dr.l ~..:erchro. fin . uns :1. ''~ii run

65
1:?8 I t' l, JtZA Y MATI RIA 129 dr.l fin . u ns :1. run

Upload: others

Post on 23-Oct-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

1:?8 I t ' l , JtZA Y MATI RIA 129

dr.l ~..:erchro. fin . uns :1. ''~II run

130 I.trl B UCJIINER l l EltZA Y WATHitiA 13 1

13!

1'1 I lt7.A \' M&TI IliA 131

('

lH I Lt'lN D'CCUN tl:lt

Por incomprcnsibiP qnc nos parcl.ea la t'Piaeion del ttlmn y Ia materia, niugi111 hombre razonahle e ilustrado ptH~dr ll<'ga r tlue e~ un hecho .

Los til6sofos y lo p~iculo~o~ s • han e~forzado en pas;H sohre l'Stos P\ identt•s h ~cho por mtt\' di­versos camino . pl'ro sit>mpre <'llll pnqutsimo ~<\ito. Al~?;nnos han ndoptado el prl'tt~xto de <ldmitir Ia r<'l<lCion dt~ Ia indivisildlidad d•·l alma v de !:1 ma­teri<t; pcro lwn hc~h.o l<1 salvc·d•td th•di.ting-uit•que el hombrt•, seJ't!spulfualput t'J'tl'itncio, st'l lo t ·tlia cl eucrpo m:ltt>rial ·omo eosa :tltt•xa v . uhurdilla ­da. La rclacit~ll del alma t'ull t•l eu ·r}JU c 11t J,icn cst;~b.l<• •idn, ~ si algunas 't•t·t·~ no:, p:tn•c: • tptt· t•l c~p.lrttn tlotnllla al t:llt•rpo y ulru cl cu0rpu :tl ,,,_ }lll'llll, St'llo dt•ht•Jllos ·onsidt•t'al' t'sl;ts dift'l'l"ll ·in~ dt•sd(• cl puntn d' \ i ... t:l iudi\'idnal. En L~ ' It· I' Ia lliltlll':tlt'l.<t espiri~ual l;t LJlll' \en· •; I'll aqut•l [,t

ll<tturalc~z<l llt:tlt nal. .\I pl'illlt'l'o poJI'iamos t'ttlll­

p<1r:tl'l{~ l:Oil )c1~ dio 't•s; a[ -.q:;-undo t:UII los ht UIO •

Dt•l Clllllllal al hntuln·p nll't-. pi"t fl• •ltt, !Ja\· una 11 ,J in tel'l'umpida (•scala de fat·tdtadt·~ illll'lc·~tualt• .. 'iu Clll.hiii''"O, las do~ JHitUI'<tiL'Z:t 1 stlpollt'll :'lir•lll) J'f'

1 P?! 11 d~· tal mnJI!'I':t, 'Jllt' t'Xt'lliY~'"Il toda ·o11tpnr.t Cloll. <hrecta )' ulo IILIL'dl' <lfil'llWI';-. • !Jill: llll:t \ ott•a S~ll ~11::-t•parah)tP. ('u:tl•s~,1 uitra !Jll' ':tlll:ts ·~niJ.l­dJCt:I~IH'' Y los prohiPIIl<h dirl<'il •s !jill'~ 1 dunli UIO

ext"nor ll:l!.!"a 1'11 Ia cuncit 11 ·in iudi' idual. illlpor·­t<\11 poco 'II un;l cue tit'J11 dt• hl'l'lw ....

PUERZA Y MAT~klA

XIII

Inteligencta

I 1 Hl•l tn!ltadn "l t "'111< d • l'st • c·a pitulu del ~onrwido aful'i tnn u" Vog-t, qu•· die••: c l~utt· • Ia in­telig• 11 ·ia ~ el rehr ha~~ In tui-..ul.t r laci611 que entt' lu bilh ' t•l hi• .. CldO, 6 la ot·int Y lo rifiuJH' . »

E·ta , l''"~io.n lla Jll' 1\'u ·t do tanw~ injuria" LJUe I 111i mo Vog-t Ia hac • prt c 1l r d lu ~i!!'uient

palubw : c Pnrn pn .. anne <'Il 'i"t tO modo ruda-111 lit .•

I .Lr -

LUIS Bf\CU!Sl~R

cida, est<> dec· to, tnllsidl"'rndn 011 ~i llli~mn (' 1

:'t no dudarlo. 1111a l'Os;t l'S<'lleialtllentP distinta dr• dr'rta nwteria~ <'\Cn'llll'llli ·i:t~, prodnt'id;ts qui z(t duran­t!' su adh idad. L:t m:'tquinn dL• Y:tpnr '"oza ell cicrto modo d1• \'idn. ~' prudut·e. t'ntlltl n:--.ultn 11 t • d<• una comhill:H·i{•n partieul:tr 1li" sui• tatlC'ia do­tad:t s dt> f'tll'I'Z<I •. 1111<1 ~H·cir'llt eomldtt:tdn, dt• Ia cual usnmo~ s in podt>rl:t \ ,.,.. sentir tti tneat·. 1~1 , :tpot· Hl'l'njado por l:t lll(tqllilla t'. Utl<t l'osn l ll· '('sllt'i:t no . ' t I<' tW 11 a d n d" c o lll tllt · o 11 l o h j l t n d ,. I : 1 111 :I! 1,, i tt :t , y puPdt•, l'lllllu matl' rin. sr•r \ i"to \' st•lltido \ lt:l die•, sitt PIIJI,IIrg-u, ~l' le Ol'llt'l'iri.t d:•eit· qt11· Ia natu· ralc>Z:l dt • l:t lll:'tquiua de vapor l 'Ol r i-.tr ,.,, pr·odueir vapor. :-;lll't ' dt· , Jllii'S, qlll' asi · mu l'ta nr.tquina ~"'"t;'.''ndr·n PI lllCt\ itnif'ltlt,, ;1-.i l:t l'lllltplk:td;t or<>'aJii Z:tl'lllll dt• Ia ttl•-.tatH'i:ts dotnd l r), ftlti'Zil ltl CU('rpo :tninwl, prodllet' :tn:'tl ga ul! Ill•' tilt t•onjun to de ' '_ft l' lc; qlli' llatll:tll1os t"ll u unidad ''"l ii itu, <tlm:t IHI••I tgf'tJ<•i:t. F~ta ? 't union tl , {lltt'Za~ no ti ·n · nadn d1· matt l'inl. 110 pw·dt• "'1' p •r ·ildda inmeclia­famt>ole por J,l sl'lllidoo.: t'Oll10 11Ct.:d~ t'OII cu.tlquitl' otrt.t fut rza si mplt•, lll<l •rul'ti mo. <'kl:l t'il'id. td . ('l to tern. y olo Jlllf'dt• nh"(' l'\' :tl'~l C'll u lllllllif· -.tario llC:s. Ilt>nws d, linido Lr fut•rza ·•• tuo una Jll 'OJ• irdad ?c l:t malt•ri:r y vi tn t~tmuit•tt '-!ll' :11nl•a 011 111 'PJiill':lhl•'.. i"iu l'lllh:ll'g'O, Ill idt(t dr l':tdtt 1111:1

c~ 11111y dit't•n·lltt• dt•la r)tra: lw-.ta ]>lll'dt• dt ej, ... (' t)UC'

llll:l dt• ella t•s l<t llt'..,.:Jciull dt• Ia tra. i\u (tiJ'O 110 :thri:tlll•~ por lo mclllh. ut•tinir ,•[ • '}'tl'iru , 1.1

fUC'l'Z(I, IIIII t'OlllU llll:l t•osa illlllill• l ' i,tJ Ullil l'O ll

qtH' PXelu.' l' Ia tll<tll' t'ia 6 qtll ""' opont a ta ulti ma. Por ott·a p;trte, Ia hili yIn rinn no ... n unn sum:t produddn Jlt)l' efPcto Cunwt 'J'ialt ... , ... ino eucr po eompnt· to dt" ub t:111cia-. dotadlts d • fit •t.?..l , y qu • dl'. ella hall sun;idn. r ... P~" l'i-.u qur• •I ht<>':td Y lo: l'lllOllcs l' u · prt'lldan d' mntcri:h i lwn d

