drdkua&pd - &yfuguf odkyr[kwf aus;&gmtkyfpk tkyfcskyfa ... ·...

'Drdkua&pDzGH YNzdK;wdk;wufa&;vIyf&Sm;aqmif&GufrIaumfrwDESifh a&SUajy;toHtzGJ YwdkYrS yl;wGJwifjyonf/

tajccHvlwef;pm;\'Drdkua&pD - &yfuGuf

odkYr[kwf aus;&Gmtkyfpk tkyfcsKyfa&; Oya'tm;

okH;oyfjcif;

မာတကာ

ေနာကခအေျခအေန ၂

လထအေျချပ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၏

တကတြနးလႈပရားမႈႏင အသးျပသညနညးလမး ၃

ဥပေဒျပငဆငျခငး ၅

လြတလပစြာ လႈပရားသြားလာခြင႔ ၅

ေရြးေကာကပြ လပထးလပနညးမား ၆

ကယစားလယေလာငးမား၏ အရညအေသြး သတမတခက ၈

တာဝနယမႈ၊ တာဝနခမႈ ၉

ပမကယျပန႔ေသာ ယႏရားဆငရာ၊ နငငေရးဆငရာ သကေရာကမႈမား ၉

နဂး ၁၁

အၾကျပတကတြနးခကမား ၁၂

ဤစာတမးျဖစေျမာကေရးအတြက ရကေရာစြာ ပပးကညေပးပါေသာ

Swedish Burma Committee (SBC) အား ဒမကေရစဖြၿဖးတးတကေရး

လႈပရားေဆာငရြကမႈေကာမတ (ACDD) ႏင ေရ႕ေျပးအသအဖြ (PV)

တ႔က ေကးဇးအထးတငရပါသည။

1

ျမနမာႏငငတြင ၂၀၁၂ ခႏစ၌ ျပဌာနးအတညျပခေသာ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး

ဥပေဒသည ယခင ကလနေခတကာလ ေဒသႏရအပခပေရးဥပေဒမ ဆငးသကလာေသာ၊ ရငးလငးမႈ မရသည

စညးမဥးမားနင အာဏာပငဆနဆန အပခပေဆာငရြကမႈမားျဖင႔ ကပနးဆနဆန ျပဌာနးေဆာငရြကခသည

ဥပေဒတစရပ ျဖစသည။ အဆပါဥပေဒအေပၚ တတယႀကမေျမာက တးတကျပငဆငခကမား ျပလပခေသာလညး

လထပါဝငမႈရေသာ အပခပေရးစနစ၊ ဒမကေရစနညးက ေရြးေကာကပြတစခ၏ အေျခခမမားႏင တာဝနယမႈ၊

တာဝနခမႈမားက ပကျပယေစသည ျပနာအရငးခက႑မား ဆကလကပါဝငေနပါသည။ ထ႔အျပင ရပကြကႏင

ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမားက ခန႔အပရသည အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနက ႀကးၾကပရေသာ တပမေတာမ

ထနးခပထားသည ျပညထေရးဝနႀကးဌာနအတြကလညး ၎ဥပေဒသည အာဏာႀကးမားေသာ အပခပေရးက႑က

ထနးခပထားသည လကနကကရယာတစရပ ျဖစေနေပသည။

ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒသည ရပရြာလထ အသငးအဝနးႏင နငငေတာ

အၾကား အဓက ဆကသြယေပးေနေသာအရာ ျဖစသညႏငအည ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးအတြကလညး စမအပခပမႈအရ

ေအာကေျခ အကဆးျဖစေနကာ ျပညသလထ၏ အကးစးပြားက ကယစားျပေပးရမညျဖစသည အေလာက

ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမး ေရြးခယပြမားသညလညး အေရးႀကးလာရပါသည။ ထေဒသႏရ

ေရြးခယပြမားသည သာမနနငငသားမားအတြက ၎တ႔၏ ဒမကေရစအခြင႔အေရးမားက လကေတြ႔ ကင႔သး

နငသည နညးလမးမားထမ တစခ အပါအဝငျဖစၿပး ေဒသႏရအဆငတြင ဒမကေရစဖြ႕ၿဖးမႈ၊ တကကြေသာ

နငငသားအျဖစရရမႈႏင ေကာငးမြနေသာ အစးရအပခပမႈရရေရးအတြကပါ အေရးႀကးသညႏငအမ ဒမကေရစ

အသြငကးေျပာငးမႈအတြက လကလြတ အဆးရႈး မခနငေသာ အစတအပငးတစရပလညး ျဖစေနေပသည။

ၿပးခသည ဥပေဒအား အနညးငယ ပမတးတကေအာငလပသညမအပ ေနာကထပ ျပငဆငမႈမား

မျပလပပါက အႏရာယမား ဆကရေနေသးကာ အပခပေရးဆငရာ ေရြးေကာကပြမားအတြက ဥပေဒမ တာဝန

ေပးထားမႈမားသညလညး ရငးလငးျပတသားမႈ မရလေသာ ဗရကေရစ ေဆာငရြကမႈမား ပစထက မပေခ။

အဆးဆးမာ အမးသမးမား၊ လငယမား၊ အျခားဖယကဥခ လနညးစမား၏ မေပးခြင႔က ကန႔သတထားျခငးျဖင႔

ျပညသ၏အသက အျပညအ၀ ေဖာထတ ေရာငျပနဟပနငခြင႔က မရရေစေသာေၾကာင႔ ေဒသႏရအဆင ဒမကေရစ

ကင႔သးမႈမာ အေပၚယ အလျပ လပေဆာငေနသညပစအျဖစ ဤေရြးေကာကပြမားက ျဖစေပၚေစနငျခငးျဖစသည။

tajccHvlwef;pm;\'Drdkua&pD - &yfuGuf

odkYr[kwf aus;&Gmtkyfpk tkyfcsKyfa&; Oya'tm;

okH;oyfjcif;

tajccHvlwef;pm;\'Drdkua&pD2

လထအေျချပ အရပဘကလထအဖြ႕အစညးမားအေနျဖင႔ ဤဥပေဒက ျပငဆငမႈမားျပလပေပးရန တကတြနး

ေနစဥမာပင အခ႕ေသာ အခနးမားက ျပငဆငခေသာလညး ထပမ ျပငဆငစရာ မားစြာ ရေနေသးေပသည။

ေအာကေျခ လထအဆင႔တြင ဒမကေရစျဖစစဥက အေျခတညနငရနျဖစေစမည႔ ေဒသႏရ အေျခခ ဒမကေရစ၊

လထပါဝငမႈႏင မေပးခြင တနးတညမမႈက ျမင႔တငေပးရနအလ႔ငာ ဤအကဥးခပစာတမးတြင ၫႊနးျပ လမးေၾကာငး

ေပးထားသက႔သ႔ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒ၏ ျပနာ ရေနေသာ ပဒမမားက ျပနလန

သးသပျခငး၊ ျပငဆငျခငးမားက လႊတေတာအေနျဖင႔ မျဖစမေန ဆကလက၍ ျပလပေနရန လအပပါသည။

ေနာကခအေျခအေန ၂၀၁၂ ခနစတြင ျပဌာနးခေသာ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးဥပေဒသည1 ျမနမာနငင၏

ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမားအား ေရြးခယ တငေျမာကျခငး လပထးလပနညးမား အပါအဝင

၁၆၇၀၀ ေကာ အေရအတြကရသည ရပကြကႏင ေကးရြာအပစမားက အပခပျခငးႏင ႀကးၾကပ ကြပကျခငးတ႔အတြက

လပပငခြင႔မား ေပးပါသည။ ထဥပေဒသည ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမား၏ ေဆာငရြကရန

လပငနးမားႏင တာဝနမားက အေသးစတေဖာျပထားၿပး ထဥပေဒ၏ ထကဝကေကာခန႔မာ ညအပ ဧည႔သည

မတတမးတငျခငးႏင ေစာငၾကညျခငး အပါအဝင လျခေရးႏငဆငေသာ ကစၥရပမားျဖစသည။ အျခား တာဝနမားတြင

ေမြး/ေသစာရငး မတတမးတငျခငး၊ လထကနးမာေရးႏငဆငေသာ ကစၥရပမား ေဆာငရြကျခငး၊ လထ

အခမးအနားမားအတြက ခြင႔ျပခကေတာငးခလႊာမားက အကးေဆာငေပးျခငးတ႔ ပါဝငပါသည။2 ရပကြက သ႔မဟတ

ေကးရြာအပစ အပေရးမးမား၏ အခနးက႑သည ေဒသႏရအဆင႔ အစးရအပခပမႈ ႏင ေျမယာစမခန႔ခြျခငး၊

အခြနေကာကျခငး၊ အေသးစားေခးေငြစမခကမား၊ အျငငးပြားမႈ ေျဖရငးျခငး၊ ေမြးျမေရးျခပငဆငမႈတ႔ အပါအဝင

