဘသဘ၀ အရေလ�က� အလ������သ.မ� အအအက�� အလ���လက�မ#�ဖြဖစ�ရေစက န��င�င��စ�န��င�င�၏ ထ���က�န�၊ သ�င�က�န�ကဏဍ က��
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ ကြက�စ�ရေသထ�ခ��က�မ8ဖြဖစ�ရေစ�သည�။၁၀။ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအ၁၉၉၂ ခ�န�စ� ၊ ဇန�နဝရ�လ ��င� စကZ �.န��င�င�၌ က�င��ခ#�
ရေသ (၄) အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအ ကြက�မ�ရေဖြမက� အဆ�ယ�ထ���သ� အစည�အရေဝမ� ရေ�ထ�က�လသည�� “စကZ�. အအအအရေ6ကဖြငခ�က�၁၉၉၂ ” အအအအအအအအအအအ အအအအရ အဆ�ယ�လ���လ��ရေသက�န�သ�ယ�မ8ရေ�သ - AFTA က��
အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအ �ည�ရေထင�ရန�သရေဘ�.ည�ခ#�6က�သည�။ AFTA ၏ အဓ�ကရည�ရ�ယ��ခ�က�မ� ကမ7 အ အအအအအ အအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအရေKက�က� အ��င� အဆ�ယ�အဖ"#၏ �.ရေ�င�ထ���လ���မ8၊
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ�.ရေ�င� ရေဆင�ရ�က�မ8မ�ဖြဖင�� ယ�ဥ�ပြး��>င�န��င�မ8စ�မ�အ
အအအအအအအအအ အ အအအ ဖ"�ဖြးပြးဖ�>����က�ရေစရန� ရည�ရ�ယ�� သည�။ AFTA ရေ6က�င��ဖြ�ည���င��န�င��ရေ�သ��င��
ရေK�က�က�မ�����င� ဗ�ယက�နမ� စ������ရေရ�လ���ငန��မ���အရေနဖြဖင�� ကြက��မ��ရေသ�
စ�န�ရေခ2မ8မ��� 6က�>ရေ�"ရမည�ဖြဖစ�ရေ6က�င�� သရေဘ�ရေ�'က� န��လည� ထ��ရေ6က�င��
ရေ�"���ရ�'သည�။
၁၁။ ထ�: ရေ6ကင�� Recession န�င�� AFTA အ��ရင�ဆ��င�န��င�ရန� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�
အရေနဖြဖင�� အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအဖြ�င�ဆင� ရေဆင�ရ�က� လ[က����ရေသ က�န�သ�ယ�မ8 ���ဖြမNင�� အ အအ အအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအရေရရေဆင�ရ�က�မ8 အ ရေဖြ�ခအရေန၊ က�န�ထ���လ���မ8���ဖြမNင��ရေရ
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 6 -
အ အအ အအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအရေဆင�ရ�က�မ8 အ ရေဖြ�ခအရေနန�င�� ရေKက�က���ရေဖ� ရေရ ရေဆင�ရ�က�မ8
အအအအအအ အအအအအ အအအအအ အအအအရေဖြခအရေနမ�က��ရေလ�လ�ပြးင��အ���သည�။
အခန�(၂)
ဗ�ယမ�နမ� န��င�င�၏ က�န�သ�ယ�ရေး�မ�ဝါ�ဒါ
ဗ�ယက�နမ�က�န�မြမ နစ�ပါ�တ�၏စ�ပါ�#ရေး�ရေးပါ$လစ�မ&#မြပါ'မြပါင�ရေးမြပါ#င�လ(ရေး�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 7 -
၁၂။ ၁၉၈၆ ခ�န�စ���င� ဗ�ယက�နမ�က�န�ဖြမ\နစ��'��က doi moi (renovation)
က�� အ�ည�ဖြ�>ခ#�ရေသ��လည�� ၁၉၈၇/ ၈၈ ခ�န�စ�မ�သ�လ[င� စ�င��က�င��သ���
အရေက�င�အထည�ရေဖ��ခ#��'သည�။ ဗဟ��စ�မ�က�န��ခ�စ������ရေရ�စနစ� (Central
Planning Economy – CPE) က�� ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ရန� ရေဖြခလ�မ��သစ�မ���စ�င�
န��င�ခ#��'သည�။ စ������ရေရ�ရေ�2လစ�မ���ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ရေရ�၏ အဓ�ကအခ�က�မ���
မ��
(က)ထ���လ���ဖြခင��၊ ဖြဖန ��တဖြဖ\�ဖြခင��န�င�� ရေင�ရေ6က�ရေထ�က����ဖြခင�� ��: န�င��
���သက�ရေသ�ဆ���ဖြဖ��ခ�က�
မ���က�� ခ�မ���ရ���င� န��င�င����င�စ������ရေရ�လ���ငန��မ��� (SOEs) အ��
ဗဟ��ခ�>��က��င�မ8
ရေလ[��ခ�ဖြခင��၊
( ခ ) အ���ခ�>��မ8က�စ]မ���န�င�� ထ�န��ခ�>��မ8အစ�အစဥ�မ���က�� စ������ရေရ�
က�စ]ရ��မ���ဖြဖင�� အစ��ထ���ဖြခင��
န�င�� ရေင�ရေ6က�ရေဖ�င�� ����မ8က�� ထ�န��ခ�>��ရန� ရေစ��က�က�ဦး��ည�ရေသ�
ရေင�ရေ6က�ရေ�2လစ�မ��� အသ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 8 -
ဖြ�>ဖြခင��၊
( ဂျ ) ဖြ�ည��စ������ရေရ�ဆက�ဆ�မ8မ�����င� ဖြ�ည��က��ဦး�စ��ရေ��ရေသ�
ရေ�2လစ� (outward- oriented
policy) ခ�မ���က�င��သ���ဖြခင��၊ (ဤရေ�2လစ�၏ အဓ�ကက�ရေသ�
အခ�က�မ���မ�� ရေစ��က�က���င�
ဖြဖစ�ရေ�2ရေနရေသ� န��င�င�ဖြခ��ရေင�လ#လ�ယ�န�>န��က��အသ���ဖြ�>ဖြခင��န�င��
ဖြ�ည��ရင��န���ဖြမN>��န��မ8က��မ���စ��
လ���လ��ခ�င��ဖြ�>ရေသ� ဥ�ရေ� ( ၁၉၈၈ ) က�� က�င��သ��� ဖြခင����: ဖြဖြဖစ�
�'သည�။)
(ဃ)ထ���က�န�မ���က��ရေရ�င��ဝယ�ရေဖ�က�က��ရ���င�က�လ��ည�လ���က��င�
ခ�င��ဖြ�>ရေသ�၊ ���မ��
လ���လ��ခ�င��ဖြ�>ရေသ� စ��က��� �>�ရေရ�ရေ�2လစ�မ���က��ခ�မ���က�င��သ���
ဖြခင��န�င��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 9 -
( င ) ��ဂျHလ�က ကဏဍက�� စ������ရေရ������က�မ8၏ အင�ဂျ�င�အဖြဖစ�
လက�ခ�ယ��6ကည� အ��ထ��ဖြခင�� ��:
ဖြဖစ�6က�'သည�။
၁၃။ ၁၉၉၀ မ� ၁၉၉၇ ခ�န�စ�မ���အ��င�� GDP သည� န�စ�စဥ� ၈%ခန ���� �ခ#�ပြး���
၂၀၀၀ မ� ၂၀၀၅ ခ�န�စ�မ��� အ��င�� ၇%ခန ���� �ခ#�သဖြဖင�� ကမ7������ယအ�����က�ဆ���
စ������ရေရ�န��င�င� ဖြဖစ�လ�ခ#��'သည�။ န��င�င�ဖြခ�� ရင��န���ဖြမN>��န��မ8 မ��လည�� (၃)ဆခန ��
�����က�လ�ခ#�ပြး��� က�န��စ]ည��ထ���လ���မ8၊ သ�င�� အခ�က�အလက� နည���ည�န�င��
ရေခ��မ� စက�မ8လ���ငန��မ���သည� န��င�င�၏စ������ရေရ���င� အကြက��မ��ဆ���န�င�� အလ�င�
ဖြမန�ဆ��� �����က�ရေနရေသ� ကဏဍမ��� ဖြဖစ�လ�ခ#��'သည�။ ယခ�အခ'��င� ဗ�ယက�နမ�
န��င�သည� �စ�ရေန � လ[င� ရေရန�စည�ရေ�'င�� ၄၀၀၀၀၀ ခန ��ထ���လ���န��င� သည��
အရေ��aရေ��င�အ�����င� ���ယအကြက��ဆ��� ရေရန�ထ���လ���သည��န��င�င� ဖြဖစ�လ�
�'သည�။ န��င�င�၏ န�စ�လမ��သ��� က�န�သ�ယ�မ8 (two –way trade)သည� GDP ၏
၁၆၀% ခန ���� �ပြး��� ယင��သည� �ရ���န��င�င�ထက� (၂)ဆန�င�� အ�နU�ယ န��င�င�ထက� (၄)ဆ
ခန �� ���မ��ရေန �'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 10 -
၁၄။ လယ�ယ� ရေဖြ�မဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#မ8မ���၏ အက� �>�ဆက�ရေ6က�င�� ယခ�အခ'
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� သ�ဟ��ဠ� ရေစ�အမ���ဆ��� ထ���လ���ရေသ�န��င�င�ဖြဖစ�လ�ခ#�က� က
မဘမ7����ယ�ယ�၏ သ�������စ����ခန �� ရ���ထ��ပြး���၊ ထ��င�� န��င�င�ပြး���လ[င� ကမ7���င� ����ယ
အမ���ဆ��� �င���: ရေသ� န��င�င�လည�� ဖြဖစ�လ�ခ#��'သည�။ ဆန�အဖြ�င� အဖြခ�� အဓ�က
�င���: သည�� က�န��စ]ည��မ���မ�� ရေက��ဖ�၊ လ7 က�၊ ရ�ဘ�န�င�� ရေရထ�က��စ]ည��မ��� ဖြဖစ�
6က�'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င� သည� ၂၀၀၆ ခ�န�စ�၊ န��၀င�ဘ�လ (၇)ရက�ရေန �တ��င� ကမ7��
က�န�သ�ယ�ရေရ�အဖ"# (WTO)သ�: ၀င� ရေရ�က�ခ�င��ရ���ခ#�ပြး���၊ ၄င��၏ အဓ�ကက�န�သ�ယ�ဖက�
န��င�င�မ���မ�� �ရ���၊ ဂျ��န�၊ 6သစရေ6��လ�၊ အ�ဆ�ယ�န��င�င� မ���၊ အရေမရ�ကန�န�င��
အရေန�က�ဥရေရ��န��င�င�မ��� ဖြဖစ�6က�'သည�။
ပါ�*က�န�
၁၅။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� အရေမရ�ကန�ဖြ�ည�ရေထ�င�စ�န�င��န�စ�န��င�င�က�န�သ�ယ�ရေရ�
သရေဘ��.ည�ခ�က� (bi-lateral trade agreement) က�� သရေဘ��.လက�မ���
ရေရ�ထ���လ��က�ဖြခင��ရေ6က�င�� ��: က�န�ကဏဍ ���မ�� အ��ရေက�င�� ခ#��'သည�။ အထ.�သဖြဖင��
အလ���အက��င�ရ���မ8က�� ဖန����ရေ��ရေသ�လ���သ�� စ.�စ��က� အသ���ဖြ�>ရသည�� စက�မ8
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 11 -
လ���ငန�� (labor-intensive manufacturing) န�င��အရေသ�စ��စက�မ8လ���ငန��
(light-manufacturing) ��: ၏ ��: က�န� �စ]ည��မ��� ���မ��ထ���လ���န��င�ခ#��'သည�။
ဤက#�သ�: ရေက�င��ရေသ� အလ��အလ�မ���က ဗ�ယက�နမ� ��: က�န� လ���ငန����င�မ���
အ�� ထ���လ���မ8စရ���သက�သ� ရေစဖြခင��၊ ထ���က�န� အရည�အရေသ�� �����က�ရေစ
ဖြခင��န�င�� ရေရ�င��လ��အ�� �ည�ပြးင�မ�ရေစဖြခင����:က�� ဖြဖစ�ထ�န�� ရေစ�'သည�။ ��: က�န�����ခ� #
�� ဖြခင��က��ကြက�>��မ��ရေဆ�င�ရ�က�ရေနရေသ�� လည�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ရေရန��င���: မ8န�
င�� စ��က��� �>� ရေ�ရ���: က�န���: အရေ�2 မ��ခ��ရေနရဆ#ဖြဖစ��'သည�။ ဗ�ယက�နမ� န��င�င�၏ အဓ�က
က�န�သ�ယ�ဖက� န��င�င�မ���မ�� စကZ��.၊ ရေဟ�င�ရေက�င�၊ ရေ��င�က��ရ��ယ�� န�င��ထ��င�ဝမ�
��: က#�သ�: ရေသ� အ������က�န��င�င�မ��� ဖြဖစ�ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�'သည�။ဗ�ယက�နမ�
န��င�င�၏ ��: က�န��မ�ဏာ�����က�မ8���ခ#�ရေသ��လည�� ��: က�န����စ� (export structure)
သ�သ�သ�သ� ရေဖြ��င��လ#ဖြခင��မ���ရေ6က�င�� ရေလ�လ�ရေ�"���ရ�'သည�။
၁၆။ ဗ�ယက�နမ�န��င�သည� �စ�ရေန � လ[င� ရေရန�စည�ရေ�'င�� ၄၀၀၀၀၀ ခန ��ထ���လ���
န��င�သည�� အရေ��aရေ��င� အ�����င� ���ယအကြက��ဆ��� ရေရန� ထ���လ���သည��န��င�င�
ဖြဖစ��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� သ�ဟ��ဠ�ရေစ�အမ���ဆ��� ထ���လ���ရေသ�န��င�င�
ဖြဖစ�လ�ခ#�က� ကမ7����ယ�ယ�၏ သ�������စ����ခန �� ရ���ထ��ပြး���၊ ထ��င��န��င�င�ပြး���လ[င�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 12 -
ကမ7���င� ����ယအမ���ဆ����င���: ရေသ� န��င�င�လည�� ဖြဖစ�လ�ခ#��'သည�။ ဆန�အဖြ�င�
အဖြခ�� အဓ�က�င���: သည�� က�န��စ]ည�� မ���မ�� ရေက��ဖ�၊ လ7 က�၊ ရ�ဘ�န�င��
ရေရထ�က��စ]ည��မ��� ဖြဖစ�6က�'သည�။
တင�ပါ�* ခခ�င��မမြပါ'ရေးသ# က�န�ပါစ.ညး�မ&#
၁၇။ �င���: ခခ�င��မဖြ�>ရေသ� က�န��စ]ည��မ���မ��-
(က)လက�နက�၊ ခ#ယမ��၊ ရေ�'က�က�#ရေစ���ရေသ� �စ]ည��မ���၊ စစ�သ���နည��
�ည��စ]ည��မ���
(ခ) ရေ���ရေဟ�င���စ]ည��မ���
(ဂျ) မ.�ယစ�ရေဆ�ဝ'�အ��လ���
(ဃ)အဆ���ဓ'���စ]ည��မ���
(င) �����'� အဖ����န�ရေသ� ရေ��ရ��င����ရ� မဘစe�န�မ���န�င�� အ�င�မ���
သ�င�က�န�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 13 -
၁၈။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ သ�င��က�န����စ�သည�လည�� သ�သ�သ�သ� ရေဖြ��င��လ#ဖြခင��
မ���ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�' သည�။ ရေဆ�ဝ'�၊ အစ��အစ�၊ အထည�အလ���၊ သ6က��၊
ဘ�လ��ရေဖြမ က#�သ�: ရေသ� consumer goods မ���က�� စ�စ� ရေ�'င��သ�င��က�န�၏ (၁၄)
ရ�ခ��င�န�>န��ခန ���င�သ�င��ရပြး��� ရေလ�င�စ�ဆ�၊ ဓ���ရေဖြမ6သဇ�၊ က�န�6ကမ���စ]ည��မ���၊
(သ�၊ သ�မဏာ�၊ ခ�ည�ထည�) န�င�� စက�န�င��စက��စ]ည�� က#�သ�: ရေသ� producers goods
မ���က��(၈၆)ရ�ခ��င�န�>န��ခန �� �င� သ�င��ရေနရ�'သည�။ ဗ�ယက�နမ� န��င�င�သ�: အမ���ဆ���
�င�သ�င��ရေသ� က�န�သ�ယ�ဖက� န��င�င�မ�� ဂျ��န�န��င�င�ဖြဖစ��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�အ�ဏာ�
���င�မ���က သ�င��က�န�ကန ��သ��ခ�က�မ���ထ�����ဖြခင��၊ န��င�င�ဖြခ��ရေင�ရေ6က�ရ���န��င�မ8က��
�င��6က�� ဖြခင��န�င�� ရေခ��ရေင�ရ���န��င�မ8က��ထ�န��ခ�>��ခ#�ဖြခင����: ရေ6က�င�� သ�င��က�န��မ�ဏာ
န�င�� FDI က�ဆင��ခ#�ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�' သည�။
တင�သ�င�ခ�င��မမြပါ'ရေးသ# က�န�ပါစ.ညး�မ&#
၁၉။ �င�သ�င��ခ�င��မဖြ�>ရေသ� က�န��စ]ည��မ���မ��-
(က)လက�နက�၊ ခ#ယမ��၊ ရေ�'က�က�#ရေစ���ရေသ� �စ]ည��မ���၊ စစ�သ���နည��
�ည��စ]ည��မ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 14 -
(ခ) မ.�ယစ�ရေဆ�ဝ'�အ��လ���
(ဂျ) အဆ���ဓ'���စ]ည��မ���
(ဃ)ရေ���ရေဟ�င��ယဥ�ရေက��မ8 �စ]ည��မ���
(င) ကရေလ�မ���၏ �ည�ရေရ�၊ လ.မ8ရေရ�န�င��လ��ဖြခ�>ရေရ�က�� ထ�ခ��က�ရေစသည��
ရေဗ��က�အ���၊ ကစ��စရ�မ���
(စ) စ��ကရက�
(ဆ)အသ���ဖြ�>ပြး����စ]ည��မ��� (ထ��င�ခ�� ၁၂ စ��ထက�နည��ရေသ� ရေမ��ရေ���ယ
ဥ�၊ စက����န�စ�ဘ��ယ�ဥ�၊
�စ�က��ယ�ရေရ သယ�ရေဆ�င�န��င�ရေသ� အ���မ�လ�#၍
(ဇ) ရေမ��ရေ���ယ�ဥ�မ���န�င�� အဖြခ��လက�က��င�ရေခ��'ရေသ� ယ�ဥ�မ���
(ဆက�စ���စ]ည��မ���န�င�� အ���
�စ]ည��မ��� အ�'အဝင�)
မ�တ�ခ&က�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 15 -
၂၀။ (က)အထ.�က�စ]မ���အ��က� ဝန�ကြက��ခ�>��၏ စ�ရေရ�သ��ခ�င��ဖြ�>ခ�က�ဖြဖင��
�င���: �င�သ�င��ခ�င��
ဖြ�>သည�။
(ခ) ရေ��ရ��င����ရမဘစe�န�မ��� �င���: ရန� ကန ��သ��ခ�က�က�� သစ�ရေ��
ဝန�ကြက��ဌ�န၊ သ����Xနည��
�ည�န�င�� ���ဝန��က�င� ဝန�ကြက��ဌ�န��:၏ ရေထ�က�ခ�ခ�က�ဖြဖင��
ရေဆ�င�ရ�က�န��င�သည�။
(ဂျ) ရေခ��မမ�ရေသ�နည���ည� �စ]ည��မ��� �င�သ�င��မ8က�� က�က�ယ�ရန�
သ����Xနည���ည�န�င��
���ဝန��က�င� ဝန�ကြက��ဌ�နသည� က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�နန�င�� အဖြခ��
ဝန�ကြက��ဌ�နမ���၏
သရေဘ�ထ��မ���က�� ရယ.ပြး���မ�သ� အရေဟ�င��မ���က�� �င�သ�င��
န��င�သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 16 -
(ဃ)က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�နန�င�� န��င�င�ဖြခ��ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�န��: ၏
သရေဘ�ထ��မ���ခ�က�က��
ရယ.ရန� အရေက�က�ခ�န�ဌ�နမ� အရေထ�က�အ���ရေ��ရ�'သည�။
အ အအအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ�ဖြမစ�၊ထ�န�ခ�>��၊ကန ��သ��ထရေသက�န��စ] ည�မ�၂၁။ အ အအအအအအအထ.ရေအဂျ�င�စ�မ�မ� �င���: / အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ�င�သ�င�ရန� ကန ��သ��ထ�န�ခ�>��ထရေသ
က�န��စ]ည�မ�မ�-(က) အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအသ�f >��င�ထ�က��စ]ည�မ�အ��က� အကြက�စစက�မ8၀န�ကြက�
ဌန(ခ) အ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အ အအအအအရေ���င���ရမဘစeန�မ�န�င�� ဟင�သ�ဟင�ရ�က�မ�၊ သက����
အအအအအအအအအအအအအအအအအအ ��ရမဘစeန�မ�န�င��စ��က��� �>ရေရန�င�� အအအအ အအအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအ��ရမဘစeန�အစမ�အ��က� လ��အ��ရေသ ဟင�သ�ဟင�ရ�က�မ�
အ��က� လယ�ယစ��က��� �> အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအရေရန�င�� ရေက�လက�ဖ"�ဖြးပြးဖ�>ရေရ ၀န�ကြက�ဌန၏ ခ�င��ဖြ�>
ခ�က�(ဂျ) အ အအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအလ.သ��အ�မ�သ��ရေဆ၀မ�ထ���လ���ရန� အသ��ဖြ�>ရေသ ရေဆ၀ဘက�
ဆ��င�ရ �စ]ည�က�ရ�ယ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအမ�အ��က�က�န�မရေရ၀န�ကြက�ဌန၏ခ�င��ဖြ�>ခ�က�
(ဃ) အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအစ��ရ၏ ထ�န�ခ�>��မ8လက�ရေအက���� �န�ဖ��ဖြမင��မ ရေသ ���န����အန��ည�စ]ည�မ�၊
အအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအ အ အအအအအအ���န����ထ��� ရေ�ဖြ၀ခင�မ�န�င�� ဖြ�န�လည�ရ��က�န���� ထ��� ရေ�ဖြ၀ခင� အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ မ�န�င��ရေရင�စ��မ��f \ က.စက�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 17 -
အ အအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအမ�ဖြဖင�� �င���: ရန�အ��က� က.ယ.ရေသ ဗ����ယ������ရေခ�မ�
(င) အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအကက�ယ�ရေရအ��က� စစ�ဘက�ဆ��င�ရ�စ] ည�က�ရ�ယမ�
၀ယ�ယ.ဖြခင�အ��က� အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအကက�ယ�ရေရ၀န�ကြက�ဌန၏ခ�င��ဖြ�>ခ�က�
(စ) ဘဏာ�န�င��သက�ဆ��င�ရေသ နည��ညဆ��င�ရ�စ]ည�က�ရ�ယမ�အ��က� သက�ဆ��င�ရ
အအအအအအအအအအအအန��င�င�ရေ�ဘဏာ�မ�၏ခ�င��ဖြ�>ခ�က�(ဆ) အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအဆက�သ�ယ�ရေရန�င�� စ���က�ဆ��င�ရ �စ] ည�က�ရ�ယမ�
အအအအအအအ အ��က� ဆက�သ�ယ�ရေရန�င��စ���က� အအအအအအအအအအအအဆ��င�ရ အရေထ�ရေထ�ဌန၏ခ�င��ဖြ�>ခ�က�
(ဇ) အ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအ အ အအဖြ��ည���င�ကက�ယ�ရေရန�င�� အဖြခလ��အ��ခ�က�မ�အ��က� �င� အအအအအအအအအအအအအ သ�င�ရန��ဖြမစ�ထရေသ
အ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအက�န��စ]ည�မ�က�� ဖြ� �ည���င�သ�: �င�သ�င�ရ��င� ၀န�ကြက� ခ�>��၏ ခ�င��ဖြ�>မ�န ��တဖြဖင��သ
�င�သ�င� ခ�င��ဖြ�>�သည�။
ယယ��င�သ�င�ခ�င��ဖြ�>မ�န ��၂၂။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ ဗ�ယက�နမ�အရေကက�အခ�န�ဌနသည�ရေအက��က�န��စ] ည�မ�က��
အအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�အ��င�သ�: ယယ��င�သ�င�ရ��င�အရေကက�ခ�န�န�င�� အခ�န�မ� ကင�လ���ခ�င��ဖြ�>�သည�-(က) အ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအ အအအ အ အအအအအအအက�န�စည�ဖြ���#မ�န�င�� အဖြခ���#မ���င� ဖြ� �သရန� �င�သ�င�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအ လရေသက�န��စ] ည�မ�က�� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအက�န�သ�ယ�ရေရ၀န�ကြက�ဌန��င� လ��င�စင�ဖြ�>လ���ရမည�။ ၄င�
ယယ��င�သ�င�သည��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 18 -
အအအ အ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ က�န��စ]ည�မ� က�� ဖြ� ���#ပြး��ရေနက� ရက�ရေ�င� (၃၀)အ��င� ဖြ� �န�လည��င���: ရမည� ဖြ�ဖစ�သည�။
(ခ) အ အအအအအ အအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအ အအအအဗ�ယက�နမ�အစ��ရန�င��အဖြခအစ��ရအဖ"#အစည�မ�၏န�စ� အ အအအအအအအ ဥ�သရေဘ�.ည�မ8အရ�င�သ�င�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အ အ အ အအအအအအအအအလရေသ�စ] ည�က�ရ�ယမ�၊သ�ရေ�သနသင�ရေထက�က. အအအအအအအအအ က�ရ�ယမ�န�င��၄င���:၏
ဆက�စ���စ]ည�မ�(ဂျ) အ အအအအအအအအအအအ အအအအ ဖြ��ည����: က�န��စ]ည�မ�ထ���လ���ရ��င�အသ��ဖြ�>ရန�အ��က�
ဗ�ယက�နမ�န��င�င���င�သ�: အအအအအအအအအအအအအ�င�သ�င�လရေသက�န�6ကမ�မ�
(ဃ) အအအအ အအဖြ��င�ဆင�ရန��င�သ�င�လရေသ�စ]ည�မ�န�င�� ဖြ��င�ဆင�ရ��င�လ��အ�� ရေသ အ����စ]ည�မ�
(င) ရေမရေ�ကမ� (ဘယ�ရေမင�ယဥ��မ�သ) အမ����င�အသ��ဖြ�>ရေသ ရေမရေ�ကမ�
(175cm3 ရေအက�)(စ) အဖြ�ည�ဖြ�ည�ဆ��င�ရ ရေလဆ���မ� �စ�ဆင��(သ�: ) သရေဘZ ဖြဖင�� �င�သ�င�
လရေသရေမရေ�ယဥ�မ�
(ဆ) အအအအအ အအအအအအအ အအအအ အ အအအအအအအအအအအအ သရ�ပြး�����#မ�န�င��ရေလ�က�င��ရန�အ��က��င�သ�င�လရေသရေမရေ�ယဥ�မ�
အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အ အအအအအအအအအအကစ��#မ�န�င��အဖြခပြး��>င���#မ�အ��က��င�သ�င�လ အ အအအအအအအအအအအအ ရေသ ဖြမင�မ�၊အရေ��စ�ယဥ�
အအအအအအအမ�န�င��ရေလ�မ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 19 -
(ဇ) အလ�ရေမ��ဖြမ\ရန�၊ ရေလ�က�င��သင�6က��ရေ��ရန�၊ ရေမ��ဖြမ\ရန�(သ�: )ရေဆ�က�
သရန� ��: အ��က�
�င�သ�င��လ�ရေသ� သက������ရမဘစe�န�မ���
(K) က�န��စ]ည���င�သ�င��ရေသ� က�န���န�န�မ���၊ ထ��������စ]ည��မ���၊
က�န��စ]ည��မ���၏ အ��င��
အဖြ�င� အဖ���မ���၊ က�န��စ]ည��မ���န�င�� ��#ဖက��စ]ည��မ���၊
(ည)အရေက�က�ခ�န�ဌ�နမ���၏ ထ�န��ခ�>��မ8ရေအ�က���� ယ�ဥ��စ�ခ�မ��စ�ခ�
သ�: လT# ရေဖြ���င���င�သည��
က�န��စ]ည��မ���
ယ#ယ�တင�သ�င�ခ�င��အတ�က� လ��အပါ�သညး��အခ&က� အလက�မ&#မ�#
၂၃။ ယ�ယ�ခ�င��ဖြ�>မ�န ��တ��င� လ��အ��သည�� စ�ရ�က�စ��မ��မ���မ��-
(က)ရေ6ကဖြင�ခ�က����စ�
(ခ) က�န�ရေမ��စ� (လ��အ���'က)
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 20 -
(ဂျ) ထ�������မ8စ�ရင�� (လ��အ���'က)
(ဃ) သရေဘZ �င�အရေထ�က�အထ��
(င) အ ရေဖြ�ခအရေနအရယ�ယ��င�သ�င��ဖြခင��(သ�: )အဖြခ��ယ�ယ��င�သ�င��
ဖြခင��မ��� အ��က�
သက�ဆ��င�ရ�အ�ဏာ����င�အဖ"#အစည��မ���ထ�မ� ရေထ�က�ခ�စ�
ယ#ယ�တင�သ�င�ခ�င��အတ�က� စညး�ကမ�ခ&က�မ&#မ�#
၂၄။ ယ�ယ�ခ�င��ဖြ�>မ�န ��တ��င�ရေအ�က��'အ���င��စည��ကမ��ခ�က�မ���သ��မ���
ထ���'သည�
(က)ယ�ယ��င�သ�င��မ8အ��က� လ��ဖြခ�>ရေရ�အက� �>�သက�ရေရ�က�မ8 မ����'။
(ခ) ယ�ယ��င�သ�င��သည�� က�န��စ]ည��မ���အ��က� ခ�င��ဖြ�>ရက�မ��
သ�င��က�န�လ���ထ���လ���နည��မ���
ရေဆ�င�ရ�က�သည��ရက�မ� (၉၀)ရက�ထက� မရေက���ရေစရ�'။
အရေက�က�ခ�န�ရ�� �မ� ခ�င��ဖြ�>�'က
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 21 -
ထ������ရက�မ���က�� ရေလ[�က�ထ��န��င��'သည�။ ထ������ရက�က��
�စ�ခ'လ[င� (၃)ကြက�မ�ထက�
မ���ဘ# ရက�ရေ�'င�� (၃၀)ထက� မရေက���လ�န�ရေစရ�'။
(ဂျ) ယ�ယ��င�သ�င��သည�� က�န��စ]ည��မ���က�� ဖြ��န�လည��င���: ရ�'မည�။
(ဃ)အ�မ���င��အသ���ဖြ�>ရန� ယ�ယ��င�သ�င��သည�� က�န��စ]ည��မ���
အ��က� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��
ဌ�န(သ�: )အထ.�ရေအဂျ�င�စ�မ���န�င�� အရေက�က�ခ�န�ဌ�န��: ထ�မ�
သရေဘ��.ည�ခ�က�ရယ.ရပြး���
အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ���လ���နည��မ���အ���င�� သ��မ���ထ��
ရေသ� အခ� �န�အ��င��
လ���ရေဆ�င�ရမည�။
(င) ဗ�ယက�နမ�န��င�င���င� အလ�����၀န�မ���ပြး���ဆ����'က ယ�ယ��င�သ�င��
သည�� ယ�ဥ�မ���က��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 22 -
ဖြ��န�လည��င���: ရ���င� က�����င���င�မ� သက�ဆ��င�ရ�အ�ဏာ����င�အဖ"#
အစည��မ���ထ�သ�:
သ�င��က�န�ခ�န�၊ �န�ဖ�������ခ�န�န�င�� အဖြခ��အခ�န�မ���ရေ��ရေဆ�င�ပြး����'က
၄င��က��မ���က��
အဖြခ��သ.မ���ထ�သ�: ရေရ�င��ခ�ဖြခင��(သ�: )လက�ရေဆ�င�ရေ��ဖြခင�� ဖြ�>လ���
န��င��'သည�။
(စ) အထက�ရေဖ��ဖြ���' အ ရေဖြ�ခအရေနမ���န�င�� ဖြ��ည��စ���'က ယ�ယ��င�
သ�င��သည�� က�န��စ]ည��မ���
အ��က� အဖြခ��လ��အ��ခ�က�မ��� မ���ရေ����'။
လ�သ��က�န�မ&# တင�သ�င�မြခင�
၂၅။ လ.သ���က�န�မ����င�သ�င��ဖြခင��သည�က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက����င�
��ဝန����သည�။ လ.သ���က�န��င�သ�င��ဖြခင��မ�� ��: က�န��င���: ဖြဖြခင��၏ ၂၀%မရေက���ရ
�'။ လ.သ���က�န��င�သ�င���'က လ��က�န�ရေဆ�င�ရ�က�ရမ8မ���မ��-
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 23 -
(က)လ.သ���က�န��င�သ�င��ဖြခင����င� ( ��: က�န�သ�င��က�န�လ��င�စင�မ�����င�
ရေဖ��ဖြ��ထ��သည�� ) သင�� ရေလ���
သည�� က�န��စ]ည��မ��� �င�သ�င��ဖြခင��က�� ခ�င��ဖြ�>ထ��ရေသ� ��: က�န�
သ�င��က�န� စ������ရေရ� လ���ငန��
မ���က��သ� ရေဆ�င�ရ�က�ရေစဖြခင��။
(ခ ) ဆန�၊ ရေက��က�မ��ရေသ��၊ ဆ�6ကမ��၊ ရေရန�က#�သ�: ထ.�ဖြခ��မ8���သည�� �န�ဖ���
ဖြမင��မ��ပြး���အဖြမ��မ���ရေသ�
�င���: ၊ �င�သ�င��ရေသ� က�န��စ]ည��မ���သည� လ.သ���က�န�မဖြဖစ�န��င��'။
၂၆။ ယခ�အခ' လ.သ���က�န��င�သ�င��ဖြခင��အ��က�က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�နမ� ခ�
င��ဖြ�>ခ�က�မလ��အ��ရေ����'
ယင��အစ��အဆ���' ဝန�ကြက��ဌ�နသ�: �စ�န�စ�လ�င� န�စ�ကြက�မ��င�သ�င��ဖြခင��ဆ��င�ရ� စ�မ�
ခ�က�က�� ��: ရေ��ရမည�။
ပါစ.ညး�အရေး1#င�မ&# တင�သ�င�မြခင�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 24 -
၂၇။ သ����Xနည���ည�န�င�� ���ဝန��က�င� ဝန�ကြက��ဌ�နမ� ��ဝန�ခ� ခ�င��ဖြ�>ရေ��ရသ
ည�� က�န��စ]ည�� သည� ရေအ�က��'��: န�င�� ည�ည���ရမည�-
(က)အက� �>����ရမည�
(ခ) သ�င��က�န�လ��င�စင����ရမည�။
(ဂျ) ဝန�ကြက��ဌ�နမ���မ� ခ�င��ဖြ�>ခ�က� (သ�: )ရေ�သအ��င����� န��င�င����င�မဟ���
ရေသ� စ������ရေရ�လ���ငန��
မ���(သ�: )ရေ�သစ������ရေရ�အ��က� ရေက��မ��၏ ခ�င��ဖြ�>ခ�က�
၂၈။ အထက��' အရည�အခ�င��မ���န�င�� က��က�ည��'က က�န�သ�ယ�ရေရ�
ဝန�ကြက��ဌ�နမ� မဟ���ဘ# က�န�သ�ယ�ရေရ� ဗဟ��မ� လ��င�စင�ရ���န��င��'သည�။ န��င�င�ရေ���
ဘ��ဂျ�က�ဖြဖင�� �င�သ�င��ရေသ� �စ]ည��ရေဟ�င�� (၁)စ�� (သ�: )�စ�စစ�က�� ဝန�ကြက��ခ�>��
ဆ���ဖြ�ဖ��ခ�က�န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�နလမ��ညTန�ထ�န��ရေက��င��မ8ဖြဖင�� �င�
သ�င��န��င�သည�။
ရေး2� 3လ�ပါ�ငန�စဥ�မ&#အ� စ�မ�ရေး5#င���က�မညး�တင�ပါ�*တင�သ�င�မညး�� က�န�ပါစ.ညး�မ&#
စ#�င�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 25 -
၂၉။ ရေဖ��ဖြ���'ထ��သည�� ၀န�ကြက��ဌ�နစ�မ���အရ
(က)သ�င�� ၃-၁၊ ဆန� (က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�န၊ လယ�ယ�န�င��
စ��ရေသ�က�က�န�လ���ငန��
ဝန�ကြက��ဌ�န)
(ခ) သ�င�� ၃-၂၊ ဆ�န�င��ရေရန� (စက�သ���ဆ�မ�')၊ (က�န�သ�ယ�ရေရ�
ဝန�ကြက��ဌ�န)
(ဂျ) သ�င�� ၃-၃၊ လ.ကြက�>က�မ���ရေသ� စ��� (သ�/သ�မဏာ�) (အကြက��စ��
စက�မ8ဝန�ကြက��ဌ�န)
(ဃ)သ�င�� ၃-၄၊ ဘ�လ�� ရေဖြ�မ (က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�န၊
ရေဆ�က�လ���ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�န)
(င) သ�င�� ၃-၅၊ ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�(က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�န၊
လယ�ယ�န�င��
စ��ရေသ�က�က�န�လ���ငန��ဝန�ကြက��ဌ�န
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 26 -
(စ) သ�င�� ၃-၆၊ သ6က��(သ6က��6ကမ��- သ6က��သန ��စင� စက�ရ��မ���
အ��က� �င�သ�င��)
(သန ��စင�ပြး���သ6က��-ရေနရ��စ�ခ�စ�၏ရေစ��က�က�လ��အ��ခ�က�အရ
ဗဟ��ဖြ�ည���င��
စ������ရေရ� လ���ငန��မ���အ��က� �င�သ�င��)
(ဆ)သ�င�� ၃-၇၊ က��မ��� (က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�န)
(ဇ) သ�င�� ၃-၈ ၊ န�စ�ဘ��ယ�ဥ�မ��� (က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�န)
၃၀။ ဝန�ကြက��ခ�>��၏ လမ��ညTန�ခ�က�အရ က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�နသည�
သက�ဆ��င�ရ� ဝန�ကြက��မ���န�င�� ညN�န�>�င�� ရေဆ�င�ရ�က��'သည�။
အမြခ#က�န�ပါစ.ညး�မ&#
၃၁။ (က)သစ�ထ���က�န��င���: ဖြဖြခင�� - သစ�ရေ��ဝန�ကြက��ဌ�နန�င��
ဝန�ကြက��ခ�>��၏ဆ���ဖြ�ဖ��ခ�က�
(ခ) ရေက��ဖ��င���: ဖြဖြခင�� - က�န�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�န
(ဂျ) MOTHER MILK န�င�� - (က�န��မ�ရေရ�ဝန�ကြက��ဌ�နန�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ� ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 27 -
�.ရေသ�ထ���က�န� ဝန�ကြက��ဌ�နယဥ�ရေက��မ8န�င��ဖြ�န�6က��ရေရ�
�င�သ�င��ဖြခင�� ဝန�ကြက��ဌ�န)
ဗ�ယက�န��င�င�တ�င� ရေးက#က�ခ�ရေးသ#အခ�န�န�င��အခ�န�န�'န�ထား#မ&#
၃၂။ က�န��စ]ည��မ��� �င�သ�င��ဖြခင��န�င�� �င���: ဖြဖြခင��အ��က� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�
��င� ရေက�က�ခ�ရေသ� အရေက�က�ခ�န� အမ� �>�အစ��မ���မ��-
(က)��: က�န�သ�င��က�န�ခ�န�
(ခ) အထ.�အသ���ဖြ�>ခ�င��အခ�န� (SCT)
(ဂျ) �န�ဖ�������ခ�န� (VAT)
အ�က�၊ ရေး5လ�ပါ�၊ ရေးမ#�ရေးတ#�ယ#ဥ�မ&#၊ လ8ပါ�စစ�ပါစ.ညး�မ&#၊ အစ#အရေးသ#က�
5��င��# ပါစ.ညး�မ&# အတ�က� အရေးက#က�ခ�န� န�'န�ထား#မ&#
၃၃။
က�န��စ]ည�� သ�င��က�န�ခ�န�SCT VAT
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 28 -
အရက�
၄၀% အထက��'၀င��'က
၃၀-၄၀%�'၀င��'က
၃၀% ရေအ�က��'၀င��'က
၁၀၀%
၁၀၀%
၁၀၀%
၇၀%
၅၅%
၂၀%
ရေဆ�ရ�က�ကြက��
စ��ကရက�မ��� ၁၀၀% ၄၅%
ရေမ��ရေ���ယ�ဥ�မ��� ၆၀% ၁၀%
လ[��စစ��စ]ည��မ��� ၄၀% ၁၀%
အစ��အရေသ�က�ဆ��င�ရ��စ]ည��
မ���၁၀%
အရေးက#က�ခ�န�ကင�လ�တ�ခ�င��/ခ�စ#ခ�င��မ&#
၃၄။ အရေက�က�ခ�န�ကင��လ���ခ�င��ခ�စ��ခ�င��ဖြ�>သည�� �စ]ည��မ���မ��-
(က)ဖြ��န�အမ��ရန�မလ��သည�� လPအသ���အရေဆ�င�အ��က� ရည�ရ�ယ�
ထ���လ���သည�� �စ]ည��မ���
(ခ) ဖြ���#န�င�� က�န�စည�ဖြ���#မ���အ��က� ယ�ယ��င���: ဖြဖြခင��အ��က� ယ�ယ�ခ�
င��ဖြ�>မ8န�င�� ယ�ယ�ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 29 -
�င�သ�င��ဖြခင�� အ��က� ယ�ယ�ခ�င��ဖြ�>သည�� �စ]ည��မ���
(ဂျ) ဖြ��ည��န��င�င�သ��မ���၊ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�� အဖ"#၀င�မ���န�င�� �စ�ဦး�
ခ�င��စ� သ��သန ��ရေစလT��
ဖြခင��ခ�ရသ.မ��� ���င�ဆ��င�သည�� က�န��စ]ည��မ���
(ဃ)ဗ�ယက�နမ�န��င�င�အ��င��သ�: ၀င�ရေရ�က�လ�ရေသ� (သ�: )ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ�
ထ�က�ခ��လ�ရေသ�
ခရ��သ���မ���၏ အထ���အ����မ���
(င) ���င��ဖြ��ည�က�က�ယ�ရေရ�န�င��လ��ဖြခ�>ရေရ�၊ သ����X�ည�ဆ��င�ရ�
သ�ရေ�သနမ���န�င�� �ည�ရေရ�
ဆ��င�ရ� က�စ]ရ��မ�����င� အသ���ဖြ�>ရန� အထ.��င�သ�င��လ�ရေသ�
က�န��စ]ည��မ���
(စ) က�န�စည�က.�သန��ရေရ�င��၀ယ�ရ���င� ဖြ��ည��ရေင�ရင��န���ဖြမN>��န��မ8န�င�� ဖြ�
ည��စ������ရေရ�လ���ငန��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 30 -
မ���န�င�� အက� �>��.�.�ရေ�'င��ဖြခင��ဆ��င�ရ� အစ�စ��လ���ငန�� ဗ�ယက�နမ�
န��င�င���င�����
အဖ"#အစည��မ��� (သ�: )ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ���စ�ဦး��စ�ရေယ�က�ခ�င��စ�
အ��က� ဖြ�ည��
အဖ"#အစည��မ���ထ�မ� လh�'န��ရေသ� အစ���ရမ�ကန ��သ��ထ��ရေသ�
�မ�ဏာအ��င�����သည��
က�န��စ]ည��မ���
(ဆ)အခ�န�ကင��လ���ခ�င��ဖြ�>သည�� ဆ��င�မ�����င� ရေရ�င��ခ�ရန�အ��က� �င�
သ�င��ရေသ� �စ]ည��မ���
ရေရT aဆ��င��ရေ��ရေဆ�င�ရသည�� စနစ���င� ရေအ�က�ရေဖ��ဖြ���'မ���
အ��က� အရေက�က�ခ�န� ကင��
လ���ခ�င�� မရေ��င��ခ�န��င��'
(ဇ) စ������ဖြဖစ�မဟ���သည�� �င�သ�င���င���: ခမ8မ���
(K) အ�မ���င� သ���စ�#ရန��င�သ�င��သည�� က�န��စ]ည��မ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 31 -
ထား�တ�က�န�မ&#တန�ဖး��မြဖးတ�မြခင�
၃၅။ �န�ဖ���ဖြဖ��သည��စနစ���င� ရေအ�က�ရေဖ��ဖြ���'အ���င�� လက�ခ�က�င��သ���
�'သည�-
(က)��: က�န��စ]ည��မ���အ��က�သရေဘ��.ည�ခ�က�စ�ခ�>����င��'၀င�ရေသ�
FOB �န�ဖ���အ���င��
(ခ) သ�င��က�န��စ]ည��မ���အ��က�သရေဘ��.ည�ခ�က�စ�ခ�>����င��'၀င�
ရေသ� CIF �န�ဖ��� အ���င��
၃၆။ ဗ�ယက�နမ�အစ���ရသည� အထက�ရေဖ��ဖြ�ခ�က��စ�ခ�စ�အ��က� က�န��စ]ည��
မ���၏ အခ�န�န�င�� အရေက�က� ခ�န� မ���က�� ��က�ခ�က�ရန� အန�မ��ဆ���ရေစ��န�>န��စ�ရင��
က�� ထ���ရေ��ဖြခင��အ��ဖြဖင�� က�န��စ]ည��မ���၏ ရေစ��န�>န�� က�� ထ�န��ခ�>��ထ���'သည�။
အကယ�၍ သရေဘ��.ည�ခ�က�စ�ခ�>���' ရေစ��န�>န��သည� အန�မ��ဆ���ရေစ�� န�>န�� စ�ရင��
ထက� ၈၀%ရေလ���နည���'က ရေစ��န�>န����က�ခ�က�ဖြခင��က�� အစ���ရမ� ထ���ရေ��ထ��
ရေသ� ရေစ��န�>န�� စ�ရင��အ���င��ဖြ�>လ���ရ �'မည�။
မ2�င�လင�မ� ၀င�ရေး�#က�လ#မ;အတ�က� လ�ပါ�ထား��လ�ပါ�နညး�မ&#-
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 32 -
၃၇။ စစ�ရေဆ�ရေရ�ဂျ������ အရေက�က�ခ�န�ရ�� �မ���ထ�သ�: က�န�ရေမ[�စ�ရေရ�က����ပြး���
အရေက�က�ခ�န�ဌ�နမ� လက�ခ�ရယ.ပြး����'က ၄င��က�န��စ]ည��မ���က�� က�န�ရေလ��င�ရ��မ���
��င� က�န�ခ�န��င��'သည�။
သ�င�က�န�ရေး<ကမြင#ခ&က�
၃၈။ �င�သ�င��လ�ရေသ� က�န��စ]ည��မ���အ��က� အရေက�က�ခ�န�6ကရေဖြ�င�ခ�က�
က�� စစ�ရေဆ�ရေရ�ဂျ���သ�: က�န��စ]ည��မ��� ရေရ�က����ခ� �န�မ� ရက� (၃၀)အ��င�� ဖြ�>လ���ရ
�'မည�။ အရေထ�ရေထ�အရေက�က�ခ�န�ဌ�နမ� ထ���ရေ��ရေသ� ရေ6ကဖြင�ခ�က����စ�က��
မ��f \(၃)ရေစ�င� ဖြ�>လ���ရ�'မည�။ လ��အ��ရေသ� စ�ရ�က�စ��မ��မ���မ��-
(က)သ�င��က�န�ရေ6ကဖြင�ခ�က����စ�
(ခ) သ�င��က�န�လ��င�စင� (လ��အ���'က)
(ဂျ) အရေရ�င��အ၀ယ�သရေဘ��.ည�ခ�က�စ�ခ�>��
(ဃ)က�န��စ]ည��ရေစ��န�>န��စ�ရင��န�င��ထ�������မ8စ�ရင�� (လ��အ���'က)
(င) သရေဘZ��င�ခ�င��အရေထ�က�အထ��
(စ) �င�ရင��ရေ�သရေထ�က�ခ�ခ�က� (လ��အ��ရေသ� က�န��စ]ည��မ���အ��က�)
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 33 -
(ဆ)အဖြခ��လ��အ��ရေသ� စ�ရ�က�စ��မ��မ���
အခ�န�န�င��အရေးက#က�ခ�န�မ&#ရေးပါရေး5#င�မ;
၃၉။ ရေ��ရေဆ�င�ရမည�� အခ�န�န�င��အရေက�က�ခ�န�မ���က�� အရေက�က�ခ�န�စစ�ရေဆ�
ရေရ�ဂျ���မ��� (သ�: ) ဘဏာ�မ�ရေက�က�ခ��'သည�။
က�န�ပါစ.ညး�မ&#စစ�ရေး5မြခင�န�င�� သယ�ရေး5#င�ခ�င��မြပါ'မြခင�
၄၀။ �င�သ�င��လ�သည�� က�န��စ]ည��မ���က�� အရေက�က�ခ�န�ရေက�က�ခ�ပြး���န�င��
ရေ��ရေဆ�င�ရမည�� အရေက�က�ခ�န��မ�ဏာ 6ကရေဖြ�င�ဖြခင����: ဖြ�>လ���
ပြး���(သ�: )အရေက�က�ခ�န�ရေက�က�ခ�ဖြခင��န�င�� မ�က�ဖြမင�စစ�ရေဆ� ဖြ� ခင��ဖြ�>လ���ပြး����'က
သယ�ရေဆ�င�ခ�င�� ဖြ�>�'သည�။
