dr mpakopoulos

62
Πτήσεις RENEGADE: To σημείο τομής πολιτικής και πολεμικής αεροπορίας στο πλαίσιο του Νέου Δόγματος του ΝΑΤΟ 3 ο Αεροπορικό Συνέδριο : Αερομεταφορές του Σήμερα και του Αύριο

Upload: aviationsociety

Post on 02-Jul-2015

153 views

Category:

Science


0 download

DESCRIPTION

3rd AVIATION CONFERENCE - "AIR TRANSPORT OF TODAY AND TOMORROW"

TRANSCRIPT

Page 1: Dr Mpakopoulos

Πτήσεις RENEGADE: To σημείο τομής πολιτικής και πολεμικής

αεροπορίας στο πλαίσιο του Νέου Δόγματος του ΝΑΤΟ

3ο Αεροπορικό Συνέδριο : Αερομεταφορές του Σήμερα και του Αύριο

Page 2: Dr Mpakopoulos

Σύντομο ΒιογραφικόΣύντομο Βιογραφικό

•Παρ’ Εφέταις Δικηγόρος ΑθηνώνΠαρ’ Εφέταις Δικηγόρος Αθηνών•π. Νομικός Σύμβουλος ΓΕΑπ. Νομικός Σύμβουλος ΓΕΑ•π. Νομικός Σύμβουλος ΥΠΕΘΑπ. Νομικός Σύμβουλος ΥΠΕΘΑ• Λέκτορας ΠΔ 407/1980 Σ.Ι.Λέκτορας ΠΔ 407/1980 Σ.Ι.•ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ, ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ, Θεωρία Και Πρακτική, ΥΑΕ, 2010Θεωρία Και Πρακτική, ΥΑΕ, 2010•ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, Πεδίο, 2013ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, Πεδίο, 2013

Page 3: Dr Mpakopoulos

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑΑΕΡΑ

• Τόσο παλιά, όσο και η πτήσηΤόσο παλιά, όσο και η πτήση• Τα φτερά του Ίκαρου δεμένα στο απόρθητο κάστρο της κυριαρχίαςΤα φτερά του Ίκαρου δεμένα στο απόρθητο κάστρο της κυριαρχίας• Το 1899 η Πρώτη Σύμβαση της Χάγης απαγόρευε για πέντε (5) χρόνια την

ρίψη βλημάτων και εκρηκτικών από μπαλόνια ή άλλα παρόμοια μέσα μεταφοράς.

• Κατά την διάρκεια του Ιταλο-Τουρκικού πολέμου (1911-12), καταγράφηκε ο πρώτος από αέρος βομβαρδισμός από την ιταλική πολεμική αεροπορία της όασης Ain Zara.

• Κανόνες της Χάγης του 1922-23 για τον Εναέριο Πόλεμο• Το Ελληνο – Γερμανικό Διαιτητικό Δικαστήριο (1927-1930) καταδίκασε την

Γερμανία για τον από αέρος βομβαρδισμό των ουδέτερων πόλεων της Θεσσαλονίκης και του Βουκουρεστίου το 1916

Page 4: Dr Mpakopoulos

Σύμβαση του Σικάγο για τη διεθνή πολιτική αεροπορία

(7/12/44)• Πολιτικά – Κρατικά Αεροσκάφη• Πλήρης (;) και Αποκλειστική (;) Κυριαρχία• «Ελευθερίες του Αέρα»• Cabotage (α.7)• Περιοχές Απαγόρευσης Πτήσεων (α.9)• Κανονισμοί Πτήσεων (α. 10-13)• Διεξαγωγή Έρευνας κατά το στάδιο προσγείωσης/απογείωσης • Παροχή βοήθειας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (α.25)• Διερεύνηση αεροπορικών ατυχημάτων (α.26)• Χρήση συσκευών επικοινωνιών (α.30)• Μεταφορά πολεμικού υλικού (α.35)• Χρήση φωτογραφικών συσκευών (α.36)• Πιστοποιητικά αεροπλωιμότητας (α.40)• Καθορισμός αεροδιαδρόμων (α.68)• F.I.R.

Page 5: Dr Mpakopoulos

Καταστατικός Χάρτης ΟΗΕ Καταστατικός Χάρτης ΟΗΕ (26/6/45)(26/6/45)

• Αιματοβαμμένο κάλεσμα ειρήνης από τον Αιματοβαμμένο κάλεσμα ειρήνης από τον Άγιο Φραγκίσκο το 1945Άγιο Φραγκίσκο το 1945

• Για πρώτη φορά ολική απαγόρευση Για πρώτη φορά ολική απαγόρευση χρήσης βίας στις διεθνείς σχέσειςχρήσης βίας στις διεθνείς σχέσεις

• Από την ατομική στην συλλογική ασφάλειαΑπό την ατομική στην συλλογική ασφάλεια• Απαγόρευση ατομικής άμυναςΑπαγόρευση ατομικής άμυνας• Συμβούλιο ΑσφαλείαςΣυμβούλιο Ασφαλείας

Page 6: Dr Mpakopoulos

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ;

Page 7: Dr Mpakopoulos

Οι συνέπειες της ατολμίας Οι συνέπειες της ατολμίας της διεθνούς κοινότητας (1)της διεθνούς κοινότητας (1)

• 27 Ιουλίου 1955 : 58 νεκροί λόγω κατάρριψης πτήσης της 27 Ιουλίου 1955 : 58 νεκροί λόγω κατάρριψης πτήσης της ισραηλινής ισραηλινής El Al El Al από την πολεμική αεροπορία της από την πολεμική αεροπορία της ΒουλγαρίαςΒουλγαρίας

• Η προσφυγή ΗΠΑ, Βρετανίας, Ισραήλ στο Διεθνές Η προσφυγή ΗΠΑ, Βρετανίας, Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο δεν στηρίχτηκε σε ειδικό κανόνα του διεθνούς Δικαστήριο δεν στηρίχτηκε σε ειδικό κανόνα του διεθνούς συμβατικού δικαίου, αλλά στην γενική αρχή του εθιμικού συμβατικού δικαίου, αλλά στην γενική αρχή του εθιμικού διεθνούς δικαίου για τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής. διεθνούς δικαίου για τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής.

• Πηγή του κανόνα αυτού αποτέλεσε ακόμα και η Βίβλος !Πηγή του κανόνα αυτού αποτέλεσε ακόμα και η Βίβλος !

Page 8: Dr Mpakopoulos

Οι συνέπειες της ατολμίας της Οι συνέπειες της ατολμίας της διεθνούς κοινότητας (2)διεθνούς κοινότητας (2)

• 21 Φεβρουαρίου 1973 : 108 νεκροί από 21 Φεβρουαρίου 1973 : 108 νεκροί από την κατάρριψη αεροσκάφους των Λιβυκών την κατάρριψη αεροσκάφους των Λιβυκών Αερογραμμών από την ισραηλινή Αερογραμμών από την ισραηλινή πολεμική αεροπορίαπολεμική αεροπορία

• Το Ισραήλ κατέβαλε αποζημίωση στους Το Ισραήλ κατέβαλε αποζημίωση στους συγγενείς των θυμάτωνσυγγενείς των θυμάτων

Page 9: Dr Mpakopoulos

Οι συνέπειες της ατολμίας Οι συνέπειες της ατολμίας της διεθνούς κοινότητας (3)της διεθνούς κοινότητας (3)

• 11ηη Σεπτεμβρίου 1983 : 269 νεκροί από την κατάρριψη της Σεπτεμβρίου 1983 : 269 νεκροί από την κατάρριψη της πτήσης 007 των Κορεατικών Αερογραμμών από την πτήσης 007 των Κορεατικών Αερογραμμών από την Σοβιετική πολεμική αεροπορία Σοβιετική πολεμική αεροπορία

• Κλασική περίπτωση της ψυχροπολεμικής αντιμετώπισης Κλασική περίπτωση της ψυχροπολεμικής αντιμετώπισης ενός ανθρώπινου λάθους.ενός ανθρώπινου λάθους.

• Οι Σοβιετικοί κατέρριψαν το αεροσκάφος χωρίς καν να Οι Σοβιετικοί κατέρριψαν το αεροσκάφος χωρίς καν να προσπαθήσουν να το απομακρύνουν από τον εναέριο προσπαθήσουν να το απομακρύνουν από τον εναέριο χώρο τους. χώρο τους.

