4 Brochure voor de wegBeheerder
Voor meer veiligheid en verkeersleefbaarheid
Zone 30
in de bebouwde kom
Redactie
Isabelle Janssens, BIVV
Coördinatie
An Volckaert, BIVV
In samenwerking met
de Afdeling Mobiliteit en Infrastructuur van het BIVV
Nederlandse vertaling
Nathalie Coffé
Foto's
BIVV
Grafische vormgeving en opmaak
Dominique Boon
Disponible en français. Deze brochure kan gedownload worden
in het Nederlands, Frans en Engels op www.bivv.be
D/2007/0779/9Verantwoordelijke uitgever : C. Van Den Meersschaut
Juli 2007
zone 30
Inhoud
1– Argumenten voor zone 30............................................................................................................................ 2
1.1.Zone30,eeninstrumentvoormeerverkeersveiligheid................................................... 2
1.2.Zone30,eeninstrumentvoormindergeluidsoverlast...................................................... 5
1.3.Zone30,eeninstrumentvoormeerverkeersleefbaarheid.......................................... 5
2– Zone 30 : een globale benadering van het grondgebied van de gemeente................................................................................. 7
2.1.Zone30,capaciteitvandewegendoorstroming................................................................... 7
2.2.Indelingencategoriseringvandeweg................................................................................................ 7
2.3.Strategischplanvooreenzone30perwijk,voornaamstestappenenmethode............................................................................................................ 9
2.3.1.Verkeerscirculatieplanen-maatregelen.....................................................................................11
2.3.2.Communicatie...................................................................................................................................................12
2.3.3.Handhaving........................................................................................................................................................12
2.3.4.Eenzone30afbakenendoormiddelvaninfrastructurelemaatregelen:beginaangeven,ingrijpenophetkruispuntenindiennodigcorrigerenterhoogtevandeweggedeeltes.....................................13
A.Poorteffectenaanhetbeginvanzones30........................................................................13
B.Deheraanlegvankruispunten.....................................................................................................16
C.Voorzieningenlangsdoorlopendeweggedeeltes...........................................................22
2.3.5.Welkespecifiekevoorzieningenzijnerwelketypeweggebruiker?......................29
3– Zone 30, een te evalueren maatregel.....................................................................................33
4– Reglementering.............................................................................................................................................................34
1
1- Argumenten voor zone 30
2
1.1. Zone 30, een instrument voor meer verkeersveiligheid
Het.merendeel. van.de. ongevallen.gebeurt. op.gewestwegen.en.op.specifieke.punten.van.het.wegennet.
De. overige. ongevallen. vinden. meer. gespreid.plaats,.op.gemeentewegen..Daarom is een glo-bale oplossing op buurtniveau noodzakelijk.
Zones.30. beperken. het. aantal. ongevallen. en.hun. ernst. aanzienlijk.. Hun. impact. op. de. ver-
keersveiligheid. hangt. af. van. verschillende.factoren.zoals.de.oorspronkelijke.situatie.en.de.ondersteunende. maatregelen. die. samengaan.met. een. snelheidsverlaging. (verkeersmaatre-gelen,.infrastructuur…)..
Zones. met. een. matige. snelheid. zijn. ook.geschikt. voor. zwakke. weggebruikers,. die. er.veiliger. zijn.. Door. de. lagere. snelheid. is. oog-contact. met. de. bestuurders. immers. mogelijk.en. hebben. de. automobilisten. ook. een. breder.overzicht. van. de. straat.. Het. gezichtsveld. is.breder.omdat.de.snelheid.beperkt.is..Anticipe-ren.op.gevaar.is.dus.makkelijker.
aan 50 km/u
aan 20 km/u
aan 50 km/u
aan 20 km/u
Gezichtsveldinfunctievandesnelheid
argumenten
Wanneer. een. botsing. onvermijdelijk. is,. vindt.deze. plaats. met. zeer. lage. snelheid,. 30.km/u.of.nog.minder..Er.komt.dan.kinetische.energie.vrij..Hoe.groter.deze.energie,. hoe.heviger.de.schok.en.hoe.groter.de.schade.
De.kinetische.energie.hangt.af.van.de.snelheid.en.van.de.massa.van.het.voertuig.(massa.x.snel-heid²/2)..De.snelheid.staat.in.het.kwadraat.en.is. dus.het.bepalende. element.. Elke. snelheids-vermindering,.hoe.klein.ook,.kan.de.gevolgen.van.een.ongeval.aanzienlijk.beperken.
Hoe. lager.de. snelheid,. hoe.kleiner.de. stopaf-stand..Noodstops.laten.we.hier.buiten.beschou-wing,.we.zullen.het.voornamelijk.hebben.over.comfortabele.remtijden.en.-afstanden.
De.afstand.nodig.om.een.voertuig.tot.stilstand.te.brengen.is.de.som.van.de.afstand.die.afge-legd.wordt.tijdens.de.reactietijd.en.de.remtijd..Algemeen.wordt.aangenomen.dat.de.reactietijd.tussen.1.en.1,5.seconden.bedraagt.
Zoals.reeds.gezegd,.kan.men.bij.een.snelheid.van. 30.km/u. of. minder. bepaalde. bewegin-
gen. reeds. voorzien.. De. automobilist. zal. zijn.snelheid. dus. tijdig. kunnen. aanpassen. en. zijn.remtijd. verminderen.. Bijvoorbeeld.:. een. auto-mobilist.rijdt.30.km/u.of.minder.en.ziet.op.de.stoep.een.kind.op.een. fiets..Het.kind. is.blijk-baar.aan.het.spelen.en.de.automobilist.kan.zijn.snelheid.aan.de.situatie.aanpassen.en.weet.dat.hij.op.zijn.hoede.moet.zijn..Als.het.kind.plots.de. straat. op. rijdt. zal. de. automobilist. minder.verrast.zijn,.omdat.hij.dit.reeds.kon.voorzien.
DestopafstandDahangtafvandereactie-tijdvandebestuurder,vandesnelheidenvandevertragingvanhetvoertuig.
Da =tr.V0+V0²/2.Aof:Da.. isdestopafstand(inmeter)tr.. .isdereactietijdvandebestuurder
(inseconden)V0.. .isdesnelheidvandebestuurder
(inmeterperseconde)A.. .isdevertraging
(inmeterperseconde²).
3
50 km/u 30 km/u
Eenvoetgangerdiemet50km/ugeraakt
wordt,sterftin45%vandegevallen;
met30km/uisdit5%.
(Bron:Certu.)
4
reactietijdTr(s)
vertragingA(m/s²)
StopafstandDa(m)
20km/u 30km/u 50km/u 70km/u 90km/u
1*5***
8,6 15,3 33,2 57,3 87,5
1,5** 11,4 19,4 40,1 67,0 100,0
1*7****
7,8 13,3 27,7 46,5 69,6
1,5** 10,5 17,5 34,6 56,2 82,1
Stopafstandvaneenvoertuiginfunctievanreactietijd,vertragingenoorspronkelijkesnelheid.
*snellereactie ***"normaal"remmenofvrachtwagen
**normalereactie ****noodrembijdroogwegdek
argumenten
Objectieve veiligheid
Als. we. andere. Europese. steden. bekijken,.zien. we. dat. de. verkeersveiligheidscijfers. er.zeer. gunstig. evolueren. na. de. invoering. van.zones.30.Volgens.een.Duitse.studie.(1989).over.zones.30.in. Hamburg. (indertijd. 575),. leidde. de. invoe-ring. ervan. tot. een. fikse.daling.van.het. totaal.aantal. ongevallen. (-.20.%). en. van. de. ongeval-len. met. zwaargewonden. (-.25.%).. De. snelheid.nam.nochtans.slechts.in.beperkte.mate.af.(V85.daalde.van.52.naar.47.km/u).door.gebrek.aan.snelheidsremmers.
In.België.kunnen.we.als.voorbeeld.Brugge.ver-melden.waar. in.1992.een.groot.gedeelte.van.het. wegennet. (en. niet. alleen. het. historische.centrum.!).in.zone.30.omgezet.werd..We.stellen.er.een.daling.van.25.%.van.het.aantal.ongeval-len.vast.en.zelfs.een.daling.van.36.%.van.het.aantal.ongevallen.met.fietsers..Er.werden.ook.snelheidscontroles. uitgevoerd. en. we. merken.een. opmerkelijke. verbetering. 7.maanden. na.invoering. van. de. zone.30.. Deze. invoering.gebeurde. voornamelijk. via. politiemaatregelen.(parkeren,.éénrichtingsverkeer…).
Uit.een.studie.in.Nederland.over.151.zones.30.bleek.dat.het.aantal.letselongevallen.met.42.%.afgenomen.was.
In. Engeland. werden. 72. zones.30. bestudeerd..De. ongevallen. namen. er. af. met. 61.%. en. de.ongevallen.met. zwaargewonden. met. 67.%.. In.Engeland.legt.de.wetgeving.voorzieningen.op.waardoor. reeds.85.%.van.de.bestuurders.hun.snelheid.beperkten.tot.30.km/u.
Deze.vier.studies. tonen.aan.dat.de. invoering.van. een. zone.30,. ongeacht. de. verkeersin-frastructuur. (volledig. zoals. in. Engeland. of.enkel. door. poorteffecten. zoals. in. Duitsland),.duidelijk. impact. heeft. op. de. verkeersveilig-heid..Snelheidsremmers.vergemakkelijken.een.strikte.naleving.van.de.snelheidsbeperking.tot.30.km/u.. De. zone.30. is. bijgevolg. een. zeer.interessant. hulpmiddel. voor. meer. verkeers-veiligheid.
Destopafstand(inditgevalbijnoodrem
enbijdroogwegdek)isaanzienlijkkleiner
alsdewagen30km/urijdt.
13,3 m
27,7 m
30 km/u
50 km/u
13,3 m
27,7 m
30 km/u
50 km/u
�
1.2. Zone 30, een instrument voor minder geluidsoverlast
Verkeerslawaai. is. een. ingewikkeld. fenomeen.omdat.verschillende.factoren.een.rol.spelen.
Verkeerslawaai. bestaat. enerzijds.uit.motorge-luiden.en.anderzijds.uit.rijgeluiden.(contact.van.de.banden.met.het.wegdek)..Het.motorgeluid.hangt.af.van.het.motorregime.en.de.rijstijl..Het.rijgeluid.hangt.dan.weer.af.van.de.banden.en.van.het.type.wegdek..Ook.de.hoeveelheid.ver-keer.en.de.snelheid.spelen.een.rol..Hoe.meer.wagens.en.hoe.sneller.zij.rijden,.hoe.meer.ver-keerslawaai..Het.globale.verkeerslawaai.stemt.overeen.met.de.totale.geluidsopmeting.over.de.hele.lengte.van.een.zone.
Omdat.de.wegcode.weinig.beperkingen.oplegt.zijn. er. verschillende. mogelijkheden. voor. de.weginfrastructuur.in.een.zone.30..Heraanleg.van.de.infrastructuur.gaat.meestal.samen.met.maat-regelen.om.het.doorgaand.verkeer.te.beperken..Zo.kan.men.tegelijk.inwerken.op.de.hoeveelheid.en.de.snelheid.van.het.verkeer..Op.dit.vlak.zijn.zones.30. tamelijk.efficiënt.om.het.globale.ver-keerslawaai.te.verminderen..Door.de.snelheid.te.verminderen.van.50.km/u.tot.30.km/u.daalt.het.lawaai.met.3.tot.4.decibel.1..Dit.stemt.overeen.met. een. halvering. van. het. verkeersvolume. op.middelmatig.belangrijke.wegen.
Om.de.effectief.gereden.snelheden.te.vermin-deren.is.het.soms.nodig.om.de.infrastructuur.opnieuw. in. te. richten.. Deze. wijzigingen. kun-nen.plaatselijk.lawaai.veroorzaken.
Om. het. plaatselijke. lawaai. teweeggebracht.door. snelheidsremmers. zoveel. mogelijk. in. te.dijken,. kan. men. volgende. aanbevelingen. for-muleren.2.:
•..De. wettelijke. voorschriften. betreffende. de.wegafmetingen.en.de.plaatsing.van.signali-satie.uit.het.Reglement.van.de.Wegbeheerder.naleven.
•..Vermijden.dat.de.snelheid.tussen.twee.weg-voorzieningen. opnieuw. verhoogt.. De. voor-
zieningen.niet.te.ver.uit.mekaar.plaatsen.en.het.wegbeeld.over.de.hele.lengte.wijzigen.
•..Een.vlot.en.continu.verkeer,.zonder.versnel-lingen. of. plotse. remmanoeuvres. mogelijk.maken.
•..Voldoende. tijd. nemen. om. met. de. buurtbe-woners.over.de.noodzaak.en.de.plaats.van.wegvoorzieningen.te.overleggen.
Meer.informatie.over.de.aanpak.van.verkeers-lawaai.en.over.de.impact.van.zones.30.vind.je.terug. in. het. Vademecum voor Wegverkeersla-waaiindestad,BIM–BrusselsGewest.
