dracocephalum moldavica l.) قیقتا انجام شده بر گیاه دارویی...

((.Dracocephalum moldavica Lیبشرداب ییوراد هایگ رب هدش ماجنا تاقیقحت رب یرورم 3یکسارمل نایرقاب نسح و 2مدقم دمحم ،*1(لوئسم هدنسیون) یرورس ایفوس

،ناریا ،ناگرگ ،یمالسا دازآ هاگشناد ،لوتک دابآ یلع دحاو ،یزرواشک هدکشناد ،ینابغاب مولع هورگ ،یرتکد یوجشناد [email protected]

[email protected] ،ناریا ،دهشم ،یسودرف هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،ینابغاب مولع هورگ ،رایداتسا -*2

[email protected] ،ناریا ،ناغماد ،یمالسا دازآ هاگشناد ،ناغماد دحاو ،یزرواشک هدکشناد ،دشرا سانشراک -3

1331 رذآ :شریذپ خیرات 1331 رهم :تفایرد خیراتReview Of Reserch On Dragonhead(Dracocephalum moldavica L.)

Sophia Soroori1*, Mohamad Moghaddam2 and Hassan Bagherian Lemraski3 1*- Ph.D student, Department of Horticulture, Agriculture college, Ali Abad katoul Branch, Islamic Azad

University, Golestan, Iran, [email protected] 2- Assistant Professor, Department of Horticulture, Agriculture college, Ferdowsi University, Mashhad, Iran,

[email protected] 3- MS.c, Department of Horticulture, Agriculture college, Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan,

Iran, [email protected] *Corresponding author: Sophia Soroori

Received: September 2017 Accepted: November 2017

هدیکچ هداوناوخ زا (.Dracocephalum moldavica L یوملع مان اب یبشرداب بوونج نآ اوشنم هوک هلاوتکی و یفلع تسا یهایگ Lamiaceae))نایئانعن ،اهدویئونوالف ،سناوسا . توسا هدوش شرازگ ایلامیه یاه بیشارس و یربیس شرازوگ ییایمیوش هدمع تابیکرت زا کیئفاک و کیلورف ،کیرامزر یاهدیسا یومیلقا طیاروش هوب هوجوت اوب هایگ سناسا رادقم .دنشابیم هایگ نیا رد هدش نآ سناوسا هدومع تاوبیکرت .توسا هدوش شرازگ 3/2 ات 2/2 نیب و توافتم شخب شمارآ هایگ نیا یشیور رکیپ هر وم داوم .تسا تاتسا لینارژ و لارتیس یاروب و توسا ییاویرتکاب دوض تیساخ یاراد نآ سناسا و هدوب روآ اهتشا و یاوتن ،یروروم هولاقم نویا .دووش یوم هدافتوسا مکش خفن و درد لد یاوادم .تسا هدرک یسررب ار هنیمز نیا رد دیدج تاقیقحت تاتسا لینارژ ،تارتیس ،سناسا ،ییایمیش تابیکرت ،یبشرداب :یدیلک تاملک

یهایگ یلوکلوم و یلولس یسانش تتیز همانلصف

5-41 صس ،3 هرامش ،21 هرود ،1331 لاس

Abstract Dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) is a grassy and annual plant belong to Lamiaceae family. It is reported from south of Siberia and Himalaya hillsides. Essential oils, flavonoids, rosmaric, Ferolic and Coffeic acids are the main chemical components that were reported for it. The amount of its essential oils is depend on climate conditions and has been reported between 0.2 and 0.9. The main component of its essential oil is citral and geranyl acetate. This plant has tranquilizer, appetizer and antibacterial component and is useful for stomach ache and flatulence. This article is reviewing the results of recent studies about this issue. Keyword: Chemical compound, Essential oil, Citral, Dracocephalum moldavica L, Geranyl acetate.

یهایگ یلوکلوم و یلولس یسانش تتیز همانلصف

5-41 صس ،3 هرامش ،12 هرود ،1331 لاس

1396 ،موس هرامش ،مهدزاود هرود ،یهایگ یلوکلوم و یلولس یسانش تسیز همانلصف 66

تایلک و همدقم نیرووووتگرزب زا Lamiaceae) ناوووویئانعن هداوناووووخ ی ناوهج شنکاروپ یاراد هوک تسا یهایگ یاه هداوناخ اوبیرقت بونج و لامش بطق قطانم زا ریغ هب)دشاب یم . توفای ار نآ فولتخم یاههنوگ ناوتیم ایند مامت رد نوپ اوت ود و هدروس 222 هدودوح یاراد هداوناخ نیا هاوتوک یاوه هو تخرد و روطعم یاههتوب زا هنوگ رازه عاوونا و اوه نپرت هدننک دیلوت نایئانعن هداوناخ .دشاب یم رد ار تاوبیکرت نویا اتدومع هک دنتته رگید تابیکرت هاویگ یوشیاز مادونا و اوه هقاوس ،اه گرب یمردیپا ددغ زا یوکی . 3531 ،یداب یدقن و نایلاقب)دننک یم هریخذ Dracocephalum)یبشرداب هدرس هریت نیا یاههدرس

spp.) ناروویا رد نآ هوونوگ نیرتروهووشم و تووسا، .توووسا (Dracocephalum moldavica)یبوووشرداب طوسوت اوپورا رد مهدزناوش نرق رد راب نیلوا یبشرداب و Hegi, 1964 )دویدرگ یفرعم Moldavia)ایوادلوم Melissa ماون هوب سیولم عون کی ناونع هب نآ زا شیپ

turcica دش یم هدیمان(Galambosi et al., 1989 . ناریا رد هایگ نیا ۀ خیرات و تمدق زا یقیقد تاعالطا هوک توسا نیا تسا ملتم ه نآ یلو ،تتین تسد رد دای هیوبجنرداب یعون ناونع هب نآ زا هتشذگ رد نایناریا اوب فداروتم ار هایگ نیا عبانم زا یرایتب رد .دندرک یم نآ هوب هیوبجنرداب قالتا اما ،دناهتتناد هیوبجنرداب هایگ یماون وبوشرداب ای یبشرداب مان هک اریز ،تتین حیحس هاویگ یوسراف ما ون هویوبجنرداب و یرذآ ًالالماوک توسا

Melissa دوشاب یوم ناریا لامش قطانم یموب هک تسا. یاراد هوک توسا سناسا یواح هایگ نیا یشیور رکیپ و یرتکاوب دوض ،سوریو دض ،هدننک ینوفعدض تار ا یوتنآ صاووخ یاراد یبشرداب هایگ .تسا یچراق دض یووتنآ هووک هداد ناووشن تاووعلاطم و تووسا ینادیووتکا یاوه نادیوتکا یوتنآ یبناج تار ا یعیبط یاهنادیتکا

یاروب هوک ییاوهوراد و ییاذغ عیانس رد هک یعونصم ار دوووش یووم هووتفر راووک هووب اووهیراوومیب زا یریگووشیپ هوب نآ زا هدومآ توسدب قرع . 1531 ،ینامیرب)دنرادن رد .دراد یتنوس فروصم شخبمارآ و بلق یوقم ناونع ،درد لد ناومرد یاروب یولحم یوراد یوبرغ ناجیابرذآ یوراد و شوخب مارآ ،عوهت دض ،یشراوگ یاهیرامیب عمج ،یگدروخامرس ،درد نادند ،هیلک درد و روآ قرع هاویگ نویا زا یدوبک تالالتخا و متیتامر ،نوخ ندش ,.Shuge e tal و Racz et al., 1978) دووش یوم هیهت

فولتخم لولم و ناریا یتنس بط رد هایگ نیا . 2009 یناوومرد صاوووخ و هتووشاد هوونیرید فرووصم هقباووس و شزرا لیلد هب .دنا هدرک رکذ نآ یارب ار یریگمشچ ،یوویوراد عیانووس رد یبووشرداب یوویوراد هاوویگ توویمها هولاقم نویا یتوشادهب-یشیارآ و یزاس هباشون ،ییاذغ و توشک صووصخ رد هدوش ماوجنا یاهراک رورم هب .دزادرپیم نآ شرورپ یسانش هایا Dracocephalum moldavica)یملع مان اب یبشرداب هداوناوووخ هوووب قووولعتم هلاوووتکی و یوووفلع یهاووویگ ،یبوشرداب یسراف یاه مان هب هک Lamiaceae)نایئانعن ،نایرفظم)دوشاب یوم فوروعم هزروم ارطاوش و وبشرداب هوونوگ 54 اوویند رد Dracocephalum هدرووس . 2831 ,Hyam and Rankurst)دراد یا هوو تخرد و یووفلع

