dr jacek klich adiunkt instytut ekonomii i zarządzania uj
DESCRIPTION
Telemedycyna a procesy globalizacji usług zdrowotnych VII Konferencja Naukowo – Szkoleniowa INFORMATYZACJA JAKO NARZĘDZIE SPRAWNEGO ZARZĄDZANIA ZOZ-em. Białowieża 8 – 9 maja 2008. Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ. Cel. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/1.jpg)
Telemedycyna a procesy Telemedycyna a procesy globalizacji usług zdrowotnych globalizacji usług zdrowotnych
VII Konferencja Naukowo – SzkoleniowaVII Konferencja Naukowo – SzkoleniowaINFORMATYZACJA JAKO NARZĘDZIE SPRAWNEGO INFORMATYZACJA JAKO NARZĘDZIE SPRAWNEGO
ZARZĄDZANIA ZOZ-em.ZARZĄDZANIA ZOZ-em.Białowieża 8 – 9 maja 2008Białowieża 8 – 9 maja 2008
Dr Jacek KlichAdiunkt
Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ
![Page 2: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/2.jpg)
CelCel
Zarysowanie głównych kierunków globalizacji w kontekście zdrowia
Ukazanie telemedycyny jako jednego ze sposobów podaży usług zdrowotnych w wymiarze globalnym
![Page 3: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/3.jpg)
Plan Plan
Globalizacja usług zdrowotnych: modelTelemedycyna synchroniczna i
asynchronicznaTelemedycyna w Polsce: teoria i praktykaTelemedycyna: szansą dla Polski?
![Page 4: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/4.jpg)
– Zagadnienia globalizacji usług zdrowotnych podejmowane są w literaturze coraz częściej (również w Polsce, [Kruszka, 2003]), ale teoretyczny dorobek w tym zakresie wydaje się wciąż pozostawać w pewnej dysproporcji do dużego udziału sektora ochrony zdrowia w gospodarce [Lee, 2003].
Globalizacja usług Globalizacja usług zdrowotnych zdrowotnych
![Page 5: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/5.jpg)
Globalizacja jest tu rozumiana jako “proces wzrastającej interakcji ludzkich aktywności w wielu sferach, włączając w to sferę gospodarczą, polityczną, społeczną i kulturalną...(oraz) przejawiający się w trzech wymiarach: przestrzennym, czasowym oraz poznawczym” [Lee, 2000, str. 30].
Globalizacja usług zdrowotnych Globalizacja usług zdrowotnych (2)(2)
![Page 6: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/6.jpg)
Wpływ globalizacji na zdrowie badany jest i opisywany w literaturze przede wszystkim z perspektywy zdrowia publicznego i polityki zdrowotnej (Butler i in., 2001; Woodward i in., 2001; Lee, 1998; Yach, Bettcher, 1998; Yach, Bettcher, 1998a; Adlung, 2002; Bettcher, Lee, 2002; Whiteford, Whiteford, 2005).
Globalizacja usług zdrowotnych Globalizacja usług zdrowotnych (3)(3)
![Page 7: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/7.jpg)
Globalizacja ideiGlobalizacja idei
Globalizacja idei w odniesieniu do zdrowia przejawia się w wykorzystywaniu liberalnych zasad w reformach narodowych systemów ochrony zdrowia w wielu państwach świata, intensywnie i szeroko promowanych przez wpływowe międzynarodowe instytucje takie jak World Bank czy International Monetary Fund.
![Page 8: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/8.jpg)
Komercjalizacja i Komercjalizacja i prywatyzacjaprywatyzacja
Istnieją mocne przesłanki by uznać, że liberalizacja wymiany czyni z komercjalizacji i prywatyzacji w sektorze ochrony zdrowia proces nieodwracalny [Arnold, Reeves, 2006; Grieshaber-Otto, Sinclair, 2004; Pollock, Price, 2000].
![Page 9: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/9.jpg)
Przyjęcie zasad swobody wymiany handlowej powoduje osłabienie klauzuli zastrzeżeń w odniesieniu do sektora publicznego i dopuszcza do niego konkurencję ze strony podmiotów prywatnych tak krajowych, jak i zagranicznych (sieci prywatnych szpitali i domów opieki, prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych, etc.) [Arnold, Reeves, 2006].
