Download - ZARZĄDZANIE ZAPASAMI
ZARZĄDZANIE ZAPASAMI
1
surowce i materiały
produkcja w toku
wyroby gotowe
towary
2
Potencjalne miejsca lokalizacji materiałowego punktu rozdziału
Wytwarzanie na zamówienie
Montaż na zamówienie
Produkcja na zapas
Przepływ produktu Materiałowy punkt rozdziału
Dostawca Wytwórca Montownia Detalista Klient
Projektowanie na zamówienie
Pull
Pull
Pull Push
Push
Push
Pull
Źródło: S. Hoekstra, J. Romme, Integrated logistics structures: Developing Customer Oriented Goods Flow, McGraw-Hill, London 1999. 3
ZAOPATRZENIE P R O D U K C J A DYSTRYBUCJA
ETO MTO ATO FTO MTS
MTS - Make to StockMTO - Make to OrderETO - Engineering to OrderATO - Assemble to OrderFTO - Finish to Order
4
0
5000
10000
15000
20000
25000
sty lut mar kwi maj cze lip się wrz paź lis gru
wyr. got. [TPLN]
prod. w toku [PLN]
materiały [TPLN]
5
PODZIAŁ ZAPASÓW ZE WZGLĘDU NA DŁUGOŚĆ SKŁADOWANIA W MAGAZYNIE
- zł
2,00 zł
4,00 zł
6,00 zł
8,00 zł
10,00 zł
12,00 zł
tys.
PLN
Ponad 720 dni
360-720 dni
180-360 dni
90-180 dni
60-90 dni
30-60 dni
14-30 dni
Do 14 dni
6
CO TO JEST ZAPAS??
Zapas
KOSZT Bufor
Stock
Rezerwa
7
POWODY UTRZYMYWANIA ZAPASU
Jedyny dobry racjonalny powód utrzymywania zapasu to uzasadnione twierdzenie:
Koszty utrzymywania zapasu są zdecydowanie niższe niż koszty powstałe w wyniku jego braku
przy założonym poziomie ryzyka.
8
ryzyko i niepewność
niepodzielność
9
FUNKCJE ZAPASÓW
Antycypacja przyszłego popytu Zabezpieczenie przed fluktuacją popytu i
podaży Racjonalizacja kosztów zakupów lub
produkcji określoną wielkością serii Zabezpieczenie ciągłości dostaw
(pipeline inventory) Zabezpieczenie przed ,,Act of God”
10
STEROWANIE ZAPASAMI:
co,
kiedy,
ile kupić?
11
Just in Time
Just in Sequence
12
ANALIZA ZAPASÓW ABC
materiał zapas w tonach cena zapas w złotych kolejność
1 8 1 8 3
2 10 0,3 3 7
3 5 8 40 1
4 5 0,2 1 9
5 10 0,1 1 10
6 15 2 30 2
7 12 0,5 6 4
8 20 0,2 4 6
9 5 0,4 2 8
10 10 0,5 5 5
materiał skumulowana ilość
skumulowana wartość grupa (udział w wartości)
3 5 40
A (70% ) 6 20 70
1 28 78
7 40 84 B (19% )
10 50 89
8 70 93
2 80 96
9 85 98 C (11% )
5 95 99
4 100 100
13
ZAPASY TYPU A, B, C
A
B
C
100
89
70
20 50 100
14
popyt niezależny (modele sterowania zapasami)
popyt zależny (Material Requirements Planning)
15
FORMUŁA WILSONA
EOQ – Economic Order Quantity
Optymalna partia zakupu
16
EWZ – ekonomiczna wielkość zamówieniaDD –– WWIIEELLKKOOŚŚĆĆ PPOOPPYYTTUU ((ZZUUŻŻYYCCIIAA)) WW RROOKKUU
SS –– KKOOSSZZTT TTWWOORRZZEENNIIAA ZZAAPPAASSÓÓWW ((ZZAAMMAAWWIIAANNIIAA,, PPRRZZEESSTTAAWWIIEENNIIAA PPRROODDUUKKCCJJII .. .. .. ))
CC –– KKOOSSZZTT JJEEDDNNOOSSTTKKII TTOOWWAARRUU ((PPRROODDUUKKTTUU))
II –– SSTTOOPPAA OOKKRREEŚŚLLAAJJĄĄCCAA RREELLAACCJJĘĘ MMIIĘĘDDZZYY KKOOSSZZTTAAMMII UUTTRRZZYYMMAANNIIAA ZZAAPPAASSÓÓWW AA IICCHH WWAARRTTOOŚŚCCIIĄĄ
QQ –– WWIIEELLKKOOŚŚĆĆ ZZAAMMAAWWIIAANNEEJJ PPAARRTTIIII
TTCC –– ŁŁĄĄCCZZNNEE KKOOSSZZTTYY SSKKŁŁAADDAANNIIAA ZZAAMMÓÓWWIIEEŃŃ OORRAAZZ UUTTRRZZYYMMYYWWAANNIIAA ZZAAPPAASSÓÓWW
Roczne koszty utrzymywania zapasów:
2/iCQRoczne koszty tworzenia zapasów:
QSD/
2// iCQQSDTC Minimum kosztów (TC), gdy:
iCSDQ /217
EWZEWZ
O
SD/Q
iCQ/2
Q
TC
TC
18
WYCZERPANIE ZAPASU NA SKUTEK OPÓŹNIENIA W REALIZACJI ZAMÓWIENIA
Poziom zapasu
0
Q
Q
Q
Faktyczny moment dostawy
(realizacji zamówienia)
Brak zapasu
Czas
Złożenie zamówienia
Przewidywany moment dostawy
(realizacji zamówienia)
19
WYCZERPANIE ZAPASU NA SKUTEK POPYTU WIĘKSZEGO OD PRZEWIDYWANEGO
Przewidywany poziom zapasu
Faktyczny poziom zapasu
Poziom zapasu
Q
Zamówienie
Brak zapasu
Czas Okres
realizacji zamówienia
Dostawa (realizacja zamówienia)
20
B
Q
Q
L
B+Q/2
21
MODEL STAŁEGO PUNKTU ZAMAWIANIA
L
B
Q
Z
R=B+Z
Q
22
MODEL STAŁEGO ODSTĘPU MIĘDZY ZAMÓWIENIAMI
B
P L
M M
Q Q
