dr. selma yılmaz tıbbi biyolojimitoz tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır....
TRANSCRIPT
![Page 1: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/1.jpg)
Dr.SelmaYılmazTıbbiBiyoloji
MİTOZVEMAYOZ
Referans Kitaplar: Lodish, Alberts Molecular Cell Biology 1
![Page 2: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/2.jpg)
Hücreler iki yolla bölünür ve ürerler: mitoz ve mayoz Mitoz: Tek bir hücreden gelişerek iki hücre bölünmesi işlemidir, bir ebeveyn hücresinden genetik olarak aynı olan iki yavru hücre üretilmesi işlemidir.
Mayoz: Bir üreme hücresinin bölünmesidir, iki çekirdeğin birleşmesini kapsar ve herbiri orijinal hücrenin kromozom sayısının yarısını taşıyan dört adet özgün gamet veya seks hücresi üretimi ile sonuçlanır.
2
Mitoz(Mitosis)veMayoz(Meiosis)
![Page 3: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/3.jpg)
Mitoz � Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. � Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal
büyümelerinde de kullanılır. Mayoz � Canlıların seksüel üreme yapımında görülür. � Erkek ve dişi üreme hücreleri (örn., yumurta ve sperm),
yeni , genetik olarak farklı bir yavru yapmak için birleşir.
3
Mitoz ve Mayoz
![Page 4: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/4.jpg)
Mitoz ve Mayozun Karşılaştırılması
![Page 5: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Mitoz ve Mayozun Karşılaştırılması
MEIOSIS: MAYOZ; CELL: HÜCRE
![Page 6: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/6.jpg)
q Hücre döngüsünün en kısa fazı , 30 dakika-1saat) q Birkaç aşamalıdır q Hücrenin iki eş-kız yavru hücreye bölündüğü zamandır.
q M fazı işlemleri en kompleks olanlarıdır.
q M fazı 4 ana bölüme ayrılmıştır:
—profaz, metafaz, anafaz, and telofaz.
--ve hücre sitokineze gider –sitoplazmanın fiziksel olarak bölünmesi—
q Bitki hücreleri ek bir aşamaya daha sahiptir, preprophase, bu profazdan önce oluşur.
6
Mitoz (M fazı, Mitotik faz)
![Page 7: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/7.jpg)
Hücre Döngüsünün Ana Kontrol Edicileri
![Page 8: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Mitotik Olayların Kontrolü İçin Kullanılan Moleküler Mekanizmalar: Mitotik siklin-CDK kompleksleri (MPFs)
q Siklinler, siklin-bağımlı kinazlarla (CDKs) bağlandıklarında, maturation-promoting faktörü (MPF) denilen mitotik cyclin-bağımlı kinazları (cyclin-CDK) oluşturur. Örn., cdk1 proteinler
q MPF’ler, diğer proteinleri fosforilasyon yoluyla aktive ederler ve kromozom yoğunlaşmasına ve nüklear zarfın dağılmasına yol açarlar, kızkardeş kromatidlerin ayrılmasını uyararak, anafazı başlatırlar.
q Geç anafazda, MPF’ler APC ubiquitin ligazlarca cyclinler yıkıldığından inaktiftir.
q Nüklear zarfın yeniden yapımı ve sitokinez devamlı aktif şekilde bulunan fosfatazların aktivitesine bağlıdır.
q Hücreler bir sonraki aşamaya geçer, döngü tamamlanır.
![Page 9: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/9.jpg)
Nüklear laminlerin ve diğer bazı proteinlerin fosforilasyonu erken mitotik olayları uyarır
![Page 10: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Yüksek-düzeyli kromatin katlanması
Kromozom yoğunlaşması q Histon H1, multiple cyclin-dependent kinase 1 (CDK1) tarafından
fosforlanır. q Histone1, bağlayıcı (linker) DNA ile birleşir, nükleozomların,
euchromatin yapısına paketlenmesine yardımcı olur. q Interfaz kromatini sıkı sarmalar yapar ve daha da fazla
yoğunlaşır, sonuç olarak mitotik kromozomu oluşturur (heterochromatin).