F Ul.ltZA Y MATf, RIA 137

1 aim t!ll

lll I

Ll I UCCIINI<:K

propio ticmpo quP Ia ·omparacion dl· que ~e trata. llO CS admisihle. t\iug(tll otro Ol'g'tlllO duame COillO cl ccrcbro; ningt'tn otro se cans~l como <' l dt• ~u ac­t!vid;Hl.: uingtuJ otro necesita guardar I'L'poso; par­ttcnlandad <JUC llHll'ca, no Solo una dift'l'l'IICiLI (' l'll·

Cia! Cllfl'C !:' liS organo·, sino tilllliJiCll l~ IJtJ'L• }a ftcti­yjd;ld fisica )' lll<'l'<\llica. El <'ura;,un latP mi<~utras l'L'cibc :s<tng-.n•; Ia. lll<lquina. trahaja t>ll tautu que e lc da n!at ·t·t;tl: lit L'l uuo Ill Ia utra s • fati ~<llt. Pcro ]a funell'llt l'<'l'<'hral no JHI<'Ue :-;us tPiler sua ·t i\ ida d ~ino por civrto _tit mpo, J. ' t • th•bilita y JH.:n•t:t -.i lc• taltan el c;unbto y l'l rq>o o. Lo prupiu neonlt•ue l'Csp~·et_n d' Ins ~Jl''rl\llos qu' l'l l'l' l'l'hro putt•" ('Il mu\•tllll i' llto llll'dtanlt' L'l si"'t''Uli\ 11 •t' \ ' iostl dt> Ia \ idh animal , <'S dlcir, put· llll 'diu d • los m t't cultJ~ que U<'JH' tult•u d<• Ia vuluntaJ.

c: • I . . ..,<·gun <h mas l'Lit:IL'Ilt<· ill\'l.'~tig-adolll'S, Ia Icc·

tJ'icid<1d. (' tl flll'I'Z:l l'tl \' OS llota Ul(•. Cft•l'tO Oiu c h:• bi<1ll ohM' I'\ ado hast'a a !1!) 1':1 Pll d IIlli IIdo orgfi­lllC<> «.'"' Ia qll<' .haec uu pap('! ,, e ucial ell lu pro· CCUI!lllf'llto pstt'olog-ieu UtI sb[t'lll.l lit n •io t). 'o­rricu tcs l'l6c t ri t•a" ·in: ula 11 ·o 11 t i lltta lllCtl t l ' a ln•d rdo r· U(' i 11 crl'io t 11 l'tpv o. E ta:s eotri ·ut••s n: au u t d -l>ilita11 a~d qtlt' e t:'t e cit.tdtl ~~ !Hit' to ' II tliO\'imi nto cl II •rvio . Ut" l'U.llqnier· nwdu 'Ill•· ~~·;L Lo ll•'J \ io no Oil. p11t' s , Iu~ l'tltHitH•turn..., sinu lu pt·odu ·t•iJ' de la elcctri •idad. Esta aeciuu c. •sa ·o11 la at:Liddad 11('1'\' io a, c ... dt•ci r· tall lu ... ~o l'1111Jo hay t'll !los . , , ' ' ... sen acton o voluutad. A eollstt'llCilcia dl' e ... t o 11 -cho sr- ha d'"liuido Ia a<•th idad iut ·I ·etual •omo Ulla t~IPetricidad l:ltt'llt(•, ~· d sll iio 1111.1 fun ci6n dcsprt•tHJid:~ d · Ia •lt>ctl'i •idad llt.'rYiosa. quizn ~Jt .. rue.un ~ita <'II 'Ill , Ia .wtorcha tllC"lldidn 1 or·l.t Ill \'C.S t 1 ,,. <Wto 11 t..'~ <' x peri lilt' 11 t a I e gut(' po r t•l L'll 111 i 111.1

que conduzca al couocimi •rHo d • Ia n.lturali•za d las fuucione~ p:sittnica .

Pl'bHZA , • .MATt: ltiA 139

·arnbiau de

Aslento del alma

t t I lllA \" ltA1 I HIA 141 110

i llll

LUIS nl'cu..,.t~:n

Sin cmb;1rgn. el hceho que Fis ·hC'r quh~n~ lll'l;(<lt'

cs indudab!f'. Los 11('1"\ ios 110 Pl'l'Cihl'll la sf'Wa­

cion <'II ~i mismo~, !->iun qul' ll;t<.:cll rlael't' las sf'll a ­

cionPs por las i!llJH'l'Siorrc' <111c rt~cibt•ll dt• fu~'ra, tran~mitiend"las at et•n•bro. No sentilllo~ ,~J dolur en In parte que ha l'l' ·ibillo PI golpt• u Ia ltt·ritb, si11o en el c<'n·hro. :-ii sc cor l<l t'll alg-t'rn punt" t•! filanlt'llto dl~l ll<'rvin Sl'll~iti\'n C'lltn· 1! C<'rf'l,,.' y Ia pt'rif<'ri:t. cesa illlltediatarllt'lltC toda raeult nd df' s<·rts;H·i,'Hr <:'It Ia Jill rtt• dt l cttl'rpo d • ltll'' d t'Jtt'tlllt• CS<' lll'l"\'in, pnr Ia sola l'illlsll d" haht•r'st irllt•Jntm­pido Ia cornnni ·:tdt'nr lh I lll •di:tdor dd l't"'rt bro. No \'f'lllOS por 1'1 njo IIi por PI llt'l"\' iu 6pth•o, ino pnr el l'l'n•hro. :-ii · · eort:r l, dl• ll'll\'< '"''' furultnd dt· tr:r11~111itir Ia imprt•sior\1'"· rio hay \ i-d611. El mismo c>lt'cto ti<•ltt' lu• .. ar· cuaudn st• quita :'t till .till­

mal\ i\ o Ia pnrlt• dt•! l't n•bro llnuwd:t l'lladr ir-l'llli­uos, <lllllqtt(• lo ojo: dt'l illlilll:t I ttlledr•r• P' I ft ctn­Jlli'llt<· tflll'-'~1'\ ad(ls.

