ANATOMSKI OSOBENOSTI
1. NADVORE[EN NOS (NASUS EXTERNUS)
NOSNA PIRAMIDA
2. VNATRE[EN NOS (NASUS INTERNUS)
NOSNA PRAZNINA
3. PARANAZALNI SINUSI (SINUS PARANASALES)
VNATRE[EN NOS (NASUS INTERNUS)
NOSNA PRAZNINA (CAVUM NASI)
PREDEN OTVOR (VESTIBULUM NASI)
ZADEN OTVOR (CHOANA)
KROV (PROCESSUS FRONTALIS OS FRONTALE, LAMINA CRIBRIFORMIS,
CORPUS OS SPHENOIDALE)
POD (PROCESSUS PALATINUS MAXILLAE, PARS HORISONTALIS OSSIS
PALATINI)
MEDIJALEN YID (NOSNA PREGRADA – SEPTUM NASI)
LATERALEN YID (PARIES MEDIALIS MAXILLAE, LABYRINTHUS
ETHMOIDALIS, CONCHAE NASALES)
ARTERII NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI
A. CAROTIS EXTERNA
A. facialis (a. angularis, a. labialis superior)
A. maxillaris (a. sphenopalatina, aa. nasales posteriores laterales, aa.
nasales posteriores septi, a alveolaris superior posterior, a. infraorbitalis,
a. canals pterygoidei, a. palatina descendens)
A.CAROTIS INTERNA
A. ophthalmica (a. dorsalis nasi, s. supraorbitalis, a. ethmoidalis posterior, a.
ethmoidalis anterior, a. supratrochlearis)
VENI I NERVI NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI
PTERIGOIDEN SPLET (PLEXUS PTERIGOIDEUS)
V. FACIALIS
V. OPHTHALMICA SUPERIOR
V. OPHTHALMICA INFERIOR
SENZITIVNI NERVI - V1 (N. OPHTHALMICUS), V2 (N. MAXILLARIS)
MOTORNI NERVI - N. FACIALIS
SETILNI NERVI - NN. OLFACTORII
FIZIOLOGIJA NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI
1. RESPIRATORNA
2. ZA[TITNA
3. OLFAKTORNA
4. REFLEKTORNA
5. FONATORNA
6. ESTETSKA
ANAMNEZA
PACIENTOT GI OPI[UVA PROMENITE
NAZALNA OPSTRUKCIJA
NAZALNA SEKRECIJA
SPECIFI^NA ALERGISKA ANAMNEZA
GLAVOBOLKA (LICEVA BOLKA)
OLFAKTORNA DISFUNKCIJA
KLINI^KI PREGLED NA NOSOT
INSPEKCIJA
PALPACIJA
PREDNA RINOSKOPIJA
ZADNA RINOSKOPIJA
NAZALNA ENDOSKOPIJA
SPECIJALNI RINOLO[KI TESTOVI
TESTIRAWE NA PROODNOSTA NA NOSOT
- ANTERIORNA RINOMANOMETRIJA
- AKUSTI^NA RINOMETRIJA
ALERGISKI TESTOVI
- KO@NI TESTOVI
- SEROLO[KI TESTOVI
- TEST NA NAZALNA PROVOKACIJA
OLFAKTOMETRIJA
- SUBJEKTIVNO OLFAKTORNO TESTIRAWE
- OBJEKTIVNO OLFAKTORNO TESTIRAWE
RADIOLO[KO ISPITUVAWE NA NOSNATA PRAZNINA I PARANAZALNITE SINUSI
KONVENCIONALNA RADIOGRAFIJA
KOMPJUTERSKA TOMOGRAFIJA (KT)
MAGNETNA REZONANCIJA (MRI)
ULTRAZVUK (EHO NA SINUSI)
KONGENITALNI MALFORMACII
APLAZIJA (AGENEZIJA) NA NOS
NASUS DUPLEX
ATREZIJA NA NOSNITE OTVORI (NARES)
HOANALNA ATREZIJA
DEFORMITETI NA NOSOT
DEFORMITETI NA NADVORE[EN NOS
INTRANAZALNI (SEPTALNI) DEFORMITETI
KOMBINIRANI DEFORMITETI
TU\I TELA VO NOSOT
1. EGZOGENI
- ORGANSKO POTEKLO (grav, p~enka, oriz i dr.)
- NEORGANSKO POTEKLO (kamen, kop~e, biser, delovi od igra~ki)
2. ENDOGENI (koskeni fragmenti)
3. JATROGENI (gaza, vata)
TU\OTO TELO SE OTSTRANUVASO KIRETA,
NE SO PINCETA!!!!!