یوفلع هونوگ 8 یاراد ناریا رولف رد هدرس نیا 1995 .D. thymiflora ، D. kotschyi، D لماش رطعم

tanganicum، D. integrifolium، D. moldavica، D. grandiflorum، D. heterophyllum ، D.

komarovi هونوگ . 4831 ،ناراکمه و ینابرهم)تسا D.forrestii نیچ رد، D. grandiflorum یربیوس رد

یزوکرم یاوپورا زا یگدنکارپ D. ruyschiaanuum و یاه هنوگ .دیوریم شکارم رد D.renatii و یربیس ات

76 ... ییوراد هایگ رب هدش ماجنا تاقیقحت رب یرورم

D. surmandinum Rech و D. polychaetum

Bornm. دنتته ناریا رد ییوراد هلاس دنچ و کیمدنآ. ناتوسا رد دنمرووس یاوه ناتوتهوک یمووب هنوگ نیلوا ناومرک ناتوسا یاوهناتتهوک یموب یرگید و ناهفسا نارویا کیمدونآزین .D. kotschyi Boiss هونوگ .تسا D. subcapitatum دراد یعیووسو شنکارووپ و هدوووب

(Kuntze)Lipsky قطاونم و یلوتاونآ ،ناتتنمکرت رد ,Rechinger )دویور یوم ناریا قرش لامش زا یدودحم

رد اوهنآ شنکارپ قطانم و هدرس نیا یاههنوگ . 1982 دیئولپید یهایگ یبشرداب .تسا هدش هدروآ 1 لودج 21 روووووبارب نآ یاوووووه موزوووووومورک دادوووووعت و . Yan, 2000 و Zhang, 1994) (2n=2x=10)تووسا نیب و توافتم نآ عافترا ،میقتتم هقاس یاراد هایگ نیا نتووشاد توولع هووب هووک تووسا رووتمیتناووس 221 اووت 28 یوشیور هرود روخاوا و دنتته گنر شفنب نینایسوتنآ .دووش یم یبوچ شیب و مک هقاس یناتحت تمتق ،هایگ .توسا رادرووخرب یوناوارف تاباعوشنا زا یلوسا هقاس اوت 3/2 ضرع هب و 8/2 ات 5/1 لوط هب ،لباقتم اهگرب و توسا هرویت زبوس گرب گنر .دشاب یم رتمیتناس 1/1 .دراد دووجو لکش یاهنادند ییاهیگدیرب نآ هیشاح رد یا هولوگنز و روتم یتناوس 3/2 ات 5/2 لوط هب اهگربساک یوفیرظ رایوتب یاوهکرک زا اهگربوساک .دنتوته لکش 22 نآ لوط و میقتتم یبشرداب هشیر .دناهدش هدیشوپ رادرووخرب یوناوارف تاباعوشنا زا هوک توسا رتمیتناس یاوه هقاوس و اوه گروب)نآ یوشیور رکیپ و لگ .تسا هوب و شفنب ای یبآ یاه لگ گنر .دنتته رطعم ناوج یناوقوف تموتق رد هوک تسا یتروس ای دیفس تردن .دونریگ یم رارق ییاه هخرچ یور ،هدنهد لگ یاه هقاس نآ یاووه لووگ .دراد دوووجو لووگ 1 هووخرچ رووه رد یناوشفا هدروگ تاروشح طوسوت و تسا تیدورفامره- یوم روتمیلیم 8/2 اوت 4/2 لوط هب هقدنف هویم .دوش یم

رازه نزو و هایس هب لیام هریت یاهوهق نآ گنر و دشاب رادوقم . 4831 ،یگیبدیما)توسا مروگ 1/2 ات 5/1 هناد توافتم شیور لحم یمیلقا طیارش هب هجوت اب سناسا Kakasy et al., 2006)تسا دسرد 3/2 ات 2/2 نیب و

ظوفح لاس 4 یلا 3 ار دوخ هیمان هوق یبشرداب روذب . لوویاوا اووت راووهب رووخاوا هاوویگ یهدوولگ .دووننک یووم زور 21 اوت 25 نآ هرود و عوروش ریت-دادرخ)ناتتبات یور روب یردوت هب اهرذب)اههویم .دماجنا یم لوط هب فاروطا هب داب شزو اب هدیسر روذب نیا .دنسر یم هتوب . 4831 ،یگیبدیما)دنوش یم هدنکارپ ییایمیش تابیکرت ، TLC طوسوت یبشرداب هایگ یعیبط تابیکرت زیلانآ زا

GC-MS، HPLC و NMR 23 هدوش ییاسانش فیط و سناووسا . Venskutionis et al., 1995)تووسا

هدوش توفای یوعیبط تابیکرت نیرتلومعم اهدییونوالف و ینابرهم)دنوشاب یوم هدروس نیا فلتخم یاههنوگ رد درز گنر هب یعیام یبشرداب سناسا . 4831 ،ناراکمه یوم لوساح نآ ییاوه مادنا و لگ زا هک تسا نشور رایوتب یاهزم و ذفان رایتب و عوبطم یوب یاراد و دوش یبوشرداب سنا وسا هوحیار . 4831 ،یگیبدیما)تسا دنت سناسا نازیم . Kakasy et al., 2006)تسا ومیل هیبش 45/2 )ناتوسراجم ، دوسرد 2/2-21/2)ینامور رد هایگ رد و دوووووسرد2/2-23/21)دووووونالنف ، دوووووسرد Racz )توسا هدوش شرازوگ 3/2 اوت 48/2)یوادلوم

etal., 1978 و Bodrug, 1973 و Galambosi etal.,

سناوسا دسرد 23 راد نژیتکا یاهنپرتونوم . 2002-Abd El-Baky and El)دوونهد یووم لیکووشت ار نآ

Baroty, 2008 . سناووسا هدن زاووس هدوومع تاووبیکرت 51 اوت 21 )تاتوسا لینارژ و دسرد 54 ات 24)لارتیس یوولک روووطب . 4831 ،یگیبدیما)دووشاب یووم دووسرد تاتووسا لووینارژ 1 لکووش)سناسا یلووسا تاووبیکرت


C12H20O2 (33/42لاوووووینارژ ، دوووووسرد C10H18O ، دووسردC10H18O (13/41 لوووینارژ ، دووسرد51/32) تاتوووسا لووویرن ، دوووسردC10H18O (11لورووون

C12H20O2(5لاروون ، دووسردC10H16O (3/3و دووسرد Venskutionis) توسا دسردC10H12O (83/1لولانیل

et al., 1995 . سناوسا هدونهد لیکشت ازجا و رادقم، -El )توسا هایگ هاگتساخ لیلد هب عونت نیرتشیب یاراد

Gengaihi and Wahba, 1995 . هداد ناوشن تاعلاطم هرود لووط رد زین سناسا تابیکرت ،رادقم رب هوالع هک و لووینارژ .دنووش یوم روییغت شوختوسد هاویگ شویور لوینارژ و دوبای یوم شیازوفا یهدلگ لوط رد لوینارژ لووط رد لارون و دونک یوم لمع ود نیا سکع تاتسا یم شیازفا یهدلگ هلحرم یاهتنا رد و شهاک یهدلگ هایگ نیا هک هداد ناشن اهیسررب . Holm, 1988) دبای دویئونوالف یلواح یلو هدوب نینوپاس و دیئولاکلآ دقاف نویا هراوصع . 8131 ،روپ ناوجخن)دشاب یم ننات و