:--ulo la co tur11hr·e y Ill :rp:tl'il'lll'i:t 1111 !Jan It!•, 1<1 iuf':l fnl-.a d • 'Itt'' 'l'ntirno..; ''II a, 1ut"'ll:t \Jllll euPrpo c• l('J'iurlllt'Jllt· irnprt• i nad;~. L.1 fi ill ,.,Ia tit-signa t•sl:l twttil J,. l'l'lct •ion l'Oll •"I llultl hrt 'll It !I rlt' Ius t(ecfo, t,lt'tlnfricot; l~quh· c::td:lull'lll(' pro! II t;<t mn • se~ttn t• t n J,·~·, l:t ~ •rb:t cinu s pu tibi I· l'll cl < f'rt•hro <tl Jlltttto t'll qtll' Ia · \ l'lll s obr.tl. p, r P. o P~ c·:~ ·i indif•'I'Lilll irnvn· ... ioua!' un II<. n io n !1 litl('<t d · Sit tra~· , t"tu, In tlli llhl I'll llll pllllh

otro. pot·quc• no ""C'Ittilnn~ L'-'·' il'l'itaei6n ~ino cxtn•mid;ttl peri[,., ic11 delHi'!'\ in. ~i 1tt1s dttltl golpl' c•u los IH'tTio" lf, I ·odo, 1111 ''"lltimn-. 1 I d 1 r c•n C'l eodc) ino en lo dt•do ...... 'i tiltH f'XO to,_j,.. d ·a­Ct' uun pre iuu subn-. 11110 ur> lu lll'l'\ iu-. lll' Ia 1 art\. qu' sa lt•11 de Ia t'cl\'idHd dt I en n •t) '"' nfl'J m sit•ut1 lo-. doltWt• lUI t'l'll le-. • rr tod<.' t•l r·o tJ o <Hlllt!U sus Jll'n• ins pcrif\rieo c tt\11 JWI'f •c:tnmen-

FUIWZA 1 llATJ.HlA H3

tc .::a nrN. < 'ua nclo c lP\'illtta una p:11 t(' ~lP ~<t yicl frontal y sl' l:t <'lllo ·a. obn• Ia nanz, r•lJJ.Idt\' 1~110 q lll' ha II fridn est a urwr·aciull cr••r"> "''IIIII" Lt I ~11-prr· jr)Jl t'll Ia fn•utt> l:ll<t_lld~l <' J,• toea. ~'ll Ia. ~lt~I'IZ. Si Sf' , Xl'ita t•l 11!'1' \'lo opllcn dC' till riJ•l eXllly.tdn, la 1,1•1·-.uua OJH'I"<td:t "· Jlt•ritu •uta Ia Cllca<.:lull dt lu~ . dl fUt.,~l) <'II (~1 ujo que ya llr) e i ~~· La." pt"'r-so 11 ;t 1 jllt., h a 11 ll f ridn lilt il :tIll JJII [.I l'IU II, ~It'll tr•Jl

toda n , ida, I'll In:, enmldo dP lt•rnp•'ratnt·a. do­torr l'll In pit•rna " l' ll <.,I hr·:tzn arnputndo, por Ul<L

qur e:1l'L'ZC1111 ya d· '"ll" tnil'lllill'll ... , y II• \' <Ill CrJll

trPCUE'IH.:i t nwquinulm••utt 1.1 mauo ~ 'llo P'>•.quc alii hall t Xpl"'l'llll nt:tdO •it•l'ta .,.,-..Jls.ICJtJil. UJ'Ol~ll li­

do qu • c· .unpntaJ :tn. :'l un homb,··~ t~dos --u. llll 1!1-hr•) , 110 por ,, u dt JIII'lll de .... nttr rmpr -.aonc 11 todo c·llo .

, a cion pn de a plica 1'-

1. , olunt. d. ·o ~.:n

Ut Ltll:s nCcu:-~ ... lt

los mt"t::.~uln~, ino ~t'>lo 1~11 <'I 'C'I't>hrn, do11dl' l:t \'o­lunt:td ~''Xeit:l llll 1110\'illliPHlo t'tt<ti•Jilienl, y •n 1 te (>1''"<1110 t• dnudt• 'I' l'orlll:lll los :tl'los d1• Ia \ l)lllll­t:lJ. Lo nt•n ios ~1111 lo::- llll di:1dnn ~ dt• '''"t;t i•l'ita­ci(•ll. ~~~~~, por· du·irln a-.i los 111!'11 :tjc·ro 'Jlll' trHn -mit•'ll 1'1 los llltt <·ulo · l:1" <Jn.lf•ut•s dt•l f't'l't.:hro. , i t'

d•• I I'll~ I' ,. l:t t'Olllllllil'at·i,'lll1

t•r•s,t todt~ <1 •l'iuu \0-

luntnria. Ln lfJJioJ'•Jia ::.(' prodtll'(' pnr l.t s:tlidn d.-• un:1 L'fllllid;ul f'X<!t' i\•:t d•• :-;:lll~l't' d ·In:> \':t o Cl'I'C­

hr:llf' al illlf>l'iur·. i), • .,.tf,• I'! lllollJl'lltu 'Jllt •· ta e \'l'l'ili<·:t t'nr1 ha t:1nt•• nl>und;•ut..:ia p:11'.1 dcl•'IH'J' l.t 11111 •i 1111' dt•l t'C'I'I'hro. C'l'":t t'OIHJ•h 1<1111 'tlt toda

t'll :11·i·~n y d·· 'oluntad •'II tod.t 1.1 mi tlt·l t'll •rpo. 1,1 ~ui ·u "" Ita 'i to

urw pl:'r' un.L .tt~t ·ad.l de upo-

piu.tl, op 1. Ia

1-'UbltZA Y MAT .lti.A

ni l:tr u :1cth·i<httl volllnt:tl'ia, jr-c·u­Pilcillo hL~cicndo CJll • -.P.

1.111 lltlt'll:'\ It

cho tic>mpo Ia IPY«'" rc>lnth·a ;\ Ia ... mo11 Into idn­dt~s l' tall h:t ada ... t•Jt t•...,(l• prinl'ipio. l 11 lllllll truo <}\II' lt'llg':l do.~ I'll b '7.:1' Y 1111 ('ll«'l')' I I'~ I'Oil idel'a como doK p••J' on:t y 1111 mort ll'll(t t'Oil dn ·ttt r· pos ~ 11110 caiJ, zo no st• t'Oil idt•J :1 Jll.'t~ qw• <'Oll10 llllll pl'!'sllll/1. L11s IJl(lllstruo ..... ill C• r, lll'tJ1 •' d dr, act!fitlnH

1 1':11'• l'l'll d • pc•J'si)IJ,tlid:td.

I •, 11111 m o e r It n i' JH ·o 11 t r ad" I' o r ,·11 t i 111 o, q Ill 1 1 ahll:t f•r:r inltPI't'lll•· a totlo ,/cu. 1'/'11 ~i bnn 1110 ~:r t;C huhit•t':t 'i to un:t ._ola 't'Z t'll 11 ,•idit 1 •'II Ia liE'·

l'l'l-id:td dt• 'ill£' I•• Hlll)llll:t l'llll llllll J•i' 1'11.1 hUll I'Cl

vist•J pr:'tt•til'llllll ntt·, cull gr.tn sotpP ;t u~ a ~ ft. su ·1 ta, qll«"' u :dn1a no Jwhiu l'~"rdido uad 1 n ca1id.rd ni 011 xtc11 ion.

