Download - Związki frazeologiczne
Związki frazeologiczne
Autor Anita Rejch
Co to jest?• z niejednego pieca chleb jeść• być w siódmym niebie• pies ogrodnika• milczy jak grób• patrzy spode łba• czarna rozpacz• wyciągnąć nogi• wyciągać nogi
Definicja• Wymienione wyrażenia to związki frazeologiczne.
To takie połączenia wyrazów, które w całości znaczą co innego niż wtedy, gdy są osobno.
• Frazeologizmy różnią się od wyrazów tym, że ich wewnętrzne powiązanie oraz rodzaj, a często również kolejność składników, mają znaczący wpływ zarówno na gramatykę, jak i znaczenie.
• Bardzo często ich używamy, nawet nie zdając sobie z tego sprawy!
• Więcej frazeologizmów można znaleźć w słowniku frazeologicznym języka polskiego.
Pochodzenie: Biblia Wiele związków
frazeologicznych ma rodowód biblijny.
• owoc zakazany• strój Adamowy• wieża Babel• Sodoma i Gomora• ciemności egipskie• kozioł ofiarny• hiobowa wieść
• trąba jerychońska• syn marnotrawny• niewierny Tomasz• płacz i zgrzytanie
zębów• strzec jak źrenicy oka• zrównać z ziemią• rzucać perły przed
wieprze• być alfą i omegą
Pochodzenie: mitologia Bardzo wiele związków
frazeologicznych pochodzi z mitologii greckiej i rzymskiej.
• złoty wiek• paniczny strach• strzała Amora• w objęciach Morfeusza• puszka Pandory• stajnia Augiasza• Argusowe oko
• pięta achillesowa• nić Ariadny• syzyfowa praca• jabłko niezgody• koń trojański• Janusowe oblicze• zagadka Sfinksa• męki Tantala• szata Dejaniry• Ikarowy lot
Pochodzenie historyczne Wiele związków
frazeologicznych ma związek z wydarzeniami historycznymi.
• Pyrrusowe zwycięstwo – uzyskane nadmiernym kosztem
• przekroczyć Rubikon – powziąć nieodwołalną decyzję
• miecz Damoklesa – nieustanne zagrożenie
• bajońskie sumy – ogromne sumy
• pójść do Canossy – uznać z pokorą swój błąd
• wyrwać się jak filip z konopi – zrobić coś bez zastanowienie, w nieodpowiednim momencie
Pochodzenie literackie Wiele związków
frazeologicznych wywodzi się z literatury starożytnej
i nowożytnej.• pies ogrodnika –
egoista, który odmawia innym nawet tego, co jest mu niepotrzebne (motyw z bajki Ezopa)
• pieczone gołąbki nie przyjdą same do gąbki – nie uzyska się efektów bez pracy
• tajemnica Poliszynela - rzekoma tajemnica znana wszystkim od dawna
• goły jak święty turecki – bardzo biedny
Frazeologizmy zwierzęce Wiele związków
frazeologicznych zawiera w sobie nazwy zwierząt!
• dzielić skórę na niedźwiedziu
• pisać jak kura pazurem
• płakać jak bóbr• zdrowy jak ryba
• krokodyle łzy• owczy pęd• wilczy apetyt• dostać małpiego
rozumu• końskie zdrowie• żółwie tempo• żabie oczy• kocia muzyka
Frazeologizmy wojskowe Sporo frazeologizmów
wywodzi się z dziedziny wojskowości lub ma związek z wojną.
• wrócić z tarczą lub na tarczy – wrócić jak zwycięzca lub polec
• spalić na panewce – coś się nie udało, spełzło na niczym
• kruszyć kopię - walczyć o coś, o kogoś, występować w obronie
• rzucić rękawicę – sprowokować do walki
• puszczać płazem – pozostawiać coś bez kary
• wysadzić z siodła – pozbawić kogoś stanowiska
• iść po linii najmniejszego oporu - wybierać najłatwiejszy, choć nie najskuteczniejszy sposób działania