Yrd. Doç. Dr. Ayda ÇELEBİOĞLU
Proje Araştırmacısı
Proje kapsamında verilerin elde edileceği hastanede onkoloji hastaları ile çalışan tüm hemşireleri içine alan bir program yapılması kararlaştırıldı.
Hemşirelerle ön görüşmeler yapılarak işbirlikleri istendi.
Nasıl bir yol izlenmesi konusunda fikirleri alındı.
Toplam 18 hemşire çalışma kapsamına alındı.
Hemşire profili incelendiğinde;
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 4
Tanımlayıcı özellikler Sayı (n) Yüzde ( % )
Cinsiyet
Kadın
Erkek
Medeni Durum
Evli
Bekâr
Eğitim
Sağlık meslek lisesi
Önlisans
Lisans
Çalıştığı birimde kendi isteği ile
çalışma durumu
Evet
Hayır
17 94.6
1 5.4
10 66.7
8 33.3
7 38.9
6 33.3
5 27.8
6 33.3
12 66.7
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 5
Hemşirelerin yaş ortalaması 32.1 1±5.7
Kanserli hastalarla çalışma Yılı ortalaması 4.3± 3.8
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 6
• Kanser hastalarına bakım verirken güçlükler yaşıyor musunuz?
% 88.9 Evet
Kanser hastalarına bakım verirken yaşadığınız güçlükler nelerdir?
% 83.3 hasta ile iletişim kurmada sorun yaşadıklarını belirtti.
%41.7 tanı aşamasında
% 58.3 tedavi aşamasında
Hasta ve ailesi ile iletişim sorunlarının daha fazla olduğunu ifade etti.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 7
%83.3 yaşadıkları sorunlara yönelik destek alamadıklarını
%12.7 destek aldıklarını ve bu desteği doktorlardan aldıklarını ifade etmişlerdir.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 8
Hemşirelerin destek almak istedikleri konular arasında
Nasıl daha etkili iletişim kurabilirim? %86.4 Hastaya nasıl ve ne kadar bilgi vermeliyim? % 88.4 Özel durumlarda hasta ve ailesine nasıl
yaklaşmalıyım? %78.4
Sorunlarla nasıl baş edebilirim? %88.2 bulunmaktaydı
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 9
Elde edilen bu veriler doğrultusunda
⇓ 2- 5 Şubat 2009 tarihleri arasında dört
günlük bir kurs düzenlendi.
Onkoloji Hemşireliği Derneği ile iletişim kuruldu. Görüşme yapılan hemşirelerin öncelikli istekleri dikkate alınarak en uygun program belirlendi.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 10
2–5 Şubat 2009
Atatürk Üniversitesi
Hemşirelik Yüksek Okulu
ERZURUM
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 11
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 12
“TEMEL DÜZEY” PSİKO-ONKOLOJİ KURSU
İKİ BÖLÜMDEN OLUŞTU
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 13
I.Bölüm: “Önce kendi oksijen maskeni tak”
Onkoloji hastalarıyla çalışanların kendi duygu ve düşüncelerini gözden geçirmelerine ve baş etmelerine yardım. Kursun sonunda, katılımcıların, sağlıklı kendilik, mesleki algı ve etkin baş etme becerilerini geliştirmelerine rehberlik edilerek, kendi duygu, düşünce ve tepkilerini yönetme becerisi geliştirmelerine yönelik bilgi sağlanır
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 14
II. Bölüm: Birinci düzey psikolojik bakım
Bütüncül bakım ve insan gereksinimleri kavramlarının tartışılması ve
Bu bağlamda hasta ve yakınlarının yaşadığı duygu ve düşünceyi tanımlama, hastalık durumuna tepkilerini anlama ve tepkileri anlamlandırma (beden imajı sorunu, umutsuzluk, suçluluk vb),
Hastaya yardım edici “uygun tepkileri tanıma, sık sorulan soruları ve zor soruları cevaplama” davranışlarına yönelik bilgi geliştirme.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 15
Hasta ve yakınları ile yaşanan psikolojik alandaki güçlükler ve psikolojik bakım yaklaşımları konularında bilgilenme
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 16
02.02.2009
Açılış Konuşmaları
Prof.Dr. Sebahat GÖZÜM
Yrd. Doç. Dr. Ayşe OKANLI ( proje süreci ile ilgili bilgilendirme )
TANIŞMA
KURSUN TANITIMI, BEKLENTİLERİN BELİRLENMESİ VE ÖN
DEĞERLENDİRME
Konuşmacı: Gülşen TERAKYE
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 17
KENDİNİ ANLAMA/TANIMA YOLCULUĞU
(Bedensel, Duygusal, Bilişsel ve Davranışsal) Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
KENDİNİ ANLAMA/TANIMA YOLCULUĞU
(Kişisel Sınırlar ve Roller, Benlik Kavramı) Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 18
BAŞ EDEBİLİRİM AMA NASIL?