1.3. Zone 30, een instrument voor meer verkeersleefbaarheid
Het. doel. van. een. zone.30. is. het. plaatselijke.leven. voorrang. geven. op. het. verkeer. en. de.verkeersleefbaarheid. tussen. de. verschillende.weggebruikers. verbeteren.. Het. gaat. hier. om.plaatselijke.wegen.met.veel.doorgaand.verkeer,.maar.ook.om.wegen.waar.auto’s.het.overwicht.hebben. in. de. openbare. ruimte.. Zone.30. kan.dus.een.wettiging.zijn.van.een.reeds.bestaand.weggebruik,. maar. evenzeer. een. instrument.om.de.leef-.en.verkeersomstandigheden.in.een.zone.te.verbeteren.
Het. zone.30-statuut. is. dus. veel. meer. dan.zomaar. een. snelheidsbeperking.. Een. zone.30.is. veeleer. een. samenhangende. inrichting. van.een. publieke. ruimte,. gericht. op. alle. wegge-bruikers. en. in. het. bijzonder. op. buurtbewo-ners,.voetgangers.en.fietsers..Het.gaat.om.een.andere.visie.op.het.wegennetwerk..Een.straat.is. niet. alleen. een. verkeersgebied,. maar. ook.een.verblijfsgebied.
Een.snelheidsbeperking.biedt.mogelijkheid.tot.wegvoorzieningen. met. grotere. verkeersleef-baarheid,. bredere. voetpaden,. meer. groen. en.meer. stadsmeubilair.. Al. deze. wegvoorzienin-gen.komen.het.wegbeeld.ten.goede.en.maken.de.beperking.van.30.km/u.coherent.
argumenten
1.Zone30,çamebranche,ATE1995.
2.Vademecumvoorwegverkeerslawaaiindestad,BIM-BrusselsHoofdstedelijkGewest<http://www.ibgebim.be>.
argumenten
Dankzij. bredere. voetpaden. kunnen. voetgan-gers. en. kinderwagens. mekaar. beter. kruisen,.of. langs. uitstalramen. wandelen. en. kunnen.buren.met. elkaar.praten. zonder.de.doorgang.te.belemmeren..Zij.bieden.ouders.met.kinder-wagens,. kinderen. en. bejaarden. de. mogelijk-heid. om. zich. gemakkelijk. voort. te. bewegen..Kwetsbare.personen.hebben.een.plaats. in.het.straatbeeld.en.worden.minder.blootgesteld.aan.gevaren..Door.een. lagere. snelheid. is.oogcon-tact. immers.mogelijk..En.dit.oogcontact.geeft.een.menselijk.aspect.aan.het.wegennet..Iedere.weggebruiker. kan. aandachtig. zijn. voor. de.andere. weggebruikers. en. eventuele. misstap-pen.voorkomen.
Als. de. voertuigen. minder. snel. rijden,. is. het.mogelijk.om.overal.over.te.steken..Oversteek-plaatsen.voor. voetgangers. zijn.dan.zelfs. niet.
aanbevolen..In.enkele.bijzondere.gevallen.kan.men.ze.echter.wel.behouden..Denken.we.maar.aan.plaatsen.waar.veel.voetgangers.regelmatig.oversteken.(vóór.scholen.bijvoorbeeld).of.waar.er.veel.verkeer.is.
Een.snelheidsbeperking. laat.eveneens. toe.om.meer.ruimte.te.winnen..Hoe.lager.de.snelheid,.hoe. minder. ruimte. voertuigen. nodig. hebben.om. elkaar. te. kruisen.. Parkeerzones. kunnen.ook.smaller.zijn,.want.er.is.minder.gevaar.als.men.uit.de.wagen.stapt..De.gewonnen.ruimte.kan. gebruikt. worden. voor. andere. verplaat-singsmodi.of.andere.functies.
De.vermindering.van.het.verkeerslawaai.door.de.beperking.van.de.snelheid.en.van.het.door-gaand. verkeer. draagt. ook. bij. tot. een. betere.verkeersleefbaarheid.
�
Dezelfdestraatvóórennadeinrichting
vaneenzone30.
Eenduidelijkeverbeteringvandeveiligheidaan
deoversteekenvandeverkeersleefbaarheid.
2- Zone 30 : een globale benadering
van het grondgebied van de gemeente
2.1. Zone 30, capaciteit van de weg en doorstroming
Men.mag.de.verkeersabsorptie.door.een.zone.30.niet. onderschatten.. De. wegcapaciteit. hangt. in.de.eerste.plaats.af.van.de.kruispuntcapaciteit...De. capaciteit. van. een. weg. is. de. hoeveelheid.verkeer,. uitgedrukt. in. aantal. voertuigen,. die.langs. een. weg. rijden. per. tijdseenheid.. De.capaciteit.van.een.weg.kan.dus.niet.verbeterd.worden. door. de. weg. te. verbreden,. alleen. de.doorstroming.neemt.hierdoor.toe.
De.doorstroming. is.de.maatstaf.voor.het.ver-keersverloop,.en.gaat.van.vlot.(voertuigen.kun-nen.constant.voortrijden).naar.moeizaam.(met.horten.en.stoten).tot.volledig.opgestopt..Door-stroming. is. van. toepassing. op. verschillende.snelheden,. we. spreken. dan. van. een. trage. of.een.snelle.doorstroming.
Snelle.doorstroming.vergt. infrastructuur.waar.het. kruisen. beperkt. wordt,. 2.x.2. rijstroken,.ongelijkvloerse.kruispunten….Men.streeft.naar.een. maximale. capaciteit. voor. een. hoge. snel-heid.. Trage. doorstroming. verkrijgt. men. door.op.zoek.te.gaan.naar.de.optimale.capaciteit.bij.snelheden.lager.dan.50.km/u.
Als. men. de. resultaten. observeert. van. ver-schillende. concrete. maatregelen,. komt. men.tot.de.vaststelling.dat.de.optimale.capaciteit.binnen. de. bebouwde. kom. verkregen. wordt.voor.snelheden.om.en.bij.de.50.km/u.(Certu.2006).. Een. weg. met. 2.x.1. rijstrook. laat. dus.een.verkeersafwikkeling.toe.van.40.000.voer-tuigen/dag,. een. aantal. dat. zelden. bereikt.wordt. binnen. de. bebouwde. kom.. Door. de.snelheid. te. laten. zakken. tot. 30.km/u,. ver-mindert.deze.te.hoge.capaciteit.met.ongeveer.10.%..De. resterende. capaciteit. is. nog. steeds.zeer.hoog,.en.een.dergelijke.vraag.komt.men.op.het.terrein.zelden.tegen.
2.2. Indeling en categorisering van de weg
De. categorisering. van. wegen. en. straten. op.het. grondgebied. van. een. gemeente. is. nood-zakelijk.voor.een.verkeersveiligheidsbeleid.op.gemeentelijk.vlak..De.categorisering.moet.de.gemeenteweg.een.referentiekader.bieden.voor.de. aanleg. van. intrinsiek. veilige. en. leefbare.wegen.en.straten,.zowel.binnen.als.buiten.de.bebouwde.kom.
Grosso.modo.kunnen.onze.wegen.en. straten.onderverdeeld. worden. in. wegen. waar. de.verblijfsfunctie. overweegt. en.wegen.waar. de.verkeersfunctie. overweegt.. Alle. straten. waar.de. verblijfsfunctie. overweegt. zouden. dus.zones.30.moeten.zijn,.erven.en.woonerven.of.zones.waar.autoverkeer.niet.toegelaten.is.
De. hoeveelheid. verkeer. die. een. verblijfszone.doorkruist. kan. de. verblijfsfunctie. van. deze.zone.in.gevaar.brengen.. In.woonzones.binnen.de. bebouwde. kom. kunnen. 5.000. tot. 6.000.voertuigen.voorbijrijden.zonder.de. levenskwa-liteit.al.te.zeer.te.wijzigen..In.dit.geval.volstaan.enkele. eenvoudige. infrastructuurmaatrege-len. (asverschuivingen,. parkeermogelijkheden,.
�
Kunst-Wettunnel, richting Zuid - van donderdag 21 tot zaterdag 23 september 2006
0102030405060708090
100
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
Debiet [voertuig./15 min]
Gem
idde
lde
snel
heid
[km
/u]
Kunst-Wettunnel,richtingZuid,vandonderdag21totzaterdag23september2006
Stadswegenbereikenhunmaximumcapaciteit
bijsnelhedenvan30tot50.km/u.Bron:BIVV.
poorteffecten…),. gekoppeld. aan. enkele. snel-heidscontroles,.om.de.verblijfsfunctie.te.respec-teren..Als.het.verkeer.echter.drukker.is.en.men.de. verblijfsfunctie. wil. bevorderen,. moet. men.de.mogelijkheid.voorzien.om.een.deel.van.het.doorgaande.verkeer.om.te.leiden..Zo.kan.men.een.lussysteem.in.de.wijk. invoeren.of.het.ver-keer.volledig.bannen..Indien.dit.niet.mogelijk.is.moet.de.weg.zodanig.ingericht.worden.dat.het.gewenste.gedrag.automatisch.tot.stand.komt.
Hiërarchische indeling
Wat is een hiërarchische indeling ?
De.hiërarchische. indeling.van.het.wegennet. is.de.onderverdeling.van.wegen.op.basis.van.het.type. en. de. hoeveelheid. verkeer. die. zij. zullen.moeten.verwerken.
Waarom de straten hiërarchisch indelen ?
De.bedoeling.van.de.hiërarchische. indeling. is.te.weten.langs.welke.wegen.het.verkeer.komt.en. om. welk. type. verkeer. (verkeersstroom. en.samenstelling).het.gaat..Dit.is.dus.bevorderlijk.voor.het.beheer.van.het.wegennet.(investering.en. onderhoud),. maar. ook. voor. het. openbaar.vervoernet,.de.geluidsoverlast.in.de.stad.en.de.verkeersveiligheid,.vermits.deze.hiërarchische.indeling. keuzemogelijkheden. biedt. voor. de.weginrichting.
Hiërarchie en functies
Binnen. de. bebouwde. kom. kunnen. de. wegen.hiërarchisch.ingedeeld.worden.naargelang.hun.belang.:
•..lokaal.;
•..bovenlokaal.of.stedelijk.;
•..gewestelijk.of.nationaal.
Onafhankelijk.van.het.hiërarchisch.niveau.ver-vullen. wegen. in. meer. of. mindere. mate. drie.verkeersfuncties.:
•..verbinden.(het.doorgaand.verkeer).;
•..verzamelen.(of.verdelen).;
•..ontsluiten.(toegang.geven.tot.erven).
Binnen. de.bebouwde. kom. is. er. naast. de. ver-keersfunctie. ook. een. belangrijke. rol. wegge-legd.voor.de.verblijfsfunctie.(maatschappelijke.functie),.zodat.er.naast.de.verkeersruimte.ook.een.leefruimte.ontstaat.
Categorisering
Wat betekent categorisering ?
Door. middel. van. categorisering. kan. men. de.verschillende. functies. van. een. weg. op. elkaar.afstemmen.. Categorisering. bestaat. er. in. de.snelheidsregimes. en. het. uitzicht. van. de. weg.aan. te.passen. in. functie.van.de.plaats.en.het.gebruik.van.de.weg,.maar.ook.van.de.omge-ving. van. de. weg,. in. stedelijke. of. landelijke.context.. Volgens. het. categoriseringsprincipe.kan. éénzelfde. weg. functioneren. als. verbin-dingsweg. en. tegelijk. een. aanpassing. van. de.snelheid.ondergaan.3.
Waarom straten categoriseren ?
Categorisering. van. straten. beantwoordt. aan.een.sociale.nood.om.de.verkeersproblematiek.te.beheren.in.functie.van.een.betere.verkeers-veiligheid.en.levenskwaliteit..Binnen.deze.cate-gorisering. moet. rekening. gehouden. worden.met.alle.maatschappelijke.en.verkeersfuncties.(verbinden,.verzamelen,.ontsluiten)..Elke.straat.moet.een.functie.krijgen.
Categorisering. zou. moeten. gebeuren. vanuit.het. standpunt. van. de. weggebruiker.. Deze.laatste. moet. uit. de. eigenschappen. van. de.weg. en. van. de. omgeving. kunnen. afleiden. in.welke.weg-.of.straatcategorie.hij.zich.bevindt..Het.straatbeeld.moet.voldoende.aanwijzingen.geven. om. de. gebruikers. duidelijk. te. maken.welk.gedrag.zij.moeten.aannemen.
Categorieën wegen en straten
Buiten. de. bebouwde. kom. primeert. over. het.algemeen.de.verkeersfunctie..Voor.het.netwerk.buiten.de.bebouwde.kom.kunnen.we.dan.ook.van.wegen.spreken.
Binnen. de. bebouwde. kom. is. vooral. de. ver-blijfsfunctie. zeer. belangrijk.. Daarom. zal. de.
�globale benadering
3.Categoriseringvanwegen.Allefunctiesvandeweg,perfectinharmonie.BIVVjanuari2006.
globale benadering
snelheid.binnen.de.bebouwde.kom.op.enkele.zeldzame. uitzonderingen. na. beperkt. worden.tot. 50. km/u,. een. snelheid.die. een. evenwicht.creëert.tussen.verblijfs-.en.verkeersfunctie.op.voorwaarde.dat.de.nodige.voorzieningen.voor.iedere.gebruiker.aanwezig.zijn.