Page 10: Dr Mpakopoulos

Η διεθνής κοινότητα επιτέλους Η διεθνής κοινότητα επιτέλους αντιδράαντιδρά• Στις 10 Μαΐου 1984 προστίθεται άρθρο 3 (β) στη Συνθήκη του ΣικάγοΣτις 10 Μαΐου 1984 προστίθεται άρθρο 3 (β) στη Συνθήκη του Σικάγο• Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να αποφεύγουν να καταφεύγουν σε χρήση

όπλων εναντίον πολιτικών αεροσκαφών σε πτήση• Σε περίπτωση εμπλοκής, οι ζωές των επιβαινόντων και η ασφάλεια του αεροσκάφους

δεν πρέπει να τεθούν σε κίνδυνο• Το υποκείμενο Κράτος έχει το δικαίωμα να απαιτήσει να προσγειωθεί πολιτικό

αεροσκάφος που υπερίπταται χωρίς δικαίωμα ή εάν το υποκείμενο Κράτος έχει βάσιμες υποψίες ότι το συγκεκριμένο πολιτικό αεροσκάφος χρησιμοποιείται για σκοπούς ασύμφωνους με εκείνους της Σύμβασης του Σικάγο

• Τα Συμβαλλόμενα Μέρη υποχρεούνται να δημοσιοποιήσουν τους ισχύοντες κανόνες παρεμβολής σε πολιτικά αεροσκάφη

• Κάθε πολιτικό αεροσκάφος υποχρεούται να συμμορφώνεται με εντολή, που δίνεται σύμφωνα με τα παραπάνω.

• Τα Συμβαλλόμενα Μέρη υποχρεούνται να απαγορεύσουν να χρησιμοποιούνται πολιτικά αεροσκάφη, που είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα τους, για σκοπούς αντίθετους με εκείνους της Σύμβασης του Σικάγο

• Τα Κράτη δεν έχουν την υποχρέωση να αποφεύγουν την χρήση βίας, κατά κρατικών αεροσκαφών

• Η προστασία του άρθρου 3(β) δεν παρέχεται σε αεροσκάφη, τα οποία δεν βρίσκονται σε πτήση.

Page 11: Dr Mpakopoulos

Όμως Όμως

• Δεν θεσπίστηκε γενική απαγόρευση χρήσης κρατικής βίας κατά πολιτικών αεροσκαφών. Το μόνο που απαγορεύεται είναι να μην προσπαθήσει ένα Συμβαλλόμενο Κράτος να αποφύγει την χρήση όπλων. Εάν, επομένως, προσπαθήσει να την αποφύγει, αλλά αυτή καταστεί αναπόφευκτη, το άρθρο 3 (β) δεν παραβιάζεται.

Page 12: Dr Mpakopoulos

Όμως (2)Όμως (2)

• αντί να επιδιώξει να ρυθμίσει την χρήση όπλων, αφού τελικά δεν την απαγόρευσε, επέλεξε να αποφύγει το πρόβλημα, μέσω αμφίσημων διπλωματικών διατυπώσεων.

Page 13: Dr Mpakopoulos

Όμως (3)Όμως (3)• Το άρθρο 3(β) προβλέπει δύο εξαιρέσεις από την

απαγόρευση χρήσης κρατικής βίας σε βάρος πολιτικών αεροσκαφών. Η πρώτη από αυτές είναι όταν το πολιτικό αεροσκάφος υπερίπταται της εδαφικής επικράτειας ενός Κράτους χωρίς δικαίωμα. Τούτο μπορεί να συμβαίνει όχι μόνο όταν το αεροσκάφος εισέρχεται απροειδοποίητα στον εθνικό εναέριο χώρο, προκειμένου να “χτυπήσει” το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, αλλά και όταν συναγωνίζεται αθέμιτα εθνικούς αερομεταφορείς. Το άρθρο 3 (β) δεν ξεκαθαρίζει τί ακριβώς σημαίνει υπέρπτηση χωρίς δικαίωμα

• Είναι υπέρπτηση χωρίς δικαίωμα η παραβίαση του Είναι υπέρπτηση χωρίς δικαίωμα η παραβίαση του εθνικού δικαίου περί ηθών και παιγνίων; Και εάν είναι εθνικού δικαίου περί ηθών και παιγνίων; Και εάν είναι επιτρέπει το άρθρο 3 (β) την κατάρριψη;επιτρέπει το άρθρο 3 (β) την κατάρριψη;

Page 14: Dr Mpakopoulos

Όμως (4)Όμως (4)• Η δεύτερη εξαίρεση από την παραπάνω

απαγόρευση αφορά σε κάθε περίπτωση που οι σκοποί της χρήσης ενός πολιτικού αεροσκάφους είναι αντίθετοι με εκείνους της Σύμβασης του Σικάγο.

• Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν μαχητικά αεροσκάφη σε βάρος πολιτικού αεροσκάφους, το οποίο χρησιμοποιείται για μεταφορά ναρκωτικών, απόδραση δραπετών, παράνομη χαρτοπαιξία και σωματεμπορία;

Page 15: Dr Mpakopoulos

Η διεθνής κοινότητα επιτέλους Η διεθνής κοινότητα επιτέλους αντιδρά (2)αντιδρά (2)• Τροποποίηση του Παραρτήματος 2 της Σύμβασης του Σικάγο• Τα Κράτη υποχρεούνται

-να προστατεύουν την ασφάλεια της αεροπλοΐας-να απέχουν από την άμεση καταστροφή του καταδιωκόμενου αεροσκάφους-να αναγνωρίσουν το καταδιωκόμενο αεροσκάφος-να χρησιμοποιούν την βία ως τελευταία λύση-να επικοινωνούν με το καταδιωκόμενο αεροσκάφος-να κατευθύνουν το καταδιωκόμενο αεροσκάφος εκτός της εδαφικήςεπικράτειας ή σε προσήκον αεροδρόμιο.

Page 16: Dr Mpakopoulos

You can f ly, but you can’t You can f ly, but you can’t hidehide

• 7 Οκτωβρίου 1985 : 7 Οκτωβρίου 1985 : δύο F-14, που απογειώθηκαν από το αμερικανικό αεροπλανοφόρο Saratoga, υποχρέωσαν αιγυπτιακό αεροσκάφος που υπερίπτατο ανοιχτής θάλασσας να προσγειωθεί στην νατοϊκή βάση της Σικελίας

• H Διοίκηση D. Reagan επικαλείται τις αρχές του διεθνούς δικαίου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

• You can run, but you can’t hide

Page 17: Dr Mpakopoulos

You can f ly, but you can’t You can f ly, but you can’t hide (2)hide (2)• Μάιος 1960 : Σύλληψη του ναζιστή Άϊχμαν στην ΑργεντινήΜάιος 1960 : Σύλληψη του ναζιστή Άϊχμαν στην Αργεντινή. . Κοινή Κοινή

Δήλωση Ισραήλ – ΑργεντινήςΔήλωση Ισραήλ – Αργεντινής• 10 10 Αυγούστου 1973 : Αυγούστου 1973 : ισραηλινή πολεμική αεροπορία καταδίωξε ένα

λιβανέζικο πολιτικό αεροσκάφος πάνω από την Βηρυττό και τελικά το υποχρέωσε να προσγειωθεί σε ισραηλινή στρατιωτική βάση. Ουδείς ύποπτος βρέθηκε.

• 4 Ιουλίου 1976 : Αεροδρόμιο 4 Ιουλίου 1976 : Αεροδρόμιο Entebbe –Operation ThunderboltEntebbe –Operation Thunderbolt. Η . Η διεθνής κοινότητα υποστήριξε την επέμβαση. διεθνής κοινότητα υποστήριξε την επέμβαση.

• Τον Φεβρουάριο του 1986, το Ισραήλ χρησιμοποίησε ξανά πολεμικά αεροσκάφη για να εξαναγκάσει σε προσγείωση ένα Λιβυκό τζετ, που πετούσε πάνω από τη Μεσόγειο με κατεύθυνση τη Δαμασκό. Οι ισραηλινές αρχές υποπτεύονταν ότι σε αυτό επέβαιναν τρομοκράτες. Όμως, ενώ το 1973 το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφάσισε εύκολα, το 1986 δεν κατάφερε να λάβει απόφαση.