1 I 117A Y MArl lilA 147

urg.tno t·uyo Ill llllU 1 i' ll t(•-

Jl'l

natural. Eskin. tinto ha produeidn ~·a los nl<\s 1·a 1·ns t':-.:.tra\'io~ dt•l. t•spiritu lllllll:IIIO. \lg1111as \ t'l't' , 1•11 t•!JIIstil.llll' _lllhlllo I'll 'flit" p:ll't'<.:'i' qllt' los p 1 ogr1 t)~ d(' Ia t 11'11<'1<1 ~ dl' Ia· llll't's han Jlllt·~tn llll dit u, :'t SliS dt sltord:tlllil'llltls1 sllJ'gt• dt• lllll'\'11

1 f'Oil 1/J:l

llllpctuu itl.td, Jll't•ei :llllt lilt• dt•l Jlllllto dt• dolldt· 1111'110" dl'hi<J t•spt' l'ill't->t', t'tl)llo ~j tplisit•l il illdt !IIlli

7. !I'St' dt• II l:IJ'~tl l't'posu. Los lll'lllllt•l'illlii•tlt• tl • I 'I . t.. 's u tuuo :111n prut•hau t'\ idt•tllt•JIII'IIlt' , ta \('l-

d:Jd. Lit <.:l't..'l'llt'ill L'll los hrlljt::; ~ j,, 111,'tgi 1•u . 1• 11 t•l dl:tldt), I'll los t'lldtlll•JIIi:lliO ell (I \ :lll'ltiJ j ... lllt) ,.

tJII';ts lll:llll:ls .... , ~Jit•j:tlllt 8 dt• lu · tl ('ll tpu pasado". :tp;tn'C't' hoy lliljt.l l:t f•ll'lllil lll l.ls :s• dtt~ltil'.l dl' l.t')

111•~ ... , gir ltCtJ'i.ts, til• lo~ •'spit itus in\ Ut..'.ldO • d(• l.t

~Jslt'fi!!J':tfi ' '.del "'tlll.tllthuli 1110, 'tt·. Lu,., J't r-.oJias Jill tr;td:ls ptt'll :111 :llgttll:t \ t't't 'til • l.t 1 1, 1·nl'i 1 U~ !:1 .l'Os:1 11lllJ':l\ illt• tl ~ sObJt'IJ,tltllalc•s 1• p 1 tlllliOI.liO de> J.1 gtlll(' iglltiJ :tllft:>; Jlt 1 u l.t lJJ~[tllltl d • I. I II~ II d ( lJII illll.t h a tlt ,, i d' ) d • ( II f. l n t! Jl, . :-\ i t I c1

Plt'«'l a t•sta l!lli(.'U,I. jl uunli1 Jll'~on,t 111 tnnd 1

n husa11 ft)lll.ll' .t iC'tdr, ll una lilt' t1 dund l11~ ll. I'P Cllhll'llo ! ;t'll:tllllts ) ! I 011 1 t'OII 1d1.: 1:111 t:l \ lf'J'lll'' t'OlllO dlcl II f I ln, 6 lllil'.tll ('Oill dt tn 1J

.lg~tt 1'0 f'l l'llt'Olllnl! f' t:Oil L'il'J t 1 .lllilllcll t'XII•t 1111 ti~llt..'ll t'll ioda ~ Ia ~ tla 't (l (, "'0 'I lLill j(, mat>nC'tlz,tdult ], qu • l t 11 ],l d I h.·' i J 'lS chc1 rl.1 l.lla(' , It'.!

(~Ill I'' (IS f(•Jdl!ll("llll ljll ( 1 II Jiltl\ t I} }O Qll ('

lJnma la vida 11ucturna del nlmn, · ·u nwn lo "lliC'Ilt(• :

1:.1 ~:;til)l'l't·n~.dnlit•nro 6la fuu que' tirnP,yarn Ja muj, t'C' qnP "'l' )Htll.lll en ciutn, 'l r ll!J OhJetu title Ia. :t u JC'. Ll awe-ut.:Li"'m CJ ni

~~al, l'on_l~· f ·~lt.'ltnt•tto qu · lL• aeomp.~u.w. La Ju,·i-z l) :ldJ\'IIIact•~n. L .. t cil·cun tan"i P<ll'tkul:tlt'

d ·I ll<'iio, t,tll's ('0111 I •I Oll.t Ill hulismo y ~~ udo

t l'I'HZ.A \" tdA'I'I.IOA 119

dobl• \'i ·. Ia~

LUIS Ut1<;ttN JIJit i'UbltZA \" MATMUA l:Jl

fac:ulta<.les

LUIS l:i tl<mNllllt

mio dt' :toon rrnncos, dnr;tnte tn•. aiios, al que pndit•ra lePr ;i. tr:tYt~S dl' nua planeha. ,\' uadit• puJo g;lnill'<'l pn·min. En uno dt• lo" t'tltirno~ ann· SP

ha unmhl'ado t'll !;iuehr;t una l'Oillisit'llt eit•ttttlica para h:H•t•r l');:pt•rinwntos l'Oll \I. L•t-- :tic;·tll' y mada­me l'rttdt'IH:ia Ht'l'lllHI, <:eldllt adi\·in;t p<~ri i• n e, y tndns !'s((IS PXJH'I inH'lltfls tu\·it~l 1111 t•l t•);:itu p•'oJ' l(liC Jllll'dl' Jll'IIS<II'M'. J)p dt• t•J lllullll'll(l) 'II l(llf' sO

tomarn11 las pn•t·:ttll'iOlll'S nt'Ct''<ll'itts Jl<lt':t pn l'H­' t>l'st• contra Ins ill'lifiew~, l'I'So Ia ndi\•ittnci<.'llt. I'Ct­hlko y untorio <'S quv d ct\lt•hrt• adiYiJto .Ait•xis, UP Paris) qtH' ;'t taul<ls g"t'Jtks 'llt>h • ltll':t ·. \ aciaiH!o­!L•s PI holsillo. IIWltli<'lll' l'tl tud;tt:; l:ts lu11d.t \ ho­t<-h~!' t~gr•nlt• CJlll' II' iJp .. tru~ l'lt dt• l:t po h•j,',ll ;tWial dl' los t•xtr:t njt•ros ttllt' :dli si' ;tloj:llt. El .wtnt dC' l'. l:t s Ji 1 u ·n II :t I t•Jlido !Jl'.t i o 11 dl' \' xatn i !HI r it 11 na <ldi\"iu:t, dt• •tuien :::1• n•lt•ti:tu tuar:t,·ill:t, ~ l'tt t•ir­cun~tnn •ias I( ill' Ito )JI l'lllit i:lll sttpotH""I' l Ollllh I nda (.'011 t'lllHII!Il<'liz:tdrJI'. E .... lil eiinr;t llu :I!l'lttl7.tl ·xito algu11'.' I'll ll p:tp•·l dt• adiviu:t 7 te::-liiCIOI\1' 1'1 illl f;tl ... ~t o d till qut• ll:td:t podi:t S:tl:lll'sl' dr "'ll.t it•lltJI" Ia m:~::-. ridtl'lll:t di t•tdpa Jl"l' 1111 p dt ,. t'rtlll• ~tar hil'll. <'ulls:td:t. JH1l' fill, d••l lll:tl •"xito d • l:t :tdh i lt:H:ioll, prl'liJ•io t•IJtJ':lJ' ,~It ·xtasi ... ) pOH•·r~~~ 111 1 "­

