Download - YUMUŞAK GÜÇ SAVAŞLARI
1
YUMUŞAK GÜÇ SAVAŞLARI
Doç. Dr. ATİLLA SANDIKLIBİLGESAM Başkanı
2
Giriş
Klasik Dönem Savaşları (Ok, Yay, Piyade, Süvari, Savaş Arabaları vs.)
Erken Modern Dönem Savaşları(Cephe Savaşları, Yivsiz Tüfek, Top)
Modern Dönem Savaşları(Topyekun Savaşlar: Askeri, nüfus ve ekonomik güç)
(Manevra Savaşları: Hava Kuvvetleri, füzeler ve Tanklar)
Güvenlik, güç ve savaş kavramları tarihsel bir süreç içinde teknolojik, siyasal, sosyal ve hukuksal gelişmelere bağlı olarak bir evrim geçirmiştir
3
Soğuk Savaş sonrası dönemde ise post-modern savaş yöntemleri ortaya çıkmış ve bu savaşlarda asimetrik yöntemler kullanılmaya başlanmıştır.
Düşük Yoğunluklu Savaşlar (Terör Örgütleri, Mafyalar, Gizli Servisler ve Özel Kuvvetler)
İleri Teknoloji Savaşları (Yıldız Savaşları, Siber Savaşlar, Etki Odaklı Savaş)
Yumuşak Güç Savaşları (Parçalanmış Yapılar, Eylemler, Halk ayaklanmaları, Sosyal Medya)
Giriş
4
Günümüzde
Güvenlik;
Sistem
Devlet
Toplum
Birey
düzeyinde analiz edilmeye
başlanmıştır.
Güvenlik;
Siyasi
Askeri
Ekonomik
Toplumsal
Çevresel
beş boyutlu sınıflandırılmaktadır
Güvenlik
5
Güç Kavramı
Genellikle realist yaklaşımla özdeşleştirilen güç kavramı, gerçekte farklı şekillerde İdealizm, Marksizm, Feminizm ve Eleştirel yaklaşımlarda da önemli bir yer tutmaktadır.
Uluslararası ilişkiler tarihi bir bakıma güçlerin oluşumu, gelişimi, mücadelesi ve ilişkileri tarihidir.
6
Uluslararası İlişkiler literatüründe güç kavramını tanımlayan bir çok yazar bulunmaktadır.
Hans Morgenthau: Güç; hem bir ilişki türü, hem uluslararası politikanın en temel amacı, hem de amacın gerçekleştirilmesi için bir araçtır.
Kalevi J. Holsti: Güç; bir ülkenin ödül, ikna ve zorlama gibi yöntemlerle karşı tarafın çıkarlarını etkileme ve yönlendirebilme kapasitesidir.
Robert Dahl: Güç; bir aktörün bir diğer aktöre normalde yapamayacağı bir şeyi yaptırabilme kapasitesidir.
Güç Kavramı
7
Kenneth N. Waltz: Güç; karşılıklı bağımlılığa dayalı bir uluslararası sistemde diğer aktörlerden bağımsız karar alabilme ve onların kararlarından en az etkilenme kapasitesidir.
Robert Keohane ve Nye: Gücü vurgulamada “Kompleks Bağımlılık Teorisi”ni kullanır. Bu teoriye göre güç için; gündem belirleme, uluslar ve hükümetler arası ilişkiler geliştirme ve uluslararası örgütlerde söz söyleme kapasitesine sahip olunması gerekir.
Güç Kavramı
8
GÜÇSert Güç
Yumuşak Güç
Akıllı Güç
Güç yaşanan döneme, var olan aktörlere ve mevcut olaylara göre bu üç kavram arasında geçişkenlik ve değişim gösterebilir
Uluslararası örgütlerin yaygınlaşması, sivil toplum örgütlerinin güçlenmesi, devlet dışı diğer aktörlerin etkinliğini artırması ve küresel medyanın gelişmesi, içinde bulunduğumuz dönemde “sert güç”, “yumuşak güç” ve “akıllı güç” tartışmalarını gündeme getirmiştir.