(Sorunu Anlama ve Kendini Yönetme Becerisini Geliştirme) Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
AKTİF DİNLEME/EMPATİ Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 19
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 20
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 21
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 22
AİLE VE HASTANIN PSİKO-SOSYAL SORUNLARININ ELE
ALINMASI
Konuşmacı: Havva TEL
PSİKO-SOSYAL BAKIM SORUMLULUĞU NEDİR/NEDEN
GEREKLİDİR?
Konuşmacı: Havva TEL
ONKOLOJİ HASTASINI VE YAKINLARINI DUYABİLİYOR MUYUM?
(Öfke, Suçluluk, İnkar Vb Tepkileri Tanıma, Tanımlama,ele alma)
Konuşmacı: Gülşen TERAKYE
“HASTA İÇİN” NE YAPABİLİRİM?
PSİKOLOJİK BAKIM İÇİN HAZIR REÇETELER Mİ?
TEMEL İLKELER Mİ?
Konuşmacı: Gülşen TERAKYE
??? Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 23
BAKIM BECERİLERİNİ GELİŞTİRME (PSİKO-SOSYAL SORUNLARA
YAKLAŞIM) BİLGİ VERME
(Karşıt Görüşler - Münazara)
Yöneten: Gülşen Terakye
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 24
KANSER VE PSİKO-SOSYAL SORUNLARA YAKLAŞIM
KANSERLİ HASTADA ANKSİYETE
KANSERLİ HASTADA DEPRESYON
Konuşmacı: Havva TEL KANSER VE PSİKO-SOSYAL SORUNLARA
YAKLAŞIM UMUTSUZLUK YAŞAYAN HASTA
Konuşmacı: Havva TEL KANSER VE PSİKO-SOSYAL SORUNLARA
YAKLAŞIM
KANSERİN CİNSEL YAŞAM KALİTESİNE VE CİNSEL-EVLİLİK BİRLİKTELİĞİNE YANSIMALARI Konuşmacı: Havva TEL
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 25
KANSER VE PSİKO-SOSYAL SORUNLARA YAKLAŞIM
KANSER VE BEDEN İMAJI SORUNLARI Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ YAŞANMIŞ DENEYİMLERİN PAYLAŞIMI Sorular ve Cevaplar
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 26
MEME KANSERİ HASTASI KADINLARLA YAPTIĞIMIZ
DERİNLEMESİNE GÖRÜŞME SONUÇLARI; KADINLARIN SAĞLIK
PERSONELİNDEN BEKLENTİLERİ
Konuşmacı: Ayda ÇELEBİOĞLU
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 27
KAYIP VE YAS SÜRECİ Konuşmacı: Gülşen TERAKYE KAYIP YAS TRAVMA YAŞANTILARIMIZ VE BAŞ ETME ŞEKİLLERİ
"KANSER TANILI HASTA İLE ÇALIŞAN HEMŞİRENİN YAŞADIĞI
DUYGULARI TANIMA VE ELE ALMA" Konuşmacı: Havva TEL
HASTA VE YAKINLARIYLA İLETİŞİM SORUNLARIMIZI BU BİLGİLERLE
NASIL ELE ALALIM
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 28
Kurs öncesi ve sonrası hemşirelere ön değerlendirme- son değerlendirme yapıldı iletişim becerileri,
kanserli hastaya yaklaşım becerileri ve
empatik eğilimleri ölçüldü.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 29
İletişim becerileri ölçeği puanları
Ön Uygulama
Son Uygulama
Hastalarla psikolojik problemleri konuşma 6.21 7.64
Hastalarla beden imajındaki değişimi konuşma 6.57 7.43
Hastalarla cinsellik konusunu konuşma 4.00 5.29
Tedavinin etkinliği konusunda soru soran hastaya bilgi verme 6.64 7.79
Eğitimi ve bilgisi yüksek düzeyde olan hastaya bilgi verme 7.42 8.29
Duygusal olarak izolasyonda olan hasta ile iletişim kurma 5.64 7.64
Sınırlı anlama becerisi olan hastaya bilgi verme 5.42 6.64
Kendisi ile aynı yaşta olan hasta ile iletişim kurma 7.35 7.86
Doktor ya da hemşire olan hasta ile iletişim kurma 6.57 8.64
Kanser hastası ile prognozu tartışma 5.00 7.21
Kanser hastası ile ölüm kavramını ve ölüm sürecini tartışma 4.64 5.93
Ölümü yakın olan hastanın ailesine bilgi verme 5.5 6.07
Ölümü yakın olan hastanın ailesine bilgi vermede 5.35 7.07
Ölümü beklenen hasta nedeniyle psikolojik sıkıntı hisseden yeni hemşirelere destek olma 7.21 8.00
TOPLAM 83.00 101.35
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 30
Ön uygulama Son uygulama
1.vaka 26.07 27.2
2.vaka 26.07 28.5
3.vaka 19.80 20.33
4. vaka 29.53 23.93
5. vaka 24.67 26.53
6.vaka 24.33 24.07
Toplam 138.15 149.93
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 31
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 32
15–16 Ocak 2010
Atatürk Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
ERZURUM
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 33
Kanserli hastalarla çalışan hemşirelere yönelik yapılması hedeflenen kurslardan ikincisi “ kemoterapi hemşireliği kursu”
15- 16 Ocak 2010 tarihleri arasında yapıldı.