RINOLITI
(KONKREMENTI VO NOSNATA PRAZNINA)
KLINI^KA SLIKA
- Ednostrana muko-purulentna i fetidna sekrecija
- Ednostrana opstrukcija na nosot
LEKUVAWE
- Otstranuvawe niz predniot nosen otvor
- Lateralna rinotomija
EPISTAXIS
MESTA NA NAJ^ESTI KRVAVEWA
- NOSNA PREGRADA (LOCUS KIESSELBACHI) – 90%
(a.ethmoidalis anterior, a. sphenopalatina, a. labialis superior)
- DOLNA NOSNA [KOLKA
- POD NA NOSNATA PRAZNINA
- SREDNA NOSNA [KOLKA
- SREDEN NOSEN HODNIK
EPISTAXIS
LOKALNI PREDIZVIKUVA^I
- Trauma
- Vospalitelni procesi
- Fizi~ki faktori
- Neoplazmi
OP[TI PREDIZVIKUVA^I
- Zgolemen krven pritisok
- Endokrini faktori (dijabet, menstrualen ciklus)
- Op{ti zaboluvawa (ciroza na crn drob)
- Hematolo{ki zaboluvawa (leukozi, hemofilija)
- Medikamenti (aspirin, sintrom)
EPISTAXIS
LEKUVAWE
1. PRITISOK SO PRSTITE NA NOZDRITE
2. KAUTERIZACIJA
3. TAMPONADA
- predna (tamponada anterior)
- zadna (tamponada posterior – Belocq)
4. PODVRZUVAWE NA ARTERIJA
5. TRANSFUZIJA NA KRV
POVREDI NA LICETO
1. POVREDI NA SREDNIOT MASIV NA LICETO
-POVREDI NA NAZO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS
(CENTRALNI POVREDI)
-POVREDI NA ZIGOMATI^NO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS
(LATERALNI POVREDI)
2. FRONTO-BAZALNI POVREDI
3. SKRIENI LIKVOR FISTULI
POVREDI NA NAZO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS
LE FORT I
(TRANSVERZALNA FRAKTURA NA MAKSILATA DOL@ GORNIOT RAB NA ALVEOLARNITE PRODOL@ETOCI)
POVREDI NA NAZO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS
LE FORT II
(PIRAMIDNA FRAKTURA NA MAKSILATA KOJA GI ZAFA]A I NOSNITE KOSKI)
POVREDI NA NAZO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS
LE FORT III
(VISOKA TRANSVERZALNA FRAKTURA KOJA GO ODVOJUVA KRANIJALNIOT OD FACIJALNIOT DEL)
POVREDI NA ZIGOMATI^NO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS
(TRAUMA OD STRANA)
- FRAKTURA SO DISLOKACIJA NA ZIGOMATI^NATA
KOSKA KON NAZAD I/ILI DOLU
- FRAKTURA NA ISTOSTRANATA MAKSILA
HIRUR[KO LEKUVAWE
- REPOZICIJA NA SKR[ENITE I DISLOCIRANI DELOVI OD ZIGOMATI^NATA KOSKA (OSTEOSINTEZA)
- CALDWELL-LUC
FRONTO-BAZALNI POVREDI I SKRIENI LIKVOR FISTULI
(POVREDI VO PREDELOT NA ^ELOTO I KORENOT NA NOSOT)
PODOT NA PREDNATA ^EREPNA JAMA
OTVORENI I ZATVORENI
- FRONTALEN SINUS
- ETMOIDALEN SINUS
- KROV NA NOSNATA PRAZNINA
- ORBITA
ORO-MAKSILARNI (ANTRALNI) FISTULI
(KOMUNIKACIJA POME\U MAKSILARNIOT SINUS I USNATA PRAZNINA)
ETIOLOGIJA
- Ekstrakcija na zabi (4 - 7 goren zab) - alveolarna fistula
- Probivawe na tvrdoto nepce
- Prostrelna rana na gornata vilica
- Po Caldwell-Luc operacija - sublabijalna fistula
ORO-MAKSILARNI (ANTRALNI) FISTULI
KLINI^KA SLIKA
- Gnojna sekrecija vo ustata
- Vozduh i te~na hrana od ustata preminuvaat vo sinusot
- Maksilaren sinuzitis
- Sonda pominuva niz fistulata vo maksilarniot sinus
LEKUVAWE
- Sublabijalna fistula (ekscizija i sutura na ivicite na
sluzoko`ata)
- Alveolarna fistula (plasti~na rekonstrukcija so upotreba na palatinalen i/ili bukalen rezen)
VOSPALITELNI PROCESI NA NADVORE[NIOT NOS
FURUNCULUS NASI
(ograni~eno gnojno vospalenie na nosot koe obi~no se javuva okolu folikulite na vlaknata ili lojnite `lezdi)
Ovoj entitet pretstavuva potencijalna opasnost za {irewe na infekcijata preku krvnite sadovi vo orbitata (phlegmona
orbitae) i endokraniumot (thrombosis sinus cavernosus).