Güç Kavramı
9
Bir ülke, istediği hedeflere ulaşmak için askeri güç ve dayatmayı içeren sert gücü kullanarak müdahale edebileceği gibi;
o ülkeyi örnek alan, refah seviyesine ve fırsatlarına özenen ülkelerin kendisini izlemesiyle yumuşak gücü de kullanabilir.
Akıllı güç ise sert güç ile birlikte yumuşak gücün etkin biçimde kombine edilmesini esas alır.
Yumuşak, Sert ve Akıllı Güç
10
Yumuşak güç kavramını literatüre
kazandıran Nye’ye göre;
küresel sistemin çok kutuplu yapısı,
uluslararası örgütler ve medyanın artan
etkisi sonucu askeri kapasite geri
planda kalmıştır.Joseph Nye
Yumuşak Güç Kavramı
11
Nye yumuşak gücü;
“Eğer istediğim şeyi istemeni sağlayabilirsem, o zaman yapmak istediğim şeyi yapman için seni zorlamama gerek yoktur”
şeklinde tanımlamıştır.
Yumuşak Güç Kavramı
12
Yumuşak GüçAktöre İliştirilmiş
Güç
Ülke, doğrudan cazibe merkezi haline getiren
özellikleri ile kamuoyunu etkiler.
Aktöre Doğrudan Bağlı Olmayan Güç
Ülke, uluslararası örgüt, kurum ve yapılar
üzerinden de kamuoyuna etki eder.
Yumuşak Güç
13
Ekonomik Kapasitesi Rekabet Kabiliyeti Yaratıcı Düşüncesi İnsan Kalitesi Sosyal Sermayesi Özgürlükleri Demokrasisi ve Refahı Kültürel Zenginlikleri Sanatı, mimarisi ve müziği Bilim ve Teknolojisi…
Bir Ülkenin Yumuşak Güç Araçları
16
Küresel güçlerin ulusal çıkarlarını elde etmek için terörü bir araç olarak kullanma durumu, 11 Eylül 2001’de terörün kendilerini de vurmasından sonra ortadan kalkmıştır.
Yumuşak Güç Savaşları
17
Bu stratejilerde yumuşak güç doğrudan ülkeleri
yönlendirebilecek şekilde kullanılabileceği gibi;
karşı tarafın direnmesi durumunda onun yumuşak gücüne
darbe vurulması, yok edilmesi veya zayıflatılması
maksadıyla da kullanılabilir.
Bu durum Yumuşak Güç Savaşları’nı gündeme getirir.
Bu durum, yumuşak güç kullanımını esas alan stratejilerin geliştirilmesine neden olmuştur.
Yumuşak Güç Savaşları
18
Yumuşak Güç Savaşları,
çıkarları çelişen ülkelerin
birbirlerinin yumuşak güçlerini
yok etmek, zayıflatmak için
kendi yumuşak güçlerini
kullandıkları bir mücadeledir.
Yumuşak Güç Savaşları
19
Yumuşak gücü hızlı bir şekilde gelişen ülkenin politikaları küresel ve bölgesel güçleri hedef almaya veya yumuşak gücüne zarar vermeye başlarsa Yumuşak Güç Savaşları’nın çıkması kaçınılmaz olur.
Bu savaşlarda, karşı tarafın etkili olan yumuşak güç unsurları hedef alınır.(Siyasi liderler, partiler, sivil toplum örgütleri, ideolojiler, ekonomik gelişme, finansal sistem vb.)
Yumuşak Güç Savaşları
20
Yumuşak güç savaşlarında şiddet içermeyen mücadele yöntemi esas alınır.
İletişim ve teknoloji ile uluslararası kamuoyu ve hedef kamuoyu şekillendirilmeye çalışılır.
Ülke içindeki kutuplaşmadan azami şekilde istifade edilir.
Yumuşak Güç Savaşları
21
Günümüzde şiddet içermeyen mücadele üç geniş kategoride sınıflandırılmaktadır.
1. kategori: Protesto, ikna, direniş
2. kategori: Sivil itaatsizlik yöntemleri
3. kategori: Hızlı ve “barışçıl” işgal, paralel hükümet girişimleri
Şiddet içermeyen mücadele karmaşık ve şiddetten daha farklı bir mücadele aracıdır.