l:J.t:llltH'S l'IJil pjej,•Jo, !'II Cll\'0 l'~ladu h:tld:tlt:t l't)li­

SU «[tllgl'!» )' l'l'l'ilab;J \'<'1'~0 rdi ... icr-.u'. 'I'll\ n1

ill

Clllhitr•ru Ia d(':-I!I'CI •in de lJlll'd:lt"l' l'l 1 t:td:t Uli 1110

llll'llto ~ 'oh t'l' ;t L'Olll('lJZ:tt' 1.1 c .... lrof.t p111.1 ct~ ud:11· :1 t;ll lllt'IIJOI'i;l. LL•jn · dt• lllOsll ar t'll 11 xllt i fa­cultadl ~11))('1 iOI'f'"'· ...,ll t;>IOCliL'IH.:i:t l'l':l \ ulg-:tr', lt

e. prl'sioJH'~ llif1<'il "incul!:t . 1<..1 aut •r d<· ~.: ta lint'<tS !-.{' lll<ll'l'IH.• con Ia '011\ i • •irjn dt• qll• • • ta per ona ('l'a llll:t Pmlratl!':tdur:t )H ru httht utttl'hO

• I

t:;UJl'tos qth" Ito IJII••daron cOli\ •ttcido .... d I I'll£'· ilv d' tal :SI IHll'tl.

I U~ltZA 'I MAT UJliA

LL'IS .U0lJII, l.lt

~urdo-tliec• Ilir ehL•ld-que 110 haya. siuu <'IL'\ ;1do •\ tcoria por alg-llll alt•mc'ul. •

Las CIIJ'acinnc·s .'iilllpcilicas u milay,·o::;a'{, qttt' son dehidas :,oll) al artitkio o :\ la ilu..,ioll. llt•twll Pl mu1Hlo ~· da tau Llt•l eotni 'ltW d' Ia histori:t !)eria ofende1· l'l hue11 sentido tl •l l• ·tor qUt'l'!'l' t'lltt·ar Pll

pormennn•-. ~ deutn trar quP Utlt :-. far a. sort im­po~ibk~. Lu propio aeuntL'l!l' l't '"IH't'lo <'t Ia o paricitm de los espil'ifll'>, eualqttil'l'a q lit' "L':t la forma t'll que · • lllllf'stn•tt: t''-'}H'Cll'os, t' · piritu~ Ut me as u dc mn­uioR dt• \\ einl"ht·r.

g1 ~tllllllllbnli-mo (•~ ladu lun:'lti •o. :--oll:tlllhllli mo IJ<llUraJ c•~ llll lt•nc'> UH'IlU dd qll' ulo t 'lll'lllo

1 df' -

;;raciad:tlllt'lttt• uh 't'l'\ aeiollc's lllllY ittt•xad.l , ) s •ri:tll dt• dl'St':t I' IIO<'illlll' JH'< 'l'i as, /t l'llll-..11 dC' '"'U impot·tatl ·i: t pa1a la ·h.•11cia. Sin t• mhar~t>, :lurtquc JIO lt'lll' lllO tllltu lijo:-. , pndt.: 1110 l' "h t?:tJ' :'t In <'.ttC­~oria tl•· f{tl,ulns todo l!J h••eho lllat'a\ illo o Y cxtraonlinario. IIlii' dl· lo --onalllbllln. s(' I' •1ierC'Il. N u cs tla clo 1\ 1111 • on:'uu h ulo ,. t· d:t l' Ia,.. p:t t'NlC'" 1

hubln.l' lt'11~11a~ lllH' igtt•l t'tl ni hact·r 1111 tr:d,ajo mental llJJf't'ior {t u~ .tic uce f•te.

• iNic'·~tJbf'lll • toda \ in-dkt.• l [, -till Ia 1 er­eeiwiun dP lu .. entiuo 1111 l•l l.t fui"llle de tad L Yl'l"uad y J lodu ' IT• 1 , ~ qlll' el 1d111:t hlltll.lll11 nv lW:t.en tit• l:t IIIL~tntllnl f•). is J,. Ia l!IHL('I'i;l!•

• XV

Ideas innatas

'l'it•mp, ha 'ttll' \it no agit uHio ~ab I" si Ita~· lllH.: iOJlt illtltllil '· I• • .;ta nuestro juieio. tic [;~.., 111:\

l U~JtZA \' ll.\TY.HIA

l ,lTIS lit l'lll'WH

t:•nei:t tk pt•nfnnd:1 •'t'Hdit'iOn y Sib hllt I'll

I 'tIt rlC' l•

I I I 117A \ MATII lA

I Ill 1':1 h:t I"Jl I I \

1,1 I H('l'll :-;) H

]>:lisp tl(l eUt'Clp ~!Js 110

l'ion dC'l fdo. Wili:nu

I) No trRt 1no de loai r, t co lUtnbr ua do rl

lll'lt7A Y i!Alf.IIJA l.!l

)o ht C' lw , pufld

I ,IT IS 110l'I!Sl':ll J I I H1.A Y MATEIUA

lll

lli:! I.l I S Ill' t' II :\I It

Jc l'Olll'lllldia • it•mpn• enn l'! sol 'll<\Jlllo ~~· trataha dt• P.Xplie:t rh• •I ::;t'lltido d • t•st:t pa l:dJI':l. !'or t'::;t1 l:t • lt>yt'" dt• (tldo~ In~ p:ti t's ci\'ili:wdn JlOfH:ll :\ l•l' ~ordollltHios ktjo llttc•ln. ;\ t•;tll .1 dt• l:t clt•hilidud dt• ::;tts l:tcttlUldt•' intl'lf't•ttl:ll(' ·. Loc-; pel iodie• no· dt• l'ril I'll colt In t'll('lll'i:t 1 I tJ'i .... tt• f'-.L:td" dt l o inl'«·lic·L•s a quit>llt'~ Ia ''' aril'io~ 6 In 1,ark1 riL' t'llt j,-JT:tn d :-.dr l:t uitii'Z I'll .... ilin cnt~lll 10 y nparr.td dl· In stH•it•tiatl. pri\'alldol(l de ltHI.I inslf'Ul't't lit.

L:1 \ id:1 11-<il':t c• illtl'lt·c•tual dt• ,. 11 •'l't.: 11 1 m.t que lilt e~tad11 \'f't,'t l:tti\ (1. pll< ... 1111 tiuu: 11 not itu algllllil g• 11 ·r:d ni t·~pt dtka d•• !.1 isl<'ll!'i:t huma 11a. Gl )oJidt• t• 1:111. ptlt's. ]Jill'll t'"'l. ].1 11 )-

c·iollt'"' lliC'Ltfbit•:l • :si Ia lit>llt 11? ;.l'r I' tjlh. 110 M

d1• :tn·oll:lll ,•,l:t a p~ .It'd·· bt l'itt'llll l:lllt'i<t 1t•t•iot't·~. y pur· qllt' 1111 lrittiJf:tll -..olll'l l:t i\:lllll.tlt

z:t'i' Cl 't•lC'hr t ;;~ pnnl ll.t\lsl 'l' 1111 I' uJJ,t ft~llU.II idt•iJ dt lo qtt' I l':t llll t•:th:d)l. I 11,111d0 jliOllllll •j th.t <'"Ia palHbra, ]lt·ll .tlJ.t '11 urt cahallit(l dt• Juath 1 .t

que· halda tenidu dUJ':Iltl"' u 11dll i6n. t'\ p(dl1 tig-ur<ll':-.t• qttC' ' t.t p;d.l hrn J't'P'' ~•'til :Ira otr:t •·<h,L qu<' l'lllH'lll'itH!.tdn ohjl'ln. luwg-illtllltl .t llll l11 JIIOtl"' prh·Hdo dt· d•· u ll:tt"iruieuto dt• tod, ~ los nti I (.~l ri:t }H) ible qu · l' d••s:t trnll:ll ;r 1 11 l I llillhllll•l

idt•a, cullct pei11ll u lnt·ult.tcl iiHt 1, l'tLWI't l 'itl t.l meute 110. "p :diuwntllrl:t \' , dl!t'.tt'ia Hr tilir1.d lll<'llte. y IJ(l lt:tl i:t lll.IS l)ll '