စးပြားေရးလပငနးမား၊ ဖြ႕ၿဖးေရးစမခကမားႏင လမႈေရးဆငရာ ကစၥမား စမေဆာငရြကရာတြင အလြနတရာ

အေရးပါလပါသည။ သ႔ျဖစ၍ ထသတ႔သည ေဒသႏရအဆင႔ရ ျပညသလထဘဝမား၏ နစၥဓ၀ ကစၥရပမားတြင

အေရးပါ ထငရားေသာ အခနးေနရာမ ပါဝငေနျခငး ျဖစေပသည။

ဤဥပေဒသည ၂၀၀၈ ခနစ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒေအာကတြင အသကဝငလာျခငးျဖစၿပး ပဒမ ၂၈၉

တြင “ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ၏ အပခပေရးက ရပရြာက ၾကညညေလးစားၿပး သကၡာသမာဓ ရသည

ပဂၢလ တစဥးဥးက ဥပေဒႏငအည ခန႔အပတာဝနေပး ေဆာငရြကေစရမည။”3 ဟေဖၚျပထားပါသည။ ဤဥပေဒအား

အေကာငအထညေဖာၿပး အပခပေပးရမည႔ဌာနမာ တပမေတာမ ထနးခပထားေသာ ျပညထေရးဝနႀကးဌာန၏

အစတအပငး တစရပျဖစသည အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန ျဖစပါသည။ ရပကြကႏင ေကးရြာအပစ အပခပေရး

ဥပေဒသည ကလနေခတလကထက ၿမ႕မားအကဥပေဒ (၁၉၀၇) ခနစႏင ေကးရြာအကဥပေဒ (၁၉၀၇) က အစားထး

ထားျခငးျဖစသည။

၂၀၁၂ ခနစ ဤဥပေဒ ေပၚထြကလာခနမ စၿပး ဧည႔စာရငး တငၾကားျခငး၊ အသခ႕စကက ခြငျပမန႔ ရယျခငး၊

ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအတြငး ေနထငသမား၏ မခငးဒစ႐ကမားႏင စပလဥး၍ သတငးပ႔ရန စသည တာ၀န

၀တရားမားတြင ၿခမးေျခာက၍ အဓမၼခငးေစမႈမား ရပါက ခမတရမည ေထာငဒဏ၊ ေငြဒဏ ထပတးျခငး၊ ရပကြက

1 The Ward and Village Tract Administration Law, 2012. Available at http://www.altsean.org/Docs/Laws/Ward%20

or%20Village-tract%20Administration%20Law.pdf

2 The Ward and Village Tract Administration Law, 2012. Chapter VII

3 2008 Constitution, Article 289.Available at http://www.burmalibrary.org/docs5/Myanmar_Constitution-2008-en.pdf

&yfuGuf odkYr[kwf aus;&Gmtkyfpk tkyfcsKyfa&;Oya'tm; okH;oyfjcif; 3

သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမား၏ သကတမးက ၂ ႀကမ ကန႔သတျခငး အပါအဝင ဥပေဒ ျပငဆငမႈက

(၃) ႀကမ ျပလပခၿပး ျဖစပါသည။ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏ ႀကးၾကပမႈေအာကတြင ၂၀၁၃ ခနစ၊ ၂၀၁၆

ခနစႏင ၂၀၁၇ ခနစမားတြင ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ ေရြးေကာကပြမားက (၃) ႀကမကငးပၿပး ျဖစသည။

လထအေျချပ အရပဘကအဖြ႔အစညးမား၏ တကတြနးလႈပရားမႈႏင အသးျပသညနညးလမး

ေျမာကျမားစြာေသာ လထအေျချပ အရပဘကအဖြ႔စညးမားအေနျဖင႔4 ဤဥပေဒ၏ အစတအပငးမားက

ျပငဆငရန လႊတေတာတြင တကတြနးနႈးေဆာေနသက႔သ႔ အခ႕ေသာ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား အေနျဖင႔

ဤဥပေဒအေၾကာငးက ျပညသမား ပမသျမင နားလညလာေစရနႏင မေပးသ ပညာေပးေရး လပငနးမားက ထေတြ႔

ေဆာငရြကေနခၾကပါသည။

ဒမကေရစဖြ႕ၿဖးတးတကေရးလပရားေဆာငရြကမႈေကာမတ (Action Committee for Democracy Devel-

opment – ACCD)၊ ေပါငးကး (Paungku)၊ ဒါနေရ႕ေဆာငျမနမာ (Charity Oriented Myanmar)၊ New Myanmar

Foundation၊ ညမျခငးျမနမာ (Equality Myanmat) ႏင Community Response Group တ႔ ဥးေဆာငေသာ ရပကြက

သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးဥပေဒျပငဆငေရး အရပဘကပးေပါငးအဖြ႕ (ရပေကးအရပဘကပးေပါငးအဖြ႔)

က ၂၀၁၆ ခနစ မတလတြင တညေထာငခၾကပါသည။56 ၎အဖြ႕သည ျပညသအား တကတြနးလႈ႕ေဆာရနႏင

လႊတေတာႏစရပလးတြင ဥပေဒျပငဆငရန ၂၀၁၆ ခနစ တစႏစလး လပေဆာငခၾကပါသည။ ရပကြက သ႔မဟတ

ေကးရြာအပစ အပခပေရးဥပေဒက သးသပရနအတြက ရနကန၊ ပခး၊ ကခင၊ ကရင၊ ဧရာဝတ၊ မေကြး၊ စစကငး၊

ရခင၊ မြန၊ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားမ အရပဘကအဖြ႔အစညး (၃၀) ပါဝငေသာ အလပ႐ေဆြးေႏြးပြက

ရပေကး အရပဘကပးေပါငးအဖြ႕က ျပလပခၿပး ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးဥပေဒ

ျပငဆငရနအတြက ဥးစားေပး အၾကျပခက (၁၀) ခကအပါအဝင တကေသာ ျပငဆငလသည အခကမားက

ဇယားျဖင႔ ေဖာထတခပါသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ ဧၿပလတြင ထအခကမားက သတငးစာ ရငးလငးပြျဖင႔ ျပညသမားက

တငျပၿပးခၿပးေနာကတြင7 အမးသားလႊတေတာက အရပဘကပးေပါငးအဖြ႔က ဖတၾကားခၿပး ပထမဆးအႀကမ

လထၾကားနာပြက ျပလပႏငခကာ ထြကရလာသည အမးသားလႊတေတာ၏ ဥပေဒျပငဆငေရးမၾကမးထတြင

4 Aung Kyaw Min, “CSOs urge amendment of guest registration law,” The Myanmar Times, 11 August, 2016. https://

www.mmtimes.com/national-news/nay-pyi-taw/20221-civil-society-groups-push-for-local-administration-law-re-

vamp.html

5 This followed on from a larger workshop on Ward or Village Tract Administration Law in January 2016 with 79 partic-

ipants from 43 organisations, for further, see Susanne Kempel and Aung Tun, “Workshop Report: Myanmar Ward and

Village Tract Administrator Elections 2016: An overview of the role, the laws and the procedures,” Norwegian People’s

Aid, 31 January 2016. http://themimu.info/sites/themimu.info/files/documents/Report_Ward_Village_Tract_Adminis-

trator_Elections_2016_NPA_Jan2016.pdf

6 In parallel, another coalition of local groups such as Peace and Justice Myanmar, Rainmakers and Hornbill Organi-

zations released a survey on public’s opinions on the importance of guest-registration in the Ward or Village Tract

Administration Law.