کیمانیوس یتکوردیه لثم یبطق یاهبیکرت یاراد هایگ ،5کیئفاک و 4کیلورف یاهدیسا اب 3اهدیئونوالف و 2دیسا-وا -5-نیلوووئتول ،5نیلوووئتول ،1کوویرامزر دیووسا ,.Dastmalchi etal) توسا 3 نیونج یپآ و8 دیزوکولگ

یبوسانم لالوح لوناتم هک دهد یم ناشن یاتن . 2007 رد نوتوسا هوب تبوتن نادیتکا یتنآ داوم جارختسا رد رد راب نیلوا یارب دیسا کینرامزر .تسا یبشرداب هایگ هوب طووبرم شوخب نیرتهدمع هک دش فشک یبشرداب رووضح .توسا هایگ نیا هراصع نادیتکا یتنآ تیلاعف ینادیوتکا یوتنآ تویل اعف یور روب دوناوت یم نینجیپا ندوش صخوشم یاروب نیاربانب .دراذگب ری ات یبشرداب

2 hydroxycinnamic acid 3 Flavonoids 4 Ferulic acid 5 Caffeic acid 6 Rosmarinic acid 7 Luteolin 8 ο-glucoside 9 Apigenin

زاووین یرتووشیب تاووقیقحت رووگید تاووبیکرت راتخاووس نویا یوشیوررکیپ Povilaityte et al., 2001 )توسا زا وروکیم روسانع دوسرد 32/1 یاراد نیون مه هایگ Sultan)دشاب یم میتنارتسا و زنگنم ،سم ،نهآ لیبق

et al., 2008 . عوبنم کوی ناوونع هوب هاویگ نویا رذوب هتخانوش بروچ دیوسا رگید و دیسا کیلونیل یداصتقا دووشاب یوم روطعم و دونت موعط یاراد و توسا هدوش(Suryadevara et al., 2008 . نآ دیسا کیلونیل رادقم اوت هناد دشر یط رد دیسا کیلونیل .تسا دسرد 4/35 رذوب نوغور نیون مه و دوسر یوم دسرد 14 هب غولب هوب کویئلونیل دیوسا یاراد کویلونیل دیوسا روب هوالع دیسا ، دسرد 1/3)کیئلوا دیسا و دسرد 3/22)نازیم دوسرد 5/1)کیتیملاپ دیسا و دسرد 4/2)کیرائتسا . Domokos et al., 1994)تسا

(6331 ،ینامیرب) ناریا رد اهنآ شنکارپ و اه هنوا یماسا -1 هرامش لودجTable1- Names Of Species And Their Disterbution In Iran

(Barimani, 1376) شنکارپ هنوگ مان فیدر1 D. Moldavia ساملوس ،هغارم ،هیمورا ،زیربت ،ندعم بآ ،ناردنزام،

دزی2 D. aucheri دونوامد ،ناروهت ،ناردونزام رد ایکیلیا ،نامیلس تخت،

لاچوت3 D. multicaule ناجنز ،ناگرزاب ،یوخ ،زیربت 4 D. kitschyi نیزید ،نارهت ،هشیب هایس ،ناگرگ ،هلوگنز لپ ،ناودنک،

لاچوت ،سولاچ ،رون ،زاره ،بآود5 D.

subcapitatum درونجب ،ناسارخ ،غاد تپک ،ناغماد

1 D. surmandinum

ییاهقشق رد مریمس

5 D. polychaetum

راپوچ هوک و راز هلال هوک ،نامرک

8 D. thymiflorum

دیفس لپ ،هشیب هایس ،سولاچ ، نالیگ)شاماد ،ناگرگ


(Dewick, 1998)یبشرداب سناسا مهم یازجا زا یضعب ینامتااس و ییایمیش لومرف 1 لکشFigure1- Chemical And Structural Formula Of Some Of The Important Components Of Essentioal Oil Of Deracocephalum

Moldavica (Dewick, 1998)

اویلامیه یاوه بیشارس و یربیس بونج یبشرداب اشنم هدوب یزکرم یایسآ یموب هایگ نیا .تسا هدش شرازگ ,.Dastmalchi et al)تسا هدش یلها اپورا قرش رد و

ایوسآ و اپورا لدتعم قطانم رد یعیبط روط هب و 2007 هاویگ نویا . Suryadevara et al., 2008)دنک یم دشر و نیووچ ،ناتووتلوغم ،ناتووتقازق رد وردوووخ روووط هووب ،لیوتیس هزویزج ،یوادولم ، 4831 ،یگیبدیما)هیسور ،یرگرز)دویور یوم نارویا دوننام ایوسآ یوبرغ بوونج یاهرووشک رد عیوسو حوطوس رد هاویگ نویا . 2531 توشک ناتسراجم و ناتسراغلب ،ینامور ،قباس یوروش رد یبشرداب . Galambosi and Holm, 1989)دوش یم

رد)ناردونزام ،دزوی ،هویمورا ،زیربت ،ناریا یبرغ لامش زوین زروبلا یاوهوک هتوشر ردو بووطرم یاوه لگنج ةدوننک دیلوت ةدمع یاهروشک هزورما .دوش یم هدهاشم ،یوالووتگوی ،ناتووسراغلب ،یناوومور ،هیووسور نآ

. 4831 ،یدابآروصن)دنشاب یوم دونله و یکاولوتکچ شویور هوب رداوق یومیلقا عوون ره رد ابیرقت یبشرداب ادوویپ شیازووفا نآ درووکلمع لووماک رووون رد اووما .تووسا بآ موک قطانم رد و هدوب طسوتم نآ یبآ زاین .دنک یم و دروکلمع شیازوفا یارب یلو ؛تسا دشر هب رداق مه یفاوک بآ زا هوک یقطاونم رد دویاب هر وم داوم شیازفا یاوه pH رد هاویگ نویا .دنوش تشک دنشاب رادروخرب


اوب یاوهکاخ .تسا دشر هب رداق یثنخ و یزاب ،یدیسا بوسانم رایوتب هاویگ نویا توشک یارب ،طسوتم تفاب لوماوع یولک رووط هوب . 4831 ،یگیبدیما) دنوشاب یوم داووم تیفیک و دیلوت رد یدایز تارییغت ببس یطیحم ،اهدوویزوکیلگ ،اهدوویئولاکلآ لووثم ناووهایگ هر وووم اوووه سناوووسا)رارف یاوووه نوووغور و اهدیئورتوووسا نویا اشنم هکنیا هب هجوت اب . 1531 ،ینامیرب)دندرگ یم ییاووه و بآ طیاروش هوب هاویگ نیا ،هدوب یربیس هایگ ,.Galambosi etal )دوهد یوم ناوشن تومواقم ،دروس

هک داد ناشن Racz et al., 1977 یسررب یاتن . 2002 زا رتالاوب روتم 213 عاوفترا رد یبوشرداب سناسا نازیم ،رووتم 228 عاووفترا رد و دووسرد 113/2 اوویرد حطووس نین مه و Racz etal., 1977)دشاب یم دسرد 521/2

Domokos et al., 1994 عاوفترا رد هوک دوندرک ناویب .دسر یم زین دسرد 25 ات یرتم 228 :لماش لوصحم نیا تعارز تووشک :( و شور ،ناررمز ،ریثکت) ررشاک -فررلا یلسا نیمز رد یفیدر تروس هب ،رذب طسوت یبشرداب- یتناوس هجرد 21 رد روذب ینز هناوج .دریگ یم ماجنا زبوس اوهنآ همه زور 51 ات 21 یط و دهد یم خر دارگ کوتلغ دویاب اهرذوب رتعیروس شیور تهج .دندرگ یم یاه یسررب ربانب و 4831 ،یگیبدیما)دوش هدز یکبس دووک نیمز یزاس هدامآ نامز رد تسا رتهب هدش ماجنا راوتکه رد مرگولیک 223 نازیم هب میتلک تافتف رپوس کاوخ هوب راوتکه رد مرگولیک 221 میساتپ تافلوس و اوی و El-Gengaihi and Wahba, 1995)دوش هفاضا هوب راتکه رد مرگولیک 25-58-25 نازیم هب NPK دوک هتوتب . Galambosi et al., 1989 )ددروگ هفاضا کاخ قومع تشک لحم ییاوه و بآ طیارش و کاخ عون هب روتم یتناوس 3 اوت 2 نیوب و هدووب تواوفتم رذب تشاک عناوم هوک ،توسا یناهایگ اب نآ تشک بوانت ،دشاب یم