S = Q + M + B
czas
23
ZESTAWIENIE ANALIZ ABC I XYZWartościowość Dokładność
diagnozy A B C
X
wysoki poziom wartości zużycia, wysoka
dokładność prognozy
średni poziom wartości zużycia, wysoka
dokładność prognozy
niski poziom wartości zużycia, wysoka
dokładność prognozy
Y
wysoki poziom wartości zużycia, średnia
dokładność prognozy
średni poziom wartości zużycia, średnia
dokładność prognozy
niski poziom wartości zużycia, średnia
dokładność prognozy
Z
wysoki poziom wartości
zużycia, niska dokładność prognozy
średni poziom wartości
zużycia, niska dokładność prognozy
niski poziom wartości
zużycia, niska dokładność prognozy
24
Zdarzeniem inicjującym procedury zaopatrzenie jest albo osiągnięcie przez poziom zapasów założonego stanu ,,s’’ (model zamawiania oparty na poziomie informacyjnym) albo upłynięcie określonego czasu ,,t’’ (model zamawiania oparty na przeglądzie okresowym). Zdarzenia te odpowiadają nam na pytanie ,,kiedy’’. Odpowiedź na pytanie ,,ile’’ można również uzyskać na dwa sposoby. Zamówiona ilość stanowi albo z góry określoną wartość ,,Q’’, albo jest wartością zmienną i uzupełnia zapasy do określonego poziomu ,,S’’.
25
REGUŁY ZAMAWIANIA TOWARÓW
Termin Zamawiana ilość
Q S
Termin zamówienia – s Zasada (s,Q) Zasada (s,S)
Termin zamówienia - t Zasada (t,Q) Zasada (t,S)
26
s,Q – zamawiana jest stała (optymalna) wielkość partii dostawy, zmienną jest czas upływający od złożenia danego zamówienia do złożenia zamówienia następnego uzależniony od osiągnięcia poziomu informacyjnego.
s,S – po osiągnięciu poziomu informacyjnego wystawiane jest zamówienie na wielkość uzupełniającą zapas do poziomu maksymalnego.
t,Q – ustalony czas przeglądu okresowego stanowi czynnik do wystawienia zamówienia na stałą ilość dostawy.
t, S – również czynnikiem do wystawienia zamówienia jest przegląd okresowy prowadzony w z góry określonym cyklu, jednak zapas jest uzupełniany do poziomu maksymalnego.
27
A B C
X s,Q s,Q s,S
Y s,Q s,Q s,S
Z s,Q s,Q t,Q
28
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY STANDARDAMI OBSŁUGI KLIENTA A ZAPASAMI
90 94 96 9892 100
15
20
25
30
tys. USD
średnia
wartość
zapasów
1
2
1 – dostawy częstsze2 – dostawy rzadsze
29
KOSZTY
rozproszenie wśród wielu grup kosztów ujmowanych układach rodzajowych i kalkulacyjnych
rozdzielenie odpowiedzialności za kształtowanie się kosztów na wiele komórek organizacyjnych i stanowisk
pracochłonność (ewidencja i obliczenia) czynności związanych z ustaleniem wielkości kosztów
30
KOSZTY ZAPASÓW
I. koszty utrzymania zapasów
II. I + koszty zamawiania
III. I + II + koszty wyczerpania zapasów
Do kosztów zapasów można zaliczyć także koszty zapasów w drodze
31
KOSZTY UTRZYMANIA ZAPASÓW
1. Koszty składowania
2. Koszty obsługi
3. Koszty ryzyka
4. Koszty kapitałowe
32
CELE ZARZĄDZANIA ZAPASAMI
Najlepszy poziom obsługi klienta Minimalne inwestycje w zapasy Niskie koszty działalności
Trade off – ,,coś za coś’’Poszukiwanie optimum proces podejmowania
decyzji przy minimalizacji kosztów całkowitych
33
PODSTAWOWE ZALEŻNOŚCI TYPU „TRADE OFF” ZWIĄZANE Z ZAPASAMI
Koszty tworzenia zapasów
Koszty utrzymania
zapasów
Koszty wyczerpania
zapasów
koszty
liczba magazynów
koszty utrzymania zapasów
koszty transportu
koszty
prędkość przemieszczania
koszty transportu
kosztyutrzymaniazapasów
koszty
prędkość przemieszczania
kosztytransportu
kosztywyczerpaniazapasów
trade
off
trade
off
EWZ
koszty zapasów
a korzyści skali
B
koszty zapasów
a poziom obsługi klienta
Liczba magazynów przy zachowaniu poziomu obsługi klienta
Prędkość przepływu przy zachowaniu poziomu obsługi klienta
Prędkość przepływu przy niezmiennej wielkości zapasów
34
WSKAŹNIK OBROTU ZAPASAMI
zapas przeciętny,
wskaźnik zapasu w dniach.
35
ZAPAS BEZPIECZEŃSTWA
36