7 Lun Min Mang, “Civil society groups push for amendment to guest registration law,” The Myanmar Times, 11 May,

2016. https://www.mmtimes.com/national-news/nay-pyi-taw/20221-civil-society-groups-push-for-local-admi-

nistration-law-revamp.html


အရပဘက လထအဖြ႔အစညးမား၏ အၾကျပ တငျပခကအခ႕ ပါ၀ငလာသညရလဒက ရရခပါသည။ ထ႔အျပင

ရပေကး အရပဘကပးေပါငးအဖြ႕သည ရနကန၊ ပခး၊ ဧရာဝတ၊ မေကြး၊ စစကငး၊ မြန၊ ကခင၊ ခငးႏင ရမးျပညနယႏင

တငးေဒသႀကးမားရ ေရြးခယခအမတမား၊ စတပါဝငစားေသာ အရပဘက လထအဖြ႕အစညးမား၊ တစသးပဂၢလမားႏင

ပညာရငမား ပါဝငေစလက ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးဥပေဒဆငရာ အလပရေဆြးေႏြးပြ (၁၃)

ခက ျပလပခပါသည။ ထသ႔ ေအာကေျချပညသမားျဖင႔ ေဆြးေႏြးပြမားႏင အၾကၪာဏ ရယပြမားသည ရပကြက

သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒျပငဆငေရးအတြက ျပညသ႔လႊတေတာသ႔ နႈးေဆာတကတြနးရာတြင

မားစြာ ပ႔ပးေပးနငခပါသည။ အလားတ ျပညသ႔လႊတေတာတြငလညး လထၾကားနာပြတစရပ ျပလပခရာ အရပဘက

လထအဖြ႔အစညး (၇၅) ဖြ႕မ လကမတထး ေထာကခထားေသာ ျပငဆငလသည ဥးစားေပး အၾကျပခက (၁၀) ခကက

ရပေကးအရပဘက ပးေပါငးအဖြ႕ ကယစားလယ (၃) ဥးက တကေရာက တငျပခပါသည။ သမၼတ ဥးထငေကာက

ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးဥပေဒ တတယအႀကမ ျပငဆငခကက ၂၀၁၆ ခနစ ဒဇငဘာလ ၂

ရကေန႔တြင အတညျပ လကမတေရးထး ထတျပနခပါသည။

ထတတယအႀကမ ျပငဆငမႈၿပးသည ေနာကပငးတြင အရပဘကလထ အဖြ႔အစညးမား၏ ဥပေဒအသစက

သးသပသည အလပ႐ ေဆြးေႏြးပြက ၂၀၁၇ ခနစ၊ ဇြနလ၌ သထၿမ႕နယတြင ျပလပခပါသည။ ကခင၊ မြန၊ ရခင၊

ရမးျပညနယမားႏင ရနကန၊ ပခး၊ မေကြး၊ စစကငး၊ မႏေလးတငးေဒသႀကးမားမ တကေရာကလာေသာ ရပေကး

အရပဘကပးေပါငးအဖြ႕က ကၽြမးကငသမားႏင ဒမကေရစဖြ႔ၿဖးတးတကေရး လႈပရားေဆာငရြကမႈ ေကာမတ (ACCD)

၏ အဖြ႕ဝငကြနရကမားမ တကေရာကလာသ စစေပါငး (၃၅) ဥး တ႔သည တတယအႀကမ ျပငဆငၿပးသည ဥပေဒသည

“မည၍ မညမ ေကာငးမြန တးတကလာသညက” ထတေဖာ ေျပာဆခၾကပါသည။ သ႔ေသာလညး ရငးလငး တကမႈ

မရေသးသည လပထးလပနညးမားသည ေရြးေကာကပြ အျငငးပြားနငမႈမားႏင စတရႈပေထြးမႈမား ေပၚေပါကလာရန

ျဖစႏငေျခ မားေနသညဟ သးသပခၾကသည။ အရပဘကလထ အဖြ႔အစညးမားက တငျပခေသာ အၾကျပခကမားက

ထငဟပခသည ဥပေဒျပငဆငမႈတခ႕မာ အပခပေရးမးမားက ေနထငသျပညသမားမ တကရကမေပး

ေရြးခယျခငးစနစ (ယခင ၁၀ အမစမားမ တစဆငခ ေရြးခယျခငးစနစက ပယဖကျခငး)၊ မေပးပငခြင႔ရသမားတြင

“အမေထာငစ တစခ၏ အမေထာငဥးစး၊ သ႔မဟတ အသက (၁၈) နစ ျပည႔ၿပး မသားစ၀င တစဥးဥး” ဟသညက ထပမ

ျဖည႔စြကျခငး၊ ျပစမႈျပစဒဏအခနးရ ညအပဧည႔သညမား ဧညစာရငး မတငလင အျပစ ဒဏကျခငးႏင ဒဏေပးမႈက

ပယဖကျခငး၊ ကယစားလယေလာငးမား၏ ပညာေရးလအပခက ကန႔သတထားမႈႏင ကနးမာေရးေကာငးမြနရမည

ဟေသာ ျပဌာနးခကမားက ပယဖကျခငး၊ ခန႔အပထားေသာ ခရငအဆငအပခပေရးမးမားမ ေရြးခယတငေျမာကခ

အပခပေရးမးမား zအေပၚ ကင႔သးေသာအာဏာႏင လႊမးမးမႈအခ႕က ပယဖကျခငး အစရသညတ႔ ျဖစပါသည။

မညသ႔ပငဆေစ၊ အရပဘက လထအဖြ႕အစညးမားမ ျပငဆငရန တငျပထားသည အေရးႀကးသည အၾကျပခကမား

ျဖစေသာ လတငး မေပးပငခြင၊ မနစသကလင ျဖတခပငခြင၊ အရညအခငး ျပညစေသာ ကယစားလယေလာငး ဆသညမာ

“၎၏ မသားစ အဖြ႕ဝငမားသည အကင႔ စာရတ ေကာငးမြနၿပး ရးသား ေျဖာင႔မတရမည” ဟေသာ ျပဌာနးခကက

ပယဖကရန၊ ေရြးေကာကပြမားကငးပျခငးႏင ေၾကညာျခငးမားက အခနဇယားျဖင႔ လသရငၾကားထတျပနအသေပးရန

တာဝနေပးျခငး၊ ေဒသႏရ ေရြးေကာကပြမားအား ႀကးၾကပရန ကစၥအား ႀကးၾကပေရးအဖြ႕အစား ျပညေထာငစေရြးေကာ

ကပြေကာမရငသ႔ အာဏာလႊေျပာငးေပးရန အစရသည တ႔က ပါဝငျပငဆငျခငး မျပခပါ။ ထ႔အျပင မရငးလငးလေသာ

လပထးလပနညးမားသည ေရြးေကာကပြ အျငငးပြားမႈမားႏင စတရႈပေထြးမႈမား ျဖစေပၚလာရနအတြက ႀကးမားေသာ

ျဖစနငေျခမားအျဖစ ကနရေနသည။ သ႔ျဖစ၍ ျပနာမား ဆကလက ကနရေနဆ ျဖစေနရကာ၊ အရပဘက


လထအဖြ႔အစညး လႈပရားသမား အေနျဖင႔ ေရြးခယခအပခပေရးမးမား၏ လပငနးစြမးေဆာငမႈက ေစာငၾကညေလလာျခငး၊

မဆႏၵရငျပညသက အသပညာ ေပးျခငး၊ ျပညသမား၏ အျမငသေဘာထားမားက ထတျပနအစရငချခငး၊ မဝါဒႏင ဥပေဒ

ေျပာငးလမႈမားအတြက နႈးေဆာတကတြနးျခငးတ႔က ဆကလက လပေဆာငေနၾကရပါလမ႔မည။

ဤအကဥးခပစာတမးပါ အေၾကာငးအရာမားသည အရပဘက လထအဖြ႕အစညးမား၏ ကနဥး

ေဆာငရြကခက အမးမးမ တငျပေဆြးေႏြးထားေသာ သးသပခကမားႏင အၾကျပခကမား အေပၚ အေျခခထားၿပး

ေရ႕တြငတငျပခေသာ ရပေကးအရပဘကပးေပါငးအဖြ႕၏ ဥးေဆာငအဖြ႔အစညး တစချဖစသည ဒမကေရစ

ဖြ႔ၿဖးတးတကေရး လႈပရားေဆာငရြကမႈ ေကာမတ (ACDD) ႏင မတဖက အဖြ႔အစညး ေရ႕ေျပးအသအဖြ႔ (Pro-

gressive Voice) တ႔က စစညးတငျပေပးထားျခငး ျဖစပါသည။ သ႕ျဖစ၍ ဤစာတမးသည ရပကြက သ႔မဟတ

ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒႏင စပလဥး၍ ေဒသႏရအေျခခ ဒမကေရစ၊ ရပရြာအေျချပ ကယစားျပမႈႏင