Mücadele toplum ve kurumlar tarafından psikolojik, sosyal, ekonomik ve siyasi araçlarla gerçekleştirilir.
Yumuşak Güç Savaşları
22
Siyasi liderin hassasiyetleri toplumda istismar edilmeye çalışılır.
Bilgi teknolojileri ve medya etkin bir şekilde kullanılarak liderin bir diktatör olarak algılanması için propagandalar yapılır.
Özgürlük adına gerçekleştirilen eylemler ve direnişler ile liderin karizması ve otoritesi aşındırılır.
Şiddet içermeyen direnişlerle ülke yönetiminin meşruiyetini kabul etmeme ve itaatsizlik propagandası hız kazanır.
Yumuşak Güç Savaşları’nda;
Yumuşak Güç Savaşları
23
Farklı hassasiyetlere sahip geniş halk kitlelerinin katılımı ile direnişler yaygınlaştırılır.
Eylemler açık isyan, itaatsizlik ve grevler şeklinde de görünür bir hal alabilir.
Şiddet içermeyen direnişlerde, ülke yönetiminin meşruiyetini kabul etmeme propagandası ile karşılaşılabilir.
Çeşitli grev türlerinin seçici şekilde kullanılması yöntemi ülkeyi ekonomik olarak çöküntüye sürükleyebilir.
Yumuşak Güç Savaşları
24
Yumuşak Güç Savaşları’nda şiddet içermeyen diğer mücadele yöntemleri olarak;
Genel Grev
İş Yavaşlatma Eylemleri
Broşür Dağıtma
Gizlice Basın Faaliyetleri Yürütme
Açlık Grevleri
karşımıza çıkabilir.
Yumuşak Güç Savaşları
25
Bir liderin yumuşak gücü ve cazibesinin, bölgedeki diğer liderleri ve halkları etkileyebilecek duruma gelmesi durumunda da bu lidere karşı Yumuşak Güç Savaşları yürütülebilir.
Yumuşak gücü gelişen ülkenin etkinliğini sınırlamak amacıyla bölgedeki gelişmeler yeniden şekillendirilebilir.
Yumuşak Güç Savaşları
26
Yumuşak Güç Savaşları’nda kullanılan araçlardan biri sivil toplum kuruluşlarıdır.
Yumuşak Güç Savaşları’nda sivil toplum örgütlerinin oluşturduğu parçalanmış yapılar da istismar edilebilir.
Bu parçalanmış yapılar arasında kutuplaşmalar ve düşmanlıklar oluşturularak çatışma zeminleri oluşturulabilir.
Yumuşak Güç Savaşları’nın Özellikleri
27
Güç kullanımı özgürlüklere vurulmuş bir darbe olarak gösterilir, kutuplaşma, düşmanlık ve çatışma ortamı derinleştirilerek yaygınlaştırılmaya çalışılır.
Siyasi iktidarların halkın belirli kesimlerinin taleplerini yeterince dikkate almaması, o kesimleri ötekileştirmesi Yumuşak Güç Savaşları için bulunmaz bir fırsat yaratır.
Yumuşak Güç Savaşları’nın Özellikleri
28
Yumuşak Güç Savaşları’nda;
liderler eğer farklı kesimlerin
beklentilerini dikkate almazsa
ve otoriter yaklaşımı
benimserse, diktatör olarak
gösterilerek mücadelenin
meşruiyeti sağlanır.
Yumuşak Güç Savaşları’nın Özellikleri
29
Oluşturulan siyasi ortamda farklılıklar, kutuplaşmalar ve düşmanlıklar ön plana çıkarılırken,
uzlaşma ve işbirliği arayışları dikkate alınmaz.
Devletin ve halkın ortak menfaatleri siyasal çatışmalara, kargaşaya ve kaosa feda edilir.
Yumuşak Güç Savaşları’nın Özellikleri
30
Yumuşak güç, olduğundan büyük gösterilmemelidir.
• Güç, olduğundan büyük gösterildiğinde ülke, rekabet içinde
bulunan diğer güçler tarafından hedef haline getirilebilir.