Page 18: Dr Mpakopoulos

Μπορούν οι Πληγές του Μπορούν οι Πληγές του Αχιλλέα να θεραπευθούν; Αχιλλέα να θεραπευθούν;

• Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού ΔικαστηρίουΚαταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου• Στάδια άσκησης βίας κατά πολιτικών Στάδια άσκησης βίας κατά πολιτικών

αεροσκαφών:αεροσκαφών:-αναγνώριση-αποκατάσταση επικοινωνίας-αναχαίτιση-αναγκαστική προσγείωση-ασφαλής κατάρριψη

Page 19: Dr Mpakopoulos

Πτήσεις Πτήσεις RENEGADE RENEGADE : Εκδήλωση : Εκδήλωση του Νέου Δόγματος του ΝΑΤΟτου Νέου Δόγματος του ΝΑΤΟ

• Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11-9-2001 στο Διεθνές Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης, η Διάσκεψη των Μελών του ΝΑΤΟ στην Πράγα διακήρυξε, μεταξύ άλλων και την ανάγκη συνεργασίας στρατιωτικών και πολιτικών φορέων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι πτήσεις RENEGADE. Η ανάγκη αυτή επιβεβαιώθηκε και από την 35η Συνέλευση του ICAO το 2004, στα πλαίσια της οποίας διαπιστώθηκε η επιτακτικότητα της ενίσχυσης των μέτρων ενάντια στην παγκόσμια τρομοκρατία. Το εννοιολογικό εύρος των περιστατικών που χαρακτηρίζονται ως RENEGADE εκτείνεται από την απλή απώλεια ελέγχου του αεροσκάφους, έως την ύπαρξη βόμβας, την αεροπειρατεία και τη χρησιμοποίηση του αεροσκάφους ως όπλου σε επικείμενη τρομοκρατική ενέργεια.

• Αποτέλεσμα της συνεργασίας των Ευρωπαϊκών Κρατών προς το σκοπό της αποτελεσματικής αντιμετώπισης πτήσεων RENEGADE υπήρξε η δημιουργία του European Regional Renegade Information Dissemination System (ERRIDS). Βασικός σκοπός του ERRIDS είναι η συνεργασία μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών υποδομών και το διαμοίρασμα πληροφοριών με οργανισμούς, που διαθέτουν ικανότητα αντι-τρομοκρατικών ενεργειών

Page 20: Dr Mpakopoulos

God and Guns God and Guns ; ;

• State Sponsored Terrorism State Sponsored Terrorism : Η μετεξέλιξη των εθνικών στρατών: Η μετεξέλιξη των εθνικών στρατών• Η διαμόρφωση της έννοιας της πτήσης Η διαμόρφωση της έννοιας της πτήσης RENEGADE RENEGADE αποτελεί αποτελεί

συνέπεια της μετεξέλιξης των αρχών του Καταστατικού Χάρτη του συνέπεια της μετεξέλιξης των αρχών του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ σε δόγμα προληπτικής επίθεσηςΟΗΕ σε δόγμα προληπτικής επίθεσης

• Πτήση Πτήση RENEGADE RENEGADE είναι η πτήση εκείνη που συνιστά χρήση βίας είναι η πτήση εκείνη που συνιστά χρήση βίας από κυρίαρχο κράτος κατά κυρίαρχου κράτους σε τέτοιο βαθμό, από κυρίαρχο κράτος κατά κυρίαρχου κράτους σε τέτοιο βαθμό, ώστε να δικαιολογεί την άσκηση του δικαιώματος άμυνας.ώστε να δικαιολογεί την άσκηση του δικαιώματος άμυνας.

• Η πτήση Η πτήση RENEGADE RENEGADE δημιουργεί ένα τεκμήριο επικινδυνότητας που δημιουργεί ένα τεκμήριο επικινδυνότητας που δικαιολογεί την παράκαμψη όλων των ενδιάμεσων σταδίων και την δικαιολογεί την παράκαμψη όλων των ενδιάμεσων σταδίων και την απευθείας καταφυγή στην κατάρριψη του πολιτικού αεροσκάφους.απευθείας καταφυγή στην κατάρριψη του πολιτικού αεροσκάφους.

Page 21: Dr Mpakopoulos

Η εθνική διαδικασίαΗ εθνική διαδικασία• Χαρακτηρίζεται ως ύποπτο RENEGADE το αεροσκάφος, το οποίο δεν Χαρακτηρίζεται ως ύποπτο RENEGADE το αεροσκάφος, το οποίο δεν

επικοινωνεί με τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας ή αγνοεί τις οδηγίες τουεπικοινωνεί με τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας ή αγνοεί τις οδηγίες του• Ενημερώνεται ο αρμόδιος Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο οποίος και Ενημερώνεται ο αρμόδιος Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο οποίος και

αποφασίζει την ενεργοποίηση του εθνικού σχεδίου RENEGADEαποφασίζει την ενεργοποίηση του εθνικού σχεδίου RENEGADE• Αμέσως μετά την ενεργοποίηση του σχεδίου, πολεμικά αεροσκάφη θέτουν Αμέσως μετά την ενεργοποίηση του σχεδίου, πολεμικά αεροσκάφη θέτουν

υπό τον έλεγχό τους το αεροσκάφος RENEGADE και προσπαθούν να υπό τον έλεγχό τους το αεροσκάφος RENEGADE και προσπαθούν να επικοινωνήσουν μαζί του και να διαπιστώσουν σε ποιά κατάσταση βρίσκεταιεπικοινωνήσουν μαζί του και να διαπιστώσουν σε ποιά κατάσταση βρίσκεται

• Κιινητοποιείται ο Στρατός Ξηράς και το Ναυτικό, εφ΄ όσον κριθεί αναγκαίοΚιινητοποιείται ο Στρατός Ξηράς και το Ναυτικό, εφ΄ όσον κριθεί αναγκαίο• Εάν διαπιστωθεί ότι το αεροσκάφος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως όπλο σε Εάν διαπιστωθεί ότι το αεροσκάφος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως όπλο σε

επικείμενη τρομοκρατική ενέργεια, τότε χαρακτηρίζεται ως RENEGADE και επικείμενη τρομοκρατική ενέργεια, τότε χαρακτηρίζεται ως RENEGADE και ενημερώνεται ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης, που αποφασίζει εάν θα ενημερώνεται ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης, που αποφασίζει εάν θα προχωρήσει στο τελευταίο στάδιο του σχεδίουπροχωρήσει στο τελευταίο στάδιο του σχεδίου

• Τελευταίο στάδιο του σχεδίου RENEGADE αποτελεί η χρήση στρατιωτικήςΤελευταίο στάδιο του σχεδίου RENEGADE αποτελεί η χρήση στρατιωτικής• βίας και συνακόλουθα η καταστροφή του πολιτικού αεροσκάφους στον αέρα.βίας και συνακόλουθα η καταστροφή του πολιτικού αεροσκάφους στον αέρα.• Κινητοποιούνται τα δημόσια νοσοκομεία, προκειμένου να παράσχουν κάθε

δυνατή βοήθεια.

Page 22: Dr Mpakopoulos

Όλα καλά λοιπόνΌλα καλά λοιπόν ; ; • Στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό

Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική την διάταξη εθνικού νόμου, που προέβλεπε την δυνατότητα χρήσης όπλων σε βάρος πολιτικών αεροσκαφών, προκειμένου να προστατευθεί η ζωή στο έδαφος.

• Το Συμβούλιο Ασφαλείας με την απόφαση 731(1992) διευκρίνισε ότι οι πράξεις διεθνούς τρομοκρατίας συνιστούν απειλή της παγκόσμιας ειρήνης και ασφάλειας και δικαιολογούν την εφαρμογή των διατάξεων του Κεφαλαίου VII του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.