ျပညသ ပါဝငမႈတ႔အေပၚ လထအသငးအဝနး၏ စးရမမႈမား၊ အျမင ခန႔မနးခကမားႏင အၾကျပခကမားက

ေဖာထတျခငး အျပင အပခပမႈစနစႏင ေဒသႏရအပခပေရး၏ ကယျပန႔ေသာ ယႏရားပစအတြက စာတမး၏

ရပတညခကကေသာလညးေကာငး ၫႊနးဆထားျခငးျဖစေပသည။ ဤစာတမးသည လထအသငးအဝနး၏ အသမား၊

ရပေကးအရပဘကပးေပါငးအဖြ႕၏ အားထတမႈမား၏ ရလဒ တစရပျဖစၿပး ေအာကေျခလထအဆငတြင အေျခခ

ကက ဒမကေရစ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအတြကလညး ႀကးစားမႈ တစရပ ျဖစပါသည။

ဥပေဒျပငဆငျခငး

လြတလပစြာလႈပရားသြားလာခြင႔

အျပညျပညဆငရာ နငငသားႏင နငငေရးဆငရာ အခြင႔အေရးစာခပ၏ အပဒ ၁၂8 တြင လြတလပစြာ

လႈပရားသြြားလာခြငက အေလးထား ေဖာထတထားၿပး၊ အျပညျပညဆငရာ လ႔အခြင႔အေရး ေၾကညာစာတမး၏ အပဒ

၁၃ တြင လညး “လတငးသည လြတလပစြာ လႈပရားသြားလာနငမႈအတြက အခြင႔အေရး ရသညျဖစၿပး နငငတစခ

ခငးစ၏ နယနမတမား အတြငး အေျခခ ေနထငပငခြင႔ရသည။”9 ဟ ေဖာျပထားပါသည။

ဧညစာရငးတငျခငးႏင ပတသကေသာ ဥပေဒက ျပငဆငမႈ တစခ႕ ျပလပထားၿပးေသာလညး လြတလပစြာ

လႈပရားသြားလာခြင႔ႏင ပတသက၍ ဆကလက ေဆြးေႏြးသင႔ေသးသည ထငရားေသာ ကစၥရပမား ရေနပါေသးသည။

ဧည႔စာရငး မတငျခငး အေပၚ ျပစဒဏခမတမႈ ပယဖကျခငးက ႀကဆရမညျဖစေသာလညး ေကးရြာအပစ သ႔မဟတ

ရပကြကအတြငး ေနထငသမားသည ၎တ႔ အမတြင တစလ သ႔မဟတ တစလအထက ပေနထငသမား ရပါက

အာဏာပငမားထသ႔ သတငးေပး၍ ဧည႔စာရငးတငရန လအပေနဆ ျဖစသည။10 ယခငကဆလင အရပဘက

လထအဖြ႔အစညးဝငမားႏင နငငေရးတကကြ လႈပရားသမားအေပၚ ေစာင႔ၾကည႔ေရး လကနကတစခအျဖစ

ဧည႔စာရငးတငျခငးက အသးျပချခငးျဖစၿပး တၿပငတညးမာပင သာမနလထဘဝ၏ ပဂၢလေရးလြတလပမႈက

8 International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR), Article 12. Available at http://www.ohchr.org/EN/Profes-

sionalInterest/Pages/CCPR.aspx

9 International Declaration of Human Rights (UDHR), Article 13. Available at http://www.un.org/en/universal-declara-

tion-human-rights/

10 Ward and Village Tract Administration Law, Chapter IX. Section 17.


ထပါးေစကာ လြတလပစြာလႈပရားသြားလာမႈ အေပၚတြငလညး ကန႔သတမႈ ျဖစေစခပါသည။11 ညတစညတာ

ေနထငသ မညသညဧည႔သညမဆ မျဖစမေန ဧည႔စာရငးတငရမည၊ ထသ႔မတငလင လကခသအမရင အေနျဖင႔

ျပစဒဏ ကေရာကနငသည မလဥပေဒက ယခ အသစ ျပငဆငလကျခငးသည အေပါငးလကၡဏာေဆာငေသာ

တးတကမႈ တစရပ ျဖစခပါသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ၊ ဧည႔စာရငးတငရန လအပေနေသးျခငးသည ကန႔သတျခငးက

ဆကျဖစေနေစၿပး အမားျပညသ၏ ပဂၢလေရး လြတလပမႈက ထပါးရနအတြက အသးျပေနနငဆ ျဖစသည။ သ႔ျဖစ၍

ဧည႔စာရငးတငျခငးႏင ပတသကေသာ ဥပေဒပဒမ အားလးက ပယဖကပစရန လအပေနဆျဖစသည။ ထ႔အျပင

ရြာမားစြာတ႔၌ မြတဆလငကငးမ႔ဇအျဖစ ေၾကျငာေနခၾကျခငး၊ မြတဆလငမား ဝငေရာကျခငး၊ ယာယ ေနထငျခငး၊

အျမ ေနထငျခငးတ႔က တားျမစမႈမား ရေနသက႔သ႔ လြတလပစြာ သြားလာခြင႔ႏင ပတသကေသာ လနညးစ

အခြင႔အေရးမားႏင ပတသက၍ စးရမပပန ဖြယရာမား ဆကလကရေနဆ ျဖစသည။12

ေရြးခယျခငး လပထးလပနညးမား

အစးရဌာနမားႏင ယႏရားမားတြင ပါဝငရန ေရြးခယခပငခြင႔ ႏင ေရြးခယေပးပငခြင႔က အျပညျပညဆငရာ

လ႔အခြင႔အေရး ေၾကညာစာတမး အပဒ ၂၁13 ႏင အျပညျပညဆငရာ နငငသားႏင နငငေရးဆငရာ

အခြင႔အေရး စာခပ အပဒ ၂၅14 တြင ေဖာျပထားပါသည။ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး

ဥပေဒက သးႀကမတငတင ျပငဆငခၿပးေသာလညး မနကနေသာ ဒမကေရစ ျဖစစဥအတြက ျပနာမား

ျဖစေစနငေသးေသာ ဥပေဒပဒမမား၊ စညးကမး သတမတခကမား ပါဝငေနဆျဖစသည။ ဥပမာ တစခမာ ရပကြက

သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမားက ေရြးခယ တငေျမာကရန ႀကးၾကပရေသာ ႀကးၾကပေရးမးအဖြ႔က

ဖြ႔စညးရာတြင အာဏာ အျပညအဝ အရဆးသမာ ၿမ႕နယအပခပေရးမး ျဖစေနသည။ ဥပေဒပဒမ (၆) အရ

“ၿမ႕နယအပခပေရးမးသည ရပကြက သ႕မဟတ ေကးရြာအပခပေရးမး ေရြးခယရာတြင ႀကးၾကပႏငေရးအတြက

ယငးတာဝနက ထမးေဆာငရန ဆႏၵရေသာ ရပကြကေကးရြာအပစ အတြငးရ ရပမရပဖလႀကး (၅) ဥးက ေရြးခယ၍

ႀကးၾကပေရးအဖြ႔အျဖစ ဖြ႔စညးတာဝနေပးအပရမည။” ဟ ေဖာျပထားသည။ သ႔ေသာ ၿမ႕နယအပခပေရးမးသည

ျပညသက ေရြးခယမႈ ခထားရသ မဟတဘ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ ခန႔အပထားသ ျဖစေနေပသည။

ထ႔အျပင ႀကးၾကပေရးအဖြ႕တြင ရပမရပဖလႀကးမားကသာ ေရြးခယရမည ဟေသာ စညးကမးသတမတခကသည

ရပရြာအသငးအ၀ငးရ လငယမားအား ေဘးဖယထားသက႔သ႔ ျဖစေသာ ျပနာ ရေနပါသည။ ထ႔အျပင

ႀကးၾကပေရးအဖြ႕ကလညး ကာလ သကတမး အတအက သတမတထားျခငး မရေခ။

“ရပကြက ဒါမမဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးေတြက ‘ေရြးခယတငေျမာကခရတ’

အပခပသေတြအျဖစ ဆကဆဖ႔ လၿပးေတာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနရ႕ ဝနထမးပစလမး

မဆကဆသငဘး။” (ပခးတငးေဒသႀကးမ အရပဘကအဖြ႔အစညး ကယစားလယတစဥး)

11 “Midnight Intrusions: Ending Guest Registration and Household Inspections in Myanmar,” Fortify Rights, March 2015.