ပါ�*က�န�2�င�လင�မြ=ခင�က�န�ပါစ.ညး�တင�ပါ�*ရေးသ# အခ& �န�န�င��ရေးန�#
၄၁။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�ဖြ�င��သ�: �င���: မည�� က�န��စ]ည��မ���က�� သ��မ���ထ��
ရေသ� ရေနရ�န�င�� အခ� �န���င� သ� �င���: ဖြဖြခင��ဖြ�>လ���ရ�'မည�။ က�န��င�ဖြခင��က��
အရေက�က�ခ�န�ရ�� ���င� ရ�� �ခ� �န�အ��င��၌ ဖြ�>လ���ရ�'မည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 34 -
ပါ�*က�န�<ကရေးမြ=င#ခ&က��
၄၂။ ��: က�န�6ကရေဖြ�င�ခ�က����စ�သည� သ�င��က�န�6ကရေဖြ�င�ခ�က����စ�န�င�� အ�.�.�င�
ဖြဖစ��'သည�။ သ��မ��� ထ��ရေသ�က�လမ�� အရေက�က�ခ�န�ရ�� ���င� မ�������င�ပြး���
ခ� �န�မ� (၁၅)ရက�အ��င�� ဖြဖစ��'သည�။ လ��အ��ရေသ� စ�ရ�က�စ��မ��မ���မ��-
(က)��: က�န�6ကရေဖြ�င�ခ�က�
(ခ) ��: က�န�လ��င�စင�(��: က�န�လ��င�စင�လ��အ��ရေသ� က�န��စ]ည��မ���အ��က�)
(ဂျ) ထ�������မ8စ�ရင��
(ဃ)�င�ရင��ရေ�သရေထ�က�ခ�ခ�က� (C/O လ��အ��ရေသ�က�န��စ]ည��မ���
အ��က�)
က�န�ပါစ.ညး�မ&#စစ�ရေး5မြခင�န�င�� သယ�ရေး5#င�ခ�င��မြပါ'မြခင�
၄၃။ �င���: သည�� က�န��စ]ည��အ��လ���အ��က� စစ�ရေဆ�ဖြခင��က�� အရေက�က�ခ�န�
ဌ�န��င� ဖြ�>လ����'သည�။ အရေက�က�ခ�န�ဌ�နသည� က�န��စ]ည��အမ� �>�အစ��မ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 35 -
အလ��က�သ�မန�စစ�ရေဆ�ဖြ�ခင��န�င�� အရေသ�စ���စစ�ရေဆ�ဖြ�ခင��မ��� ဖြ�>လ����'သည�။
စစ�ရေဆ�ဖြ�ခင��က��ဖြ�>လ���ပြး����'ကက�န��စ]ည��မ���က�� သရေဘZ�ရေ�2သ�: �င���: ရမည�။
2�င�လင�ရေးသ#လ�ပါ�ထား��လ�ပါ�နညး�မ&#
၄၄။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ���လ���နည��မ���
အရေက�က�ခ�န�ထ�န��ခ�>��မ8မ���၊ အရေက�က�ခ�န� ဆ��င�ရ� အခ�န�အခမ��� ရေ��ရေဆ�ပြးင�
ခင��န�င�����သက�သည�� 6ကရေဖြ�င�စ��မ���စ�ခ�ဖြဖစ�သည�� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရ၏ အမ�
န ��ရေ6က��ဖြ�င�စ�အမ����� 16/1999/ND-CP က�� ၁၉၉၉ ခ�န�စ�၊ မ��လ (၂၇)ရက�ရေန �
��င� ထ���ဖြ�န�ရေ6ကဖြင�ခ#��'သည�။ ၄င��အမ�န ��ရေ6က��ဖြ�င�စ�အသစ�သည�
အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ��� လ���နည��မ��� မ�န�ကန���က�မ8���ရေစရန� က� �>���က�န�
ဗန����င��က�� အရေဖြခခ�ထ���'သည�။ ၄င����င� အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� ဆက�သ�ယ�မ8 မ���
ဖြဖစ�သည�� က�န��စ]ည�����င���င�န�င��အရေက�က�ခ�န�အရ������: ၏ လ���က��င�ရမည����၀န�
မ���၊ အရေက�က�ခ�န�လ���ထ��� လ���နည��မ���အ��က� လ��အ��ရေသ� စ�ရ�က�စ��မ��
မ���၊ အရေက�က�ခ�န�လ���ထ��� လ���နည�� အဆင��ဆင����: �'၀င� �'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 36 -
၄၅။ အစ���ရ၏ ညTန�6က��မ8က�� အရေက�င�အထည�ရေဖ��ရ���င� အရေက�က�ခ�န�
ဆ��င�ရ� က�စ]ရ��မ��� န�င�� ���သက� ရေသ� ဥ�ရေ�န�င�� ဖြ��ဌ�န��ခ�က�မ���က�� ဖြ�န�လည�
သ���သ��မ8အရေ�2 အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ��� လ���နည��မ���က�� ��င��လင��မ8
ဟန�ခ�က�ည�မ8���ရေစရန�န�င�� အ���အဆ��မ��� မ��င��လင��ရေသ�ဥ�ရေ�မ��� ရေ6က�င��
ဖြဖစ�ရေ�2လ�ရေသ� မဘရ8��ရေထ��မ8မ��� မ���ရေစရန� လ���ရေဆ�င��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�
အရေထ�ရေထ� အရေက�က�ခ�န�ဌ�န သည� အဖြခ��ရေသ�၀န�ကြက��ဌ�နမ���၊ ရေအဂျ�င�စ�မ���န�
င�� �.�ရေ�'င��၍ ရေလ�လ�ဆန��စစ�မ8မ��� ဖြ�>လ���ပြး��� မလ��အ��ဘ# ထ��ရေနရေသ� က�စ]ရ��
မ���က�� ခ�#ဖြခ��ပြး��� အရေက�က�ခ�န�ဌ�နမ� အဖြခ��သက�ဆ��င�ရေသ� ၀န�ကြက��ဌ�နမ���န�င��
ရေအဂျ�င�စ� မ���ထ�သ�: ဖြ�ဌ�န��ခ�က�မ���က�� အစ��ထ���ဖြ�င�ဆင�ရန� အဆ��ဖြ�>ထ��
�'သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏အခ�န�အရေးက#က�5��င��#မြပါ'မြပါင� ရေးမြပါ#င�လ(မ;
၄၆။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ သ�သ�ရေသ� အရေဖြ��င��အလ#�စ�ခ�မ�� အခ�န�အရေက�က�
ဆ��င�ရ�ဖြ�>ဖြ�င� ရေဖြ��င�� လ#မ8ဖြဖစ�ရေ6က�င�� ရေလ�လ�ရေ�"���ရ�'သည�။ က�န�ထ���လ���မ8
လ���ငန��မ���အရေ�2 အခ�န�အရေက�က� မ���ရေလ[��ခ� ရေ��ခ#�ပြး��� စ��သ���ခ�န�န�င�� ဝင�ရေင�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 37 -
ခ�န�မ��� ����ဖြမNင��ခ#��'သည�။ �န�ဖ���ဖြမNင��ခ�န�န�င�� က�မXဏာ�ဝင�ရေင�ခ�န�က#�သ�: ရေသ� အခ�န�
���စ�သစ�မ���အ��စ�င�ရေက�က�ခ�ခ#��'သည�။ ဖြ�ည���င��ရင��န���ဖြမN��န��မ8မ���အ��
န��င�င�ဖြခ��ရင��န���ဖြမN��န��မ8မ���န�င�� ယ�ဥ�ပြး��>င�န��င�စ�မ��အ��က��ဖြခ��မ8ရေလ���နည��ရေစရန�
သ��သန ��အခ�န�သက�သ�ခ�င��မ���လည�� ရေ��ထ��ရေ6က�င�� ရေလ�လ� ရေ�"���ရ�'သည�။
ဖြ��ည�သ.လ.ထ�န�င�� အရေက�က�ခ�န�ဌ�န��: ရေ6က�င�� စ������ရေရ�ဆ��င�ရ� က�စ]ရ��မ���
အဆင� ရေဖြ�� ရေခ��ရေမ"လလ�ယ�က. စ�� ရေဆ�င�ရ�က�န��င�ရေရ�အ��က� က�န��စ]ည��မ���
��က�စ��ဆ���မဘရ8��မ8မ��� မဖြဖစ�ရေစရန�န�င�� �င�သ�င��/�င���: ရ���င� အဆင� ရေဖြ��ရေခ��ရေမ"
မ8�� �ရေစရန�အ��က� �စ]ည����င��လင��သည��ဌ�န မ���က�� ဖြ�န�လည� �ည�ရေထ�ပြးင�ခင��န�
င�� �စ]ည����င��လင��သည��ဌ�န အသစ�မ���က�� �ည�ရေထ�ပြးင�ခင��မ��� ဖြ�>လ���ထ��
�'သည�။
၄၇။ က�န��စ]ည��မ���က�� လမ��ရေ6က�င��မ���မ��စ�ဆင�� သယ�ရေဆ�င�သည��စနစ�
က�� စ�င�အရေက�င�အထည� ရေဖ��လ[က�����'သည�။ က�န��စ]ည���င�သ�င��သ.၊
က�န��စ]ည���င���: သ.၊ က�န��စ]ည��အမ� �>�အမည�၊ က�န��စ]ည�� အမ� �>�အစ��၊
သယ�ရေဆ�င�သည�� ခရ��စဥ�၊ ဥ�ရေ�အရခ�င��ဖြ�>မ8မ���အရေ�2မ.�ည�၍ အစ�မ��ရေရ�င�
လမ�� ရေ6က�င�� န�င�� အ၀'ရေရ�င�လမ��ရေ6က�င��ဟ.၍ သ��မ���ထ���'သည�။ ထ��သ�:
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 38 -
ဖြ�>လ���ဖြခင��အ��ဖြဖင�� ��င��လင�� ရသည�� အခ� �န� �မ�ဏာမ�� သ�သ�သ�သ�
ရေလ���နည��သ���ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�'သည�။
၄၈။ မ�က�ဖြမင�စစ�ရေဆ�မ8မ���န�င�� အရေက�က�ခ�န�အရ����မ���န�င�����သက�ရေသ�
နယ��ယ�မ��� �����က� လ�ရေစရေရ�န�င�� ����ဖြမNင��လ�ရေစရေရ�အ��က� �'၀င����သက�
သည�� အရေက�က�ခ�န�အရ����မ���က�� ရေလ�က�င�� ဖြခင��အ��ဖြ�ဖင�� အရေက�င�အထည�ရေဖ��
ရေဆ�င�ရ�က�လ�က�����'သည�။ အဖြခ��သက�ဆ��င�ရ� ရေအဂျ�င�စ�မ���န�င�� �.�ရေ�'င��ဆက�
သ�ယ�ရေဆ�င�ရ�က�မ8မ��� ����ဖြမNင��လ�ရေစရေရ� အ��က� အဖြ�ည�ဖြ�ည�ဆ��င�ရ�ရေလဆ���
မ�����င� အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ���လ���နည��မ���က�� ဖြ�>ဖြ�င� ရေဖြ��င��လ#ထ�����
�'သည�။
၄၉။ စ������ရေရ�လ���ရေဆ�င�ခ�က� �စ�ခ�စ�အ��က� သ��ဖြ�ခ��အရေက�က�ခ�န�
ဆ��င�ရ� လ���ရေဆ�င�ခ�က�မ���၊ (ဥ�မ�အ��ဖြဖင�� -�င�သ�င��/�င���: ခမ8 ဖြ�>လ���ရ���င�
လ���ရေလ��င���: ခမ8မ���၊ ယ�ယ�ခ�င��ဖြ�>မ�န ��၊ ��: က�န��င� ��: ခမ8ဖြ�>လ���သည�� ဇ�န�မ���
��င���� သ��မ���ထ��ရေသ� လ���ထ���လ���နည��မ���၊ ဗ�ယက�နမ�န��င�င� အ��င�����
ဖြ�ည�� ရင��န���ဖြမN>��န��မ8ဖြ�>လ���သည��ဧရ�ယ�မ��� စသည�မ���က�� ���မ�������က�ရေစရန�
ဖြ�န�လည� ဖြ�င�ဆင�သ���သ��ဖြခင�� မ���က�� ရေဆ�င�ရ�က�လ[က�����'သည�။ အခအရေ6က�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 39 -
ရေင�ဖြဖင�� အရေက�က�ခ�န�ရေရရေ6က�င��ဖြ�� ရေဆ�င�ရ�က�မ8 လ���ငန�� မ���က�� စ�င�
ရေဆ�င�ရ�က� ရေန�'သည�။ ကမ7��က�န�သ�ယ�မ8အဖ"#၏ �န�ဖ���ဖြဖ��မ8သရေဘ��.ည�ခ�က�
HS က�န�ဗန����င�� က� �>���က�န�ဗန����င�� စသည�� အဖ"#အစည��မ���အ��က�
အရေက�င�အထည�ရေဖ��ရေဆ�င�မ8မ���က�� သ�ရေသ�နအဖ"#မ���က�� ဖ"#စည��၍ရေဆ�င�ရ�က�
�'သည�။
၅၀။ စ������ရေရ�လ���ငန��မ���အရေနဖြဖင�� အရေက�က�ခ�န�မ.၀'�မ���န�င��
လ���ထ���လ���နည��မ���က�� အခ� �န�န�င�� � ရေဖြ���ည� ��င����င��လင��လင�� သ����န��င�ရန�
အ��က� ဗ�ယက�နမ�န��င�င���င�အရေက�က�ခ�န�စ�မ�ရေရ�ရ�ဌ�နမ���၏ �ယ�လ�ဖ�န��
န��'��မ���က�� 6ကရေဖြ�င�ထ���'သည�။ ထ�: ဖြဖြ�င�စ������ရေရ�လ���ငန��မ���အရေနဖြဖင�� ၄င��
��: စ������ရေရ� လ���ငန��မ��� လ���ရေဆ�င�ရ���င� ရေ�"ဖြး6က�>ရရေသ� အခက�အခ#အ���
အဆ��မ��က�� ဖယ�����န��င�ရန�အ��က� အဆ��ဖြ�>စ�ဖြဖင�� ရေ��င��ဆ��န��င��'သည�။
၅၁။ ���မ�န�အ��ဖြဖင�� အရေက�က�ခ�န�စ�မ�ရေရ�ရ�ဌ�နမ���သည� �င���: /�င�သ�င��မ8
မ���ဖြ�>လ���ရ���င� အစ���ရ စ�မ�ခန ��တခ�#မ8 ရေအဂျ�င�စ�မ���ရေ6က�င��ရေ�"ဖြး6က�>ရရေသ�
အခက�အခ#မ���န�င�� အ���အဆ��မ���ဆ��င�ရ�က�စ]ရ��မ��� က�� ဖလ�ယ�ရန�အ��က�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 40 -
စ������ရေရ� လ���ငန��အသ��င��အဝ��င��န�င�� အစည��အ ရေ�၀�မ���န�င�� ရေဆ��ရေန����#မ���က��
(၃လ၊ ၆လလ[င� �စ�ကြက�မ�က� အစ���သည�ဖြဖင��)က�င���ရေလ�����'သည�။
၅၂။ ဖြ��ည�သ.မ���န�င�� စ������ရေရ�လ���ငန��အသ��င��အဝ��င��သ�: အသ��ည�ရေ��မ8န�
င�� အရေက�င�အထည�ရေဖ�� ရေဆ�င�ရ�က� မ8မ��� ဖြ�>လ���န��င�ရန�အ��က� မ.၀'�မ���၊
အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ���လ���နည��မ���က�� ခ�မ��� ထ�� �'သည�။ ဥ�ရေ�
ဖြ�ဌ�န��ခ�က�အ��လ���၊ ၀န�ကြက��ဌ�နမ���န�င�� ��: က�န�သ�င��က�န� လ���ငန��မ���န�င��
ဆက�န�ယ�မ8���ရေသ� ရေအဂျ�င�စ�မ���၊ အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ���လ���နည��မ���က��
အရေက�က�ခ�န�ဌ�န ���င����င� ရ���န��င��'သည�။ အရေက�က�ခ�န�လမ��ညTန�စ�အ���န�င��
အရေက�က�ခ�န�န�င�� အခ�န�ဥ�ရေ�သစ� အက�ဥ�� ခ�>��မ���က�� အရေက�က�ခ�န�ဌ�န ���င��န�
င�� ဖြ� �ည���င����� စ�အ���ဆ��င�ကြက��မ�����င� ရ���န��င��'သည�။ ၄င��အဖြ�င�သ�င��
အခ�က�အလက�မ��� အရေက�က�ခ�န� မ.ဝ'�မ���န�င�� လ���ထ���လ���နည��မ���က�� �ယ�
လ�ဗ�����င��၊ ရေရ��ယ��၊ သ�င��စ� အစ���ရေသ� သ�င�� မ���ယ� မ���မ��စ�ဆင�� ဖြဖ
န �� ရေ�၀ရေ��လ[က�����'သည�။
၅၃။ အရေက�က�ခ�န�ဌ�န၏ အ���ခ�>��ရေရ�ဌ�နအဆင��ဆင��ဖြဖစ�ရေသ�
ညTန�6က��ရေရ�မh�ခ�>��၏ က��ယ�စ�� ����ယညTန�6က��ရေရ�မh�ခ�>��န�င�� ခရ��င�န�င�� ပြးမ��Bနယ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 41 -
အ��င����� အရေက�က�ခ�န�ရ�� �မ������ သက�ဆ��င�ရ�ညTန�6က�� ရေရ�မh�မ���ထ�သ�:
�ယ�လ�ဖ�န��လ��င��မ���ဖြဖင�� ခ� ���ဆက�ရေ��ထ���'သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ န��င�င�မြခ#ရေးင�ရေး<ကမ�ဝါ�ဒါ
၅၄။ န��င�င�ဖြခ��ရေင�ရေ6က�မ.ဝ'�န�င�����သက�၍ န��င�င�ဖြခ��ရေင�လ#လ�ယ�န�>န��ထ��
အ�� ၁၉၉၀ ဖြ�ည��လ�န� န�စ�မ���မ� စ၍ �ရ��ဝင�ရေင�လ#လ�ယ�န�>န��ထ��က�� ရေK�က�က�န�
င��အပြး��>င�ညN�န�>�င��ရေဆ�င�ရ�က�ခ#�သဖြဖင��ရေင�လ# လ�ယ�န�>န���စ�ခ� �ည��သ����ရေ6က�င��
ရေလ�လ�ရေ�"���ရ�'သည�။ သ�: ရေသ�� န��င�င�ဖြခ��ရေင�ထ���ယ.သ���စ�#မ8က��မ. ကန ��သ��
ထ�န��ခ�>�� ထ��ဆ#ဖြဖစ��'သည�။ ဤသည�မ�� ဖ"� ဖြးပြးဖ�>�ဆ#န��င�င�မ�����င� ထ.�ဆန��ရေသ�မ.
ဝ'� မဟ���ရေသ��လည�� န��င�င�ဖြခ��ရင��န��� ဖြမN��န��မ8 အ��ဆ�#ရေဆ�င�ရ���င�မ.မ���စ��အ
ဟန ��အ���ဖြဖစ�ရေစန��င��'သည�။ သ�: ရေသ�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ဘဏာ�န�င�� ရေင�ရေ6က�
ဆ��င�ရ�အဖ"#အစည��မ���သည�လ������င�ခ�င��န�င��စ�မ��ရေဆ�င�ရည� ဖြမင��မ�� ရေ6က�င��
ရေလ�လ� ရေ�"���ရ�'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 42 -
အခန�(၃)
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏က�န�သ�ယ�မ;မြမ@င��တင�ရေး�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 43 -
၅၅။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ၁၉၉၈ ခ�န�စ�န�င�� ၁၉၉၉ ခ�န�စ�မ�����င� စ������ရေရ�က�
ဆင��ခ#�ပြး���ရေန�က� စ������ရေရ� ဖြ�န�လည�ဦး�ရေမ��လ� ရေစရန� ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#မ8အမ� �>�
မ� �>�က�� ရေဆ�င�ရ�က�ခ#��'သည�။ ၎င����: မ�� -
(က)ရေရန���: က�န�န�င��ရေရန�မဟ���ရေသ� ��: က�န�(၂)မ� �>�စလ���က�� ဖြမNင���င�ဖြခင��
အ��ဖြဖင��
ဖြ�ည��ကဏဍက�� ရေက�င��မ�န�စ�� လည����ရေစဖြခင��၊
(ခ) စက�မ8ကဏဍ�����က�မ8က�� ဖြ�န�လည�ရ���ရေစဖြခင��၊
(ဂျ) ဘဏဍ� ရေ�ရ�ဖြမNင���င�မ8မ���န�င��ဖြ�ည���င��ဝယ�လ��အ�� �����က�ရေစ
ဖြခင��၊
(ဃ)အရေမရ�ကန�န�င�� (၂)န��င�င�က�န�သ�ယ�ရေရ�သရေဘ��.စ�ခ�>�� ခ�>��ဆ��
ဖြခင��န�င��
(င) က�လ��ည��င����ရေနခ#�ရေသ� ဖြ�ည��ရေlက�ပြးမ�မ���က�� ရေဖြဖ��င��ဖြခင�� ��:
ဖြဖစ��'သည�။
ပါ�*က�န�ကဏဍရေး5#င���က�ခ&က�မ&#
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 44 -
၅၆။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ဖြ�ည����: က�န�ကဏဍက�� ရေလ�လ��'က ဗ�ယက�နမ�န��င�င�
စ�မ�က�န��န�င�� ရင��န���ဖြ�မ8��န��မ8 ၀န�ကြက��ဌ�နမ� ထ���ဖြ�န�ခ#�ရေသ� စ�ရင��ဇယ��မ���အရ
ယခ�န�စ� �ထမ (၂)လအ��င�� စက�မ8ထ���က�န��မ�ဏာသည� ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၁၀၆
ထရ�လ�ယ����ပြး���၊ ��: က�န�ကဏဍမ� အရေမရ�ကန� ရေ�2လ� ၈ ဘ�လ�ယ�ရ���ခ#�ရ� ��: က�န�ကဏဍ
သည� ယမန�န�စ�ကထက� ၄၃.၁ ရ�ခ��င�န�>န��က�ဆင��သ���သည�က�� ရေ�"���ရ�'သည�။
၅၇။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ န�စ�စဥ�ဆန�စ�'� ထ���လ���ရေရ�င��ရရေင�သည� အရေမရ�
ကန�ရေ�2လ� ၁.၅ဘ�လ�ယ� ရ���ရေ6က�င�� သ�ရ�'သည�။ အလ���. သ�ဟ��ဠ�စ��က��� �>�
ထ���လ���မ8လ���ငန��ရေက��ဖ�၊လက�ဖက�၊ရ�ဘ�စ��က��� �>�ထ��� လ���မ8 လ���ငန��မ���
��င�လည�������က�ရေအ�င�ဖြမင�လ[က�ရေ6က�င��သ�ရ�'သည�။
၅၈။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ သ��ဟ��ဠ�ရေစ� ထ���လ���ရေရ�င��ခ�မ8��င�လည�� န�စ�စဥ�အ
ရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၁ ဘ�လ�ယ� ရေက���န�င��ရေက��ဖ�ရေရ�င�� ရ ရေင�ရေ�2လ�သန�� ၁၀၀ရေက���
န�င�� ရ�ဘ�ရေရ�င��ရရေင�ရေ�2လ�၁.၅ ဘ�လ�ယ� ရေ�က���န�င�� သစ�သ��ဝလ� စ��က��� �>�
ထ���လ���ရေရ�င��ရရေင� သည� အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� သန�� ၃၀ရေ၀က���ထ���လ��� ရ���
ရေန ရေ6က�င�� သ�ရ�'သည�။ ယခ�န�စ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ရ�ဘ� �င���: ခမ8မ�� �န�
ခ� �န�(၇၅၀၀၀၀)ထ����န��င�ပြး��� ယမန�န�စ� ကထက� (၃.၃)ရ�ခ��င�န�>န�� ����ဖြမNင���င���: န��င�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 45 -
မည�ဖြဖစ�ရေ6က�င�� သ�ရ�'သည�။ ယခ�န�စ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င� ၏ ��: က�န� ����ဖြမNင���င���: ခမ8
��င� �န�ခ� �န�(၂.၈)သန�� ����ဖြမNင�� �င���: န��င�မည�ဖြဖစ�ရေ6က�င��သ�ရ�'သည�။ ရ�ဘ�
�င� ��: ခမ8 န�င�� ���သက�၍ ရ�ဘ�ထ����န�� �င����ရေန�#� ထ��င��န��င�င� က��မမ����ရေသ�
ရေ6က�င��ရေ�"��� ရ�'သည�။
၅၉။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ၂၀၀၉ ခ�န�စ���င� ရ�ဘ� �န�ခ� �န�(၇၂၆၀၀၀)�န�
�င���: န��င�ခ#�သည�� အ��က� ၂၀၀၈ ခ�န�စ� ထက�(၁၀.၃)ရ�ခ��င�န�>န�� ���မ�� �င���: န��င�ခ#�
ရေ6က�င�� သ������ရ �'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ�ရ�ဘ� �င���: သည�� န��င�င�မ���မ��
ဂျ��န�၊ရေ��င�က���ရ��ယ�� ၊ရ�����၊ အရေမရ�ကန� ��: ဖြဖြဖစ��'သည�။
သ�င�က�န�ကဏဍရေး5#င���က�ခ&က�မ&#
၆၀။ ရေဆ�ဝ'�၊ အစ��အစ�၊ အထည�အလ���၊ သ6က��၊ ဘ�လ��ရေဖြမ က#�သ�: ရေသ�
consumer goods မ���က�� စ�စ�ရေ�'င��သ�င��က�န�၏ (၁၄) ရ�ခ��င�န�>န��ခန ���င�သ�င��ရ
ပြး��� ရေလ�င�စ�ဆ�၊ ဓ���ရေဖြမ6သဇ�၊ က�န�6ကမ�� �စ]ည��မ���၊ (သ�၊ သ�မဏာ�၊
ခ�ည�ထည=�) န�င�� စက�န�င��စက��စ]ည�� က#�သ�: ရေသ� producers goods မ���
က��(၈၆) ရ�ခ��င�န�>န��ခန �� �င�သ�င��ရေနရ�'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 46 -
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ဓါ�တ� ရေးမြ=မ<သဇာ#တင�သ�င�မ;န�င�� ရေးစ&က�က�အ ရေးမြ=ခအ ရေး=န
၆၁။ ယင��သ�: ရေသ� အ ရေဖြ�ခအရေနမ�����င� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�
�င���: ခမ8န�င�� ရေစ��က�က� အ ရေဖြ�ခအရေနက�� ရေလ�လ��'က ဖြ� �ည���င��ရေစ��က�က�
အ��င�� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�မ���ရေရ�င��ခ�ရန� က�န��စ]ည�� မ��� စ����လ�က����ရေသ��လည��
ရေစ��န�>န��မ��မ. မ�န��ဆ၍ မရန��င�ရေသ� ကမ7��ရေစ��က�က�အ ရေဖြ�ခအရေနရေ6က�င�� �စ�ရေန �
�ပြးစ�ခ�� ဖြမင���က�လ�က����ရေ6က�င�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊ စက�မ8န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�
ကြက��ဌ�နမ� ထ���ရေဖ��ရေဖြ��6က��ခ�က�အရ သ����ရ�'သည�။ ယ.ရ��ယ��ဓ'�� ရေဖြ�မ6သ
ဇ�ရေစ��န�>န��သည� �စ��န�လ�င� အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၂၆၅ မ� ၂၇၀ အထ�
လည��ရေက�င��၊ ရေဖြ�မ6သဇ�ရေစ��န�>န��သည� �စ��န�လ[င� အရေမ ရ�ကန�ရေ�2လ� ၃၃၀
မ� ၃၄၀ အထ�လည��ရေက�င�� ဖြမင���က�ဖ�ယ�����'သည�။
၆၂။ ကမ7��န��င�င�အသ��သ��၏ စ��က� �� �>�ရေရ�ရ�သ�ရေစ��န�>န��မ��� ဖြမင���က�လ�
ဖြခင��ဖြဖစ�ပြး��� ကမ7��ရေစ��က�က�၏ ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�၀ယ�လ��အ��က�� ���ယအမ���ဆ���
ဖြ�ဖည��စ�က�ရေ��လ�က����သည�� �ရ� ကြ���ည�သPသမm�န��င�င�သည� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�
�င���: ခမ8 အရေ�2 ရေက�က�ခ�သည�� အခ�န�န�>န��ထ��အ�� ၇၅ ရ�ခ��င�န�>န��မ� ၁၁၀အထ�
����ဖြမNင��လ��က�ဖြခင��ရေ6က�င�� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�ရေစ��န�>န��မ��� ဖြမင���က�လ�ရဖြခင��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 47 -
ဖြဖစ�ရေ6က�င�� ဗ�ယက�နမ�၊ စက�မ8န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ� ၀န�ကြက��ဌ�နမ� ထ���ရေဖ�� ရေဖြ���
6က��ခ#��'သည�။
၆၃။ ရေလ�လ�ရေ�����ခ�က�မ���အရ ဗ�ယက�နမ�ရေစ��က�က�အ��င�� က�န�လ�န�ခ#�သ
ည�� ရက�သ�f ���မ���င� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�ရေစ��န�>န��သည� �စ�ရ���ရ���ဖြမင���က�လ�
သည�က�� ရေ�"���ရပြး���၊ ယ.ရ��ယ��ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ��စ�က�လ��လ�င� ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င�
၆၅၀၀ အထ� ���က� ����က� စ�ယမ����င�ရမ�မ��န�ယမ� ရေဖ��စဖ����စ�က�လ��လ�င�
ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၉၀၀၀ မ� ၁၀၀၀၀အထ� ���ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
၆၄။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င� အရေထ�ရေထ�စ�ရင��အင��ဦး�စ��ဌ�နမ� ထ���ရေဖ��ရေဖြ��6က��
ခ�က�အရလ�န�ခ#�သည�� လ မ��� အ��င�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� �င�သ�င��ခ#�သည�� ဓ'�� ရေဖြ�
မ6သဇ�သည� �န�ရေ�'င�� ၂ သန��ခန ���� � ရေ6က�င�� သ����ရပြး���၊ ၂၀၀၉ ခ�န�စ�၊ ဇန�န၀'ရ�လ
န�င�� ရေဖရေဖ��၀'ရ�လအ��င��မ���င� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ��င�သ�င�� မ8သည� �န�ခ� �န�ရေ�'င��
၅၃၀၀၀၀ ���မည�ဖြဖစ�ရ� ယမန�န�စ�အလ���.က�လန�င�� န�>�င��ယ�ဥ��'က ရ�ခ��င�န�>န��
၈၀အထ� အဖြမင���က�လ�ခ#�ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 48 -
က�န�သ�ယ�ရေး� ပါ��လ8 �ရေးင�မ&#�2� �ခ(�ရေးသ#�လညး� စ�ပါ�#ရေး� ကဏဍအတ�က� စ����မ�ပါ�ပါန�
ရေးန�မြခင�
၆၅။ ဗ�ယက�နမ�၊ စက�မ8န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�နန�င�� ဟ��ခ� �မင��ပြးမ�B အ���ခ�>��
ရေရ� အ�ဏာ����င�မ��� အ6က�� �.�ရေ�'င�� ကမကထဖြ�>လ�က� မ6က�ရေသ�မ�က ဖြ�>လ���
က�င���ခ#�ရေသ� က�န�သ�ယ�မ8ဆ��င�ရ� အစည��အ ရေ�၀� �စ�ရ����င� ဗ�ယက�နမ�စက�မ8န�
င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�န၊ ����ယ၀န�ကြက��၏ ထ���ရေဖ�� ရေဖြ���6က��ခ�က�အရ
ယခ�န�စ�၊ �ထမ (၂)လအ��င�� က�န�သ�ယ�မ8ကဏဍ��င� ���လ[ �ရေင�မ���ရ���ခ#�ရေသ��လည��
ကမ7��စ������ရေရ� အ6က�� အ�ည�� ဖြ��ဿန� မ���က အကြက��အက�ယ�ပြးခ�မ�� ရေဖြ�ခ�
က�လ�က����ရ� က�ဆင�� ရေနရေသ� ဖြ� �ည����: က�န�ကဏဍရေ6က�င�� စ������ရေရ�အ��က�
စ���ရ�မ��.�န�ရေနရရေ6က�င��၊ ဗ�ယက�နမ�စ������ရေရ� လ���ငန��မ���အရေနဖြဖင�� အရေမရ�ကန�၊
ဂျ��န�န�င�� အ��ယ.န��င�င�စသည�� ရေစ��က�က�မ�����င� ဖြ�ည����: က�န�မ��ယ. မ8 က�ဆင��လ�
သည��အ��က� အခက�အခ#မ���စ��န�င�� ရင�ဆ��င�သ��� ရဖ�ယ����ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
အဆ���' အရေစည��အ ရေ�၀�၌ ရေဆ��ရေန���ပြးင��ခ#�သည�� အခ�က�အလက� မ���အရ ယခ�
န�စ� �ထမ(၂)လ အ��င�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ��: က�န��င���: ခမ8�မ�ဏာသည� အရေမရ�
ကန�ရေ�2လ� ၈.၅ ဘ�လ�ယ�ဘ���အထ� ရေရ�က����ခ#�ပြး��� ယမန�န�စ�အလ���.က�လန�င��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 49 -
န�>�င��ယ�ဥ��'က ၁၉ရ�ခ��င�န�>န��ခန �� �����က�လ�ခ#� ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။ အဆ���'
�င���: ခမ8မ���အနက� �င���: ခမ8အမ���ဆ���က�န��စ]ည��မ�� ရေရT ဖြဖစ�ပြး��� �န�ဘ��� အ��ဖြဖင��
အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၉၃၉ သန��ဖြဖစ�က� ဆန��င���: ခမ8��င� အရေမရ�ကန�ရေ�2လ�
၄၉၇သန��အထ� ရ���ခ#�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။ ငရ���ရေက�င��န�င�� ရေက��ဖ��င���:
မ8သည� ယခ�န�စ�အ��င�� ၈၆ ရ�ခ��င�န�>န�� န�င�� ၇၄.၄ ရ�ခ��င�န�>န��အထ� အသ��သ��
�����က�လ�ခ#�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
က�န�သ�ယ�ရေး�5��င��#က�စ.�ပါ�မ&# အ5င� ရေးမြ=ပါရေးခ&#ရေးမGလလ�ယ� က�စ�# ရေး5#င���က�န��င�
ရေး�အတ�က� လ�ပါ�ထား�� လ�ပါ�နညး�မ&#
၆၆။ X-Rays စက�မ���၊ မ.�ယစ�ရေဆ�၀'�စစ�ရေဆ�မ8စက�မ���က#�သ�: ရေသ�
အဆင� ရေဖြ��ရေခ��ရေမ"ရေစသည�� စက�မ��� က�� စစ�ရေဆ�ရေရ�ဂျ���မ���၊ ရေလဆ���မ���၊
စ����က�မ�����င� ���ဆင�ထ���'သည�။ အ���န�ဖြမင��မ�� ရေသ� ကင��လ�ည��သရေဘZ�
မ��� က��လည�� ရေလ�က�င���ည�ရေထ�င�ထ���'သည�။ ယခ� အခ'��င� ဗ�ယက�နမ�
အရေက�က�ခ�န� လ���ထ���လ���နည��အဆင��အခ� �Bက�� စက�က�ရ�ယ�မ���အသ���ဖြ�>၍
ရေလ[�က�ထ��န��င�ရေအ�င� ရေဆ�င�ရ�က�ထ���' သည�။ ထ�: ဖြဖြ�င� ဗ�ယက�နမ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 50 -
အရေက�က�ခ�န�ဌ�နသည� အရေက�က�ခ�န�ဓ���ခ�#ခန����င� အသ��� ဖြ�>ရန� က�န��စ]ည��
ခ�#ဖြခမ�� စ�ကြ��ဖ�သည��စက�မ���က�� ���ဆင�ထ��ပြး��� ဖြဖစ��'သည�။
ဗ�ယက�နမ� န�င�� တရ� တ� နယ�စပါ�က�န�သ�ယ�မ;၆၇။ �ရ���- ဗ�ယက�နမ� နယ�စ�� ဟ��ခ���-ရေလက�က��င�နယ�စ��က�န�သ�ယ�မ8အ
အအအအအအအအအအအအ အ အအအအ၁၉၈၉ ခ�န�စ�၊ မ��လ ��င� စ�င�ရေဆင� ရ�က�ခ#�ပြး��၊ �ရ��� - ဗ�ယက�နမ� န�စ�န��င�င� အအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအအအ အအအနယ�စ��က�န�သ�ယ�မ8ဖြ�> လ���ရ��င�ကလမ�၊မ�ရထလမ�၊ရေရရေ6ကင�လမ� (၃) ခ� စလ��မ�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအရေဆင�ရ�က�လ�က�����သည�။ န�စ�န��င�င�နယ�စ��က�န�သ�ယ�ရေရစ�င�
အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအ ရေဆင�ရ�က� ခ� �န���င� က�န�သ�ယ�မ8�မဏာ အရေမရ�ကန�ရေ�လ (၃.၂) သန�ခန ���� �ရမ� န�စ�စဥ� က�န�သ�ယ�မ8 �မဏာ (၂၅%) အအအအ���မ�င��ခ#�ပြး��၊ ၂၀၀၅ - ၂၀၀၆ ခ�န�စ���င� ��: က�န�
အ အအအအအ အအအအအအအအ က�န�သ�ယ�မ8� မဏာ အရေမရ�ကန�ရေ�လ (၃၅၀) အအအအအအအအအ အအအအ အ အအအအအ အအသန�၊ သ�င�က�န� �မဏာအရေမရ�ကန�ရေ�လ(၂၅၀) အအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအ သန�၊က�န�သ�ယ�မ8�မဏာအရေမရ�ကန�ရေ�လ (၆၀၀) သန� ခန ���� ��သည�။
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအ၄င���င� ���မ�န�က�န�သ�ယ�မn နည�လမ�ဖင�� အရေမရ�ကန�ရေ�လ (၄၅၀) အအအအအအသန�၊ နယ�စ�� အ အအအအအ အအ အအအအအအ နည�လမ�ဖင�� အရေမရ�ကန� ရေ�လ (၁၅၀) အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအသန�ခန �� �� �ရေ6ကင�သ����ရ�သည�။
ဟ��ခ���- အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအရေလင�က��င� နယ�စ��က�န�သ�ယ�မ8ရေဆင�ရ�က� ရ��င� နယ�စပြး�� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအဖ��ရေက� ���မ�န�က�န�သ�ယ�ရေရ၊ နယ�စ��က�န�သ�ယ�ရေရန�င�� �စ����င�
�စ�န��င� က�န� သ�ယ�ရေရကဏဍ (၃) ရပြး��ဖင�� ရေဆင�ရ�က�လ[က�����သည�။၆၈။ �ရ���န��င�င�မ� အဓ�က��: က�န��စ]ည�မ�မ� သ� ရေခ�င�၊ သ�နန�ကြက�>၊ ရေဆက�လ���ရေရ�စ]ည�မ�၊ ဓ�� ရေဗ�က�န�6ကမ��စ]ည�မ�၊ ဓ��ရေဖြမ6သဇ၊ စက�ယနfရ�စ]ည�မ�၊ မ�ရထစက�ရေခင�၊ လယ�ယထ�က�က�န� �စ]ည�မ�ဖစ�သည�� စ� မ� �>၊ သမအ�.���င�သစ�သ�၀လ�မ�ဖစ��သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� အဓ�က��: က�န� �စ]ည� မ� မ� ခ#၊ သ���၊ သ�၊ အပြးဖ�>က�နက�၊ သ�o >က�န�6ကမ��စ]ည�မ�၊ ရေရဘန�င�� သစ�သ�၀လ�မ�ဖစ�� သည�။ ၆၉။ န�စ�န��င�င��မစ� ကန ��သ��က�န��စ]ည�မ�မ� လက�နက�၊ ခ#ယမ�၊ မ.ယစ�ရေဆ၀န�င�� အ ခအရေလ�စ� ထ���ဖြ�န� �ဖြမစ������င�ထသည�� �စ]ည�မ�(ဥ�မ- 6ကက�င�က�����ရေက� ရေရဂျရေ6ကင�� အသ၊ င၊ �စ]ည�မ� ကန ��သကြ��ခင�) ဖြဖစ��သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 51 -
၇၀။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ�ရ���န��င�င�သည� န��င�င� ဖြခက�န�သ�ယ�မ8န�င�� န��င�င�ဖြခရင�န�� အ အအအအ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအ အအဖြမN>��န��မn ���ဖြမNင��ရေရ အ��က� ဆ�#ရေဆင�မ8 �စ�ရ��အရေနဖြဖင�� ဖြ�ည��မ� လ
အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအရေရက�ရင�န��ဖြမN��န��သ.မ�မ� ရေ�ရေဆင�ရမည�� က�န�သ�ယ�မ8 အခ�န�ရေကက�ခ� အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအမ8 န�>န�ထ မ�က�� ဖြ�ည���င�လ���ငန���င�မ�မ� ရေ�ရေဆင�ရသည�
အအအ အအအအအအအ အအ အအအအအအအအ အအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအထက� ရေလ�နည� စ� ရေကက�ခ� လ�က�����သည�။ ဥရေရ�မ� လ���ငန���င� အအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအမ�သည�ဥရေရ�၌အခ�န�ရေကက�ခ�မ8န�>န�ထမ�၄၀ % မ� ၆၀% အထ� ������ ရေသလည�
အ အအအအ အအအအအအအအအ အ အအအ�ရ���န��င�င���င� န��င�င�ဖြခရင�န��ဖြမN��န��သ.မ�က အခ�န� ရေ�ရေဆင�ရ သည��
အအန�>န�ထမ� ၂၅ % အအ အအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအသ ရေ�ရေဆင� ရသဖြဖင�� ဥရေရ���င� ရင�န��ဖြမN��န��မ8 ထက� ၃၅%သက�သမ8����သည�။
၇၁။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ�ရ���န��င�င�သည� ဖြ�ည��န��င�င�မ�မ� ရင�န��ဖြမN��န��သ.မ�က��
အ အအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအ အအအ အအအအအ၃န�စ�အခ�န� မရေကက�ခ�ဘ# ကင�လ���ခ�င�� ဖြ�>သက#�သ�: ဗ�ယက�နမ� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအန��င�င� သည�လည� ဖြ�ည��န��င�င�မ�မ� ရင�န��ဖြမN��န��သ.မ�က�� ၉န�စ�
အ အအအအ အ အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအအခ�န�ကင�လ���ခ�င��ဖြ�>ဖြခင� အဖြ�င� ထ��မ�၍ ရေနက� ၄န�စ���င� အခ�န� အအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအထက�၀က� ရေကက�ခ�မ8ဖြ�>ထ�သည�။ ထ�: အဖြ�င� ��: က�န�သ�င�က�န�
အအအအ အအအအအ အအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအလ���ငန���င� မ� ရေဆင� ရ�က�ရ၌ �ရ��� န��င�င�အရေနဖြဖင�� ��: က�န� အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအရေ� အရေ�မ8အဖြဖစ� န��င�င�ရေ�မ� လယ�ယထ�က�က�န� �စ] ည�မ�
အရေ� ၁၃% အ အအအအ အအ၊ စက�မ8 က�န�ရေခ��စ]ည�မ� အရေ� ၁၇ % အအအအအအအက� �> ခ�စခ�င�� ဖြ�>ထ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအ�သည�။ သ�င�က�န� �စ] ည�မ�အရေ� က�န��စ] ည��န�ဖ�� ���
ဖြမNင��ခ�န�န�င�� Custom Duty (၂) မ� �> ရေကက�ခ��သည�။ Custom Duty ရေကက�ခ�မ8 အအရေနဖြဖင�� က�န�6ကမ� �စ]ည�မ�အရေ� ၀ % မ� ၅% အအအအအအအအအထ�လည�ရေကင�၊ က�န�ရေခ�
အ�စ]ည�မ�အရေ� ၅ % မ� ၁၀% အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအထ�လည�ရေကင� ၊ ဇ�မ�ခ��စ] ည�န�င�� �န� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအဖ��ဖြမNင�� က�န�ရေခ��စ] ည�မ�အရေ� ၃၀ % အအအအအအအအအအ အအအအထ�လည� ရေကင� ရေကက�ခ��သည�။
အ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအ အ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအသ�: ရ��င� လယ�ယထ�က� က�န��စ] ည� န�င�� သ�f > က�န�6ကမ��စ] ည� အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအ မ�အရေ�အခ�န�ရေကက�ခ�ဖြခင�မဖြ�>ဟ�သ����ရ�သည�။
၇၂။ အ အ အအအအ အအအ အအဗ�ယက�နမ�န��င�င� အရေနဖြဖင�� ��: က�န�၊ သ�င�က�န�မ.၀�မ���င� အဟန ��အ� န� အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအအင�� �����င��ဆ�မ8 မ���သရေလက� နည��ပြး�� အဆ�ယ�ရေ�သအ��င�
အ အအအအ အအအအ အအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအလ��အရေလ�က�လ��င�စင�စနစ�က�� အမ� ဆ�� က�င��သ��ရေသ န��င�င�ဖြဖစ� အအအအ အအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ�သည�။ ၂၀၀၆ ခ�န�စ�မ� ၂၀၁၀ ခ�န�စ�အ��င� ဖြ�ည���င�က�န�သ�ယ�
အအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအ အအအ အ အအအအအ အအအအအအအအအမ8 ဆ��င�ရမ.၀�မ� အ��င�လင� လ�ယ�က.သည�� အသ�င�သဏဍ န�သ�:
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 52 -
အအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအရေဖြ�င�လ#ပြး��၊ ၂၀၁၀ ခ�န�စ� ရေနက����င���င� လ��� လ��ရေသ က�န�သ�ယ� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအမ8န��င�င�အဖြဖစ� ရေရက����ရေရ ရည�မ�န�ခ�က�ထရေဆင�ရ�က� လ�က����
အအအအအအအအအ အအအ ရေ6ကင�သ����ရ�သည�။၇၃။ �ရ���- အ အအအအ အအဗ�ယက�နမ� န�စ�န��င�င�နယ�စ�� က�န�သ�ယ�မ8ဖြ�>လ���ရ��င� ကန ��သ��
အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ� ဖြမစ� ထရေသ�စ]ည�မ�မ�အ� က�န�က�န��စ] ည�မ�အလ��က��
အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ လ���ငန���င�က�န�သည� မ�မ� လ���င�စင�စနစ�မ���ဘ# Custom Declaration Form
��င� မ�မ��င���: / အအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအ�င�သ�င�လ��ရေသ က�န� �စ] ည�မ�က�� ရေ6ကဖြငပြး�� သက�ဆ��င�ရ Custom အ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအမ� စစ�ရေဆက သ��မ���အခ�န�ရေ�ရေဆင�၍ လ���လ��
အအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအစ�ရေရင�၀ယ�ခ�င��ဖြ�>ထ�သည�။လ���ငန���င� / က�န�သည�မ� မ�မ� စ���ကြက�>က�၀ယ�လ�� ရေသ
အ အအအအအအ အအအအ အ အအအ အအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအအအအ�စ]ည�မ�၏ အမ� �>အစ၊ အရေရအ��က�က�� ကန ��သ��ဖြခင�မ���
အအအ အအအ ရေရင�၀ယ�န��င��သည�။၇၄။ ထ�: အဖြ�င� �ရ���န��င�င�မ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�အ က�န�သ�ယ�မ8အခ�င��အလမ�
အအအ�စ�ရ�� ခ�င��ဖြ�>သည��အ ရေနဖြဖင�� နယ�စ��ဖြ�ည�သ.မ� �စ����င��စ�န��င�ရေရင�၀ယ�မ8 ဖြ�> အအရ��င� လ. (�စ�) အအအအအအအအအအအ ဥ�မ� က�န��စ] ည� (�စ�) အ အအအအအအအအအအမ� �>၊�န�ဘ��ယ�မ� (၃၀၀၀) အ အအအအရေအက� သယ�ယ.
အအအအအအအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအအအမnအရေ� မည�သည��အခ�န�အခမ� ရေကက�ခ� ဖြခင�မ��� သယ�ရေဆင� ခ�င��ဖြ�> အအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အ အအအအအအအအအအအအထရေ6ကင� ရေ�"���ရ�သည�။ ထ��သ�: ခခ�င��ဖြ�>မ8အရ လက���န�လ�ည�
အအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအ အအကြက�မ�အရေ� က�န��စ] ည�မ� �င�ရေဆင�၍ လ. (၁၀) အအအအအအအအ အအအအအအအဥ�ခန ��မ� ဆ�#ပြး���စ����င� အအအအအ အအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအ�စ�န��င� က�န� �စ]ည� သယ�ရေဆင�ရေရင�၀ယ�မ8 ဖြ�>လ�က���� သည�က�� ရေ�"���ရ
အ အအအအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ�သည�။ �ရ���န��င�င�၏ အခ�န� ရေကက�ခ�မ8န�>န�ထမ�က��
အအအအအအအအအအ အမ�ဖြ�ည�သ.ဖြမင�သမn (TRANSPARANCY) ���ရေအင� INTERNET ��င� ရေဖဖြ�ထ အအအအအအအအအ အအအ���ရေ6ကင�သ����ရ�သည�။
ဗ�ယက�နမ� န�င�� တရ� တ� နယ�စပါ�က�န�သ�ယ�မ;အရေးပါရေးလ�လရေးတG2� �ခ&က�၇၅။ �ရ���န��င�င�၊ ယ.နန�ဖြ�ည�နယ�သည� စ��ရန�က�လ��မ�� (၃၉၄၀၀၀) ခန ��
အအ အအ အအ က�ယ�၀န�၍ လ. ဥ�ရေရ (၅၂) အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအ အအသန�ခန ���� ��သည�။ ဖြမန�မန��င�င�၏ ဧရ�ယအက�ယ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 53 -
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အ အအအ အ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ၀န�၊ လ.ဦးရေရန�င�� �.ည�မ8���� သည�။ ဆက�စ��န��င�င� မ�န� င�� နယ�စ��ဧရ�ယ (၄၀၆၀) အ အအအအအအ အအအအအအက�လ��မ�� ဆက�စ��လ�က����ပြး��၊ အ ရေနက�ဘက���င�
အအအအအအ အအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအ အအအအအအ အအဖြမန�မန��င�င�၊ ရေ�င�ဘက� ��င� လအ��န��င�င�၊ အရေ��aရေ�င�ဘက���င� ဗ� ယက� နမ�န��င�င���: န�င�� ဆက�စ��လ�က�����သည�။
၇၆။ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအက�န���င�����ဖြ�ည�နယ� ဖြဖစ�သည��အရေလ[စ� က�န�သ�ယ�မ8 အအအအ အအအအအအ အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအရေနအထ��င� �င�လယ�ထ�က� ရေ�က� မ���၍ အ�မ�န�ခ�င�န��င�င�
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအမ�န�င��က�န�လမ�မ� က�န�စည�က.သန�မnက�� အထ���ဖြမNင��
အအ အအအအအအအအ အအအ အအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအရေဆင�ရ�က� လ�က�����သည�။ က�န�လမ�သမက မ�ရထလမ�န�င���
အအ အအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအ အအအ အအအ အအအအအအအ အ အအအက�န�သ�ယ�မ8ရေဆင�ရ�က� လ�က����သည�က�� ရေ�"���ရ �သည�။ မ�ရထ လမ� အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအမ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င� အဖြဖ��၍ ဟ��င�ဖ��င�ဆ���ကမ�ပြးမ�Bအထ�
အ အအအအအအ အအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအက�န��စ]ည�မ� �င���: န��င�သဖြဖင�� ဟ��င�ဖ��င� ဆ���ကမ�ပြးမ�Bမ� အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ�စ�ဆင�� လက��င�အရေမရ�က၊ အဖရ�က န��င�င�မ�သ�: က�န�သ�ယ�မn
ဖြ�>န��င�သည�က�� ရေ�"���ရ� သည�။၇၇။ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအ အ အ အအအအအအအအအအန��င�င�ဖ"� ဖြးပြးဖ�>ရေရအ��က� က�န�စည�က.သန�မ8သည� အသက�ရေသ�ရေ6က
အ အအအအအအ အအအအအအအအ အအအ အ အအအအအအအအအအဖြဖစ�သည�န�င�� အည� အရေ�ထ�� အရေဆက�အအ��ဖြဖစ�သည�� ဆက�သ�ယ�ရေရ၊
အအအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအ အ အအအအအအ အ အအ အအအအလမ�၊ ���၊ အရေဆက�အဦးမ�က��အ လ[င�အဖြမန� အရေကင�အထည� ရေဖ အအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအ အအအရေဆင�ရ�က�လ�က�����သည�။ ပြးမ�Bအသ�သ���င� ပြးမ�Bသစ�မ� အ
အအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအက�က�က�က� အရေကင�အထည�ရေဖ ရေဆင�ရ�က�လ�က����သည�က�� ရေ�"���ရ အ အအအအ�သည�။ �ရ��� - ဗ�ယက�နမ� န�စ�န��င�င�နယ� စ��ဂျ��� ��င� ယဥ�စစ�ရေဆရန�န�င��
အ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအအ အအအအအရ��နရန�က၀န�ကြက� �စ�ခ����ပြး��၊ ယဥ�မ�သည� ၄င�စခန�အ ��င� အအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအရ��န၍ နယ�စ�� က�န�သ�ယ�ရေရ ဂျ���ရ����င� နယ�စ��ဖြဖ��ရေက�ခ�
အအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအင�� န�င�� က�န��စ]ည��င���: ခခ�င�� စ ရ�က�စ�မ�မ�က�� စစ�ရေဆခ�ရ�သည�။
အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအ ယဥ�မ�က��ဖ�င��ရေဖက�စစ�ရေဆဖြခင�မ����။၇၈။ X-RAY MACHING အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအဖြဖင�� စစ�ရေဆဖြခင�လည� မ���ရေ6ကင� ရေ�"���ရ
အအအအအအအအ�သည�။ ��: က�န� / အအအအအအအအ အ အအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအသ�င�က�န� ယဥ�မ� သည� နယ�စ��ဂျ���သ�: ရေရက���� အအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအပြး��၊ စရ�က�စ�မ�မ� စစ�ရေဆဖြခင�အ��က� ၁၅ မ�နစ�ခန ��သရ��န
အအအအအအအအအအအအ အ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအရေစင� �� ဆ��င�ရပြး��၊ ဆက�လက�ထ�က�ခ�သ�ရေ6ကင� ရေ�"���ရ အ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အ အအအအအအအအ အ အအအအ အ အအအအ အအအအအအ�သည�။ အခအရေလ�စ� ထ.ဖြခသ�င�န�င�� အဖြခ အရေဖြခအရေနမ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 54 -
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ���ခ� �န���င�သ ယဥ�မ�ရေရ�ခ�ယ� စစ�ရေဆဖြခင�ဖြ�>လ���ရေလ����ပြး��၊ ခ�င�� အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအဖြ�>လ��င�စင� န�င�� က��က�ည�ဖြခင�မ���ရေသ က�မX ဏာ�မ�က�� က�န�သ�ယ�မ8
လ���ငန�လ���က��င�ခ�င�� (၁၀) အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအန�စ� �����င�ရေ6ကင�၊ ယဥ�က�� န��င�င�ရေ����င� အအအအအအအအအ အအအ အဖြဖစ� သ�မ�ယ.ရေ6ကင�သ����ရ�သည�။
၇၉။ �ရ���- အအအအ အအအအ အဗ�ယက�နမ� န�စ�န��င�င� နယ�စ��က�န�သ�ယ�မ8ဖြ�>ရ��င�မည�သည��အဟ အ အအအအအ အအ အအအအ အအအအ အအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအန ��အ�မ[မ���ဘ# အခ�န�အခအနည� ဆ�� ဖြဖင�� က�န�က.သန�ရေရင�၀ယ�ခ�
အအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အ အအ အအအအအင�� ဖြ�>ထရေ6ကင� ရေ�"���ရ�သည�။ နယ�စ��ရေနဖြ�ည�သ. မ� �စ� ���င� အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ�စ�န��င� ရေရင�၀ယ�မ8က��� အခ�န�ကင�လ���စ�ဖြဖင�� ရေရင�၀ယ�ခ�င��
အအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအ အ အအအအအအ အအအ အအအအ အအအအ အအဖြ�>ထ�သည�။ န�စ�န��င� င�အရေနဖြဖင�� လက�နက�၊ ခ#ယမ�၊ မ.ယစ� အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအ အအအအအ အ အအအအအအ အအအ အ အရေဆ၀မ�အ� က�န�က�န��စ] ည�မ�က�� အရေရအ��က�၊ အမ� �>အစ အက
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအန ��အသ��မ��� ခ�င��ဖြ�> ထမ8ရေ6ကင�� န�စ�န��င�င�နယ�စ����င� �ရမ၀င� အအအအအအ အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအ အအအ အအအ အအအအက�န��စ]ည� သယ�ရေဆင�ရေရင� ၀ယ�မ8 မ���သည�က�� ရေ�"���ရ �သည�။ ထ�:
အအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအရေ6ကင�� န��င�င�ရေ�မ� လ���လ��စ� က�န�သ�ယ�မ8 ဖြ�>ခ�င�� ရေ�ထ အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအဖြခင� အရေ� န�စ�န��င�င�လ���ငန���င�မ� ကရေလစစ� လ��က�န6ကရေ6ကင� ရေ�"
���ရ�သည�။၈၀။ ဖြမန�မ- အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ�ရ���က�န�သ�ယ�မ8 ရေဆင� ရ�က�ရ��င� မ�မ�န��င�င�မ�
အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအ�ရ���န��င�င�သ�: �င�သ�င�ရေသ သ�င�က�န� �စ] ည�မ�မ� လယ�ယထ�က�က�န� အ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအန�င�� သ�f >က�န�6ကမ� �စ]ည�မ�အရေ� အခ�န�ရေကက�ခ�ဖြခင� မဖြ�>သက#�သ�:
အအအအအအအအအ က�န��စ]ည� �န�ဖ�����ဖြမNင�� ခ�န�န�င�� CUSTOM DUTY (၂) အ အအအအအအအမ� �>စလ��အ �စ�၀က�သ အအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအရေကက�ခ�လ�က�����သည�။ ဖြမန�မန��င�င�မ� �ရ���န��င�င�သ�: ��:
အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအက�န��စ]ည�မ�အရေ� အရေကက�ခ�န�ရေလ[ရေ�မ8 ဖြ�>သက#�သ�:
အ အအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအ အအအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� က�န��စ]ည�မ� �ရ���န��င�င�သ�: �င�သ�င�မ8အရေ�
အအအအအအအအအအအ အအအ အ အအအအ အအအအအအအအရေကက�ခ�န�ရေလ[ရေ�မ8���သည�က�� ရေ�"���ရ�သည�။ အခ�န� ရေကက�ခ� အအအအအအအအ အအအ အအအ အ အအအအမ8၌ထ.ဖြခက�ဖြခမ8မ���ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။�ရ��� - ဗ�ယက�နမ� နယ�စ�� ဟ�� ခ����-
အအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအ အရေလင�က��င� နယ�ရေဖြမ ��င� လ���ငန���င�မ��စ�ဦးန�င���စ�ဦး အ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအ အအရေရင�အ၀ယ� ဖြ�>လ���ရ၌ ဟ��ခ�������ရ���န��င�င� ဘဏာ�ခ�#မ� န�
အအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအင�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�ရေလင�က��င�ပြးမ�B��� ဗ�ယက�နမ�ဘဏာ�ခ�#မ����က�ရ��က� အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအခ� ���ဆက�၍ ရေင�လT#ရေ�ရေခ�လ�က����ရေ6ကင�၊ �ရ���န��င�င�သ��ယ�မ�ရေင�၊
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 55 -
အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ��ရေ�င�ရေင�မ�ဖြဖင�� န�စ�န��င�င�သ��မ���ထရေသရေင�လ# အအ အအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအ အအအန�>န�အ���င�လ#လ�ယ�ရေ�ရေခ�လ�က����ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 56 -
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 57 -
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 58 -
အခန�(၄)
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏က�န�ထား�တ�လ�ပါ�မ;မြမ@င��တင�ရေး�
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ က�န�ထား�တ�လ�ပါ�မ;တ��တက�ရေး�အတ�က� စ�ပါ�#ရေး�ရေးပါ$လစ�
မြပါ'မြပါင�ရေးမြပါ#င�လ(မ;မ&#
၈၁။ ဗ�ယက�နမ�အစ���ရကလည�� ဆင��ရ#မ8ရေလ���က�ရေရ�က��ဦး��ည�ရေသ� က�လ
လ��န�င�� က�လ��ည� စ�မ�က�န�� မ��� ရေရ�ဆ�#ဖြခင��အ��ဖြဖင�� �'ဝင�ရေဆ�င�ရ�က�လ�က����
�'သည�။ ထ�: အဖြ�င� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရသည� ဗ�ယက�နမ� န��င�င�၏ စ������ရေရ�က�လ
��ည�ဖ"� ဖြးပြးဖ�>� �����က�ရေရ�အ��က� မဟ�ဗ�\ဟ�ရေဖြမ�က�အဖြမင� (Strategic Vision)
အရေ�2 ��င� အရေဖြခခ�ရေသ� ဦး�စ��ရေ��အစ�အစဥ�မ���က�� ခ�မ���ခ#��'သည�။ (ဆင��ရ#မ8
ရေလ���က�ရေရ�က�� အရေထ�က�အက. ဖြ�>ရေသ�) ယင��ဦး�စ��ရေ��အစ�အစဥ�မ���န�င��
ရေ�2လစ�မ���မ�� -
(က)အရေဖြခခ�အရေဆ�က�အဦး�ကဏဍ��င� ရင��န���ဖြမN>��န��မ8က��ဖြမNင���င�ဖြခင��၊
(အစ���ရန�င�� ��ဂျHလ�က
အစ�စ��လ���ငန��မ���အသ�င�ရေဆ�င�ရ�က�ရန�)
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 59 -
( ခ ) ရင��န���ဖြမN>��န��မ8က�� ���မ��ဖြဖည��ဆည��န��င�ရန� ��ဂျHလ�ကစ�ရေဆ�င��မ8က��
ဖြမNင���င�ဖြခင��၊
( ဂျ ) အစ���ရ၏ ရရေင�ရ���န��င�ရေရ�ကြက�>��မ��အ��ထ���မ8မ���က�� အ��ဖြဖ
ည��ဖြခင��၊
(ဃ)ရေK�က�က�ဆ���ဖြဖ��ရေသ� အ����န�>န��မ���က�� ���မ��ဦး�စ��ရေ��ဖြခင��န�င��
န��င�င����င�စ������ရေရ�
လ���ငန��မ���သ�: ရေထ�က����ရေ6က�ရေ��ရေနရမ8က�� ရ��ဆ��င��ဖြခင��န�င��
( င ) န��င�င��က�ပြး��>င�ဆ��င�မ8 (international competitiveness)
က�� အ��ရေ��
သည��န��င�င�ဖြခ��ရေင�လ#လ�ယ�န�>န��က�� စ�မ�ခန ��တခ�#ဖြခင��န�င��လ���သ��စ.�စ��က�
အသ���ဖြ�>ရရေသ�
စက�မ8��: က�န�မ���က�� ဦး�စ��ရေ��ထ���လ���ဖြခင����: ဖြဖစ��' သည�။
ထား�တ�က�န�မြမ@င��တင�ရေး�န�င�� စ�ပါ�#ရေး�တ��တက�မ;န�'န� မြမင��မ#ရေး�အတ�က�
ဗ�ယက�နမ�အစ���မ� ရေး5#င���က� မညး�� အခ&က�င�ခ&က�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 60 -
၈၂။ ဗ�ယက�နမ�အစ���ရ၏ ၂၀၀၉ ခ�န�စ�၊ ရေဖရေဖ��၀'ရ�လ ���မ�န�အစည��အ ရေ�၀�
က�င���ပြး���ရေန�က� သက�ဆ��င�ရ� ၀န�ကြက��ဌ�နမ���မ� ��၀န������ဂျ��H>လ�မ���၊ ကဏဍရ��
အလ��က� ��၀န����သ.မ���န�င�� ရေ�သခ����င� အ�ဏာ����င�မ���အ�� စ�စည��က� ထ���က�န�
����ဖြမNင��ရေရ� ���င����စစ�ရေဆ�မ8မ��� ဖြ�>လ���ရန�န�င�� စ������ရေရ�ဖ"�ဖြးပြးဖ�>������က�မ8 ဖြ�မ
င��မ��ရေစရေရ� အ��က� ရေခ2ယ.ရေဆ�ရေန��ခ#�ပြး���အဆ���' ရေ�"ဆ����#မ� ရေဆ��ရေန�� ရေဖြ��6က��
ခ�က�မ���အရ စ������ရေရ�ဖ"�ဖြးပြးဖ�>������က�မ8 ဖြမင��မ�� ရေစရေရ�န�င�� ထ���က�န�����ဖြမNင��ရေရ�
အ��က� အခ�က�င'�ခ�က�အ�� ဖြဖည��ဆည��ရေဆ�င�ရ�က�သ���မည� ဖြဖစ�ရေ6က�င�� သ����ရ
�'သည�။ အဆ���'အခ�က� င'�ခ�က�မ��-
(က)ထ���က�န�န�င��စ������ရေရ�လ���ငန��မ���ဖြမNင���င�ရေရ�၊ ဖ"� ဖြးပြးဖ�>������က�မ8
�ညြည�င�မ�ရေစရန�ထ�န��သ�မ��
ရေရ�အ��က� ရေဆ�င�ရ�က�ရ���င� စ��သ���မ8န�င�� ရင��န���ဖြမN>��န�aမ8�က�
lကရေစရန� စ�မ��ရေဆ�င�မ8
သည� ရေက�င��မ�န�မ8�� �ရေရ� (ယင��အခ�က���င� အရင��အဖြမစ�မ��� ရေလ
လ�င��ဆ��� မဘရ8��မ8မ���ရေစရန�န�င��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 61 -
အလ�#သ���စ��မဖြ�>ရေစရေရ�အ��က� စ��စမ��စစ�ရေဆ�ရေရ�န�င�� အ���ခ�>��မ8
အခ�င��အ�ဏာ����သ.မ���မ�
6က��မ��စ�� ရေစ�င��6ကည��စစ�ရေဆ�သ���ရန� ဖြ�ဖစ��'သည�၊
(ခ ) ��: က�န�ရေစ��က�က�မ���ခ� #aထ�ပြးင�ခင��၊ က�န�သ�ယ�ရေရ�န�င�� ��: က�န�ဖြမNင���င�
ရေရ�ကဏဍအ��က� အရေစ�
���င��က�လက ခ�မ���ခ#�သည�� မ.၀'�မ���အ�� ���မ��ရေက�င��မ�န�သည��
အ ရေဖြ�ခ အရေနမ��� ဖန����
န��င�ရေရ�အ��က� ဖြ�င�ဆင�သ��မ���ဖြခင��၊ �င��က���ရေသ�
က�န�သ�ယ�ရေရ� က��ဟခ�က�မ���
ရေဖြ�ဖရေလ���ရေ��ဖြ�ခင��န�င�� ဖြ��ည���င��ဖြဖစ�ထ���က�န�သ���စ�#မ8မ��က��
အ��ရေ��ရေဆ�င�ရ�က�ဖြခင��စသည�
��: က��မဖြဖစ�မရေနရေဆ�င�ရ�က�သ���ရေရ�၊
(ဂျ ) အစ���ရမ� သရေဘ��.ခ�င��ဖြ�>ထ��သည�� စ�မ�က�န��ကြက��မ���၊ အထ.�သဖြဖ
င�� လ[��စစ�ကဏဍ၊ သယ�ယ.
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 62 -
��: ရေဆ�င�ရေရ�၊ ဆည� ရေဖြ�မ�င�����မ�၊ �ည�ရေရ�၊ က�န��မ�ရေရ�ရေစ�င��
ရေ���က�မ8၊ လယ�ယ�စ��က��� �>�
ရေရ�န�င�� ရေရထ�က��စ]ည��မ���ဆ��င�ရ� စ�မ�က�န��မ���အ��က� အစ���ရ
အသ���စရ���မ���န�င��
ရေထ�က����မ8မ���က�� ����ဖြမNင��ရန� လက�ရေ�"အရေက�င�အထည�ရေဖ��
ရေဆ�င�ရ�က�ရေရ�၊
(ဃ)��: က�န�����ဖြမNင��ရေရ�၊ သ�င��က�န�ရေလ���ခ�ရေရ�န�င�� ဖြ�ည��ရေင�ရေ6က�လ��အ��
မ8အ�� ဖြ� ဖည��ဆည��
ရေ��န��င�သည�� စ�မ���က��ဖြမင��မ��ရေရ�အ��က� ���မ��ထ�ရေရ�က�
အဆင�ရေဖြ�သည�� မ.၀'�မ���
ခ�မ���ရေရ�န�င��
(င ) ��ဂျHလ�ကရေစ��ကစ��မ8မ���ရေ6က�င�� ဖြ�ည�သ.မ���၏ လ.ရေနမ8ဘ၀၊
စ������ရေရ� လ���ငန��မ��� န�င��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 63 -
ထ���က�န�လ���ငန��မ���အ��က� မလ��လ��အ��သည�� ရေစ��န�>န��ဖြမင��မ��
မ8မ��� မဖြဖစ�����
ရေစရန�အ��က�ထ�န��ခ�>��ရေဆ�င�ရ�က�ရေရ�စသည���: ဖြဖြဖစ��'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 64 -
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 65 -
လယ�ယစ��က�ပါ& �'ရေး�ကဏဍ၈၃။ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ကမ7န��င�င�မ�အနက� ဆန�စ�ထ���လ���မ8
အအအအအအအ အ အအအအအအအ အ အအအ အအအအအအအအအအအအအ အအ အအ အအ အ��င� ����ယအမ�ဆ�� န��င�င� ဖြ� ဖစ�ရေသ လည� စန��ရ�ကO အ ရေဖြ�ခအရေန � အအအ အအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအညြည�င�မ�မ8အ ပြးခ�မ�� ရေဖြ�ခက�လ�က����ရေ6ကင� ဗ�ယက�နမ�၊ လယ�ယ စ��က��� �>ရေရ
အအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအန�င�� ရေက�လက�ရေ�သဖ"�ဖြးပြးဖ�>ရေရအစ�အစဥ���င� ရေဖ�ထခ�က�အရ ၂၀၂၀ ခ�န�စ�
အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအ အအအအအအအရေရက���င� ဖြ� �ည���င�၍ ဆန�စ�စ��က��� �>မ8အ��က� ရေဖြ�မဧရ�ယ ဟက�� ၃. အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအ အ အအအ၅သန�ခန ��အ အသ��ဖြ�>သ�မည�ဖြဖစ�ပြး��၊ ယင���: အနက�
ဟက�� ၃. အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအ အအအအအအအ၁သန�မ� မ��စ�စ��က��� �>မ8အ��က� လ�ထ ရေ6ကင�
အအအအအအအအအ အ အ အအအအ အအအအအအအအအအ အ အအအ အအအ အအ အအအအ အအသ����ရ�သည�။ စ�မ�က�န� အရ ၂၀၂၀ ခ�န�စ���င� သန� ၁၀၀ မ� ၂၀၃၀ ခ� အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအန�စ���င� သန� ၁၃၀ အထ� �����လမည�� လ.ဦးရေရမ�စသ�� န��င�ရန�
အ အအအအအအအ အအအအအအအ အအအ အ အအအအအအ အအ အအ အ အအအ အအအအအအအလ��ရေလက�မည�� အ���င�အ�ဖြဖစ�သည�� �စ�န�စ� လ�င� ဆန��န�ခ� �န�
အအ အ အအအအ အအ အအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအ၃၉၄၁ ၂၀၂၀သန�မ� သန�အထ� ထ�က���� ရန� ရေမ[မ�န�ထပြး��၊ ခ� အအအအအအအအအအ အအ အအအအအအ အ အအအအအအအအအအန�စ�အရေရက� ရေဖြ��င�စ��က��� �>မ8အ��က� စ��က��� �>� ရေဖြ�မဧရ�ယ ဟက��ရေ�င�
၁. အ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအ အ၃ သန�အထ� အသ��ဖြ�>ရေဆင�ရ�က� သ�ဖ�ယ����ရေ6ကင� ယင�အစ�အစကန ��သ��
ကန ��သတ�- 66 -
အ အအအအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအ အအအဥ� မ.6ကမ���င� အရေသစ��� ရေဖ�ထ သည�က�� ရေလ�လသ����ရ �သည�။
အ အအအအအအ အ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အ အအအ အ အအအအအအဆ���စ�မ�က�န�အ အရေကင�အထည� ရေဖရေဆင�ရ�က�ရေရအ��က� အထ. သဖြဖင��
အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအအဖြခ ရေဖြ�မယအသ��ဖြ�>သ.မ�အရေနဖြဖင�� ဆန�စ�စ��က��� �>ရေရ အ��က� ရေဖြမ အအအ အအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အ အအအအ အ အအအအအသ��ဖြ�>ခ�င��ဖြ�>ရန� ရေ�သခ� အဏာ ���င�မ�က��ယ����င� အကန ��အသ��ဖြဖ
အအအ အအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအင�� ခ�င��ဖြ�>န��င�ရေရအ��က� ဗ�ယက�နမ� န��င�င�၏ ရေဖြမယအသ��ဖြ�> သ.မ�
အအအ အအအအအအအအအအအအရေနဖြဖင�� ဆန�စ�စ��က��� �>ရေရအ��က� ရေဖြ�မအသ��ဖြ�>ခ�င��ဖြ�>ရန� ရေ�သခ�အဏာ���င� အအအ အအအအအ အအအအအအအအမ� က��ယ����င� အကန �� အသကြ��ဖင�� ခ�င��ဖြ�>န��င�ရေရအ��က� ဗ�ယက�နမ� န��င�င�၏
အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအ ရေဖြ�မယဥ�ရေ�အ ဖြ� �န�လည� ဖြ�>ဖြ�င�ရေရဆ�#ရန� လ��အ��ရေ6ကင�
အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအ အအအဗ�ယက�နမ� လယ�ယစ��က��� �>ရေရန�င�� ရေက�လက�ရေ�သဖ"�ဖြးပြးဖ�>����က� ရေရ အအအအအအအအအအအအအ အအအ အ အအအအအအအအအအအအအ အအ အအ အအအဝန�ကြက�ဌနမ� ရေ�၀ဖန� ရေထက�ဖြ�ခ#��သည�။ ယင�စ�မ�က�န�သည� ရေဖြ�မယ
အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအ အ အအ အအအအဖြ�>ဖြ�င�ထ�န�သ�မ�ရေရ အ��က� ကြက�>�မ�ရေဆင�ရ�က�ဖြခင� ဖြ� ဖစ� သည� သမက
အအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအ အအအရေဆက�အဦး၊ စက�မ8၊ ၀န�ရေဆင�မ8 လ���ငန�မ� န�င�� ရေက�လက� အအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအရေ�သမ� ဖ"�ဖြးပြးဖ�>����က�ရေရ က��� အက� �>ဖြဖစ�ထ�န�ရေစရေ6ကင� သ����ရ
�သည�။၈၄။ အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအဗ�ယက�နမ� လယ�ယစ��က��� �>ရေရန�င�� ရေက�လက�ရေ�သဖ"�ဖြးပြးဖ�>����က�
အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအရေရ၀န�ကြက�ဌန၊ စ��က��� �> ရေရဥ�စ�ဌနအကြက�အက#ဖြဖစ�သ.က အစ��ရအရေန အအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအဖြဖင�� ရေ�င�သ.လယ�သမ မ�အ ဆန�စ�စ��က��� �> ဖြ� ခင�ဖြဖင��
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအသက�ရေမ�၀မ�ရေက�င�မ8က�� ဖြ� င�မ�ခ�မ�စ� ထ.ရေထင�န��င�ရေ6ကင� သ���� အအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအနလည�လရေစရန�န�င�� ရေ�သခ� အဏာ���င�မ�မ�လည� ဆန�စ�စ��က��� �>
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအ အအသည�� ရေဖြ�မရေနရမ�အ ရေဂျက�ရ��က�က�င�မ�၊ စက�မ8 ဇ�န�မ�၊ လ. အ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအရေနထ��င�ရအရ��မ� အဖြဖစ�သ�: ရေဖြ�င�လ#သ�ဖြခင�မ���ရေစရန�
အအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအအအအအထ�န�သ�မ�ကက�ယ�ရေစင�� ရေ��က�ထန��င�ရန� အထ.လ��အ��ရေ6ကင�၊
အအအ အအအအအအအအအအအအအအအ လက����အရေနအထ��င�ဗ�ယက�နမ�န��င�င��� � Hai Duong ၊ Hung Yen ၊ Bac Ninh န� င�� Thai Binh အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ ဖြ��ည�နယ�မ�သည� ဆန�စ�စ��က��� �>မ8 ဧရ�ယမ�
အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအဖြဖစ� ရင�န��ဖြမN>��န��သ.မ�အ ဆ�#ရေဆင�န��င�ရေရအ��က� ရေဆင�ရ�က�လ�က���� အအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအ အအအ အအအရေ6ကင�ထ���ရေဖ�� ရေဖြ��6ကခ#��သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 67 -
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ဓါ�တ� ရေးမြ=မ<သဇာ# တ��တက�ထား�တ�လ�ပါ�ရေး�အ ရေးမြ=ခအ ရေး=န
၈၅။ ယခ�န�စ� စ��က��� �>�ရ�သ�အ��က� အ6ကမ��ဖ�ဥ��အ��ဖြဖင�� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�
�န�ခ� �န�ရေ�'င�� ၉.၃ သန�� ခန �� လ��အ��မည�ဖြဖစ�ရေ6က�င�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊ လယ�ယ�
စ��က��� �>�ရေရ�န�င�� ရေက��လက�ရေ�သဖ"�ဖြးပြးဖ�>������က� ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�နမ� ခန ��မ�န��ထ��ရ�
ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ��န�ခ� �န� ၄ သန��ခန ���င�သ�င��ရဖ�ယ�����'သည�။ ၂၀၁၀ ခ�န�စ�အထ�
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ��န�ခ� �န� အနည��ဆ��� ၅၀၀၀၀၀ ခန �� န�စ�စဥ�
�င�သ�င��ရ ဖ�ယ����ပြး���၊ ယင��က#�သ�: �င�သ�င��ရသည�� အ ရေဖြ�ခအရေနသည� ၂၀၂၀ ခ�
န�စ�၊ Ninh Binh ဖြ��ည�နယ�န�င�� Phu My ဖြ��ည�နယ�မ�����င� ရေဖြ�မဆ�6သဇ��န�
ခ� �န�၊ ၉၅၀၀၀၀ ခန ��ထ���လ���န��င�သည�� က�လ��င�မ� ရ���န ��တဖ�ယ����ရေ6က�င��၊ ဖြ�ည��
မ��င�သ�င��က�န�မ���အရေ�2 မ��ခ��အ��ထ��ရေနရမ8မ���အ�� ရေလ[��ခ�န��င�ရန� အ��က�
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊ လယ�ယ�စ��က��� �>�ရေရ�န�င�� ရေက��လက�ရေ�သ ဖ"�ဖြးပြးဖ�>������က�ရေရ�
၀န�ကြက��ဌ�န သည� ရေလ�လ�ရေဆ�င�ရ�က�မ8မ��� ဖြ�>လ���လ�က����သက#�သ�: ထ���လ���မ8
က�န�က�စရ���မ��� ရေလ���ခ�ရေရ� အ��က� ရေ��င�သ.လယ�သမ��မ���အ��
ဇ�၀ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�မ��� အသ���ဖြ�>ရန� ���က���န��ခ#�သည�� အရေလ��က� ဇ�၀ဓ'�� ရေဖြ�မ
6သဇ�ထ���လ������န�င�� အဆင��ဖြမင��နည���ည� အဆင��ဆင��က��လည�� သ�ရေ�သန ဖြ�>
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 68 -
လ�က����ရေ6က�င��၊ လယ�ယ�စ��က��� �>�ရေရ�ဦး�စ��ဌ�နမ� ��၀န����သ.�စ�ဦး�မ�
ထ���ရေဖ�� ရေဖြ���6က�� ခ#��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊ စက�မ8န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��
ဌ�နသည� လက���� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�ထ���လ��� သည�� စက�ရ��မ���အ�� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သ
ဇ�အဖြ�ည��အ၀ ထ���လ���န��င�ရေရ�န�င�� Ninh Binh၊ Bac Giang န�င�� Ca Mau
ဖြ�ည�နယ�မ�����င� ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ�ထ���လ���ရေရ�စက�ရ��မ��� �ည�ရေဆ�က�ရေနမ8
အ�� အ���န� အဟ�ပြးန�မ�င��ရေဆ�င�ရ�က�သ���ရန� ���က���န��ခ#�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
က�န�ထား�တ�လ�ပါ�မ;တ��တက�ရေး�အတ�က� ရေးထား#က�ပါ��ရေး�ရေးခ&ရေးင�မ&# ထား�တ�ရေးခ&မြခင�
၈၆။ ၂၀၀၉ ခ�န�စ�၊ မ��လ �ထမရက�သ�f ���အထ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊
က.�သန��ရေရ�င��၀ယ�ရေရ�ဘဏာ� ၏ ရေထ�က����ရေရ�ရေခ��ရေင��မ�ဏာသည� ဗ�ယက�နမ�
ရေ�'င� ၁၁၃.၇၁ ထရ�လ�ယ�(အရေမရ�ကန� ရေ�2လ� ၆.၅၃ ဘ�လ�ယ�) အထ����ရေ6က�င��
ဗ�ယက�နမ� န��င�င����င�ဘဏာ�မ���မ� ထ���ရေဖ�� ရေဖြ���6က��ခ#�သည�က�� ရေလ�လ�သ����
�'သည�။ ၂၀၀၉ ခ�န�စ�၊ ရေဖရေဖ��၀'ရ�လက�န���င� ရေထ�က����ရေရ� ရေခ��ရေင��မ�ဏာသည�
ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၂၀ ထရ�လ�ယ� (အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၁.၁၅ ဘ�လ�ယ�)���ခ#�ပြး��� ရေခ��ယ.