VOSPALITELNI PROCESI NA NADVORE[NIOT NOS
IMPETIGO
ECZEMA
ERYSIPELAS
VESTIBULITIS
CONGELATIONES
COMBUSTIONES
VOSPALITELNI PROCESI NA VNATRE[NIOT NOS
1. INFEKTIVNI VOSPALENIJA
- AKUTNI
- HRONI^NI
2. NEINFEKTIVNI VOSPALENIJA
INFEKTIVNI VOSPALENIJA
AKUTNI
- OBI^NA NASTINKA ( Common cold, Coryza, Rhinitis ac. virosa)
- RINITI KAJ INFEKTIVNI BOLESTI (morbili, difterija, {arlah)
- BAKTERISKI AKUTEN RINIT
HRONI^NI
- KATARALEN HRONI^EN RINIT
- HIPERTROFI^EN HRONI^EN RINIT
- ATROFI^EN HRONI^EN RINIT
- SPECIFI^EN HRONI^EN RINIT (LUES, TBC, LEPRA, MIKOZA)
NEINFEKTIVNI VOSPALENIJA
ALERGISKI RINIT
- SEZONSKI (INTERMITENTEN)
- CELOGODI[EN (PERZISTEN)
VAZOMOTOREN RINIT
(NEUROVASKULAREN SINDROM)
NOSNA POLIPOZA
- SOLITAREN POLIP
- MASIVNA POLIPOZA
VOSPALITELNI PROCESI NA PARANAZALNITE SINUSI
AKUTEN RINOSINUZITIS
ETIOLOGIJA - (virusna infekcija, sekundarna bakteriska infekcija)
KLINI^KA SLIKA
- SUBJEKTIVNI SIMPTOMI - (bolka, osetlivost na pritisok, nosna opstrukcija, nosna sekrecija, hiposmija).
- OBJEKTIVNI SIMPTOMI - PREDNA RINOSKOPIJA - (edem na sluzoko`ata vo nosot, muko-purulentna do purulentna sekrecija, ureden naod).
DIJAGNOZA - (anamneza, klini~ka slika, nosna endoskopija, CT na paranazalni sinusi po protokol vo dve proekcii).
TERAPIJA - (dekongestivni rastvori, topiski kortikosteroidi, antibiotici)
VOSPALITELNI PROCESI NA PARANAZALNITE SINUSI
HRONI^EN RINOSINUZITIS
ETIOLOGIJA - (povtoruvani epizodi na akutni sinuziti)
KLINI^KA SLIKA - (re~isi identi~na so onaa kaj akutnite formi)
DIJAGNOZA - (anamneza, klini~ka slika, nosna endoskopija, CT na
paranazalni sinusi po protokol vo dve proekcii)
TERAPIJA - (medikamentozna, hirur{ka)
SINUSOGENI KOMPLIKACII
([IREWE NA VOSPALITELNIOT PROCES OD SINUSNITE
PRAZNINI VO NIVNATA OKOLINA)
OSTEITIS / OSTEOMYELITIS - direkten pat (per kontinuitatem)
ORBITALNI KOMPLIKACII - venski pat (perforantni veni)
ENDOKRANIJALNI KOMPLIKACII - venski pat, perineuralen pat
MUKOKELI I PIOKELI
KOMPLIKACII NA RESPIRATORNITE I DRUGI ORGANI
(pharyngitis, tonsillitis, otitis, laryngotracheitis, bronchitis)
SINUSOGENI KOMPLIKACII
ENDOKRANIJALNI KOMPLIKACII
- ABSCESSUS EXTRADURALIS ET SUBDURALIS
- ABSCESSUS CEREBRI
- MENINGITIS PURULENTA
- TROMBOSIS SINUS CAVERNOSUS
TUMORI NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI
BENIGNI TUMORI
1. TUMORI OD EPITELNO POTEKLO
- PAPILOMI
- ADENOMI
2. TUMORI OD SVRZNO TKIVO
- OSTEOMI
- FIBROMI
- ANGIOMI
3. TUMORI OD NERVO TKIVO
- MENINGOKELI
- ENCEFALOMENINGOKELI
TUMORI NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI
MALIGNI TUMORI
1. TUMORI NA KO@ATA
- CARCINOMA BASOCELLULARE
- CARCINOMA SPINOCELLULARE
2. TUMORI OD EPITELOT NA NOSNATA PRAZNINA I
SINUSITE
- CARCINOMA PLANOCELLULARE
- ADENOCARCINOMA
- CYLINDROMA
- ADAMANTINOMA
3. TUMORI OD SVRZNOTO TKIVO NA NOSNATA
PRAZNINA I SINUSITE
- SARCOMA
- MELANOMA