Available at http://www.fortifyrights.org/downloads/FR_Midnight_Intrusions_March_2015.pdf

12 “Persecution of Muslims in Burma,” Burma Human Rights Network, 5 September, 2017. Available at https://progres-

sivevoicemyanmar.org/2017/09/05/bhrn-report-persecution-of-muslims-in-burma/

13 UDHR, Article 21.

14 ICCPR, Article 25.

“


ေနာကထပ ျပနာတစခမာ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးက ေရြးခယသည

လပထးလပနညးသည ရႈပေထြးၿပး အခနယရေသာ ကစၥျဖစကာ ရငးရငးလငးလငး မရလေသာ စာပဒမား၊ ပဒမမား

အေပၚ နားလည ေကာကယမႈ လြမားႏငျခငးေၾကာင႔ ေရြးေကာကပြ အျငငးပြားမႈမားႏင ဥပေဒ ခးေဖာကျခငးမား

ေပၚေပါကႏငပါသည။ ယခ လကရ ဥပေဒသစပါ ျပဌာနးခကမားအရ ရပကြက၊ ေကးရြာမားတြင ႀကးၾကပေရးအဖြ႔

ဖြ႔စညးၿပးသညႏင (၁၀) အမေထာငစဖြ႔မႈတစခမ ဆယအမမး တစဥးက “အမားဆႏၵႏငအည” ေရြးခယ ေပးရပါသည။

ဆယအမမး (၁၀) ဥးထမ တစဥးက ရာအမမး အျဖစ “အမားဆႏၵႏငအည” ထပမ ေရြးခယရပါသည။ ရာအမမးမားထမ

တစဥးက “လ႕ဝကမေပးစနစ” ႏင ေရြးခယၿပး ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမး ျဖစလာေစပါသည။

အကယ၍ ေကးရြာအပစထတြင ေကးရြာ တစရြာထက ပမားေနပါက ေကးရြာအပစထရ ရြာတငးတြင တာဝနခ

တစဥးစ ေရြးခယနငပါသည။ ထ႔ျပင ဆယအမစမး သ႔မဟတ ရာအမမးမားထမ “အမားဆႏၵႏငအည” တာ၀နခ

တစဥးက ေရြးခယကာ ေကးရြာခြမား၏ ေကးရြာ တာဝနခေနရာမားက ျဖည႔စြကပါသည။15

ေရြးေကာကပြျဖစစဥ အဆငဆငတြင ျပနာ (၂) ခ ရေနပါသည။ တစခမာ “အမားဆႏၵျဖင”

ေရြးခယရမည ဆသညစကားျဖစၿပး တမငသကသက ရညရြယ၍ ျပညသမားအၾကား ေဝဝါးေအာင လပထားကာ

ယခင စစအာဏာရငမား အဆကဆကကလညး တဖကသတ အပခပနငေအာင ထအသးအနႈနးမးက အစဥအလာ

သးခၾကသည ျဖစျခငးေၾကာင ဥပေဒမ ဖယရားသငပါသည။ ဒတယျပနာမာ အမေထာငစ တစခမ မေပးခြင

အသကအရြယရေသာသ အားလးထကစာလင အမေထာငစအႀကးအကျဖစသ တစဥးကသာ မေပးပငခြင႔ရေနျခငး

ျဖစသည။ ဤအခကသည ျပညသ အေရအတြက ေတာေတာမားမားက မေပးခြင႔မ ဖယရားပစလက႐ သာမက

15 Ward and Village Tract Administration Law, (Amended 2016) Chapter IV, Section 7.


အမေထာငစအတြငး၌ ကား၊ မ ဖြ႕စညးမႈႏငပတသက၍ ျပနာ အေၾကာငးအရာတစရပ ျဖစလာေစပါသည။

အမးသမးမား၏ အမေထာငဥးစးျဖစခြငႏင ယဥေကးမႈဆငရာ သကေရာကမႈမား အတြက ဤစာတမးအကဥး

အေနျဖင႔ အကယတ၀င ရငးလငးတငျပထားျခငး မရေသာလညး ျမနမာျပညတြင အမေထာငဥးစးမားသည

ပမနအားျဖင႔ ေယာကၤားမားသာ ျဖစၿပး အမးသမးမားက ဖယထတထားမႈ ႀကးမားလ ပါသည။

ဒမကေရစျဖစစဥႏင ပတသက၍ ေနာကထပျပနာ တစခမာ ေရြးေကာကပြ အခနဇယား ရငးလငးမႈ

မရလဘ ျပညသလထမာ ေရြးေကာကပြ ျဖစစဥ၏ အခနစာရငးက မသရနငေသာေၾကာင ၎တ႔၏ ပးေပါငး

ပါ၀ငခြငက ကန႔သတသလ ျဖစေစပါသည။ ေရြးေကာကပြ ေအာငနငေရး ႏႈးေဆာမႈမားအေပၚ သးစြမႈ ကန႔သတျခငး၊

ေရြးေကာကပြ စမခန႔ခြေရးအတြက ဘ႑ာေငြရာေဖြျဖငး၊ ဘတဂကဆငရာကစၥရပမား၊ အၾကမးဖကမႈႏင အမနးစကား

ေျပာဆျခငးတ႔က ျဖစေစသည လႈ႕ေဆာမႈမား၊ ေရြးေကာကပြ အျငငးပြားမႈဆငရာ ေျဖရငးမႈယႏရား အစရသညတ႔

အပါအဝင ေရြးေကာကပြ ကစၥ အရပရပမားက ေဒသႏရ ေရြးေကာကပြ ကငးပေရး ဝနထမးမား၊ ျဖစနငေခရေသာ

ကယစားလယေလာငးမား၊ လႊတေတာကယစားလယမား၊ ကၽြမးကငသမား၊ အရပဘက လထအဖြ႕အစညးမား၊

ေရြးေကာကပြ ေစာငၾကညလသမား၊ သတငးမဒယာႏင ကယျပန႔ေသာ လထအေနျဖင႔ လလေလာကေလာက

ျပငဆငရနအတြက အခြင႔အလမး ကငးမ႔ေနရပါသည။ ဒမကေရစနညးက ေရြးေကာကပြျဖစစဥအတြက ထသ႔

အဓကကေသာ ကစၥရပမား မပါဝငေနျခငးသည ဥပေဒက ရငးရငးလငးလငး တတကက မျဖစေစယ သာမက

လသလ ဘာသာျပနနငေစျခငးႏင ဒမကေရစနညးက ေရြးေကာကပြ တစခအတြက အေျခခစမား ကငးမေနေစျခငးက

ျဖစေစပါသည။16 ၿမ႕နယေရြးေကာကပြေကာမရငသည မစာရငး ျပစျခငး၊ ေရြးေကာကပြ ေစာငၾကညျခငးတ႔အတြက

စြမးေဆာငရည၊ လပပငခြင႔ႏင ေရြးေကာကပြဆငရာ အျငငးပြားမႈမားအတြက အေျဖရာေရး ယႏရားလညး ရထားၿပး

ျဖစသည။ သ႔ျဖစ၍ အနာဂတ ေရြးေကာကပြမားက အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန ေအာကတြငထားသညျဖစေစ

မထားသညျဖစေစ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမား ေရြးခယမႈက ၿမ႕နယေရြးေကာကပြ

ေကာမရငမားက သးသငၿပး ျပညေထာငစ ေရြးေကာကပြ ေကာမရငသ႔ လႊေျပာငးျခငး သ႔မဟတ ႏငငေတာအဆငထက

နမေသာ ေရြးေကာကပြမားအတြက သးသန႔ ေရြးေကာကပြ ေကာမရငအသစ၏ ေအာကတြင စမခန႔ခြေစလက

ေဆာငရြကသငသည။

ကယစားလယေလာငးမား၏အရညအေသြးသတမတခက

အခနး (၃)၊ ဥပေဒပဒမ (၅) ၌ ေဖာျပထားေသာ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးအတြက

လအပေသာ အရညအခငးမားႏင ပတသက၍ အရပဘက လထအဖြ႕အစညးမား၏ အၾကျပခက တခ႕က ထညသြငး

ျပငဆင ထားၿပးေသာလညး ေယဘယဆနေသာ စာပဒမား ဆကလက ပါဝငေနဆ ရေနေပသည။

တတယအႀကမျပငဆငမႈတြင ေရြးခယခနငေသာ အရညအခငးမားႏင ပတသက၍ အျငငးပြားဖြယရာ

အခကမားက ျပငဆငခရာတြင “စား၀တေနေရး ဖလျပညစသ တစဥးျဖစရမည” ဟေသာ ျပဌာနးခကက ပယဖက

ချခငးေၾကာင႔ ဝငေငြ နညးပါးသမားအတြက အခြင႔အလမး ပမရရေစခၿပး၊ “ကနးမာေရးေကာငးမြနသျဖစရမည”