کاووخ ندووش زیخلووساح و زرووه یاووهفلع شرتووتگ هوک اوسآ هوناورپ هرویت ناهایگ و تالغ ریظن ،دنوش یم یبووشرداب اووب تووشک بواوونت یارووب یبووسانم ناووهایگ1 ،یگیبدیما)دنتته رخاوا رد ار رذب تشک رتتب . 483 رب تشاک نامز ری أت اب هطبار رد .دننکیم هدامآ ناتتمز ار ییاه شیامزآ فلتخم ناققحم یبشرداب ییوراد هایگ ماوجنا یبشرداب هایگ تشاک نامز نیرتهب صوصخ رد شیاومزآ لوحم یومیلقا طیاروش هب هجوت اب هک دناهداد هوک یرووط هوب ،توسا هدیدرگ لساح یتوافتم یاتن روخاوا ار توشاک ناومز نیروتهب شناراوکمه و زالاه

March لوووویاوا اووووی April(نیدرورووووف طووووساوا اکوسروچوس و Halasz-zelnik et al., 1988)هتتناد هاوم توشهبیدرا)یم هام ار نامز نیرتهب شناراکمه و ناوومز . Suchorska et al.,1994 )دونا هدرووک یوفرعم نیدرورف طساوا ناریا رد یبشرداب تشک یارب بسانم هدوش ماوجنا تاقیقحت قبط و 4831 ،یگیبدیما)تسا نویا توشاک یارب نامز نیرتهب ار نیدرورف 51 خیرات یوقیقحت رد . Borna et al., 2008 )دوندرک ناویب هایگ رذب میقتتم تشک طیارش رد یبشرداب یهدلگ و دشر رد یراکاوشن و تشهبیدرا)May هام 32 خیرات ود رد درووم ناتوتهل رووشک رد دادرخ)Juan 51 ای یم 23 نازوویم و هاوویگ دووشر نیرتووشیب .تووفرگ رارووق هووتیاقم و یهدرذب و هدوب رذب میقتتم تشک زا لساح سناسا هاوم رد و اوشن ترووس هوب توشک رد نآ ینزهناوج

May (توسا هدووب رتشیب تشهبیدرا( Suchorska et

al., 1994 . رد میقتوتم تشک زا تشک هجیتن نیرتهب یاوه فیدر رد نیدرورف -دنفسا)March- April هام هدووش لووساح ناتووسراجم رد رووتمیتناووس 25 اووت 21 هکنیا هب هجوت اب . Halasz-zelnik et al., 1988)تسا زا رتوشیب هدش یراک اشن ناهایگ رد گرب هب لگ تبتن هوب هوجوت اوب و تسا میقتتم تشک زا لساح ناهایگ


یلوسا بیکرت کی ناونع هب تاتسا لینارژ نازیم هکنیا لینارژ رادقم نیاربانب ،دشاب یم اهگرب زا رتشیب اهلگ رد لوینارژ رادوقم و رتوشیب هدوش اشن ناهایگ رد تاتسا رووتمک هدووش یراووک رذووب ناووهایگ هووب تبووتن

و یماووما هدزاود . Galambosi et al., 1988 )توسا یروترب موغر هوب هوک دوندرک ناویب 5831)شناراکمه دحاو رد سناسا تیفیک و تیمک ،یکیژولویب درکلمع ه نانچ هناتتبات تشک هب تبتن هراهب تشک رد حطس و دوندرگ هبوساحم ناومز دوحاو ساسا رب تافس نیا توشک ،دووش هوتفرگ روظن رد زوین اه تیدودحم رگید یوسررب رد . توسا هراهب تشک اب هتیاقم لباق هناتتبات هایگ عافترا ،دش ماجنا تشاک لساوف یور رب هک ییاه لساوف رد سناسا هدزاب و گرب کشخ نزو ،یبشرداب El-Gengaihi andدرووک ادوویپ شیازووفا داوویز تووشک

Wahba, 1995) 24 )ناووهایگ نیووب تووشک هلووساف - یوم تبثم ری ات دشر یاهروتکاف رثکا یور رتم یتناس Hussein et al., 2006) دراذگ

دشر عیرتت و کاخ هیوهت لیهتت تهج : شاد -ب زا ،اوهفیدر نیوب کاخ ندرک نادرگرب هلحرم ود ات کی نیوب لوساوف هوک نآ زا لوبق اوت و هایگ شیور عورش و موک هیاوس ،یرایبآ .دریگیم ماجنا ،دوش هتتب اهفیدر و تویفیک و دروکلمع ،دشر رد یبولطم ری ات لماک رون اتبوتن یبوشرداب .دراد یبشرداب هایگ هر وم داوم تیمک . 4831 ،یگیبدیما)توسا مواوقم اوهیرامیب و تاوفآ هب 8831 )شناراووکمه و ناوویربهر یاووهیووسررب قووبط هاویگ یاروب ار یوماد دووک راوتکه رد نوت 24 فرصم ًالالوومعم یفروصم تزا رادقم .دناهدرک هیسوت وبشرداب هوب راوهب لویاوا هک تسا راتکه رد مرگولیک 28 ات 21 دویما) درویگ یوم راروق هایگ نیا رایتخا رد کرس ناونع نزو شیازوف ا ثوعاب تزا دووک دربراک . 4831 ،یگیب دووش یم سناسا هدزاب نین مه و یشیور رکیپ کشخ

روبارب ود نازویم هوب اوه لوگ سناوسا شیازوفا ببس و El-Gengaihi and Wahba, 1995 )ددروگ یم اه گرب و لوینارژ ،لارن)سناوسا یلوسا زج هس شیازفا اب هک . 4831 ،یگیبدیما)توووسا هارووومه تاتوووسا لووینارژ مرگوولیک 221 فرصم ،داد ناشن هدش ماجنا تاقیقحت هلوساف روتم یتناوس 24 هارومه هب تزا دوک راتکه رد دادوعت ،هاویگ عاوفترا رب ار ری أت نیرتشیب تشاک فیدر نین مه .تشاد هتوب کشخ و رت نزو و یعرف هخاش 52)لاینارژ ، دسرد 24)تاتسا لینارژ دسرد نیرتشیب .دوش لساح رامیت نیا رد دسرد 52)لارن و دسرد رد نووت 4/21 )هاوویگ کووشخ نزو درووکلمع نیرتالاووب درووکلمع و دووسرد 14/2)سناووسا دووسرد ، راووتکه فویدر هلوساف رد راوتکه رد مرگوولیک 3/44)سناسا رد مرگولیک 221 دربراک اب هارمه رتم یتناس 24 تشک ،ناراوکمه و یروروس)دمآ تسدب نژورتین دوک راتکه ناوشن 2122 )ناراوکمه و زویزع یاه یسررب . 2331 و خاوش شیازفا ببس نژورتین و درگوگ رامیت ،هک داد حطوووس روووییغت و سناوووسا هدزاوووب و ناوووهایگ گرووب نیرتالاب .دوش یم یبشرداب هایگ رد هیونا یاه تیلوباتم 251 حطوس هوب طووبرم هدومآ توسد هب سناسا هدزاب مووینومآ مرگوولیک 222 اب بیکرت رد روفلوس مرگولیک . Aziz et al., 2010 )توسا هدووب راوتکه رد تافلوس دیوتکا یطوسوتم ریداوقم هوب شیور لوط رد هایگ نیا . 4831 ،یگیبدویما) دراد زاوین زین ساتپ دیتکا و رفتف و یوشیوررکیپ نازویم نیرتشیب ،ینادلگ تاشیامزآ رد یاروب سرتوسد لوباق بآ %28 نیماوت اب سناسا هدزاب نادولگ رد مروگ 1/1 نازویم هوب رفوتف دوک اب هک هایگ شنوت ماووت ری اوت یوسررب رد .دمآ تسدب ؛دوب هارمه سناوسا نازویم و یشیوررکیپ رب رفتف دوک و یکشخ اوب یهجووت لوباق رووط هب ود ره نازیم ،یبشرداب هایگ شهاوک یکشخ شنت اب و شیازفا رفتف نازیم شیازفا