Komercjalizacja i prywatyzacja Komercjalizacja i prywatyzacja (2)(2)
![Page 10: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/10.jpg)
Kanały wpływu globalizacji na Kanały wpływu globalizacji na zdrowie zdrowie
Dwa kanały wpływu globalizacji na zdrowie:– wpływ wymiany międzynarodowej na ryzyko
zachorowania na choroby zakaźne (np. HIV, malarię, gruźlicę) [Barnett, Whiteside, 2002; Fanning, 1998] i - poprzez marketing wyrobów tytoniowych, fast food, etc - na choroby chroniczne (np. choroby układu krążenia, cukrzycę, otyłość [Kelly, 2005]. Z postępującymi procesami globalizacji próbuje się również wiązać wzrost zachorowań na choroby nowotworowe [Sasco, 2007], SARS czy ptasią grypę [Wyn Owen, Roberts, 2005].
![Page 11: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/11.jpg)
wpływ międzynarodowej wymiany na finansowanie, dostarczanie i dystrybucję produktów leczniczych i świadczeń zdrowotnych oraz na pacjentów (dostęp do informacji i wiedzy medycznej, technologii medycznych) [Smith, 2006].
te właśnie obszary stanowią podstawowe pole rozważań.
Kanały wpływu globalizacji na Kanały wpływu globalizacji na zdrowie (2)zdrowie (2)
![Page 12: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/12.jpg)
Globalizacja na rynku ochrony Globalizacja na rynku ochrony zdrowiazdrowia
Globalizacja na rynku ochrony zdrowia dokonuje się poprzez migrację tradycyjnych systemów medycyny oraz wymianę usług zdrowotnych w wymiarze międzynarodowym (globalizacja usług zdrowotnych).
Przedmiotem wymiany mogą być tradycyjne systemy medycyny (Traditional Medical Systems: TMS) lub ich części transferowane z ich naturalnego środowiska (kulturowego i społecznego) do odległych geograficznie i kulturowo obszarów (indyjska ayurveda, tradycyjna medycyna chińska, akupunktura, akupresura, itp.).
![Page 13: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/13.jpg)
W ramach globalizacji obserwujemy również transfer nowych technik i sposobów leczenia z państw wysokorozwiniętych do rozwijających się. Tak było np. w przypadkach leczenia niepłodności [Inhorn, 2003]
Globalizacja na rynku ochrony Globalizacja na rynku ochrony zdrowia (2)zdrowia (2)
![Page 14: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/14.jpg)
Badania wpływu globalizacji Badania wpływu globalizacji na zdrowiena zdrowie
Wpływ globalizacji na zdrowie jest podejmowany w coraz większym zakresie w kontekście wzrostu zakresu i intensywności wymiany usług zdrowotnych w wymiarze międzynarodowym [Zarilli, Kinnon, 1998; Baris, McLeod, 2000; Schaars, Woodward, 2002; Bettcher, i in., 2000; Chanda, 2001; Chanda, 2002; Koivusalo, 2001; Lipson, 2002] i konsekwencji tych zmian tak na poziomie globalnym jak i na poziomie państw narodowych [Drager, Vieira, 2002].
![Page 15: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/15.jpg)
Międzynarodowa wymiana usług zdrowotnych podlega regulacjom wprowadzonym przez WTO. Kluczową rolę pełnią tu zapisy General Agreement on Trade in Services (GATS) [Adlung, Carzaniga, 2001] oraz Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIOs), który porządkuje m.in. politykę w zakresie cen wyrobów farmaceutycznych [Price i in.1999; Pollock, Price, 2000].
Badania wpływu globalizacji Badania wpływu globalizacji na zdrowie (2) na zdrowie (2)
![Page 16: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/16.jpg)
Sposoby podaży usług zdrowotnych Sposoby podaży usług zdrowotnych w wymiarze globalnymw wymiarze globalnym
GATS wyróżnia cztery sposoby podaży usług w ramach międzynarodowej wymiany usług:
a) transfer usług (cross-border supply) ( tj. kiedy przedmiotem wymiany jest tylko sama usługa, a zarówno podmiot świadczący usługę, jak odbiorca (konsument) usługi nie zmieniają swojego miejsca): przykładem może tu być telemedycyna
b) konsumpcja usług za granicą (consumption abroad) (konsument otrzymuje usługę za granicą) przykład: turystyka medyczna
![Page 17: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/17.jpg)
– c) przedstawicielstwo (commercial presence), kiedy zagraniczni inwestorzy dokonują bezpośrednich inwestycji w sektorze ochrony zdrowia danego państwa: przykładem mogą tu być prywatne szpitale budowane przez zagranicznych inwestorów
– d) czasowe przemieszczanie się podmiotów świadczących usługi za granicę (temporary movement of service providers): przykładem są migracje specjalistów (głównie lekarzy) do pracy w innych państwach