ဆသညကပါ ပယဖကနငျခငးေၾကာင႔ မသနစြမးသမားအတြက မတေသာ အခြင႔အလမးမားက ဖနတး ေပးနငခပါသည။

16 လတငးသည တကရကျဖစေသာ သ႔မဟတ လြတလပစြာ ေရြးခယခထားရေသာ ကယစားလယမားမ တဆင႔ျဖစေစ သ၏ တငးျပညအစးရတြင ပါဝငပငခြင႔ရသည။ ျပညသ၏ ဆႏၵသည အစးရတစရပ၏ လပပငခြင႔ အာဏာအတြက အေျခချဖစေစရမည ျဖစၿပး အားလး တေျပးည၊ တနးတမေပးပငခြင႔ျဖင အခနကာလ အလက ျပလပေသာ စစမနသည ေရြးေကာကပြမားတြင လ႕ဝကမေပးျခငး သ႔မဟတ လြတလပေသာ အလားတ မေပးနညးစနစမားျဖင႔ မေပးျခငးတ႔ျဖင႔ ေဖၚျပေစရမည။ (အပဒ၊ ၂၁ အျပညျပညဆငရာလ႔အခြင႔အေရးေၾကညာစာတမး၊ ၁၉၄၈ခနစ)


ျပငဆငခကတြင ပညာေရးသတမတခကကပါ ပယဖကခရာ ထအခကသည အရပဘက လထအဖြ႔အစညးမား၏

အၾကျပတငျပခကတြင ဥးစားေပး တငျပခကျဖစခၿပး ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာ အပစမားတြင ေနထငမႈသကတမး

၁၀ နစ ရရမညဆသညက ၅ နစ အထ ေလာ႔ခ နငခပါသည။

သ႔ပါေသာလညး ျပနာျဖစေစနငသည သတမတခကမား ရေနပါေသးသည။ ဥပမာအားျဖင႔ “အပခပေရးမး

ကယစားလယေလာငး၏ မသားစဝငမားသည အကင႔သကၡာ ေကာငးမြန၍ ရးသားေျဖာင႔မတသမား ျဖစရမည”17

ဟ ဆပါသည။ ရးသားမႈရျခငး၊ ေျဖာင႔မတျခငး အစရေသာ စကားလးမားသည လြယကစြာ ရငးလငးရန သ႔မဟတ

တငးတာရန မျဖစႏငဘ ထငရာျမငရာ လသလ ပစျဖင အဓပၸာယ ဖြငႏငသလ ျဖစေနသည။ ေကးရြာ အပခပေရးမးမား

အေနျဖင႔ အနညးဆး အသက ၂၅ နစျဖစရမညဆေသာ အရညအခငး သတမတခက ေနာကတစခမာလညး လငယထ

အမားစက မပါဝငနငေအာင တမငရညရြယ လပေနသက႔သ႔ ျဖစသည။

တာဝနယမႈ၊ တာဝနခမႈ

ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမား၏ ၎တ႔ကယစားျပရမည႔ လထအသငးအဝနးအေပၚ

တာဝနယမႈ တာဝနခမႈႏင ပတသက၍လညး ဥပေဒထတြင ျပနာမား ရေနပါေသးသည။ ခန႔အပျခငး ခထားရေသာ

ၿမ႕နယအပခပေရးမးသည ေရြးခယတငေျမာကခထားရေသာ ေကးရြာအပခပေရးမးမားက တဖကသတ

သ႔မဟတ လအပလင “စစမးစစေဆးေရးအဖြ႕ျဖင႔”18 စစမး စစေဆးၿပး တာ၀နမ ရပစႏငသည၊ ျဖတနငပါသည။

ဤဥပေဒအရ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမားသည စစတပက အကြငးမ တာဝနခရေသာ၊

ေရြးေကာက တငေျမာက မထားသည၊ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ ခန႔အပထားသ ၿမ႕နယအပခပေရးမးက

တာဝနခရသည အေနအထားသ႔ ေရာကေစသည။ ထ႔အျပင လထမ အပခပေရးမးမားက နႈတထြကရန ျပနလည

ေတာငးဆနငသည လပထးလပနညးမား သ႔မဟတ တငတနးနငေသာ ယႏရားမား မရေနျခငးသည ရပရြာ

အသငးအဝနးအား ထပမ အားေလာ႔ေစပါသည။ အလားတပင စစမးစစေဆးေရးအဖြ႕အား မညသ႔မညပဖြ႕စညးမ

ညကလညး ရငးလငးမႈ မရေခ။ တခနတညးမာပင တစအမတြင တစေယာကတညးသာ မေပးရေသာ စနစေၾကာင႔

ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမား၏ ကယစားျပမႈမာလညး ရပရြာအတြငး အားနညးလပါသည။

သ႔ျဖစေသာေၾကာင႔ သတ႔သည ရပရြာ အသငးအဝနးတစခလးက တာဝနယမႈ၊ တာဝနခမႈ တက႐က မရလဘ ၿမ႕န

ယအပခပေရးမးမားဆသ႔သာ တာဝနယမႈ၊ တာဝနခမႈ စးဆငးေနရသည ရပရြာ၀ငမားက ေရြးခယ ေပးရသက႔သ႔

ျဖစေနပါသည။

ပမကယျပန႔ေသာ ယႏရားဆငရာ၊ နငငေရးဆငရာ သကေရာကမႈမား

ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒက ပမကယျပန႔ေသာ ျမနမာနငင၏ နငငေရး၊

ယႏရား ဆငရာ၊ ဥပေဒျပျခငးဆငရာ မေဘာငအတြငး ထည႔သြငးရန အေရးႀကးပါသည။ ဤဥပေဒ၏

အထငရားဆးေသာ ႐ႈေထာငမားထမ တစခမာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏ လပပငခြင႔ အာဏာထတြင

17 Ward and Village Tract Administration Law, Chapter III, Section 5.

18 Ward and Village Tract Administration Law, Chapter VIII, Section 15.


တညရေနရျခငးျဖစၿပး ထဌာနမာလညး ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒအရ တပမေတာက ထနးခပခြင႔ေပးထားရေသာ

ဝနႀကးဌာန (၃) ခ အနကမ တစချဖစသည ျပညထေရးဝနႀကးဌာနေအာကတြင တညရေနျခငး ျဖစသည။

အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနသည “ကယကယျပန႔ျပန႔ အလးစ ပတသက ေနေသာ အပခပမႈ လပငနးမားက ရရ

ထားၿပး တငးျပည၏ အစးရ အပခပမႈ အဆင႔တငးက သကေရာကေန ေသာေၾကာင႔” တပမေတာအား တငးျပည၏

ေန႔စဥ လညပတမႈတြင ေနရာအန႔ တညရေစမႈႏင လႊမးမးမႈက ေပးေနပါသည။19 ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ

အပခပေရး ဥပေဒအတြငး ေရြးခယ တငေျမာက ထားျခငး မဟတဘ၊ ၾသဇာရေသာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ

ခန႔အပထားသည အျမတမး ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာစာေရးရာထး ရပါသည။20 ယခ ျပငဆငလကေသာ ရပကြက

သ႔မဟတ ေကးရြာ အပစ အပခပေရးဥပေဒတြင ေတြ႕ရေသာ ေနာကထပ ႐ႈေထာငတစခမာ ေကးရြာတာဝနခမား

ထပမ ဖနတးထားျခငး ျဖစၿပး ထသမားက တပမေတာ လႊမးမးထားေသာ ျပညထေရး ဝနႀကးဌာနမ အမေျခ ၁၀၀

တငး သ႔မဟတ ရြာငယမားတငးသ႔ သတ႔ပတသကမႈက ထးေဖာက ေရာကရေစရန ခ႕ထြငသည အေနျဖင သတ႔၏

အစအစဥမား ျဖစေျမာကေအာင အားျဖညသည အေနျဖင႔ သတငးေပးမားအျဖစ အလြသးစားျပ အသးခဖြယ

ရနငပါသည။ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရးဥပေဒက ၿမ႕နယ အပခပေရး အရာရဆသ႔ဥးတညေသာ

တာဝနယမႈ၊ တာဝနခမႈျဖင႔ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ အေကာငအထညေဖာရန ျဖစသည။ မၾကမး