شیازوفا ،توبوطر شیازفا اب سناسا دسرد و درک ادیپ یتتیز یاهدوک . Said-Al and Abdou, 2009)تفای اوههار نیرت بولطم و نیرت یعیبط زا یکی ناونع هب زین کاخ یتایح متتیس نتشاد هگن لاعف و هدنز روظنم هب دربراووک اووب هووک 4831 ،نیتووسار حلاووس)دنتته حرووطم درکلمع)سناوسا و هوناد دروکلمع رثکادح نیتکورتین و هداز میحر) دویآ یم تسدب یبشرداب هایگ زا یداصتقا هوب هدش ماجنا تاقیقحت هب هجوت اب . 2331 ،ناراکمه یتووتیز یاووهدوک زا هدافتووسا هووک دووسر یووم رووظن یوم یوعارز تویفرظ توبوطر دوسرد 28 نیتکورتین تارو ا روب هوبلغ یارب تبوطر دوبمک طیارش رد دناوت و هراکنابش ینیگرگ)ددرگ عقاو دیفم یکشخ شنت یفنم ری اوت یور هدوش ماجنا یاهیسررب . 4331 ،ناراکمه ،یبوشرداب هاویگ سناوسا نازیم و دشر رب یلآ یاهدوک نیرتشیب و هایگ یشیور رکیپ رد سناسا رادقم نیرتشیب دوسرد 23 راومیت رد سناوسا رد تاتوسا لینارژ نازیم رد .توسا هدوش لوساح توسوپمک یمرو نادلگ مجح دوسرد 51 راومیت رد لوینارژ رادقم نیرتشیب هک یلاح دربراوک مدوع اوب هارمه تسوپمک یمرو نادلگ مجح 51 راومیت رد لاوینارژ رادوقم نیرتوشیب و تافوتفویب مدوع اوب هارومه توسوپمک یمرو نادلگ مجح دسرد ،ناراوکمه و یرخافم)دوش لوساح ،رتکاوبوتزا دربراک 1222 )شناراووکمه و نیووتح یاووهیووسررب . 2331 رد نوت 33/1 نازویم هب تسوپمک زا هدافتسا ،داد ناشن ناهایگ نیب رتمیتناس 24 تشک هلساف هوالع هب راتکه یاوتن نین مه .تسا هدوب بسانم یبشرداب هایگ یارب فروووصم ،داد ناوووشن 4331)ناراوووکمه و یدیهوووش 251 و نت 23 رادقم هب بیترت هب نژورتین و تسوپمک لاووبند هووب ار درووکلمع نیرتووشیب راووتکه رد مرگووولیک تالوک وناون دربراوک درووم رد یشهوژپ یاتن .تشاد هاویگ ییایمیوش و یکیژوولویزیف یاوه یگژیو رب نهآ

ونان بسانم ریداقم یشاپ لولحم اب ،داد ناشن وبشرداب دووبهب روب هوالوع روتیل رد مروگ 5/1 )نوهآ تالوک هوب ناوت یم وبشرداب هایگ رد یفیک و یمک تایسوصخ و هداز فوسوی)درک تکرحرادویاپ یزرواوشک تموس- فولع لروتنک یارب داوم نیرتبسانم . 5331 ،ناراکمه ،نلاوفآ ،فروتیلوا یاوه شوک فلع ،یبشرداب زره یاه دشر زا دسرد 8/11 ات 33 هک .دشابیم لآود و نارولام ,.Halasz-zelnik et al )دونک یوم یریگولج زرهفلع

4 ات 3 رادقم هب فرتیلوا شکفلع زا هدافتسا . 1988 بووسانم دووناوتیم تووشک زا لووبق راووتکه رد رووتیل هووووک یووووشیامزآ رد . 4831 ،یگیبدیما)دووووشاب

,Galambosi and Szebeni-Galambosi طووسوت شیازوفا ثوعاب هایس چلام دربراک ،تفرگ ماجنا 1992

ناوهایگ دیلوت و درکلمع شیازفا ببس هجیتن رد و امد یبسانم شور ،شور نیا .ددرگیم شکفلع زا یراع قطاونم رد شوک فولع زا یراوع ناوهایگ دیلوت یارب لوساوف 1531 )یناومیرب .تسا هدش هتخانش ریسدرس زور 4 هعرزم طیارش رد ار یبشرداب تشک یارب یرایبآ رد .توفرگ روظن رد راوبکی زور 2 هناخلگ طیارش رد و میالم شنت هک دیدرگ صخشم هدش ماجنا یاهیسررب تووشادرب ،فدووه هووک درووک هدافتووسا ناوووتیووم یناوومز یلک روط هب .دشاب یهدلگ هلحرم رد هایگ یشیوررکیپ یوشیور رکیپ درکلمع ،یبآ مک شنت تدش شیازفا اب سرتوسا هوک ینامز و دنکیم ادیپ شهاک یبشرداب هایگ ادویپ شیازوفا تویلورتکلا تشن ،تسا دیدشت لاح رد هوجیتن ناووت یوم . 8831 ،ناراکمه و نایربهر)دنک یم ی هاویگ بآ دووبمک هب تبتن یبشرداب هایگ هک تفرگ . 1831 ،ناراوکمه و یناوخ یفوس) توسا مواوقم همین و ٪25 یتبووطر طیاروش رد ،درک نایب 5831)ینتح 53 )سناوسا دوسرد نیرتوشیب یاهعرزم تیفرظ 221٪ دروکلمع و کوشخ ةداوم مروگ 221 رد روتیل یولیم


هدووش لووساح نادوولگ رد رووتیل یوولیم 511/2)سناووسا نازویم روب کاوخ توبوطر نازویم ری ات دروم رد .تسا یعقوم یبشرداب هایگ رد لیفورلک نیرتشیب زین لیفورلک یوعارز تویفرظ 221 توبوطر ناهایگ هک دش لساح روب . 5831 ،ناراوکمه و یناوخ یفس)دندومن تفایرد فروصم ، 5831 )شناراوکمه و هداز یولق یاتن ساسا اوب هارومه ماوت کاخ مرگولیک 21 رد تیفوئز مرگ 52 کوشخ هدام نیرتالاب ،کاخ تبوطر هیلخت دسرد 25 ار دوسرد 2)سناسا هدزاب و هایگ رد مرگ515/2)هایگ یوشاپ لوولحم اب یشیامزآ یاتن هیاپرب .دیامنیم دیلوت دوح رد توبوطر نیماوت و لوناوتم یمجح دسرد 23 بووسانم وبووشرداب دوویلوت یارووب یووعارز توویفرظ یروگید یسررب رد . 1331 ،ناراکمه و یدورمر)دوب وبوشرداب سناوسا دروکلمع رب کیلیتیلاس دیسا دربراک و سناسا دسرد نیرتشیب داد ناشن یکشخ طیارش رد 1 نازویم دربراوک هوب طووبرم سناسا تشادرب صخاش رویخبت روتم یلیم 221 رد کیلیتیلاس دیسا رالوم یلیم درووم رد . 5331 ،ناراوکمه و نازیا)دوندوب کتشت زا یاوه یوسررب یاتن ،یبشرداب هایگ رب یروش شنت ری ات هووک هداد ناووشن 3831 )ناراووکمه و یماووما هدزاود هاویگ ندوش زبس هلحرم یروش هب هلحرم نیرتساتح سناسا درکلمع و یژولویب درکلمع رب یروش و تسا .دراد یرادینعم ری ات حطس دحاو رد نیرتوشیب زا یهدلگ هلحرم رد یبشرداب : شادرب -ج یاروب بوسانم نامز .تسا رادروخرب هر وم هدام رادقم جارختوسا فدوه هوک یترووس رد ،لووصحم تشادرب گونر هوک یناومز یهدولگ هلحرم رخاوا ،دشاب سناسا ،یگیبدیما)دوشاب یوم ،دنشاب هدش زبس اههویم موس کی رد ،دوشاب کشخ یشیور رکیپ فده رگا یلو . 4831-Halasz )دووش یوم توشادرب لوگ مامت هلحرم یاهتنا