![Page 11: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Mitoz İşlemlerine Genel Bakış İki diploid hücre
DNA replikasyonu
Mitoz
![Page 12: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/12.jpg)
12
M Fazı İşlemlerine Genel Bakış
![Page 13: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/13.jpg)
İnterfaz-Metafaz
İnterfaz: Kromozom ve kohezinlerin kopyalanması lerin sentrozomun kopyalanması Profaz: Interfaz mikrotübül yıkımı ve mitotik aster lere değişimi Mitotik asterlerin ayrılması, kromozom kondensasyonu, kinetokor tutunması Prometafaz:Nüklear zarfın yıkımı, kromozomların yakalanması, bi-oryante olarak iğ-ekvatoruna taşınması Metafaz: Kromozomların metafaz düzleminde (plate) dizilmeleri
![Page 14: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/14.jpg)
14
İnterfaz: Kromozom ve kohezinlerin kopyalanması lerin sentrozomun kopyalanması q İnterfaz kromatini sıkıca sarmalanır ve kromozomlar
haline gelene kadar yoğunlaşır. q Bu kromozomlar, bir sentromer tarafından
birleştirilmiş genetik olarak eş iki kızkardeş kromatidden yapılmıştır.
q Sentrozomlar (mikrotübül merkezleri), arkalarında bir iğ-ipliği (spindle) düzeneği yaratarak, nükleusdan uzağa zıt yönlere doğru hareket ederler.
Interfaz
![Page 15: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Profaz: Kopyalanmış kromozomlar yoğunlaşır ve gözle görünür hale gelir. q Interfaz mikrotübül yıkımı ve mitotik asterlere değişimi q Mitotik asterlerin ayrılması q kromozom kondensasyonu q Kinetokorlara tutturulma Kinetochore lar (özel protein kompleksleri) sentromerlerde toplanır ve kromozomları mitotik iğ iplik (spindle) liflerine tuttururlar.
Prometafaz: Nüklear membran erir ve iğ iplikleri (spindle) olarak bilinen mitotik düzenek oluşur.
q Nüklear zarfın yıkımı, q Kromozomların yakalanması, bi-oryante olarak iğ-ekvatoruna
taşınması
Profaz- Prometafaz
![Page 16: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/16.jpg)
• Kinetokorlar (özel protein kompleksleri, pembe renk) sentromerlerde toplanır, kromozomları mitotik iğ liflerine bağlar.
![Page 17: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/17.jpg)
Metafaz: Kromozomlar iğ ipliklerinin ortasındaki metafaz düzleminde( plate) dizilirler.
q Kromozomların sentromerlerinin her iki kısmında bulunan motor proteinler, kromozomların zıt sentromer çekimine göre yerleşmesine yardım eder, sonuçta kromozomları bazen metafaz düzlemi veya iğ-ipliği ekvator çizgisi olarak adlandırılan, hücrenin ortasında dikey bir düzleme yerleştirirler.
Metaphase
![Page 18: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/18.jpg)
Anafaz: APC/C aktive edilmiştir ve kohezin (cohesin)ler yıkılmıştır. Anafaz A: Kromozomların kutuplara gidişi Anafaz B: İğlerin-kutuplara ayrılması
Telophase: Nüklear zarfın yeniden yapılması, kasılma halkasının yapılması
Sitokinez: İnterfaz mikrotübül sisteminin yeniden yapılanması, kasılma halkasının kesim oyuğu oluşumu
Anafaz-Sitokinez
![Page 19: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/19.jpg)
Anafaz
Anafaz: Her bir kopyalanmış kromozomun kızkardeş kromatidleri iki ayrı iğ ipi kutbuna doğru çekilerek birbirinden ayrılır.
q APC/C aktive edilmiştir ve kohezin (cohesin)ler yıkılmıştır. Anafaz A: Kromozomların kutuplara gidişi . Anafaz B: İğlerin-kutuplara ayrılması
q İğ-iplikleri anafaz sırasında kısalmaya başlar, kızkardeşleri sentromerlerinde birbirinden ayırır.
q Ayrılan kromozomlar hücrenin zıt yönündeki sentrozomlara doğru çekilirler.
q Hücre döngüsünün bu aşamasında, hücrenin ayrılan iki kısmı artık resmi olarak ”kız-yavru kromozomlar” adlandırılır.