0

L u···t:tl' llHit••ri<dlll II( cnuto c~os :tllilu:tl,•s a quit IlL' 1· IOIIJ"t'll · 1 11\ a d • e ·rd1ro. ~ .. han IH'l'hn oh .... r·n .H'i<ltlt' analog-11 • 11 homln 'S qll£' lt:111 t:ll'l"idn !t ·j•J-.. d • tod.t odt da I humaua. t'lltn• l11 ;Juiln.tlt•"' d • la st•l\ ;r:-.. \ 'i' i.w ~ "I' llUtriilll COillO J,) h!'lliO , llt t'\:jlt'l'illltll!.lhtlll

otrn sen. :H·ivtl que Ia d ·I hzuuo1 • 110 :JI,iml h 1 b)ar' 110 1110 lr:JIJflll indi •iu :tig"Ultn de l s:t ·hi }Hl dn ill:t» qui' .... ~ .up n • inu.lla. L:t"' \ t•nlad• I'll

euft.:rmedade lllt'Jltflh•-., u ~e.t l:t:s qllL' • lltnlltfil'~

l'l t.ltZA \" lA!'I HlA Hi3

LU1S Bt OUN1<.1t

plo, los piur.onc•s) produe 'tt. mclodta~ ~'uh•ranH:ntc diYCI'S<lS Ull:IS tic• ott•a.;;, Sl'g'\111 los UIStlll(l)::_; ll:II <'l:l

qne h;t hiUtll. \nduhott ha t~b ' t•J'Vado '[1_1'' In ni­dos d~; los p~'tjarns th• las tiiiSilllh l"'SP("Cte~ sou de una fonn:t compll't;tllll'lltt• di--tint;t t'll t•l 11 urtc de lo E~t:tdos U11idos y t'll t"l :iur dl'i mi"lllo pat . 'lt)t'SC g"t'lll'l':tlntl"llt • qtll' lilt illstiutn illll:.ll•• ubligH

:\ Ia aiH'j:t a t:l)ttstrttit· · u · c(•ldill:t~ 111 fllt'tll:t C' .t­

gonal: JH l'O l:tlllhil'll l'Oilstr'll) (' oti'H · d rli-.t_i nl ,l fortll,l \' l'll:llldll l' j,> d:t llll:t l'U!Jil( 'IIH dt• 1111 I !1 -111:1 ti/ I~C•!d:t" tll'li{tl·ia/, til' ll{' h:tsldllll" illlt)i•rt"lll'i :t JT l':llta d1• iu ti11tu p:tl'<t n• ltt~t'l r· ~··ldilla ~ lh \,l su mil· I b Ia qut• !it' h lt:t 11 pn p:rr;tdll. Pa!':t <)s l ('-

11('1' Itt It' j:-; dt• !11 ide .t-. iuu:rtn , ,. lw Ll':t t.tdo do pre eutart:l)llltl pru,•hn :tl a C'l'to dt• qu~' Lt: lliC'tlfl_o lo :lllilu:IIP t ' lttidu l'•)lllu t•l ht)tttl)!'t', y IIIII ' ltll -

le · (l \ l f' • pcnn~na c·r, n, 111 tlllb.arg-o it•udo ani-11WIC::-. 1}.-ta • hj ·e ·iuu lllo :1pc~n nt<". !..·.... n­tido · 1111 Jli'Odur•c 11 Ill/tit diuftlutCJltc. ~ 11 tt!l lllJ',t t ' ll . l

que In~ "'ediat!IJ?'t s de· Ia fm•uluah :s iul '' tu .tl ~ · tran mit ·•• Ia illl]li'P it~tH s ,. t( rk r al 1' l't lu'01

qul' 1a~ I'' ciht•, Ia t•l:i hunt ~ In I ' • 1 ,., dtll':' ~ ~~ 1 a zuu fl till ("JlPt'gia lll:t(('t'ial. 'J'odo l (t• )lt' 'I illlll 11[.0 110

ptll'tk h.rc•'I t• ~in Ius ~;entidos, ~ totlo ·• u l'i1ni r ntt• intt•lc ·lu:ll tiL·rw. dt• 'till ig11i •ut,• , cH'ig\: Jl 'u 1 1

Sl'lltido,. !'t~ro lu st'llthlc s Ill<" utilC' k 1 rodu­cen uu prncediltlic•ntn d1•fe " tuo-..o l'll.llldO (' t. m­hi<'•n Uelt'('t ll0SU l~l ;l}l;ll ':l to dP lrl illlt'[ig't~lll'j,J. ( I'• " ·

1110~ lw hPr Ut'llhblrarlo ufit•i• nteut nt In r !Ill' lOB d •I ct•rebro d ·1 :wimal y L'l d I holllhre. llu~ di po­siciv,les illlltlfa. qllt' dt'Jh ndl'll dP Ins div"t' ~~-. t·tJ.tli­dadcs nHHeri~tle d ln org-unizal'i6u aniuut! pero 110 hay infuic:.iotte , idta innaft1 •. I~ '"' llli ... ma-. di"­po icion •s . eguirt\u ·ur0cit·1•d~1 :-i •tnph' d nnli­dad y dl":-.<\tTollo. {\ nn ~ i lir los . f"ntiJo ..... E t:o UltiUlOS , Oil tatUhiCll ' Cll •ial ~ para prudliCii' ln

I I LHZA '\" llATI IUA

lGG Ll'IH 130l'll~!Clt

Jentn ~ pt'nosa de lo" cnml1alr i11t •lcctualc~ d l ..... ~m·ro humann. J,..a idt>a li:H·e ·u;utdo l'l homltrc ~seon·e Pll t>l mu11do ohj 'tivo qtll' l' rodt•a In tptc cs c~m(ttt ;'t t:ada mto, lo con vit'l'lt' c>n un;t forma idc:ll y k da pot' atrihulo d uomhn• dt• 't•rtladerL', dl' hll~'IIO u dt• hdln. J'CI'O l'S(I._' }H'!l t"t'di!llii'II(O illll'­