De.voornaamste.statuten.in.de.bebouwde.kom.zijn.:
•..voetgangerszone.(selectief.bepaald).;
•..erven.en.woonerven.;
•..zone.30.;
•..zone.30.schoolomgeving.;
•..straat. waar. de. snelheid. beperkt. is. tot.50.km/u.;
•..weggedeelte.waar.de.snelheid.beperkt.is.tot.70.km/u.
Het. overzicht. illustreert. welke. statuten. pas-sen.binnen.de.functies.op.het.niveau.van.een.gemeente.
�
Functiesvanhetlokaalwegennet
Verbinden Verzamelen Ontsluiten
Sta
tuut
vand
eo
penbare
weg Voetgangerszone – – (x)
Erfenwoonerf – – x
Zone30 x x x
Zone30schoolomgeving x x x
50km/u x x (x)
70km/u x – –
Categoriseringenfunctiesvanhetwegennetbinnendebebouwdekom.
–nietvantoepassing (x)eventueelvantoepassing xvantoepassing
2.3. Strategisch plan voor een zone 30 per wijk, voornaamste stappen en methode
Om. een. strategisch. plan. voor. een. zone.30.uit. te.werken.moet.men.eerst.goed.nadenken.over.het.huidige.en.het.gewenste.gebruik.van.gemeentewegen.. Welke. wegen. zullen. ontslui-tingswegen.worden,.welke.verzamelwegen.en.welke.verbindingswegen.?.Dit.is.van.fundamen-teel. belang. om. het. verkeer. te. oriënteren. en.over.de.nodige.wegvoorzieningen.te.beslissen..In.dit. stadium.moet.men.ook.overleggen.met.de.beheerders.van.het.openbaar.vervoer.om.de.trajecten.van.de. lijnen. te.kennen.en. te.weten.waar.de.commerciële.snelheid.afneemt…
Op.basis.van.de.hiërarchische indeling.van.de.wegen. en. rekening. houdend. met. het. feit. dat.de. verblijfsfunctie. binnen. de. bebouwde. kom.steeds.moet.overheersen,.kan.men.aangepaste.snelheden. vastleggen. naargelang. de. functie.van.deze.wegen,. dit. is. de. categorisering.. Zo.bakent.men.zones.af.die. in.zone.30.omgezet.zullen.worden.en.wegen.waarop.50.km/u.blijft.gelden. maar. met. zones.30. in. de. nabijheid.van. scholen. of. op. wegen. die. veel. gebruikt.worden. door. voetgangers. en. fietsers. (zoals.stationsomgevingen,.oversteken.naar.handels-centra…).. Voor. sommige. straten. zal. dit. geen.enkel. probleem. vormen,. voor. andere. zal. een.keuze.moeten.opgelegd.worden..Hierbij.moet.men. rekening. houden. met. de. veiligheid. van.alle.weggebruikers,.maar.ook.met.het.gemeen-telijke.ontwikkelingsplan.
fiche no 110
globale benadering
gerealiseerde zone 30 km/u
voetgangerszone
woonerf of erf 20 km/u Laatst bijgewerkt : juni 2007
BHG IRIS-plan – Na de hiërarchische indeling van zijn netwerk heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
bepaald welke categorieën van dit netwerk deel moesten uitmaken. Op alle ontsluitingswegen zal
op termijn maximum 30 km/u gereden mogen worden. In dit stadium moet iedere wijk
bestudeerd worden, ongeacht zijn problematiek en potentieel.
globale benadering
2.3.1. Verkeerscirculatieplan en -maatregelen
Nieuwe.zones.30.kunnen.aangelegd.worden.en.bestaande. zones.30. kunnen. geloofwaardiger.worden. door. het. doorgaand. verkeer. te. ban-nen.of.te.verminderen..Om.het.verkeer.te.ont-moedigen. wordt. een.verkeerscirculatieplan.bestudeerd. dat. de. verkeersrichting. (één. of.twee.richtingen).zal.bepalen..Reeds. in.dit.sta-dium.kan.een.zone.30.heel.geloofwaardig.zijn.wanneer.zij.ondersteund.wordt.door.verkeers-maatregelen. aangevuld. met. andere,. gerichte.maatregelen. (zoals. de. invoering. van. poortef-fecten).zoals.de.wegcode.dit.vereist.
Verkeersmaatregelen. kunnen. van. allerlei. aard.zijn.. Het. kan. gaan. om. een. wijziging. van. rij-richting.(tweerichtingsverkeer,.éénrichtingsver-keer,.beperkt.éénrichtingsverkeer),.een.nieuwe.parkeerregeling,. maar. deze. maatregelen. kun-nen.ook.ingrijpender.zijn,.zo.kunnen.sommige.kruispunten. volledig. verboden. worden. voor.bepaalde.weggebruikers.
De. invoering. van. éénrichtingsverkeer. in. stra-ten.met.weinig.of.geen.doorgaand.verkeer. is.te.vermijden..Als.de.straat.niet.opnieuw.wordt.aangelegd,. zou. dit. immers. kunnen. aanzetten.tot. sneller. rijden.. Indien. men. toch. éénrich-tingsverkeer. invoert,. moet. men. systematisch.overwegen.om.de.tegenrichting.open.te.stellen.voor. fietsers. (=. beperkt. éénrichtingsverkeer)..Fietsers. zijn. natuurlijk. veiliger. op. wegen. die.minder. gebruikt. worden. en. waar. de. snelheid.lager.ligt.dan.op.verzamelwegen.of.wegen.met.overwegend.doorgaand.verkeer.
Men.heeft.talrijke.concepten.bedacht.om.door-gaand.verkeer.te.bemoeilijken..De.meest.gebruik-te.zijn.verkeerslussen,.waarmee.automobilisten.naar. hun. vertrekpunt. in. de. wijk. teruggeleid.worden,.of.concepten.waarbij.het.verkeer.in.een.kam-. of. rekkenvorm. geleid. wordt. en. de. auto-mobilist.verplicht.is.om.op.zijn.stappen.terug.te.keren..Met.deze.concepten.is.enkel.verkeer.met.een.bestemming.in.de.wijk.mogelijk.
Enkele.hulpmiddelen.om.ze.toe.te.passen.:
•..Eénrichtingsverkeer
•..Kan. de. wijk. minder. toegankelijk. maken.voor.de.bewoners.;
•..moet. leiden. tot. het. openstellen. van. de.tegenrichting.voor.fietsers 4.;
•..kan. aanzetten. tot. sneller. rijden. als. het.berijdbare.deel.van.de.rijbaan.voldoende.groot.is.
•..Afsluiting van een kruispunt
•...Met. kleinschalige. of. volledige. heraanleg.(zie. punt. 2.3.4..:. “Een. zone.30. afbakenen.door. middel. van. infrastructurele. maatre-gelen”).;
•...met.toegang.voor.bepaalde.weggebruikers.zoals. fietsers,. voetgangers. en. voertuigen.van.hulpdiensten.
•..Parkeren
Wanneer. men. éénrichtingsverkeer. invoert.voorziet.men.vaak.de.mogelijkheid.om.langs.beide.kanten.van.de.straat. te.parkeren,.om.de.beschikbare.ruimte.kleiner.te.maken..Dit.is. uiteraard. een. eenvoudige. en. populaire.oplossing,. maar. op. die. manier. zijn. er. ook.meer. wagens. aanwezig. in. het. straatbeeld..De. bijkomende. parkeergelegenheid. moet.aan.een.bestaande.vraag.in.de.wijk.tegemoet.komen,.zoniet. loopt.men.het.risico.dat.ook.andere. voertuigen. aangetrokken. worden….Het. doorlopend. langsparkeren. kan. ook. de.zichtbaarheid.van.voetgangers.bemoeilijken.en.de.oversteekmogelijkheden.beperken.als.er. geen. regelmatige. onderbrekingen. zijn….Er. bestaan. ook. andere. parkeermogelijkhe-den,. zoals. schuinparkeren. en. haaks. par-keren,. die. de. weg. smaller. maken. zonder.daardoor.meer.voertuigen.aan.te.trekken.
•..Wegen voor plaatselijk verkeer
•..Laten.bussen,.voertuigen.van.hulpdiensten.en.fietsers.door.
11
4.Ziebrochure“BEV–Beperkteenrichtingsverkeer.Vooreenveiligeveralgemeendeinvoeringvanhetbeperkteenrichtingsverkeer”,BIVV2004.
•..Statuten. waardoor. de. openbare. weg. geheel.of.gedeeltelijk.voorbehouden.is.aan.bepaalde.weggebruikers. zoals. voetgangerszones. of.voorbehouden. wegen.5. (F99).. Deze. statuten.bieden. het. voordeel. dat. zij. een. filterend.effect.hebben.en.enkel.openstaan.voor.niet-gemotoriseerde.verplaatsingswijzen.
Sommige. steden. zoals. Hamburg. en. Brug-ge. passen. voor. de. algemene. invoering. van.de. zone.30. eerst. deze. verkeersbeheersings-methodes. toe,. alvorens. de. infrastructuur.opnieuw. aan. te. leggen.. Deze. werkwijze. is.uiteraard.veel.goedkoper.dan.een.ingrijpende.heraanleg.en.maakt.het.mogelijk.om.snel.en.op.grote.schaal.op.te.treden..In.het.algemeen.merken. we. een. daling. van. de. effectief. gere-den. snelheid.. Op. plaatsen. waar. de. snelheid.nog.steeds.te.hoog.ligt,.kan.men.overgaan.tot.iets.duurdere.investeringen.
2.3.2. Communicatie
Deze.fase,.die.vaak.verwaarloosd.of.snel.door-lopen. wordt,. is. van. fundamenteel. belang. om.de.invoering.van.de.zone.30.te.aanvaarden.en.te.laten.naleven.
Communiceren. wordt. des. te. gemakkelijker.wanneer.de.zones.waar.30.km/u.zal.toegepast.worden. zeer. uitgestrekt. zijn. of. wanneer. de.gemeente,.naar.het.voorbeeld.van.het.Brussels.Hoofdstedelijk. Gewest,. Brugge. of. Gent,. een.eigen.invoerbeleid.heeft.voor.zones.30..Zo.kan.de.gemeente.op.grote.schaal. informeren.over.wat. een. zone.30. precies. inhoudt,. welke. de.voordelen.zijn.en.welke.wegvoorzieningen.zul-len.doorgevoerd.worden..Het.publiek.zal.beter.reageren.wanneer.het.begrijpt.waarom.bepaal-de.wegen.het.statuut.van.zone.30.krijgen.
Brugge. en. Gent. hebben. een. folder. voor. het.grote.publiek.ontwikkeld.waarin.de.doelstellin-gen.en.voordelen.van.een.zone.30.voor.woon-wijken.uitgelegd.worden..Door.de.boodschap.duidelijk.over.te.brengen.worden.de.voordelen.van.zones.30.steeds.minder.in.vraag.gesteld.
Zelfs. wanneer. er. op. grote. schaal. gecommu-niceerd. wordt,. moet. men. ook. de. buurtbewo-ners.en.zij.die.de.wegen. in.kwestie.dagelijks.gebruiken. raadplegen.. Deze. communicatie. is.
dan. geen. verplichting. meer. op. grond. van.een. reglementering,. maar. is. wenselijk. om.de. gebruikers. rond. een. gezamenlijk. leef-. en.wegenproject. te. verenigen.. De. gemeente. kan.zich. beperken. tot. het. verstrekken. van. infor-matie. aan. de. bewoners. via. een. folder,. of. zij.kan.meer.overleg.plegen.en.het.project.tot.op.zekere. hoogte. opnieuw. in. vraag. stellen.. Zo.worden. bijvoorbeeld. bij. verkeersremmende.wegvoorzieningen. minder. vragen. gesteld. als.er.voorafgaand.overleg.plaats.vond.tussen.en.met.de.buurtbewoners.
2.3.3. Handhaving
Snelheidscontroles. zijn. er. om. verschillende.redenen.:.enerzijds.om.de.doeltreffendheid.van.de. voorzieningen. te. evalueren. en. anderzijds.om.aan. te. tonen.dat.de.gemeente.wil. dat.de.voorgehouden. snelheid. werkelijk. nageleefd.wordt..Overtreders.worden.bestraft.zodat.het.plaatselijke.karakter.behouden.blijft,.en.iedere.weggebruiker.er.veilig.is.
Voor. de. uitvoering. van. deze. controles. gaat.men. best. in. verschillende. fases. te. werk.:. een.testfase,. een. informatiefase. en. een. handha-vingsfase.