![Page 20: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/20.jpg)
Kızkardeş Kromatidlerin Ayrılmasının
Regülasyonunda APC/C nin Rolü
Separase cohesin (protein kompleksi) lerin Scc1 bileşenini kırar.
![Page 21: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/21.jpg)
Telofaz: Nüklear zarfın yeniden yapılması, kasılma halkasının yapılması q Telofaz mitotik hücre bölünmesinin son aşamasıdır. q Telofazda, kız-yavru kromozomlar ebeveyn hücrenin
kendisine ait olan kısmına tutunurlar. q Önceki fazlar tekrarlanır, ancak tersine doğru. q Mitotik iğ iplikleri sökülür, ve nükleer membranlar
ayrılmış yavru kromozomların etrafını sarar. q Yeni oluşan nükleus içerisinde, kromozomlar sarmallarını
gevşetir (decondense) ve bir kromatin olma düzeyine geri dönerler.
Telofaz
![Page 22: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Sitokinez
Sitokinez: Sonuncu işlem—sitokinez—yavru kromozomların yavru hücreler haline gelmesi için gereklidir. q Sitokinez hücre bölünmesinin bir parçası değildir, ancak
hücre döngüsünün sonunu belirler ve yavru kromozomların iki yeni hücreye ayrılmalarını gerçekleştiren işlemdir.
Ø Mitoz sayesinde, bu iki yeni hücre genetik olarak
birbirinin ve orjinal ebeveyn hücrenin tamamen aynısıdır; şimdi bu iki yeni hücre, kendilerine ait olan interfazlara girerler.
![Page 23: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Summary of major events in the eukaryotic cell cycle and the fate of a single parental chromosome
![Page 24: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/24.jpg)
� Seksüel üreme, döllenme (fertilization), iki ayrı organizmadan gelen iki hücrenin birleşmesidir.
� Eğer bu iki hücrenin herbiri bir set kromozom içerirse, o zaman ortaya çıkan hücre iki set kromozom içerir.
� Haploid hücreler bir set kromozom içerirler. � İki set kromozom içeren hücrelere diploid denir.
24
Mayoz: Özel Bir Hücre Bölünmesi (Meiosis)
![Page 25: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/25.jpg)
� Hayvan ve bitkilerin çoğu diploid tir, iki set kromozomları vardır.
� Organizmanın somatik hücrelerinin herbirinde (çokhücreli canlıların gametleri veya üreme hücreleri hariç, bütün hücrelerinde), çekirdek her kromozomdan iki kopya bulundurur, bunlar homolog kromozomlar olarak adlandırılır.
� Somatik hücrelere bazen “vücut hücreleri” de denir. � Döllenmeye ilaveten, seksüel üreme, kromozom
setinin sayısını azaltan bir nükleer bölünme içerir. � Mayoz denilen haploid hücreler oluşturan nükleer
bölünme, mitozla alakalıdır. 25
Mayoz
![Page 26: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/26.jpg)
� Mitoz, bir hücrenin üreme döngüsünün bir parçasıdır, genetik olarak orijinal ebeveyn nükleusu ile aynı olan benzer kız-yavru çekirdeklerle sonuçlanır.
� Mitozda, ebeveyn ve yavru çekirdek aynı ploidy (kromozom sayısı) seviyesindedir—çoğu bitki ve hayvan için diploid.
� Mayoz mitozunkinin aynısı olan birçok mekanizma kullanır. � Ancak, başlangıç nükleusu her zaman diploid ve mayoz
bölünme sonucunda ortaya çıkan çekirdekler haploid dir.
26
Mayoz
![Page 27: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Xkromozomununpveqkollarının,bandlarınınvealt-bantlarınınşematikgösterimi
Haploidbirsperm(n)vebiryumurtanındiploidbir(2n)zigotoluşturması.
![Page 28: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/28.jpg)
� Kromozom sayısındaki bu azalmayı gerçekleştirmek için, mayoz, bir tur kromozom kopyalama ve iki tur nükleer bölünme içerir.
� Bölünme aşamaları mitoz olayları ile benzer olduğundan aynı isimlerle adlandırılır.
� Ancak, iki tur bölünme olduğundan, ana işlemler ve aşamalar “I” veya “II” ile verilir.