zelnik et al., 1988 . اووب ،تووشادرب نیوولوا زا سووپ

3 اوی و 2 ناووت یم ،کاخ تزا نیمات و یرایبآ شیازفا توسد طوسوت لوصحم .دومن تشادرب ار لوصحم راب .دوووش یووم تووشادرب ،ینیووشام اووی و ساد هلیووسو هووب- یتناوس 53 اوت 23 هلوساف زا الومعم ناهایگ تشادرب . 4831 ،یگیبدیما)دووشیم ماجنا نیمز حطس زا یرتم یارب سناسا دسرد نیرتشیب هک تسا هداد ناشن یاتن لوماک یهدلگ هلحرم رد هدش حالسا و یموب پیتوکا لوینارژ و لووینارژ و لاینارژ بیکرت رادقم نیرتشیب و و یهدولگ %21 هولحرم رد یموب پیتوکا یارب تاتسا درز هلحرم رد بیکرت هس نیا و سناسا رادقم نیرتمک ,.Racz et al )توسا هدوش لوساح اوه هوتوب لک ندش

هولحرم رد %52/2 زا یبوشرداب سناوسا رادقم . 1978 لوگ ماومت هولحرم رد %25/2 هب ،لگ یاههناوج روهظ یروآ عومج . Halasz-zelnik et al., 1988) دوسر یوم یاوهگرب نیون مه و هدوش یبووچ و میخض یاه هقاس یبوشرداب هر ووم داووم تویفیک شهاوک ببس ،کشخ اوت 3 نیب یبشرداب هزات یشیور رکیپ درکلمع .دوش یم 4 کوشخ هب هزات مادنا تبتن هک تسا راتکه رد نت 4 توشادرب توهج . 4831 ،یگیبدیما)دشاب یم 1 هب 5 ات روذوب مووس کوی هوک یماگنه ناتتبات طساوا رد ،رذب یاروب یبوسانم ناومز ،دنوسر یوم هقاس یناتحت یاهلگ- هوناد هوک ینامز 4831 ،یگیبدیما)تسا اهنآ تشادرب هولحرم رد هدونهد لوگ هقاوس یناویم یاوهشخب یاه اوهنآ توشادرب ناومز نیرتهب ،دنتته یتکاو یگدیسر تووشادرب رد ریخاووت . Kakasy et al., 2006)تووسا شزویر و اه هناد دح زا شیب ندش کشخ ببس اه هناد ار لووصحم توشادرب کچوک حوطس رد .دوش یم اهنآ بووک نمروخ اب ار اه هناد و داد ماجنا ساد اب ناوتیم نیوب رذوب درکلمع .درک زیمت و یراجوب ،ادج یلومعم رد و 4831 ،یگیبدیما) توسا راوتکه رد نت 1 ات 5/2 رذب نت 2 ات 5/1 هب ینغ و بوخ کاخ دوجو تروس


. Domokos et al., 1994 )دوسر یوم زوین راوتکه رد لاوس 3 اوت 2 زا دوعب یبشرداب روذب ینز هناوج دسرد و مجنپ زور زا دعب هجرد 51 ات 21 یامد رد یرادهگن هدووب 8/53 و 8/83 بویترت هوب توشاک زا دوعب متشه . Mraz and Spitzova, 1988)تسا هدوش توشادرب یاه مادونا : رشادرب زا سپ تایلمع یاوهنک کوشخ زا هدافتوسا اوب اوی هیاس رد ار یبشرداب .دوننک یم کشخ راشف تحت یاوه نایرج اب یکیرتکلا ندروک کوشخ یارب دارگیتناس هجرد 25 ات 24 یامد گونر هوک دووش ماجنا یطیارش رد و تسا بسانم نآ 4831 ،یگیبدیما)دنک ظفح ار دوخ زبس

و هدونهدورین ناوونع هب یبشرداب قرع :هدافتسا دراوم دوض مضه لمع هدننک لیهتت ،هدعم یوقم ، نشت دض هدوننک فروطرب ،هوفرط کوی یاهدردرس دض ،ه یپلد ،ینامیرب)دوشاب یوم یتنس فراصم یاراد و بلق شپط نآ هراوصع زا Mustyatse, 1980 رظن قبطرب . 1531 ندب یمومع فعض ،یگدروخامرس و دردرس عفر یارب یاوه موساپسا و یبصع یاهدرد رد نکتم ناونع هب و نادوند رد و ناوهد یووشتتش یارب و یویلک و یدعم ناونع هب نآ زا ناوت یم نین مه .دوشیم هدافتسا اهدرد یبوشرداب ..تتج هرهب یمتیتامور یاهدرد رد دامض و هدوب یشخبمارآ ر ا یاراد هایگ نیا ،دراد مرگ یتعیبط یوشخبافش رو ا .دووش یوم فروصم یاوچ ترووس هب لووینارژ و لولنورتیوس تاوبیکرت هوب طوبرم یبشرداب ,.Domokos etal )دوشاب یوم نآ سناوسا رد دووجوم

هب یبشرداب سناساCsedo, 1980 شرازگ قبط . 1994 ینوف دض ر ا یاراد لارن+لاینارژ) لارتیس دوجو لیلد .دوشاب یم یچرا دض و سوریودض ،یرتکابدض ،هدننک 4 و یرتکاوب 1 هویلع روب سناسا یبورکیمدض لیتناتپ-Abd El-Baky and El )توسا هدوش شرازوگ راوق

Baroty, 2008 . هوب ساوت ح یاوهمتیناگراورکیم زا

Bacillus subtilis, Staphylococcus یبشرداب سناسا

aureus, S. epidermidis درب مان ناوت یم(Sonboli

et al., 2008 . دراد زین یروموتدض تیساخ هایگ نیا (Hussein et al., 2006 . و نادیوتکا یوتنآ یاهبیکرت دننام ییاه بیسآ زا یریگشیپ رد یمهم شقن دیئونوالف . 1831 ،ناراوکمه و یوفجن دنراد بلق زیاس تکرافنا زا وبووشرداب هاوویگ هراووصع داد ناووشن یووشهوژپ یاووتن یاهریوتم راوهم قویرط زا دویئولیمآ اوتب دویتپپ تیمس نامرد رد دیاش و دنک یم یریگولج ویتادیتکا سرتسا . 4331 ،ناراووکمه و ینارمع)دووشاب دوویفم روومیازلآ یبشرداب هایگ ینادیتکا یتنآ صاوخ یور رب اهیسررب نوهآ نووی ایحا ثعاب هایگ نیا یبآ هراصع ،داد ناشن

III)نوهآ نووی ندش تالک و (II) نیون مه .دووش یوم یکیژوولویب و یزتنس یاهلاکیدار هیزجت تردق یاراد زا و دنووشاب یووم دیووتکا رپوووس یاووه نوووی دووننام

هوب ندش هیزجت لباقم رد اهتاردیهوبرک و اه دیپیلوفتف تویامح طوساو دح لیتکوردیه یاه لاکیدار هلیسو . Dastmalchi et al., 2005)دنک یم

عبانم :دهشم .یئوراد ناهایگ یروآرف و دیلوت .4831 .ر ،یگیبدیما .1

.هحفس 834 ، یوضر سدق ناتسآ تاراشتنا همانلوصف ود .5331 .ی ،یریوصن و .ف ،یراکش .ط ،نازیا .2

.3 هرامش .23 دلج .ناریا رطعم و ییوراد ناهایگ تاقیقحت55 4-345.