De snelheidscontrole vóór de invoering van zone.30 laat.toe.om.na.te.gaan.welke.snelhe-den.er.op.dat.moment.gereden.worden.en.om.een.idee.te.hebben.van.de.nodige.infrastructu-rele.voorzieningen.Men. kan. eveneens. nagaan. hoe. snel. er. op.bepaalde.tijdstippen.van.de.dag.gereden.wordt.en. snelheidsovertredingen. al. dan. niet. in. ver-band. brengen. met. spits-. en/of. daluren.. Hier-mee.kan.men.onder.meer.nagaan.welk.effect.een.maatregel.zou.hebben.op.de.snelheid.van.het.doorgaand.verkeer.Als.men.de.snelheden.vóór.de.interventie.kent,.kan.men.de.situatie.“voor”.en.“na”.vergelijken.en.hieruit.lessen.trekken.
Na de invoering van zone.30 en. eventuele.heraanleg. van. de. weg. voorziet. men. best. een.evaluatieperiode.. Tijdens. deze. periode. zullen.informatieve controles. uitgevoerd.worden.om.de.weggebruikers.de.kans.te.geven.hun.gedrag.aan. te.passen..Deze. informatie.kan.doorgege-ven.worden.via.een.preventieradar.die.de.gere-
12globale benadering
5.Zietechnischefiche“Landbouwwegen”,BIVV2006.
globale benadering13
den.snelheid.of.een.boodschap.toont.(“te.snel”.of.“dank.u”)..Deze.radar.kan.dezelfde.dag.nog.binnen.de.zone.verplaatst.worden.om.een.maxi-mum.aantal.weggebruikers. te.bereiken..Het. is.ten.stelligste.afgeraden.om.deze.informatiefase.over. te. slaan.. Met. het. nieuwe. boetesysteem.worden.rijbewijzen.immers.sneller.ingetrokken,.vanaf.het.moment.dat.meer.dan.30.km/u.te.snel.gereden.wordt..Om.te.vermijden.dat.weggebrui-kers.nogal.oppervlakkig.zouden.reageren.op.het.zone.30-systeem.is.het.beter.om.zeer.duidelijk.te.informeren.over.de.snelheidslimieten.en.over..de.maximumsnelheid.op.een.bepaalde.plaats.
Ook. na. de. informatiefase. is. het. belangrijk,.controles.te.houden.om.het.lokale.karakter.van.een. zone.30. te. benadrukken.. Daarna. zal. het.misschien.nog.nodig.en.nuttig.kunnen.zijn.om.af.en.toe.controles.te.houden..Sommige.steden.baseren.hun.zone.30-beleid.bijna.uitsluitend.op.controles,.zoals.Berlijn,.waar.buiten.de.poortef-fecten.geen.enkele.heraanleg.gebeurde.
Na.een.heraanleg.zijn.controles.ook.zeer.belang-rijk.om.de.nieuwe.zone.30.te.kunnen.evalueren.en.na.te.gaan.wat.er.eventueel.fout.loopt.
2.3.4. Een zone 30 afbakenen door middel van infrastructurele maatregelen : begin aangeven, ingrijpen op het kruispunt en indien nodig corrigeren ter hoogte van de weggedeeltes
Rekening. houdend. met. de. vroegere. realisa-ties. (categorisering,. uitgestrektheid…),. is. het.meest. logisch.om.de. toegang tot de zone.30 duidelijk aan te geven.. Het. resultaat. is. een.relatief.homogene.openbare. ruimte.met. ener-zijds.doorlopende.weggedeeltes.en.anderzijds.kruispunten.
Op. kruispunten. kan. men. het. gemakkelijkst.ingrijpen..Het.gaat.hier.om.strategische.plaat-sen. waar. alvast. een. eerste. snelheidsvermin-dering. gebeurt.. De. weggebruikers. zullen. er.sowieso.(lichtjes).vertragen..Dit.verkeersgedrag.wordt.versterkt.door.infrastructurele.maatrege-len.of.door.de.organisatie.van.het.verkeer..Alle.weggebruikers.zullen.er.automatisch.hun.snel-heid.matigen..Hieronder.beschrijven.we.enkele.mogelijke. types. kruispunten. die. de. snelheid.kunnen.afremmen.
Het. is. ook. mogelijk. om. doorlopende wegge-deeltes.aan.te.passen..Hierbij.moeten.eerst.de.plaatsen.aangepakt.worden.waar.zich.bepaalde.gebeurtenissen.voordoen,.ingangen.van.scho-len,. openbare. gebouwen,. opmerkelijke. ele-menten,.kortom.alle.potentiële.gevaarzones.
Leefbare weginfrastructuur die het accent legt op de plaatselijke activiteiten en deze in het bezit laten komen van de openbare ruimte, zijn volwaardige veiligheidsinrichtingen.. We.geven. ook. verschillende. mogelijkheden. voor.doorlopende.weggedeeltes.
A. Poorteffecten aan het begin van zones 30
Bij.de.invoering.van.een.zone.30,.moet.allereerst.het. begin. aangeduid. worden.. Dit. begin. moet.duidelijk. herkenbaar. zijn. voor. alle. weggebrui-kers..Het.poorteffect.geeft.aan.waar.de.wegge-bruikers.hun.gedrag.moeten.aanpassen,.waar.ze.hun.snelheid.moeten.matigen.en.is.idealiter.het.vertrekpunt.van.een.nieuwe.verkeersinfrastruc-tuur.die.de.lokale.activiteiten.ten.goede.komt.
Het. poorteffect. kan. op. verschillende. manie-ren.worden.aangebracht,.gewoonweg.via.een.verkeersbord. (F4a. aan. het. begin,. F4b. op. het.einde),.via.een.kleinschalige.(compacter.kruis-punt),.of.via.een.ingrijpender.voorziening.
Klassieke. poorteffecten. zijn. compactere. kruis-punten,.andere.materiaalkeuze.voor.het.wegdek,.aanplanting,.verticale.elementen.(verlichtingspa-len…). of. niveauverschillen. (verkeersdrempels,.rijbaankussens,.doorlopende.trottoirs…).
Poorteffectdoormiddelvaneentrottoiruitstul-
ping.Vooreenoptimalezichtbaarheidwashet
verkeersbordbeterdichterbijdeboordsteen
geplaatst.
•..Het verkeersbord. moet. duidelijk. zichtbaar.zijn..De.ideale.plaats.is.onmiddellijk.naast.de.weg,.of.zelfs. in.de.parkeerzones,.zodat.het.verkeersbord.zich.in.het.gezichtsveld.bevindt.van.de. automobilist..Verder.dan.het. trottoir.of.op.de.berm.is.te.vermijden.
•..Een. poorteffect. d.m.v.. een. doorlopend. trot-toir. zorgt. voor. een. drastische. snelheidsver-laging.bij.het.binnenrijden.van.een.zone.30,.als. deze. begint. op. een. kruispunt.. Er. moet.bijzondere. aandacht. besteed. worden. aan.het. type. boordsteen,. niet. te. laag,. zodat. er.sprake. is. van. een. echt. trottoir,. maar. ook.niet. te. dwingend,. zodat. de. (gemotoriseer-de). tweewielers. niet. in. problemen. komen.6..
Doorlopende. trottoirs. kunnen. de. zijstraat.minder. zichtbaar. maken,. waardoor. de. snel-heid.toeneemt.op.de.weg.langs.de.zone.30..Het.poorteffect.daarentegen.is.hier.bijzonder.goed.zichtbaar..De.bestuurder.(fietser,.motor-rijder,. automobilist…). moet. hier. echt. door.een.“sas”.
•..Het.poorteffect.kan.ook.gerealiseerd.worden.door.een.verhoging.zoals.een.verkeersdrem-pel,.rijbaankussen.of.verkeersplateau.
globale benadering14
Iedereenmoethetverkeersbordkunnenzien.
6.Momenteelwordtereentechnischeficheopgesteldoverdeaanlegvandoorlopendetrottoirs,uitgavevoorzienvoormidden2007.
Eenzebrapadhoortnietthuisop
eendoorlopendtrottoir,devoetgangerheeft
erimmersalvoorrang!
Hettrottoirlooptdooroverdewegenpaaltjes
belettendatauto’stoegangkrijgentotderest
vanhettrottoir.
Doorlopendtrottoirlangseenhandelsweg,
devoetgangerbehoudthiervoorrang.
•..Het.begin.van.een.zone.30.kan.ook.worden.aangegeven.aan.de.hand.van.trottoiruitstul-pingen.. Het. principe. van. trottoiruitstulpin-gen. bestaat. erin. om. de. voetganger. die. wil.oversteken.duidelijk.zichtbaar.te.maken,.op.hetzelfde. niveau. als. de. geparkeerde. voer-tuigen..Deze.uitstulpingen.(aan.beide.zijden.van. de. weg). kunnen. met. elkaar. verbonden.worden. d.m.v.. een. zebrapad,. maar. dit. is.niet. verplicht.. Deze. inrichting. beveiligt. het.oversteken. door. de. wederzijdse. zichtbaar-heid.tussen.de.weggebruikers.te.verbeteren,.maar.matigt.ook.de.snelheid.van.voertuigen.die. een. zone.30. binnenrijden.. Het. principe.
van. de. trottoiruitstulpingen. kan. uitgebreid.worden,. zodat. er. heuse. pleintjes. ontstaan.bestemd.voor.maatschappelijke.functies.die.verband.houden.met.plaatselijke.activiteiten.(caféterrassen,.scholen…).
•..Een. andere. mogelijkheid. is. om. over. een.bepaalde. afstand. een. ander materiaal. te.kiezen.voor.het.wegdek..Zo.kan.het.wegdek.een. andere. kleur. of. textuur. krijgen. (kas-seien)..Het.ligt.voor.de.hand.dat.deze.andere.materiaalkeuze.minder.effect.heeft.dan.trot-toiruitstulpingen.of.snelheidsremmers..Maar.soms.zijn.er.situaties.waar.de.gereden.snel-heid.niet.al.te.hoog.ligt.en.waar.een.grotere.investering.niet.gerechtvaardigd.is.
globale benadering1�
Beginvaneenzone30aangegevendooreen
verkeersdrempelmetzebrapad.Letookopde
wegversmallingd.m.v.trottoiruitstulpingen.
Hetbeginvaneenzone30schoolomgeving
wordthieraangegevendoortwee
rijbaankussensrondhetzebrapad,letopde
biggenruggenomtebelettendatdevoertuigen
tussenderijbaankussenszoudenslalommen.
Hetkruispuntwordtaanzienlijkkleinerener
ontstaateenpleintjedatenerzijdsdientals
poorteffectendatanderzijdseenmaatschappe-
lijkerolvervultalscaféterras,zonderdat
devoetgangershierdoorgehinderdworden.
Hetpoorteffectwordtbereiktdooreenandere
materiaalkeuze,dieaangeeftdathettrottoir
doorloopt,zonderdatersprakeisvan
eenhoogteverschil.
•..Men.kan.ook.gebruik.maken.van.plaatselijke bijzonderheden.. Het. begin. van. de. zone.30.laten. samenvallen. met. een. opvallend. ele-ment,. een. brugje,. een. attractiepunt. zorgt.voor.een.beter.begrip.bij.de.automobilist.
•..Al.deze.poorteffecten.kunnen.steeds.gepaard.gaan. met. een. van. ver. zichtbare. vertica-le. dimensie.:. aanplanting,. straatmeubilair.zoals. verlichtingsmasten,. portieken. boven.de. weg…. Als. men. kiest. voor. aanplanting,.moet. de. wederzijdse. zichtbaarheid. tussen.de.weggebruikers.wel.gegarandeerd.worden..Zo.mogelijk.moet.ze.dus.verwijderd.worden.van.de.as.van.een.voetgangersoversteek,.en.te.grote.aanplanting,.die.kleine.personen.aan.het.zicht.kan.onttrekken,.is.te.vermijden.
•..Poorteffecten. zijn. ook. mogelijk. langs. door-lopende. weggedeeltes.. Bovenvernoemde.snelheidsremmende. middelen. worden. dan.gebruikt,.maar.er.bestaan.ook.meer.specifie-ke. voorzieningen. zoals. asverschuivingen. of.middeneilanden..Een.asverschuiving.ontstaat.door.een.zijdelingse.of.centrale.voorziening.(middeneiland).. Zo’n. verkeerseiland. wordt.vaak. voorzien. van. lichtgevende. elementen.voor.een.betere.zichtbaarheid..De.asverschui-ving. kan. gelden. voor. het. verkeer. uit. beide.richtingen,. maar. als. de. breedte. beperkt. is,.zorgt.men.er.best.voor.dat.het.verkeer.dat.de.zone.30.binnenrijdt.afgeremd.wordt.
•..Als. de. zone.30. na. of. op. een. kruispunt.begint,.dan.kan.dit.kruispunt.als.poorteffect.dienen.
B. De heraanleg van kruispunten
•..Voorrang van rechts. is. de. basisregel. voor.de. heraanleg. van. kruispunten.. Binnen. de.zones.30. zijn. verkeerslichten. te. vermijden,.zowel.voor.voertuigen.als.voor.voetgangers..Hier.streeft.men.een.vlotte.verkeersafwikke-ling.na.bij.gematigde.snelheid,.m.a.w..trage.doorstroming.
globale benadering1�
Plaatselijkebijzonderhedenzoalsoudepoorten
ofnauwespoorwegbruggenkunnenvooreen
poorteffectzorgen.
