POCZĄTKI
• Odzież → uwarunkowania natury
materialnej: klimat, zdrowie, produkcja
tekstyliów
• Ubiór → uwarunkowania mentalne:
wierzenia, magia, estetyka, pozycja
społeczna, naśladownictwo
Wenus z Lespugue w spódniczce sznurkowej,
datowana na 21 000 l.p.n.e.
POCZĄTKI
Czarownik z jaskini Les Trois Frères, ok. 15,000 pne.
POCZĄTKI
natura cywilizacji
tryb życia
klimat
× typ etniczny
× ustrój polityczny
× artystyczny
geniusz
projektanta
SKĄD CZERPIEMY WIEDZĘ
O HISTORII UBIORU?
ARCHEOLOGIA
TAFONOMIA(gr. taphos – pogrzeb, mogiła;
nomos – prawo)
ARCHEOLOGIA
Fragment tkaniny wykonanej z wełny i lnu, IIw. Leśno
Próbki lnianej tkaniny z 17w. Rawa Mazowiecka
CZASY PREHISTORYCZNE
• utrudnione badania archeologiczne
• niewielka ilość elementów wykonana z
trwałych materiałów (kamień, brąz, kość)
• tworzywa nietrwałe (włókna, skóra)
łatwo ulegają rozkładowi i są
odnajdywane głównie w ośrodkach nad
jeziorami lub w grobach
Strój kobiety z Egtved (Dania), wczesne epoka brązu (3400-2800 p.n.e.)
CZASY PREHISTORYCZNE
• udoskonalenie narzędzi
• pojawienie się krosna (paleolit/koniec mezolitu)
• wprowadzenie włókien jako uzupełnienia skór
zwierzęcych (len, wełna)
• tkano niewielkie płaty materiału, a następnie je
zszywano
• początki farbowania: jagody bzu, urzet barwierski,
olcha karłowata
• pojawienie się ozdób
STAROŻYTNOŚĆ
Mezopotamia:
• ważne szlaki handlowe, dynamiczny rytm
rozwoju
• skóry i futra, tkaniny z koziej i owczej wełny
• tkaniny zdobione deseniami
• płaty materiału owijane wokół ciała,
spinane pasem
• spódnice kaunakes noszone przez
mężczyzn, z węzłem na plecach
będącym reliktem ogonów zwierzęcych
futer
STAROŻYTNOŚĆ
Egipt:
• len jako główny surowiec (lekkość,
przewiewność)
• wełna była uważana za „nieczystą” i
zwykle zakazywano jej noszenia
• ubiór składający się zwykle z jednej części
• rozwój technik tkackich
• starożytne „plisowanie” materiału
rozgrzanymi deseczkami
• kalasiris – damska wąska suknia
• shendyt – prosta męska spódniczka
STAROŻYTNOŚĆ
Grecja:
• zastosowanie wełny i lnu
• plisowanie i drapowanie tkanin
• głównie biały kolor
• kobieca suknia, peplos – szal spięty
dwoma zapinkami, całkowicie otwarty
z jednej strony
• ozdobne sandały
STAROŻYTNOŚĆ
Rzym:
• koszule, tuniki, togi, spodenki (ubiór
spodni)
• symboliczne kolory
• zastosowanie wełny, lnu i jedwabiu
• przepaski na biust – starożytna bielizna
POCZĄTKI EUROPY
• liczne migracje
• ludy koczownicze (Goci, Słowianie,
Celtowie, Germanie, Galowie)
• zewnętrzne wpływy
PEŁNE ŚREDNIOWIECZE (X-XIII w.)
• wzrost religijności
• wyprawy krzyżowe (1095-1270)
• orient – baśniowa kraina
• przejmowanie strojów
dostosowanych do klimatu
PEŁNE ŚREDNIOWIECZE (X-XIII w.)
• pojawienie się nowych
elementów stroju – cotte
(długie tuniki z wąskimi w
nadgarstkach rękawami) i
surcote (tunika bez rękawów,
na wierzch)
PÓŹNE ŚREDNIOWIECZE (XIV-XV w.)
Houppelande (koniec XIVw.)
Tunika z Bocksten (II poł. XIVw.)
Suknia z Herjolfsnes (koniec XIVw.)