• Πτήση RENEGADE είναι μόνο εκείνη που φέρει όλα τα στοιχεία πράξης διεθνούς τρομοκρατίας σε τέτοιο βαθμό και με τέτοια ένταση ώστε να αποτελεί άμεση, ευθεία και αναπότρεπτη με άλλα εκτός της στρατιωτικής βίας μέσα προσβολή της κρατικής κυριαρχίας

• Κάθε άλλη πτήση διαπράττει απλώς παράβαση κανόνων εναέριας κυκλοφορίας (FIR – ΕΕΧ) και αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο του άρθρου 3 (β) της Συνθήκης του Σικάγο

Page 23: Dr Mpakopoulos

Ποιο είναι λοιπόν το σημείο Ποιο είναι λοιπόν το σημείο τομής; τομής;

Στρατιωτικά αεροσκάφη καταρρίπτουν Στρατιωτικά αεροσκάφη καταρρίπτουν πολιτικό αεροσκάφος που υπερίπταται του πολιτικό αεροσκάφος που υπερίπταται του Αιγαίου Πελάγους χωρίς να έχει υποβάλει Αιγαίου Πελάγους χωρίς να έχει υποβάλει σχέδιο πτήσης λόγω της άρνησής του να σχέδιο πτήσης λόγω της άρνησής του να επικοινωνήσει με τον Πύργο. Η επιδίωξη επικοινωνήσει με τον Πύργο. Η επιδίωξη της ασφάλειας καθιστά τελικά την διεθνή της ασφάλειας καθιστά τελικά την διεθνή

αεροπλοϊα ανασφαλή; αεροπλοϊα ανασφαλή;

Page 24: Dr Mpakopoulos

Πτήση Πτήση HEL(L)IOS 522HEL(L)IOS 522• 14 14 Αυγούστου 2005 : 115 επιβάτες και Αυγούστου 2005 : 115 επιβάτες και 6μελές 6μελές

πλήρωμα νεκροί μετά την πρόσκρουση πλήρωμα νεκροί μετά την πρόσκρουση αεροσκάφους αεροσκάφους Boeing 737 – 300 Boeing 737 – 300 της κυπριακής της κυπριακής εταιρείας Ηεταιρείας ΗELIOS ELIOS στο Γραμματικόστο Γραμματικό

• Η Ελλάδα χαρακτήρισε την πτήση Η Ελλάδα χαρακτήρισε την πτήση RENEGADE RENEGADE • Η πτήση του Η πτήση του HELIOS HELIOS δεν έφερε κανένα από τα δεν έφερε κανένα από τα

χαρακτηριστικά που θα επέτρεπαν έναν τέτοιο χαρακτηριστικά που θα επέτρεπαν έναν τέτοιο χαρακτηρισμό : προερχόταν από φίλια χώρα, δεν χαρακτηρισμό : προερχόταν από φίλια χώρα, δεν υπήρχε η παραμικρή ένδειξη αεροπειρατείας, η υπήρχε η παραμικρή ένδειξη αεροπειρατείας, η παραμικρή ένδειξη εκδήλωσης τρομοκρατικής παραμικρή ένδειξη εκδήλωσης τρομοκρατικής ενέργειας και μάλιστα κράτους κατά κράτουςενέργειας και μάλιστα κράτους κατά κράτους

• Ποιο θα ήταν το τέλος του σχεδίου Ποιο θα ήταν το τέλος του σχεδίου RENEGADE RENEGADE εάν εάν δεν προσέκρουε στο Γραμματικό; Η κατάρριψηδεν προσέκρουε στο Γραμματικό; Η κατάρριψη

Page 25: Dr Mpakopoulos

«Κόκκινες γραμμές»«Κόκκινες γραμμές»• Πτήση Πτήση RENEGADE RENEGADE δεν είναι κάθε αγνώστου δεν είναι κάθε αγνώστου

ταυτότητας πτήση. Όμως, η πτήση ταυτότητας πτήση. Όμως, η πτήση RENEGADE RENEGADE είναι είναι πάντοτε αγνώστου ταυτότητας. πάντοτε αγνώστου ταυτότητας.

• Πτήση Πτήση RENEGADE RENEGADE είναι μόνο εκείνη που έχει είναι μόνο εκείνη που έχει μετατρέψει το αεροσκάφος σε όπλο υλοποίησης μετατρέψει το αεροσκάφος σε όπλο υλοποίησης τρομοκρατικού χτυπήματοςτρομοκρατικού χτυπήματος

• Δεν είναι κάθε επικείμενη από αέρος τρομοκρατική Δεν είναι κάθε επικείμενη από αέρος τρομοκρατική επίθεση πτήση επίθεση πτήση RENEGADE, RENEGADE, αλλά μόνο εκείνη που αλλά μόνο εκείνη που ισοδυναμεί με διακρατική χρήση βίας.ισοδυναμεί με διακρατική χρήση βίας.

• Δεν είναι κάθε από αέρος προσβολή της κρατικής Δεν είναι κάθε από αέρος προσβολή της κρατικής κυριαρχίας πτήση κυριαρχίας πτήση RENEGADE. RENEGADE. Ωστόσο, κάθε πτήση Ωστόσο, κάθε πτήση RENEGADE RENEGADE αποτελεί προσβολή της κρατικής αποτελεί προσβολή της κρατικής κυριαρχίας.κυριαρχίας.

• Η κατάρριψη μιας πτήσης Η κατάρριψη μιας πτήσης RENEGADE RENEGADE δεν αποτελεί δεν αποτελεί εκδήλωση του άρθρου 3(β) της Συνθήκης του Σικάγο, εκδήλωση του άρθρου 3(β) της Συνθήκης του Σικάγο, αλλά του Κεφαλαίου αλλά του Κεφαλαίου VII VII του Καταστατικού Χάρτη του του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕΟΗΕ

Page 26: Dr Mpakopoulos

Επίκαιρο Παράδειγμα (1)Επίκαιρο Παράδειγμα (1)• Δικαιούται η Κυβέρνηση να χαρακτηρίσει Δικαιούται η Κυβέρνηση να χαρακτηρίσει

ως ως RENEGADE RENEGADE την πτήση των την πτήση των σουδανικών γραμμών με προορισμό την σουδανικών γραμμών με προορισμό την Αθήνα στην οποία επιβαίνει δραπέτης Αθήνα στην οποία επιβαίνει δραπέτης καταδικασμένος για συμμετοχή σε καταδικασμένος για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση;τρομοκρατική οργάνωση;

• Ο Χ Ι Ο Χ Ι

Page 27: Dr Mpakopoulos

Επίκαιρο Παράδειγμα (2)Επίκαιρο Παράδειγμα (2)

• Δικαιούνται οι ΗΠΑ να καταρρίψουν ως Δικαιούνται οι ΗΠΑ να καταρρίψουν ως RENEGADE RENEGADE πτήση των Μαλαισιανών πτήση των Μαλαισιανών Αερογραμμών που κατευθύνεται προς την Αερογραμμών που κατευθύνεται προς την στρατιωτική βάση του Ντιέγκο Γκαρσία; στρατιωτική βάση του Ντιέγκο Γκαρσία;

• Ο Χ Ι Ο Χ Ι

Page 28: Dr Mpakopoulos

Το δόγμα των πτήσεων Το δόγμα των πτήσεων RENEGADE RENEGADE γυρίζει την ασφάλεια της πολιτικής γυρίζει την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας πολλές δεκαετίες πίσωαεροπορίας πολλές δεκαετίες πίσω

• Η περίπτωση της πτήσης Η περίπτωση της πτήσης HELIOS 522 HELIOS 522 αποδεικνύει πόσο αποδεικνύει πόσο επικίνδυνη είναι η ασάφεια της συγκεκριμένης έννοιαςεπικίνδυνη είναι η ασάφεια της συγκεκριμένης έννοιας

• Η επίκληση του δόγματος των πτήσεων Η επίκληση του δόγματος των πτήσεων RENEGADE RENEGADE ουσιαστικά καταργεί την προσπάθεια αποσαφήνισης των ουσιαστικά καταργεί την προσπάθεια αποσαφήνισης των κανόνων χρήσης βίας στον αέρα που υλοποίηση το κανόνων χρήσης βίας στον αέρα που υλοποίηση το άρθρο 3 (β) της Σύμβασης του Σικάγοάρθρο 3 (β) της Σύμβασης του Σικάγο

• Ως «παιδί» του Νέου Δόγματος εμφανίζει παιδικές Ως «παιδί» του Νέου Δόγματος εμφανίζει παιδικές ασθένειες, οι οποίες στην διεθνή αεροπλοϊα κινδυνεύουν ασθένειες, οι οποίες στην διεθνή αεροπλοϊα κινδυνεύουν να κοστίσουν εκατοντάδες αθώες ζωέςνα κοστίσουν εκατοντάδες αθώες ζωές

Page 29: Dr Mpakopoulos

ΠΟΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΠΟΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΘΕΛΟΥΜΕ; ΘΕΛΟΥΜΕ;

Page 30: Dr Mpakopoulos

«You underestimate the power of the Dark Side. If you

wil l not f ight, then you wil l meet your destiny.»

