14 Vruchtbare Kringloop
Vruchtbare Kringloop staat voor het zo efficiënt en zo economisch
mogelijk sluiten van kringlopen in de melkveehouderij. Volgens
Carel de Vries, projectleider bij Vruchtbare Kringloop, komt het
project na twee jaar nu echt goed van de grond. “Met 250 agrariërs
richten wij ons op een efficiënte benutting van mineralen om de
bodemvruchtbaarheid en de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater
te verbeteren. De landbouw is van nature circulair en heeft daarbij
een leercylus van steeds een jaar. In 2014 is vooral ingezet op
bewustwording. Vorig jaar kregen we de eerste cijfers op tafel en
zijn we op basis daarvan plannen gaan maken en nu hebben we de
eerste resultaten in handen. We staan daarmee aan het begin van de
verbeterspiraal. Reden voor de Provincie Gelderland, ForFarmers, LTO-
Noord, Vitens, Waterschap Rijn en IJssel en Rabobank Noord- en Oost-
Achterhoek om het project nog vier jaar door te zetten.”
Welke resultaten heeft Vruchtbare Kringloop geboekt?
“Dankzij de Kringloopwijzer, een managementtool voor agrarische
ondernemers, kunnen we zien hoe goed de kringlopen voor fosfaat
“De Achterhoekse melkveehouders
lopen voorop in kringlooplandbouw”
In 2014 is het project Vruchtbare Kringloop gestart om de economische en maatschappelijke positie van agrarische
ondernemers te verbeteren. Inmiddels worden er resultaten geoogst waar niet alleen boeren baat bij hebben,
maar waar de hele samenleving de vruchten van plukt.
links: Carel de Vries, rechts: Jeroen Verver
15
en koolstof gesloten worden. De Kringloopwijzer geeft dus ook aan
wat er uit de kringloop weglekt. Kijken we naar stikstof dan zien we
dat de stikstofverliezen op een melkveebedrijf sinds de jaren ’90 zijn
gehalveerd. Alleen al op basis van bewustzijn. De voorhoede van onze
deelnemers scoort zelfs 30% beter dan het gemiddelde. Een ander
aansprekend resultaat is de reductie van het fosfaatoverschot. In 2014
hebben wij zelfs meer fosfaat onttrokken dan we bemest hebben.
Het fosfaatoverschot per ha. landbouw bedroeg -19 kg. Een tekort dus.
Waarschijnlijk een incident, veroorzaakt door groeizaam weer. Waar
we naartoe willen is evenwichtsbemesting. Dat wil zeggen dat we
niet meer mest op het land brengen dan het gewas nodig heeft om
te groeien. Zo’n getal geeft dus goed aan waar we staan.”
Waarom is evenwichtsbemesting zo belangrijk?
Jeroen Verver, manager Food & Agri bij Rabobank Noord- en Oost-
Achterhoek: “Fosfaat is een van de belangrijkste grondstoffen voor
de productie van voedsel, maar er dreigt een tekort aan fosfaat in de
wereld. Willen we de voedselproductie op de lange termijn kunnen
garanderen dan moeten we fosfaat terugwinnen. In Nederland hebben
we een fosfaatoverschot. Onze natuur is daar niet bij gebaat, vandaar
het zoeken naar evenwicht.” De Vries: “Voor een melkveehouder zit
daar ook de uitdaging: hoe ga ik die kilo’s fosfaat zo precies mogelijk
verdelen over mijn percelen? Dan moet ‘ie wel weten hoeveel fosfaat
er in de mest zit, wat de conditie van zijn grond is en welk gewas
erop moet komen. Bij Vruchtbare Kringloop stimuleren en helpen wij
ondernemers om de bedrijfsvoering continu te optimaliseren.”
Dat kunnen ze niet zelf?
“Een melkveebedrijf is een complexe onderneming. Je hebt met
dieren te maken, met het weer, de grond, nieuwe technologie en het
optimaliseren van ingewikkelde kringlopen. Daar komen honderden
managementbeslissingen bij kijken. De optelsom van al die kleine
en grotere beslissingen die een agrarische ondernemer in de cyclus
maakt, bepalen zijn succes. Daarmee zit je in het hart van Vruchtbare
Kringloop: wij ondersteunen melkveehouders bij het verbeteren van
hun vakmanschap voor het management van de hele kringloop”, aldus
de Vries. “Dat doen we via deelprojecten, experimenten, demonstraties
en studiegroepen. We hebben een deelproject mestbenutting, een
deelproject bodem en een deelproject waterkwaliteit.”
Waar zit het belang voor de samenleving?
“Neem nu alleen al dat deelproject bodem. Dat gaat over
bodemvruchtbaarheid. Over de bodemstructuur, het bodemleven en
over de organische stof die daarvoor cruciaal is. Die organische stof
werkt als een spons, houdt vocht vast en daarmee ook stikstof. Een
goede bodem voorkomt dus dat stikstof naar het grondwater van
Vitens spoelt. Dat is prettig voor de gewasopbrengst van de boer, maar
ook voor onze drinkwaterkwaliteit. Diezelfde sponswerking zorgt er
ook voor dat er minder water in de sloot terecht komt. En dát scheelt
het Waterschap weer een hoop kosten. Met een veranderend klimaat,
waarbij we vaker te maken krijgen met piekbuien, zit dus ook daar
een groot gemeenschappelijk belang”, stelt Verver. “Een duurzame
leefomgeving gaat ons allemaal aan.”
Vandaar de betrokkenheid van de Rabobank…
“Natuurlijk. Daarnaast staan we voor een enorme uitdaging qua
voedselbeschikbaarheid wereldwijd. De wereldbevolking verdubbelt
terwijl we te maken krijgen met een halvering van de oppervlakte om
voedsel te produceren. Dat is een uitdaging waar wij onze kennis voor
in willen zetten. Wij zijn verbinder. Vruchtbare Kringloop is een stukje
van de puzzel.”
Wat gaan de komende jaren brengen?
De Vries: “Met Vruchtbare Kringloop willen wij de kraamkamer worden
voor duurzaamheidsontwikkeling. Tegelijkertijd willen we iedereen ook
buiten de sector laten zien hoe innovatief de agrarische sector is.”