Küresel ve bölgesel güçlerle iyi ilişkiler yürütülmelidir.
• Hayati bir konu olmadıkça; küresel güçlerle çatışma ve
gerilim yaratacak eylem ve söylemlerden uzak durulmalıdır.
Alınması Gereken Tedbirler
31
Yumuşak Güç Savaşları’nda çağcıl demokrasi,
demokratik kültür ve olgunluk eksikliği önemli bir
hassasiyet oluşturmaktadır.
Bir ülkenin çağcıl demokrasi olarak nitelenmesi için
demokrasinin hem devlet-toplum, siyaset-toplum,
devlet-siyaset ilişkileri içinde, hem de toplum-içi farklı
kimlikler arası ilişkilerde ve güncel hayatın
örgütlenmesinde “yerleşikleşmesi” ve “derinleşmesi”
gereklidir.
Alınması Gereken Tedbirler
32
Çağcıl demokrasinin yerleşikleşmesi ve
derinleştirilmesi için de çoğulcu demokrasi ve
yönetişim prensiplerine uyulmalıdır.
Demokrasinin gelişim sürecinde, çoğunluğun devlet
yönetimindeki kararlarının mutlak olması, azınlık
haklarını kısıtlayabileceği kaygısı çoğulcu
demokrasiyi ortaya çıkarmıştır.
Alınması Gereken Tedbirler
33
Çoğulcu Demokrasi Çoğulcu demokrasi anlayışında çoğunluğun yönetme
hakkı bulunmasına rağmen çoğunluğun sınırsız
yetkilere sahip olduğu söylenemez.
Temel insan haklarına saygı,
İnsan onurunun korunması,
azınlıkta veya muhalefette olanların beklentilerinin
dikkate alınması,
farklı düşüncelerin serbestçe hiçbir baskıyla
karşılaşmadan söylenebilmesi,
çoğulcu demokrasi için şarttır.
34
Çoğulcu Demokrasi Çoğulcu demokrasilerde özgürlük herkesin yönetime
serbestçe katılımını sağlarken, eşitlik de insanların her
türlü farklılığına rağmen, insan onurunun korunması
gereğinden dolayı, eşit bir şekilde yönetime katılabilmesi
anlamına gelmektedir.
Çoğulcu demokrasilerde;
korunur ve genişletilir.
Bireysel haklar
Kültürel haklar
Sosyal haklar
35
Çoğulcu Demokrasi Farklı görüşler ve kültürel
kimlikler arasındaki ilişkilerde
ötekileşme yerine eleştirel
anlama ve diyalog temelli
tartışma ortamı oluşturulur.
Toplumsal sorunların çözümü
ve taleplere karşı şiddet ve
baskı yerine demokratik
müzakere yöntemi etkin
olarak kullanılır.
36
Yönetişim Yönetişim kavramı ise hükümet otoritesine ve gücüne dayalı
yönetim anlayışından, hiyerarşik yapıdaki bir yönetim
olgusundan farklı yeni bir süreci ve toplumun yönetimine
ilişkin yeni bir modeli anlatmaktadır.
Böyle bir model içinde aktörlerin ve birimlerin tek taraflı
yönlendirmeleri ve etkileri değil, bir etkileşim süreci içinde
gerçekleşen interaktif ilişkiler söz konusudur.
Sadece hükümet birimlerinin ve görevlilerinin değil, aynı
zamanda hükümet dışı örgütlerin, sivil toplum örgütlerinin,
bilim adamlarının, uzmanların ve vatandaşların katılımı söz
konusudur.
37
Yönetişim yaklaşımından hareketle yapılan analizlerde; özellikle hükümet-toplum etkileşimi üzerinde durulmakta;
Devlet ile devlet-dışı alan arasında işbirliğinin,
Kamu ile sivil toplum örgütleri arasında ilişkilerin geliştirilmesinin,
Çok kutuplu karar alma mekanizmalarının yaygınlaştırılmasının
önemi belirtilmektedir.