DARTH VEIDER

Page 31: Dr Mpakopoulos

Ερωτήσεις ;Ερωτήσεις ;

Page 32: Dr Mpakopoulos

Πτήσεις RENEGADE: To σημείο τομής πολιτικής και πολεμικής

αεροπορίας στο πλαίσιο του Νέου Δόγματος του ΝΑΤΟ

3ο Αεροπορικό Συνέδριο : Αερομεταφορές του Σήμερα και του Αύριο

Page 33: Dr Mpakopoulos

Σύντομο ΒιογραφικόΣύντομο Βιογραφικό

•Παρ’ Εφέταις Δικηγόρος ΑθηνώνΠαρ’ Εφέταις Δικηγόρος Αθηνών•π. Νομικός Σύμβουλος ΓΕΑπ. Νομικός Σύμβουλος ΓΕΑ•π. Νομικός Σύμβουλος ΥΠΕΘΑπ. Νομικός Σύμβουλος ΥΠΕΘΑ• Λέκτορας ΠΔ 407/1980 Σ.Ι.Λέκτορας ΠΔ 407/1980 Σ.Ι.•ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ, ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ, Θεωρία Και Πρακτική, ΥΑΕ, 2010Θεωρία Και Πρακτική, ΥΑΕ, 2010•ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, Πεδίο, 2013ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, Πεδίο, 2013

Page 34: Dr Mpakopoulos

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑΑΕΡΑ

• Τόσο παλιά, όσο και η πτήσηΤόσο παλιά, όσο και η πτήση• Τα φτερά του Ίκαρου δεμένα στο απόρθητο κάστρο της κυριαρχίαςΤα φτερά του Ίκαρου δεμένα στο απόρθητο κάστρο της κυριαρχίας• Το 1899 η Πρώτη Σύμβαση της Χάγης απαγόρευε για πέντε (5) χρόνια την

ρίψη βλημάτων και εκρηκτικών από μπαλόνια ή άλλα παρόμοια μέσα μεταφοράς.

• Κατά την διάρκεια του Ιταλο-Τουρκικού πολέμου (1911-12), καταγράφηκε ο πρώτος από αέρος βομβαρδισμός από την ιταλική πολεμική αεροπορία της όασης Ain Zara.

• Κανόνες της Χάγης του 1922-23 για τον Εναέριο Πόλεμο• Το Ελληνο – Γερμανικό Διαιτητικό Δικαστήριο (1927-1930) καταδίκασε την

Γερμανία για τον από αέρος βομβαρδισμό των ουδέτερων πόλεων της Θεσσαλονίκης και του Βουκουρεστίου το 1916

Page 35: Dr Mpakopoulos

Σύμβαση του Σικάγο για τη διεθνή πολιτική αεροπορία

(7/12/44)• Πολιτικά – Κρατικά Αεροσκάφη• Πλήρης (;) και Αποκλειστική (;) Κυριαρχία• «Ελευθερίες του Αέρα»• Cabotage (α.7)• Περιοχές Απαγόρευσης Πτήσεων (α.9)• Κανονισμοί Πτήσεων (α. 10-13)• Διεξαγωγή Έρευνας κατά το στάδιο προσγείωσης/απογείωσης • Παροχή βοήθειας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (α.25)• Διερεύνηση αεροπορικών ατυχημάτων (α.26)• Χρήση συσκευών επικοινωνιών (α.30)• Μεταφορά πολεμικού υλικού (α.35)• Χρήση φωτογραφικών συσκευών (α.36)• Πιστοποιητικά αεροπλωιμότητας (α.40)• Καθορισμός αεροδιαδρόμων (α.68)• F.I.R.

Page 36: Dr Mpakopoulos

Καταστατικός Χάρτης ΟΗΕ Καταστατικός Χάρτης ΟΗΕ (26/6/45)(26/6/45)

• Αιματοβαμμένο κάλεσμα ειρήνης από τον Αιματοβαμμένο κάλεσμα ειρήνης από τον Άγιο Φραγκίσκο το 1945Άγιο Φραγκίσκο το 1945

• Για πρώτη φορά ολική απαγόρευση Για πρώτη φορά ολική απαγόρευση χρήσης βίας στις διεθνείς σχέσειςχρήσης βίας στις διεθνείς σχέσεις

• Από την ατομική στην συλλογική ασφάλειαΑπό την ατομική στην συλλογική ασφάλεια• Απαγόρευση ατομικής άμυναςΑπαγόρευση ατομικής άμυνας• Συμβούλιο ΑσφαλείαςΣυμβούλιο Ασφαλείας

Page 37: Dr Mpakopoulos

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ;

Page 38: Dr Mpakopoulos

Οι συνέπειες της ατολμίας Οι συνέπειες της ατολμίας της διεθνούς κοινότητας (1)της διεθνούς κοινότητας (1)

• 27 Ιουλίου 1955 : 58 νεκροί λόγω κατάρριψης πτήσης της 27 Ιουλίου 1955 : 58 νεκροί λόγω κατάρριψης πτήσης της ισραηλινής ισραηλινής El Al El Al από την πολεμική αεροπορία της από την πολεμική αεροπορία της ΒουλγαρίαςΒουλγαρίας

• Η προσφυγή ΗΠΑ, Βρετανίας, Ισραήλ στο Διεθνές Η προσφυγή ΗΠΑ, Βρετανίας, Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο δεν στηρίχτηκε σε ειδικό κανόνα του διεθνούς Δικαστήριο δεν στηρίχτηκε σε ειδικό κανόνα του διεθνούς συμβατικού δικαίου, αλλά στην γενική αρχή του εθιμικού συμβατικού δικαίου, αλλά στην γενική αρχή του εθιμικού διεθνούς δικαίου για τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής. διεθνούς δικαίου για τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής.

• Πηγή του κανόνα αυτού αποτέλεσε ακόμα και η Βίβλος !Πηγή του κανόνα αυτού αποτέλεσε ακόμα και η Βίβλος !

Page 39: Dr Mpakopoulos

Οι συνέπειες της ατολμίας της Οι συνέπειες της ατολμίας της διεθνούς κοινότητας (2)διεθνούς κοινότητας (2)

• 21 Φεβρουαρίου 1973 : 108 νεκροί από 21 Φεβρουαρίου 1973 : 108 νεκροί από την κατάρριψη αεροσκάφους των Λιβυκών την κατάρριψη αεροσκάφους των Λιβυκών Αερογραμμών από την ισραηλινή Αερογραμμών από την ισραηλινή πολεμική αεροπορίαπολεμική αεροπορία

• Το Ισραήλ κατέβαλε αποζημίωση στους Το Ισραήλ κατέβαλε αποζημίωση στους συγγενείς των θυμάτωνσυγγενείς των θυμάτων

Page 40: Dr Mpakopoulos

Οι συνέπειες της ατολμίας Οι συνέπειες της ατολμίας της διεθνούς κοινότητας (3)της διεθνούς κοινότητας (3)

• 11ηη Σεπτεμβρίου 1983 : 269 νεκροί από την κατάρριψη της Σεπτεμβρίου 1983 : 269 νεκροί από την κατάρριψη της πτήσης 007 των Κορεατικών Αερογραμμών από την πτήσης 007 των Κορεατικών Αερογραμμών από την Σοβιετική πολεμική αεροπορία Σοβιετική πολεμική αεροπορία

• Κλασική περίπτωση της ψυχροπολεμικής αντιμετώπισης Κλασική περίπτωση της ψυχροπολεμικής αντιμετώπισης ενός ανθρώπινου λάθους.ενός ανθρώπινου λάθους.

• Οι Σοβιετικοί κατέρριψαν το αεροσκάφος χωρίς καν να Οι Σοβιετικοί κατέρριψαν το αεροσκάφος χωρίς καν να προσπαθήσουν να το απομακρύνουν από τον εναέριο προσπαθήσουν να το απομακρύνουν από τον εναέριο χώρο τους. χώρο τους.