မ8�မ�ဏာသည� ၂၂.၂၃ ရ�ခ��င�န�>န��အထ� ဖြမင���က�လ�ခ#�သည�က�� ရေ�"���ရ�'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 69 -
ဗဟ��ဘဏာ�၏ အင���နက� စ�မ�က�န��မ�����င� ရေဖ��ဖြ��ထ��ရေသ� စ�ရင��ဇယ��
မ���အရ ယခင�လအရေစ����င��က ရေထ�က����ရေရ�ရေခ�� ရေင�အ����န�>န��အ�� ၄
ရ�ခ��င�န�>န��အထ� ရေလ���ခ�ခ#�ရေ6က�င�� ရေ6ကည�ခ#�ခ� �န�မ�စ၍ န��င�င����င�ဘဏာ�မ��� န�င��
ဗဟ��ရေlက�ပြးမ�ရန����ရေင�မ� ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၉၈.၄၃ ထရ�လ�ယ� (အရေမရ�ကန�ရေ�2လ�
၅.၁၄ ဘ�လ�ယ�ခန ��) ထ���ရေခ�� ခ#�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။ အစ���ယ�ယ����င� ဘဏာ�
မ���မ� ရေထ�က����ရေရ�ရေခ��ရေင��မ�ဏာမ�� ဗ�ယက�နမ� ရေ�'င� ၂၂.၆၁ ထရ�လ�ယ� (အ
ရေမရ�ကန� ရေ�2လ� ၁.၃ ဘ�လ�ယ�)န�င�� န��င�င�ဖြခ��ဘဏာ�န�င�� ဖက�စ��ဘဏာ�မ���မ�
ရေထ�က����ရေရ�ရေခ��ရေင� �မ�ဏာမ�� ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၂၂.၆၁ ထရ�လ�ယ� (အရေမရ�ကန�
ရေ�2လ� ၁.၃ ဘ�လ�ယ�)န�င�� န��င�င�ဖြခ��ဘဏာ�န�င�� ဖက�စ��ဘဏာ�မ���မ� ရေထ�က����ရေရ�
ရေခ��ရေင� �မ�ဏာမ�� ဗ� ယက�နမ�ရေ�'င� ၁.၆၇ ထရ�လ�ယ� (အရေမရ�ကန� ရေ�2လ�
၉၅.၉၁သန��)အသ��သ�����ပြး��� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရ၏ ရေထ�က����ရေရ� ရေခ��ရေင�အစ�အစဥ�
အရ ယခ�န�စ�အ��င�� ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၄၂၀ ထရ�လ�ယ� (အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၂၄.၁၄
ဘ�လ�ယ�)အထ� ထ���ရေခ��သ���ဖ�ယ� ���ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။ ယင��ရေထ�က����ရေရ�
ရေခ��ရေင�မ��� ထ���ရေခ��မ8အစ�အစဥ�အ�� ဆက�လက�အရေက�င�အထည� ရေဖ��န��င�ရန�
အ��က� ဖြ�ည�နယ�န�င��ပြးမ�Bမ������ န��င�င����င�ဘဏာ�မ���န�င�� က.�သန��ရေရ�င��၀ယ�ရေရ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 70 -
ဘဏာ�မ���အရေနဖြဖင�� လ��အ��ခ�က�မ���န�င�� အ6ကဖြ�>ခ�က�မ���က�� ရေရ�သ��၍
ဗ�ယက�နမ�န��င�င����င� ဘဏာ�ဌ�နခ�>��သ�: လစဥ� (၁၀)ရက�ရေန � ထက� ရေန�က�မက�ရေစဘ#
ရေ����: ခသ���6ကရန� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရမ� ညTန�6က��ထ��ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
န��င�င�မြခ#�င�န��မြမ@ပါ�န��မ;ကဏဍ
၈၇။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�ဖ"� ဖြးပြးဖ�>������က�ရေရ�အ��က� န��င�င��က�စ������ရေရ�ဆက�ဆ�
မ8မ��� ဖ�င��ရေ��ဖြခင���စ�ခ� �ည�� သ�မက န��င�င��ရေခ'င��ရေဆ�င�မ���က စ������ရေရ�
ဖ"�ဖြးပြးဖ�>������က�ရန� မ�န��ကန�ရေသ�လမ��ရေ6က�င��က��ရေ�"���မ8 န�င��အ�. ၎င����:၏စ����'
ဝင�စ��စ��ဖြဖင�� ��ဝန�ယ.ရေဆ�င�ရ�က�ဖြခင��သည�လည��အထ.�အရေရ�ကြက�� �'သည�။
ဖြ�>ဖြ�င� ရေဖြ��င��လ#ရေရ�အ��က� ကြက�>�င�လ��အ��ခ�က�မ���က�� စ�စဥ�ရေဆ�င�ရ�က�ရ���င�
လည�� အစ���ရ၏အခန��ကဏဍသည� အလ�န�အရေရ��'ရေ�သည�။
၈၈။ စ������ ရေ�ရ������က�မ8က�� ရ���ရန�ရေဆ�င�ရ�က�ရ���င� အစ���ရ၏ဝင�ရေရ�က�
ရေဆ�င�ရ�က�မ8သည� ဖြ�ည�သ.မ��� အ��က���င����င��လင��လင��ဖြဖစ�ရေနရေစသင���'သည�။
ဤအခ�က�သည� စ������ရေရ� ရေရ��ည�ဖ"� ဖြးပြးဖ�>� �����က� ရေရ�အ��က� အရေဖြခခ�
အ���ဖြမစ��စ�ခ�သဖ�ယ� ဖြဖစ��'သည�။ စ������ရေရ�ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ# မ8န�င��ဖ"� ဖြးပြးဖ�>�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 71 -
�����က� မ8 အ��က� အက� �>�အဖြမ��အမ���ဆ���ရ���ရေရ� က��လည��ရေက�င��၊
န��င�င��က�အက.အည�ရ��� ရေရ�က��လည��ရေက�င��၊ ဖြ�ည�� ���က�ရ��က� ရင��န���ဖြမN>��န��မ8
စ��ဝင�လ�ရေရ�က��လည��ရေက�င�� အစ���ရကဖန����ရေ�� န��င��'သည�။
၈၉။ ဖြ�ည��အရင��အန���န�င��နည���ည���: က��ဆ�#ရေဆ�င�ရန� အရေရ�အကြက��ဆ���
ရေသ� ရေ�2လစ� �စ�ရ�� အဖြဖစ� “၁၉၉၀ ခ�န�စ� ဖြ�ည��ရင��န���ဖြမN>��န��မ8က�� ခ�င��ဖြ�>ရေသ�
ဥ�ရေ�” က�� စ�င� က�င��သ���ခ#��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င���င� က�န�သ�ယ� ရေ�ရ�
လ���လ��ခ�င��ရေ��ဖြခင��န�င��အ�. က�န�သ�ယ�ရေရ�န�င��ဆက�စ�� လ�က� ���ရေသ�
စ������ရေရ�အဖ"#အစည��မ��� လ�င�ဖြမန�စ�������က�လ�ခ#��'သည�။ ၁၉၈၉ ခ�န�စ���င�
(၂၀၂) ခ����ခ#�ရ�မ� ၁၉၉၀ ခ�န�စ���င� စ������ရေရ�လ���ငန�� အရေရအ��က� (၅၀၀) အထ�
����လ�ခ#��'သည�။ အထ.�သဖြဖင�� က�န�သ�ယ�ရေရ� စ��ဆင��မ8မ��� (trade flows)
၏���စ�က�� သ�သ�သ�သ�ရေဖြ��င��လ#ခ#��'သည�။ သမ��ရ�� �က� က�န�သ�ယ�ဖက� န��င�င�မ���
န�င��က�န�သ�ယ�မ8က�� ရေလ[��ခ�ခ#�သည�။ ဖြ�င�သစ�၊ ဂျ��န�၊ ရေဟ�င�ရေက�င�၊ စကZ��.၊ ထ��င�
ဝမ� စသည��န��င�င�မ��� အ�'အဝင� စက�မ8န��င�င�မ���န�င��က�န�သ�ယ�ရ���င� အ��မခန��
�����က�မ8မ��� ဖြဖစ�ရေ�2 ခ#��'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 72 -
၉၀။ ���င��ဖြ�ည�ဝင�ရေင� (GDP) ��င� န��င�င����င�ကဏဍ၏�'ဝင�မ8မ�� ၁၉၈၇ ခ�န�စ�
��င� (၅၄.၂)ရ�ခ��င�န�>န�� ���ခ#�ရ�မ� ၁၉၉၀ ခ�န�စ���င� (၄၀)ရ�ခ��င�န�>န��သ�: က�ဆင��ခ#�
�'သည�။ ဤအခ�က�က ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ရေK�က�က� စ������ရေရ�စနစ�သ�: ခ� ��က�
ရ���င� ရေက�င��မ�န�မ�န�ကန�ရေသ� လမ��ရေ6က�င��ရေ�2သ�: ရေရ�က���� သ���ပြး��ဖြဖစ�ရေ6က�င��
ညTန�ဖြ�ရေနရေ�သည�။ ထ�: အဖြ�င�ရေK�က�က�ဖြ�>ဖြ�င� ရေဖြ��င��လ#ဖြခင�� (market reform)
န�င�� စ������ရေရ������က�မ8 (economic growth) ��: ၏ဆက�စ��မ8မ��
အရေ�'င��လကOဏာ�ဆက�စ��မ8 (သ�: ) ���က�ရ��က�ဆက�စ��မ8ဖြဖစ�ရေ6က�င�� က��လည��
အခ��င�အမ� ဖြ�ဆ��ရေန�'သည�။
၉၁။ အအအအအအအအအအအအအအအအဗ�ယက�နမ�န��င�င� သည�လည� ဖြ�ည��န��င�င�မ�မ� ရင�န��ဖြမN��န�� အအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအသ.မ�က�� ၉န�စ� အခ�န�ကင�လ���ခ�င�� ဖြ�>ဖြခင�၊ ထ��မ�၍ ရေနက�
အအအအအအအအအအအအ အအအ အအ၄ ၀န�စ���င� အခ�န�ထက� က� ရေကက�ခ�မ8ဖြ�>ထ�သည�။ ထ�: ရေ6ကင��ယခ�အခ ဗ�ယက�နမ�
န��င�င�၏ ဟန��>င�� ပြးမ�B��� သန�� လ�န� စက�မ8ဇ�န��� � မစ�ဆ.ဘ���� အ ကြက��စ��စက�မ8လ���ငန��
အ#ရ��စရေ��စ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င� စက�ရ�� ��င� အရေမရ�ကန� ရေလရေ6က�င�� လ��င��ဆ��င� ရ�
န�မည�ကြက�� ဘ���အင��က�မXဏာ�က �ထမ ဆ���ရေလ ယ�ဥ��� � အစ���အ���င�� မ��� စ�င�
ထ���လ���သည�� အခမ��အန��က�� ၂၀၀၉ ခ�န�စ�စက��င�ဘ� ၄ ရက� ရေန �က ဖ�င��လ�စ�ခ#�
�'သည�။ ထ�: ရေ6ကင��စက�မ8လ���ငန��မ��� လ�င�ဖြမန������က�ရေနရေသ� ဗ�ယက�နမ� ��င�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 73 -
ဘ���အင�� အ��က� ရေလယ�ဥ�ရေ��င��� မ���ထ���ရေ��မည�ဖြဖစ�သည��အထ�ရင��န���ဖြမN��
န��ရေန6ကပြး��ဖြဖစ�ရေ6က�င��ရေ�"���ရ�'သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ က&င�ခ& �န�အထား�စ�ပါ�ရေး�ဇာ�န�၉၂။ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�ရေလင�က��င�ပြးမ�B က�င�ခ� �န�စ���ရေရဇ�န��စ�ခ�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအ အ အအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအလ��အ အ���စည�ရ��ကရ�ရန� လ�ထ ပြး�� �ရ���န��င�င�ဘက�မ� ၀င� အအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအအအအ အရေ�က��စ�ရေ�က�၊ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�ဘက�သ�: ထ�က�ရေ�က� �စ�ရေ�က� ၊
အအအစ�စ�ရေ�င� ၀င� / အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအထ�က�ရေ�က� န�စ�ရေ�က�သ ထ���ရေ6ကင� ရေ�"ရ�သည�။
အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အ အအ�ရ���န��င�င�မ� �င�သ�င�ရေသ �စ] ည�မ�၊၊ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� �င� အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအ အအအအ အအအအအအ အသ�င�ရေသ�စ]ည� မ�က�� စ���ရေရဇ�န�အ��င� မည�သည��အခ�န�မ� မ
���ဘ# Value-added အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ�စ]ည�မ�ဖြ�င�ဆင� ထ���လ���ဖြခင�၊ လ���ငန���င� အအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအမ�စ��� ကြက�>က� ရေ�ရင�၀ယ�ဖြခင�မ� ဖြ�>လ��� န��င�ပြး�� �ရ���
အအအအအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအန��င�င� မ� �စ]ည�မ�ဗ�ယက�နမ� န��င�င�အ��င�သ�: �င���: ခ� �န�၊
အ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအဗ�ယက�နမ� န��င�င�မ� �စ]ည�မ� �ရ���န��င�င�အ��င�သ�: �င�သ�င�ခ� �န� အအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအမ�သ သ��မ���အခ�န�အခ ရေ�ရေဆင�န��င�ရေရ စ�မ�ထသည�က�� ရေ�"���ရ
အအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ�သည�။ စ���ရေရ ဇ�န�အ��င� န��င�င�ဖြခရင�န��ဖြမ>��န�� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအမ8 ခ�င�� ဖြ�>ဖြခင�န�င�� ရ��ခန�၊သ��ရေလ�င�ရ�� ၊က�န�စည� ဖြ���#ရေနရ၊
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအစရေသက�ဆ��င�၊ ရေ��ဖြးရTင�အနယ.ရန�ရေနရ မ� ဖြ�>လ���ထ���ရန� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအ အအစ�မ� ထဖြခင�ဖြဖင�� ရင�န��ဖြမ>��န��သ.မ�အ ဆ�#ရေဆင� ထ���သည�
အအအအအအအအအအအ အအအက�� ရေဖထ���ရေ��"���ရ�သည�။၉၃။ အအအအအ အအအအအအအအ အအအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� က�န�သ�ယ�မ8စ���ရေရ ����က�ရေစရေရအ��က�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအန��င�င�ဖြခ ရင�န��ဖြမ>��န��မ8မ�မ� ရေင�ရေ6ကဆ��င�ရရင�န��ဖြမ>��န��မ8 နည� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအ�ညဆ��င�ရ ရင�န��ဖြမ>��န��မ8 မ�လရေရက�ရေစရေရ အ��က�
အအအအအအအ အ အအအအအအ အ အအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအရင�န��ဖြမ>��န��မ8 ဆ��င�ရ အခ�င��အလမ�မ�၊ အခ�န�အခရေလ[ခ�င�� မ� အအအအအအအအအအ အအအအအ အအအ အအအ အ အအအအ အအအအအ အအအ အအအအအက��မက�လ��ရေ� ဆ�#ရေဆင�လ�က���� �သည�။ အထ.သဖြဖင�� ဗ�ယက�နမ�
အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအန��င�င�သည� ၁၉၉၇ ခ�န�စ� ��ခဖ�င�� စ���ရေရစနစ�စ�င�က�င��သ��ခ� �န�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 74 -
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအမ�စ၍ ရေ�သ��င� က�န�သ�ယ�မ8 ��င�လည�ရေကင�၊ န��င��င�စ�� က�န�သ�ယ�မ8 အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအ အအ��င�လည�ရေကင� ဖ"� ဖြးပြးဖ�>����က�ရေစရန�အ��က� ���၀န�က�င�
အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအန��င�င�မ�၏ လ���နည�လ���ဟန�မ�န�င�� က�င��သ��ရေသနည�ဗ�\ဟ အအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအ အ အအအအအအ အ အအ အအအအအအအအအအ အအအ အ အအအအမ�က�� လ�င�ဖြမန�စ� ����.က. အရေကင�အထည� ရေဖခ#��သည�။ ဆယ�စ�
န�စ�အ��င� ထ.ဖြခစ�ဖ"� ဖြးပြးဖ�>����က�မ8���ဖြခင�မ� Transperancy and Flexibility ရေ6က အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအင�� ဖြဖစ��သည�။ န��င�င�ဖြခရင�န��ဖြမ>��န��မ8မ�န�သမ[က��
အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအထ.အခ�င��အရေရရေ�၍ရင�န��ဖြမ>��န��ရေစခ#��သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏�#ဘာ#ထား�တ�လ�ပါ�ရေး�အ ရေးမြ=ခအ ရေး=န
၉၄။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ၂၀၀၇ ခ�န�စ���င� ထ���လ���မ8 ၈.၃% အအအအ ���ခ#�ပြး��၂၀၀၈ ခ�န�စ���င� ၁၀.၂% အ အအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအ ���ခ#�သည�။အရေစဖြခစ�ဧရ�ယမ�၂၀၀၇ခ�န�စ���င�
ဟက�� ၀. အအအအ အအအအအအအအအအ အ အအအအ အ၃၇၇၂၀၀၈၀သန�မ�ခ�န�စ���င�ဟက�� . အ အအအအ ၄၀၈ သန� ���ခ#�ပြး��ဟက�� အအအအ အအအအအအအ အအ အ အ အ အအအအ အအအအအအအအအအအ အ၃၅၀၀၂၀၀၉၃၁���လခ#�သည�။ခ�န�စ�၊�ထမလ��င�ထ���လ���မ8 .၈% က�ဆင�
အ အအအအအအ အအအအအ အအအအအအ အ အသ�၍�စ�န�စ�လ��အရေနဖြဖင� ��၂ % အ အအအအအအအအအအအ အအအအအ က�ဆင�သ�န��င�သည�။အရေစဖြခစဧရ�ယ၁၆၇၀၀ အ အအအအ အအအအအအအအအ အ အအအ အ အ အအအအ အအအအ အအအအအအအ ဟက��ရေလ�မည�ဖြဖစ�ပြး��အထ�က�န�>န�မ�လည�၁ဟက��၁၇၀၀က�လ��မ�
အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအအအအ ၁၆၆၁ က�လ��ခန ��မ�န�က�ဆင�န��င�၍ထ���လ���မ8က�ဆင�မည�ခန ��မ�န� အအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ �သည�။၂၀၀၉ခ�န�စ���င�ရဘထ���လ���မ8 (၂.၈%) အအအအ အ အအက�ဆင�ပြး��ရဘ�န�
ခ� �န�(၁၃၀၀၀) သ ထ���လ���န��င� မည� ဖြဖစ��သည�။၉၅။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအဗ�ယက�နမ�ရဘစက�မ8လ���ငန�အ���စ�မ�၎င���: ထ���က�န��န� (၃) သ�န� ၏ ၆၀% အ��:
အအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအ အ အအအအက�န� �င� ��: ရန� န�စ���ည� စခ�>��ခ�>��ဆ��ထရေ6ကင� ရေဖြ�6ကခ#�သည�။ ၎င�အ���စ� အကြက� အ အ အအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအမဆ��စ��ရ�မ�မ.မ� အကယ�၍ �ရ���န�င��ဂျ��န�����ယစက�ရ��မ���င� ရေရင�က�န�န�
အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအင�����သက�၍ အခက�အခ#�မ�ရင�ဆ��င�ရ�က စခ�>��အ ခ� �>ရေဖက�� မည�ဖြဖစ�သည�။
မ�မ���:၏ Partner အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအမ�အ စခ�>��က�� ရေလစလ��က�နရန� မည��သ�: ဖြဖြ�>လ���ရ မည� နည�ဟ� Lien အအအအအအအအအအ ကရေဖြ�6ကသည�။ သ�: ရ��င� Partners အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအမ�၏ စခ�>��ခ� �>ရေဖက�ရန�
အ အအ အအ အအအအအ အ အအအ အအ အအ အအအအအအအ အအအကြက�>စမ8န�>န�ဖြမင��မလသည�ဟ�၎င�ကဆက�လက� ရေဖြ��6ကသည�။၉၆။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအ အအ အအအအ အအအအအအအ အအအအကqမ�က�င�သ.မ� ခန ��မ�န�ခ�က�မ�အရ ရဘရေစ�သည� ၂၀၀၀ ခ�န�စ�ကဖြဖစ�
အ အအအ အအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအ အအ အအအ အ အအအဖ.ခ#�သည�� �စ��န�လ[င� ဗ�ယက�နမ�ရေ�င� ၁၀ ဘ�လ�လ[ � ���ဝန�က�င�အထ� မက�ဆင� အအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအန��င�ရေ6ကင�သ����ရ�သည�။ ဗ�ယက�နမ���� ရဘ���ခ� #a စ��က��� �>ရေသ ရေ�သမ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 75 -
အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအ�����လရေသလည� စ��က��� �>သ.မ�အရေနဖြဖင�� အဖြမ��အစ�န�မ�မ� ရ��� ရန�
အ အအအအအအအ အအ အအ အ အအအ ရေမ[လင��ခ�က�မ�အခက�ရေ�"ရေနရေလသည�။ Bin Duong ဖြ�ည�နယ� In Can Uren ရေ�သ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအ��င� ဖြ�ည�သ.မ� သည� စ�စ��က��� �>သည��ရေနရ��င�ရဘမ� စ��က��� �>လ[က����သည�။ ၎င�
အအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအ အအအအ အအအအအ အအ အအအဖြ�ည�နယ���င� ၂၀၁၀ ခ�န�စ�၌ ရဘ၁၀၅၀၀၀ဟက�����မည�ဟ�ခန ��မ�န�ရသည�။၉၇။ အအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအလက����စ���ရေရ မ���င�မ�� ယခင�စ��က��� �>ထ���လ���မ8မဖြ�>ခ#�ရေသ
အအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအခ� �န�ကလမ�စ�င�၍ န��င�င� ၏ရဘစက�မ8လ���ငန� ����က�ရေအင� ရေဆင�ရ�က� အ အအအအအ အ အ အအအအအ အအအအအအအအအအအခ#�သင��ရေ�သည�။သ�: မ�သ ယခ�န�စ� အနည�ငယ�အ��င� အဖြ�ည�� အဝ ဖြ�န�လည�ရ���မည�ဟ�
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအ လယ�ယစ��က��� �>ရေရ��ဝန�ကြက�မ�လ�န�ခ#�ရေသန��င�င��ကရဘက�န�ဖရင��၏ အအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအင��ဗ�\��င� ရေဖြ�6ကခ#�သည�။ ၎င�က�န�ဖရင����: အဓ�ကရဘစ��က��� �>ရေသ
န��င�င�(၁၄) အအအအ အအအ အ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအန��င�င�မ� �က�ရေရက� ခ#�သည�။ ကမ7 ရဘ�င���: ခမ8 ရေဖြမ�����င�
အအအ အအအအအအ အအအအအ အအဗ�ယက�နမ�၏အရေနအထ ဘယ�လ������သလည�ဗ�ယက�နမ�၌၎င�၏လ. အ အ အအအအအ အအအအ အအအအ အအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အ အအအအအအအအအအ အ အအဥ�ရေရမ�ဖြ�မ8 ၊ အလ���သမအရေဖြခအရေန ၊ ရဘစ��က��� �>မ8အ��က� သင��ရေ�ရေသ သဘ
အ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအဝအရေဖြခrအရေန ၊ န��င�င�ဖြခရင�န��ဖြမN��န��မ8အ အရေလရေ�မ8န�င�� ရဘထ���လ���မ8
အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအစ�မ�က�န�ကြက�မ����ရေသရေ6ကင��အက� �>အဖြမ��မ�စ�����သည�။၉၈။ အ အအအ အအအအအအ အ အအအအလက������င�န��င�င�အရေနဖြဖင�� စ���o ရေဖြမက�ရဘ�င���: န��င�သ.န�င��ယခင�၆၂၀၀၀၀ဟက��
အ အအစ�မ�က�န� မ�မ��န� (၆) သ�န�မ� (၇) အအအအ အအအအသ�န� အထ� ထ�က����ရေသ �ဥmမရေဖြမက�န��င�င�အရေနဖြဖင��ရ���ည�ရေန ခ#�သည�။ ၉၄% အအအအအအအအ အအအအ ��: က�န��င���: ဖြပြး�� အမ�စ�မ�က�န�6ကမ�မ�ဖြဖစ�သည�။ယခ�န�စ���င� ထ���လ��� မ8
အအအအအအ အ အအအအ အ အအအအအ အအ အအအအအအစ�စ�ရေ�င� ၆၆၃၀၀၀ �န�မ� အရေမရ�ကန� ရေ�လ ( ၁ ) အအအအအအအအအ အအအအအအအအအဘ�လ�လ[ � ဝန�က�င� ��: က�န��င���: ခ#� သည�။လမည�� ( ၂ ) အအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အ အ အအအအအအန�စ���င� ရဘ�င���: ရန� ဝယ�လ�� အ����က�လမည�မဟ��� အဘယ�ရေ6က အ အအအအအ အ အအအအ အအအ အအ အအအအအအအအ အအ အအအ အအအအအအအအအအအအ အအအင��ဆ��ရေသ ကမ7စ���ရေရ အ6က��အ�ည�ဆက�လက� ဖြဖစ�ရေ� ရေန ရေသ ရေ6ကင��ဖြဖစ�သည�။
သ�: ရေသ ရေနက����င�ကလ��င� အအအအအအအအအအအအအအ အ အအဗ�ယက�နမ�အရေနဖြဖင�� အခ�င� ��အရေရ ကြက�ကြက� မမရ���ပြး�� �စ� အ အအအအ အ အအအအအအအဟ�န���� စ����က�လမည�ဖြဖစ�သည�။န��င�င��ကကqမ�က�င�သ.မ�ကခန ��မ�န�ရ��င� ကမ7 �စ�ဝ�မ�
အအအအအအအအအအ အအအအ အအအ အအအအ လ����င�ရဘဝယ�လ��အသည�။၂၀၁၂ - ခ�န�စ���င� (၁. ၁ ) ဘ�လ�လ[ ��န�မ� ၂၀၁၅ -ခ�န�စ���င� (၃.၄) အအအအအ အအ အအအအအအအ အအအအအအအဘ�လ�လ[ � �န�သ�: ����က�လမည�ဖြဖစ�သည�။ ၎င�သည� အရရေက�န��ဖ�ယ�
အအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအ����က�မ8 ဖြဖစ�ပြး�� ရဘ�င���: ရေသ န��င�င�မ�အ��က�အခ�င��ထ.ဖြဖစ�သည�။
အအအအဗ�ယက�နမ�အစ��ရအရေနဖြဖင�� ၂၀၁၅ - အအအအအ အအ အအအ အအအအအအအအအခ�န�စ� ���င�ရဘထ���လ���မ8 ����က� ရန� စ�မ�က�န� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအ အမ� ခ�မ���ထ��ဖြဖစ�သည�။၎င�ရည�မ�န�ခ�က� ရဘစ��က��� �>ဧရ�ယအ ဟက�� ၆ . အ အအအအအ၂၈သ�န�မ� သ�န�
အအအအအအအအ အအအ အအအ အအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအသ�: ���ခ� #aစ��က��� �> မည�ဖြဖစ�သည�။ ဗ�ယက�နမ�အရေနဖြဖင�� အ�မ�န�ခ�င�လအ��န�င�� အအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအ ကရေမ7��ယန��င�င���: ခ��င�ဟက�� ( ၂ ) အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအ န�စ�သ�န� အ ���ခ� #aစ��က��� �>မည�ဖြဖစ�သည�။၂၀၁၅ -ခ�န�စ� ��င� ရဘထ���လ���မ8 (၁. ၁ ) အအအ အ အအအအ အအအဘ�လ�လ[ � �န� ရ���ရေအင�ရေဆင�ရ�က� မည� ဖြ� ဖစ�သည�။
အ အအအအအအ အ အအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအ အ အအ အ အအအအစ���ရေရအ6က��အ�ည� ၅ န�စ�မ� ၇ န�စ�လ��အ��ရေသအခ� �န�ရ��� သည� �� ရဘ
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 76 -
၉၉။ အအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအထ��င� ၊မရေလ၊အင����န��� ၊အ�န��U ယ၊ဗ�ယက�နမ�၊�ရ���၊သ�ရ�လကZ ��:မ�
အအကမ7ထ���လ���မ8၏ ၉၄ % ���က၂၀၀၈ - ၂၀၀၉- အအအအအအအ အအအအအ အခ�န�စ��ထမသ��လ��� ��င�ဗ�ယက�နမ� က ထ���လ���မ8 ၁. ၈ % အအအအအ အအအအအ အ အအအအအအ အ အအအ အအ အအအအအအအ အအအအရေလ[aခ�မည�ဖြဖစ�ပြး��ဧရ�ယ၁၆၇၀၀ဟက��မ��စ�ဟက��လ[င�၁၆၆၁
က�လ��ဂျရမ� (၁. ၆၆၁ ) �န� ထ���လ���ရန�ဖြဖစ�ပြး�� ၂၀၀၈- အအအအခ�န�စ���င� �စ�ဟက��လ[င� ၁၇၀၀
က�လ��ဂျရမ� (၁. ၇ )�န�ထ���လ���ခ#�သည�။၁၀၀။ အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအ�ရ���န��င�င� သည�ဗ�ယက�နမ�၏ ရဘ အမ�ဆ���င�သ�င�သည��
န��င�င�ဖြဖစ�ပြး��၂၀၀၈- ခ�န�စ� ��င� ၉၁၂. အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ၇ အရေမရ�ကန�ရေ�လသန� �န�ဘ����� ရဘထ���က�န� အ အအအအအအအအအအအ အအအ အ အအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအ အမ�က�� �င�သ�င�ခ#�သည�။ ကမ7 ����ယ အကြက� ဆ�� ရဘ ရေစ�က�က�ဖြဖစ�သည�� အ
ရေမရ�ကန�န��င�င�သ�: �င���: ခမ8မ� န�စ�စဥ� ၂၀% အက�ဆင�လခ#�ပြး�� ၀ . အအအအအအအအ အအအအအ၅ သန�သ�: ရေရက���� လခ#�
အအအ အအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအ အ အအအ�သည�။ခ�က�သမm�န��င�င�သည� ဗ�ယက�နမ�မ� ရဘ�င�သ�င�ရန� လ��အ��ရေနပြး�� အရန� အအအအ အအအအအအအ အအအ အအအ အအအ အအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအရေစ�က�က� ဖြဖစ� လန��င� �သည�။ ဗ�ယက�နမ�၏ ရဘ စ��က��� �>ဧရ�ယက�� လမည�� အအအအအအ အအ အအအအအ အ အအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအရေလန�စ�အ��င� ၁၀၀၀၀၀ မ� ၇၀၀၀၀ အထ� ���ဖြမNင�� သ�ရန� စ�မ�က�န�ခ� ရေဆင�
အအအအဖြးရTက�လ[က�����သည�။၂၀၀၉ - အ အအအအ အအအအ အအ အအအအအအ အအခ�န�စ���င� ရေ�သ��င� ရဘရေစ�က�က�၁မက�ထရစ��န�လ[င�အရေမ အအအအ အအ အအအအ အအ အအရ�ကန�ရေ�လ၂၆၄၅မ�၁၃၀၀ထ�၅၀ % အအအအအအ အအအ အအအအ ရေက�က�ဆင�ခ#�ရရေသလည�၂၀၁၀ - ခ�န�စ�အ��င� ���မ��
အအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအ�ည� ပြးင�မ�လန��င�ရေ6ကင� ရေမ[လင��ထခ#�သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ရဘ��� အအ အ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ ဖြမNင�� ထ���လ��� ရေရ အ��က� မဟဗ�\ဟသစ�မ�ခ�မ���ရေဆင�ရ�က�ခ#�ရ -
(က) ရဘစ��က��� �>ရေဖြမဧရ�ယ���ဖြမNင��ဖြခင�(ခ) အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအရဘ�င�အ��မ�န�င��အထ�က�န�>န�မရေကင�ရေသရဘမ� �>�င�မ�အ
အထ�က�န�>န� အအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအရေကင�သည��ရဘမ� �>�င�မ� ဖြ�ဖစ�သည�အစထ��စ��က��� �>ရန�
အအအအအ ��: ဖြဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေလ�လရေ�"���ရ�သည�။
၁၀၁။ အအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအဗ�ယက�နမ�ရဘ ထ���လ���သ.မ�အသင�မ� စ��ရ�မ�မ8မ� ���ရေနခ#� အ အအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအ အအအအ အအ အအအအအအ အအအအအအအအအအသည� ကလ��ည�စခ�>��ဖြဖင�� �င���: ခ#� ရေသ ရဘမက�ထရစ��န� ၃၀၀၀၀၀ စ�စ�ရေ�င�
အ အအအအအအအအအအ အအရဘ�င���: ခမ8၏၆၀ % အ ဝယ�ယ.ရေနသည� �� �ရ���န��င�င�န�င�� ဂျ��န�န��င�င���:��� �ယထ���လ���ရေရ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအ အ အအအ အအအအအအအအအအအအစက�ရ��မ�မ�ထ���လ���ရေသ က�န��စ] ည�မ�ရေရင�ခ�မ8 က�ဆင� ခ#�ဖြခင�ရေ6က
င�� ဖြဖစ��သည�။
ကမ7ရဘထ���လ���မ8 အ ရေးမြ=ခအ ရေး=န
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 77 -
၁၀၂။ ကမK�ဘာထား�တ�လ�ပါ�မ; အ ရေဖြ�ခအ ရေ�နမ�ရေးအက�ပါအတ��င�မြဖးစ�ပါသညး�-
စဥ� န��င�င� ၂၀၀၆ ၂၀၀၇ ၂၀၀၈ ၂၀၀၉(ဇာ�န�)(က) ထ��င� ၃၀၇၁၂၁၈ ၂၁၂၁၈၈၃ ၃၀၈၉၈၀၀ ၁၃၀၄၅၀၀( ခ ) အင����န��� ၂၃၅၀၀၀၀ ၂၅၄၀၀၀၀ ၂၇၅၁၀၀၀ ၁၃၄၁၀၀၀( ဂျ ) မရေလ�� ၁၂၈၃၆၀၀ ၁၂၇၀၀၀၀ ၁၀၇၂၄၀၀ ၃၈၃၆၀၀
(ဃ) အ�နU�ယ ၈၃၁၀၀၀ ၈၀၃၀၀၀ ၈၁၁၃၀၀ ၃၄၉၆၀၀
( င ) ဗ�ယက�နမ� ၅၄၆၁၀၀ ၅၅၀၀၀၀ ၆၆၂၉၀၀ ၁၅၀၃၀၀( စ ) �ရ��� ၅၃၈၀၀၀ ၅၄၅၀၀၀ ၅၆၀၀၀၀ ၁၆၀၉၀၀(ဆ) ဖ�လစ����င� ၃၅၁၅၅၆ ၃၆၀၀၀၀ ၉၄၉၀၀၀ ၃၉၈၀၀
( ဇ ) န��င�ဂျ� �ရ�ယ ၁၄၂၅၀၀ ၁၄၃၀၀၀ - -
( စ� ) က����#ဗယ�ရ�၁၃၀၀၀၀ ၁၂၈၀၀၀ - -
(ည) သ�ရ�လကZ ၁၀၉၁၄၀ ၁၁၇၆၀၀ ၁၂၉၂၀၀ ၇၀၈၀၀( ဋ ) အဖြခ ၄၆၃၀၉၆ ၄၅၇၄၃ ၁၂၀၅၁၀၀
၂၄၉၇၀၀ကမ7 ၉၈၁၆၂၁၀၁၀၀၃၅၉၀၅ ၁၁၂၃၀၇၀၀ ၄၀၅၀၂၀၀
ကမ7ရဘ�င���: ခမ8၁၀၃။ အအအအ အအ အအအအ အအ အ အအအအအအအအအအအကမ7ရဘ�င���: ရေနရေသန��င�င�မ�၏၂၀၀၆မ�၂၀၀၉ထ��င���: ရေနမ8
အ အအအအအအ အအအအအအအအ အအ က�� ရေအက��အ���င�ရေ�"ရ�သည� -
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 78 -
ကမ7ရဘ�င�သ�င�မ8၁၀၄။ အအအအ အအ အအအအ အအ အ အအအအအအအအအအကမ7ရဘ�င���: ရေနရေသန��င�င�မ�၏ ၂၀၀၆ မ� ၂၀၀၉ ထ� �င�သ�င�မ8
အ အအအအအအ အအအအအအအအ အအ က�� ရေအက��အ���င�ရေ�"ရ�သည� -
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 79 -
သဘဝရဘသ��စ�#ရေသန��င�င�မ�၁၀၅။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအသဘဝရဘအမ�ဆ�� သ��စ�#ရေသန��င�င�မ�၏ ၂၀၀၆ ခ�န�စ�မ�
အအအအအအအအအအအ အအ အအ အအအအအ အအအအအအအ၂၀၀၉ ခ�န�စ�ထ� န��င�င�အလ��က� ရဘ သ��စ�#မ8အ ရေဖြ�ခအရေနက�� ရေအက�� အ���င�ရေဖဖြ�အ���သည� -
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 80 -
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏5န�စပါ�ထား�တ�လ�ပါ�ရေး�အ ရေးမြ=ခအ ရေး=န
၁၀၆။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ၂၀၀၉ ခ�န�စ�အ��င� ဆန��င���: ခမ8မ� အရေမရ�ကန� အရေ�လ ၂ . အ အအအ အအအအအအအ အ အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ၅ ဘ�လ�ယ� �န�ဖ���� � ဆန��န�ခ� �န� ၆ သန�ရေက��င���: န��င�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 81 -
အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအခ#�ပြး�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ စ��က��� �>ရေရဆ��င�ရ ဖြ�>ဖြ�င� ရေဖြ�င�လ#ရေရ ဖြ�>လ��� အ အအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအပြး�� ရေနက����င�စ�ခ� �န� သစ��င���: န��င�ခ#� ပြး��မ������င�သစ�စ��က�ထ.