Poorteffectd.m.v.straatmeubilairen
markeringen.Dewegvoorzieningmoetzichtbaar
zijn,zoweloverdagals’snachts.
Beginvanzone30d.m.v.eenverkeersplateau
opeengewestweg.
•..In.grote.bebouwde.kommen.is.het.mogelijk.dat. bepaalde. gedeeltes. van. verbindingswe-gen. omgevormd. worden. tot. zone.30,. door.de. grote. aanwezigheid. van. zachte. wegge-bruikers..In.dit.geval.kunnen.verkeerslichten.soelaas.bieden.
•..Jarenlang. waren. de. wegbeheerders. geneigd.om.kruispunten.aan.te.leggen.met.een.grote.krommingsstraal,. waardoor. de. snelheid. van.de. voertuigen. hoog. bleef. en. waardoor. de.voetgangersoversteken. langer. waren.. Hier-door.ontstonden.er.heuse.asfaltzeeën.waar-van.de.leesbaarheid.te.wensen.overliet..Deze.kruispunten.moeten.dus.compacter.gemaakt.worden..Er.wordt.meestal.gewerkt.met. trot-toiruitstulpingen,. maar. kleine. rotondes. en.verkeersplateaus.zijn.ook.mogelijk.
•..Al. dan. niet. overrijdbare. trottoiruitstulpin-gen op een kruispunt.hebben.verschillende.voordelen.:
•..de.voetgangersoversteek.wordt.verkort.;
•..voetgangers. en. vooral. kinderen. zijn.zichtbaarder. ondanks. de. geparkeerde.voertuigen.;
•..parkeren. op. de. oversteek. wordt. fysiek.verboden.op.de.oversteek.zelf,.maar.ook.ervoor.(minimum.5.m).;
•..op.kruispunten,.al.dan.niet.gecombineerd.met. een.verkeersplateau,. vormen.ze.een.heel.goed.poorteffect.en.vertragen.ze.het.verkeer.
globale benadering1�
Indorpenkandeinrichtingvankruispunten
heeleenvoudigblijven,hetverkeersplateau
isniettehinderlijk,maarbenadrukttoch
dekwaliteitvanderuimte.Devoorrangvan
rechtsblijftbehouden.
Omditkruispuntteverkleinenenderechte
lijntedoorbreken,werdgekozenvoor
eenombuigingd.m.v.ditplantenvak.
Deoversteekwordtaanzienlijkverkort
doordeaanlegvaneentrottoiruitstulping.
Hetkruispuntwerdverkleinddoor
deverbredingvanhettrottoir.Letop
deingewerkteboordstenen,waardoor
hetoverstekencomfortabelerwordt.
De. trottoiruitstulping. moet. het. parkeren.onmogelijk. maken. over. voldoende. afstand,.zodat. geen. enkele. voetganger. gemaskeerd.wordt. door. grotere. voertuigen. zoals. bestel-wagens.. Daarom. moet. de. trottoiruitstulping.lang.genoeg.zijn,.minstens � m..Omwille.van.de. zichtbaarheid,. zijn. obstakels. (aanplanting,.straatmeubilair).vóór.de.voetgangersoversteek.te.vermijden.
Soms. is. het. onmogelijk. om. volledig. overrijd-bare. trottoiruitstulpingen. aan. te. brengen. om.zwaar. verkeer. zoals. brandweer-. of. vuilniswa-gens.langs.te. laten….De.uitstulpingen.mogen.dan.een.–.niet.al.te.comfortabel.–.overrijdbaar.gedeelte. hebben.. Voertuigen. moeten. immers.niet. aangemoedigd. worden. om. er. systema-tisch.gebruik.van.te.maken.!
•..Kruispunten.in.zones.30.kunnen.ook.omge-vormd.worden.tot.minirotondes..Rotondes.zijn. heel. geschikt. voor. traag. verkeer. met.vlotte. doorstroming.. De. verplaatsingen.verlopen. er. makkelijk. en. veilig,. op. voor-waarde. dat. de. omvang. van. de. rotonde.beperkt.blijft.
globale benadering1�
Overrijdbaretrottoiruitstulpingen
kunnendedoorgangvergemakkelijken
voorzwaarverkeer.
Heelbredetrottoirszijnnietaltijdnodig,
deresterenderuimteophetkruispuntkan
vrijgelatenwordenvoorandergebruik.
Ishetkruispunttegrootendemiddelen
beperkt?Markeringenengoedzichtbaar
aangebrachtepaaltjeszijnheeldoeltreffend
enkostennietveel.
1�globale benadering
•..Om.de.lengte.van.de.oversteken.te.beperken.en. omwegen. te. vermijden. voor. de. voet-gangers,.moeten.de.kruispunten. compacter.gemaakt.worden,.waardoor.het.verkeer.ver-traagt..Als.rotondes.verkleind.worden,.moet.men.ofwel.de.doortocht.garanderen.voor.alle.types.verkeer,.ofwel.restrictieve.maatregelen.nemen. om. de. doortocht. te. verbieden. voor.voertuigen. boven. een. bepaald. gewicht.. De.doortocht. van. hulpdiensten,. vuilniswagens,.etc..moet.natuurlijk.mogelijk.blijven..Als.de.doortocht. voor. zware. voertuigen. mogelijk.moet.blijven,.kan.men.met.semi-.of.volledig.overrijdbare.rotondes.werken.
Volledig.overrijdbare.middeneilanden,. ook.wel.punaises.genoemd,.kunnen.aangebracht.worden.in.wijken.waar.de.beschikbare. ruimte.beperkt.is.. Deze. overrijdbare. middeneilanden. hebben.in. het. algemeen. niet. het. wettelijk. statuut. van.rotonde..Voorrang.van.rechts.is.van.toepassing..In.de.praktijk.gedragen.de.weggebruikers.zich.er.als.op.een.rotonde.als.er.meerdere.voertui-gen.tegelijk.langsrijden,.of.als.op.een.“normaal”.kruispunt.met.voorrang.van.rechts.
Dezevoorzieningmaakthetmogelijkom
hetkruispuntteaccentueren,maardevoorrang
vanrechtsblijftvantoepassing.
Inditgevalisdepunaisegroter,devoertuigen
zulleneroverrijden,maarwordenniet
verplichtomrondterijden.Alserverschillende
voertuigentegelijkertijdaanwezigzijn,
gedragendebestuurderszichechterzoals
opeenrotonde.
Dezemini-rotondeisheelcompact,desnelheid
islaagendevoetgangersoverstekenkort.
Fietsersvoelenzicherookveilig,wantzezijn
heelgoedzichtbaarvoordeandere
weggebruikers.Zwarevoertuigenkunnen
probleemloosmetéénwielover
hetmiddeneilandrijden.
Hetkruispuntwordtalleenbenadruktdoorde
“punaise”,derodezonezorgtvoorcontrasten
kandienenalsoriëntatiepuntvoordoorgaand
verkeer.Bestuurdersdievertrouwdzijnmetde
omgevingnaderenmetgematigdesnelheiden
gevenvoorrangvanrechts.
Op.drukkere.wegen.of.wegen.met.doorgaand.verkeer,.is.het.eenvoudiger.om.voor.het.zwaar.verkeer. gedeeltelijk. of. volledig. overrijdbare.compacte.rotondes.aan.te.leggen..In.dit.geval.moet.dezelfde.signalisatie.worden.aangebracht.als.op.een.rotonde,.het.verkeer.dat.zich.al.op.de.rotonde.bevindt.heeft.voorrang.
•..Op. kruispunten. worden. er. vaak. verkeers-plateaus. aangelegd.. Door. de. potentiële.gevaarzone. te. accentueren,. de. gereden.snelheid. te. verlagen. en. de. oversteekom-standigheden. te.verbeteren,.neemt.de.ver-keersveiligheid.toe.
De. aanleg. van. verkeersplateaus. is. boven-dien. dé. gelegenheid. om. de. configuratie. van.een.kruispunt.aanzienlijk. te.wijzigen..Dankzij.deze. wijziging. wordt. het. fysiek. vertragende.effect. van. het. verkeersplateau. nog. versterkt.d.m.v.. een. verkeersleefbare. zone,. waar. het.oversteken.makkelijker. is,.wat.de.plaatselijke.activiteiten.bevordert..Het.profiel.moet.in.over-eenstemming.zijn.met.de.geldende.wetgeving.(ministeriële.omzendbrief.van.3.mei.2002).
globale benadering20
Hierissprakevaneenechterotonde,met
voorrangopderotonde.Deafmetingenzijn
beperkt,maareriseenoverrijdbaargedeelte
voorzwaarverkeer.
Derotondewordthierherleidtothaar
eenvoudigstevorm.Dedoortochtvanzwaar
verkeerisuiteraardgeenprobleem.
Hetkruispuntwerdvolledigheraangelegdzodat
wenukunnensprekenvaneenverkeersleefbare
plaats.Deoverstekenzijnkortendewederzijdse
zichtbaarheidisgoed.Deaanlegvaneen
verkeersplateauheeftookdeeffectiefgereden
snelhedenaanzienlijkdoenafnemen.
Geenplateauinditgeval,maarderuimte
werdvangeveltotgevelheraangelegdenlijkt
nuopeenplein.
21
Verkeersplateaus. en. discontinuïteiten. in. het.wegdek. in. het. algemeen. zijn. meer. vatbaar.voor.slijtage..Bij.de.materiaalkeuze.moet.men.rekening.houden.met.de.drukte.op.de.rijbaan..Betonklinkers.kunnen.geschikt.zijn.voor.zones.met.weinig.verkeer,.maar.zijn.niet.aangewezen.voor. drukkere. wegen.. Er. zijn. andere. moge-lijkheden. zoals. reliëfbeton,. kleurwijziging,. of.verkeersplateaus. met. prefabaanloopvlak. of.asfalten. verkeersplateaus.. De. duurzaamheid.van.de.voorziening.is.van.groot.belang.voor.de.geloofwaardigheid.
•..Zoals. reeds. vermeld. in. het. hoofdstuk. over.verkeersmaatregelen,.kan.het.nuttig.zijn.om.een.kruispunt.af te sluiten.om.zo.doorgaand.verkeer.te.bannen..Deze.maatregel.is.bijzon-der.doeltreffend..De.begeleidende.infrastruc-turele.ingrepen.kunnen.variëren.van.paaltjes.met. aanplantingen. tot. de. heraanleg. van.de. openbare. ruimte.. De. wegbeheerder. kan.kiezen.wat.hem.het.meest.geschikt.lijkt..De.toegang.kan.behouden.blijven.voor.voetgan-gers,.fietsers.of.hulpdiensten..Hiermee.moet.rekening.gehouden.worden.bij.de.aanleg.
globale benadering
Kruispuntmetverkeersplateau,omringd
dooraanplantingenlantaarnpalen.
Hetverkeersplateauwordthieraangevuldmet
trottoiruitstulpingenomdebreedtetebeperken.
Opdezeuitstulpingenislageaanplanting
aangebracht,waardoorvoetgangers
offietsersnogsteedszichtbaarblijven.
Afsluitingvaneenkruispunt,waardoorin
dewijkeenontmoetingsplaatsontstaat.
Bijdeinvoeringvaneenrichtingsverkeer,
heeftdewegbeheerderbeslistomhet
verkeerteheroriënterenenomtekiezen
voordezevoorzieningen.Devoorzieninglijkt
tijdelijk,maarerisaandachtbesteedaande
zichtbaarheid:lantaarnpalen,reflecterende
paaltjes…Hetzelfdeprincipekantoegepast
wordenomeenkruispuntaftesluiten.
globale benadering22
C. Voorzieningen langs doorlopende weggedeeltes
Het.is.heel.belangrijk.dat.de.weg.goed.leesbaar.is..Men.moet.vermijden.dat.de.weggebruikers.verkeerde. informatie. krijgen,. verkeersborden.die. leesbaar. zijn. bij. aanzienlijk. hogere. snel-heden.dan.toegelaten.en.wegmarkeringen.die.te.zeer.de.aandacht.vestigen.op.een.bepaalde.plaats.zijn.dus.te.vermijden.
Niet. alleen. door. de. verschillende. snelheden.van.de.weggebruikers,.maar.ook.door.andere.activiteiten.die.er.zich.voordoen,.zijn.er.moge-lijke.conflictpunten..De.weginfrastructuur.moet.zich.dus.niet.teveel.richten.op.bijzondere.ele-menten.zoals.voetgangersoversteken,. fietspa-den….maar.op.de.hele.openbare.ruimte.
Aanpassing van het lengteprofiel
•. Verhoogde inrichtingen en rijbaankussensVerkeersdrempels en verkeersplateaus. wor-den. gereglementeerd. door. het. Koninklijk.Besluit.van.9.oktober.1998,.en.gewijzigd.door.de.Ministeriële.Omzendbrief.van.3.mei.2002.waarbij.de.rijbaankussens.werden.toegevoegd..Het. voorgeschreven. profiel. van. de. aanrijhel-lingen. en. de. voorgeschreven. lengte. van. het.verkeersplateau. moeten. nageleefd. worden..De.reglementaire.profielen.zijn.immers.zoda-nig. ontworpen. dat. ze. een. vertragend. effect.hebben,. maar. geen. schade. aanbrengen. aan.voertuigen.die.hoogstens.30.km/u.rijden.