Page 41: Dr Mpakopoulos

Η διεθνής κοινότητα επιτέλους Η διεθνής κοινότητα επιτέλους αντιδράαντιδρά• Στις 10 Μαΐου 1984 προστίθεται άρθρο 3 (β) στη Συνθήκη του ΣικάγοΣτις 10 Μαΐου 1984 προστίθεται άρθρο 3 (β) στη Συνθήκη του Σικάγο• Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να αποφεύγουν να καταφεύγουν σε χρήση

όπλων εναντίον πολιτικών αεροσκαφών σε πτήση• Σε περίπτωση εμπλοκής, οι ζωές των επιβαινόντων και η ασφάλεια του αεροσκάφους

δεν πρέπει να τεθούν σε κίνδυνο• Το υποκείμενο Κράτος έχει το δικαίωμα να απαιτήσει να προσγειωθεί πολιτικό

αεροσκάφος που υπερίπταται χωρίς δικαίωμα ή εάν το υποκείμενο Κράτος έχει βάσιμες υποψίες ότι το συγκεκριμένο πολιτικό αεροσκάφος χρησιμοποιείται για σκοπούς ασύμφωνους με εκείνους της Σύμβασης του Σικάγο

• Τα Συμβαλλόμενα Μέρη υποχρεούνται να δημοσιοποιήσουν τους ισχύοντες κανόνες παρεμβολής σε πολιτικά αεροσκάφη

• Κάθε πολιτικό αεροσκάφος υποχρεούται να συμμορφώνεται με εντολή, που δίνεται σύμφωνα με τα παραπάνω.

• Τα Συμβαλλόμενα Μέρη υποχρεούνται να απαγορεύσουν να χρησιμοποιούνται πολιτικά αεροσκάφη, που είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα τους, για σκοπούς αντίθετους με εκείνους της Σύμβασης του Σικάγο

• Τα Κράτη δεν έχουν την υποχρέωση να αποφεύγουν την χρήση βίας, κατά κρατικών αεροσκαφών

• Η προστασία του άρθρου 3(β) δεν παρέχεται σε αεροσκάφη, τα οποία δεν βρίσκονται σε πτήση.

Page 42: Dr Mpakopoulos

Όμως Όμως

• Δεν θεσπίστηκε γενική απαγόρευση χρήσης κρατικής βίας κατά πολιτικών αεροσκαφών. Το μόνο που απαγορεύεται είναι να μην προσπαθήσει ένα Συμβαλλόμενο Κράτος να αποφύγει την χρήση όπλων. Εάν, επομένως, προσπαθήσει να την αποφύγει, αλλά αυτή καταστεί αναπόφευκτη, το άρθρο 3 (β) δεν παραβιάζεται.

Page 43: Dr Mpakopoulos

Όμως (2)Όμως (2)

• αντί να επιδιώξει να ρυθμίσει την χρήση όπλων, αφού τελικά δεν την απαγόρευσε, επέλεξε να αποφύγει το πρόβλημα, μέσω αμφίσημων διπλωματικών διατυπώσεων.

Page 44: Dr Mpakopoulos

Όμως (3)Όμως (3)• Το άρθρο 3(β) προβλέπει δύο εξαιρέσεις από την

απαγόρευση χρήσης κρατικής βίας σε βάρος πολιτικών αεροσκαφών. Η πρώτη από αυτές είναι όταν το πολιτικό αεροσκάφος υπερίπταται της εδαφικής επικράτειας ενός Κράτους χωρίς δικαίωμα. Τούτο μπορεί να συμβαίνει όχι μόνο όταν το αεροσκάφος εισέρχεται απροειδοποίητα στον εθνικό εναέριο χώρο, προκειμένου να “χτυπήσει” το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, αλλά και όταν συναγωνίζεται αθέμιτα εθνικούς αερομεταφορείς. Το άρθρο 3 (β) δεν ξεκαθαρίζει τί ακριβώς σημαίνει υπέρπτηση χωρίς δικαίωμα

• Είναι υπέρπτηση χωρίς δικαίωμα η παραβίαση του Είναι υπέρπτηση χωρίς δικαίωμα η παραβίαση του εθνικού δικαίου περί ηθών και παιγνίων; Και εάν είναι εθνικού δικαίου περί ηθών και παιγνίων; Και εάν είναι επιτρέπει το άρθρο 3 (β) την κατάρριψη;επιτρέπει το άρθρο 3 (β) την κατάρριψη;

Page 45: Dr Mpakopoulos

Όμως (4)Όμως (4)• Η δεύτερη εξαίρεση από την παραπάνω

απαγόρευση αφορά σε κάθε περίπτωση που οι σκοποί της χρήσης ενός πολιτικού αεροσκάφους είναι αντίθετοι με εκείνους της Σύμβασης του Σικάγο.

• Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν μαχητικά αεροσκάφη σε βάρος πολιτικού αεροσκάφους, το οποίο χρησιμοποιείται για μεταφορά ναρκωτικών, απόδραση δραπετών, παράνομη χαρτοπαιξία και σωματεμπορία;

Page 46: Dr Mpakopoulos

Η διεθνής κοινότητα επιτέλους Η διεθνής κοινότητα επιτέλους αντιδρά (2)αντιδρά (2)• Τροποποίηση του Παραρτήματος 2 της Σύμβασης του Σικάγο• Τα Κράτη υποχρεούνται

-να προστατεύουν την ασφάλεια της αεροπλοΐας-να απέχουν από την άμεση καταστροφή του καταδιωκόμενου αεροσκάφους-να αναγνωρίσουν το καταδιωκόμενο αεροσκάφος-να χρησιμοποιούν την βία ως τελευταία λύση-να επικοινωνούν με το καταδιωκόμενο αεροσκάφος-να κατευθύνουν το καταδιωκόμενο αεροσκάφος εκτός της εδαφικήςεπικράτειας ή σε προσήκον αεροδρόμιο.

Page 47: Dr Mpakopoulos

You can f ly, but you can’t You can f ly, but you can’t hidehide

• 7 Οκτωβρίου 1985 : 7 Οκτωβρίου 1985 : δύο F-14, που απογειώθηκαν από το αμερικανικό αεροπλανοφόρο Saratoga, υποχρέωσαν αιγυπτιακό αεροσκάφος που υπερίπτατο ανοιχτής θάλασσας να προσγειωθεί στην νατοϊκή βάση της Σικελίας

• H Διοίκηση D. Reagan επικαλείται τις αρχές του διεθνούς δικαίου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

• You can run, but you can’t hide

Page 48: Dr Mpakopoulos

You can f ly, but you can’t You can f ly, but you can’t hide (2)hide (2)• Μάιος 1960 : Σύλληψη του ναζιστή Άϊχμαν στην ΑργεντινήΜάιος 1960 : Σύλληψη του ναζιστή Άϊχμαν στην Αργεντινή. . Κοινή Κοινή

Δήλωση Ισραήλ – ΑργεντινήςΔήλωση Ισραήλ – Αργεντινής• 10 10 Αυγούστου 1973 : Αυγούστου 1973 : ισραηλινή πολεμική αεροπορία καταδίωξε ένα

λιβανέζικο πολιτικό αεροσκάφος πάνω από την Βηρυττό και τελικά το υποχρέωσε να προσγειωθεί σε ισραηλινή στρατιωτική βάση. Ουδείς ύποπτος βρέθηκε.

• 4 Ιουλίου 1976 : Αεροδρόμιο 4 Ιουλίου 1976 : Αεροδρόμιο Entebbe –Operation ThunderboltEntebbe –Operation Thunderbolt. Η . Η διεθνής κοινότητα υποστήριξε την επέμβαση. διεθνής κοινότητα υποστήριξε την επέμβαση.

• Τον Φεβρουάριο του 1986, το Ισραήλ χρησιμοποίησε ξανά πολεμικά αεροσκάφη για να εξαναγκάσει σε προσγείωση ένα Λιβυκό τζετ, που πετούσε πάνω από τη Μεσόγειο με κατεύθυνση τη Δαμασκό. Οι ισραηλινές αρχές υποπτεύονταν ότι σε αυτό επέβαιναν τρομοκράτες. Όμως, ενώ το 1973 το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφάσισε εύκολα, το 1986 δεν κατάφερε να λάβει απόφαση.