� Yapılacak nükleusun kromozom seti sayısı ikiden bire indirilmiştir.
� Bu nedenle, mayoz I azaltma bölünmesi diye de adlandırılır. Mitoz sırasında kromozom düzeyinde böyle bir azalma söz konusu değildir.
28
Mayoz
![Page 29: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/29.jpg)
Mayoz
Premayotik hücre (2n)
Profazda homolog kromozomlar arasında sinapsis ve rekombinasyon
Metafazda kız-yavru hücreler(2n)
May
oz I
May
oz II
Replike edilmiş Kromozomlar (4n)
![Page 30: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/30.jpg)
� Hücre bölünmesinde iki temel mayoz aşaması oluşur: meiosis 1 and meiosis 2.
� Her ikisi de dört alt aşamaya bölünür. Meiosis 1: profaz 1, metafaz 1, anafaz 1, ve telofaz 1 Meiosis 2: profaz 2, metafaz 2, anafaz 2, ve telofaz 2. � Sitokinez mayozda da rol oynar; ancak mitozda olduğu gibi,
mayozun kendisinden ayrı bir işlemdir.
30
Mayoz Aşamaları
![Page 31: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Mayoza Genel bakış
![Page 32: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/32.jpg)
Mayoz I (Azaltma bölünmesi)
� S fazında DNA kopyalanması sırasında, her kromozom iki eş kopya üreterek kopyalanır, kızkardeş kromatidler sentromerde cohesin proteinler tarafından birbirine tutunurlar.
� Cohesin kromatidleri anafaz II ye kadar birlikte tutar. � Sentrozomlar,mikrotübüleri mayoz iğ-ipliklerine organize
ederler, onlarda kopyalanır. � Bu hücrenin profaz I’e , yani ilk mayoz fazına girmesini
sağlar.
32
![Page 33: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/33.jpg)
q Mitoz da olduğu gibi, nükleer membran yok olur, kromatinden kromozomlar oluşur, sentrozomlar birbirini iter, iğ-ipliklerini yaratırlar.
q Her iki ebeveynden gelen homolog (benzer) kromozomlar eşleşir ve crossing over (çapraz değişim) olarak bilinen bir işlemle DNA değişimi yapılır.
q Bu durum genetik farklılıkla (genetik diversity)sonuçlanır.
q Bu eşleşmiş kromozomlar—her bir ebeveynden gelen— tetrad lar olarak adlandırılır.
33
Profaz I
![Page 34: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/34.jpg)
Profaz I � Synaptonemal compleks, iki homolog kromozom
arasındaki protein tabakasıdır, ilk önce spesifik bir konumda oluşur ve sonra kromozom uzunluğu boyunca yayılırlar.
� Homolog kromozomların yaptığı sıkı eşleşmeye synapsis denir.
� Synapsisde, homolog kromozomların kromatidleri üzerinde bulunan genler tam karşılık gelecek şekilde sıralanır.
� Synaptonemal kompleks, kızkardeş olmayan (non-sister) homolog kromatidler arasında kromozomal segment değişimini (crossing over) destekler.
� Crossing over değişim sonrası görsel olarak chiasmata (singular =chiasma) şeklinde izlenebilir. 34
![Page 35: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/35.jpg)
Kinetokorun Mayoz I ve II de iğ iplikleri Bağlanması ve Kromozomları Bağlayan Cohesinlerin Stabilizasyonu
Aynı tarafa bakan kinetokorlar
![Page 36: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/36.jpg)
� Insan gibi türlerde, X ve Y seks kromozomları homolog olmasalar bile (genlerinin çoğu farklı), küçük bir bölgedki homoloji X ve Y kromozomlarının profaz I sırasında eşleşmelerine izin verir.
� Homoloji içeren bölgeler arasında kısmi synaptonemal kompleksi oluşur.
� Profazın ilerleyen aşamalarında, synaptonemal kompleks yıkılmaya başlar ve kromozomlar yoğunlaşmaya başlar.
� Synaptonemal kompleksi gittiğinde, homolog kromozomlar sentromerde ve chiasmata da birbirlerine tutulu kalır.