န��င�ခ#��သည�။၁၀၇။ အအအအအအအအ အအအ အအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ဆန�စ��က��� �>ထ���လ���မ8သည� ရေ�င�သ.လယ�သမ
အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအမ�၏ ကြက�>�မ�အ ထ���မ8၊ အသ��ည�����လမ8၊ ရေခ��မ� အ အအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအနည��ည အက.အည�န�င�� စ���ရေရလ���ငန���င�မ�၏ ရင� န��
အအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအဖြမ>��န��မ8��: န�င�� အစ��ရ၏အရေ�က.ည�မ8 ��:အခ� �>က�ရေ�င�စ���၀င�မ8 အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအရေ6ကင�� ရေအင�ဖြမင�မ8မ�ရ��� လခ#��သည�။ ထ�က�န�>န� ရေကင�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအစ�မ� �>မ�မ� ရသ�ဥ��ရေဖြ�င�လ#မ8 �ဏာ�ခ�န��င�ရည����ရ��မ[မက န�� အအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအင�င�� ဖြခရေစ�က�က���င� ယ�ဥ�ပြး��>င�န��င� ရေသ အရည�အရေသ�ဖြမNင��ကြက���
ခ�#န��င�သည�� အရည�အခ�င�မ�ဖြ�ည��စ��ရေနပြး��ဖြဖစ��သည�။၁၀၈။ အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအဤက#�သ�: ရေအင�ဖြမင�မ8မ� အလ�ယ��က.ရေ�ရေ�က�လဖြခင�မဟ���ဘ#
အအအအအအအ အအအအ အအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအရေ�င�သ.လယ�သမ မ�မ� ရင��မမဖြဖင�� ရေမ[လင��ရေနခ#�ရဖြခင�သ
အအအအအအအအအ အအအ အအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအဖြဖစ��သည�။ သ�: ရေသလည� ဗ�ယက�နမ� စ��က��� �>ရေရ၀န� ကြက�ဌန အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအမ� ဆန� �င���: ရေရ ဆ��င�ရ အစည�အ ရေ�၀မ�အ အကြက�မ�ကြက�မ�ဖြ�>လ���က နည�
အ အအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအလမ���ရေဖ� �င�ဖြ�ဖြခင� လမ�ညTန�မ8 ခ�ယ. ဖြခင� မ�ဖြ�>လ���ခ#�ရ အ အအအအအအအ အ အအအအအအအ အအ အအအအအအ အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအ အ အအ�သည�။ ဤက#�သ�: �န�ခ� �န� ၆သန�အ ကမ7 ရေစ� က�က�သ�: �င�
အ အအအအအအ အအ အအအအအအအအအအ အအ အ အအအအအအအအအအအအအအ အအ��: ဖြဖြခင�အဖြဖင�� ကမ7 ဆန� ရေစ�န�>န� က�ဆင�န��င�ဖြခင�သည�
အအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�အ��က� ဖြ�န� လည�၍အနfရယ� ���ရေစန��င�သည�က��လည�
အအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအ အအအအအ အအအ အအအအအ အအအအစ��ရ�မ� ရေနခ#�ရ�သည�။ ထ�: ရေ6ကင�� အစ��ရမ� ယယ�ဆန�အရ�သ�� ရေလ�� အအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အ အအအအအင�ဖြခင�မ�ဖြ�>လ���ရန�လ[င�ဖြမန�စ�၀ယ�ယ.ဖြခင�မ� ဖြ�>လ���ခ#�သက#�သ�: �ဖက�မ� အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအလည�၊ ဖြ�ည��သ�: လ[င�ဖြမန�စ��င���: န��င�ရေရက�� ��န�အ
အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအရေ�ခ#�ဖြခင� မ�ဖြ�>လ���ခ#�သဖြဖင�� ဆန�ရေရင�လ��အမ�ဖြ�မ8 အအအအအအအအအ အအအ အအအ အ အအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအ အအအအအအရေ6ကင�� ဖြဖစ�ရေ����သည�� ဆန�ရေစ�န�>န�က�ဆင�မ8မ� ကက�ယ�
န��င�ခ#��သည�။၁၀၉။ အအအ အအအအအအ အအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအမရေအင�ဖြမင�မ�ကလအ��င� ဗ�ယက�နမ�လယ�သမမ�၏ မ�က�၀န�
အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအ အအအအ��င� စ��ရ�မ�ရေ6ကင��က�မ8 မ�ဖြဖင�� ဖြ�ည��ရေနခ#�ရ�သည�။ သ�: ရေသ ၂၀၀၉
အ အအအအအအအ အအအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအခ�န�စ� ဇန�န၀ရ�လအ��င�၌�င� �န�ခ� �န� ၃၁၀၀၀၀ �င���: န��င�ခ#�ပြး��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 82 -
အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအ အ အအရေဖရေဖ၀ရ�လအ��င� ဖ�လစ����င�န��င�င�သ�: �န�ခ� �န� ၅၀၀၀၀၀ �င� ��: န��င�ခ#�သည��အဖြ�င� ဖ�လစ� ���င�န��င�င�မ� ၂၀၀၉ ခ�န�စ�အ��က� �န�ခ� �န� ၁. ၅ သန�အမ�စ
အ အ အအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအရေ���: ခ#��သည�။ ဤသည�မ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ဆန�ထ���လ���မ8က�� ဖြမN အ အအအအအအအအအအအအအအ အ အအအ င���င�ရေ�န��င�ခ#�သည��အဖြဖစ�လ�သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ရေကဖ�ထ���လ���မ8၁၁၀။ အ အအအအအ၂၀၀၉ ခ�န�စ���င�ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ရေကဖ�ထ���လ����င���: ခမ8မ� ကမ7
အအအအအအအအ အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအ����ယအကြက�ဆ��ရေကဖ� ထ���လ��� �င���: ခမ8 ဖြဖစ�လခ#��သည�။
ယမန�န�စ� ထ���လ���မ8ထက� ၁၀% မ� ၂၀% အ အအအအအအအအထ� �� ����က�လခ#�ပြး�� �န�ခ� �န�
အ အအအ အအအအအအအ အ အအအအအ အအအအအအအအ အအအအ၄၅၀၀၀၀ ၁၂၅၀ခန �� �င���: န��င�ခ#��သည�။ �စ��န�လ[င� အရေမရ�ကန�ရေ�လ
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအ အ အအအအအအအအအ အအရေစ�န�>န�ဖြဖင�� ဟ��ခ� �မင�ပြးမ�Bရေ� ဆ���ကမ�မ� �င���: ခ#� ရ အအအအ အ အအအအအအအအအအအအအယမန�န�စ�က �စ��န�လ[င� အရေမရ�ကန�ရေ�လ ၁၅၀၀ �န�န�>န�ဖြဖင��
အ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအ ရေရင�ခ�ခ#�ရဖြခင� ထက�ရေစ� ရေလ[လခ#��သည�။ Robusta အ အအအအအအရေကဖ�၏ အနဂျ�� အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအ အအ အအအအအအ အအအအ အအ အ အအအအအအအရေမ[မ�န� ရေစ�န�>န�မ� �စ�ရက�လ[င� ၁၅ ရေ�လ ခန �� က�ဆင�မည��
အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအ အအအအအ အအအအအရ���အရေယင�မ� ���ရေနရေ6ကင� ရေလ�လသ����ရ�သည�။ ဗ�ယက�နမ� ရေစ� အအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအ က�က�အကြက�ဆ��စ��က��� �>သည��နယ�ရေဖြမဖြဖစ�ရေသ Dak Lak ��င� �စ�က�လ��လ[င�
အအအအအ အ အ အအအအ အအ အအအအအအ ဗ�ယက��နမ�ရေ�င�ရေင�၂၃၂၀၀အ ရေ�မရ�ကန�ရေ�လ (၁.၂၂) အအအအအအရ���ခ#��သည�။၂၀၀၈ခ� အအအအအ အအအအအအအအအအ အအအန�စ� ကမ. �စ�က�လ��လ[င� ဗ�ယက�နမ� ရေ�င�ရေင� ၂၅၀၀၀ ရ���ခ#��သည�။
အ အအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအ၂၀၁၀ ခ�န�စ� �ထမန�စ�လအ��င� ရေကဖ��င���: ခမ8မ� �န�ခ� �န� ၂၄၁၀၀၀ ���ခ#� အ အအအအအအအအအ အ အအ အအပြး�� ၂၀၀၉ ခ�န�စ� ကလ�. �င���: ခမ8 ထက� ၂၁ % အအအ အအအအအရေလ�နည�ခ#�ရေ6ကင� ဗ�ယက�နမ�
အ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အ အအအအ အ အ အအ အအအအန��င�င� ဟန��>င�ပြးမ�Bအရေဖြခစ��က� အရေထ�ရေထ�စရင�အင�ရ��၏ အခ�က� အလက� မ� အရ သ����ခ#�ရ�သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ သစ�အရေးခ&#ထားညး�ထား�တ�လ�ပါ�ရေး�အ ရေးမြ=ခအ ရေး=န
၁၁၁။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ သစ�အရေခ�ထည�ထ���လ���ရေရလ���ငန�သည� အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ���င�ဖြ�ည�၏ �ဥ] မရေဖြမက�အကြက�ဆ�� န��င�င�ဖြခရေင���ရေဖ�ရေ�ရေသ
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအလ���ငန� ဖြဖစ�ပြး��အစ��ရ၏ ������မ8က��မ��လ��အ��လ[က�����သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 83 -
အ၂၀၀၈ခ�န�စ���င�ရေမရ�ကန� ရေ�လ ၂ . အ အအအအအ အအအအအအအအအ အ၈ ဘ�လ� ���ရေဖ�ရေ�ခ#�ပြး�� �ရ���၊ မရေလ��၊ အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအအအ အ အအင����န���န�င�� ထ��င�ပြး��လ[င� �ဥ] မရေဖြမက� ကမ7 အကြက�ဆ�� သစ�
အအအ အအအ အအအအ အအအအအအအအအအ အ အအအအအအရေခ�ထည�ထ���လ���သည��န��င�င�ဖြဖစ� �သည�။ ၂၀၀၉ ခ�န�စ���င� ကမ7 အ အ အအအ အအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအစ���ရေရအ6က�� အ�ည� ရေ6ကင�� အမ�စမ�မ���သရေလက�နည�� သ�
အအအ အအအအအအအအအအအအအ အအ အအအအ အအအအအအအအအအ အ အအအ အအအအအ အအခ#��သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ၂၀၁၀ ခ�န�စ���င� သစ�အရေခ�ထည�
အ အအအအအ အအအအအအအအ အထ���လ���ရေရလ���ငန�မ� အရေမရ�ကန�ရေ�လ ၃ . ၂ ဘ�လ� �ရ���ရန� ရေမ[လင��ထ�သည�။
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအ အအအအ အအအအအ အအအ အအအသစ�အရေခ�ထည� ထ���လ���ရေရ လ���ငန� ရေ�င� ၂၅၂၀ ���ရ ၄၂၀ မ�န��င�င�ဖြခရင�န��ဖြမN��န��မ8ဖြဖစ��သည�။၁၁၂။ အအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအသစ�အရေခ�ထည�မ�က�� န��င�င�ရေ�င� ၁၂၀ သ�: �င���: ခ#�ရ
အရေမရ�ကန�န��င�င�သ�: �င���: ခမ8မ� ၃၀% အအခန ���� �ပြး�� ဂျ��န�န�င��ဥရေရ�သ�: �င���: ခမ8မ�၅၅ % ��� အ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအ အအ အအအအအ အ�သည�။ ကမ7 စ���ရေရက�ဆင�မ8ရေ6ကင�� အရေမရ�ကန� န�င�� ဥ အအရေရ�ရေKက�က�မ�အမ�စ ၃၀ % အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ သ�: က�ဆင�ခ#�ပြး�� အမ�စမ�ဖ�က�သ�မ�ဖြခင� (သ�: မဟ���)
အအအအ အအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအ အအအအအ အအရေလ[ခ�ဖြခင� မ� ရေ6ကင�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ သစ�အရေခ�ထည�
အအအအအအအအအအအ အအထ���လ���ရေရလ���ငန�စ�စ�ရေ�င�၏၉၅ % ခန ��မ� အက��� အ�ည� မ�န�င��ရင�ဆ��င�ရေန6က အအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအ အအ အ အအအအအ အအရ�သည�။လ���ငန�အမ�စ�မ�၂၀၀၈ခ�န�စ�ထက�အမ�စ၃၀ % မ� ၆၀% အထ� က�ဆင�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအခ#�ပြး�� လ���ငန�မ�ရ���ည���င�သန�န��င�ရေရအ��က� လ���သဥ�ရေရက��ရေလ[ခ�
အအအ အအအ ဖြခင�ဖြဖင��ရေဖြဖ��င�ခ#�6ကရ�သည�။၁၁၃။ ထ�: ရေ6ကင��ဗ�ယက�နမ�သစ�အရေခ�ထည�ထ���လ���ရေရလ���ငန�မ�အရေနဖြဖင��
အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအစ��ရ၏အက. အည�က�� မ�စ�ရေမ[လင��လ[က����6က�သည�။ ၎င� အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ��: မ� အစ��ရအရေနဖြဖင�� ယယ�အဖြဖင�� ရေKက�က�ပြး��>လ#ခ� �န���င�
အအအအအအလ���ငန� မ� အရေ�ရေကက�ခ�လ[က����ရေသအခ�န�အခမ�သက�သခ�င��ရေ�ရန�၊ ဝင�ရေင� ခ�န�မ� အ ရေလ[ခ�ရေ�ရန� (သ�: မဟ���) အခ� �န�ဆ��င�ရေ�ရေဆင�ခ�င��ဖြ�>ရန� တ�* ဖြမြဖးစ�ပါသညး�။
အခန�(၅)
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 84 -
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ရေးMက�က�2� #ရေးဖး�ရေး�
ရေးစ&က�က�စ�ပါ�#ရေး�အ5င��အတန�အမြပါညး� =�အ၀2� �ရေး<က#င� အသ�အမ�တ�မြပါ'ခ��သ
ညး�� ဗ�ယက�နမ�
၁၁၄။ ဗ�ယက�နမ�အစ���ရ၏ ကြက�>��မ��ရေဆ�င�ရ�က�မ8မ���ရေ6က�င�� ဗ�ယက�နမ� န��င�င�
သည� ရေစ��က�က� စ������ရေရ� အဆင��အ�န��န�င��အည� ဖြ� �ည��စ��မ8�� �ရေ6က�င�� 6သစ
ရေ6��လ�န��င�င�န�င�� နယ.�ဇ�လန�န��င�င���: မ� �ရ��၀င� အသ�အမ��� ဖြ�>ခ#�ပြး���၊ စ����ခ�န�
ရေက�က�ဖြခင��မဖြ�>ရန�န�င��ရေထ�က����ရေ6က�ဆ��င�ရ� က�စ]ရ��မ�����င� ကမ7��က�န�သ�ယ�
ရေရ� အဖ"#ဖြးကြက��၏ စည��ကမ��ခ�က�မ���န�င��အည� ဆက�ဆ�ရေဆ�င�ရ�က�သ���ရန�
သရေဘ��.ခ#� ရေ6က�င�� ယခ�လ ဗ�ယမ�နမ�၊ စ������ရေရ� အစ�ရင�ခ�စ��စ�ရ��၌ ရေရ�
သ��ရေဖ��ဖြ��ထ��သည�က�� ရေလ�လ�သ���� အဆ���' က�စ]န�င�� ���သက�၍ 6သစရေ6��
လ� န��င�င�၊ က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဖြဖစ�သ. Mr. Simon Cream န�င�� နယ.�ဇ�လန�န��င�င�
က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဖြ�ဖစ�သ. Mr. Tim Groser ��: သည� ထ��င��န��င�င�
Phetchaburi ဖြ�ည�နယ�၌ အရေ��aရေ��င� အ��� န��င�င�မ���၏ (၁၄)ကြက�မ� ရေဖြ�မ�က�
ထ���သ��အစည��အ ရေ�၀���#က�င���ရေရ� အကြက�> ညN�န�>�င��ရေဆ��ရေန����# က�င���စဥ� က�လ
အ��င�� သရေဘ��.ည�ခ�က�ဆ��င�ရ� စ�ရ�က�စ��မ��မ���ရေ�2 ��င� လက�မ���ရေရ�ထ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 85 -
ခ#�ပြး��� ဗ�ယက�နမ�န��င�င� အ�� ရေစ��က�က�စ������ရေရ�အဆင��အ�န��န�င�� အည� ဖြ�ည��၀မ8 ���
ရေ6က�င�� အသ�အမ���ဖြ�>ရေရ�အ��က� ရေ6ကည� ခ�က� ထ���ဖြ�န�ခ#�ရေ6က�င�� အဆ���'
အစ�ရင�ခ�စ�၌ ရေဖ��ဖြ�� ထ���'သည�။ 6သစရေ6��လ� ဝန�ကြက��န�င�� နယ.�ဇ�လန� ၀န�
ကြက��၏ သရေဘ��.ည�ခ�က�သည� အရေရ�ကြက��ဆ��� ရေသ� အခ�က�ဖြဖစ�သည�� ��: က�န�မ���
အရေ�2 အက#ဖြဖ��မ8န�င�� စ����ခ�န�ရေက�က�ခ�ဖြခင��ဆ��င�ရ� ဆ���ဖြ�ဖ��ခ�က�မ���န�င�� ၀န�
ကြက��၏ သရေဘ��.ည�ခ�က�သည� အရေရ�အကြက��ဆ��� ရေသ�အခ�က� ဖြ�ဖစ�သည�� ��: က�န�
မ���အရေ�2 အက#ဖြဖ��မ8န�င�� စ����ခ�န� ရေက�က�ခ�ဖြခင��ဆ��င�ရ� ဆ���ဖြ�ဖ��ခ�က�မ���န�င��
သက�ဆ��င�လ�က���� ပြး��� စ����ခ�န�ရေက�က�ခ�ဖြခင��မဖြ�>ရေရ�အ��က� အ ရေဖြ�ခခ� က�သည��
ဆ���ဖြ�ဖ��ခ�က�မ���အရေ�2 အက� �>�သက� ရေရ�က�မ8���ရေစရေ6က�င�� ယခ�က#�သ�:
သရေဘ��.ည�မ8မ��� ရ���ခ#� သည�မ��လည�� မ���မ6က�ရေသ�မ� ကလက�မ���ရေရ�ထ���ခ#�
ရေသ�အ�ဆ�ယ�-6သစရေ6��လ�-နယ.�ဇ�လန�န��င�င�မ���န�င�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�အ6က��
ဘက�စ�� ရေ�'င��စ��ဆက�ဆ�ရေရ���င� အကြက��မ��ဆ���ရေသ� ရေအ�င�ဖြမင�မ8ရလ����စ�ခ�ဖြဖစ�
ရ� အ���-�စ�ဖ��� ရေ�သ��င� စ������ရေရ������က�မ8န�>န�� မ�န�ကန�ရေစရေရ�အ��က�
မ���စ�� အက� �>�ဖြဖစ�ထ�န��ရေစမည�ဖြဖစ� ရေ6က�င�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊ စက�မ8န�င��
က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�န၊ ၀န�ကြက��မ� ထ���ရေဖ�� ရေဖြ���6က��ခ#�သည�က�� ရေလ�လ� သ����
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 86 -
�'သည�။ ခရ��စဥ�အ��င�� ဗ�ယက�နမ�စက�မ8န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက�� ဦး�ရေဆ�င�သ
ည�� က��ယ� စ��လ�ယ�အဖ"#သည� ထ��င��န��င�င�က�န�သ�ယ�ရေရ�ဆ��င�ရ� အဆင��ဖြမင��အရ����
ကြက��မ���န�င�� ရေ�"ဆ��က� ဆန�ရေစ��န�>န�� �ညြည�င�မ� ရေရ�၊ ရေစ��က�က� စ�မ�ခန ��တခ�#မ8ဆ��င�ရ�
အဖြမင�မ���ဖလ�ယ�ရေရ� စသည��က�စ]ရ��မ���က�� ရေဆ��ရေန��ခ#�6ကရေ6က�င�� ရေလ�လ�သ����
ရ�'သည�။
၁၁၅။ ကမ7��စ������ရေရ� အက���အ�ည��န�င�� ဖြ� �ည���င�� အခက�အခ#မ���၏
ရ��က�ခ��မ8ရေ6က�င�� က�ဆင�� ခ#�ရသည�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ စ������ရေရ�အ ရေဖြ�ခအရေန
သည� ယခ�န�စ�အက�န���င� ဖြ��န�လည�ရေက�င��မ�န� လ�ဖ�ယ�ရ� ���ရေ6က�င��၊ ၂၀၀၇ ခ�
န�စ� န�စ�က�န����င��မ�စ၍ 6က�>ရေ�"ခ#�ရသည�� အခက�အခ#မ���သည� ယခ�န�စ� က�န���င�
အဆ���သ�� ဖ�ယ�ရ����ရေ6က�င��၊ ရေဖရေဖ��၀'ရ�လအ��င�� စ������ရေရ�ဆ��င�ရ� အညTန��
က�န��မ��� သည� ���မ�������က�လ�သည�� အ ရေဖြ�ခအရေန��င� ���ရေနသဖြဖင�� န�စ�က�န����င��မ�
စ၍ အ���န�အဟ�န�ဖြဖင�� ဖြ�န�လညြည�မင���က�လ�န��င�ရန��� �ရေ6က�င�� မဘရ8ဖြမင� သ���သ��
�'သည�။ ယင��အခ�က�န�င��စ��လ�ဥ��၍ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ဖြ�ည���င��လ���သ��
အင�အ��စ�၏ အရည�အရေသ�� မ�� ဖြမNင��မ��မ8���ပြး��� ခ��င�မ�သည�� ဖြ�ည���င��ရေစ�� က�က�
အရေနအထ��ရေ6က�င�� ယရေန �ကမ7�ကြက��အရေနဖြဖင�� အဆ���ရ��ဆ��� အ ရေဖြ�ခအရေနသ�:
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 87 -
ရေရ�က����ခ#�သည�����င� ရေန�က�ဆ�����င�သန�က�န�ရစ�မည�� ရေစ��က�က��စ�ခ�အဖြဖစ�
က�န�ရစ�န��င�မည�ဟ� ယ.ဆ�'သည�။ ဗ�ယက�နမ� န��င�င�၏ အ��အသ�ဆ���အခ�က�မ�� ဖြ�
�ည���င��အင�အ��န�င�� က��ယ����င�ဆ���ဖြ�ဖ��ခ�က�မ���က�� ���င�ဆ��င�ထ��ပြး��� ဗ�ယက�နမ�
အစ���ရမ�လည�� စ������ရေရ�က�ဆင��မ8က�� က�က�ယ�ရန�န�င�� ထ���က�န�����ဖြ�မ�င��ရေရ�
အ��က� လ��အ��သည�မ���က�� က�ယ�ဖြ�န ��တစ�� ရေဆ�င�ရ�က�လ�က����သည�က�� ရေ�"���ရ
�'သည�။ ယခ�န�စ�အ��င�� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရ အရေနဖြဖင�� ကမ7��စ������ရေရ�
အက���အ�ည��မ���၏ ဂျယက�ရ��က�ခ��မ8ရေ6က�င�� ဖြဖစ�ရေ�2 လ�ရသည�� စ������ရေရ�
က�ဆင��မ8အ�� ဖြ�န�လည�ဖြမNင���င�န��င�ရေရ�အ��က� ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၃၀၀ ထရ�လ�ယ�
(အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၁၇ ဘ�လ�ယ�ခန ��) အသ���ဖြ�>ရေဆ�င�ရ�က�ဖ�ယ����ရေ6က�င�� ခန ��မ�န��
�'သည�။ ကမ7��ရေင�ရေ6က�အက���အ�ည��မ���၏ ဂျရက� ရ��က�ခ��မ8 ရေ6က�င��
ယမန�န�စ�က ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ စ������ရေရ� �����က�မ8န�>န��အ�� ၆.၅ ရ�ခ��င�န�>န��မ�
၆.၂ ရ�ခ��င�န�>န�� သ�: ရေလ���ခ�ခန ��မ�န��ခ#�ရရေသ��လည��၊ ခက�ခ#ဆ���ရ���သည�� အ ရေဖြ�ခ
အရေနမ���မ���င� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရသည� ���င��ဖြ�ည�၏ စ������ရေရ� အ ရေဖြ�ခအရေန က��
ရေက�င��မ�န�သည�� အရေနအထ��သ�: ရေရ�က����ရေအ�င� ကြက�>��မ��ရေဆ�င�ရ�က�န��င�ခ#�သည�
က�� ရေ�"���ရပြး��� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�အရေနဖြဖင�� အဖြခ��ရေသ�န��င�င�မ���ထက� ���မ��သင��ရေလ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 88 -
သည�� အရေနအထ����င� ���ရေနခ#�သည�ဖြဖစ�ရ�၊ ယခ�န�စ���င�လည�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏
စ������ရေရ������က�မ8န�>န�� သည� ယမန�န�စ�ကထက� ���မ��ဖြမNင���က�လ�ဖ�ယ�ရ����
ရေ6က�င�� ခန ��မ�န���'သည�။
၁၁၆။ ထ�: အ�. ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ က�န�သ�ယ�ရေရ�ရေK�က�က�အရေနအထ��က��
ရေလ�လ�သ���သ��ရ���င� �ထမဦး�စ�� က�န�သ�ယ�မ8ရေK�က�က�အ ရေဖြ�ခအရေနသည� က
မဘမ7��စ������ရေရ�အက���အ�ည��၏ ဂျယက�ရ��က�ခ��မ8 မ���ရေ6က�င�� ဖြ�ည��မ�
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�: က�န��စ]ည��မ��ယ.မ8သည� ရ�ခ��င�န�>န�� (၅၀)အထ� က�ဆင��သ���
သည�က�� ရေ�"���ရ�'သည�။ သ�: ဖြဖြဖစ�ရ� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရသည� စ������ရေရ�လ���ငန����င�
မ���သည� လ���ငန��မ��� ရေက�င��မ�န�စ�� စ��ဆင��လည����န��င�ရေရ�အ��က� ယခ�
လဆန��မ�စ၍ ရေထ�က����ရေရ�ရေခ��ရေင�မ��� ထ���ရေခ��ခ#�ပြး��� အ����န�>န��အ�� ၄
ရ�ခ��င�န�>န��အထ�သ� ရေလ���ခ�သ��မ���ရေ��ခ#�သည�က�� ရေ�"���ရ�'သည�။ သ�: ရေသ��
လည�� စ������ရေရ�လ���ငန����င� အမ���စ�က လက����6က�>ရေ�"ရေနရရေသ�အခက�အခ#
မ���ရေ6က�င�� ယင��အ����န�>န��ထ��ရေ��ရန�က��လည�� ခက�ခ# လ�က���� ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ
�'သည�။ စ������ရေရ�က�ဆင��မ8က�� က�က�ယ�ရန�န�င�� �����က�မ8န�>န��က�� ထ�န��သ�မ��ရန�
အဓ�ကအရေရ�ကြက��ရေသ� အခ�က�မ�� က�န�6ကမ��အ�' ၀င� က�န�ထ���လ���မ8 ����ဖြ�မ�င��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 89 -
ရေရ�န�င�� အလ���သမ��အင�အ�� ဖြ�ဖည���င��ရေရ�အ��က� အ�ရ��စ.�စ��က�၍ ရေဆ�င�ရ�က�
ရေနရေ6က�င��ရေ�"���ရ�'သည�။
၁၁၇။ ၂၀၀၉ ခ�န�စ�၊ �ထမန�စ�လအ��င�� က�န�သ�ယ�မ8 အရေန အထ��က�� 6ကည��မဘရ8
�'က ���လ[ �ရေင�မ���ရ���ခ#� ရေသ��လည�� ကမ7��စ������ရေရ�အက���အ�ည��၏
ဂျယက�ရ��က� ခ��မ8မ���က ပြးခ�မ�� ရေဖြ�ခ�က�လ�က����သဖြဖင�� အရေမရ�ကန�၊ ဂျ��န�န�င�� အ��
ယ.စရေသ� န��င�င�မ���မ� ��: က�န�မ��ယ.မ8 မ�� သ�သ�သ�သ�က�ဆင��သ���သဖြဖင��
ဗ�ယက�နမ� န��င�င�၊ ��: က�န�ကဏဍအ��က� စ���ရ�မ�စရ� အရေနအထ�� မ��� ဖြဖစ�ရေ�2လ�
သည�က�� ရေ�"���ရရေ�သည�။ က�န��စ]ည� �စ�ခ�က�� ရေအင�ဖြမင�ထ���လ���ရေရင�ခ�န��င�ရေရ အ အအအအအ အအအအအအ အအအအအအအ အအအ အအအမ� ရေစ� က�က� ရ���မ8 မ� အဓ�ကအရေရ�ရေသ အခ�က��စ�ခ�က� ဖြဖစ��သည�။ မည�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအမ[�င�အရည�အရေသ�ဖြ�ည��၀ ရေကင�မ�န�ရေနရေစကမ. သ��စ�#မည��ရေစ� အအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအက�က�မ����က ၄င�က�န� �စ] ည�၏ ထ���လ���မ8ရ��ဆ��င�ပြး��>လ#
သ�မည�မ�အမ�န�ဖြဖစ��သည�။ သ�: ဖြဖြဖစ�ရ� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရသည� စ������ရေရ� က�ဆင��
မ8န�>န��က�� ဖြ� �ည��ရင��န���ဖြမ>��န��မ8ဖြဖင��က���ကန�ထ��ရန� အစ�အမ�မ���ခ�မ���လ�က�
အင����က�အ�����က� ရေဆ�င�ရ�က� လ�က����သည�က�� ရေ�"���ရရေ�သည�။
ရေK�က�က�ရ���ရေရ�နည��ဗ�\ဟ�
၁၁၈။ အအအအအ အအအအအအအအအအအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ကမ7ရေKက�က�အ��င� မ�မ�၏ထ���က�န�မ�
အ အအအအ အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအရေKက�က�ရ���ရေရ အ��က� အရေ�အယ.မ�ဖြ�>လ���ခ#��သည�။ ၎င�က#�သ�: အအအ အအအအအအ အအအအအအအအဖြ�>လ���ရ��င��စ�ဘက�န��င�င�မ��င���: လ��သည��က�န��စ]ည� အ မ�မ�မ� ခ�စ�6ကည�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 90 -
အ အအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အ အအရင�န��မ8ဖြဖင��ခ�င��ဖြ�> သက#�သ�: မ�မ�၏ထ���က�န��စ] ည�မ�က��လည� �စ� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအဘက�န��င�င�မ� လက�ခ�လရေစရန� ညN�န�>�င�ရေဆ�ရေန�ဖြခင�အဖြဖင�� အခ�
အ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအ အအအင��ရေကင�ရယ.ဖြခင�ဖြဖစ��သည�။ ဤနည�သည�ရ����င� ထ�ရေရက� ရေသလည�
အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအခ� �Bက�စ]ရ��မ���င�စ�န ��စရမ8မ����န��င��သည�။ ရေKက�က�ရ���ရေရအ��က�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအ အအအအန��င�င��စ�ကက�န�စည� ဖြ���#မ�ဝင�ရေရက�ဖြ�သပြး�� န��င�င��စ�က အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအက�န�သည�လ���ငန���င�မ�အ ရေKခ� �>ခ� �>ဖြဖင�� မက�လ��ရေ�က ရေဖက�သည�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအသစ�မ���ရေဖ�ဖြခင�၊ ��: က�န�လ���ငန���င�မ�အ ရေKက�က�အ��င�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ���မ�� ယ�ဥ�ပြး��>င�လန��င�ရေစရန� ရေခ�ရေင�မ�ထ���ရေခ�ရေ�ဖြခင�၊ ��: က�န� အ အအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ�န�ဘ��အလ��က� အခ�န�ဖြ�န�အမ� ရေင�မ� ခ� �ဖြမNင��ဖြခင�၊ရေKက�က�
အ အ အအအအ အအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအအအအသ�ရေ�သနဖြ�>လ���က လ���ငန���င�မ�အ သ�င�အခ�က�အလက�မ� ဖြဖန ��တဖြဖ\
အအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအရေ�ဖြခင�စသည�ဖြဖင����ဂျH လ�က���င�အ������ရေ�ခ#��သည�။၁၁၉။ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� အဖြခကမ7န��င�င�ရေ�င�မ�စ�ထက� ဂျလ��ဘယ�လ��က�ရေဇ��င�၏အ
အအအ အအအအအအ အအ အအအအ အအအအအအအအအအအအန�မ��အဖြမင��၊ အ�က� အက� �ဏာ�က�����၍ ခ�စခ#�ရသည�။ ဗ�ယက�နမ�သည� ၁၉၉၀ ခ�န�စ�မ�န� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအင�� ၂၀၀၀ ဖြ�ည��န�စ�အရေစ ���င� န�စ� မ���င� ရေနက�န��င�င�မ�မ�အရင�အန����စ�ဝင�
အ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအ အ အအအအအ အအအအမ8န�င��စ���ဝင�စမ8မ�ရေ6ကင�� အက� �>အဖြမ��မ�စ�ရ���ခ#� ရေသလည� အရေမရ�ကန�မ� အ အအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအစ�င�ခ#�သည�� စ���ရေရအက���အ�ည�၏ရ��က�ခ��မ8�ဏာ�က��လည� အလ.အလ���မ�� ခ�စခ#�ရ
သည�။၁၂၀။ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအ အကမ7စ���ရေရနယ��ယ���င� ယ�ဥ�ပြး��>င�ခ#�သည���� ဗ�ယက�နမ�၏မဟဗ�\ဟမ� မ6ကရေသမ�အခ� �န�အထ�
အအအအအအအအ အအအ အ အအအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအရေအပြးင�မင�မ��8အသင��အ�င�� ရ���ခ#�သည�။ ယင�မ�၎င�၏အရည�အခ�င�န�င��က��က�ည� အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအရေသ အရေကင�ဆ�� စ�မ�ရေဆင� န��င�ရေသရေစ�က�က�မ�က�� ဖ#�ထ���ဖြခင�
အအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အ အအအအဖြဖစ�သည�။ ဥ�မအဖြဖင��အရည�ရေသ�ဖြမင��လက�မ8�စ]ည�မ� ထ���လ���ဖြခင� န�င�� �ရ��� အအအအအ အအအန��င�င�ကမခ�>��လ���န��င�ရေသ အဝ��အထည�ထ���လ���ဖြခင�မ� �>ဖြဖစ�သည�။
၁၂၁။ အ အအအအအ အအသ�: ရေသ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ အဓ�ကန��င�င�ဖြခ��: က�န�လ���ငန�မ�အလ��သည� အရေမရ�ကန� အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအန��င�င�သ�: �င���: ရေရင�ခ�ဖြခင�အရေ���င�အကြက�အက�ယ� မ��ခ����ရေနခ#�သည�။၂၀၀၉ ခ�န�စ�
အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ��င�အရေမရ�ကန�သည� ဗ��ယက�နမ� က�န��စ]ည�မ�က�� အမ�ဆ���င�သ�င�ခ��#ရေသ န��င�င� အအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အ အဖြဖစ�ပြး��၊ ဗ�ယက�နမ�မ� န��င�င�ဖြခ�င���: သည��က�န��စ] ည� စ�စ�ရေ�င� ၏ ၅
��� ၁ ��� အ လက�ခ�ခ#�သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 91 -
အခန�(၆)
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 92 -
၂၀၀၉ - ၂၀၁၀ ကလအ��င�စ���ရေရအ��က�ရေမ[လင��ခ�က�
၁၂၂။ အအအအအအအအ၂၀၀၉ ၂၀၁၀ခ�န�စ�န�င�� ခ�န�စ�အ6ကဗ�ယက�နမ�စ���ရေရရေမ[လင��ခ�က�န�င�� စ�န�ရေခ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအဖြခင� က�� ရင�ဆ��င�ရေနရ ရေသ ရေ�သဆ��င�ရ စ���ရေရ လ���ငန�မ�အရေ6ကင�ရေခင�စဥ�ဖြဖ အအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအင�� မ�အရေ�ဟန��>င�ပြးမ�B��� ဗ�ယက�နမ� စ���ရေရအသင�န�င��စက�မ8လ���ငန���င�
အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အ အ အအအအအ အအ အအအအအအအ အအအအအအမ�အသင�မ�ထ���ရေဝရေသ စ���ရေရ ရေဆ�ရေန�မ8 သ�င�စ မ� မ6ကမ�က ရေဖ�ခ#�ရေ6ကင�သ����ရ�သည�။၁၂၃။ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အ အအအအအအကမ7စ���ရေရန�င��န��င�င�ရေရဆ��င�ရဌနမ� ရေ�က���မ�ဇမ�သမ�မ� ကမ7
အ အအအအအ အ အအအ အ အအ အအအအအအအအအအ စ���ရေရအ6က��အ�ည�သည�လ�န�ခ#�ရေသ (၁၈) အ အ အအအ အ အအလခန ��ကဖြဖစ�ခ#�ရေ6ကင�ဗ�ယက�နမ�၏အလယ�အလ�� အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအန�င��ရေရ��ည�စ���ရေရ အရေ� စ��ရ�မ�စရရေကင�ရေလက�ရေအင� လ[မ�မ��သက�ရေရက�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအခ#�ရေ6ကင�ရေဖြ�ခ#��သည�။ န��င�င�မ�စ���ရေရ ����က�မ8 ��: က�န�လည����မ8
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအ အအအအအ အအအအအန��င�င�ဖြခ���က�ရ��က�ရင�န��ဖြမN>��န��မ8၊ န��င�င�ဖြခခရ�သ�လမ8 အရေရအ��က�အက� �>
အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအဖြမ��န�င�� န��င�င�ဖြခသ�: အလ���သမရေစလT��မ8မ� လ�န�မင�စ�က�ဆင�ခ#�သည�က��
အအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအရေ�"ခ#�ရရေ6ကင�၊ ရေရ��ည�ခရ���င� ဗ�ယက�နမ�သည� ရေင�ရေ6ကရေဖင���မ8အခက�အခ# အအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအမ�၊ န�မ��က�ရေနရေသ န��င�င�ဖြခ���က�ရ��က�ရင�န��ဖြမN>��န��မ8 မ�၊
အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအရေန�ရေက�ရေန ရေသကမ7 စ���ရေရနလန�ထ.လမ8မ�၊ ���မ��ဖြ�င�ထန�စ� အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအက�\ရေက�ပြး��>င�ဆ��င�လမည�� က�န�သ�ယ�ရေရ က�စ] မ�က�� ရေသခ�စ�ကြက�6က��စစ�ရေဆရ
အအအအအအ အအအမည�ဖြဖစ�ရေ6ကင�ဆ���သည�။၁၂၄။ အအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအ အအအ အအအအဗဟ��စ���ရေရစ�မ�ခန ��တခ�#မ8ဌနမ� ����ယရေခင�ရေဆင� ရေ�က�� ဗ��ထရ�သမ�က
အ အအ အ အအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအ အအဗ�ယက�နမ� စ���ရေရသည�လက����အခ� �န���င���: က�န��င���: ခမ8အရေ�၅၀ % အ အအမ���ည�ရေနရေ6ကင�ကမs အ အအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအဘစ���ရေရအ��က� ကမ7 ဘဏာ�မ� ဆ��ရ�ရေသ ဖြဖစ�ရ��စဉ�မ� ရေဖဖြ�ခ#�မ8က��
အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအ အ အ အအအ အ အအအအအ အအအအအအအဆ��လ��ရေ6ကင� ကမ7 စ���ရေရဖ"#စည��ည����မ8သည� အကယ�၍ အရေမရ�ကန�န�င��
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအဥရေရ���:၏ ထ�က����မ8အရေဖြဖမ�က�� ဖြ�>ဖြ�င�မည�ဆ��လ[င�ခက�ခ#စ� က�န�ရစ� အအအအအအ အအအလ�မ��မည� ဖြဖစ�ရေ6ကင�ဆ���သည�။
၁၂၅။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအ အ အအအအအအအမ�စ�ရေသ စ���ရေရ�ည��င�မ�က ကမ7 စ���ရေရသည� အဖြခရေသ အအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ6က��အ�ည�မ�န�င�� မရေမ[ လင���#6က�>ရေ��ရလ�မ��မည�ဖြဖစ�ရေ6ကင� ခန ��
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအအအမ�န�6က�သည�။ မည�သ���င�ဖြဖစ�ရေစကမ8 ရေနက�ဆ���စ�ခ� အရေနဖြဖင�� စ��ရ�မ�
အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအစရမဟ���ရေ6ကင�၊ ဂျ��န�န�င���ရ�����:သည� ရေဆက�လ���ရေရန�င�� အ အအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအရင�န��ဖြမN>��န��မ8 ကဏဍ မ� ��င� လ8�ရေဆမ8အရေကင�သည����ရေနက�ဆက���#မ�ဖြဖ
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအ အ အ အအအအအအအအ အအအအအအအင��ရေစ�က�က�အ ထ��ရေဖက�ဝင�ရေရက�ခ#�6က�သည�။ သ�: ရေသ ဤသည�မ�ရေ�သ ဆ��င�ရ
အအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအ���င�အ�ရေလက�သ ဖြဖစ�၍ ဗ�ယက�နမ�စ���ရေရ ခက�ခ#မ8မ���င� အရေဖြဖထ���
အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအ အအအအအ အ အအအအအအ အ အအအအအအအ အအရေ�လ�မ��မည� ဖြဖစ�ရေ6ကင�၊ မစ] �သမ�ကရေဖြ�6ကသည�မ� အစ��ရ၏ အ���င�အ� အအအအအအအ အအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအ�မဏာသည� မက�ခရ�� စ���ရေရ �ညြည�င�မ�မ8န�င��ဂျ� ���������က� မ8က��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 93 -
အ အ အအအ အအအ အအအအအအအအအ အအအအ အအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအက.ည�ရေ�ခ#�ပြး��ဖြဖစ��သည�။ အကယ�၍ဗ�ယက�နမ���င� ��က� ရေသခ� ရေသမ.ဝ�မ���ခ#�လ��[ အ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအင� ကမ7န�င��ဆ��င�ရေသ အခ� �>မည�မ[မ8 ��ည�6ကမ�ဖစ�ရေ6ကင�၊ ခ�မ�သမ8န�
အ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအင�� ဆင�ရ#မ8 အ6က��င� ���မ��စ��ရ�မ�စရရေကင�ရေသက�ဟမ8�ခ�န�င��
အအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အ အအအအလ.မ8ရေရဖ�အရေ�မ.မ�အဖြဖစ� ထ�ရေ�"ဆက�ဆ�ရလ�မ�� မည� ဖြဖစ�ရေ6ကင� န��င�င�၏အဖြခ အ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအစ���ရေရအရေဆက�အအ��ကဏဍ��င� ကမ7 က��မ��ရန�အနည�ဆ�� ငန�စ�မ�ခ�န�စ�န�စ�
အအအအအအအအ အအအ အအအအအ အ အအအအ အအအအမ[ ရေဖြခလ�မ�ကြက#ကြက#ဖြဖင��ဖြ�>လ���ရမည�ဖြဖစ�သည�။ သ�: ရေသ ဗ�ယက�နမ� အ��က� ၎င� က#�သ�: ဖြ�>လ���ရန� ၁၀ န�စ�ထက����မ�� ရေဆင�ရ�က�ရေ�ရမည�ဖြဖစ�ရေ6ကင�သ����ရ�သည�။
အ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအဆ��မဘရ8�မ8ထက�အက� �>အဖြမ�����မ��ရေစရေရ၁၂၆။ အအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအ အအအအအ အအအဗ�ယက�နမ� စ���� ရေ�ရဌနမ� ရေ�က��လ����င�ဟ. ကရေဖြ�ဆ��သည�မ� ရေ�သ
ဆ��င�ရ Firm အအအအအအအအအအအအအအအအမ� အရေနဖြဖင�� သ��ရေ�ရန�အခ� �န�က�ရေရက�လ[င�ရေသမ� စ��ရ�မ�လ�မ��မည� အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအ အအအအအ အ အအအအ အ အအအအအ အမဟ���ရေ6ကင� သ�: ရေသ ၎င���: ခဖ��ပြးဖ�> ����က� ရေစရန� အ��က� အခ�င�� အ
လမ�မ���ရေဖ�ရေ�ရမည�ဖြဖစ�သည�။၁၂၇။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအကqမ�က�င�သ.မ�အရေဖြ�ဆ��သည�မ� ရေစ�က�က�ပြး��>င�ဆ��င�မ8န�င��
အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအစ���ရေရထ��မ�စ�စဥ� ���ခ� #aမ.မ� ဖြ�>လ���က ရေစ�ကစဖြခင�န�င��
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအစ���ရေရ����ဆ�: ရေနသည��အရေနအထဖြဖစ�ရေအင� ���က�ရ��က����က�ခ��က�ခ#�6ကဖြခင� ရေ6က အ အအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအင�� ကမ7စ���ရေရသည� �ဖြဖည�ဖြဖည�က�ဆင�လခ#�ရရေ6ကင�၊ ကမ7 ရေင�ရေ6က
အအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအဆ��င�ရအ6က��အ�ည� ရေ6ကင���စ�ဖက���င� စ���ရေရဖြ�>ဖြ�င��ည�ရေဆက�မ. အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအ အ အအအအအမ�သည� လ.မ.ရေရန�င���.��# ယ�က�နTယ�မ8မ�ဖြဖစ�ရေ� ခ#��သည�။ အ6က��အ
အအအအအအအအအ အအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ�ည� ဖြဖစ�ဖြခင� မ� အစ��ရန�င�� ရေစ�က�က�သည� ကမ7 စ���ရေရ၏ န�စ�ဖက�န�စ�ရေနရ
ဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေဖြ�6ကခ#��သည�။၁၂၈။ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအရေင�ရေ6ကဆ��င�ရရေလ�လစ�စစ�သ. ရေ�က��င�ယမ����င�လ��င�မ�ရေဖြ�ဆ��သည�မ�
ဗ�ယက�နမ� ��မ�မ[ GDP ����က�န�>န�မ�ယခ�န�စ��ထမန�စ�ဝက�အ��င�ရေလရခ��င�န�>န�ဖြဖစ�လ�မ��မည�။ (
အ�ထမသ��လ��င�၃ . ၁ % န�င�� အ�. ) အအ အ အအအအ အအအအအရေင�6က ရေဖင���မ.န�>န�သည��ထမငလ��င�၂ .၁၃% န�င�� အအအအအ�ထမရေဖြခက�လ ��င�၂ .၂% အအအအအ အအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအ ဖြ� ဖစ�ရေ6ကင� ၎င�သည� န��င�င�၏စ���ရေရနလန�ထလမ8
အ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအ အက��ရေဖဖြ�ခ#�ဖြခင�ဖြဖစ�ရေ6ကင�၊ ယခ�န�စ�၏စ���ရေရ����က�မ.န�>န�သည� ၅ .၅% အအအအအအအထက� မနည�မ� သလ[င�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအစ���ရေရ�ည�ပြးင�မ�မ.န�င� ��ရေင�ရေ6ကရေဖင���မ.က�� ထ�မ�ခ�>��န��င�မည�ဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေဖြ� အအအ အအအ6ကခ#��သည�။
ကqမ�က�င�သ.မ�၏ထင�ဖြမင�ယ.ဆခ�က�မ�၁၂၉။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအဗ�ယက�နမ� စ���ရေရဌန၏����ယရေခင�ရေဆင� မစ] �ဗ�\က�မ���န� မ�ရေဖြ�6က
အ အအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအရ��င� အစ��ရ၏ �ထမဆ��လ�����ရန� န��ရေဆရေ�သည�� ရေဆင�ရ�က�ခ�က� အ အအအအ အအအအအအအအအ အအအ အ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအမ�သည� အဖြ�>သရေဘရေဆင�သည�� အရေဖြဖမ�ရ��� ရေအင�ဖြမင�ခ#�ရေ6ကင�၊ အရေဖြဖမ�
အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအ အ အအအအအ အ အ အအအအအအအအအအအ အအအ အ အအအအ အအရ���ရေအင�ဖြမင�ခ#�ရေ6ကင� ကမ7 စ���ရေရ က�ဆင�မ. ၏ဆက�စ��မ.���သည�� အရေဖြခအရေနကန ��သ��
ကန ��သတ�- 94 -
အအအအအအအအအအအအအအ အအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအမ�အ��က�စ���ရေရ လ���ငန�မ�နလန� ထ. လရန�က.ည�ရေ�ဖြခင�ဖြဖစ�ရေ6ကင�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအဖြ�န�လည�ဖြဖစ�ရေ� လမည�� စ���ရေရရေဖင���မ.မ�က��ကက�ယ�ရန�လ��ရေ6ကင� အအအ အအအ ရေဖြ�6ကခ#��သည�။
၁၃၀။ ဗ�ယက�နမ�စ�မ�ခန ��တခ"#မ.အ���င��င�ခ�ဥ�ရေ��ည��င�အရေထ�ရေထ��ရ��က��ဗ.ဇ�န�သမ�၏ထပြးင� အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအမင�ခ�က�မ� ဗ�ယက�နမ�စ���ရေရသည� ယခ�န�စ�ရေနရေန�င����င�န�င�� ရေနက��န�စ���င�
နလန�ထ.လ မည� ဖြဖစ�ပြး�� န��င�င�၏GDP အ အ အအအ အ အအအအအ အအအအအအအအအအ����က�န�>န�သည� အကယ�၍ ကမ7 စ���ရေရ အအအအအအအအအအအ အ ထ��မ�ရေကင�မ�န�မည�ဆ��လ[င�၆ % မ� ၆. ၅ % အအအ အအအသ�: ရ���လ�မ��မည� ဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေဖြ�6ကခ#��သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 95 -
အခန�(၇)
AFTA အ��က�ဖြ�င�ဆင�ဖြခင�
AFTA န�င��ဗ�ယက�နမ�န��င�င�
၁၃၁။ AFTA အ��ရင�ဆ��င�န��င�ရန� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�အရေနဖြဖင�� က�န�သ�ယ�မ8
လ���လ���လ��ခ�င��မ� အက� �>� အဖြမ��မ���ရ���န��င�ရေရ�ရည�မ�န��၍န��င�င�အဆင��
စ������ရေရ�ဆ��င�ရ� ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#မ8မ���စ��အ��ဖြ�>လ���ခ#�ရေ6က�င�� ရေလ�လ�ရေ�"���ရ
�'သည�။ ထ�: အဖြ�င� AFTA ရေ6က�င��ဖြ�ည���င��န�င��ရေ�သ��င��ရေK�က�က�မ�����င�
ဗ�ယက�နမ� စ������ရေရ�လ���ငန��မ���အရေနဖြဖင�� ကြက��မ��ရေသ�စ�န�ရေခ2မ8မ��� 6က�>ရေ�"ရ
မည�ဖြဖစ�ရေ6က�င�� သရေဘ�ရေ�'က� န��လည� ထ��ရေ6က�င��ရေ�"���ရ�'သည�။
၁၃၂။ ထ�: ရေ6က�င�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� စ������ရေရ�လ���ငန��မ���၏���င�ဆ��င�ခ�င��
မ���အ�� အက�အက�ယ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 96 -
ရေ��န��င�မည�� အဖ"#အစည��မ���န�င�� စည��မ�ဥ��စည��ကမ��မ���အ�� �ည�ရေထ�င�ခ�မ���
ရေ��ဖြခင��၊ န��င�င����င�စ������ရေရ� လ���ငန�� မ���အ�� မ�က�န��သ�ရေ��ဖြခင�� အ��ရေလ[��ခ�
ရေ��၍ ��ဂျHလ�ကလ���ငန��မ���အ�� ယ�ဥ�ပြး��>င�န��င�စ�မ�� �����က� ရေအ�င� ��န��အ��ရေ��
ဖြခင��၊ ရေK�က�က�စ������ရေရ�စနစ�၏ အဓ�ရေမ�င��န�င�အ��ဖြဖစ�ရေသ� ��ဂျHလ�ကကဏဍ
အရေဖြခခ��င�ရေစ ရန� အ��ရေ��ရေဆ�င�ရ�က�ဖြခင�� စသည�ဖြဖင��ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#မ8မ���
ဖြ�>လ���ခ#�ရေ6က�င�� ရေလ�လ�ရေ�"���ရ�'သည�။
၁၃၃။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�အရေနဖြဖင�� AFTA အ��ရင�ဆ��င�န��င�ရန� ကြက�>��မ��ရေဆ�င�ရ�က�
လ[က����ရေသ��လည��လက���� အခ� �န���င� ဖြ�ည���င��ထ���လ���မ8မ���အ��က�အမ��အခ��
ကင��မ#�ရေသ�ဖြ�ည���င��ရေK�က�က�အခ��င�အမ�မ���ရေသ�ဖြခင��၊ ရေ�သ��င��န�င��န��င�င��စ�
က� အရင��အဖြမစ�မ���အ��ဆ�#ရေဆ�င�န��င�ရေသ� အရေဖြခခ�အရေဆ�က�အဦး န�င��
အရေဖြခအရေန မ���မဖြ�ည��စ��ရေသ�ဖြခင��၊ ဗ�ယက�နမ�၏အဓ�က��: က�န�မ���သည� ရေ�သ
��င�����အဖြခ��န��င�င� မ���န�င���.ည� ရေနပြး��� အလ��အလ�ရေက�င��ရေသ� အဓ�က
က�န�ထ���လ���မ8သ��သ��မ���မ���မ���ရေသ�ဖြခင��၊ AFTA အရေက�င� အထည�
ရေ�2လ��'က ရေ�ဝ'လ�ခ�ရန��င�ရေသ�လ���ငန��မ���အ��က�ကြက�>�င�ဖြ�င��င�ထ�� ရန�လ��
အ��ဖြခင��၊ က�န�6ကမ�� က���န�ဖ���ဖြမNင��ထ���လ���န��င�မ8နည���'ရေနပြး��� ရေစ��က�က�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 97 -
လ��အ��ခ�က�က�� မဖြဖည��န��င�သည�� အဖြ�င�လ���ငန��မ��အ ရေ� နဖြဖင�� ရေစ��က�က����ရေ�ဖ�
န��င�စ�မ���မ���ဖြခင��၊ စ�����ရေရ�မ.ဝ'�မ��� အရေဖြ��င��အလ#မ��� လ�န��ဖြခင��၊ န��င�င��က� စ�
ရေစ��န�>န��န�င�� မက��က�ည�ဖြခင��၊ လ�ဘ�ရေ��လ�ဘ�ယ.မ8မ���န�င�� ဗ�\ရ��ကရက�ဆန�လ�န��
ဖြခင�� စသည��:�� ရေ6က�င�� ဖြ�ည��ရ��က�ခ��မ8 (External shock)���လ��'က ထ�ခ��က�
လ�ယ�ဖြခင��၊ နည���ည�၊ စ�မ�ခန ��တခ�#မ8၊ ဘာ#သ�စက��န�င����ထ�င�ဆန��သစ�န��င�မ8 ��:
အ�'အဝင�လPလစ�မ��အရင��အဖြမစ�ဖ"�� ဖြးပြးဖ�>�မ8န�မ��က�ရေနဖြခင��၊ဗ�ယက�နမ�န��င�င� အရေနန�င��
အထက��'စ�မ�ရေခ2မ8မ��=က�� ရေက���လT�� န��င�စ�မ��သည� န��င�င�ရ# စည��မ�ဥ��ဥ�ရေ�န�င��
စ�မ� အ���ခ�>��မ8 မည�မ[�����က�ရေက�င��မ�န�လ�သနည�� ၊ ဘဏာ�န�င�� ရေ�င�ရေ6က�စနစ�
ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#မ8 မည�သည�� အ���င��အ��ထ� လ���ရေဆ�င�န��င�သနည��၊ လ.မ8စ�����
ရေရ� အရေဆ�က�အဦး�က�� ဖြမNင���င�ရန�မည�သ�: ရေသ� ဦး�စ��ရေ��အစ�အစဥ��မ���ရေရ�ဆ�#
ထ��သနည��၊ န��င�င����င�လ���ငန��မ���က�� မည�မ[စ�မ�� ရေဆ�င�ရည����ရေအ�င� ��န��အ��
ရေ��လ���ရေဆ�င�န��င�သနည��န�င�� ��ဂျHလ�က�'ဝင�အ��ရေ��န��င�မ8 အခ�က�မ��� အရေ�2
�ည�မ�� ရေ�နရေး<က#င� သ���သ�� ရ�'သည�။
AFTA န�င��မြမန�မ#န��င�င�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 98 -
၁၃၄။ ဖြမန�မ�န��င�င�သည� က�န�သ�ယ�မ8အ���အဆ��မ��� ရေဖြ�ဖရေလ���ဖြခင�� (Trade
Liberalization) က�� လက�ခ� လ��က�န�ပြး��� လ���လ��၍ �ရ��မ[�ရေသ� က�န�သ�ယ�
ရေရ� (Free and Fare Trade)က�� လ��လ���'သည�။ ဖြမန�မ� န��င�င�သည� မ.လ
အရေက�က�အခ�န�န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�ဆ��င�ရ� အရေထ�ရေထ� သရေဘ��.ည�ခ�က�စ�ခ�>��
(GATT) အဖ"#န�င�� ယင��အဖ"#က�� ဆက�ခ�ရေသ� ကမ7��က�န�သ�ယ�ရေရ�အဖ"#ဖြးကြက�� (WTO)
၏ ဖ"#၀င�န��င�င��စ�န��င�င�ဖြဖစ��'သည�။ ထ�: ရေ6က�င�� ဖြမန�မ�န��င�င�၏ ဖြ� �ည��
က�န�သ�ယ�ရေရ� မ.၀'�သည� န��င�င�စ��က�န�သ�ယ�ရေရ�စနစ�က�� အရေဖြခခ�ရေသ� (WTO) ၏
ရေယဘ.ယ�စည��မ�ဥ��မ���အ���င�� က�င��သ��� ရေဆ�င�ရ�က��'သည�။
၁၃၅။ ဖြမန�မ�န��င�င�သည� ရေ�သဆ��င�ရ�က�န�သ�ယ�ရေရ�အ���စ�မ���ဖြဖစ�ရေသ� အ�ဆ�
ယ� (ASEAN)န�င�� ဘင��မ�စ�က� (BIMST-EC)��: ၏ အဖ"#၀င�အဖြဖစ�၀င�ရေရ�က�ခ#�ပြး���
ယင��အဖ"#အစည��မ�����င� �က�lကစ�� �'၀င� ရေဆ�င�ရ�က�လ[က�����'သည�။ ထ�:
အဖြ�င�ကမ7��န��င�င� အသ��သ��န�င�� အဖြ�န� အလ�န� က�န�သ�ယ�မ8ဖြမNင���င� န��င�ရေရ� အ��က�
ရေ�သ��င��န��င�င�မ���၊ အဖြခ��ကမ7��န��င�င�မ���န�င�� အဖြ�န�အလ�န�က�န�သ�ယ�မ8စ�ခ�>��
မ���၊ န�စ�န��င�င� က�န�သ�ယ� ရေရ� သရေဘ��.စ�ခ�>��မ���ခ�>��ဆ�� ထ��ပြး��� အ�မ�န��ခ�င��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 99 -
န��င�င�မ���န�င��လည�� နယ�စ�� က�န�သ�ယ�ရေရ� သရေဘ��. စ�ခ�>��မ��� ခ�>��ဆ�� ထ��
�'သည�။
ရေးလ�လ#ရေးတG2� �ခ&က�မ&#
၁၃၆။ အ�ဆ�ယ�စ������ရေရ��.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က�၏ CEPT အစ�အစဥ�အရ န�စ�
အလ��က� အရေက�က� ခ�န�န�>န�� မ���က�� ရေလ���ခ�ရ���င� ဖြမန�မ�န��င�င�၏ အရေက�က�ခ�န�
န�>န��က�� ၂၀၁၅ ��င� ၀%သ�: ရေလ[��ခ�ရမည� ဖြဖစ��'သည�။
၁၃၇။ စ������ရေရ�န�င�� က.�သန��ရေရ�င��၀ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�နသည� န��င�င�ရေ���မ�
ခ�မ���ထ��ရေသ� ရေစ��က�က� စ������ရေရ�စနစ�က�� ��ဖြ�င�စ�� အရေက�င�အထည�ရေဖ��ရန�
အ��က� စဥ�ဆက�မဖြ��� ကြက�>��မ�� ရေဆ�င�ရ�က� လ�က���� �'သည�။ ယင��သ�:
ရေဆ�င�ရ�က�ရ���င� ဖြ� �ည�သ.လ.ထ�အ��က� န��င�င� ရေ��� စ������ရေရ�အခန��ကဏဍက��
�ဖြဖည��ဖြ�ဖည�� ရေလ���ခ�၍ ��ဂျHလ�ကအခန��ကဏဍက�� ����ဖြမNင�� လ�ရေစရန� အ��ရေ��
ရေဆ�င�ရ�က�လ�က�����'သည�။
၁၃၈။ ��ဂျHလ�က ကဏဍ����ဖြမNင��လ�ရေစရန�အ��က� ဖြ��ည���င��ဖ.လ��၍ ���လ[ �ရေသ�
�စ]ည��မ���က����: က�န� အဖြဖစ� ရေစ��န�>န�����မ�� ရ���န��င�ရေရ�အ��က�လည��ရေက�င��၊
သ�င��က�န�လ���ငန��မ�����င� မ�မ�န��င�င� အ��က� ရေရ��ည�အက� �>����မည�� လ��အ��ရေသ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 100 -
�စ]ည��မ��� �င�သ�င��လ�န��င�ရေစရန�လည��ရေက�င�� အ��ရေ��က.ည� ရေဆ�င�ရ�က�ရြရခင��
��: ဖြဖြဖင�� ဖြ�မန�မ� န��င�င� ၏ စ������ရေရ�အ�� အ���န�အဟ�န�ဖြဖင�� �����က�လ�ရေစရန� စဥ�
ဆက� မဖြ���ကြက�>��မ��လ[က�����'သည�။
၁၃၉။ အ�ဆ�ယ� လ���လ��သည�� က�န�သ�ယ� မ8 သ ရေဘ��.ည�ခ�က�(AFTA) သည�
က�န�သ�ယ�မ8န�င�� စ������ရေရ� �.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က�မ8 ဖ"� ပြးဖ�>������က�ရေစရန� အရေထ�က�
အ က. ဖြ�>ရေစန��င�သက#�သ�: ရေ� သ��င��န��င�င�မ��� အ6က�� စ������ ရေရ� က��ဟခ�က� က�
ဥ�ရေဖြမ�င��ရေစန��င�သည�� အက� �>�ရေက��ဇ.�မ��� ရ���ရေစန��င��'သည�။ ထ��သ�: ရေသ�အက� �>�
ရေက��ဇ.� မ���က�� ရ��� န��င�သက#�သ�� ဖြမန�မ�န��င�င��� � အငယ�စ��န�င�� အလ��စ�� စ�����
ရေရ�လ���ငန��မ��� အရေ�2��င� ရ��က�ခ��မ8မ�� လည�� စ�န�ရေခ2မ8 �စ� ရ��အဖြဖစ� ကြက�>�
င�ရေမ���ရေ��� ထ��6က ရ မည�ဖြဖစ��'သည�။
၁၄၀။ ရေ�သ��င�� က�န�သ�ယ�မ8 ဖြ�>ရ���င� အခ�န�ရေလ���ခ�ရေ��မည�ဖြဖစ�၍ ဖြ�ည�� မ�
�င�သ�င�� ရ� ��င� သက�သ� စ��ဖြဖင�� ဝယ�ယ.စ�� သ���န��င�မည�� အက� �>�ရေက��ဇ.� ���
သလ�� ဖြ�ည���င����� အငယ�စ�� န�င�� အလ��စ��လ���ငန��မ��� အရေနဖြဖင��လည��ရေ�သ
��င�� သ�: �စ]ည��မ������ ၍ရေရ�င��ခ� န��င�မည�� အ က� �>�ရေက��ဇ.� မ��� ရ���မ��ဖြဖစ�
�'သည�။ (AFTA)ရေ6က�င�� ���င��ဖြ�ည�စ������ရေရ�� အရေ�2 အက� �>�သက�ရေရ�က� မ8 ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 101 -
/မ��� မ�� ဖြ�ည���င��လ���ငန��မ��� အရေ�2 မ���စ�� မ.�ည�ရေနသည�။ လ��� ငန��မ���
အရေနဖြဖင�� ရန��င�မည�� အခ�င�� အလမ��န�င�� စ�န�ရေခ2 မ8မ���က�� ရင�ဆ��င� ရေဖြဖ��င�� န��င�ရန�
မဟ� ဗ�\ဟ�မ��� ခ�မ��� ထ��ရန�လ��အ��သည�။ (AFTA) အရေက�င� အထည� ရေဖ��
မ8ရေ6က�င�� အ က� �>�အမ���ဆ��� ရ���မည�� လ���ငန��မ���န�င�� ထ� ခ��က�နစ�န�န��င�မည��
လ���ငန��မ���က�� ခန ��မ�န�� ပြး��� စ�����ရေရ�လ���ငန�� ��င� မ��� အရေနဖြဖင�� ကြက�>�င� ဖြ�င�ဆင�
ထ��ရန� လ��သလ�� ဖြ�ည�� မ� ဝင�ရေရ�က� လ�သည�� က�န�စည�မ��� အ�� ယ�ဥ�ပြး��>င�မ8မ�
က�က�ယ�ရေ��ရန� မည�သ�: ရေ�ဆ�င�ရ�က�သင��သည�က��လည�� စဥ��စ��6ကရ�'မည�။
(AFTA)က�� အရေက�င�အ ထည�ရေဖ��သည��အခ' ဖြဖစ�လ�မည�� ဂျယက�ရ��က� မ8မ���အ��
ရေဖြဖ��င��န��င�ရန� စ�မ� က�န��မ��� ခ�ထ��ရန�န�င�� ရေ�သ��င�� အဖြခ��န��င�င�မ���န�င�� ယ�ဥ�
ပြး��>င�န��င�စ�မ��က�� ဖြမNင���င�ရန�လ��အ���'သည�။
၁၄၂။ ကမ7��စ������ရေ�ရ�အက���အ�ည��က�လ��င� ဝယ�လ��အ��က�ဆင��ဖြခင��န�
င��အ�.ရေစ��န�>န�� က�ဆင�� ဖြခင�� ရေ6က�င��ရေစ��က�က�ဖြ�န�လည�ရ���ရေအ�င�ရေဆ�င�ရ�က�
ရ���င� အရည�အရေသ��ဖြမNင��က�န��စ]ည��မ���က�� ထ���လ��� �င���: ဖြဖြခင��ဖြဖင��
န��င�င��က�၏ ယ��6ကည�မ8 ရ���ရေအ�င� �ည�ရေဆ�က�ရမည� ဖြဖစ�သည�။ လ���လ��
ရေသ� က�န�သ�ယ�မ8 ရေ�သ အရေက�င� အထည�ရေဖ��ရ���င� လည�� အ ရည� အရေသ��န�င��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 102 -
ရေစ��န�>န�� ယ�ဥ�ပြး��>င�န��င�မ8 စ�မ��အ�� မ�� အရေရ�ကြက�� သည�က�� သ��ဖြ�>ရမည�
ဖြဖစ�သည�။
အခန�(၈)
မြမန�မ#န�င��ဗ�ယက�နမ�က�န�သ�ယ�ရေး�5က�5�မ;
ပါ�*က�န�
၁၄၃။ ဖြမန�မ��စ�န��င�င�လ���မ� ၂၀၀၈-၂၀၀၉ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� ��: က�န��င���: ခမ8
�မ�ဏာမ�� US$ ၆၇၇၈.၈၅သန��ဖြဖစ��'သည�။ ဗ�ယမ�နမ�န��င�င�သ�: �င���: ခမ8မ�� US$
၃၉.၅၈သန�� �န�ဖ���ဖြဖစ��'သည�။ ရ�ခ��င�န�>န��မ�� ၀.၅၈% ဖြဖစ��'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 103 -
၁၄၄။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�: အဓ�က�င���: သည�� �စ]ည��မ���မ�� �#အမ� �>�မ� �>�၊
သစ�ရေ��ထ�က� �စ]ည�� အမ� �>�မ� �>�၊ သ�f >န�င�� ��င��ထ�က��စ]ည��မ���၊
ရေရထ�က��စ]ည��မ��� စသည���: ဖြဖြဖစ��'သည�။
၁၄၅။ ဖြမန�မ�န��င�င�၏ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� လယ�ယ�ကဏဍ�မ� �င���:
ခ#�သည�� �မ�ဏာမ�� US$ ၁၄၀၁.၈၅သန�� ဖြဖစ��'သည�။ ၄င����: အနက� ဗ�ယမ�နမ�န��င�င�
သ�: �င���: ခမ8မ�� US$ ၁၀.၄၁၇ သန���န�ဖ��� ဖြ�ဖစ��'သည�။ ရ�ခ��င�န�>န��မ�� ၀.၇၄%
ဖြဖစ��'သည�။ အမ���ဆ����င���: ရေသ� ��: က�န�မ���မ�� �#��စ�မ��၊ မ���#၊ �#လ�န��ဖြဖ\၊ �#
����ရေစ�၊ �#စဥ��င��န�င�� က�လ���# စသည���: ဖြဖြဖစ��'သည�။
၁၄၆။ ဖြမန�မ��စ�န��င�င�လ���၏ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ခ�န�စ�အ��င�� �#�င���: ခမ8မ�� US$
၇၉၇.၀၉ သန�� �န�ဖ��� ဖြဖစ�ပြး���၊ ဗ�ယမ�နမ�န��င�င�သ�: �င���: ခမ8မ�� US$ ၄.၇၇၃ သန��
�န�ဖ���သ�ဖြဖစ�သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န��မ�� ၀.၅၉% ����' သည�။ ဗ�ယမ�နမ�န��င�င�သ�: �#��
စ�မ�� �င���: ခမ8မ�� US$ ၂.၉၃၅ သန��ဖြဖပြးစ����၊ �စ�န��င�င�လ����င���: ခမ8မ�� US$ ၁၆၆.၈
သန�� �န�ဖ���ဖြဖစ�သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န��အ��ဖြဖင�� ၁.၇၆% ���ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�'သည�။
သ�: ရ���င� ဗ�ယမ�နမ� န��င�င�သ�: ရေဖြ��င���င���: ခမ8မ�� ၂၀၀၇-၂၀၀၈ ခ�န�စ���င� �န�ခ� �န�
အ��ဖြဖင�� ၂၈၁၆ �န�၊ �န�ဖ���အ�� ဖြဖင�� US$ ၀.၅၇၁ သန��သ�����'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 104 -
၁၄၇။ ဖြမန�မ�န��င�င�၏ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� သစ�ရေ��ကဏဍမ� �င���:
န��င�သည���မ�ဏာမ�� US$ ၅၁၆.၇၆ သန��ဖြဖစ��'သည�။ ၄င����: အနက� ဗ�ယက�နမ�
န��င�င�သ�: �င���: ခမ8မ�� US$ ၂၃.၈၇၁ သန�� �န�ဖ��� ဖြဖစ��'သည�။ ရ�ခ��င�န�>န��မ��
၄.၆၁% ဖြဖစ��'သည�။ အမ���ဆ����င���: ရေသ� ��: က�န�မ���မ�� သစ�မ�လ���၊ ကqန��
သစ�လ��� ��: ဖြဖြဖစ��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�: သစ�မ�လ����င���: ခမ8မ�� US$ ၁၆.၆၉၇
သန��ဖြဖစ�ပြး���၊ �စ�န��င�င�လ����င���: မ�� US$ ၁၉၄.၂၂သန�� �န�ဖ���ဖြဖစ�သဖြဖင��
ရ�ခ��င�န�>န��အ��ဖြဖင�� ၈.၅၀%���ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ �'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�: ကqန��
သစ�လ��� �င���: ခမ8မ�� US$ ၆.၉၉၇ သန��ဖြဖစ�ပြး���၊ �စ�န��င�င�လ����င���: မ�� US$
၂၀၃.၆၈ သန�� �န�ဖ���ဖြဖစ�သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န��အ��ဖြ�ဖင�� ၃.၄၄% ��� ရေ�6က�င�� ရေ�"���
ရ�'သည�။
၁၄၈။ ဖြမန�မ�န��င�င�၏ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� ရေရလ���ငန��ကဏဍမ� �င�
��: န��င�သည�� �မ�ဏာမ�� US$ ၄၆၄.၂၈သန�� ဖြဖစ��'သည�။ ၄င����: အနက� ဗ�ယက�နမ�
န��င�င�သ�: �င���: ခမ8မ�� US$ ၃.၅၈၃ သန���န�ဖ��� ဖြဖစ��'သည�။ ရ�ခ��င�န�>န��မ�� ၀.၇၇%
ဖြဖစ��'သည�။ အမ���ဆ����င���: ရေသ� ��: က�န�မ���မ�� ��ဇ�န�န�င�� င'���: ဖြဖြဖစ� �'သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�: ��ဇ�န� �င���: ခမ8မ�� US$ ၁.၄၅၅ သန��ဖြဖစ�ပြး���၊ �စ�န��င�င�လ����င���:
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 105 -
မ�� US$ ၁၀၂.၈၂ သန�� �န�ဖ���ဖြဖစ�သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န��အ��ဖြဖင�� ၁.၄၂% ���ရေ6က�င��
ရေ�"���ရ�'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င� သ�: င'��င���: ခမ8မ�� US$ ၁.၁၃၃သန��ဖြဖစ�ပြး���၊
�စ�န��င�င�လ����င���: မ�� US$ ၂၆၄.၆သန�� �န�ဖ���ဖြဖစ�သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န��အ��ဖြဖင��
၀.၄၃% ���ရေ6က�င��ရေ�"���ရ�'သည�။
သ�င�က�န�
၁၄၉။ ဖြမန�မ��စ�န��င�င�လ���သ�: ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� သ�င��က�န��င�
သ�င��မ8�မ�ဏာမ�� US$ ၄၅၄၃.၄၅ သန��ဖြဖစ��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� �င�သ�င��မ8
မ�� US$ ၁၉.၆၅သန�� �န�ဖ���ဖြဖစ��'သည�။ ရ�ခ��င�န�>န��မ�� ၀.၄၃% ဖြဖစ��'သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� အဓ�က�င�သ�င��သည���စ]ည��မ���မ�� �လ��စ�စ� က�န�6ကမ��
�စ]ည��မ���၊ ရေဆ�၀'��စ]ည��မ���၊ ခ�ည�ထည� �စ]ည��မ���၊ ��ယ�န�င��ကq��မ���၊
ဓ'�� ရေဖြ�မ6သဇ� မ���၊���န����စကv \မ���၊ က�န�ထ��� စကv \မ��� စသည���: ဖြဖြဖစ��'သည�။
၁၅၀။ ဖြမန�မ��စ�န��င�င�လ���သ�: ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� ရင��န���ဖြမN>��န��မ8
က�န��စ]ည��မ��� �င�သ�င��န��င�သည�� �မ�ဏာမ�� US$ ၁၈၂၄.၃၉သန�� ဖြဖစ��'သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� �င�သ�င��မ8မ�� US$ ၆.၂၃၂သန�� �န�ဖ���ဖြဖစ��'သည�။ ရ�ခ��င�န�>န��
မ�� ၀.၃၄%ဖြဖစ��'သည�။ အမ���ဆ����င�သ�င��ရေသ� သ�င��က�န� မ���မ�� သ�န�င��သ�မဏာ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 106 -
ရေဆ�က�လ���ရေရ��စ]ည��၊ �လ��စ�စ�က�န�6ကမ���စ]ည��မ���၊ သ�န�င�� သ�မဏာ��စ]ည��
မ���၊ ��ယ�န�င�� ကq��မ���န�င�� ရေဆ�၀'��စ]ည��မ���စသည���: ဖြဖြဖစ��'သည�။
၁၅၁။ ဖြ�မန�မ�န��င�င�၏ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ဘဏဍ�န�စ� အ��င�� သ�န�င��သမဏာ�
ရေဆ�က�လ���ရေရ��စ]ည�� �င�သ�င��မ8မ�� US$ ၂၀၇.၉၆သန�� ဖြဖစ�ပြး���၊ ဗ�ယက�နမ�
န��င�င�မ� �င�သ�င��မ8မ�� US$ ၂.၅၈သန�� �န�ဖ���သ�ဖြဖစ� သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န��မ��
၁.၂၄% ����'သည�။
၁၅၂။ ဖြ�မန�မ�န��င�င�၏ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� �လ��စ�စ�က�န�6ကမ��
�စ]ည���င�သ�င��မ8မ�� US$ ၁၄၉.၃၆သန�� ဖြဖစ�ပြး���၊ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� �င�သ�င��မ8မ��
US$ ၁.၃၄၇သန�� �န�ဖ���သ�ဖြဖစ�သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န�� မ�� ၀.၉၀% ����'သည�။
၁၅၃။ ဖြမန�မ�န��င�င�၏ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� သ�န�င�� သ�မဏာ��စ]ည��
�င�သ�င��မ8မ�� US$ ၇၂.၄၅သန�� ဖြဖစ�ပြး���၊ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� �င�သ�င��မ8မ�� US$
၁.၀၁၉ သန�� �န�ဖ���သ�ဖြဖစ�သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န��မ�� ၂.၀၁% ����'သည�။
၁၅၄။ ဖြ�မန�မ�န��င�င�၏ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ဘဏဍ�န�စ�အ��င�� ရေဆ�၀'��စ]ည��မ���
�င�သ�င��မ8မ�� US$ ၁၃၀.၂၁ သန��ဖြဖစ�ပြး���၊ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� �င�သ�င��မ8မ�� US$
၁.၇၅၅သန�� �န�ဖ���သ�ဖြဖစ�သဖြဖင�� ရ�ခ��င�န�>န�� မ�� ၁.၃၄%����'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 107 -
န�စ�န��င�င�က�န�သ�ယ�မ;ပါမ#ဏ
၁၅၅။ ဘာဏဍ#န�စ� ပါ�*က�န� သ�င�က�န�စ�စ�ရေးပါ�င�က�န�သ�ယ�မ;က�န�သ�ယ�မ;
ပါမ#ဏ ပါ��ရေးင�/လ��ရေးင�
၂၀၀၆-၂၀၀၇ ၅၈.၂၂၆ ၁၂.၈၇၉ ၇၁.၁၀၅ (+) ၄၅.၃၄၇
၂၀၀၇-၂၀၀၈ ၈၀.၁၉၂ ၁၇.၅၁၅ ၉၇.၇၀၇ (+) ၆၂.၆၇၇
၂၀၀၈-၂၀၀၉ ၃၉.၅၅၆ ၁၉.၆၅၀ ၅၉.၂၀၆ (+) ၁၉.၉၀၆
၂၀၀၉-၂၀၁၀ ၄၀.၆၅၃ ၁၉.၃၂၀ ၅၉.၉၇၃ (+) ၂၁.၃၃၃
(��ဇင�ဘ�လထ�)
မြ=မန�မ#န��င�င�တ�င� ဗ�ယက�နမ�၏ �င�န��မြမ@'ပါ�န��မ;
၁၅၆။ ဖြမန�မ�န��င�င���င� န��င�င�ဖြခ��ရင��န���ဖြမN>��န��မ8 စ�စ�ရေ�'င��မ�� ၂၀၀၈ ခ�န�စ�
��ဇင�ဘ�လက�န�ထ� အရေမရ�ကန� ရေ�2လ� ၁၅၇၀၆.၇၈၅ သန������'သည�။ ယင��
အနက� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� လ���ငန��န�စ�ခ�အ��က� အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၂၃.၆၄၉
သန��ဖ��� ရင��န���ဖြမN>��န��ထ��ပြး��� အဆင�� ၂၁��င� �ည����ရေန�'သည�။ သ�ဟ��ဠ�စ��က��� �>�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 108 -
ထ���လ���မ8လ���ငန��ရေက��ဖ�၊ လက�ဖက�၊ ရ�ဘ� စ��က��� �>�ထ���လ���မ8လ���ငန��မ���
��င�ဖြမန�မ�န��င�င�၌ရင��န���ဖြမN��န��မ8 မ���ဖြ�>လ���လ�� ရေ6က�င��သ����ရ�'သည�။
ဗ�ယက�နမ�-မြမန�မ#က�န�သ�ယ�မ;တ��မြမ@င��ရေး�ပါ�ရေးပါ�င�ရေး5#င���က�န��င��န�ကြးက�'ပါမ�
မြခင�
၁၅၇။ ဗ�ယက�နမ�စက�မ8န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�နမ� က��ယ�စ��လ�ယ�မ���န�င��
ဖြမန�မ�န��င�င�စ������ရေရ� န�င�� က.�သန��ရေရ�င��၀ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�နမ� က��ယ�စ��လ�ယ�
မ���အ6က�� ရေ�"ဆ��ရေဆ��ရေန����#�စ�ရ��က�� ၂၅-၂-၀၉ ရက�ရေန �� ၌��င�
လည��ရေက�င��၊ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊ စက�မ8န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�န၊ ����ယ၀န�
ကြက�� Mr. Nguyen Thanh Bien န�င�� ဖြမန�မ��စ������ရေရ�လ���ငန����င�မ���အ6က��
ရေ�"ဆ��ရေဆ��ရေန��မ8 �စ�ရ��အ�� ၂၇-၂-၀၉ ရက�ရေန �တ��င� လည��ရေက�င�� အသ��သ��
ဖြ�>လ���က�င���ခ#�ပြး��� ရေဆ��ရေန����#မ���သ�: န�စ� န��င�င�က�မmဏာ� (၅၀)ခန ��မ� က��ယ�စ��လ�ယ�
မ��� �က�ရေရ�က�ခ#�ပြး��� ရေဆ��ရေန����#မ���၏ ရည�ရ�ယ�ခ�က�မ�� -အ�ဆ�ယ�အဖ"#၀င�န�စ�
န��င�င�၏ စ������ရေရ�ဆက�ဆ�ရေရ� ���မ�� ����ဖြမNင��န��င�ရန� ဖြဖစ�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
၁၅၈။ ၂၇-၂-၂၀၀၉ရက�ရေန �ကက�င���ဖြ�>လ���ခ#�ရေသ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊ စက�မ8န�င��
က�န�သ�ယ�ရေရ� ၀န�ကြက��ဌ�န၊ ����ယ၀န�ကြက��န�င�� ဖြ� မန�မ��စ������ရေရ�လ���ငန����င�မ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 109 -
အ6က�� ရေ�"ဆ��ရေဆ��ရေန��ရ���င� ဖြ� မန�မ�န��င�င�န�င�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င� အ6က��
က�န�သ�ယ�ရေရ�န�င�� စ������ရေရ��.�ရေ�'င�� ရေဆ�င�ရ�က�မ8သည� စ�မ��ရည�က�န� ရေဆ�င�ရ�က�
န��င�ဖြခင�� မ���သည�က�� ရေ�"���ရရေ6က�င��၊ ထ�: ရေ6က�င�� န�စ�န��င�င�အစ���ရန�င�� လ���ငန����င�
မ��� အရေနဖြဖင�� ကြက�>��မ��ရေဆ�င�ရ�က�သင���'ရေ6က�င�� န�စ�န��င�င�အဖြ�န�အလ�န�
က�န�သ�ယ�မ8�န�ဖ���သည� ၂၀၀၈ ခ�န�စ�၌ အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၁၀၈ သန�����ခ#�ပြး��� လ�န�ခ#�
သည�� ၁၀န�စ�အ��င��အဖြမင��ဆ���အ ရေဖြ�ခအရေနသ�: ရေရ�က����ခ#�ဖြခင��ဖြဖစ�ရေ6က�င��၊
ယမန�န�စ�န�င�� န�>�င��စ�လ�င� ၁၁%အထ� �����က� ခ#�ရေ6က�င��၊ အဆ���'အ ရေဖြ�ခ အရေန
သည� ကမ7�� စ������ရေရ� က�ဆင��မ8န�င�� ဆန ��က�င�ဘက� ရလ��ရ���ဖြခင�� �င�
ဖြဖစ�ရေ6က�င��၊ ဗ�ယက�နမ�န��င�င� စက�မ8န�င�� က�န�သ�ယ�ရေရ� ၀န�ကြက��ဌ�န၊ ����ယ၀န�ကြက��မ�
ရေဆ��ရေန��ရေဖြ��6က��ခ#� သည�က�� သ����ရ�'သည�။ ထ�: အဖြ�င� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊ စက�မ8န�
င�� က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ကြက��ဌ�န၊ ����ယ၀န�ကြက��သည� န�စ�န��င�င�က�န�သ�ယ�မ8 အက� �>����စ��
ဖြဖင�� ���မ��န��က��စ�� ရေဆ�င�ရ�က�န��င� ရေရ�အ��က� စ������ရေရ����စ�န�င�� က�န��စ]ည��
ဖလ�ယ�မ8 ဆ��င�ရ� �.ည�မ8အ ရေဖြ�ခအရေနမ���က��လည�� ညN�န�>�င��ရေဆ��ရေန�� ခ#�ရေ6က�င��
သ����ရ�'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 110 -
၁၅၉။ ထ�: အ�. ဗ�ယက�နပြးမ�မန�မ��က�န�သ�ယ�ရေရ��.���# ရေက��မ��ညN�န�>�င��အစည��
အ ရေ�၀�အ�� အဆ���'ရေန � ��င��င� က�င���ခ#� ရ� န�စ�န��င�င���၀န����သ.မ���သည�
က�န�သ�ယ�ရေရ�ဖလ�ယ�မ8 အခ�င��အလမ��မ���န�င�� နည��လမ��မ���၊ အ���ခ�>��ရေရ�ဆ��င�ရ�
လ���ငန��စဥ�မ���လ�ယ�က.ရ�� ���င��ရေစရေရ�၊ ရေင�ရေ��ရေခ�မ8ဆ��င�ရ�၊ သယ�ယ. ��: ရေဆ�င�
ရေရ�ဆ��င�ရ�၊ အ�မခ�က�စ]ရ��ဆ��င�ရ�န�င�� အဖြခ��က�န�သ�ယ�ရေရ�၀န�ရေဆ�င�မ8ဆ��င�ရ�
က�စ]ရ��မ���အ�� ညN�န�>�င�� ရေဆ��ရေန��ခ#�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။ ယင��အစည��အ ရေ�၀�
��င� ဖြ�မန�မ�က��ယ�စ��လ�ယ� အဖ"#ရေခ'င��ရေဆ�င�၊ စ������ရေရ�န�င�� က.�သန��ရေရ�င��၀ယ�
ရေရ�လ8������မ8မ��� ����ဖြ�မ�င��ရေဆ�င�ရ�က�ရန� လ��အ��ရေ6က�င�� စသည�� က�စ]ရ��မ���က��
ရေဆ��ရေန��ရေဖြ��6က��ခ#�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
၁၆၀။ ယင��န�င�� ဆက�စ��၍ ၂၀၀၉ ခ�န�စ�၊ ရေဖရေဖ��၀'ရ�လ ၂၆ရက�ရေန �က ဟ��ခ� �မင��
ပြးမ�B၌ က�င��� ဖြ�>လ��� ခ#�ရေသ� ဖြ� မန�မ�-ဗ�ယက�နမ� စ������ရေရ�လ���ငန����င�မ���
ရေ�"ဆ��ရေဆ��ရေန����#��င� ဖြ� မန�မ�စ������ရေရ�လ���ငန����င��စ�ဦး�က ဖြမန�မ�စ������ရေရ�
လ���ငန����င�မ���အရေနဖြဖင�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ရေစ��က�က�န�င�� ရင��န���ဖြမN>��န��မ8
အရင��အဖြမစ� မ���အရေ�2အထ.�စ���၀င�စ��လ�က����ရေ6က�င�� ရေဖြ��6က��ခ#�သည�က��
သ����ရ�'သည�။ ယင��ရေဆ�ရေန����#အပြး��� ဖြ��ည�ရေထ�င�စ� ဖြ�မန�မ�န��င�င�က�န�သည�မ���န�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 111 -
င�� စက�မ8လက�မ8 လ���ငန����င�မ���အသင�� ��ဥကv ဌမ� ဗ�ယက�နမ� စ������ရေရ� လ���ငန��
��င�မ���အရေနဖြဖင�� ဖြ�ည�ရေထ�င�စ�ဖြမန�မ�န��င�င���င� ရေဖြမယ�လ���ငန��၊ စ�မ��အင�၊
သ�f >��င��န�င�� ခရ��သ��� လ���ငန�� ကဏဍ��: ခ��င� လ�ရေရ�က�ရင��န���ဖြမ>��န��ရန� ဖ���
ရေခ2ခ#� ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
ရေး2� 3အလ#အလ#ရေးက#င�မ&#
၁၆၁။ ဖြ�မန�မ�န��င�င�၏ လယ�ယ�ကဏဍ၊ သစ�ရေ��ကဏဍ၊ ရေရလ���ငန��ကဏဍစသ
ည��က�န�စည� က�န�သ�ယ�မ8 ဆ��င�ရ�အလ��အလ�မ��� က��ရေလ�လ�6ကည���'က FAO
စ�ရင��မ���အရ ၂၀၀၇ ခ�န�စ���င� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ရေဖြ��င�� �င�သ�င��မ8မ�� �န�ခ� �န�
၅.၃သ�န��၊ �န�ဖ���အ��ဖြ�ဖင�� US$ ၁၂၉သန��ဖ��� �င�သ�င�� ထ��ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�'
သည�။ သ�: �'၍ ဖြမန�မ�န��င�င�အရေနဖြဖင�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�: ယခ�ထက� ရေဖြ���င��က�� ����
ခ� #a�င���: န��င�မည�� အလ�� အလ�မ������ရေ6က�င�� သ���သ��ရ�'သည�။ FAO စ�ရင��
မ���အရ ဗ�ယက�နမ� န��င�င� အရေနဖြဖင�� ကqန��သစ�လ���က�� ဖြ� �ည��မ�� �င�သ�င��မ8မ��
၂၀၀၇ ခ�န�စ���င� US$ ၅၄ သန��ဖ��� ဖြဖစ�ရေ6က�င�� ရေလ�လ�ရေ�"���ရသဖြဖင�� ကqန��
သစ�လ����င���: ဖြဖြခင��သ�မက ဖြ�မန�မ�န��င�င���င� �ရ�ရေဘ�ဂျစက�ရ���ည� ရေဆ�က� ပြး���
က�န�ရေခ�� ဖြ�>လ���က� ����ခ� # �� �င���: န��င�ရေရ� �.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က�န��င�မည��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 112 -
အလ��အလ� ���ရေ6က�င�� သ���သ�� ရ�'သည�။ အ�ဆ�ယ� အဖ"#၀င�မ��� အရေနဖြဖင��
AFTA အစ�အစဥ�အရ အ�ဆ�ယ� Product အဖြဖစ� သ��မ��� န��င�မည�ဖြဖစ�ရ� အ�ဆ�
ယ�န��င�င�မ��� သ�: လည�� ရေက�င��၊ အ�ဆ�ယ� ရေဆ��ရေန��ဖက�န��င�င�မ��� ဖြ�ဖစ� ရေသ� အ�
ဆ�ယ�-�ရ���၊ အ�ဆ�ယ�-က��ရ��ယ��၊ အ�ဆ�ယ�-ဂျ��န� FTA မ���အရ အခ�န�
ရေလ[��ရေ�' � သက�သ� ခ�င�� မ���ရ���န��င� မည�ဖြဖစ� သဖြဖင�� အလ��အလ�ရေက�င��ရေသ�
ကဏဍ�စ�ရ��အဖြဖစ� သ���သ��ရ�'သည�။ ထ�: အဖြ�င� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� နည���ည�မ���
က�� ရယ.န��င�ဖြခင��၊ မ�မ�န��င�င�အ��င�� စက�ရ�� �ည�ရေထ�င��'က အလ���အက��င�အခ�င��အ
လမ��မ��� ��င��လန��လ�မည�ဖြဖစ�ရေ6က�င�� သ���သ��ရ����'သည�။
၁၆၂။ ITC စ�ရင��မ���အရ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ရေရထ�က��စ]ည�� (Fisheries)
�င���: ခမ8သည� Top Ten စ�ရင��ဝင�၊ အမ���ဆ��� �င���: သည�� က�န�စည�ဖြဖစ��'သည�။
သ�: �'၍ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�: ရေရထ�က� �စ]ည�� ���မ������ခ� #a �င���: န��င�မည��အလ��အလ�
နည���'�ရေ6က�င�� သ���သ��ရ�'သည�။ သ�: ရ���င� အရေအ�ခန�� စက�ရ���ည�ရေဆ�က�
ဖြခင��၊ နည���ည��.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က�ဖြခင��၊ င'���ဇ�န� (Processed
Food)ထ���လ��� ဖြခင�� မ���က�� �.�ရေ�'င�� ရေဆ�င�ရ�က�န��င�ရန� အလ��အလ�မ������
မည� ဟ� သ���သ��ရ�'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 113 -
၁၆၃။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� ဖြမန�မ�န��င�င�၏ �င�သ�င��မ8မ���မ�� �စ�န��င�င�လ����င�သ�င��
မ8မ���၏ ၁.၂ %ဝန�� က�င�ခန �� သ����ရေနရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�'သည�။ ရေယဘ�ယ�အ��ဖြဖ
င�� ဗ�ယက�နမ��စ]ည��မ���မ�� အရည�အရေသ�� ရေက�င��မ�န�ဖြခင��။ ရေစ��န�>န��သင���င��
ဖြခင��မ������ရေသ��လည�� မ�မ�န��င�င�မ� ၀ယ�ယ.သ.မ���၊ စ��သ���သ.မ���အ6က�� သ����မ8
နည��ပြး���၊ က�န� �င�သ�င�� သ.မ���အရေနဖြဖင��လည�� လ���ငန����င�အခ�င��ခ�င��
အဆက�အသ�ယ�အ��နည�� ဖြခင��၊ ဘဏာ�ရေင�လT#စနစ� (Backing Arrangement)မ���
ဖြခင��၊ ���က�ရ��က�ရေလယ�ဥ�၊ သ ရေ�ဘZ�မ���ဖြခင����: ရေ6က�င��လည�� က�န�သ�ယ�မ8
�မ�ဏာနည���'�ရေနဖြခင��ဖြဖစ�ရေ6က�င�� သ���သ��ရ�'သည�။ ဘဏာ�န�င�� ��: ရေဆ�င�ရေရ�
ကဏဍမ��� န�စ�န��င�င�အ6က�� ရေက�င��မ�န� �'က က�န�သ�ယ�မ8ဆ��င�ရ� အလ��အလ�မ���
�����က�လ�မည�ဟ� ရေလ�လ� သ����ရ�'သည�။
၁၆၄။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�န�င�� ဝန�ရေဆ�င�မ8ကဏဍဆ��င�ရ�မ�����င� �.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က�
န��င�မည��အလ�� အလ�အရေန ဖြဖင�� ဆက�သ�ယ�ရေရ�န�င�� ICT နည���ည�ဆ��င�ရ�မ���က��
ရ�န����ဆ��င�ဘ� စ�������င� �.�ရေ�'င�� ရေဆ�င�ရ�က�န��င�မည�� အလ��အလ�မ������
�'သည�။ ဖြမန�မ�န��င�င�၏ ဆက�သ�ယ�ရေရ�ဝန�ကြက�� ဌ�နန�င�� ဗ�ယက�နမ� န��င�င��� � VIETEL
န�င�� ဖ��င�ဘ�ရေကဘယ�ခ� ���ဆက�ဖြခင��န�င�� VMPT က�မXဏာ�န�င�� ဝမ����-��ခ� �လ���-မ��o �
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 114 -
လ�ဆက�ရေ6က�င�� ဆက�သ�ယ�ရေရ� မ���က�� ရေဆ�င�ရ�က�ရန� လက�မ���ရေရ�ထ���
ရေဆ�င�ရ�က� ထ��ပြး���ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။ Internation Roaming စ��လ�ဥ��၍
�.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က�ရန� ဖြမန�မ�� ဆက�သ�ယ�ရေရ�လ���ငန��န�င�� VIETEL က�မXဏာ���:
ညN�န�>�င��ဆ#ဖြဖစ�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။ ဖြမန�မ�န��င�င� အရေနဖြဖင�� အ�ဆ�ယ���င�
Telecommunication ကဏဍဆ��င�ရ� ၀န�ရေဆ�င�မ8က�� ရေဖြ�ဖရေလ���မ8မ��� က�� က
ဝ��မ��� အဆင��ဆင��ရေဖြဖရေလ���ရေ��ပြး���ဖြဖစ�ရ� အ�ဆ�ယ�န��င�င� �စ�န��င�င�ဖြဖစ�ရေသ�
ဗ�ယက�နမ� အရေနဖြဖင�� ဤကဏဍ��င� �.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က�န��င�မည�� အလ��အလ�မ���
���ရေနရေ6က�င�� ရေလ�လ� သ����ရ�'သည�။
၁၆၅။ က�န�သ�ယ�မ8ဖြမNင���င�ရန�အ��က� ဘဏာ�လ���ငန��ဆ��င�ရ� ဝန�ရေဆ�င�မ8ကဏဍ
(Banking Services) မ�� အရေရ��'ရေသ� ကဏဍ�စ�ခ�ဖြဖစ��'သည�။ ဖြမန�မ�န��င�င�
��င� ၁၉၈၈ ခ�န�စ�မ� ၂၀၀၃ ခ�န�စ� ၀န��က�င�အထ� ဖြ�ည���င�� ��ဂျHလ�ကဘဏာ�မ���ဖ�င���
လ�စ�ရေဆ�င�ရ�က�ဖြခင��၊ ဖြ�ည��ဘဏာ�မ���၏ က��ယ�စ��လ�ယ�ခ�#ရ��မ��� ဖ�င��လ�စ�ဖြခင��မ���
က�� ခ�င��ဖြ�> ခ#�ရေသ��လည��၊ အရေ6က�င��အမ� �>�မ� �>�ရေ6က�င�� ဆက�လက� ခ�င��ဖြ�>ဖြခင��မ���ခ#�
�'။ ယခ� အခ' ဗ�ယက�နမ�န��င�င�အရေနဖြဖင�� ဖြမန�မ�န��င�င���င� ဘဏာ�က��ယ�စ��လ�ယ�ရ�� �ခ�#
ဖ�င��လ�စ�လ��ရေ6က�င�� သ����ရ�'သ ဖြဖင�� ဤဘဏာ�လ���ငန��ဝန�ရေဆ�င�မ8 ကဏဍ��င�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 115 -
�.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က� န��င�မည��အလ��အလ����ရေ6က�င�� သ���သ�� ရ����'သည�။
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� ဘဏာ�က��ယ�စ��လ�ယ�ရ�� � (Representative Office)ဖ�င��လ�စ�
ရေဆ�င�ရ�က� ဖြခင��ဖြဖင�� န�စ�န��င�င�အ6က��ဘဏာ�လ���ငန�� ဆ��င�ရ�မ��� ���မ��လ�ယ�က.စ��
ရေဆ�င�ရ�က�န��င�မည�ဖြဖစ�သဖြဖင�� က�န�သ�ယ�မ8ဆ��င�ရ� ရေင�ရေ��ရေင�ယ.လ���ငန��မ��� ���မ��
အဆင� ရေဖြ�� ရေခ��ရေမ"လ�မည�ဖြဖစ��'သည�။ သ�: ဖြဖြဖစ��'၍ Banking and Financial
Services ��င� �.�ရေ�'င�� ရေဆ�င�ရ�က� န��င�မည��အလ��အလ�မ������ရေ6က�င��
သ���သ��ရ�'သည�။
၁၆၆။ က�န�သ�ယ�မ8ဖြမNင���င�ရေရ�အ��က� အရေရ��'ရေသ� အဖြခ��ကဏဍ�စ�ရ��မ��
��: ရေဆ�င�ရေရ�ဝန�ရေဆ�င� မ8 ကဏဍဖြဖစ��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�န�င�� Shipping
Services �င�လယ�ရေရရေ6က�င����: ရေဆ�င�ရေရ� �.�ရေ�'င�� ရေဆ�င�ရ�က�ဖြခင��ဖြဖင��
က�န�စည�သယ�ယ.��: ရေဆ�င�ဖြခင��မ��� ���မ��အဆင� ရေဖြ��လ�မည�ဖြဖစ�ပြး���၊ က�န�သ�ယ�မ8 ဖြမN
င���င� ရေရ�အ��က� အရေထ�က�အက.ဖြဖစ�န��င�မည�ဖြဖစ��'သည�။ ထ�: ဖြဖြ�င� ဗ�ယက�နမ�
န��င�င�အရေနဖြဖင�� ���က�ရ��က�ရေလရေ6က�င�� �� �သန��ဖြခင��က��လည�� စ����'၀င�စ��လ�က����
ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� ဖြမန�မ�န��င�င� သ�: ခရ��သ��� ရ���င�
ဘန�ရေက�က�(သ�: )စင�က��. မ��စ� ဆင��လ�ရေရ�က�ရသဖြဖင��ခရ��သ���လ� စရ���မ��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 116 -
အဖြခ��အ�မ�န��ခ�င�� န��င�င� မ���န�င�� ယ�ဥ�လ[င� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ��မ���အ��က� စရ���
���လ[က����သည��အဖြ�င� က�န��စ]ည��မ���အ�� ရေလရေ6က�င�� မ� �င�သ�င���င���: ရန�
အခက�အခ# �စ�ခ� ဖြဖစ�လ[က����သဖြဖင�� ဖြမန�မ�န��င�င�သ�: ���က�ရ��က�ရေလရေ6က�င��
�� �သန��ရေဖြ��ဆ�# ရန�ညN>�န�>�င��စ�စဥ�လ[က�����'သည�။ န�စ�န��င�င�အ6က�� ရေလရေ6က�င��
သ���လ�မ8 လ�ယ�က.ရေခ��ရေမ"လ�လ[င� ဖြမန�မ�� ခရ��သ���လ���ငန�����မ�������က�လ�န��င�
သည��အဖြ�င� န�စ�န��င�င�ရေလရေ6က�င��က�န�သ�ယ�မ8မ�� ���မ�������က�လ� မည�မ�� အမ�န�
ဖြဖစ� �'သည�။ ဗ�ယက�နမ� ရေလရေ6က�င��လ��င����င�ရေလယ�ဥ� စ�စ�ရေ�'င�� (၅၇) စ��ခန ���� �
ပြး���ရေလယ�ဥ�စ��ရေရ ����ဖြမNင��ရန� စ�စဥ�လ[က�����'သည�။ ဗ�ယက�နမ�ရေလရေ6က�င��
လ��င��၏ အဖြမ��သ������န�စ����မ�� အဖြ�ည�ဖြ�ည�ဆ��င�ရ� ခရ��သည�မ��� ထ�မ� ရ���ရေ6က�င��
သ����ရ�'သည�။
၁၆၇။ ဗ�ယက�နမ�-ဖြမန�မ� ���က�ရ��က�ရေလရေ6က�င��လ��င��ရေဖြ��ဆ�#ဖြခင��အ��ဖြဖင��
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သ�: လ�ရေရ�က� ရေသ� ခရ��သည�မ��� န��င�င�ဖြခ�� ရင��န���ဖြမN��န��မ8
မ���သည� ဖြမန�မ�န��င�င� သ�: လ� ရေရ�က�လည����ရေလ� လ� 6ကည��မဘရ8 န��င�ပြး��� ခရ��သ���
လ���ငန��မ���အဖြ�င� ရင��န���ဖြမN��န��န��င�မ8 အခ�င��အလမ��မ���အ��ရေလ�လ�သ����ရဖြခင��
အ�� ဖြဖင��ရေ�သ��င�� လ���အ��ခ သက�သ�ရေသ� ဖြမန�မ�န��င�င���င� ရင��န���ဖြမN�� န��မ8
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 117 -
ဖြ�>လ���ရန� စ����'ဝင�စ�� မ8 ���လ�န��င��'သည�။ ထ�: အဖြ�င�ရေလရေ6က�င��မ� က�န�သ�ယ�မ8
ဖြ�>န��င�ရေသ� က�န��စ]ည��မ���အ�� ���က�ရ��က� �င���: /�င�သ�င��မ8 ဖြ�>ဖြခင��ဖြဖင��
အခ� �န�က�န� သက�သ�ဖြခင�� အက� �>� ရေက��ဇ.�က�� ရ���မည�ဖြဖစ��'သည�။ ACMECS န�င��
GMS အဖ"#၀င� န��င�င�မ���အ��င�� Four Counties one destination အစ�အစဥ�
မ���အရ ကမ7�လ�ည��ခရ��သ���မ���အ�� ဆ�# ရေဆ�င�န��င�မည�ဖြဖစ��'သဖြဖင�� ဗ�ယက�နမ�
ရေလရေ6က�င��လ��င��မ� ����ခ� #a �� �သန��ဖြခင�� အဖြဖစ� ရန�က�န�-ဟန��>င�� ခရ��စဥ�က��
၂၀၁၀ခ�န�စ� မ��လ (၂) ရက�ရေန �ကစ�င� ရေဖြ��ဆ�#န��င�ခ#��'သည�။ ဖြ� မန�မ��
ရေလရေ6က�င�� န�င��လည�� ဖက�စ���� �သန��၍ ခရ��စဥ�သစ�မ��� ����ခ� #aဖြခင��ရေဆ�င�ရ�က�
န��င�မည�� အလ��အလ�မ���စ�� ���ရေ6က�င�� သ���သ�� �ပြးင��အ���'သည�။
၁၆၈။ �ဖန� ဗ�ယက�နမ�-ဖြ�မန�မ� က�န�သ�ယ�မ8အရေနအထ��က�� အက#ဖြဖ��ရ���င�
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ဖြ� မန�မ�န��င�င�သ�: အဓ�က�င�သ�င��ရေသ� ဖြ� �ည��န��င�င�မ���
အနက� အဆင��(၁၆)��င� ���ရေနပြး��� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�မ� က�န��စ]ည�� ၀ယ�ယ.မ8��င� ဖြ�မန�
မ�န��င�င�သည� အဆင�� (၁၁)��င����ရေ6က�င�� ရေလ�လ�သ����ရ�'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�
၏ က�မXဏာ�အ���စ�ကြက��မ���ဖြဖစ�သည�� Petro Vietnam န�င�� Viettel က�မXဏာ�
မ���သည� ဖြမန�မ�န��င�င�ရေစ��က�က���င� စ������ရေရ�လ���ငန��မ��� စ�င�၀င�ရေရ�က�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 118 -
လ���က��င�လ�က����သည��အ�. ၂၀၀၈ ခ�န�စ�၊ ဗ�ယက�နမ�- ဖြ� မန�မ� အဖြ�န� အလ�န�
က�န�သ�ယ�မ8�န�ဖ���သည� ၂၀၀၇ ခ�န�စ�ထက� (၁၁%)���မ�� �����က� ခ#�ပြး��� �န�ဖ���အ��
ဖြဖင�� အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၁၀၈.၂ သန��အထ� �����က�ရ���ခ#�ရေ6က�င�� သ����ရ�'သည�။
၁၆၉။ သ�: ရေသ��လည�� ၂၀၀၉ ခ�န�စ� �ထမန�စ�လ���အ��င�� န�စ�န��င�င�
အဖြ�န�အလ�န� က�န�သ�ယ�မ8 �မ�ဏာသည� အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၅.၇ သန��အထ�သ� ���
ခ#�ပြး��� ယမန�န�စ�အလ���.က�လန�င�� န�>�င��ယ�ဥ��'က ၇၆.၂ ရ�ခ��င�န�>န��က�ဆင��သ���
သည�က�� ရေ�"���ရ�'သည�။ ယင��သ�: က�ဆင��သ���ရြရခင�� အဓ�က အရေ6က�င��ရင�
အရင��ခ�မ�� ကမ7��စ������ရေရ�အက���အ�ည�� မ���၏ ဂျယက�ရ��က�ခ��မ8ရေ6က�င��ဖြဖစ�
ပြး��� လက���� အရေနအထ����င� န�စ�န��င�င� စ������ရေရ�အရင��အဖြမစ�မ���အ�� စ�မ��အ��ဖြ�
�ည�� အသ��� ခ�ရေဆ�င�ရ�က�န��ပြးင�ခင�� မ���ရေသ�ဘ#၊ အထ.�သဖြဖင�� စ��က��� �>�ရေရ�၊
သစ�ရေ��ကဏဍ၊ အ၀��အထည�န�င�� အထည�လ���၊ အ�လက�ထရေရ�နစ�၊ လ[��စစ�
�စ]ည��မ��� ရေဆ�၀'�န�င�� ရေဆ�ရ��ရေဆ�ခန��သ��� က�ရ�ယ�မ���၊ လ.သ���က�န��စ]ည��မ��� စ
သည��ကဏဍ��: ခ��င� �.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က�မ8 ���မ������ဖြ�မ�င��ရေဆ�င�ရ�က�သ���ရန� လ��အ��
ရေ6က�င�� ယ.ဆ�'သည�။
မြမန�မ#-ဗ�ယမ�နမ� က�န�သ�ယ�မ; 5က�5�ရေး�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 119 -
၁၇၀။ (က) န�စ�န��င�င�သ��မန�ဆက�ဆ�ရေရ� - ၂၈-၅-၁၉၇၅
စ�င�သည��ရေန �
(ခ) န�စ�န��င�င�က�န�သ�ယ�ရေရ�သရေဘ��. - ၁၃-၅-၁၉၉၄(ရန�
က�န�ပြးမ�B)
စ�ခ�>��ခ�>��သည��ရေန �
(ဂျ) န�စ�န��င�င�က�န�သ�ယ�ရေရ��.���#ရေက��မ��ဆ��င�ရ� - ၆-၅-၂၀၀၂
(ရန�က�န�ပြးမ�B)
န��လည�မ8စ�ခqန�လT� လက�မ���ရေရ�ထ���သည��ရေန �
(ဃ) ဖြမန�မ�-ဗ�ယက�နမ� က�န�သ�ယ�ရေရ� - ၇-၁၀-
၂၀၀၂ (ဟန��>င��ပြးမ�B)
�.���#ရေက��မ��အစည��အ ရေ�၀� (�ထမအကြက�မ�)
(င) ဖြ�မန�မ�-ဗ�ယက�နမ� က�န�သ�ယ�ရေရ� - ၂၂-၁၂-
၂၀၀၃ (ရန�က�န�ပြးမ�B)
�.���#ရေက��မ��အစည��အ ရေ�၀� (����ယအကြက�မ�)
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 120 -
(စ) ဖြ�မန�မ�-ဗ�ယက�နမ� က�န�သ�ယ�ရေရ� - ၄-၁၁-
၂၀၀၅ (ဟန��>င��ပြးမ�B)
�.���#ရေက��မ��အစည��အ ရေ�၀� (���ယအကြက�မ�)
(ဆ) ဖြ�မန�မ�-ဗ�ယက�နမ� က�န�သ�ယ�ရေရ� - ၁၂-၁-
၂၀၀၇ (ရေနဖြ�ည�ရေ���)
�.���#ရေက��မ��အစည��အ ရေ�၀� (စ���o အကြက�မ�)
(ဇ) ဖြ�မန�မ�-ဗ�ယက�နမ� က�န�သ�ယ�ရေရ� - ၂၇-၂-
၂၀၀၉ (ဟန��>င��ပြးမ�B)
�.���#ရေက��မ��အစည��အ ရေ�၀� (����ယအကြက�မ�)
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 121 -
အခန� (၉)
န�ဂး��န�င��သ��သပါ�ခ&က�
အသ��စ��တ�န�င��တ��င�မြပါညး�ဝါင�ရေးင�အခ& �' ရေးတG2� �ခ&က�မ&#
၁၇၁။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ ရရေင�န�င�����င��ဖြ�ည�ဝင�ရေင�အခ� �>� (revenue-to-GDP
ratio) သည� ၁၉၉၈ ခ�န�စ���င� (၁၉.၉) ရ�ခ��င�န�>န�����ခ#�ရ�မ� ၁၉၉၉ခ�န�စ���င�
(၁၈.၃) ရ�ခ��င�န�>န��သ�: က�ဆင��ခ#��'သည�။ ထ�: ရေ6က�င�� ဘဏဍ�ရေရ�လ��ရေင�ဖြ�မ8
(deficit) သည� ၁၉၉၈ ခ�န�စ���င� (၂.၆)ရ�ခ��င�န�>န�����ခ#�ရ�မ� ၁၉၉၉ ခ�န�စ���င�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 122 -
(၂.၈)ရ�ခ��င�န�>န��သ�: �����က�ခ#�သည�။ယင��လ��ရေင�ဖြ�မ8အ��လ���က�� ဖြ�ည��ဇ�စ�ဖြမစ�
မ���မ�ရ���ရေသ� ရေင�ရေ6က�မ���ဖြဖင�� ဖြဖည��ဆည��ခ#�ဖြခင��ဖြဖစ��'သည�။စ�စ�ရေ�'င��ရရေင�
��င�အခ�န�ရရေင�မ���၏�'ဝင�မ8မ�� ၁၉၉၅ ခ�န�စ���င� (၇၉.၄) ရ�ခ��င�န�>န�����ခ#�ရ�မ�
၁၉၉၉ ခ�န�စ���င� (၈၃.၃) ရ�ခ��င�န�>န��သ�: ဖြဖြမင���က�ခ#��'သည�။ အခ�န�မ�ရရေင�အမ���စ�
က�� က�န�သ�ယ�ခ�န�၊ လ���ငန��ခ�န�န�င��ထ��ဆင�������န�ဖ���ခ�န� (VAT) ��: မ� ရေက�က�ခ� ရ���
�'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� အ�ဆ�ယ�လ���လ��ရေသ�က�န�သ�ယ�ရေရ�ဆ��င�ရ�
သရေဘ��.ည�ခ�က� (AFTA) အရ က�န�သ�ယ�ခ�န�မ��� ရေက�က�ခ� ဖြခင�� က�� ရေလ[��ခ�
ရေက�က�ခ�လ�က�����'သည�။
၁၇၂။ အသ���စရ���န�င�����င��ဖြ�ည�ဝင�ရေင�အခ� �>� (expenditure-to-GDP ratio)
သည� ၁၉၉၅ ခ�န�စ� ��င� ���င��ဖြ�ည�ဝင�ရေင�၏ (၂၄.၁)ရ�ခ��င�န�>န��မ� ၁၉၉၉��င�
(၂၁.၂) ရ�ခ��င�န�>န��သ�: က�ဆင��ခ#��'သည�။ ဤ��င� သ�မ�န�အသ���စရ��� (current
expenditure ) မ� ရေင�လ���ရေင�ရင��အသ���စရ��� (capital expenditure) သ�:
ရေရT aရေဖြ��င��သ���စ�#မ8မ������ခ#��'သည�။ ၁၉၉၅ ခ�န�စ�မ� ၁၉၉၉ ခ�န�စ���င� သ�မ�န�
အသ���စရ���သည� (၁၈.၆) ရ�ခ��င�န�>န��မ� (၁၃.၃) ရ�ခ��င�န�>န��သ�: က�ဆင��ခ#�
ရေသ��လည�� ရေင�လ���ရေင�ရင�� အသ���စရ���မ�� (၅.၅) ရ�ခ��င�န�>န��မ� (၇.၉) ရ�ခ��င�န�>န��
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 123 -
သ�: ဖြဖြမင���က�ခ#��'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ဘဏဍ�ရေရ�န�င�� ရေင�ရေ6က�ရေ�2လစ�မ���
ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ဖြခင��ရေ6က�င�� အလ�န�အမင��ရေင�ရေ6က�ရေဖ�င����ဖြခင�� ရေလ���နည��
သ���ရေသ��လည�� န��င�င����င� လ���ငန��မ��� ၏န��င�င����င�မဟ���ရေသ�ကဏဍမ�����င�
အသ���စရ��� သ���စ�#မ8အခ� �>�အစ��မ���ဖြ���ရေနရေ6က�င�� ဆန��စစ� ရေ�"���ရ�'သည�။
သ��သပါ�ခ&က�
၁၇၃။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သညး�ရေးအ#က�ရေးဖး$မြပါပါ�အခ&က�မ&#ရေး<က#င�� ရေးအ#င�မြမင�ခ(�
မြခင� မြဖးစ�ရေး<က#င� ရေးလ�လ# ရေးတG2� �� ပါ�သညး�။
(က)အစ���၏လ��က�ရေးလ&#ညး�ရေးထား�2� �ရေးသ#စ�ပါ�#ရေး�မြပါ'မြပါင�ရေးမြပါ#င�လ(မ;မ�
ဝါ�ဒါ၊
(ခ) န��င�င����င�စ������ရေရ�လ���ငန��မ���အ�� ��ဂျHလ�ကသ�: လT#ရေဖြ��င��လ���က��င�
ခ�င�� ရေ��ဖြခင��၊
(ဂး) အစ���မ�စ������ရေရ�လ���ငန��မ���၏���င�ဆ��င�ခ�င��မ���အ��
အက�အက�ယ�ရေ�=မြခင�၊
(ဃ)က�န�ထ���လ���မ8�����က�ရေရ�အ��က� ရေထ�က����ရေရ�ရေခ��ရေင�မ���
ထ���ရေခ��ဖြခင��၊
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 124 -
(င) န��င�င�မြခ#တ��က�ရ�� က��င�န��မြမ@ပါ�န��မ;က��အ#ရေးပါမြခင�၊
(စ) က�န�သ�ယ�မ;လ8င�မြမန�ရေးခ&#ရေးမGရေးစရေး�အတ�က� 2�င�လင�လ�ယ�က�ရေးသ#
လ�ပါ�ထား��လ�ပါ�နညး�မ&#
ရေးမြပါ#င�လ(ခ&မ�တ�မြခင�၊
(5)န��င�င�သမ&၏စ�တ�ဓါတ�ရေးကင�မ�န�မြခင�၊
အစ���၏လ��က�ရေးလ&#ညး�ရေးထား�2� �ရေးသ#စ�ပါ�#ရေး�မြပါ'မြပါင�ရေးမြပါ#င�လ(မ;မ�ဝါ�ဒါ
၁၇၄။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ရေK�က�က�က��ခ�>��က��င�ရေသ� စ������ရေရ�စနစ�မ�
ရေK�က�က�က�� လ���လ��ခ�င��ဖြ�> ရေသ� စ������ရေရ�စနစ�သ�: ရေဖြ��င��လ#ရေဆ�င�ရ�က�ခ#��#
(ရေဆ�င�ရ�က�လ�က����ရေသ��လည��) သဘ�ဝ သယ�ဇ�� ရ���မ8၊ သဘ�ဝရေဘ�
အနfရ�ယ�မ���၊ နည���ည��င�သ�င��မ8၊ လPအရင��အန����ည�ရေဆ�က�မ8၊ ခ�မ��� ထ��
သည��ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ရေရ� ရေ�2လစ�မ���အ�� အမ�န�လ��က�န�က�င��သ���မ8န�င�� အစဥ��
စ��က�အရေက�င� အထည� ရေဖ�� ရေဆ�င�ရ�က�မ8၊ ဖြ�ည��န��င�င� အခ� �B၏စ������ ရေ�ရ�အရ
ဟန �����မ8န�င��က�န�သ�ယ�ရေရ�စ��ဆင��မ8 အဟန ��အ��� နည��ဖြခင��၊ မ���ဖြခင����:ရေး<ကင��
အ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအတ��တက�မ;က�� အရေးန�င��အယ�က�မြဖးစ�ရေးစ ခ(�ရေးသ#�လညး� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏စ������ရေရ�
ရေ�2လစ�မ���၊ စ������ရေရ�ရေ�2လစ�မ���က�� အရေက�င�အထည�ရေဖ��သည�� မဟ�ဗ�\ဟ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 125 -
န�င��နည��ဗ�\ဟ�မ���၊ ရေ�2လစ�ရည�မ�န��ခ�က� မ���န�င�� ဥ�ရေ�၊ စည��မ�ဥ��စည��ကမ��
မ���က�� ရေလ�လ�ရ���င� ဗဟ��စ�မ�က�န��ခ� စ������ရေရ�စနစ�က��က�င��သ���သည� ဖြဖစ�ရေစ၊
ရေK�က�က�စ������ရေရ�စနစ�က�� က�င��သ���သည�ဖြဖစ�ရေစ အစ���ရ၏ အခန��ကဏဍသည�
လ�န�စ�� အရေရ�ကြက��ရေ6က�င�� ဦး�စ��သ���သ��ရေ�"���ရ�'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏
စ������ရေရ�ဖ"�ဖြးပြးဖ�>������က�မ8က�� ရေဆ�င�6ကဥ��ရ���င� အဓ�ကက� ရေသ� မကv ရ��
စ������ ရေ�ရ�ရေ�2လစ�ဖြဖစ�သည�� ရေင�ရေ6က� ရေ�2လစ�၊ န��င�င�ဖြခ�� ရေင�လ#လ�ယ�န�>န��
ရေ�2လစ�န�င�� ဘဏဍ�ရေရ� ရေ�2လစ�မ���က�� ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ဖြခင��အ��ဖြဖင��
လည��ရေက�င��၊ အခ�န�ဖြ�>ဖြ�င� ရေဖြ��င��လ# ဖြခင�� ရေ�2လစ�၊ ��ဂျHလ�ကသ�: လT#ရေဖြ��င��ဖြခင��
ရေ�2လစ�န�င��ရေက�င��မ�န�ရေသ�လ���ငန��စ�မ�အ���ခ�>��မ8ရေ�2လစ�မ���က�� ဖြ�င�ဆင�
ခ�မ���၍လည��ရေက�င��၊ က�န�သ�ယ�ရေရ�လ���လ��ခ�င��ဖြ�>ရေသ�ရေ�2လစ�၊ ဖြ�ည��
���က�ရ��က�ရင��န���ဖြမN>��န��မ8က��အ��ရေ��ရေသ�ရေ�2လစ�န�င�� န��င�င�စ�� အဖ"#အစည��မ���န�င��
�.�ရေ�'င�� �'ဝင�ရေဆ�င�ရ�က�သည�� လ���ရေဆ�င�ခ�က�မ��� ဖြဖင��လည��ရေက�င�� စ�င�ခ#�
ဖြခင�� ဖြဖစ��'သည�။
၁၇၅။ အထက��'ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ရေရ�မ���က�� IMF, WB န�င�� ADB ��: က#�သ�:
ရေသ� န��င�င�စ��အဖ"#အစည��မ��� (သ�: မဟ���) စက�မ8အရင����င�န��င�င�မ���ထ�မ�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 126 -
အက.အည�မ�'ဘ# ရေဆ�င�ရ�က�ခ#�ဖြခင��ဖြဖစ��'သည�။ အဆ���' ဖြ�>ဖြ�င� ရေဖြ��င��လ#
ရေရ�၏ အက� �>�ဆက�မ���မ�� ၁၉၈၆ ခ�န�စ���င� (၄၇၈)ရ�ခ��င�န�>န�����ခ#�ရေသ�
ရေင�ရေ6က�ရေဖ�င����မ8သည� ၁၉၉၀ ခ�န�စ���င� (၆၇) ရ�ခ��င��န�>န��သ�: က�ဆင��ခ#�ဖြခင��၊
၁၉၈၆ခ�န�စ���င� �န�သန��ရေ�'င�� (၁၈.၄) �န����ခ#�ရေသ� စ��န��ရ�ကO�ထ���လ���မ8
သည� ၁၉၉၅ ခ�န�စ���င� �န�သန��ရေ�'င�� (၂၁.၅)�န�သ�: ဖြမင���က�ခ#�ဖြခင��န�င�� ၁၉၈၇
ခ�န�စ���င� �����က�မ8န�>န�� (၂.၇)ရ�ခ��င�န�>န�����ခ#�ရေသ� ���င��ဖြ�ည�ဝင�ရေင������က�မ8
န�>န��သည� ၁၉၈၉ ခ�န�စ���င� (၇.၁)ရ�ခ��င�န�>န��သ�� �������က�ခ#�ဖြခင����: ဖြဖြဖစ��'သည�။
၁၉၉၂ ခ�န�စ� ဖ"#စည�����အရေဖြခခ�ဥ�ရေ�သစ�က ဖြ�ည���င��၊ ဖြ�ည��လ���ငန����င�မ���
အ�� ��န��အ��န�င��ယ��6ကည�မ8က��ရေ��ဖြခင��န�င�� ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ရေရ�အစ�အစဥ�မ���က
GDP က�� ဆက�လက������က�ရေစမည�ဖြဖစ�ရေ6က�င�� ADB က ရေဟ�က�န��ထ���ခ#�
�'သည�။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည�
န��င�င����င�မဟ���ရေသ�ကဏဍ၏ (���င��ဖြ�ည�စ������ရေရ������က�မ8��င�) အထ.�အရေရ�
�'���က�� အသ�အမ���ဖြ�>ခ#�ပြး��� န��င�င�ဖြခ��ရင��န���ဖြမN>��န��သ.မ���က��လည�� အ��ရေ��ခ#�
�'သည�။
န��င�င�ပါ��င�စ�ပါ�#ရေး�လ�ပါ�ငန�မ&#အ# ပါ�ဂးSလ�ကသ�* လT(ရေးမြပါ#င�လ�ပါ�က��င�ခ�င�� ရေးပါမြခင�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 127 -
၁၇၆။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� န��င�င����င�စ������ရေရ�လ���ငန��မ���အ�� ��ဂျHလ�ကသ�:
လT#ရေဖြ��င��လ���က��င�ခ�င�� ရေ��ဖြခင��သည� အစ���ရ၏ ��ဂျHလ�ကဦး�ရေဆ�င�ရေသ� ဖ"�ဖြးပြးဖ�>�မ8
မဟ�ဗ�\ဟ���င� အဓ�ကက�ရေသ�အခ�က��စ�ခ�က� ဖြဖစ��'သည�။ ထ�: အဖြ�င� ���မ��
လ���လ��ရေသ� က�န�သ�ယ�ရေရ�န�င�� ဖြ�ည��ရင��န���ဖြမN>��န��မ8ရေ�2လစ�မ���က�� ���မ��က�ယ�
ဖြ�န ��ရေသ� မကv ရ��စ������ရေရ�န�င�� အရေဆ�က�အဦး ဆ��င�ရ� ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#ဖြခင��၊
ရေက�င��မ�န�ရေသ� စ�မ�အ���ခ�>��မ8 ��: ဖြဖြဖင�� ရေ�'င��စ��ဖြခင��၏ အက� �>� �ရ��မ���က��
ရယ.ခ�စ��ခ(��'သည�။ �စ�နည��အ��ဖြဖင�� ရေK�က�က�စ������ရေရ� စနစ�စစ�စစ�က��
သ�လ[င� က�င��သ��� ရေသ�၊ ရေK�က�က�အ��င�� အစ���ရ�'ဝင�မ8မ���ရေသ�န��င�င�ဟ.၍ မ���
ရေ6က�င��၊ အစ���ရ၏ �'ဝင�မ8 အနည��၊ အမ���သ�လ[င�က��ဖြခ���' ရေ6က�င��န�င��
ရေရ�ပြ�မ��စ������ ရေ�ရ�စနစ� (mixed economy) က��သ� က�င��သ���လ�က� ���6က�'
ရေ6က�င�� လTမ��ဖြခ�> ရေလ�လ�မ��'သည�။ ဖြ�ည�သ.���င�ကဏဍက�� အဓ�က မဏဍ�>င�အဖြဖစ�
ထ�����ပြး��� ��ဂျHလ�က ���င�ဆ��င�မ8က�� မ���စ��ခ�င��ဖြ�>ရေ��ဖြခင��အ��ဖြဖင��
���င��ဖြ�ည�၏စ������ရေရ� အဆင��ဆင�� ဖ"� ဖြးပြးဖ�>������က�ရန� ရေဖ��ရေဆ�င�ရေ6က�င�� ရေ�"���
ရ�'သည�။
အစ���မ�စ�ပါ�#ရေး�လ�ပါ�ငန�မ&#၏ပါ��င�5��င�ခ�င��မ&#အ#အက#အက�ယ�ရေးပါမြခင�
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 128 -
၁၇၇။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည�စ������ရေရ�လ���ငန��မ���၏���င�ဆ��င�ခ�င��မ���အ��
အက�အက�ယ�ရေ��န��င�မည�� အဖ"# အစည��မ���န�င�� စည��မ�ဥ��စည��ကမ��မ���အ��
�ည�ရေထ�င�ခ�မ���ရေ��ဖြခင��၊ န��င�င����င�စ������ရေရ�လ���ငန��မ��� အ�� မ�က�န��သ�ရေ��
ဖြခင�� အ��ရေလ[��ခ�ရေ��၍ ��ဂျHလ�ကလ���ငန��မ���အ�� ယ�ဥ�ပြး��>င�န��င�စ�မ�� �����က�
ရေအ�င� ��န��အ�� ရေ��ဖြခင��၊ ရေK�က�က�စ������ရေရ�စနစ�၏အဓ�ရေမ�င��န�င�အ��ဖြဖစ�
ရေသ� ��ဂျHလ�ကကဏဍ အရေဖြခခ��င�ရေစရန� အ��ရေ�� ရေဆ�င�ရ�က�ဖြခင�� စသည�ဖြဖင��
ဖြ�>ဖြ�င�ရေဖြ��င��လ#မ8မ��� ဖြ�>လ���ခ#�ရေ6က�င�� ရေလ�လ� ရေ�"���ရ�'သည�။
က�န�ထား�တ�လ�ပါ�မ;တ��တက�ရေး�အတ�က� ရေးထား#က�ပါ��ရေး�ရေးခ&ရေးင�မ&# ထား�တ�ရေးခ&မြခင�
၁၇၈။ ၂၀၀၉ ခ�န�စ�၊ မ��လ �ထမရက�သ�f ���အထ� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၊
က.�သန��ရေရ�င��၀ယ�ရေရ�ဘဏာ� ၏ ရေထ�က����ရေရ�ရေခ��ရေင��မ�ဏာသည� ဗ�ယက�နမ�
ရေ�'င� ၁၁၃.၇၁ ထရ�လ�ယ�(အရေမရ�ကန� ရေ�2လ� ၆.၅၃ ဘ�လ�ယ�) အထ����ရေ6က�င��
ဗ�ယက�နမ� န��င�င����င�ဘဏာ�မ���မ� ထ���ရေဖ�� ရေဖြ���6က��ခ#�သည�က�� ရေလ�လ�သ����
�'သည�။ ၂၀၀၉ ခ�န�စ�၊ ရေဖရေဖ��၀'ရ�လက�န���င� ရေထ�က����ရေရ� ရေခ��ရေင��မ�ဏာသည�
ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၂၀ ထရ�လ�ယ� (အရေမရ�ကန�ရေ�2လ� ၁.၁၅ ဘ�လ�ယ�)���ခ#�ပြး��� ရေခ��ယ.