Page 49: Dr Mpakopoulos

Μπορούν οι Πληγές του Μπορούν οι Πληγές του Αχιλλέα να θεραπευθούν; Αχιλλέα να θεραπευθούν;

• Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού ΔικαστηρίουΚαταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου• Στάδια άσκησης βίας κατά πολιτικών Στάδια άσκησης βίας κατά πολιτικών

αεροσκαφών:αεροσκαφών:-αναγνώριση-αποκατάσταση επικοινωνίας-αναχαίτιση-αναγκαστική προσγείωση-ασφαλής κατάρριψη

Page 50: Dr Mpakopoulos

Πτήσεις Πτήσεις RENEGADE RENEGADE : Εκδήλωση : Εκδήλωση του Νέου Δόγματος του ΝΑΤΟτου Νέου Δόγματος του ΝΑΤΟ

• Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11-9-2001 στο Διεθνές Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης, η Διάσκεψη των Μελών του ΝΑΤΟ στην Πράγα διακήρυξε, μεταξύ άλλων και την ανάγκη συνεργασίας στρατιωτικών και πολιτικών φορέων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι πτήσεις RENEGADE. Η ανάγκη αυτή επιβεβαιώθηκε και από την 35η Συνέλευση του ICAO το 2004, στα πλαίσια της οποίας διαπιστώθηκε η επιτακτικότητα της ενίσχυσης των μέτρων ενάντια στην παγκόσμια τρομοκρατία. Το εννοιολογικό εύρος των περιστατικών που χαρακτηρίζονται ως RENEGADE εκτείνεται από την απλή απώλεια ελέγχου του αεροσκάφους, έως την ύπαρξη βόμβας, την αεροπειρατεία και τη χρησιμοποίηση του αεροσκάφους ως όπλου σε επικείμενη τρομοκρατική ενέργεια.

• Αποτέλεσμα της συνεργασίας των Ευρωπαϊκών Κρατών προς το σκοπό της αποτελεσματικής αντιμετώπισης πτήσεων RENEGADE υπήρξε η δημιουργία του European Regional Renegade Information Dissemination System (ERRIDS). Βασικός σκοπός του ERRIDS είναι η συνεργασία μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών υποδομών και το διαμοίρασμα πληροφοριών με οργανισμούς, που διαθέτουν ικανότητα αντι-τρομοκρατικών ενεργειών

Page 51: Dr Mpakopoulos

God and Guns God and Guns ; ;

• State Sponsored Terrorism State Sponsored Terrorism : Η μετεξέλιξη των εθνικών στρατών: Η μετεξέλιξη των εθνικών στρατών• Η διαμόρφωση της έννοιας της πτήσης Η διαμόρφωση της έννοιας της πτήσης RENEGADE RENEGADE αποτελεί αποτελεί

συνέπεια της μετεξέλιξης των αρχών του Καταστατικού Χάρτη του συνέπεια της μετεξέλιξης των αρχών του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ σε δόγμα προληπτικής επίθεσηςΟΗΕ σε δόγμα προληπτικής επίθεσης

• Πτήση Πτήση RENEGADE RENEGADE είναι η πτήση εκείνη που συνιστά χρήση βίας είναι η πτήση εκείνη που συνιστά χρήση βίας από κυρίαρχο κράτος κατά κυρίαρχου κράτους σε τέτοιο βαθμό, από κυρίαρχο κράτος κατά κυρίαρχου κράτους σε τέτοιο βαθμό, ώστε να δικαιολογεί την άσκηση του δικαιώματος άμυνας.ώστε να δικαιολογεί την άσκηση του δικαιώματος άμυνας.

• Η πτήση Η πτήση RENEGADE RENEGADE δημιουργεί ένα τεκμήριο επικινδυνότητας που δημιουργεί ένα τεκμήριο επικινδυνότητας που δικαιολογεί την παράκαμψη όλων των ενδιάμεσων σταδίων και την δικαιολογεί την παράκαμψη όλων των ενδιάμεσων σταδίων και την απευθείας καταφυγή στην κατάρριψη του πολιτικού αεροσκάφους.απευθείας καταφυγή στην κατάρριψη του πολιτικού αεροσκάφους.

Page 52: Dr Mpakopoulos

Η εθνική διαδικασίαΗ εθνική διαδικασία• Χαρακτηρίζεται ως ύποπτο RENEGADE το αεροσκάφος, το οποίο δεν Χαρακτηρίζεται ως ύποπτο RENEGADE το αεροσκάφος, το οποίο δεν

επικοινωνεί με τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας ή αγνοεί τις οδηγίες τουεπικοινωνεί με τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας ή αγνοεί τις οδηγίες του• Ενημερώνεται ο αρμόδιος Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο οποίος και Ενημερώνεται ο αρμόδιος Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο οποίος και

αποφασίζει την ενεργοποίηση του εθνικού σχεδίου RENEGADEαποφασίζει την ενεργοποίηση του εθνικού σχεδίου RENEGADE• Αμέσως μετά την ενεργοποίηση του σχεδίου, πολεμικά αεροσκάφη θέτουν Αμέσως μετά την ενεργοποίηση του σχεδίου, πολεμικά αεροσκάφη θέτουν

υπό τον έλεγχό τους το αεροσκάφος RENEGADE και προσπαθούν να υπό τον έλεγχό τους το αεροσκάφος RENEGADE και προσπαθούν να επικοινωνήσουν μαζί του και να διαπιστώσουν σε ποιά κατάσταση βρίσκεταιεπικοινωνήσουν μαζί του και να διαπιστώσουν σε ποιά κατάσταση βρίσκεται

• Κιινητοποιείται ο Στρατός Ξηράς και το Ναυτικό, εφ΄ όσον κριθεί αναγκαίοΚιινητοποιείται ο Στρατός Ξηράς και το Ναυτικό, εφ΄ όσον κριθεί αναγκαίο• Εάν διαπιστωθεί ότι το αεροσκάφος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως όπλο σε Εάν διαπιστωθεί ότι το αεροσκάφος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως όπλο σε

επικείμενη τρομοκρατική ενέργεια, τότε χαρακτηρίζεται ως RENEGADE και επικείμενη τρομοκρατική ενέργεια, τότε χαρακτηρίζεται ως RENEGADE και ενημερώνεται ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης, που αποφασίζει εάν θα ενημερώνεται ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης, που αποφασίζει εάν θα προχωρήσει στο τελευταίο στάδιο του σχεδίουπροχωρήσει στο τελευταίο στάδιο του σχεδίου

• Τελευταίο στάδιο του σχεδίου RENEGADE αποτελεί η χρήση στρατιωτικήςΤελευταίο στάδιο του σχεδίου RENEGADE αποτελεί η χρήση στρατιωτικής• βίας και συνακόλουθα η καταστροφή του πολιτικού αεροσκάφους στον αέρα.βίας και συνακόλουθα η καταστροφή του πολιτικού αεροσκάφους στον αέρα.• Κινητοποιούνται τα δημόσια νοσοκομεία, προκειμένου να παράσχουν κάθε

δυνατή βοήθεια.

Page 53: Dr Mpakopoulos

Όλα καλά λοιπόνΌλα καλά λοιπόν ; ; • Στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό

Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική την διάταξη εθνικού νόμου, που προέβλεπε την δυνατότητα χρήσης όπλων σε βάρος πολιτικών αεροσκαφών, προκειμένου να προστατευθεί η ζωή στο έδαφος.

• Το Συμβούλιο Ασφαλείας με την απόφαση 731(1992) διευκρίνισε ότι οι πράξεις διεθνούς τρομοκρατίας συνιστούν απειλή της παγκόσμιας ειρήνης και ασφάλειας και δικαιολογούν την εφαρμογή των διατάξεων του Κεφαλαίου VII του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.