� Chiasmata anafaz I e kadar kalır. 36
Profaz I
![Page 37: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Synaptonemal kompleksi ve sinapsis
Kızkardeş kromatidler
Homolog kromozomlar
![Page 38: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/38.jpg)
38
Profaz I: Çapraz Geçiş (Crossover) Çapraz geçiş (crossover) homolog kromozomların kız-kardeş olmayan kromatidleri arasında oluşur. Sonuç, homolog kromozomlar arasında genetik materyal değişimidir.
Rekombinant kromatidler
NonRekombinant kromozomlar
Homolog kromozomlar karşılıklı gelir
Kromatid Çapraz geçişi
![Page 39: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/39.jpg)
Metaphase 1: Iğ ipliklerinden bazıları kromozomların sentromerlerine bağlanır. � Lifler tetradları hücrenin merkezi boyunca bir dikey düzlemde
çekerler. Anaphase 1: Tetradlar birbirinden ayrı yöne çekilir, bir çift hücrenin bir yanına diğer yarısı öbür yanına gider. � Bu işlemde, mitoz daki gibi kromatidlerin değil, kromozomun
tamamının çekildiğini anlamak önemlidir. � Anafazın sonu telofazın başında bir yerde, sitokinez hücreyi iki
yavru hücreye bölmeye başlar. Telofaz I: iğiplik düzeneği yok olur ve şimdi ebeveyn hücrenin/yeni hücrenin zıt bölgelerinde bulunan kromozomların etrafında nükleer membran oluşur.
39
![Page 40: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/40.jpg)
Kromozom Dizilimi Işlemi Mayoz I Ve Mayoz II De Farklıdır
40
![Page 41: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Mayoz II Profaz II � Kromozomlar yeniden yoğunlaşır. � Nükleer zarf veziküllere dağılır. . � Yeni iğ-iplikleri oluşur. Prometafaz II � Nükleer zarf tamamen yıkılır, iğ ipliği yapımı tamamlanır. � Kızkardeş kromatidlerin her biri zıt kutba ait mikrotübüle
bağlanabileceği kendine ait bir kinetokor oluşturur. Metafaz II � Kardeş kromatidler maksimum düzeyde yoğunlaşır ve
hücrenin ekvator bölgesinde karşılıklı dizilirler.
![Page 42: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/42.jpg)
42
Mayoz II Anafaz II � Kardeş kromatidler kinetokor mikrotubulleri tarafından
zıt kutuplara çekilir. Kinetokorsuz olan mikrotübüller hücreyi uzatır.
Telofaz II ve Sitokinez � Kromozomlar zıt kutuplara ulaşırlar ve dekonse olmaya
başlarlar. � Kromozomların etrafında nükleer zarf oluşur. � Sitokinez iki hücreyi dört farklı haploid hücreye
ayırır.
![Page 43: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/43.jpg)
43
q Bu aşamada, yeni oluşmuş çekirdeklerin ikiside haploiddir. q Yapılan hücreler genetik olarak da farklıdır,
q çünkü paternal (babadan) ve maternal (anneden) homologların rastgele karışmıştır ve
q çünkü cross over esnasında, paternal ve maternal kromozom segmentleri (üzerlerindeki kendi gen setleriyle) yeniden şekillenmiştir (recombining).
Mayoz örnekleri: Spermatogenesis ve oogenesis
Mayoz II
![Page 44: Dr. Selma Yılmaz Tıbbi BiyolojiMitoz Tek-hücreleri organizmaların üremesinde kullanılır. Ayrıca, dokuların, liflerin ve membranların doğal büyümelerinde de kullanılır](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041623/5e40797f41fcfc32331193e3/html5/thumbnails/44.jpg)
Uniparental Disomi (Uniparental Disomy) (UPD)
44
Uniparental disomy (UPD) bir kişinin bir kromozomun iki kopyasını veya kromozomun bir kısmını ebeveynlerindewn sadece birinden alıp, diğer ebeveyninden hiç kopya almamasıdır. UPD’ler: Heterodisomy: Sadece bir ebeveynden bir çift eş-olmayan kromozomun gelmesi ( mayoz I erken aşamalarındaki hata) gelmesi veya Isodisomy: Sadece bir ebeveynden gelen bir kromozomun çiftlenmesi (eş) (mayoz II nin geç aşamalarındaki hata)