روب تشاک فلتخم یاهنامز ر ا .4831 .ف ،یدابآرصن انرب .3 هاویگ سناوسا هدونهد لیکشت ازجا و رادقم ،درکلمع ،دشر- ناویاپ .(.Dracocephalum moldavica L)وبشرداب .نارهت سردم تیبرت هاگشناد ،ینابغاب دشرا یسانشراک همان

ی اوهنامز ر ا 1831 .ف ،نکدیفس و .ر ،یگیبدیما .ف ،انرب .4 رادوقم و یوشیور روکیپ دروکلمع ،دشر رب تشاک فلتخم . Dracocephalum moldavica)ییوراد هایگ سناسا روطعم و ییوراد ناهایگ تاقیقحت یشهوژپ-یملع ۀمانلصف .13-53 ۀحفس ،3 ةرامش ،32 دلج ،ناریا


لوحارم رد هوتزا یاوهدوک ری أت هعلاطم .1531. م ،ینامیرب .5 .نآ سناوسا دویلوت نازویم و وبوشرداب هاویگ یگدنز فلتخم .نارهت سردم تیبرت هاگشناد ،دشرا یسانشراک همان نایاپ .راد سناوسا ناوهایگ .3531 .ح ،یداوب یدوقن و .ک ،نایلاقب .1

.هحفس521 ،لوا پاچ ،زردنا تاراشتنا ،دوشر روب یوبآ موک شنوت ری أوت یسررب .5831 .ع ینتح .5

وبووشرداب یوویوراد هاوویگ سناووسا نازوویم و درووکلمع(Dracocephalum moldavica). ناوهایگ تاقیقحت

.112-152: 5 ،ناریا رطعم و ییوراد

،نوک دیفوس و .د ،یرهاظم .م ،زوتناهج .س ،یماما هدزاود .8 ندوش زبس ،ینز هناوج رب یرایبآ بآ یروش ر ا .3831 .ف وبوشرداب سناوسا تویفیک و تیمک و یکیژولویب درکلمع و

(Dracocephalum moldavica). تادویلوت یرواونف .33-52 :1 ،یهایگ

،یرهاوظم و . م ،زووتناهج .ف ،نکدیفس .س ،یماما هدزاود .3 یفیک و یمک درکلمع ،یکیژولویب درکلمع هتیاقم .5831 .د و هراوهب ،هزییاوپ توشک رد یکیژوولونف لوحارم و سناسا Dracocephalum moldavica) وبوشرداب هناتوتبات

L.). 312-252 :3 ،ناریا رطعم و ییوراد ناهایگ تاقیقحت. .2331 .ع ،دازریپ و .غ ،یردیح .ی ،یبارهس .س ،هدازمیحر .21

کیژولوفروم تافس یخرب رب یتتیز یاهدوک دربراکری أت Dracocephalum) وبوشرداب یویوراد هاویگ دروکلمع و

moldavica L.). 343-533 :3 ،ینابغاب مولع هلجم. لوولحم ری أوت .1331 .م ،یوولگ و .م ،یگزچ .م ،یدورمر .11

یاوه هدوننک میوظنت و یومک یاوه یگژیو رب لوناتم یشاپ Dracocephlum moldavica) وبووشرداب یزمووسا

L.)ةرود .ناریا یعارز ناهایگ مولع .یرایبآ مک طیارش رد .149-158 ص،1 ةرامش ، 48

موک ر ا .8831 .م ،یدازریش و.غ ،شنمراشفا .پ ،نایربهر .21 یاهمادونا کوشخ ی هداوم دروکلمع رب یماد دوک و یرایبآ یوویوراد هاوویگ تووفریج رد سناووسا و یووشیور

مولع هلجم .Dracocephalum moldavica))یبشرداب .31-15 :21 ،زیربت دحاو یمالسا دازآ هاگشناد یزرواشک

هووتسؤم :نارووهت .یوویوراد ناووهایگ .2531 .ع ،یرووگرز .31 .313 ص ،نارهت هاگشناد پاچ و تاراشتنا دوک ری ات .2331 .ح ،مدقم یمشاه و .م ،مدقم .س ،یرورس .41

سناوسا نازیم و درکلمع رب تشاک فیدر هلساف و نژورتین

هب هلجم . .Dracocephalum moldavica L)یبشرداب .431-351 .4 هرامش .51 هرود .یعارز

.ر.م ،یهاووشناهج و .م ،یدازووهب .ب ،یهاوونپ .و ،یدیهووش .51 روب نژوروتین و توسوپمک یولآ دووک ری أوت یسررب .4331 یژوولویزیف ووکا .ناومرک ناتوسرهش رد وبوشرداب درکلمع .322-312 هحفس .3 هرامش،5 هرود،یعارز ناهایگ

یژولویب هاگدید زا رادیاپ تیریدم .4831 .ن ،نیتسار حلاس .11 یاوهدوک یتعنوس دویلوت ترورض تالاقم هعومجم .کاخ .221 ص ،روشک رد کیژولویب

.آ ،تدایووس .ح ،داووبآ فیرووش یردوویح .ف ،یناووخ یفووس .51 .1831 .ب ،هداز ساوبع .م ،تاوجن دیوس .ش ،یدابآروشاع یاهیگژیو و سناسا درکلمع و دسرد رب یکشخ شنت ری ات Dracocephalum)) وبوشرداب ییوراد هایگ کیژولویزیف

moldavica. 33-18 .1 هرامش .32 هرود. یفیرووش .ح ،داووبآ فیرووش یردوویح .ف ،یناووخ یفووس .81

،هداز ساوبع و م ،داژندیوس .ع ،تدایس .ا ،یدابآروشاع فولتخم یاوه مادونا و درکلمع رب یبآ مک ر ا .5831 .ب Dracocephalum). هووناخلگ طیارووش رد وبووشرداب

moldavica L .) 21-3 هحفس ،یعیبط عبانم همان هژیو. شجنس .4331 .س ،یدابآ تلود و .ر ،ینایژ .ش ،ینارمع .31

هاوویگ یتظفاووحم و ینادیووتکای توونآ تاروو ا

رووب (.Dracocephalum moldavica L)وبووشرداب

لولوس رد دویئولیمآ اوتب دویتپپ طوسوت هدوش اقلا تیموس .موس هرامش .موس هرود .متاخ یافش همانلصف . PC12یاه45-31.

تار ا هعلاطم .5831 .م ،یزیزع و .م ،یناهفسا .آ ،هدازیلق .22 تایوسوصخ روب یعیبط تیلوئز دربراک هارمه هب بآ شنت Dracocephalum). یبشرداب ییوراد هایگ یفیک و یمک

moldavica) 321-53 :35 ،یگدنزاس و شهوژپ. .ب ،یرخاووف و .ر.م ،روووپ یرغووسا .ح ،هراکنابووش یوونیگرگ .12

سناوسا و دوشر یاهصخاش رب یتتیز یاهدوک ر ا .4331 توحت (.Dracocephalum moldavica L) وبوشرداب .431-181 ،32هرامش ،5 لاس .یژولویزیفوکا .یکشخ شنت تاراشتنا :نارهت .ناریا یاهمان گنهرف .2831 .و ،نایرفظم .22

.213 هحفس ،نارهت رساعم گنهرف .ف ،یلاووجر و .ف ،نکدیفووس .ر ،یگیبدوویما .س ،یرخاووفم .32

رتکابوتزا و تافتفویب ،تسوپمک یمرو دربراک ری أت .2331


یبووشرداب یوویوراد هاوویگ سناووسا توویفیک و توویمک رووب(Dracocephalum moldavica). ناریا ینابغاب مولع،

3: 452-542. یوسررب .4831 .ع ،یدمورف و .س ،یهللا حور .م ،ینابرهم .42

Dracocephalum polychaetum هاویگ ییایمیوشوتیف

Bornm. ، 24-13 :3 ،ییوراد ناهایگ همانلصف. یتظفاحم تار ا .1831 .ع ،یناجرگ و .ا ،نایمساق .م ،یفجن .52

ماوت هراصع (.Dracocephalum moldavica L) رب شوم رد کیمکتیا بلق زیاس تکرافنا یور یبشرداب هایگ ،یویوراد ناهایگ شیامه نیموس تالاقم هسالخ .ییارحس .884 ص ،نابآ 3-2 ،دهاش هاگشناد ،نارهت ییاووسانش ،ییایمیووشوتف یووسررب .8131 .ر ،روووپ ناوووجخن .12

هلاوسر ،یبشرداب هایگ یچراق دض تار ا و سناسا تابیکرت .نارهت هاگشناد ،یرتکد

و .ن ،اوووین غابوووس .ح ،یداوووب یدوووقن .س ،هداز فوووسوی .52 رب نهآ تالکونان یشاپ لولحم ری أت .5331 .م ،یدمحمناج وبوشرداب هاویگ ییایمیوش و یکیژوولویزیف یاوهی گژویو

(Dracocephalum moldavica L.). ناهایگ همانلصف .متصش لتلتم هرامش ،مراهچ هرود ،مهدزناپ لاس .ییوراد251-211

28. Abd El-Baky, H. H. and El-Baroty, G. S. 2008. Chemical and biological evaluation of the essential oil of Egyptian moldavian balm (Dracocephalum moldavica L). IJIB. 3(3): 202-213.