အဆင႔အျဖစသာ ရေနေသးၿပး အတည မျပေသးေသာ ၿမ႕နယအပခပေရးဥပေဒသညလညး ေဒသႏရအဆင

အစးရႏင အပခပမႈတြင စစတပ၏ အာဏာႀကးေသာ အခနးက႑ကသာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ

တစဆင ပမ ခငမာေစပါလမ႔မည။ သ႔ျဖစ၍ ၿမ႕နယအပခပေရးဥပေဒက တျဖညးျဖညး အတညျပသြားသညတင

ခန႔အပခဘဝမ ေရြးခယချဖစသြားသညမ လြ၍ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနကသာ တာဝနခရမညျဖစ၍ အဆးစြန

အာဏာမာ ျပညထေရးဝနႀကးဌာနမ တစဆင႔ စစတပဆမာပင တညရေနမည ျဖစသည။သ႔ျဖစ၍ ရပကြက သ႔မဟတ

ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမား ေရြးေကာကပြ ကငးပေရး တာဝနမားက အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ သးျခား

လြတလပေသာ ေရြးေကာကပြ ကငးပေရးဌာန တစခခသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးေပးျခငးျဖစေစ၊ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာ

အပစ အပခပေရးမးမားအေပၚ စမခန႔ခြမႈက အရပသားအပခပမႈ ေအာကတြငရေသာ အပခပေရးဌာန ေအာကသ႔

ေရႊ႕ေျပာငးေပးျခငးျဖစေစ ေဆာငရြကမသာလင ဒမကေရစစႏႈနးမားႏင အည ျဖစလာလမ႔မည ျဖစသည။

ဤေနရာတြင နငငေတာ အဆင႔ထက နမ႔ေသာ အပခပမႈဆငရာ အလးစ ျပျပင ေျပာငးလမႈက

လအပေနပါသည။ ဖကဒရယ ဒမကေရစ ျပညေထာငစ ႏငငေတာ ထေထာငေရး ဟေသာ အျမငတစရပျဖင႔ လမးၫႊန

ေပးမည ပြငလငးျမငသာမႈ၊ တာဝနယ တာဝနခမႈ ႏင အားလး ပါဝငမႈရသည၊ မဝါဒမားအတြငး ေရးဆြထားသည

ဒမကေရစ စႏႈနးမား အေပၚတြင အေျခခသည၊ နငငေတာ အဆင႔ထက တစဆငနမသည အပခပမႈအတြက ကယျပန႔

လႊမးျခေသာ မေဘာင တစရပ မရဘ လအပသလ အာဏာက ျဖန႔ကက ေလာ႔ခေနျခငးႏင ေအာကေျခအဆင

အပခပေရး ေျပာငးလမႈမားက လကတေလာတြင ေဆးၿမးတနညးျဖင လပေဆာငသလ ျဖစေနပါသည။ အေျခခကက

ေျပာငးလမႈမား ျဖစရန ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ ျပျပင ေျပာငးလမႈျဖင႔ စတငသင႔ပါသည။

ျမနမာနငင၏ အစးရ အပခပမႈႏင သကဆငေနေသာ အျခားရေနသည အေၾကာငးအရာမားမာ တငးရငးသား

လမးစမား၏ ယၾကညလလားမႈမားႏင ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတ႔ျဖင႔ ဆကစပေနပါသည။ ရပကြက သ႔မဟတ ေကး

ရြာအပစအပခပေရးဥပေဒသည ဗဟဥးစးခပကငမႈစနစျဖင ျပလပထားေသာ အစးရႏငအပခပမႈ အစတအပငး

19 “Another Piece of the Democratic Puzzle,” Progressive Voice, January 2017. https://progressivevoicemyanmar.

org/2017/01/20/another-piece-of-the-democratic-puzzle-reform-of-the-administrative-structure-of-myanmar-essen-

tial/

20 Ward andVillage Tract Administration Law, Chapter XIV, Section 31.


တစခမသာ ျဖစပါသည။ စမအပခပမႈ အပါအဝင နငငေရး၊ စးပြားေရး၊ လမႈေရး ႏင ယဥေကးမႈတ႔၏ က႑မားစြာက

ကယတင အပခပစမနငသည၊ အေျခခကေသာ အာဏာမား ခြေဝေပးျခငးမား ပါဝငသည ဖကဒရယပစ

အပခပမႈစနစမ တစဆင႔ တငးရငးသားတ႔ လလား ေမာမနးေနေသာ ကယပငျပဌာနးခြင႔နင႔ တငးရငးသား

တနးတညမမႈက ေဖာထတသင႔ပါသည။ ဥပေဒအားျဖင႔ ဒမကေရစနညးက ျဖစေအာင ျပငဆင နငသညဟ

ဆေစကာမ အပခပမႈပစက ေသခာေပါက အာဏာ ျဖန႔ကကလကနငဥးမည မဟတပါ။ သ႔ျဖစ၍ အေထြေထြ

အပခပေရးဥးစးဌာနႏင အစြယအပြား ျဖစေသာ ရပကြကႏင ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒ ျပငဆငေရးသည

တငးရငးသား လမးစမားအတြက ကယပငအပခပမႈက ထေထာငေပးနငမည ကယျပန႔ေသာ ျဖစစဥ၏ အစတအပငး

တစရပ ျဖစပါသည။

“ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒက အျမနဆး ျပငဆငသင႔ပါတယ။ နစၥဓ၀အပခပေရးက ေျပာရမယ

ဆရင ဖြ႔စညးပဥပေဒရ႕ ပဒမ ၂၈၈ က ျပနာ လာျဖစေနတယ။ ေရြးခယခ ရပရြာေဒသက

အပခပေရးမးေတြက ခန႔အပခၿမ႕နယအပခပေရးမးေတြ ခငးတာ ေခါငးညတၿပး လက

မလပနငဘး။ ၿမ႕နယ၊ ခ႐ငန႔ တငးေဒသႀကး အပခပေရးမးေတြကပါ ေရြးခယ တငေျမာကမ

ရမယ။” - ဒမကေရစဖြ႔ၿဖးတးတကေရးလႈပရားေဆာငရြကမႈေကာမတမ ကယစားလယတစဥး

ယခလကရ ဥပေဒျပေရးမေဘာငအတြငး လႊတေတာႏစရပလး၏ အမတေနရာ ၂၅% က အာမခ

ထားေပးရေသာ လႊတေတာအတြငး တပမေတာ၏ လႊမးမးေနမႈသည ျပငဆငေရးအတြက ေနာကထပ အတားအဆး

တစရပ ျဖစပါသည။ ၂၀၁၆ ခနစတြင လႊတေတာနစရပစလးတြင လထၾကားနာပြမား ျပလပချခငး အပါအဝင

အရပဘက လထအဖြ႔အစညးမား၏ တကတြနးခကမားက ထညသြငး ျပဌာနးခေသာ ဤဥပေဒက တတယအႀကမ

ျပငဆငသည ျဖစစဥတြငလညး စစတပဘကမ အေျခခကေသာ အေျခအေန တးတကမႈက အားေပာ႔သြားေအာင

အခ႕ျပငဆငခကမားအား ကန႔ကြကၿပး တန႔ျပနခေလသည။ ဥပမာအားျဖင႔ အရပဘကလထအဖြ႔အစညးမားမ

အၾကျပခက အေျမာကအျမား ထညသြငး ေရးဆြထားသည မၾကမးက အမးသားလႊတေတာတြင အတညျပခသည

ေနာကပငး ျပညသ႔လႊတေတာတြင ေဆြးေႏြးၾကၿပးေနာက အျငငးပြားဖြယရာမား ျဖစေသာ ဥပေဒ အပဒမားက

ျပညသ႔လႊတေတာတြင မျပငဆငခပါ။ နာမညဆး အျဖစဆးေသာ ဧည႔စာရငး တငၾကားျခငး ပဒမမားက တးတက

ေကာငးမြနေအာင ေဆာငရြကခခနမာပင တစစတစဥး၏ ေနအမတြင ရက (၃၀) ေကာလြနေနပါက မျဖစမေန စာရငး

သြငးရမညဆေသာ ကန႔သတခကမား ဆကလက ရေနရျခငးမာ တပမေတာ လႊတေတာ ကယစားလယမားက

‘လျခေရး’ အေၾကာငးျပ၍ ျငငးပယခကမားႏင စးရမမႈမား ေဖာထတခေသာေၾကာင ျဖစသည။

နဂး ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒ ျပငဆငေရးသည လထ အသငးအဝနးမားႏင