Yönetişim
38
Yönetişim
Devlet, doğrudan doğruya yönetme pozisyonundaki
egemen aktör niteliğine sahip olmaksızın,
karşılıklı bağımlılık konumunda bulunan aktörler
arası etkileşimlerin çoğalması yoluyla,
gerek hükümet çerçevesinden, gerekse toplumsal
tabandan gelen örgütler arası ilişki ağlarının bir
koleksiyonu ya da toplamı olmaya başlamaktadır.
39
YönetişimBu olguyu dile getirmek üzere;
gibi deyimler kullanılmaktadır.
Birlikte düzenle
me
Birlikte Üretme
Birlikte yönetim
40
Yönetişim
Çoğulculuk ve yönetişimin temel ilkeleri olan
Hukukun üstünlüğü
Katılımcılık
Şeffaflık
Eşitlik
Etkinlik
Hesap verebilirlik
sayesinde önemli güç merkezleri arasında uzlaşma sağlanarak toplumsal gerilimlerin çıkması önlenebilir.
Çıkan gerilimler kutuplaşmaya ve karşılıklı düşmanlıklara varmadan yatıştırılabilir.
41
Çoğulcu Demokrasi ve Yönetişim Prensipleri Çoğulcu demokrasi ve yönetişim prensiplerinin
siyasetin, bürokrasinin, ve toplumun her kesimine yerleşmesi ve demokratik kültür ve olgunluğun oluşturulabilmesi için;
◦ Bu prensiplerin aileden başlamak üzere eğitimin her kademesinde öğretilmesi ve uygulanması,
◦ Siyasal etik kuralların geliştirilmesi ve siyasal hayata hakim olması,
◦ Anayasa, Siyasi Partiler ve Seçim Kanunları,diğer kanunlar ve mevzuatın içine ve ruhuna yerleştirilmesi,
◦ Yürütmenin yasama ve yargı üzerindeki baskın rolünün ortadan kaldırılarak kuvvetler ayrılığı prensibinin tam olarak gerçekleştirilmesi gereklidir.
42
Bireysel ve toplumsal özgürlük alanları
genişletilirken, güvenliğin temel görevinin bu
alanları korumak olduğu üzerinde durulmalıdır.
Bireyler ve toplumun her kesimi özgürlük
alanlarının temel sınırlarının, diğer kişilerin ve
toplumun diğer kesimlerinin özgürlük alanlarının
sınırları olduğunu algılaması ve bu alanlara
müdahaleden kaçınması çok önemlidir.
Çoğulcu Demokrasi ve Yönetişim Prensipleri
43
Olumsuz olayların gelişmesi durumunda,
güvenlik güçleri yetkisini hukuktan alarak ve
hukukun sınırlamalarına uyarak ihlal edilen
özgürlük alanlarını korumalıdır.
Sadece çağcıl demokrasi, demokratik kültür ve
olgunluğa ulaşmış bir ülkede; barış, istikrar ve
güven ortamı yaratılabilir, huzur ve refah içinde
insanca bir yaşam hakim olabilir.
Çoğulcu Demokrasi ve Yönetişim Prensipleri
44
Nükleer yetenekler Konvansiyonel silahların tahrip güçlerinin aşırı
derecede artması İletişim ve bilgi teknolojilerindeki gelişmeler Demokrasideki sosyal değişimler
Yumuşak Güç kullanımını ön plana çıkarmıştır.
Sonuç
45
Sert gücün ön plana çıktığı uygulamalardan, yumuşak güç savaş yöntemlerinin ve asimetrik yapıların kullanıldığı post-modern savaşlara bir evrilme söz konusudur.
Sonuç
46
Soğuk Savaş sonrasında yaşanan devrimleri, halk
ayaklanmalarını, darbeleri ve eylemleri
tanımlayabilmek, anlamlandırabilmek,
açıklayabilmek ve muhtemel gelişmeleri öngörerek
gerekli güvenlik önlemlerini alabilmek için
Yumuşak Güç Savaşlarını, hedeflerini ve
yöntemlerini araştırmamız gerekmektedir.
Sonuç
47
YUMUŞAK GÜÇ SAVAŞLARI
Doç. Dr. ATİLLA SANDIKLIBİLGESAM Başkanı