• Πτήση RENEGADE είναι μόνο εκείνη που φέρει όλα τα στοιχεία πράξης διεθνούς τρομοκρατίας σε τέτοιο βαθμό και με τέτοια ένταση ώστε να αποτελεί άμεση, ευθεία και αναπότρεπτη με άλλα εκτός της στρατιωτικής βίας μέσα προσβολή της κρατικής κυριαρχίας

• Κάθε άλλη πτήση διαπράττει απλώς παράβαση κανόνων εναέριας κυκλοφορίας (FIR – ΕΕΧ) και αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο του άρθρου 3 (β) της Συνθήκης του Σικάγο

Page 54: Dr Mpakopoulos

Ποιο είναι λοιπόν το σημείο Ποιο είναι λοιπόν το σημείο τομής; τομής;

Στρατιωτικά αεροσκάφη καταρρίπτουν Στρατιωτικά αεροσκάφη καταρρίπτουν πολιτικό αεροσκάφος που υπερίπταται του πολιτικό αεροσκάφος που υπερίπταται του Αιγαίου Πελάγους χωρίς να έχει υποβάλει Αιγαίου Πελάγους χωρίς να έχει υποβάλει σχέδιο πτήσης λόγω της άρνησής του να σχέδιο πτήσης λόγω της άρνησής του να επικοινωνήσει με τον Πύργο. Η επιδίωξη επικοινωνήσει με τον Πύργο. Η επιδίωξη της ασφάλειας καθιστά τελικά την διεθνή της ασφάλειας καθιστά τελικά την διεθνή

αεροπλοϊα ανασφαλή; αεροπλοϊα ανασφαλή;

Page 55: Dr Mpakopoulos

Πτήση Πτήση HEL(L)IOS 522HEL(L)IOS 522• 14 14 Αυγούστου 2005 : 115 επιβάτες και Αυγούστου 2005 : 115 επιβάτες και 6μελές 6μελές

πλήρωμα νεκροί μετά την πρόσκρουση πλήρωμα νεκροί μετά την πρόσκρουση αεροσκάφους αεροσκάφους Boeing 737 – 300 Boeing 737 – 300 της κυπριακής της κυπριακής εταιρείας Ηεταιρείας ΗELIOS ELIOS στο Γραμματικόστο Γραμματικό

• Η Ελλάδα χαρακτήρισε την πτήση Η Ελλάδα χαρακτήρισε την πτήση RENEGADE RENEGADE • Η πτήση του Η πτήση του HELIOS HELIOS δεν έφερε κανένα από τα δεν έφερε κανένα από τα

χαρακτηριστικά που θα επέτρεπαν έναν τέτοιο χαρακτηριστικά που θα επέτρεπαν έναν τέτοιο χαρακτηρισμό : προερχόταν από φίλια χώρα, δεν χαρακτηρισμό : προερχόταν από φίλια χώρα, δεν υπήρχε η παραμικρή ένδειξη αεροπειρατείας, η υπήρχε η παραμικρή ένδειξη αεροπειρατείας, η παραμικρή ένδειξη εκδήλωσης τρομοκρατικής παραμικρή ένδειξη εκδήλωσης τρομοκρατικής ενέργειας και μάλιστα κράτους κατά κράτουςενέργειας και μάλιστα κράτους κατά κράτους

• Ποιο θα ήταν το τέλος του σχεδίου Ποιο θα ήταν το τέλος του σχεδίου RENEGADE RENEGADE εάν εάν δεν προσέκρουε στο Γραμματικό; Η κατάρριψηδεν προσέκρουε στο Γραμματικό; Η κατάρριψη

Page 56: Dr Mpakopoulos

«Κόκκινες γραμμές»«Κόκκινες γραμμές»• Πτήση Πτήση RENEGADE RENEGADE δεν είναι κάθε αγνώστου δεν είναι κάθε αγνώστου

ταυτότητας πτήση. Όμως, η πτήση ταυτότητας πτήση. Όμως, η πτήση RENEGADE RENEGADE είναι είναι πάντοτε αγνώστου ταυτότητας. πάντοτε αγνώστου ταυτότητας.

• Πτήση Πτήση RENEGADE RENEGADE είναι μόνο εκείνη που έχει είναι μόνο εκείνη που έχει μετατρέψει το αεροσκάφος σε όπλο υλοποίησης μετατρέψει το αεροσκάφος σε όπλο υλοποίησης τρομοκρατικού χτυπήματοςτρομοκρατικού χτυπήματος

• Δεν είναι κάθε επικείμενη από αέρος τρομοκρατική Δεν είναι κάθε επικείμενη από αέρος τρομοκρατική επίθεση πτήση επίθεση πτήση RENEGADE, RENEGADE, αλλά μόνο εκείνη που αλλά μόνο εκείνη που ισοδυναμεί με διακρατική χρήση βίας.ισοδυναμεί με διακρατική χρήση βίας.

• Δεν είναι κάθε από αέρος προσβολή της κρατικής Δεν είναι κάθε από αέρος προσβολή της κρατικής κυριαρχίας πτήση κυριαρχίας πτήση RENEGADE. RENEGADE. Ωστόσο, κάθε πτήση Ωστόσο, κάθε πτήση RENEGADE RENEGADE αποτελεί προσβολή της κρατικής αποτελεί προσβολή της κρατικής κυριαρχίας.κυριαρχίας.

• Η κατάρριψη μιας πτήσης Η κατάρριψη μιας πτήσης RENEGADE RENEGADE δεν αποτελεί δεν αποτελεί εκδήλωση του άρθρου 3(β) της Συνθήκης του Σικάγο, εκδήλωση του άρθρου 3(β) της Συνθήκης του Σικάγο, αλλά του Κεφαλαίου αλλά του Κεφαλαίου VII VII του Καταστατικού Χάρτη του του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕΟΗΕ

Page 57: Dr Mpakopoulos

Επίκαιρο Παράδειγμα (1)Επίκαιρο Παράδειγμα (1)• Δικαιούται η Κυβέρνηση να χαρακτηρίσει Δικαιούται η Κυβέρνηση να χαρακτηρίσει

ως ως RENEGADE RENEGADE την πτήση των την πτήση των σουδανικών γραμμών με προορισμό την σουδανικών γραμμών με προορισμό την Αθήνα στην οποία επιβαίνει δραπέτης Αθήνα στην οποία επιβαίνει δραπέτης καταδικασμένος για συμμετοχή σε καταδικασμένος για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση;τρομοκρατική οργάνωση;

• Ο Χ Ι Ο Χ Ι

Page 58: Dr Mpakopoulos

Επίκαιρο Παράδειγμα (2)Επίκαιρο Παράδειγμα (2)

• Δικαιούνται οι ΗΠΑ να καταρρίψουν ως Δικαιούνται οι ΗΠΑ να καταρρίψουν ως RENEGADE RENEGADE πτήση των Μαλαισιανών πτήση των Μαλαισιανών Αερογραμμών που κατευθύνεται προς την Αερογραμμών που κατευθύνεται προς την στρατιωτική βάση του Ντιέγκο Γκαρσία; στρατιωτική βάση του Ντιέγκο Γκαρσία;

• Ο Χ Ι Ο Χ Ι

Page 59: Dr Mpakopoulos

Το δόγμα των πτήσεων Το δόγμα των πτήσεων RENEGADE RENEGADE γυρίζει την ασφάλεια της πολιτικής γυρίζει την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας πολλές δεκαετίες πίσωαεροπορίας πολλές δεκαετίες πίσω

• Η περίπτωση της πτήσης Η περίπτωση της πτήσης HELIOS 522 HELIOS 522 αποδεικνύει πόσο αποδεικνύει πόσο επικίνδυνη είναι η ασάφεια της συγκεκριμένης έννοιαςεπικίνδυνη είναι η ασάφεια της συγκεκριμένης έννοιας

• Η επίκληση του δόγματος των πτήσεων Η επίκληση του δόγματος των πτήσεων RENEGADE RENEGADE ουσιαστικά καταργεί την προσπάθεια αποσαφήνισης των ουσιαστικά καταργεί την προσπάθεια αποσαφήνισης των κανόνων χρήσης βίας στον αέρα που υλοποίηση το κανόνων χρήσης βίας στον αέρα που υλοποίηση το άρθρο 3 (β) της Σύμβασης του Σικάγοάρθρο 3 (β) της Σύμβασης του Σικάγο

• Ως «παιδί» του Νέου Δόγματος εμφανίζει παιδικές Ως «παιδί» του Νέου Δόγματος εμφανίζει παιδικές ασθένειες, οι οποίες στην διεθνή αεροπλοϊα κινδυνεύουν ασθένειες, οι οποίες στην διεθνή αεροπλοϊα κινδυνεύουν να κοστίσουν εκατοντάδες αθώες ζωέςνα κοστίσουν εκατοντάδες αθώες ζωές

Page 60: Dr Mpakopoulos

ΠΟΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΠΟΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΘΕΛΟΥΜΕ; ΘΕΛΟΥΜΕ;

Page 61: Dr Mpakopoulos

«You underestimate the power of the Dark Side. If you

wil l not f ight, then you wil l meet your destiny.»

DARTH VEIDER

Page 62: Dr Mpakopoulos

Ερωτήσεις ;Ερωτήσεις ;