}t-'C(ll<tJ ~~· 't'rilic:t dt• llllil mnnr>r;t cnntittllil d(' tle la t~poe;t c11 quP c•l g(·ttl ro htlltW!In ha t'lltr:ttlo Pll

cl ti<'111po histuril'o. ],a itka toltlil pot.:tl :'t pnen Cit•r­to dt•rt>C'Ito hi-.toril'o y l'i •t·ta foJ'lll:t ohj •t h .t ~ t'l iudividllo lJll(' C'lltOlll't's \'it'lll' llll lll,' l't'..;j({t l'('t'O­lll!'IIZ::ll' \ t•lahornr t'll si t.•stt• pnH·rditllit"lltO intC'­lt•ctual; ;to ti•'JI!' lll<'ts qtll' :tpt·opi:tr"t' l11 'I'll"' t•x:bt!.". ~ill p;u·nt·la illL'Ill'iun t'll l':-.lt• ul'i:!C'II tit. Ia ilk:~. LL

cn·c inuata. 1\•ru llllllt'a huhit•ra pndtdo Ia tdP.:L dt•S;tJTollat·s~ t'll t•l tiL'lllJlO histol'il'U sill llll;t l'('l.t­cit'nt tlNPnninnda da·l lltlltHlo 1 hj, ti\'(1 <.'<lll la fa ·ul­t:Hl intuiti\•:t d•·l intlividttu. «La id,•a die • L l er -

tcd-t"'S In unidad intuiti\ a dt"'l pPu--atnit•ttl<l, ~ ha sidu eollcl'hitla pur ln razt'llt, p• r t111UV intuit-ion.• < lttl'tla ,•ntunut•s lihr · ,,J hutubrc dt• l'lllpl "r Ia

\ . idr~s que ;tdqnit·rL' •nutn indi\ iduu, Ylt "'a llltll('· dintamt•llh pot' l•Js 'ntido-., ~ H pnr l.t itpuil'i•m :l lo qtw lta pasadn y d~ In lJlll' nttlL'" d · ,~( h<t ~tdo conocidn. l'th'dl' t'lltoll .. ,'~ 'Jab• ntr y l'Oll1lllll'll'

cso~ m:tlt•riHit s para th•dnl'il' d' t•llos eo11 ·lu i?ll<' gt'llL't'nit•s ~· <tllll t'Othlntir ·i 'llt.:i.t , ·ottln_P~'r i'J' rn-

l)lo lt'ts llHtlt.:lllfttiea todu Cslcl iudC'pL'Ildl 'lilt lll 'I-' . ted\ la-. imprl':-.ione... ..n ... iti\ :t--. L a illlpl' stOII

fueron ·1 t'mi ·o nwtlio qiiL' putlo t'llll'c!!'a!' ~·,"'I tl -bora ·i6n •so-. ntatr ria It".:, )H't'o nun •a h:t hnbid 1

nna no ·i,'lll innnt<l imn~dia ta. t ll'r .... tt•d "'X plica Ia hi torin th•l orkL'Il dL• l:l id a L'n ln · ... i~ui •utc.: ll r­mino : cN'o pudn ~LH: •d r ntr:t 'l a .... iuu qu . el homhr d ·hiu upo11' r 'II su scm• jaut un ::-l'r '.n­tcligentc eomo t'·l, y a i "' 'lll'Ontralta c.:onsi:.ro llllS·

l'Ut.H1.'A \" MAT HIA

h0111-

LlllS Bi)UIINim

tmncntc di tiuta. Los grirgos, JHtPhlo dol nd~, c·n tfln alto ~Tado dt'l ~~·ntilllit'tttn l.'«t<'-lit·o, 11\I'Z •Jahnn dl' \Ill modo :!tllllir:t uk• I'll t->lls ohr:t. fnrmo1~ hUill.t ­lla~ ~ :tninw!Ps, y hn~· llallatnns l'~to dL• uwl g"tt 111,

Ln ~~ it•gos ~ lo~ nnn:ttw:s ahi:111 poeo 11 ttad a d Ia ht•ll••z;ts dt• 1;, Natnralt·zn, qut:> Utttlu adtllir.tmo~ hu,\· , ~·Ins hnhil:tllll'S dl' llf'l'ltW :ts t'ottlill'(';t nton­tuo :1~ nn :tpn ei:tu Ins hPI I•·z :t de qtlt' t'"ll\11 rnd a­do . Lo::- l'!tiuos 'l'l'f'tt ndtuir.d>l<.• c1u · ttll.t muj r se:t lo ru:'ts grliL'dt po:-.i!JIL' .\' tr·u ~:1 lws J• it·~ t:tn jJl· qu (•flu lJll t· nn JHitd:t :111d:tt'.L11 Jwbitaut t' d~; .l:t\':1 • ul(l t'l'l't 11 IH'l'lllt)..,Q c:'l1•ulor rtlllllJ'illu \ ti­iic-lt lu · dh• tt{t·~ dv ltt·gro, purqtll• It• p:tt't l;L,·h"JI' ,. J'!l ll tl'll ('l' c JO.., di•lll l'S l>l:tllt'U ('Qilll Jo· p II

lllif'ttlra nue ... tru pn l ib ClH.'• nftan , 11 11 ' r o Ia hl;t l!t'ttt'.t J,. lo:s di~·tttt• dC' l:t rnttj• r. ~~ gutt In· ltH'mnnlt di• :-i<'llllt:l nla ltJ lw hitn 111 ~ d<' 1' ·ilz\n t' ltlll t<.111 11 ·o tumhnlllO!:i {l lc dif'tllt' llt rrt•o, n lllt'I'Za de...· ma <::tl' ht•lt ·l, 'II'' ' lo dit•nt t•~ hl,\ll l'O '1 Cltll :til .t t'O. ,' g'llll d llli Ill«.. :llltOJ', (o..; 'Cllt.4lli tl­

don•s chi11o' uC' Psl:l i l:t cn11 ide 1 nron lilll hor1 iiJt. In ll:lt'iz lat·g·a d lo~ illdig-c•tt:t , L:< lliJJitJ 'ltll d• Ia t.:Oll Ia ll<lriz :ll'h:lt.tda d1 II COIIIJ IIIJ iOtfl ·• t(ll ('11 1.1 cartas qtw c'~cribi.tll :'t u · Jtitt i nt l d t'l<l ll qu los lw hit:tlltf• <lc• { eiUtll t'l'a n tllt p11 \bl• fd im •

dondc :...t' <lt'OstutllOI'Hh.t <l lJ \Ill' Ull pie d J.tjllJO en lug-a I' d~ n:tt iz.

l...o~ batocas dl'l \fl'ic:t 11\t'•ridit..•ual ti 'll "II <"Ostttm­urc• UC :l l'J':lllt:tll' }O. i lld-..i\ I) dP ltl lila ndibuln 11-

}>l'J'ior £1 u hijc)s cuando llC':!.tll :'t Ia t•dad d ln. pu bt•rt <l d. L~~ ttt ope r n r i uu lw • q lll' t' reze a 11 lo d l<t mandihula i11f, 1 iot·, d:mdo .... u fi .. onomin un a pt•cto t' 'Pll~twnt '. La jo' t 11 " qu .. lie) h11 n ufl'i­do • ta O}K'I'<tl'it'lll ~~· ·ou-..itl ·ran t'XIl'c•nwdnm ·ntC' ft•a-.. Los faitian11 · L'l'l' 11 hflt'L'I' • lllll htli'IIIO

upla t<\ndo_c la nariz. y e!!itll di •t· tl doctor Knapf,

}o

I l 1 ltZA Y MATI ltiA IG9

c·a he-mim.11 ., m0 g-uw ndorno !o tlltt!r) no ehoC'an a lo i'UI'Op•"O~,

0 lo fro­l'Oio-

u'\ o tom<'n l t• col r C:t • h.UTl! \

170 1,1 I 11( I'll I It tl: I 11:1:.&. '\ MATEI lA 171

172 I.Ul."' otku:-mn

(I) S11ui<lu e quo 1111 pue le d fiuir ~ ), 11l dd bi n. J...o tt!l•lugo Lnn tu•btd<~ ,1., to cuptH1!6 por I tnugtut dacuwdo. •Btii1UU s lo qtlo '' l1 ·uuiurmo euu lo 111 tUtltuuitlltl d~ Dios • Pt~ru ~owo llo sou I qutj h u h cbo ,, 0!1 lllii'Jd •

mionlos. f. cil o dotlucir tlo aqnl lrt d b1litlntl do sn detiuica6o.