နငငေတာ အၾကား မရမျဖစ လအပေသာ ဆကသြယမႈ တစရပ ျဖစေသာေၾကာင႔ အေရးပါေပသည။ ေဒသႏရ

ေရြးေကာကပြမားသည ျမနမာျပည ဒမကေရစ အသြငကးေျပာငးေရးအတြက အေျခခ အတျမစမား ခရာတြင

မရမျဖစေသာ အစတအပငး ျဖစေသာေၾကာင႔ အဆမတန အေရးႀကးသက႔သ႔ ေရရည တညတ ခငျမေသာ

ျငမးခမးေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက ျမင႔တငရာတြငလညး အဓကကေသာ အခနးက႑မ ပါဝငရန

“


အလားအလာကလညး ပငဆငေနပါသည။ အဆးသတတြငမ ဤဥပေဒက ျပငဆငျခငးသည တငးျပည၏

စမအပခပမႈစနစက ကယျပန႔ေသာ ျပငဆငမႈမား၏ အစတအပငးတစခ ျဖစသင႔ပါသည။ ျမနမာတပမေတာက

ေကးရြာ အဆင႔အထ အာဏာေပးထားသည၊ ျမနမာျပညတြင အာဏာ အရဆး အဖြ႔အစညးအျဖစ ၎၏ ရပတညရာက

ေျခကတယ အျမစတြယထားသည တပမေတာ၏ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန အေပၚ အဆးစြန လပပငခြင႔က

အဆးသတေရးသည ဥပေဒျပငဆငေရးအတြက ေသာ႔ခကျဖစသည။ ဤဥပေဒျပငဆငေရးသည ဖကဒရယ

ဒမကေရစ အစးရ အပခပေရးစနစက ထေထာငသည၊ အာဏာက ေအာကေျခသ႔ ျဖန႔ကကသည၊ ကယျပန႔ေသာ

ျပျပငေျပာငးလေရးျဖစစဥ၏ အစတအပငးတစရပလညး အလားတ ျဖစသင႔သည။ ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ

အပခပေရးဥပေဒက ျပငဆငျခငး အပါအဝင အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနက ျပျပငေျပာငးလျခငးသည

မညသ႔ပငျဖစေစ သာမနနငငသားမား အေနျဖင႔ ၎တ႔၏ ဒမကေရစ အခြင႔အေရးမားက ကင႔သးနငမည႔ ယႏရား

အေဆာကအအႏင ျဖစစဥက ဖနတးနငၿပး ေဒသႏရအဆင ဒမကေရစ၊ တကကြေသာနငငသား ျဖစေစမႈႏင

ပါဝငမႈရေသာ ေဒသႏရအစးရ အပခပမႈမား ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြကလညး အေရးပါလေပသည။

အၾကျပတကတြနးခကမား

ျမနမာလႊတေတာသ႔

} ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစအပခပေရးဥပေဒ ျပငဆငေရး အပါအဝင သကဆငေသာဥပေဒ

ျပငဆငရန

ɂ နငငသားမား၏ လြတလပစြာ သြားလာလႈပရားမႈ ႏင အေျခခ ေနထငမႈက ကန႔သတထားေသာ

သကဆငသည စညးမဥးမားႏင ဧည႔စာရငးတငျခငးႏငဆငေသာ ဥပေဒပဒမမား အားလးက

ဖယရားရန၊

ɂ အမေထာငဥးစးမားကသာ မေပးရျခငး မဟတဘ အသက ၁၈ နစႏင အထက

အသကျပညသတငး ေဒသႏရ ေရြးေကာကပြမားတြင မေပးပငခြင႔ေပးရန၊

ɂ အပခပေရးမးမား၏ အရညအခငး သတမတမႈတြင အနမ႔ဆး အသက သတမတမႈက ၂၅ နစမ

၁၈ နစသ႔ ေလာ႔ခေပးရန၊

ɂ မသားစဝငမား ရးသားမႈရရမည၊ ေျဖာင႔မတရမည အစရသျဖင႔ ပါဝငေနသည

ကန႔သတမႈျဖစေစေသာ၊ ဒြဟျဖစေစသည ရပကြက သ႔မဟတ ေကးရြာအပစ

အပခပေရးမးမားျဖစရန အရညအခငး သတမတခကမားအားလးက ျဖတပစရန၊

ɂ ရပကြက/ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမားအား ေရြးခယသည လပထးလပနညး

အဆငဆငမားက အရးရငးဆး ျဖစေအာင လပေဆာငရနႏင ဤလပထးလပနညးမားက

ျပညသမားအား ကယျပန႔စြာ ပညာေပးရန၊

ɂ ေရြးခယခ အပခပေရးမးမားအား ျပနလည ျဖတခပငခြင႔ရမည လပထးလပနညးႏင

စသတမတခကမားက ေဖာေဆာငေပးရန၊


ɂ အပခပေရးမးမား၏ လပငနး စြမးေဆာငမႈက ေစာငၾကညရန အျပင အပခပေရးမး

ေရြးေကာကပြမားက လြတလပ တရားမတစြာ ကငးပနငေရး၊ ေစာငၾကညႏငေရးအတြက

အရပဘက လထအဖြ႕အစညးမားႏင ပြင႔လငးစြာ ပးေပါငး ေဆာငရြကရန၊

ɂ စနစတကျဖင တစနငငလး အတငးအတာ ကယျပန႔စြာ မဆႏၵရင ပညာေပးမႈမားက အရပဘက

လထ အဖြ႕အစညးမား၏ ပါဝငမႈျဖင လပေဆာငရန၊

ɂ ေကးရြာအပစ အတြငးရ ေကးရြာမား အားလးအတြက ကယစားျပမႈႏင တာဝနယမႈ၊ တာဝနခမႈက

ေသခာမႈရေစရန၊ ႏင

ɂ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနက ခန႔အပမည အစား ၿမ႕နယအပခပေရးမး

ေရြးခယျခငးအတြက ေရြးေကာကပြ ျဖစစဥ တစရပက ထေထာငရန။

ျပညထေရး၀နႀကးဌာနသ႔

} ရပကြကႏင ေကးရြာအပစ အပခပေရး ဥပေဒအား လတတေလာ ျပငဆငထားမႈမားက အေျခခၿပး

နညးဥပေဒမားအား အလငအျမန ထတျပနေပးရန၊

} ေရြးေကာကပြ အခနဇယားႏင ပတသကသည ရငးလငး၍ အလြယတက ရယနငေသာ သတငးႏင

ဥပေဒပဒမမား ထတျပနေပးရန၊

} ေရြးေကာကပြ ေအာငနငေရး လႈ႔ေဆာေရး အပါအဝင ေရြးေကာကပြမားက ႀကးၾကပရနအတြက

ၿမ႕နယေရြးေကာကပြ ဆပေကာမရငမားႏင အတ လပေဆာငရန၊

} အပခပေရးမးမား၏ စြမးေဆာငမႈက ေစာငၾကညရန အျပင အပခပေရးမးမားအတြက လြတလပ

တရားမတစြာ ေရြးေကာကပြမားက ကငးပနငေရး၊ ေစာငၾကညႏငေရးအတြက အရပဘကလထ

အဖြ႕အစညးမားႏင ပြင႔လငးစြာ ပးေပါငးေဆာငရြကရန၊ ႏင

} တစနငငလး အတငးအတာ ကယျပန႔စြာ မဆႏၵရင အသပညာေပးမႈက အရပဖကလထ

အဖြ႔အစညးမား၏ ပါဝငမႈျဖင႔ စနစတက လပေဆာငရန။

ျမနမာစစတပသ႔

} စမအပခပေရး အပါအဝင ဖကဒရယ ဒမကေရစ အစးရစနစက ထေထာငနငရနႏင ၂၀၀၈

ခနစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒက ျပငဆငနငေရးတ႔ ပါဝငေသာ အေျခခကသည နငငေရး

ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈတြင ထေတြ႔ပါ၀ငရန၊ ႏင

} အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန အေပၚ ထနးခပမႈက စြန႔လႊတရနႏင အရပသား တာဝနရမႈက

ခြငျပေပးရန။

[email protected]

www.facebook.com/acdd.burma

[email protected]

www.progressivevoicemyanmar.org

'Drdkua&pDzGH YNzdK;wdk;wufa&;vIyf&Sm;aqmif&GufrIaumfrwD a&SUajy;toHtzGJ Y

drdkua&pd - &yfuguf odkyr[kwf aus;&gmtkyfpk tkyfcskyfa ... ·...

Documents