Het.is.belangrijk.om.te.weten.of.de.weg.zich.op.een.traject.bevindt.dat.frequent.gebruikt.wordt.door.hulpdiensten.of.geregelde.dien-sten.voor.gemeenschappelijk.vervoer..In.dit.geval.moet.het.profiel.van.de.aanrijhellingen.aangepast. worden. en. in. andere. gevallen.zijn. sommige. types. snelheidsremmers. niet.toegestaan.
Op. de. route. naar. een. containerpark. of. op.een. weg. waar. veel. vrachtwagens. komen,.zijn. verhoogde. inrichtingen. (verkeerspla-teaus,. rijbaankussens. of. verkeersdrempels).te. vermijden.. Onbeladen. vrachtwagens. die.over.deze.voorzieningen.rijden.veroorzaken.heel.wat.geluidsoverlast.voor.de.bewoners.
Er. zijn. ook. bijkomende. maatregelen. nodig.tussen. de. twee. voorzieningen. om. te. ver-mijden.dat. het. verkeer. opnieuw.aanzienlijk.
sneller. gaat. rijden.. Het. dwarsprofiel. moet.dan.aangepast.worden.om.de.snelheid. laag.te.houden..Regelmatig.verkeer.met.een.lage.snelheid. bevordert. de. doorstroming,. ver-hoogt. de. veiligheid. en. beperkt. de. geluids-overlast.
De.verhoogde. inrichtingen.zorgen.voor.een.fikse. snelheidsvermindering,. enerzijds.door.het. hoogteverschil. en. anderzijds. door. de.heraanleg.van.de.onmiddellijke.omgeving.
•..Het.verkeersplateau.benadrukt.de.onmiddel-lijke.omgeving.van.de.weg..Door.de.weg.en.de.voetgangersoversteken.op.gelijke.hoogte.te. leggen,. wordt. het. plaatselijke. karakter.duidelijker.voor.de.automobilist..Dankzij.het.parkeerverbod.op.verkeersdrempels.en.-pla-teaus,.ziet.men.beter.wat.er.zich.afspeelt.op.trottoirs.en.openbare.plaatsen.in.de.buurt.
Hierdoor. is. het. mogelijk. om. veiliger. over-steekplaatsen. aan. te. leggen,. waarbij. voet-gangers. zichtbaarder. worden. doordat. ze.zich. hoger. bevinden. ten. opzichte. van. de.automobilist..Op.deze.manier.oversteken. is.dus. heel. comfortabel. voor. alle. weggebrui-kers,.vooral.voor.personen.met.verminderde.mobiliteit. (tijdelijk.of.permanent),.die.onge-veer.30.%.uitmaken.van.de.bevolking.
Hierzijnlangseendoorlopendweggedeelte
trottoiruitstulpingenaangebrachtincombina-
tiemeteenverkeersplateau.Zezijnzichtbaar
gemaaktd.m.v.lantaarnpalen.Overstekenis
ergemakkelijkerdankzijhetverkeersplateau,
maaromdatdeoversteekplaatsnietaangege-
venismetmarkeringen,zijnvoetgangersniet
verplichtomzetegebruiken,ookalbevinden
zezichopminderdan30meterervan.
23globale benadering
Gelijkgronds. oversteken. wordt. vaak. toege-past. aan. schoolpoorten,. openbare. gebou-wen,.opmerkelijke.gebouwen…
•..Het. rijbaankussen. is. een. verhoging. in. het.midden.van.de.rijbaan.of.van.een.rijstrook..Deze.voorziening.is.bijzonder.geschikt.voor.plattelandswegen,. omdat. landbouwvoertui-gen. en. bussen. geen. hinder. ondervinden,.en. er. weinig. geluidsoverlast. ontstaat.. Voor.zones.30. bestaat. er. een. aangepaste. versie.van.het.rijbaankussen.:.korter.en.steiler.
•..Verkeersdrempels en.rijbaankussens.komen.kunstmatiger.over..Het.verkeersplateau.moet.het.verkeer.doen.vertragen.om.een.bepaalde.reden. (schoolpoort,. overstekende. voetgan-gers,.cultureel.erfgoed…)..De.verkeersdrem-pel.beoogt.dezelfde.doelstelling.:.de.snelheid.verlagen,. deze. vermindering. heeft. echter.minder. zichtbare. gevolgen. voor. de. auto-mobilist. (veiliger. oversteken. garanderen)..Kortom.:.de.weggebruikers.zijn.veel.minder.enthousiast. over. dit. soort. snelheidsrem-mers,.“omdat.ze.de.vrijheid.van.de.bestuur-ders.alleen.maar.beperken”.
Zoals. reeds. gezegd. in. het. gedeelte. over.geluidsoverlast,. veroorzaakt. elke. voorzie-ning. een. punctuele. geluidsoverlast,. vooral.als.deze.afgezonderd.is.en.ervoor.zorgt.dat.men.plots.vertraagt.om.over.de.voorziening.te.rijden,.om.daarna.snel.terug.op.te.trekken...
Om. de. geluidsoverlast. in. zijn. geheel. aan.te. pakken,. moet. het. verkeer. vertraagd.worden. over. de. ganse. weg.. Vloeiend. en.traag.doorstromend.verkeer. is.een.garantie.voor. verkeersleefbaarheid,. laat. het. verkeer.gemakkelijker.verlopen.en.bevordert.de.ver-keersveiligheid.
Onze.opmerkingen.voor.de. realisatie.en.de..materiaalkeuze. voor. verhoogde. voorzie-ningen. op. kruispunten. zijn. natuurlijk. ook.van.toepassing.voor.dezelfde.voorzieningen.langs.doorlopende.weggedeeltes.
Aanpassing van het dwarsprofiel
•. Straatmeubilair, verlichting en aanplantingen
•..Straatmeubilair.speelt.een.belangrijke.rol.in.het.wegbeeld,.dat.op.zijn.beurt.het.gedrag.van.de.weggebruikers.kan.beïnvloeden.
•..Het. maakt. het. mogelijk. om. de. ruimte. te.structureren,. zonder. dat. hierbij. al. teveel.lineaire. elementen. moeten. gebruikt. wor-den.. Het. straatmeubilair. moet. ook. aan-gepast. worden. aan. de. activiteiten. die. er.plaatsvinden. (plaatsen.van.banken,.speel-ruimte.voor.kinderen…).
•..Doordat.er.veel.bushaltes.zijn,.wordt.ook.de.aanwezigheid.van.het.openbaar.vervoer.goed.in.de.verf.gezet.
•..Wegversmallingen
•..De. spontane. snelheid. van. het. verkeer.hangt.af.van.verschillende.elementen..Eén.ervan. is. uiteraard. de. beschikbare. ruimte.voor.het.verkeer..Het.komt.erop.neer.dat.de. snelheid. hoger. ligt. op. relatief. brede.wegen.dan.op.smalle.wegen.
•..Bij. de. wegversmallingen,. kan. men. twee.categorieën. onderscheiden.:. visuele. ver-smallingen. en. materiële. versmallingen..Deze. laatste.kunnen.doorlopend.of.punc-tueel.zijn.
•..Materiële. of. visuele. doorlopende. versmal-lingen. maken. deel. uit. van. een. logica. om.de.snelheid.te.beperken..De.snelheid.moet.weliswaar. laag. blijven,. maar. de. verkeers-doorstroming. moet. vlot. verlopen. over. de.hele.voorziening..Punctuele.wegversmallin-gen.zijn.vaak.nuttig.om.problemen.m.b.t..zichtbaarheid,. veiligheid. en. in. mindere.mate.verkeersleefbaarheid.op.te.lossen.
Inditgevalzijnerronddevoorziening
aanplantingen,watdezichtbaarheid
tengoedekomt.
globale benadering
•..Visuele wegversmallingen. worden. aange-bracht. door. middel. van. een. andere. materi-aalkeuze.voor.de.zijkanten.van.het.wegdek,.zodat.de. rijbaan.visueel. smaller.wordt..Het.blijft. evenwel. mogelijk. om. er. te. rijden.. Dit.type. wegversmalling. kan. gebruikt. worden.op. routes. voor. openbaar. vervoer. of. zwaar.wegvervoer.. Automobilisten. die. zich. alleen.op.de.rijbaan.bevinden,.zijn.geneigd.om.de.zijkanten.van.de.rijbaan.niet.te.gebruiken,.ze.doen.dit.alleen.om.te.kruisen.
•..Er. bestaan. verschillende.materiële versmal-lingen..Zij.kunnen.doorlopend.zijn.(markering.van. de. parkeerplaatsen,. stoepverbreding…).of.punctueel.(trottoiruitstulping…).
•..Stoepverbredingen
•..Binnen. de. bebouwde. kom. moeten. ver-plaatsingen. van. de. voetgangers. voor-rang.krijgen.. Iedere.gewestoverheid.heeft.reglementaire. waarden. vastgelegd. voor.de. minimumbreedte. en. de. maximumhel-ling,. evenals. voor. mogelijke. afwijkingen..Wij. verwijzen.hier.naar.deze.gewestelijke.reglementen.
Om.snel.en.met.een.beperkt.budget.te.werk.te.gaan.kunnen.kan.men.zich.laten.inspire-ren.door.bepaalde.initiatieven..Zo.zien.we.een. aantal. verbredingen. van. de. voetgan-gersruimte.door.plaatsing. van. straatmeu-bilair.en.door.markering.met.een.witte.lijn..Deze.voorzieningen.zijn.in.principe.tijdelijk,.in. afwachting. van. een. financiering,. maar.laten.toe.om.oplossingen.snel.uit.te.testen.
24
Punctuelewegversmallingenzijneenvoudig
aantebrengend.m.v.enkelepaaltjesen
markeringen.Overhetesthetischeaspectkan
gediscussieerdworden,maaralsvoorlopige
testoplossing,levertditgoederesultatenop.
Eenvoorrangsaanduidingisnietapriorinodig.
Opgeletvoordezichtbaarheid’snachts.
Dewegwordtkunstmatigversmald,
kruisenblijftmogelijk,maardeauto’s
gebruikenmeestalalleenmaar
hetgedeelteinkoolwaterstofbeton.
2�globale benadering
•..TrottoiruitstulpingenDe. trottoiruitstulpingen. waarover. we. het.reeds.eerder.hadden,.kunnen.ook.op.doorlo-pende.weggedeeltes.voorkomen..Het.principe.is.hetzelfde.als.bij.een.kruispunt.:.de.voetgan-ger.wordt.op.gelijke.hoogte.gebracht.met.de.wagens.die.langs.de.rijbaan.geparkeerd.staan.om.hem.een.optimaal.zicht.te.geven.
De. zone. die. vóór. de. oversteekplaats. vrij-komt.moet.over.minstens.5.m.vrijgemaakt.worden.. Gezien. er. steeds. meer. brede. en.hoge.wagens.in.het.straatbeeld.verschijnen,.is.deze.maatregel.een.absoluut.minimum.
Voor. een. traditionele. uitstulping. moeten.stoepranden. aangepast. worden. en. straat-kolken. verplaatst. of. uitgebreid. worden.. Dit.type. weginrichting. zou. voor. alle. nieuwe.oversteekplaatsen.en.alle.oversteekplaatsen.tussen. geparkeerde. wagens. voorzien. moe-ten. worden.. De. verkeerscode. voorziet. een.parkeerverbod. op. minder. dan. 5.m. van. een.oversteekplaats.voor.voetgangers..Omdat.dit.verbod. toch. vaak. overtreden. wordt,. is. een.fysieke.voorziening.soms.wenselijk.
De. trottoiruitstulpingen. kunnen. eveneens.aangebracht.worden.door.middel.van.mobiel.straatmeubilair,.planten,.gekleefde.boordste-nen….Dit.type.voorziening.is.natuurlijk.niet.altijd.even.esthetisch,.maar.biedt.een.snelle,.goedkope. oplossing. voor. betere. voetgan-gersoversteekplaatsen.
Naargelangdemiddelenenhetkaderbestaan
eroplossingenomeenstoepteverbreden
ofaanteleggen,deenewatdefinitiever
dandeandere.
Zürich,oversteekplaatsmettrottoiruitstulping.
Dewegbeheerderkooservooromhetbestaande
trottoirendewaterafvoertebehoudenenkon
dewegvoorzieningdaaromvooreenredelijke
prijslatenaanleggen.
globale benadering2�
Detrottoiruitstulpingzouechterdoeltreffender
geweestzijnmochtzijvóórdeoversteekplaats
langergeweestzijn.Deweginrichtingbestaatuittrottoirs
langsweerszijdenvandewegenuit
eenwegversmallingdoorasverschuivingen
parkeermogelijkheidopdebaan.Dedoorgang
moettoegankelijkblijvenvoorvrachtwagens
entractoren.Deasverschuivingenzijngoed
zichtbaar,dankzijdepaaltjesenbomen.
± 15 m
2 m
3 m
± 15 m ± 40 m
2 m
3 m
± 15 m
2 m
3 m
± 15 m ± 40 m
2 m
3 m
Eenvoldoendelange
trottoiruitstulping
verbetertdezichtbaarheid
vanbestuurders
envoetgangersaanzienlijk.
