Wykorzystanie neurodydaktyki w praktyce szkolnej
mgr Aneta Żurek [email protected]
Naurodydaktyka
2
• Dlaczego nauczyciele powinni interesować się wnioskami płynącymi z badań nad mózgiem?
Marzena Żylińska
• „Celem neurodydaktyki jest dostarczenie nauczycielom, studentom, jak również rodzicom wiedzy na temat przebiegu procesów uczenia się i zapamiętywania”
3
Procesy uczenia się i zapamiętywania
• Jedno to co uczymy (treści), drugie w jaki sposób uczymy (metody, techniki).
4
Neurodydaktyka
nowa dyscyplina, która opierając się na badaniach nad mózgiem, stawia sobie za cel tworzenie nowych koncepcji pedagogicznych, a także inicjuje poszukiwanie systemu edukacyjnego przyjaznego mózgowi i lepiej wykorzystującego jego silne strony
od synapsy do szkolnej klasy
Neurodydaktyka jest nauką
interdyscyplinarną
5
Słowniczek • Neurodydaktyka - - zajmuje się badaniem co wspiera, a co hamuje naturalne procesy
uczenia się
• Neuroplastyczność – zdolność do tkanki nerwowej do tworzenia nowych połączeń w celu np. uczenia się
• Neuroobrazowanie - metody umożliwiające obrazowanie struktury i funkcji mózgu. Metody neuroobrazowania pozwalają na obserwację czynności mózgu podczas przeprowadzania wybranych procesów
• Neurony/ komórki nerwowe/ lustrzane – uaktywniają się gdy człowiek wykonuje jakąś aktywność lub gdy obserwuje, jak wykonuje ją inna osoba
6
Edukacja przyjazna mózgowi mózg waży ok. 1,4 kg
zużywa ponad 20% energii dostępnej całemu ciału
Dieta
• Mózg człowieka do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje odpowiedniej diety bogatej w węglowodany, proteiny, tłuszcze oraz witaminy A, C, E i wszystkich z grupy B.
• Zbyt długie przerwy w dopływie energii powodują osłabienie koncentracji i logicznego myślenia
8
Dlaczego neurodydaktyka?
Szkoła w obecnej formule nie wspiera naturalnych procesów uczenia się i nie jest miejscem umożliwiającym indywidualny rozwój każdego ucznia
9
Szkoła dziś………
• „Wstrzymać nauczycieli, ruszyć uczniów”
10
Dlaczego neurodydaktyka?
Jaka ma być szkoła?
11
Dlaczego neurodydaktyka?
Kompetencje twarde, a kompetencje miękkie?
12
Dlaczego neurodydaktyka?
Od neuronauki do praktyki szkolnej
13
Dlaczego neurodydaktyka?
Ostatnie 20 lat to rezonans magnetyczny
14
Aktywność rzeźbi mózg
• Efektywna nauka jest możliwa, gdy mózg jest aktywny i wykonuje pracę
• M. Żylińska „Nic tak silnie nie stymuluje rozwoju mózgu, jak kreatywne zajmowanie się wszelkimi rodzajami sztuki. Maluchy powinny możliwie dużo śpiewać, tańczyć, lepić, rysować, malować i przede wszystkim bawić się z innymi dziećmi”
15
Aktywność rzeźbi mózg
• Informacje o zabarwieniu emocjonalnym zostają łatwiej zapamiętane niż neutralne
16
Aktywność rzeźbi mózg
• Mózg jest przede wszystkim organem społecznym (co wspiera, a co blokuje rozwój neuronów lustrzanych)
17
Marzena Żylińska
• Mózg każdego ucznia jest inny, ma inną strukturę i na swój własny sposób przetwarza informacje. ………….
• Nauczyciel muszą założyć, że każdy mózg inaczej przetworzy to, co usłyszał……..
• Podobnie jest z nami…………..(wszystko zależy od naszych wcześniejszych doświadczeń)
18
Jak działa mózg?
• Mózg rośnie po narodzinach (dwukrotnie)
• Jednak liczba komórek nerwowych odpowiada liczbie występującej u dorosłego
• Dziś wiemy, że mózg jest bardzo plastyczny – dopasowuje się do otaczających warunków i okoliczności przez całe życie
19
Temple Grandin • Neuroobrazowanie pozwala zobaczyć aktywność mózgu
• Mózgi autystyczne nie są uszkodzone, są inne
• Zaobserwowano znaczące obniżenie aktywności na twarze (preferowanie przedmiotów)
• Często powiększone ciało migdałowate (funkcje emocjonalne), osoba z autyzmem może się czuc jak jeden wielki odkryty nerw
• 20% osób z autyzmem ma powiększone mózgi (duże głowy – makrocefalia)
• Autyzm ma pochodzenie neurologiczne – czyli powiązanie symptomów autyzmu i funkcji mózgu
20
Jakie z tego wnioski dla edukacji?
Motywacja
• Zdaniem Manfreda Spitzera organizowanie seminariów poświęconych jej rozbudzaniu jest zupełnie bezcelowe, dlatego że nikogo do pracy motywować nie można
• Nie ma też takiej potrzeby, wystarczy, że system szkolny nie będzie niszczył motywacji, z jaką dzieci przychodzą do szkół i wykorzysta ich ciekawość poznawczą
Gerald Hüther
”Mózg jest przede wszystkim organem społecznym”
21
To co najważniejsze na dziś dla nauczycieli i szkoły…
22
Mózg jest organem społecznym M. Żylińska „Neurodydaktyka…”
• „Zdaniem Joachima Bauera najnowsze wyniki badań pokazują, że pełny rozwój neurobiologicznego wyposażenia człowieka możliwy jest jedynie dzięki relacjom międzyludzkim”
23
Film Rita Pierson Każde dziecko potrzebuje mistrza
https://www.ted.com/talks/rita_pierson_every_kid_needs_a_champion?language=pl
24
M. Żylińska „Neurodydaktyka…”
„Gerald Huther twierdzi, że najważniejszym wnioskiem płynącym z badań nad mózgiem jest właśnie przekonanie, że jest to organ społeczny, którego rozwój wymaga interakcji z innymi ludźmi”
Im więcej dobrych relacji, tym lepsze warunki rozwoju
Siła i otwartość dziecka ma swoje źródło w sile i otwartości osób, które się dzieckiem opiekują i którym ono ufa, twierdzi Gerald Huther
25
Neurony lustrzane
• Uśmiech, czy dobre słowo mają wielką moc sprawczą i działają na mózg jak każda inna nagroda, prowadzą do uwalniania dopaminy
26
Neurony lustrzane
• Silny stres hamuje proces uczenia się, zrozumienie mechanizmu jego działania jest tak ważne dla każdego nauczyciela
27
Neurony lustrzane
• Te same informacje wplecione w emocjonalny kontekst mogą być dużo łatwiej i lepiej zapamiętane niż typowo podręcznikowe
28
29
„Jeśli chcesz, żeby twoje dziecko nauczyło
się jak budować statek, to musisz
rozbudzić w nim tęsknotę za morzem”
Antoine de Saint-Exupèry