Kursun içeriği hemşirelerle daha önce yapılan görüşmelerin sonucunda belirlendi.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 34
Onkoloji hemşireliği derneğinin katkılarıyla yapılan kursa kemoterapi hemşireliği kurs eğitmenlerden
Figen BAY
SevcanATAY
destek verdi
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 35
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 36
Kurs öncesi ve sonrası hemşirelere ön değerlendirme- son değerlendirme yapıldı
bu değerlendirmelerde
Kemoterapi ilaçlarının hazırlanması,
hastaya uygulanması ve
kemoterapi ilaçlarının neden olduğu yan etkilere yönelik hemşirelerin yapması gereken girişimler konusunda bilgileri ölçüldü.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 37
“KEMEOTERAPİ HEMŞİRELİĞİ KURSU”
Kursun amacı :Kemoterapi ilaçlarının hazırlanması, hastaya uygulanması ve kemoterapi ilaçlarının neden olduğu yan etkilere yönelik hemşirelerin yapması gereken girişimler hakkında bilgi sağlamak.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 38
Kursun hedefleri : Kanser ve tedavi yöntemlerini tanımlamak Kemoterapide uygulama ilkelerini
tanımlamak Semptom kontrolünü tanımlamak Ekstravazasyonu tanımlamak Antineoplastik , biyoteropatik ilaçları
tanımlamak Onkoloji hemşireliğinde hukuksal sorunları
tanımlamak Kanser hastası ve ailesinin bilgi
gereksinimlerini tanımlamak
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 39
KANSER TEDAVİ YÖNTEMLERİ
KEMOTERAPİ UYGULAMA YOLLARI
SEMPTOM KONTROLÜ
EKSTRAVAZASYON
SANTRAL VENÖZ KATETER
ANTİNEOPLASTİK İLAÇLAR ( en sık kullanılanlar , yan etkileri)
BİYOTEROPATİK İLAÇLAR ( en sık kullanılanlar , yeni ilaçlar )
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 40
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 41
HASTA VE AİLE EĞİTİMİ
ONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİNDE HUKUKSAL BOYUT
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 42
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 43
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 44
Kurs programı bitiminde katılımcılardan kursu değerlendirmeleri ve anlatılan konuları 1 ile 4 arasında puanlamaları istendi.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 45
Kursun tamamı için değerlendirme puanı ortalama 3.8 olarak belirlendi.
Katılımcılar sırasıyla en fazla
-Kemoterapi uygulama yolları
-Santral venöz kateterler
-Hasta ve aile eğitimi
-Semptom kontrolü
ve
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 46
Yasal sorumluluklardan
faydalandıklarını belirttiler.
En kısa sürede tekrar bir araya gelmek üzere kursa son verildi.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 47
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 48
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 49
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 50
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 51
*Kendine iyi bak – Farkındalığını artır-Baş etme mekanizmalarını geliştir.
Şikayet etme yerine çözüm ara
Savunuculuk-Hemşire
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 52
Kapsayıcılık
Projenin bir parçası haline gelme
İletişimde gelişmeler
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 53
Hemşirelerle iletişim devam ediyor
Aynı dili konuşuyoruz
Birbirimizi daha iyi anlıyoruz
Çevremizdekilere daha yararlı oluyoruz
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 54
Hastalarla ilgili çıktılar dolaylı olarak programın ve hemşirelerin etkinliğini de ortaya çıkaracak
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 55
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010 20.05.2013 56