2�globale benadering
•..Parkeerplaatsen en asverschuivingen
•..De. bedoeling. van. asverschuivingen. is. de.bestuurder. trager. te.doen. rijden.door.zijn.baan. af. te. buigen.. Hoe. meer. men. de.bestuurder.wenst.te.vertragen,.hoe.smaller.de. asverschuiving. zal. zijn.. De. asverschui-ving. moet. zodanig. ontworpen. zijn. dat.de. voertuigen. die. de. zone. binnenkomen.afgeremd. worden.. Voor. een. snelheid. van.30.km/u.volstaat.een.afstand.van.10.m.tus-sen.de.elementen.van.een.asverschuiving.
Zij.moeten.natuurlijk.in.alle.weersomstan-digheden.zichtbaar.zijn.(verlichting,.reflec-toren),.zonder.overdaad..Indien.voertuigen.de. doorgang. beurtelings. gebruiken. is. het.sowieso.niet.nodig.om.in.een.zone.30.een.voorrangsregeling.te.bepalen.
De. asverschuivingen. kunnen. op. verschil-lende.manieren.aangebracht.worden.:
•..Door.parkeren.:
•..Als. er. geen. specifieke. verkeersbor-den. voorzien. zijn,. moeten. voertui-gen. binnen. de. bebouwde. kom. op.de. rijbaan. geparkeerd. worden.. Ter.beveiliging. kan. de. parkeerplaats. op.de. rijbaan. afgebakend. worden. door.wegmarkeringen,. trottoiruitstulpingen.of. aanplantingen.. De. parkeerplaatsen.kunnen.eveneens.verwerkt.worden. in.de.asverschuiving.
•..Parkeren. op. de. rijbaan. kan. doeltref-fender.gemaakt.worden.door.materiële.elementen.in.de.parkeerstroken.te.ver-werken..Op.die.manier.blijft.het.afrem-effect. behouden. en. de. veiligheid. van.de. voetgangers. gegarandeerd,. ook. al.zijn.er.weinig.geparkeerde.wagens.
•..Als. het. om. een. brede. weg. gaat,.kan. men. kiezen. voor. parkeerplaat-sen.om.het.berijdbare.weggedeelte.te.verkleinen.. Deze. plaatsen. kunnen. op.verschillende.manieren.ingeplant.wor-den,. afhankelijk. van. de. beschikbare.breedte.. Denken. we. maar. aan. langs-parkeren,.haaks.parkeren.of.schuinpar-keren.. Om. de. parkeerplaats. zo. veilig.mogelijk. in-.en.uit. te. rijden. is.achter-waarts. schuinparkeren. aangewezen..
De.automobilist.heeft.immers.een.veel.beter. zicht. als. hij. zijn. parkeerplaats.voorwaarts.verlaat..Bovendien.kunnen.passagiers.op.het.voetpad.uitstappen.en.kan.de. lading.van.het.voertuig.op.het. trottoir. gelost. worden,. in. plaats.van.op.de.rijbaan.
•..Door.trottoiruitstulpingen.
•..Door.aanplantingen.(bomen,.aanplantin-gen.buiten.het.wegdek…).:
•..Voor. testvoorzieningen. worden. soms.minder. conventionele. hindernissen.geplaatst.. In. dat. geval. moet. men.voor. onschadelijke. elementen. kiezen.(bruuske.hindernissen.en.omvangrijke.elementen.moeten.vermeden.worden),.die.men.zichtbaar. en. in.de.nabijheid.van.verlichte.plaatsen.moet.opstellen.en.van.reflectoren.moet.voorzien.
•..Men. kan. eveneens. wegmarkeringen.met.al.dan.niet.soepele.paaltjes.gebrui-ken.om.de.baan.van.de.voertuigen.af.te.buigen.
Dewegversmallinggebeurtdooraanplantingen
diedeparkeerzonesafschermen.Dezezones
zijnnietafgebakenddoorwegmarkeringen
maaralsergeenvoertuiggeparkeerdstaat,
blijfthetasverschuivingseffectbehouden.
globale benadering2�
Om financiële en praktische redenen is het niet altijd mogelijk om onmiddellijk defi-nitieve wegvoorzieningen aan te brengen. Sommige van de hierboven beschreven voor-zieningen kunnen als definitieve oplossing of als testinstallatie gebruikt worden.
Als het om een test gaat moet de nieuwe situ-atie natuurlijk geëvalueerd worden. Dit moet op objectieve wijze gebeuren, met snelheids-metingen, vaststellingen en door raadpleging van de mening van gebruikers en beheerders. Bovendien kan deze evaluatie pas plaatsvin-den nadat nieuwe gewoontes zijn aangeno-men, dus na een zeker verloop van tijd.
Voor een goede invoering kunnen we volgende tips meegeven :
• opletten voor de hoogte van de elementen : zorgen dat voetgangers niet aan het zicht onttrokken worden ;
• men kan gebruik maken van verticale aan-plantingen voor een betere waarneming vanop afstand ;
• opletten voor de zichtbaarheid van de ele-menten in alle weers- en lichtomstandig-heden : verlichting en afbakening moeten verzorgd zijn ;
• bij het plaatsen van hindernissen is het wen-selijk om onschadelijke elementen te kiezen (stopelementen met scherpe randen vermij-den), ze op zichtbare wijze aan te brengen, ze te voorzien van reflectoren en ze dicht bij verlichtingselementen te plaatsen ;
• markeringen zijn veel minder dwingend dan “materiële” voorzieningen ; men moet hier rekening mee houden tijdens de evaluatie, die hierdoor ook moeilijker zal verlopen.
Asverschuivingenwegversmalling
doorstraatmeubilair,soepelepaaltjes
enmarkeringen.
Versmallingmetbeurtelingsedoorgang
doorkleurwijzigingvanhetwegdeken
straatmeubilair.Fietserskunnennogsteeds
doorrijdenzonderhunbaantewijzigenof
voorrangtemoetenverlenenaandeauto’s.
2�globale benadering
2.3.�. Welke specifieke voorzieningen zijn er voor welke weggebruiker ?
•..Voor voetgangers
•..In.een.zone.30.is.een.comfortabele.en.afge-schermde. voetgangersvoorziening. steeds.vereist..30.km/u. is. immers.nog.steeds. te.snel.om.een.volledig.gemengd.weggebruik.toe. te. laten..Dankzij. een.duidelijk. aange-brachte. voetgangersvoorziening. kan. men.eventuele. overschrijdingen. bij. het. par-keren. vermijden. en/of. controleren.. Door.de.beperkte.snelheid.kunnen.voetgangers.overal.makkelijk.oversteken.en.is.er.geen.straatmeubilair. of. materiële. afbakening.nodig.om.ze.te.kanaliseren..Zone.30.moet.immers. de. verkeersleefbaarheid. voor. alle.weggebruikers. verbeteren.;. voetgangers.beperken. in. te.enge.banen.of.voorzienin-gen.gaat.hier.tegen.in..Indien.voetgangers-voorzieningen.beschermd.moeten.worden.tegen. parkeren. kunnen. banken,. vuilnis-bakken. en. verkeerspalen. de. paaltjes. op.handige.wijze.vervangen.
•..Geen.nood.aan.oversteekplaatsen.!Als. de. snelheidsbeperking. daadwerkelijk.wordt.nageleefd.en.de.openbare.ruimte.cor-rect.is.ingericht,.zijn.er.geen.oversteekvoor-zieningen.nodig..Als.die.er.niet.meer.zijn,.moeten. voetgangers. niet. meer. verplicht.oversteken. op. oversteekplaatsen. die. zich.op.minder.dan.30.m.van.hen.bevinden.
Door.de. afschaffing. van. voetgangersover-steekplaatsen.verliezen.voetgangers.echter.ook.hun.voorrang.bij.het.oversteken.
Ook. gesuggereerde. oversteekzones. kun-nen.aangelegd.worden..Deze.zones.bieden.voetgangers. de. mogelijkheid. om. over. te.steken,.zonder.hen.hiertoe. te.verplichten..Mogelijke. voorzieningen. zijn. bv.. door-lopende. trottoirs. en. kruispuntplateaus..Dergelijke. voorzieningen. zijn. interessant,.want.de.voetganger.staat.hoger.en.vóór.de.parkeerplaats.;.ze.zijn.dus. ideaal.om.oog-contact.te.leggen.met.de.automobilist..Het.doorlopende.trottoir.is.een.bijzonder.geval.:.het.geeft.voorrang.aan.de.voetganger.
Voetgangersoversteekplaatsen. zijn. dus.eigenlijk. niet. nodig. in. een. zone.30,. maar.in. sommige. gevallen. kan. dit. principe. toch.opnieuw.in.vraag.worden.gesteld.
•..Om.budgettaire.redenen,.maar.ook.op.vraag.van.de.buurtbewoners,.worden.er.als. test.vaak.voorlopige.zones.30.aangebracht..De.wegbeheerder.zal.het.verkeersbord.plaatsen.en.enkele.kleine.aanpassingen.doorvoeren.zoals. de. afbakening. van. een.parkeerzone.of. een. asverschuiving. in. afwachting. dat.een. definitieve. weginrichting. gefinancierd.wordt.. In. dat. geval. zouden. voetgangers-oversteekplaatsen. behouden. moeten. blij-ven.zolang.de.voorziening.niet.definitief.is.of. ten. minste. zolang. voorzieningen. zoals.trottoiruitstulpingen.niet.naar.behoren.kun-nen.worden.aangebracht.
•..Om. sommige. weggebruikers,. vooral.bejaarden.en.kinderen,.gerust. te.stellen,.kunnen.oversteekplaatsen.behouden.wor-den.op.plaatsen.die.door.deze.twee.types.weggebruiker. vaak. gebruikt. worden. of.op. plaatsen. met. druk. verkeer.. Wanneer.er.vaak.overgestoken.wordt,.kan.de.weg-beheerder. dit. proberen. te. concentreren.in. een.beperktere. ruimte.;. in.dit.geval. is.een. oversteekplaats. voor. voetgangers.aangewezen.
•..Op.dezelfde.wijze.zullen.sommige.zones.30.op. belangrijke. wegen. met. veel. zwakke.weggebruikers.een.gedeelte.van.het.door-gangsverkeer.moeten.behouden..Op.deze.wegen.kan.men.een.oversteekmogelijkheid.voor. de. voetgangers. voorzien. door. voet-gangersoversteekplaatsen. af. te. bakenen..Zo. kan. de. voorrang. aan. de. oversteek-plaatsen. bewaard. blijven. en. kunnen. de.overstekende. voetgangers. geconcentreerd.worden.
•..Wanneer. er. veel. langsgeparkeerd. wordt,.moet. men. op. zijn. minst. trottoiruitstul-pingen. voorzien. zodat. de. voetgangers.zichtbaar. blijven,. ongeacht. of. de. over-steekplaats. afgebakend. wordt.. De. onder-linge.zichtbaarheid. is.belangrijk.voor. alle.weggebruikers.:. voetgangers/fietsers. en.voetgangers/automobilisten.
globale benadering30
In. eerste. instantie. zijn. voetgangersoversteek-plaatsen.in.zones.30.niet.wenselijk.indien.aan.de. in. het. vorig. punt. vermelde. voorwaarden.voldaan. werd,. maar. opdat. slechtzienden. en.personen. met. beperkte. mobiliteit. zich. zelf-standig. zouden. kunnen. verplaatsen,. is. toch.een.minimum.aan.infrastructuur.vereist,.zodat.deze. personen. de. wegen. kunnen. lokaliseren.en.oversteken.
Het. feit. dat. men. de. oversteekplaatsen. niet.afbakent,. betekent. geenszins. dat. men. geen.infrastructuur. kan. voorzien. die. bestemd. is.voor.personen.met.beperkte.mobiliteit.
De. wegbeheerder. kan. geleidelijnen,. noppen-tegels. en. stoepverlagingen. behouden.. Het. is.dus. van. essentieel. belang. dat. de. voornaam-ste. oversteekplaatsen. (over. het. algemeen. in.het. verlengde. van. de. trottoirs). ter. hoogte.van. attractiepolen. (gemeentelijke. diensten…).duidelijk.terug.te.vinden.zijn..Deze.oversteek-plaatsen. kunnen. “gesuggereerde”. oversteek-plaatsen.worden.genoemd.
Wanneer.firma’s. in.opdracht.van.de.gemeente.markeringen.aanbrengen.moet.men.erop. toe-zien.dat. er. alleen.markeringen.voor. voetgan-gersoversteekplaatsen. aangebracht. worden.waar.dit.voorzien.is.
•..Voor fietsers
•..Fietspad. of. gemengd. verkeer.?. Gemengd.verkeer.!Een. snelheidsverlaging. kan. een. eerste.maatregel. zijn. om. de. fietsers. te. bescher-men.. Deze. snelheidsbeperking,. gecombi-neerd.met.de.trajecten.die.fietsers.dankzij.het. beperkte. éénrichtingsverkeer. in. de.wijken.kunnen.volgen,.biedt.hun.een.uit-gebreid.netwerk.