မ8�မ�ဏာသည� ၂၂.၂၃ ရ�ခ��င�န�>န��အထ� ဖြမင���က�လ�ခ#�သည�က�� ရေ�"���ရ�'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 129 -
ဗဟ��ဘဏာ�၏ အင���နက� စ�မ�က�န��မ�����င� ရေဖ��ဖြ��ထ��ရေသ� စ�ရင��ဇယ��
မ���အရ ယခင�လအရေစ����င��က ရေထ�က����ရေရ�ရေခ�� ရေင�အ����န�>န��အ�� ၄
ရ�ခ��င�န�>န��အထ� ရေလ���ခ�ခ#�ရေ6က�င�� ရေ6ကည�ခ#�ခ� �န�မ�စ၍ န��င�င����င�ဘဏာ�မ��� န�င��
ဗဟ��ရေlက�ပြးမ�ရန����ရေင�မ� ဗ�ယက�နမ�ရေ�'င� ၉၈.၄၃ ထရ�လ�ယ� (အရေမရ�ကန�ရေ�2လ�
၅.၁၄ ဘ�လ�ယ�ခန ��) ထ���ရေခ�� ခ#�ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�'သည�။
န��င�င�မြခ#တ��က�ရ�� က��င�န��မြမ@ပါ�န��မ;က��အ#ရေးပါမြခင�
၁၇၉။ ဖြ�ည��အရင��အန���န�င��နည���ည���: က��ဆ�#ရေဆ�င�ရန� အရေရ�အကြက��ဆ���
ရေသ� ရေ�2လစ� �စ�ရ�� အဖြဖစ� “၁၉၉၀ ခ�န�စ� ဖြ�ည��ရင��န���ဖြမN>��န��မ8က�� ခ�င��ဖြ�>ရေသ�
ဥ�ရေ�” က�� စ�င� က�င��သ��� ခ#�ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ �'သည�။ ဗ�ယက�နမ� န��င�င���င�
က�န�သ�ယ� ရေ�ရ�လ���လ��ခ�င��ရေ��ဖြခင��န�င��အ�. က�န�သ�ယ�ရေရ�န�င��ဆက�စ�� လ�က� ���
ရေသ� စ������ရေရ�အဖ"#အစည��မ��� လ�င�ဖြမန�စ�������က�လ� ခ#�ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ
�'သည�။ ၁၉၈၉ ခ�န�စ���င� (၂၀၂) ခ����ခ#�ရ�မ� ၁၉၉၀ ခ�န�စ���င� စ������ရေရ�လ���ငန��
အရေရအ��က� (၅၀၀) အထ�����လ�ခ#��'သည�။ အထ.�သဖြဖင�� က�န�သ�ယ�ရေရ� စ��
ဆင��မ8မ��� (trade flows) ၏���စ�က�� သ�သ�သ�သ�ရေဖြ��င��လ#ခ#��'သည�။
သမ��ရ�� �က� က�န�သ�ယ�ဖက� န��င�င� မ��� န�င��က�န�သ�ယ�မ8က��ရေလ[��ခ�ခ#�ရေ6က�င��ရေ�"���ရ
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 130 -
�'သည�။ ဖြ�င�သစ�၊ ဂျ��န�၊ ရေဟ�င�ရေက�င�၊ စကZ��.၊ ထ��င�ဝမ� စသည�� န��င�င�မ���
အ�'အဝင� စက�မ8န��င�င�မ���န�င��က�န�သ�ယ�ရ���င� အ��မခန�������က�မ8မ��� ဖြဖစ�ရေ�2ခ#�
ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ �'သည�။
က�န�သ�ယ�မ;လ8င�မြမန�ရေးခ&#ရေးမGရေးစရေး�အတ�က� 2�င�လင�လ�ယ�က�ရေးသ#
လ�ပါ�ထား��လ�ပါ�နညး�မ&#ရေးမြပါ#င�လ(ခ&မ�တ�မြခင�
၁၈၀။ ဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ���လ���နည��မ���
အရေက�က�ခ�န�ထ�န��ခ�>��မ8မ���၊ အရေက�က�ခ�န� ဆ��င�ရ� အခ�န�အခမ��� ရေ��ရေဆ�ပြးင�
ခင��န�င�����သက�သည�� 6ကရေဖြ�င�စ��မ���စ�ခ�ဖြဖစ�သည�� ဗ�ယက�နမ�အစ���ရ၏ အမ�
န ��ရေ6က��ဖြ�င�စ�အမ����� 16/1999/ND-CP က�� ၁၉၉၉ ခ�န�စ�၊ မ��လ (၂၇)ရက�ရေန �
��င� ထ���ဖြ�န�ရေ6ကဖြင�ခ#��'သည�။ ၄င��အမ�န ��ရေ6က��ဖြ�င�စ�အသစ�သည�
အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� လ���ထ��� လ���နည��မ��� မ�န�ကန���က�မ8���ရေစရန� က� �>���က�န�
ဗန����င��က�� အရေဖြခခ�ထ���'သည�။ ၄င����င� အရေက�က�ခ�န�ဆ��င�ရ� ဆက�သ�ယ�မ8 မ���
ဖြဖစ�သည�� က�န��စ]ည�����င���င�န�င�� အရေက�က�ခ�န�အရ������: ၏ လ���က��င�ရမည�� ��၀န�
မ���။ အရေက�က�ခ�န� လ���ထ���လ���နည��မ���အ��က� လ��အ��ရေသ� စ�ရ�က�စ��မ��
မ���၊ အရေက�က�ခ�န�လ���ထ��� လ���နည�� အဆင��ဆင����: �'၀င��'သည�။
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 131 -
ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သမ&၏စ�တ�ဓါတ�ရေးကင�မ�န�မြခင�၁၈၁။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအထား�*အမြပါင�ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သတ�*၏ စ�တ�ဓါတ�ခ��င�မမ; တနညး�
အအအ အအအအအအအအအ အအအအ အအအအ အအအအအအအ အအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအမြဖးင�� ဗ�ယက�နမ�စစ�အပြပါ� တ�င� မြပါပါ��ဘာဝါမ� ရ� န�ကန�လ;ပါ�2� အအအအအအအအအအအအအအ အအအအခ(�က ပါင�ပါန�5င��(မ;တ�*က��သညး�ခ�ရေးက&မြဖးတ�န��င�ခ(�သညး�� အဂးစ�တ�ဓါတ�က�� ရေးတG အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အ အအအအအ အအမြမင� န��င�ပါသညး�။ န��င�င�အ�ပါ�ခ&'ပါ�သ�က�န�မြမ နစ�အစ���၏ တင�<ကပါ�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအရေးသစညး�မ&ဥ�ဥပါရေးဒါမ&ရေးအက�တ�င� <က��<က��ခ�စ�တ�ဓါတ�မြဖးင�� ကြးက�'စ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအခ(��သညး��ဘာဝါမ&က��ရေးလ�လရေးတG2� �န��င�ပါသညး�။ န��င�င�သမ&၏ မ�မ�
အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအတ�*၏အစ���အရေးပါသစ. 2� �မ;က��ရေးလ�လရေးတG2� �န��င�ပါသညး�။ အဘယ�ရေ6က�င��ဆ��ရေသ�� အ အအအအဥ�မအဖြဖင�� �ရ��� - အအအအဗ�ယက�နမ� န�စ�န��င�င� နယ� စ��ဂျ��� ��င� ယဥ�မ�သည� ၄င� အအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအစခန�အ��င�ရ��န၍ နယ�စ�� က�န�သ�ယ�ရေရ ဂျ���ရ����င� နယ�စ�� ဖြဖ��
အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအရေက� ခ�င�� န�င�� က�န��စ]ည��င���: ခခ�င�� စရ�က�စ�မ�မ�က�� သစစ�ရေဆခ�ရ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ ပြး�� ယဥ�မ�က��ဖ�င��ရေဖက�စစ�ရေဆမ8မ���ဖြခင�၊ X-RAY MACHING ဖြဖင�� စစ�ရေဆမ8မ��� အအအအအအအအဖြခင�၊ ��: က�န� / အအအအအအအအ အ အအ အအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအ အအအအအသ�င�က�န� ယဥ�မ� သည� နယ�စ��ဂျ��� သ�: ရေရက���� ပြး��၊
အအအအအအအအအအအအ အအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အစရ�က�စ�မ�မ� စစ�ရေဆဖြခင�အ��က� ၁၅ မ�နစ�ခန ��သရ��န ရေစင� ��
အ အအအ အအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအဆ��င�ရပြး��၊ ဆက�လက� ထ�က�ခ� သ�ဖြခင�၊ အခအရေလ�စ� ထ.ဖြခ အ အအအအ အ အအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအသ�င�န�င�� အဖြခ အရေဖြခအရေနမ� ���ခ� �န���င�သ ယဥ�မ� ရေရ�ခ�ယ� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအစစ�ရေဆဖြခင�ဖြ�>လ���ရေလ����ဖြခင� ��: က��ရေလ�လ6ကည��ဖြခင�ဖြဖင��သ�ဖြမင�ရ
�သည�။ ဤသည�မ�� အစ���ရန�င�� ဖြ�ည�သ.��:အ6က�� ��င��လင��ဖြမင�သ�မ8���ဖြခင��၊
ရ�� �သ��မ8���ဖြခင��န�င�� အဖြ�န�အလ�န� ယ��6ကည�မ8 ���ဖြခင�� ��: ၏ သ�ဓက �စ�ရ��
ဖြဖစ�ရေ6က�င��ရေလ�လ�သ����ရ�'သည�။
န�ဂျ���
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 132 -
၁၈၂။ အ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအယရေန �ကမ7န��င�င�မ�က�� အက� �>သက�ရေရက�မ8���ရေစရေသအင�အစ� အအအ အအအ အအအအအအအအ အအအမ� ရေဖြခက�ခ�����သည�။၎င���: မ� -
(က) အ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအ ကမ7�စ�ဝ�မ�အဖြ�န�အလ�န�မ��ခ��မ8 (Global
Interdependence )
(ခ) အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအက��ယ�က� �>ကက�ယ�မ8ကြက�ထ�ရေနရေသစ���ရေရ����ဆ�: မ8 (Protectionism and
Growing Economic Blocs)
( ဂျ ) အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအန��င�င�စ��ရေက���ရေရ��င�မ�၏ကမ7 န��င�င�မ�သ�: �� �န�� မ8မ� (Transnalization oF
Multinational Corporations MNCs)
(ဃ) လ[င�ဖြမန�ရေသ ရေခ��မ��နည��ည ( Rapid Technological
Advances)
( င ) န��င�င�ရေရန�င��လ.မ.ရေရ�ဋ��ကOမ� (Conflicting Politics and
Tribalism)န�င��( စ ) အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအ ���ဝန�က�င�ထ�ခ��က���က�စ�မ8အ��က�စ��ရ�မ�
ဖ�ယ�ရမ����လဖြခင� ( Growth of
Environmental Concerns )��: ဖြဖြဖစ��သည�။၁၈၃။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအဗ�ယက�နမ�န��င�င�၏ က�န�သ�ယ�မ8ဖြမNင���င�ရေရ၊ က�န�ထ���လ���မ8ဖြမN
အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအင���င�ရေရန�င�� ရေKက�က���ရေဖ�ရေရ ��: အရေလ�လ6ကည��ရမ� န��င�င� အအအအအအအအအအအ�စ�န��င�င�၏ စ���ရေရဖ"�ဖြးပြးဖ�>����က�ရေရက��ရေဆင�ရ�က�ရ��င�မည�သည�� န��င�င�မဆ��
အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအမ�မ���: န��င�င�အ စ���ရေရ၊ လ.မ.ရေရ၊ န��င�င�ရေရမဘရ8ရေထင��ရေ�င�စ��မ�
အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအရေကင�မ�န�ခ�င�6ကရေသလည� ထ��ဆနU မ�ရေအင�ဖြမင�ရန�� အလ�န�ခက�ခ#ရေ� အ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အ အအအအသည�။ အမ�န��ကယ���င� ထ��အရ မ�သည� �စ�ခ�က��ရယ. လ��လ[င� အဖြခ
�စ�ခ�က��စ�န ��တလ���ရမည� အလည�အလ�ယ� (Trade off ) မ� ဖြဖစ�ရေနသည�က��ရေ�"���ရ အ အအအ အ အအအ အအအအ �သည�။အဓ�ကအလ#အလ�ယ� (Trade off) မ�မ� -
(က) အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ လ���လ��မ.က�����မ��လ��လ�ကလ.မ.ရေရသယဝရေဖြ�မ.န�င��လ��ဖြခ�>မ.နည��န��င�ဖြခင�၊
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 133 -
(ခ) အအအအအအအအအအအ အအအအ သဘဝ���ဝန�က�င�ထ�မ�သ�န�လ���ကဝင�ရေင�����က�မ.နည��န��င�ဖြခင�၊
(ဂျ) အ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအနည��ညရယ.လT#ရေဖြ�င�လ���ကအဖြ�ည�ဖြ�ည�ဆ��င�ရဆက�ဆ�ရေရ အအအအအအအအအအ အရေ���င�မ��ခ��ရမည�
ဖြဖစ�ဖြခင�၊(ဃ) အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအဝင�ရေင�ဖြမNင��မရန�န�င��ဝင�ရေင�ခ�#ရေဝဖြဖန ��တဖြဖ\မ.ည�မ[န��င�
ရန� န�စ�ခ��စ�ပြး��>င��ည� မလ���ရေဆင�န��င�ဖြခင�၊
(င) လ��အ��သည�ထက����၍ �န�ဘ��ဖြမNင��ထရေသန��င�င�ဖြခရေင�လ#လ�ယ�န�>န�(Overvalue
Exchange Rate ) သည� သ�င�က�န�ရေစ�န�>န�မ�က��န�မ��က�ရေစန��င�ရေသ လည� ရေင�ရေ6ကအက���
အ�ည� (Currency Crisis ) က�� ဥ��ည�ရေနဖြခင�၊(စ) အအအအအအအအအအအအ မ�မ�န��င�င�အအဖြ�ည�ဖြ�ည�ဆ��င�ရယ�ဥ�ပြး��>င�မ. (International
Competitiveness) ��င� အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအပြး��>င� ရယ.န��င��ကန��င�င�မ�အရေနဖြဖင��နစ�နမ.ဖြဖစ�
ရေ�က ဖြ��န�လည���: ဖြဖြ�န�မ.က��ခ�ရန��င�ဖြခင�၊(ဆ) အလ���အက��င�ရ���န��င�မ.န�င��ရေစ�န�>န��ညြည�င�မ�မ.��: သည�လည�
အအအအအအအအအအအအအအအအအ ရေဖြ�င�ဖြ�န�ဆက�စ��လ[က����ဖြခင�၊ ��: ဖြဖစ��သည�။
၁၈၄။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအထ�: ရေ6ကင��န��င�င�ရေ�အစ��ရအရေနဖြဖင�� မ.ဝ�မ�က��ခ�မ���ရ��င�
အအအအအအအအအအ အအအအအ အအအ အ အအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအခ� �Bရေသသ.မ�က�� ရေကင�မ�န� မ.�� � ထ သက#�သ�: အရေဖြခအရေနစ�� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအရ�မ.မ�က�� 6က�>ရေ�"လသ�န��င�သ.မ�လည����န��င�ရေ�သည�။
အ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအက� �>ရေက�ဇ.က�� အဖြမင��ဆ��ရ��� ရေအင�ဖြမNင���င��ပြး��ဆ��က� �> အအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအက��လည� အနည�ဆ��ရ���ရေအင�ဖြ�>လ���န��င��လ[င�မ.ဝ�အ��မ�အရေစင�
( Policy Distortion ) အ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအနည�ဆ��ဖြဖစ�ပြး�� အရေကင�ဆ��မ.ဝ��စ�ရ��ဖြဖစ�န��င�ရေ�မည�။
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ န��င�င�၏စ���ရေရမ.ဝ�က��ဖ��ပြးဖ�>ရေအင�ဖြ�>လ���ရ��င� -
(က) ရေင��ရေဖင���မ.ထ�မ�ခ�>��န��င�ဖြခင� (Coping with Inflation)
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 134 -
(ခ) အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ ရင�န��ဖြမ>��န��မ.မ� အ��န�အရေ�ဖြခင� (Stimulating Capitan
Investment )
(ဂျ) အအအအအအအအအအအအအအအအ န��င�င�ဖြခရေင�လ#လ�ယ�န�>န�အ စ�မ�ခန ��တခ�#ဖြခင� (Managing Foreign
Exchange Rates)
(ဃ)ဘဏဍရေရမ.ဝ�အစ�မ�ခန ��တခ"#ဖြးဖြခင�(Managing Fiscal Policy )
(င) အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အလ���လက�မ#�ဖြ�သန ရေဖြဖ��င�ရန�လ��အ��ဖြခင� (Dealing With
Unemployment)၊(စ) အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအဖြ�ည��မ�ရ��က�ခ��လမည�� ဖြ�သနမ�အထ�န��ခ�>��ဖြခင�
(Coping With External
Shocks) စသည��အခ�က���:�ဝင�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၈၅။ အအအအအ အအအအအအအန��င�င��စ�န��င�င�သည� အဖြ�ည�ဖြ�ည�ဆ��င�ရပြး��>င�ဆ��င�မ8က�� ����က�လ�က
အအအအအ အအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအ အအအအအအအအ အအအအအအအအရေမခရ��စ���ရေရ ရေ�လစ� ၏ ဆ��က� �>မ�စနစ� �က�ဖယ�ရမည�။ သ�: ရေသ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အ အအအအအအ အ အအအအအအအ န��င�င�မ�အရေနဖြဖင�� က�#ဖြ�ဖြခနသည�� အခ�င��အလမ�မ� (Op-portunities) ၊ အကန ��
အသ�� မ� (Constraints) ၊ ပြး��>င�ဆ��င�မ.အရေဖြခအရေန(Competitive
Conditions) အ အအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအမ���� သည��အရေလ�က� ရေမခရ��စ���ရေရမ.ဝ� ��င�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအက�#ဖြ�ဖြခနသည�� �န����င�မ�၊ရေရ�ခ�ယ�မ.မ�က�� သ��မ���6ကရ
ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။ အအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအရေမခရ��စ���ရေရမ.ဝ�ဆ��င�ရ �န����င�မ�က�� သ��မ���ရ��င�
အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအ အအအန��င�င�မ�သည� မ�မ�န��င�င�၏ အနည�ခ�က�၊ အ သခ�က�မ�က�� စ. အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအစ��က�အသ��ခ�မ�သလ[င� ရေအပြးင�မင�မ.လမ�ရေ6ကင�ရေ�ရေရက����ရေ�မည�။
အ အအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအမ�မ���: စဥ�စစရ အခ�က� �စ�ခ�မ� န��င�င��စ�ခ�က ခ�မ�သရေနခ� �န� အ အ အအအအအအအအအ အ အအအအအအအအ အအအအ အအအ အအအအအ အအ အ��င�အဖြခန��င�င��စ�ခ�က အဘယ�ရေ6ကင�� ဆင�ရ#ရေနသနည� လ.အမ�က ရေဖြ� ဖ
အအအအအအ အအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအဆ��6ကမည�မ� သဘဝသယ�ဇ����မ.ရေ6ကင��၊ လ.သအရင�အဖြမစ� ည�ဖြဖင�မ8
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအရေ6ကင��ဟ��င� ရေဖြဖဆ��6က�လ�မ��မည�။ ဤသည�မ�လ��ရေလက�မ.မ���ရေသရေသ
အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအရေဖြဖ�စ�ခ� �င�ဖြဖစ� �သည�။ မ.ဝ�ခ�မ���သ.မ�အရေနဖြဖင�� န��င�င� အ အအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ �စ�ခ�စ�မ�ရည�က��အက�ယ�အဝန�နက�ရ8 �င�မ. ( Scope and Intensity ) ��: ဖြဖြဖင�� 6က
ည��ဖြမင��န��င�ရမည�ဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၈၆။ န��င�င��စ�ခ�၏စ�မ�ရည� (Nation’s Capabilities) အအအအအ��င� အင�အစ� ငခ�
အအအအအအအအအအအအက� �>ဝင�ရေ�သည�။၎င���: မ� -
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 135 -
(က) အစ��ရ၏ဥ�ရေဆင�မ. (Government leadership)
(ခ) န��င�င�၏သဘဝသယ�ဇ�အ ရေဖြ�ခအရေန (Nation’s Factor
endowment)
(ဂျ) န��င�င�၏စက�မ.ဆ��င�ရအဖ"#အစည� (Nation’s Industrial
Organization )
(ဃ) န��င�င�၏လ.မ.ရေရသယဝရေဖြ�မ. (Nation’s Social Cohesion)
(င) အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ န��င�င�၏ယဥ�ရေက�မ.၊စ���ဓ��န�င���န�ဘ��ထ���မ. (Nation’s Culture
, Attitude and
Value) ��: ဖြဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၈၇။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ����က�မ.န�င��ဖ"� ဖြးပြးဖ�>မ8အ ခ�#ဖြခန�>�င�ယ�ဥ�ဖြခင���င�
����က�မ.(growth )န�င��ဖ��ပြးဖ�>မ.( Develop-ment ) ဟ.ရေသဝဟရန�စ�ခ�က�� အအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအ အအအအအအအအရ�ဖန�ရ�ခ��င� မက�#မဖြ�န�င�� အသ��ဖြ�>ရေလ���� 6က�သည�။ သ�: ရေသ
အအအအအအအအအ အ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအဤရေဝဟရ န�စ�ခ�မ� အ ရေဖြ�ခခ�အဖြဖင��က�#ဖြ�ဖြခနရေသအခ�က� အအအအအအအ အအအအ အအအ အအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအ မ� ���ရေနရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။စ���ရေရ����က�မ. (economic growth ) သည�
အအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအခ� ��န�ကလ�စ�ရေလ[က���င� န��င�င��စ�ခ�၏ထ���လ����မ8စ�မ�အ
( productivity ) အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအ အ အအအ����က� လဖြခင�န�င��သက�ဆ��င�သည�။ သဘဝ အရင�အဖြမစ�မ� (natural resources) လ.သအရင�အဖြမစ� ( human
resource ) ၊ အရင�အန��( capital ) န�င�� နည��ညရေခ��မ��မ. (technology
advance) အအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အ အအအအ အအမ� ����က�လ�ကထ���လ���မ. စ�မ�အ����က�ရန� အလအလ အအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအ အအအ���ပြး�� စ���ရေရ����က�မ.ဖြဖစ�ရေ�န��င�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။
၁၈၈။ စ���ရေရဖ��ပြးဖ�>မ. (economic development ) ဆ��သည�မ� �စ�ဦးခ�င�ဝင�ရေင� ဖြမင���က�လဖြခင� (rising per capita income ) အဖြ�င� စ���ရေရ���သဏဍန�
အရေဖြခခ� ရေဖြ�င�လ#မ.မ� (fundamental changes of structure of the
economy) အ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအ��: က��ဖြဖစ�ရေ�ရေစရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။ အရေရ�ရေသ စ���ရေရ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ���သဏဍန�အရေဖြခခ�ရေဖြ�င�လ#မ.န�စ�ခ�မ� -
( ၁ ) အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအမ� �>သထ���က�န� စ�စ�ရေ�င���င� စက�မ.ကဏဍ
ထ���လ���မ. ဖြ�င���က�လဖြခင�န�င��အ�. အ အအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအစ��က��� �>ရေရ ကဏဍ ထ���လ���မ.မ� ရေလ�နည�က�ဆင�လ
ခင�၊
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 136 -
( ၂) အအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအရေက�လက�ရေ�သထက� ပြးမ�Bဖြ�ရေ�သမ���င� ရေနထ��င�မ.မ�ဖြ�လဖြခင�
အအအ အအအ ��: ဖြဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၈၉။ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အ အ အအအ အအအအစ���ရေရဖ��ပြးဖ�>မ. ဖြဖစ�ရေ�စဥ���င� လ.ဦးရေရန�င�� အသက�အရ�ယ�
���သဏဍန� ( population and age structure ) အ အအအအအအန�င�� စသ��မ.��� သဏဍ န�
( consumption pattern) အအအအအအအအအရေဖြ�င�လ#မ.မ�လည� ဖြ� ဖစ�ရေ�ရေနသည�။ ဖ"�ဖြးပြးဖ�>
အ အအအအ အအအအအအအအအအ အ အအ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအလသည�န�င�� အမ��[ ဖြ�ည�သ.မ� သည� ၎င���:၏ ဝင�ရေင�မ�အလ�� အအအအအ က��အ ရေဖြ�ခခ�က�န�စည�ဖြဖစ�ရေသ စဝ�� ရေနရေရ (necessities) အရေ� ��င�သ��ဖြဖ>န�
စရ မလ��အ��ဘ# 6က��ည�သ��က�န�စည�( consumer durables) ၊ အလ��ခ� �န�သ�� က�န�စည�န�င�� ဝန�ရေဆင�မ.မ�(Leisure time products and services ) အရေ�
အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ��င� သ��စ�#မ8မ�လသည�က��ရေ�"���ရ�သည�။၁၉၀။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအ အ အအအအအအအအ အအအအအထ�: ရေ6ကင�� စ���ရေရဖ"�ဖြးပြးဖ�>မ.၏ အဓ�က အရေ6ကင�အရမ�
���သဏဍန� ရေဖြ��င�လ#မ8ဖြဖစ�စဥ�( process of changes in structure )��င� အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအ အအအအအအအအအ အအအအဓ�က�ဝင�ရန� လ��အပြး����ထ��ဖ"� ဖြးပြးဖ�>မ8၏ အသ�အ��င��မ� က��
အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအဖ"�ဖြးပြးဖ�>မ8��င�� ဝင�လ��� ရေဆင�ရေနသ.မ�အ6က ည�မ[စ� ခ�#ရေဝရန�လ�� အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအ��သည�။ထ�: ရေ6ကင�� ဖ"� ဖြးပြးဖ�>မ8ဆ��သည�မ� �စ�ဦးခ�င�ဝင�ရေင� ဖြမ
အအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအင���က�လ ဖြခင�ထက� ���မ�� အဓ��X ယ����သည�။ သ�: ရေသစ���ရေရ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအ����က�မ8မ���ဘ# စ���ရေရ ဖ"�ဖြးပြးဖ�>မ8လ��ဝ မဖြဖစ� ရေ�န��င�
ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၉၁။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအန��င�င�မ���င� စ���ရေရ၊လ.မ8ရေရန�င�� န��င�င�ရေရကဏဍ
အအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အ အအအအ အ အအအအအအအအအ အအမ�သည� ခ�#ဖြခ၍ မရန��င�ရေလက�ရေအင�အဖြ�န� အလ�န� ဆက�စ�����သက� အ အအအအအအ အအအအအအအလ�က����သည�။ �ရဥ�ရေ�စ��မ��ရေရ၊ ဖြ� င���ဝ��ဖြ�ရေရန�င�� အခ�>��အဖြခအဏာ
အအအအအအအအအအ အအ အအအအအ�ည���� ခ��ပြးင�မ#ရေရ ��: ခ��င� အနည�ခ�က���: ဖြဖြဖစ�ရေ��က စ���ရ မ�ညြည�င� အအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအမ�မ.မ� ဖြ� ဖစ�ရေ�န��င�သက#�သ�: စ���ရေရ ဆ��င�ရ အနည�ခ�က�မ�ရေ6က အအ အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအင��လည� လ.မ8ရေရန�င��န��င�င�ရေရကဏဍမ�၌ မ�ညြည�င�မ�မ.မ� ဖြဖစ�ရေ����
အအအအအအအအအအအ အအအ ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၉၂။ အအအအအအ အအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအစ���ရေရကဏဍအရေနဖြဖင����လည� ရေမခရ�� စ���ရေရ�ညြည�င�မ�မ8
အအအအအအအအအအ ရ���ရေစရန� န��င�င���င���င� စသ��မ8 (Consumption)၊ရင�န��ဖြမ>��န��မ8(Investment)၊အစ��ရ၏အသ��စရ���( Government Expenditure ) န�င�� ��: က�န� (Export)
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 137 -
သ�င�က�န� (Import ) ��: သည� ဟန�ခ�က�ည�ည�ဖြဖစ�သင��ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။
အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအလ��� လက�မ#�မ� န�င�� အလ�န�အမင�ရေင� ရေဖင� ��မ8�� �ရေနလ[င�
အအအအ အအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအ အအထ�န�ခ�>��ရန�လ��အပြး���� ဘဏဍ ရေရရေ�လစ� (Fiscal Policy ) န�င�� ရေင�ရေ6ကရေ�လစ� (Monetary Policy )��: ဖြဖြဖင��က�စရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၉၃။ စ���ရေရလ���ရေဆင�ခ�က�မ� (Economic Activities)လ��က�ရေလ�ည�ရေထ�စ�
အအအအအအအအအအ အ အ အအအအအအ အ အအအအ အအအအအအ����က�မ8���ရေစရန�န�င�����င�ဖြ�ည�၏�စ�ဦးက�အမ�န�ဝင�ရေင� (Per Capita Real
Income) အအအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအ က��အပြးမ#����က�မ8���ရေစရန�ဝင�ရေင�မည�မ[မ8 (Income inequality )က�� အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအလည�နည�� ရေအင�အပြးမ#ဂျရ� ဖြ�>ရေဆင�ရ�က�ရန�လ��အ��ရေ6ကင�ရေ�"���
အအအအအအအ အ အအအအအအအအ အအအအ အအအ အ အအ အအ အအ အအအအအအအအအ အအအအရ�သည�။ န��င�င� အ��င�ရေ�သမ� က�� � ရေဖြ�� ည� ဖ"�ဖြးပြးဖ�> ���
အအအအအအအ အ အ အအအ အ အ အအအ အအ�က�ရေအင�ကြက�>စအထ���ရန�လ��အ��သည��အဖြ�င� လ.ရေနမ8 အဆင�� အ�န� ဖြမ အ အအအ အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအင��မ လရေစရန�လည�အထ.အရေလရေ�ရေဆင�ရ�က�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။
၁၉၄။ အ အအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအန��င�င�အ��င�၌ �စ�ဦးခ�င� လ���ငန�မ� ���ရေန� အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအလ[င�၎င�၏�စ�ဦး�ည� ခ�>��က��င�ရေသ မ��န�����လ��ဝ က��
အအအအအအအအအအအအအအ ဖ�က�သ�မ�ရန�အ��က� ပြး��>င�ဆ��င�မ8 (competition) အအအန�င�� အဖြခလ���ငန�မ�၏ ဝင� ရေရက�လန��င�မ8 ( entry ) အအအအအအ��: က��အ ရေ�ရမည�ဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။ သ�: မ� သ စ�မ�ရေဆင�ရည� (Efficiency) အ အအအအအအအအ အအအအအအ အအဖြမင��မရေသရေစ�က�က� ယနf ယ ရ���လ ရေစ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအ န��င��သည�။ ထ�: ရေ6ကင�� အစ��ရ၏ဝင�ရေရက�စ�က�ဖက�မ8 (Government
Intervention) အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအက�� အ���န��င�ဆ��ရေလ[ခ�ပြး�� ရေစ�က�က�စ���� ရစနစ� အအအအအအအအအအအ အအအအအ အအ အအအအအအအအအ အ��င� လ���နည�က��င�နည���: က��လ�ယ�က.ရေစရန�ဖြ�င�ဆင�သ�ရမည�� ( Regulatory
Simplification ) အ အအအအအအအအအအအအအအအလ��အ��ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။ ယင�သ�: မဟ����က
န��င�င�ဖြခ ���က�ရ��က�ရင�န��ဖြမN��န��မ8မ� (Foreign direct investment) ဝင�ရေရက�လမ8 အအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအက�� �ဆ�ရရေရက�ရေစ �သည�။ န��င�င�ဖြခရင�န��ဖြမN��န��မ�မ�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ ရ��� ရေစန��င�သည��ရေကင�က� �>မ�ဖြဖစ�ရေသ နည��ညဖြ�န ��တ��မ8 (Tech-nology
Diffusion ) ၊ အသ��ည ( Know how) ၊စ� မ�ခန ��တခ"#လမ8န�င�� ရေစ�က�က���ရေဖ�ဖြခင� (Management and Marketing skill) အအအအ၊ န��င�င�ဖြခသ�: �င���: မည�� ရေစ�
က�က� (Potential Export Market) ၊ အလ���အက��င� ဖန���မ8 ( Creation of
Job opportunities) အအအ အအအအအအ အအအစ���ရေရအရေဖြခခ�အ ရေ�ဆက�အအ�����င�ဆ��င� ရအခ�င��အရေရ
မ� (Infrastructural facilities ) အအအအက�� ဆ��မဘရ8�ရေစန��င�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။ ၎င� အအအအအအ အအ အအ အအအအအအအအအအအအအအ အဖြ�င� စ���ရေရအရေဆက�အအ��လ�ည��လည�ရေနရေသရေင�ရေ6က�မဏာ ( Circulation
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 138 -
of Money Supply) အ အအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအက�� ����က�ရေစပြး�� အလ�န�အမင� ရေင�ရေ6ကရေဖင���မ8
(Hyperinflation) အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအဖြဖစ�ရေ�ရေစက ဆင�ရ#ခ�မ�သလ.�န�စက�ဟမ8က��
အအအအအအအအအအအ အအအ အအအအ အအ အအအအအအအအ အ���မ��ဖြဖစ�ရေ� ရေစရေ6ကင� ရေ�"���ရ�သည�။ ထ��အခ လ.မ8ရေရ ၌
အအအအအအအ အအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအ အ အအအအအအအအခ�မ�သရေသ သ.မ�သည� ဆင�ရ#ရေသသ.မ�အ အစစ အရရ��င�
အအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအရေင�ရေ6ကဖြဖင�� ဖ�န����ဖြခင�စသည�� ကြက�န��င�ငယ� ညNင� ဖြ�သနမ�
အ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အ အ အအအအအအအအအအအအ အ အအအအကြက�ထ�လပြး�� သမအဇ�ဝဖြဖင�� ရ��သစ� အသက�ရေမ�သ.မ� အ��က�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအမ�စ�ထ�ခ��က�နစ�နရေစန��င�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၉၅။ အ အအအအအ အအအအအအ အအအ အ အအအအအ အအအအစ��ရ၏လ���ရေဆင�ခ�က�မ�အနက� အဖြခအရေရ�သည�� အခန�ကဏဍ
အအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအမ� စ���ရေရမသမမ8မ�က�� ထ�န�သ�မ� ရန�ဖြဖစ�သည�။ စ���ရေရမသမမ8 အ အအအအအအ အအအအအအအ အအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအအမ�၏ အက� �>ဆက�မ�အဖြဖစ� �ရဝင���ဂျH လ�က လ���ငန�ကဏဍ က��
အ အအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအထ�ခ��က�ရေစဖြခင� ၊အခ�န�ရေ�ဆ��မဘရ8�ရေစဖြခင� ၊ ��ဂျH လ�က���င� ဖြ�>လ���ရေရ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအ အအအအအက� �>�မ�မ8အ��က� အနf ရကြယ�ဖစ�ရေ�ရေစဖြခင�၊ ရေစ�က�က�အမ� �>
အ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအ အအအအမ� �>��: ခ��င�ရေစ�န�>န�မ���က�ဖြ�ရေစဖြခင���:က�� ဆက����က�ဖြဖစ�ရေ����ရေစရ ၎င� အအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအ အ အအအအအအအအ��: မ� န��င�င� �စ�န��င�င�၏ စ���ရေရ ဖ��ဖြ��ဖ����� �က�မ8က�� ဟန ���ရေစ
န��င�သည�� အရမ� ( Obstacles to Develop-ment ) �င�ဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၉၆။ အအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအထ�: ရေ6ကင�� ၎င���: က�� ရေ� လ�နည��ရေ��က�ရေအင� အခ� �န�န�
အ အအအ အအအ အ အ အအ အအ အ အအအအ အအအအ အအအအအအအအင�� အမ[ကြက�>�မ�ရေဆင�ရ�က�ရ��င� လ���ရေလ အဆင� ရေဖြ� � မ8အ��က� ရေဖြဖ��င� အအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအ အ အအအအရေ�န��င�ဖြခင� ���မည� မဟ����။ စ���ရေရ မသမမ8မ�အ အမ�န�
အအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအ�ရေ��က�ကင� ရေဝရေစလ��လ[င� န��င�င��စ�န��င�င�၏စ���ရေရက�� အအအအအအအအအအအ အအ အ အအအအအ အ အအအအအ အအအအအ အအအအအမ[�ရေစရန� ၊လ.�စ�ဦးက� ဝင�ရေင�����က� ရေ�စရန�၊ အလ���အက��င� ရ���မ
အ အအအအအ အအအအအအ အအအအအအ အ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအည�� လ.���င�အ��က� အလ���အက��င�အခ�င��အလမ�မ� ရေ�ရေ�က�ရေစရန�
အအအအအအအအအအအအအ အ အအ အအ အ အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ�မ�ရေထင����င�၏ စ၊ဝ��ရေနရေရအဆင� ရေဖြ� � ရေ�စရန� ဖန���ရေ�ရေရမ� လည� အလ�န�အရေရကြက�လ�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။
၁၉၇။ အစ��ရကဏဍ (Government Sector ) ��င�လည� အဏာကြက�သ��ရ�����သည�� အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအနက� ဥ�ရေ� ဖြ�> အဏာသည� ဥ�ရေ�မ�ဖြ�ဌန�ရ�သည�။ စ�မ�ခန ��တခ"#
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအအအမ8 ကဏဍမ�လည� ၎င�ဥ�ရေ�န�င��အည� န��င�င�သ.န��င�င�သမ� အရေ�
အ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအဥ�ရေ�န�င�� အည�မ�န�ကန�၍ �ရမ[�ရေသ အခ�င��အရေရမ�ရ���ရေစရန�
ထ�မ�က�က�ရေ�န��င�သည� ��(Check and Balance ) ��� သည�� သန ����င�ပြး��အ���ခ�>��မ8
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 139 -
အ အအအအအရေကင�ရေသ အစ��ရ (Clean and Good Government) ဖြဖစ�ရန�လ��အ���သည�။ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအရေ�လစ� ခ�မ���ထရေသန��င�င�ရေရ ရေခင�ရေဆင�မ�အရေနဖြဖ
င�� ဖြ�ည����သ.လ.ထ�ထ#မ� အ6က�ဖြ�>ခ�က�မ� (Feedback ) က�� ရယ.က ဥ�ရေ�မ�က�� ဖြ� အအအအအအအအ အအအအ အ အ အအအအ အ အအအ အအအအအအအ အအ�န�လည� သ��သ��ရယ.ဖြခင�ဖြဖင�� န��င�င�၏ဥ�ရေ� အဆင��အ�န� ဖြမNင���င�
န��င�ရေရ (Quality of Law ) အအအအ အအအအအ အအအ အအအအအ အအအ အအအက�� အထ.ဂျရ� ဖြ�>ရန�လ��အ���သည�။မည��သည��လ.အ အအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအ အအအအအအအအ အအအ အအအအအအအဖ"#အစည�န�င�� မည��သည�� စ���ရေရစနစ�က�� က�င��သ��သည�� န��င�င� ဖြဖစ�ရေစ Accountability အအအအအအအ အအအအအဟ.သည�� လ���ငန�ရေဆင�ရ�က�မ8မ�က�� �ဝန�ယ. န��င�
အ အအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအမ8အ စစ�ရေဆသည�� အခ�က��ရ��မ� ဖြ�ည��သ.လ.ထ�န�င�� အ���ခ�>��သ. အအအအ အအအအအ အ အ အအအအ အအ အအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအစ��ရအ6က နလည�မ8 ၊ အရေ�အယ. မ��[�မ8၊ ယ��6ကည�က��စမ8
အအအအအ အအ အအအအအအ အ အအအအအအ အအ အ��: အဖြ�န�အလ�န��������င�သန�ရန��င� ဖြ�ဖစ��သည�။၁၉၈။ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အ အအဖ"�ဖြးပြးဖ�>ဆ# န��င�င�မ�အရေနဖြဖင�� န��င�င�အ���ခ�>��ရေရ ယန s
အအအအအအအအ အအအအအအအအ အအအ�ရန�င��ဖြ�ည��သ.ဘဏဍ ရေရကဏဍ ( Public Ad ministration and Public
Fiance) အအအအအအအအအအ အအအ ၊ ပြး��>င�ဆ��င�မ8ဝင�ရေရက�လဖြခင�က��အရေ�ရေသကဏဍ ( Com-Petition and
entry ) အ အ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအ၊ ဗဟ��ခ�>��က��င�မ8ရေလ[၍ အဆင��ဆင��လ������င�ခ�င�� အဏာရေ�ထ မ8 ( Power De-centralization) ��: ဖြဖြဖင��ကဏဍ အလ��က��ဆင��ဖြခင�စ�င�
ဖြ�>ဖြ�င�သ�န��င�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၁၉၉။ အ အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအထ�: ဖြဖြ�င� န��င�င�ဖ��ပြးဖ�>����က�ရေစရန�မ� �စ�န��င�င�လ��မ� ဖြ�ည�
အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအအအအအ အအအအအအအအ သ.မ�၊ဝန�ထမ�န�င��လ���သမ�အလ����: ၏စ���ဓ�� (Attitude ) အ အအအအသရေဘထ��: အရေ� အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအ အအအအအ အအအအ အအအအအအအအ��င� မ�စ� မ8�ည�ရေနရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။ ထ�: အဖြ�င� ၎င���:
အအအအအအအအအ အအအအအ အအအအအအအအအအအအအရေနဖြဖင��လည� မ�မ�အလ���ကြက�>စလ��[င� ကြက�>စသရေလက� ခ�စန��င�ခ� င�� ( Self- Motivation ) အ အအအအအအအ အအအ���ရန� လ��အ�� �သည�။ ယင���: ဆ�# ရေဆင�မ8 ( Incentive ) ���မ�သ အလ������မ�� ကြက�>စခ�င�စ��� ဖြ� ဖစ�ရေ�ပြး��
အအအအအအအအအအအ လ���သမ�၏ ထ���လ���မ8 (Productivity of Labor) ����က�န��င�သည��အဖြ�င� လ���ငန�၏စ�မ�ရေဆင�ရည� (Efficiency) အအအအအ အအအအဖြမင��မလန��င�ရေ�သည� ။ထ��အဖြ�င�
အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအအ အအအအ အအအ အအအအအအဂျ��လ��က�စမ8က�� ထ�န�ခ�>���ဆ�န��င�ရေရအ��က� ဝန�ထမ� န�င��
အ အအအအအ အအအ အအအအအအအအအအအအ အ အအအအအအအအ အအအအ အအအ အ အအအအအအလ���သမ� ဘက�မ�လည� ဟ�ရ�6သ�f �X �ည�ဟ.ရေသ ရေလက�လ�ရက��
အအအအအအအ အအအအ အအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအအ အအအရေဆင��ထ�န��လ��က�န6က�ရန�လ��အ��လ�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၂၀၀။ အအအအအအအအ အအအအအအအအအန��င�င��စ�န��င�င�အရေနဖြဖင�� န��င�ရေရ ၊စ���ရေရ၊ လ.မ8ရေရ ဖ"�ဖြးပြးဖ�>
အအအအအအအအအအအအအအအ အအအအအအအ အ အအ အ အအအအ အအအ����က�ရေအင� ကြက�>�မ�ရ��င� န��င�င� �က ဆက�ဆ� ရေရ
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 140 -
အ အအအအအအအ အအအအအအ အအအအအအအအ အအ အအအအအအအအအအအအအအအအ ရေကင�မ�န�ရေအင� အထ.လ��အ��ပြး�� န��င�င��က ရေလစယ��6ကည�မ8 ( International
Respectability ) အအအအအအအအအအအအအအအအအရ���ရန�အထ.အရေလရေ� ရေဆင�ရ�က�သ�ရမည�
ဖြဖစ�ရေ6ကင�ရေ�"���ရ�သည�။၂၀၁။ ရ�သ�ဥ��ရေဖြ��င��လ#မ8သည� အန�ဂျ��ပြးခ�မ��ရေဖြခ�က�မ8�စ�ခ�သ�မဟ���ဘ#
စ�����ရေရ�ဖ"�ဖြးပြးဖ�>� �����က�ရေရ� အ��က� လည�� စ�န�ရေခ2မ8 �စ�ရ��ဖြဖစ�ရေန�'သည�။
ရ�သ�ဥ��ရေဖြ��င��လ#မ8�ဏာ�က�� မခ�ခ� မက�က�ယ�န��င�လ[င� အခ��င�အမ� န�င��
�ည�ရေဆ�က� ထ��သည�� စ������ရေရ�လ���ငန��မ��� ဆ���မဘရ8��မ8 �ဏာ� ခ�န��င�ရ�'မည�။
ရ�သ�ဥ�� အခ� �န�မ�န� ဖြဖစ�ရေ�2မ8သည� အရေရ�ကြက��ရေသ��လည�� အလ�န� ဖြ�င��ထန�သည��
ရ�သ�ဥ�� ရေဖ�က� ဖြ�န�မ8 ဆက����က� ဖြဖစ�ရေ�2မည� ဆ���'က စ������ရေရ�ဖြဖစ� စဥ�ကြက��
�စ�ခ�လ��� သ�မက အစ��အစ������'� မ8လည�� ဖြဖစ�ရေ�2န��င��'သည�။ ရ�သ�ဥ��
ရေဖြ��င��လ#ဖြဖစ�ရေ�2မ8သည� န�စ�ရေ�'င��မ���စ��က�ည��ကဖြဖစ�ရေ�2ခ#�ပြး��� ယခ�အခ'
ရေ�ဖြ��င��လ#မ8 လ[င�ဖြမန� လ��'သည�။စ��က��� �>ရေရ�က�� အရေဖြခခ�သည�� ဖြမန�မ�န��င�င�သည�
လည�� ရ�သ�ဥ�� ရေဖြ��င��လ#မ8ရေ6က�င�� ဖြဖစ�ရေ�2 လ�မည�� ဆ���မဘရ8��နစ�န�မ8မ���အ��က�
ကြက�>�င� ဖြ�င�ဆင�ရမည�ဖြဖစ��'သည�။
၂၀၂။ အ�ဆ�ယ�ရေ�သ��င��န��င�င�မ���အနက� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�သည� ဖြမန�မ�န��င�င� ၏
အဓ�က က�န�သ�ယ�ဖက� န��င�င��စ�န��င�င� ဖြဖစ�သဖြဖင�� ၁၉၉၀ ခ�န�စ�မ�စ၍ ရေစ��က�က�
စ������ရေရ�စနစ� က�င��သ��� ရေဆ�င�ရ�က�ခ#�သည�� ဖြ� မန�မ�န��င�င� သည� စ������ရေရ�၊
ကန ��သ��
ကန ��သတ�- 141 -
က�န�သ�ယ�မ8န�င�� ရင��န���ဖြမN>��န��မ8 စသည�� ကဏဍရ��မ�����င� ဗ�ယက�နမ�န��င�င�န�င�� �က�
lကစ�� �.�ရေ�'င�� ရေဆ�င�ရ�က�ခ#�သည��နည���. သ�င��က�န�လ���ငန��စဥ�မ���န�င��
���သက�၍လည�� ဗ�ယက�နမ�န��င�င��� � သက�ဆ��င� ရ� ရေအဂျ�င�စ�မ���န�င�� ညN�န�>�င��
ရေဆ��ရေန��က� န�စ�န��င�င�အက� �>�စ������က�� ထ�ရေရ�က�စ�� ရေဖ��ရေဆ�င� န��င�ရေရ� အ��က�
အ ရေဖြ�ဖ���လ�က� �.�ရေ�'င��ရေဆ�င�ရ�က� မ8မ���က�� ဖြမNင���င�သ����'က န�စ�န��င�င�
စ������ရေရ�အလ��အလ� သည� အန�ဂျ�� ��င� ���မ�� အက� �>�ဖြ�ဖစ�ထ�န�� လ�မညြည�ဖစ�
ရေ6က�င�� ရေ�"���ရ�'သည�။
ကန ��သ��