Sposoby podaży usług zdrowotnych Sposoby podaży usług zdrowotnych w wymiarze globalnym (2)w wymiarze globalnym (2)
![Page 18: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/18.jpg)
Procesy globalizacji
Rynki światowe (towarów, usług i idei)
Gospodarka narodowa
Sektory pracujące na rzecz zdrowia
Populacyjne czynniki zdrowotne
Narodowy system ochrony zdrowia (i jego komponenty: - organizacja, - finansowanie, - funkcjonowanie)
Indywidualne czynniki zdrowotne
Gospodarstwa
domowe
Świadczenia zdrowotne: - dostępność- jakość- cena
Strona popytowa wpływu globalizacji na świadczenia zdrowotne
Strona podażowa wpływu globalizacji na świadczenia zdrowotne
Instytucje regulujące
Główne kierunki i siły wpływu globalizacji na zdrowie
![Page 19: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/19.jpg)
Telemedycyna Telemedycyna
wykonywanie czynności lekarskich z oddalenia jest definiowana jako wykorzystywanie informacji
medycznych wymienianych między dwoma ośrodkami za pomocą elektronicznych środków komunikacji w celu leczenia i edukowania pacjenta (bądź świadczeniodawcy) po to, by poprawiać jakość opieki nad pacjentem [Rafiq, Merrell, 2005]
![Page 20: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/20.jpg)
Telemedycyna synchroniczna Telemedycyna synchroniczna Telemedycyna synchroniczna: szeroki zakres:
rozmowy telefoniczne (konsultacje między specjalistami)i zdalnie sterowane operacje chirurgiczne z wykorzystaniem robotów.
Specjalności medyczne wykorzystujące telemedycynę: psychiatria, interna, rehabilitacja, kardiologia, pediatria, położnictwo i ginekologia oraz neurologia
![Page 21: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/21.jpg)
Formy telemedycyny Formy telemedycyny synchronicznejsynchronicznej
wideokonferencje konsyliów lekarskich, interaktywna diagnostyka z wykorzystaniem dodatkowego sprzętu umożliwiającego przekazywanie na odległość obrazu (np. tele-otoskop ) czy dźwięku (tele-stetoskop), wykłady i prezentacje dla młodych lekarzy, konsultacje, nadzór medyczny, badania przedoperacyjne, wizyty pooperacyjne.
![Page 22: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/22.jpg)
TelechirurgiaTelechirurgiawykonywanie zabiegów chirurgicznych na
odległość [Senapati, Advincula, 2005]. telechirurgia przyjmuje różne formy, z których
jedną z częściej stosowanych jest oferowanie w czasie rzeczywistym wskazówek przy stosowaniu pewnych (zazwyczaj nowych) technik chirurgicznych wykonywanych przez mniej doświadczonych lekarzy [Quintero i in., 2002].
![Page 23: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/23.jpg)
do praktyki telechirurgii zostały wprowadzone operacje neurochirurgicze, ortopedyczne oraz ginekologiczne.
telechirurgia znajduje się dopiero w późnej fazie narodzin, a jej dalszy rozwój determinowany jest m.in. obniżeniem kosztów jej stosowania.
Telechirurgia (2)Telechirurgia (2)
![Page 24: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/24.jpg)
Jeden z zestawów daVinci@Jeden z zestawów daVinci@
![Page 25: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/25.jpg)
Jak może wyglądać operacja...Jak może wyglądać operacja...
![Page 26: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/26.jpg)
Praca w daVinci@Praca w daVinci@
![Page 27: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/27.jpg)
Telemedycyna asynchroniczna Telemedycyna asynchroniczna gromadzenie danych medycznych (np. zapis obrazów,
biosygnałów), a następnie transmitowaniu ich do innych miejsc, gdzie specjaliści interpretują je i opisują.
stosowana jest m.in.w radiologii, dermatologii i patologii.
Outsourcing jako jeden ze sposobów rozwijania telemedycyny asynchronicznej [Klich, Pettinger, 2006]. Coraz częściej zadania w ramach outsourcingu zlecane są do wykonania za granicą, nawet na innych kontynentach i to stanowi o klasyfikowaniu ich do usług wymienianych w skali międzynarodowej.
![Page 28: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/28.jpg)
Outsourcing w zakresie radiologiiOutsourcing w zakresie radiologii
usługi w zakresie radiologii (w tym konsultowania i odczytywania zdjęć rentgenowskich, obrazów z mammografów), diagnozowanie próbek przez patologów, analiza elektrokardiogramów, kolonoskopia.
Przykład: w przypadkach nagłych, zdjęcia pacjenta z badań rezonansem magnetycznym po wypadku w środku nocy w szpitalu w Altoona (Pasadena) są przesyłane do Bangalore w Indiach, gdzie są konsultowane i interpretowane przez specjalistów [Wachter, 2006].