29. Aziz, E., El-Danasoury, M. M and Craker, L. E. 2010. Impact of Sulfur and Ammonium Sulfate on Dragonhead Plants Grown in Newly Reclaimed Soil. J. Herbs, Spices & Medicinal Plants. 16(2): 126-135.

30. Bodrug, M. V. 1973. The biological characteristics and essential oil content of some Labiatae in Moldavia. Poleznye Svoistva, Dikastush Chikh, Rastenii, Moldavii. 62-69.

31. Csedo, C. 1980. Hargita megye gyógy-és füszernövényel. Medicinal and spice plants in Hargita county. Tirgu-Mures. 264-266.

32. Dastmalchi, K., Dorman, H. J. D., Laakso, I. and Hiltunen, R. 2007. Chemical composition and antioxidative activity of Moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.) extracts. LWT – Food Sci Technol Res . 4 (9): 1655-1663.

33. Dastmalchi, K., Dorman, H. J. D, Kosar, M. and Hiltunen, R. 2005. Chemical composition and in vitro antioxidant evaluation of a water-soluble Moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.) extract. SGLWT/SOSSTA.

34. Dewick, P. M. 1998. A biosynthetic approach. John Wiley Puplication. UK. Med. Nat. prod. 3: 54-155.

35. Domokos, J., Peredi, J. and Halasz-Zelnik, K. 1994. Characterization of seed oils of Dragon head (Dracocephalum moldavica) and catnip (Nepeta cataria var. citriodora Balb.). Ind Crop Prod, 3: 91-94.

36. El-Gengaihi, S. and Wahba, H. 1995. The response of Dracocephalum moldavica plant to nitrogen fertilization and planting density. Acta Horticulturae, 390: 33-39.

37. Galambosi, B. and Holm, Y. 1989. The effect of nitrogen fertilization on the herb yield of Dragonhed. J Agr Sci, 61: 387-394.

38. Galambosi, B., Galambosi, Z. S., Pessala, R., Hupila, I., Aflatuni, A. and Repcak, M. 2002. Yield and quality of selected herb cultivars in Finland. Acta Harticturae. 576: 139-149.

39. Galambosi, B., Holm, Y and Hiltunen, R. 1989. The effect of some agrotechnical factors on the herb yield and volatile oil of Dragonhead. J Essent Oil Res. 1: 287-292.

40. Galambosi, B., Holm, Y and Hiltunen, R. 1989 The effect of some agrotechnical factors on the herb yield and volatile oil of Dragonhead. J Essent Oil Res. 1: 287-292.

41. Galambosi, B. and Szebeni-Galambosi, Z. S.1992. The use of black plastic mulch and ridges in the production of herbicide free herbs. Acta Horticulturae. 306: 353-356.

42. Halasz-zelnik, K., Hornok, L. and Domokos, J. 1988. Data on the cultivation of Dracocephalum moldavica L. in Hungary. Herba Hung, 28(1):49-8.

43. Hegi, G.1964. Illustriete flora von Mittel-Europa, Band V, 4. Teil, 2. Auflage, Carl Hanser Verlag, Munchen, 2360-2362.

44. Holm, Y., Galambosi, B. and Hiltunen, R.1988. Variation of the main terpenes in Dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) during growth. Flavour Frag J. 3: 113-115.

45. Hussein, M. S., El-Sherbeny, S. E., Khalil, M. Y., Naguib, N. Y. and Aly, S. M. 2006. Growth characters and chemical constituents of Dracocephalum moldavica


L. plants in relation to compost fertilizer and planting distance. Sci Horticulturae, 108: 322–331.

46. Hyam, R. and Rankurst, R. 1995. Plant and their names. A concise dictionary Oxford University Press Inc., New York, pp: 545.

47. Kakasy, A. Z., Lemberkovics, É., Simándi, B., Lelik, L., Héthelyi, É., Antal, I. and Szöke, É. 2006. Comparative study of traditional essential oil and supercritical fluid extracts of Moldavian dragonhead (Dracocephalum moldavica L.). Flavour Frag J. 21 (4): 598-603.

48. Mraz, M. and Spitzova, I. 1988. The capacity course and rate of germination in Dracocephalum moldavica L. SB –UVTIZ Zahradictivi. 1988; 15(2): 113-118.

49. Mustyatse, G. I.1980. Kultivarya plantelor aromatiche. Kart. Mold. Kirinev.

50. Povilaityte, V., Cuvelier', M. E and Berset, C. 2001. AntioxIidant Properties of Moldavian Dragonhead (Dracocephalum Moldavica L.). J Food Lipids. 8: 45-64.

51. Racz, G., Tibori, G. and Csedo, C. 1978. Composition of volatile oil from Dracocephalum moldavica L. Farmacia. 26(2):93–96.

52. Racz, G., Tibori, G. A. and Csedõ, C.1977. Ecologie terrestre et Genetique.

53. Rechinger, K. H. 1982. Dracocephalum In Flora Iranica .Rechinger K.H ed. Akademicshe Druck –U. Verlagsanstalt. Austria. 150: 218–230.

54. Said-Al Ahl, H .A .H. and Abdou, M. A. A. 2009. Impact of water stress and phosphorus fertilizer on fresh herb and essential oil content of dragonhead, Int. Agrophysics. 23, 403-407.

55. Shuge, T., Zou, X., Zhang, F., An, D. and Yang, T. 2009. Essential oil composition of the Dracocephalum moldavica L. from Xinjiang in China. Pharmacol Res. 1(4):172–174.

56. Sonboli, A., Mojarrad, M., Gholipour, A., Ebrahimi, S. N. and Arman, M. 2008. Biological activity and composition of the essential oil of Dracocephalum moldavica L. grown in Iran. Nat Prod Commun. 3(9): 1547-1550.

57. Suchorska, K. and Osin´ska, E.1997. Influence of environmental factors on seed germination and seedling growth of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) Part I. Influence of temperature and light on germination of seeds. Annals of Warsaw Agricultural University SGGW, Hortic Sci . 18: 89-91.

58. Suchorska, K., Starck, Z. and Osin´ska, E. 1994. Growth and development of Dracocephalum moldavica L. as well as crop analysis in different cultivation conditions. Herba Pol. 40 (3): 83-94.

59. Sultan, A., Bahang, H., Aisa, A. and Eshbakova, K. A. 2008. Flavonoids from Dracocephalum moldavica. Chem Nat Compd, 44(3) 222-232.

60. Suryadevara, R., Abdel-Reheem, M., Bhella, R., McCracken, Ch and Hildebrand, D. 2008. Characteristics of High a-Linolenic Acid Accumulation in Seed Oils. Lipids. 43:749–755.

61. Venskutionis, P.R., Dapkevicius, A. and Baranuauskiene, M. 1995. Flavour composition of some lemon-like aroma herbs from Lithuania. Dev Food Sci, 37(1): 833-847.

62. Yan, G. X., Zhang, F. H., Xuc, L. Y., Wang, J. F. and Fu, X .Q. 2000. The chromosome numbers and natural distribution of 38 forage plants in north China. Grassland of China (ZHONGGUO CAOYUAN). 5:1-5.

63. Zhang, Y. X.1994. Studies on chromosomes of some plants from Guandi Mountain, Shanix. J.Wuhan Bot.RES. 12:201-206.

dracocephalum moldavica l.) قیقتا انجام شده بر گیاه دارویی...

Documents