De.ideale.plaats.voor.fietsers.in.een.zone.30.is. natuurlijk. de. rijbaan.. Het. snelheidsver-schil. is. klein,. zodat. een. fietser. makkelijk.zijn.plaats.op.de.rijbaan.kan.innemen.
Bij. het. aanbrengen. van. asverschuivingen.in. een. tweerichtingsstraat. kan. men. de.plaats. voor. de. fietser,. indien. de. rijbaan.breed. genoeg. is,. veiligheidshalve. best.aanbrengen.rechts.van.de.asverschuiving..
Oversteekplaatsvoorpersonenmetbeperkte
mobiliteit:noppentegels,geleidelijn
enverlaagdeboordstenen.
Gesuggereerdeoversteekplaatsmet
middeneilandenvoorzienvanhulpmiddelen
voorslechtzienden(Zwitserland).
globale benadering
31
Op. die. manier. kan. de. fietser. gewoon.rechtdoor. blijven. rijden. in. plaats. van. te.slalommen,. met. het. gevaar. zich. plots.tegenover.een.tegenligger.te.bevinden.of.tegen.de.elementen.van.de.asverschuiving.te.worden.aangeduwd.
In. een. éénrichtingsstraat. moet. het. fiets-verkeer. in. tegenrichting. mogelijk. zijn,. in.toepassing. van. het. Koninklijk. Besluit. van.18.december.2002.6.
Bij. het. aanbrengen. van. parkeerplaatsen.mogen.fietsers.niet.over.het.hoofd.gezien.worden.
In. een. zone.30. besteedt. de. wegbeheer-der. meer. aandacht. aan. de. kwaliteit. van.de. openbare. ruimte,. vandaar. de. bijzon-dere. materiaalkeuze.. Grote. straatstenen,.mozaïekstenen…,. veroorzaken. tamelijk.weinig. ongemak. voor. autobestuurders.wanneer.deze.de.snelheidsbeperking.res-pecteren.. Voor. fietsers. en. bromfietsers.daarentegen. is. het. ongemak. zeer. groot,.zelfs.bij. lage.snelheden..Het.gaat.vooral.om. trillingen. in. het. stuur.. Om. dit. pro-bleem. te. verhelpen. kan. men. voor. het.
weggedeelte.dat.door.de.fietser.gebruikt.wordt. een. effen.materiaal. gebruiken.dat.meer. comfort. biedt.. Denken. we. maar.aan.koolwaterstofbeton,.gezaagde.steen,.betonsteen…. Het. gaat. niet. echt. om. een.fietspad. en. de. fietser. is. niet. “verplicht”.om. dit. weggedeelte. te. gebruiken.. Men.noemt. deze. stroken. comfortstroken. en.het.zijn.fietssuggestiestroken.(men.“sug-gereert”.de.fietser.om.erop.te.rijden).
•. Voor motorrijders
•..Bij.snelheden.rond.30.km/u.ondervinden.motorrijders.dezelfde.problemen.als.fiet-sers.aan.lage.snelheid.
•..Zoals. we. reeds. vermeldden. voor. fietsers.is. de. kwaliteit. van. de. wegbekleding. zeer.belangrijk,. zelfs. bij. lage. snelheden.. Men.kan.comfortstroken.voorzien.
•..Niveauverschillen. op. de. rijbaan. doen. het.stuur. trillen. en. kunnen. leiden. tot. even-wichtsverlies..Men.moet.er.dus.op.toezien.dat.riooldeksels.na.werken.steeds.weer.op.het.juiste.niveau.gelegd.worden,.maar.dit.geldt. natuurlijk. voor. alle. wegheraanleg-projecten.en.niet.alleen.voor.de.invoering.van.een.zone.30.!
6.Ziebrochure“BEV–Beperkteenrichtingsverkeer.Vooreenveiligeveralgemeendeinvoeringvanhetbeperkteenrichtingsverkeer”,BIVV2004.
Tussendetramsporenwerdendestenen
vervangendooreenkoolwaterstofbekleding
dieveelcomfortabelerisvoorfietsers.EénrichtingsstraatmetBEVvoorfietsers
globale benadering32
•..Voor auto’s
•..Kruispunten.en.voorrang.van.rechtsIn.de.mate.van.het.mogelijke.dient.de.rege-ling.van.kruispunten.in.een.zone.30.zoveel.mogelijk.te.gebeuren.op.basis.van.de.voor-rang.van.rechts.en.van.wegvoorzieningen.die.de.kruispunten.compacter.maken.
•..Breedte.van.de.wegOm. een. snelheid. van. 30.km/u. te. onder-steunen,. moet. de. breedte. van. de. weg.natuurlijk. in. functie. van. de. nieuwe. snel-heidsbeperking.worden.herzien.
We. hernemen. hier. enkele. aanbevelingen.voor.wegafmetingen.naargelang.het.wegty-pe.en.het.al.dan.niet.frequent.langskomen.van.openbaar.vervoer.en.vrachtwagens.
Aanbevolenwegbreedte
30km/u,Verbindingswegtussengemeenten,tweerichtingsverkeer
van5tot5,70m
30km/u,erftoegangsweg,tweerichtingsverkeer
van3tot5m
•..Voor openbaar vervoer en vrachtwagens
•..Het.openbaar.vervoer.moet.tot.de.bevoor-rechte. gebruikers. van. een. zone.30. beho-ren..Ongeacht.of.men.zich. in.een.drukke.handelszone.of.in.een.dorp.met.scholen.en.handelszaken. bevindt,. moeten. openbare.plaatsen. immers. bereikbaar. zijn. via. het.openbaar. vervoer. en. een. statuut. krijgen.dat. bevorderlijk. is. voor. de. plaatselijke.activiteiten.
In. dit. type. zones. moeten. de. haltes. zich.op.de. rijbaan.bevinden.om.zoveel.moge-lijk.plaats.op.de. trottoirs. te.behouden.en.om.doeltreffende.op-.en.afstapplaatsen.te.kunnen. inrichten..Het.spreekt.vanzelf.dat.de.haltes.voorzien.zijn.van.straatmeubilair.zoals.bushokjes.of.andere.
Verkeersdrempels.en.-plateaus.moeten.aan-gepast. zijn. aan. het. busverkeer.. De. regle-mentering.legt.de.lengte.van.de.op-.en.afrit.en.van.het.vlakke.gedeelte.van.de.plateaus.vast. (Ministeriële. Omzendbrief. van. 3.mei.2002).. Een. ander. type. verkeersdremmer.die.bijzonder.geschikt.is.voor.het.openbaar.vervoer.is.het.rijbaankussen,.dat.tevens.in.de.reglementering.vermeld.wordt.
•..Het.openbaar.vervoer.en.de.vrachtwagens.vereisen.ook.aangepaste.krommingstralen..Men.moet.hier.dus. rekening.mee.houden.door. eventueel. overrijdbare. zones. aan. te.leggen.
•..Wildparkeren.is.hinderlijk.voor.de.busdien-sten,.maar.ook.voor.de.eerstehulpdiensten.(toegankelijkheid).. Het. is. beter. een. smal-lere.weg.te.voorzien.waarop.ongeoorloofd.parkeren. (schrijlings. op. het. trottoir. of.op. een. kruispunt…). fysiek. onmogelijk. is,.maar. die. de. doorgang. voor. bussen. en.brandweerwagens.toch.toelaat.
3- Zone 30, een te evalueren maatregel
33
Net. als. elke. andere. voorziening,. moeten.zones.30.op.een. constructieve.manier.geëva-lueerd.worden..Het.komt.er.dus.op.aan.om.de.oorspronkelijke. doelstellingen. in. het. achter-hoofd. te. houden. en. te. controleren. in. welke.mate.ze.bereikt.zijn.
Voor. een. goede. evaluatie. moeten. er. observa-ties. gebeuren. een. tijdje. na. de. uitvoering. van.de. werkzaamheden.. De. bewoners. ondervon-den. immers. nadelen. van. de. werkzaamheden.en. moesten. hun. gewoonten. veranderen.. Er.kan.dus.enige.wrevel.bestaan.over.de.nieuwe.infrastructuur..De.nieuwe.infrastructuur.vraagt.dus. ook. een. gedragswijziging. van. de. bewo-ners,.maar.ook.van.personen.die.er.regelmatig.langskomen.of.-rijden,.en.die.niet.altijd.op.de.hoogte.zijn.van.het.nieuwe.statuut..Bewoners.en.gebruikers.van.de.infrastructuur.moeten.van.meet.af.aan.betrokken.worden.bij.de.evaluatie,.waardoor.de.aanvaarding.en.de.naleving.van.de.nieuwe.infrastructuur.toeneemt.
Bij.de. invoering.van.de.reglementering.van.de.zone.30,.werd.dit.statuut.gekozen.om.bepaalde.doelstellingen. te. bereiken.. Bij. de. invoering.van.de.zone,.moeten.deze.nog.eens.herhaald.worden.. Vooraleerst. moet. gecontroleerd. wor-den.of.deze.doelstellingen.bereikt.werden..Een.onbemande. camera. plaatsen. en. besluiten. dat.de. zone.30. niet. nageleefd. wordt. of. besluiten.dat. de. nieuwe. infrastructuur. voldoet,. is. dus.niet. genoeg.. Elke. nieuwe. voorziening. heeft.bepaalde.gebreken,.het. is. interessant.om.vast.
te. stellen. welke. om. hieruit. lessen. te. trekken.voor.de.toekomst,.maar.ook.om.correcties.aan.te.brengen.indien.nodig.
Een. evaluatie. gebeurt. door. vergelijking. van.gegevens.voor.en.na..Vóór.de.werkzaamheden.moeten. er. dus. gegevens. verzameld. worden..Deze.kunnen.kwantitatief. (statistieken,.objec-tieve.metingen).of.kwalitatief.(verklaringen.van.bewoners). zijn.. De. volgende. gegevens. lijken.ons. noodzakelijk.. Deze. lijst. is. uiteraard. niet.exhaustief. en. moet. rekening. houden. met. de.plaatselijke.karakteristieken.:
•..de.gereden.snelheid.;
•..tellingen. op. verschillende. tijdstippen. van.de.dag.;
•..overzicht.van.de.ongevallenstatistieken.;
•..analyse.en.plaatsbepaling.van.de.ongevallen.;
•..observatie. of. tellingen. i.v.m.. de. aanwezig-heid.van.fietsers.;
•..gegevens. over. de. straten. uit. de. omgeving.kunnen.ook.van.pas.komen.;
•..wachttijd. en. omstandigheden. om. over. te.steken.;
•..indrukken. van. de. weggebruikers. over. de.subjectieve.veiligheid.;
•..geluid.;
•..gegevens.over.het.doorgaand.verkeer.;
•..…
4- Reglementering34
De. reglementering. rond. zones.30. werd. sinds.hun. invoering. regelmatig. aangepast. en. ver-eenvoudigd.
Op. dit. moment. wordt. artikel 12.1bis van het Ministerieel Besluit van 11.oktober.1��� toegepast waarbij de minimumafmetingen en de bijzondere plaatsingsvoorwaarden van de verkeerstekens bepaald worden.
Het. koninklijk. Besluit. van. 9.oktober.1998. tot.bepaling. van. de. vereisten. voor. het. inrichten.van.de.zones.met.een.snelheidsbeperking.van.30.km/u. wordt. opgeheven. (Koninklijk. Besluit.van.26.april.2004).
De. toegangen. tot. de. zone. moeten. duidelijk.herkenbaar. zijn. door. de. plaatsgesteldheid,.
door.een.inrichting.of.door.beide..Wegen.die.het. statuut. van. een. zone.30. kunnen. krijgen.zijn. wegen. waar. de. verblijfsfunctie. over-heerst. of. waar. de. wegbeheerder. besloten.heeft.om.de.verblijfsfunctie.ondergeschikt.te.maken.aan.de.woonfunctie.
De. verkeersborden. A23. en. F4a. moeten,. op.enkele. uitzonderingen. na,. schoolingangen.aanduiden.. De. wegbeheerder. heeft. de. keuze.tussen. een. vaste. zone.30. of. een. tijdelijke.zone.30,.aangeduid.door.een.variabele.signa-lisatie.die.vóór.het.beginuur.en.na.het.einduur.van.de.school.in.werking.kan.gesteld.worden..Indien.de.omringende.wegen.zich.in.woonzo-nes. bevinden. kan. men. meteen. een. ruimere.“normale”.zone.30.invoeren.
zone 303�
zone30
zone 30
Haachtsesteenweg 1405 – B-1130 BrusselTel. : 02/244.15.11 – Fax : 02/216.43.42E-mail : [email protected] – Internet : www.bivv.be
Gerealiseerd door :
Deze brochure biedt de wegbeheerders een aantal adviezen en goede voorbeelden waarop zij zich kunnen baseren voor de aanleg of de invoering van zones 30 op hun grondgebied.
Zone 30 biedt tal van mogelijkheden voor de inrichting van straten in steden en dorpen Snelheidsmatiging is één van
de voornaamste maatregelen om objectieve en subjectieve onveiligheid in de bebouwde kom tegen te gaan.