![Page 29: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/29.jpg)
Outsourcing ICUOutsourcing ICUPrzedmiotem outsourcingu mogą też być
usługi intensywnego nadzoru (intensive care unit ICU) i konsultacji (np. kardiologicznych), ponieważ nadzorujący może z dużej odległości otrzymywać na swoim ekranie (w czasie rzeczywistym) zarówno obraz pacjenta, dźwięk oraz transmisję wszystkich danych o funkcjach życiowych pacjenta.
![Page 30: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/30.jpg)
Telemedycyna w PolsceTelemedycyna w Polsce
dorobek teoretyczny (literatura przedmiotu)doświadczenia praktyczne
![Page 31: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/31.jpg)
Telemedycyna w Polsce: Telemedycyna w Polsce: dorobek teoretyczny dorobek teoretyczny
Termin: telemedicine in/and Poland: 0 rezultatów w ScienceDirect
0 rezultatów dla Republiki Czeskiej i Słowackiej 2 rezultaty dla Ukrainy (projekt Hibakusha and
Radiation Life Science oraz Chernobyl Sasakawa Health and Medical Cooperation Project skieorwane na badania ofiar napromieniowania)
1 rezultat dla Litwy (projekt szwedzko-litewski: telemedycyna w otolaryngologii)
![Page 32: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/32.jpg)
Termin: telemedicine in/and Poland: 26 pozycji w ProQuest– korzyści z wykorzystania internetu i e-health
(m.in. Glinkowski i in., Duplaga, Bujnowska-Fedak i in, Siebert, Rumiński, Kosiedowski i in.,
– perspektywy rozwoju telemedycyny (Duplaga, Rudowski)
Telemedycyna w Polsce: dorobek Telemedycyna w Polsce: dorobek teoretyczny (2)teoretyczny (2)
![Page 33: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/33.jpg)
– wykorzystania telemedycyny w różnych specjalnościach:
diabetologii (Bujnowska-Fedak) toksykologii (Szkolnicka i in., Targosz) neurologii (Krzystanek, Opala) neurochirurgii (Głowacki i in.) pulmonologii (Duplaga i in.) patologii (Szymas i in.) psychiatrii (Krzystanek, Krupka-Matuszczyk) medycyny rodzinnej i dermatologii (Kurzyński, Bujnowska-
Fedak i in.)
Telemedycyna w Polsce: dorobek Telemedycyna w Polsce: dorobek teoretyczny (2)teoretyczny (2)
![Page 34: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/34.jpg)
Praktyczne doświadczenia Praktyczne doświadczenia (tylko wybrane hasła i przykłady)(tylko wybrane hasła i przykłady)
Akademia Medyczna w Warszawie„Telemedycyna Wielkopolska” (Akademia
Medyczna w Poznaniu) Collegium Medicum UJPolska Akademia NaukAkademia Medyczna w Gdańsku i Politechnika
GdańskaAkademia Medyczna we Wrocławiu
![Page 35: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/35.jpg)
Akademia Medyczna w BydgoszczyŚląska Akademia MedycznaInstytut Matki i Dziecka, WarszawaMiędzynarodowe Centrum Słuchu i Mowy
Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie
Instytut Kardiologii w Warszawie
Praktyczne doświadczenia Praktyczne doświadczenia (tylko wybrane hasła i przykłady)(tylko wybrane hasła i przykłady) (2) (2)
![Page 36: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/36.jpg)
Najważniejsze determinanty Najważniejsze determinanty rozwoju telemedycyny w Polsce rozwoju telemedycyny w Polsce
techniczne i technologiczneprawneorganizacyjneekonomicznemotywacyjne inne?
![Page 37: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/37.jpg)
WnioskiWnioski Bardzo skromny udział autorów polskich w
literaturze przedmiotu => pole do badań Brak jest (powszechnie) dostępnych całościowych
raportów nt. praktycznych doświadczeń z telemedycyną w Polsce => pole do badań i komercyjnego wykorzystania
Istniejące inicjatywy mają w przeważającej większości zasięg regionalny (czy wręcz lokalny) => pole do badań i komercyjnego wykorzystania
![Page 38: Dr Jacek Klich Adiunkt Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081520/56815c74550346895dca88d0/html5/thumbnails/38.jpg)
Włączenie się polskich specjalistów (i instytucji) do międzynarodowej wymiany usług zdrowotnych dopiero czeka na swoje otwarcie => znaczny potencjał czeka na praktyczne wykorzystanie
Warunkiem brzegowym dla podjęcia takich aktywności jest przede wszystkim stworzenie technicznych możliwości dla telemedycyny w Polsce
Wnioski (2)Wnioski (2)