l I I IIZA \" MA It It lA 178

174 LUIS UVlJll/\111(

'Jlll' ~~· IlliiiJi­

:1 fi I 111:11 lll 0

1 I I HI. A ' !ATI HIA

1711 l.t lS 11 l'll ~ l It

antig-uos gri0gos UJH'tltlS lt'tlinn prest•lllimiPnto de lo que th)sotro~ "lltf'lld •mos por pttdot' ~· mornli ­<.];ul flit );IS J't•J:H•iOJI!'s ~t'Xll,tlt• . l~J :tdllllt•J'ill \ lOcio ]iu:tjl' d,• }li'OlllLCU:l<"inllt t•J':tll l'otlllltll~ , ill .lf•IIIOI'

.:\ l;l t•c•proh:t<.'it'llr . :'t In pui,JieidHd. Lo i1w1o litas 'l'd:t l't• ligin~a dt• < ll'it'tl tt•, no tit'lll"'tl }Hillen· illg"llltn~ Lo· df)gollt:ts rund~mtl'ntalt• dC' -..u culto I c·on ti­tt_'·'.''n doctrin:rs altomin:dde ~· pr.'u·lil'u d till

("~Ill IIIII l'!?')IUgll:llll (• 1 . 1:1 'tliC :-iOSIC'Jtgil i'Oll Li&­lllg' 'I"· In IIHturalc·zH tnm :tl ~"' etl'r·rwrnC'rtt · iden­ti~;t, ig'IIOI'(I, ~ill dud:t, hl•t•ho Cit j iJIIllllllt'l':lblt•

fpt(• dt"llrtte tran I 1 l'Oillrario. L1 t•ntimit•ntv d<> lo b~;llo, ll J, ju toy de to

yc•rdad· r·o, por Ill.! l(IIC II I I illl)JOIIg"cl ;\ c.tdct u~to dl' nu otr·o PI lllltlld 1 ol>j th·o, Jllll'dl' y dl'hc <'J•'I'<'t'nw p:tr:• :HI•ptirir·l'irrt:l III~'I'Z:t' t'il'rto '1tlor. j<'w'ttr grnudC' <' l<J dif,rc>uew f'lltlt' <.1 l'.lZontmwu­t«) Y In idC'. d<'i abio ltahitundo a l.t J't•U i6n, ,. :tquc·l 'I"'~ C' ~.:ntreg. r H oc·upnl'ioll<' m <.'1\nic 1 ! i<~II C' 11111 ia me• I'' r l'l drr PCho ~ l:t ju:-~til'ia amma. nl lwnthrr :ditllL'Iillldn pol' Ia 1• "('iuUP dt' 1.! hi -torin Y. Ia ~XJh rh: n ·in d( Ia \ id,t, t'l 1111 .tdnd lo con PI jO\ 1"'11 que igu(' •jp r,uu llt lo impulso d su <'or·uzonl j( 'llHJIIO e dirt.' I'• n•·in el JUit io d 1 e -~o ·, dor d ;-, It~. beliC\Z.J :trlf ti ·a tl I qu <' tnl­un :t t•ll:t ! \ ·1 c•omu Ia plantn ti('u ~ ll ntiCl 11

In tietT<• , asi c• t:\n lu nlicL d nu ti' a I rr d '

l'Ulm?.A V MATl.ltiA 177

1:..

li ' t.UIS a0CIJNE lt

I LJI':HZA i MA'I' I' HIA I ~!I

ln

1$0 LtJIS Bl CIJNI':lt

al.~una

l' l·,ltZA V' MATIUtiA 1 l

d1• \:t n•alidad dl' la X:tlliJ'a\l·za .• f'il c·ualr1uiera 1•l mal,'>xiru Ul' . u Illt'>tndo, m' JHil' l'so dPj,tll d • ino­cula!' •·11 1'\ tlisc·ipulo l:t idl'a d1• qtll' d1 ht• "'CI~:rrar lo nJn-; d1•l {trlwl ' •nl · ~ al1 lt'af'l' 1•l }''"'~l ... llllll ·nto dC' \:r IIWil'lia. p.tra U•nrr l'll<tllta .. 111.1 ttl,•a """· tr.tt'l ".;: l'll~'d:t. Y :t i l' coruo 1 alot'lllt 111odt, ,f ,., ,·e.­ln·u ·on tall Ill ilka :tc:dlit por moY•'I'"'', 11 tlll tutuHiu

(onta lieu.»

La idea de Dios

IS2 LUIS B('CUN im

partic:nlar adoracion :\ los :utimalt>s qu • les ·an an dnno o bcneticio. Si <'1 <'gipc.;io adll!'a Ala vaea ,·, al t'oeodrilo, el indio :\ Ia s•·rpi~nlt• de c.; a sea bel, t' l nfrit:ano ;\ Ia. Prpi 'lite dl'l ( 1uttgo, esk c:nlto non·­ponde, en man<·ra algunn, :\ Ia idt•a qll1' llll-.oll'!)s tros formamos dt• Dios. Una pit>d1·a. llll lc>uo, 1111

;\rho!, 1111 l'io 1 1111 eoc·odrilo, llll objt•Lo tkpl'l'l'i:t­

blt•, till;\ serpicnt ' , ~011 los idolos dt• lu'-' lll'g"l'll dC' (.dlilll'<l. E~tc culto 110 lit'll<' r,•la ·i<'>11 con la idea dt.• 1111 c'r todopn<h·roso ~· perft•elo, tpt • dotllilli' let N'ilturalcza y los hnuthrt'"· \ ~obit'flll' l!l ttlli\ 1'1' ,, . • • • l

1111\s hi«'JJ dl'tnUt'"tnt llll llli1•do i11c.;on:-ci 1111' a In flt('l'Z<b fisieas, qll' Jlill'l'Ct'll ll'fl'ihl •s u suhrt'Jliltu r;r!Ps 11! hnmht\.' ignor:tldt•, porqut' uu c• vap:t7. de cmupreudt'J' (•l iutimo ~· JJ:ttut·;tl 1 IJc:tdl'll"lllii"lltn de las Cosas. :-;j llll«l s:1 hirlul'ia l! <'lt•st • huhir·J'll ilu­prt•sn <'lt•cti\·amt•nk dt• lltr<t tll<tlll'l':l ind.,Jf•ld• Ia idC'a dt• uu s('J' sii}JI't'lll•' ~· p< r nna I. Ll'l:t ilnpo i­blt• qtt • t·~a idf•n sc tn:lltifl·~ta l':t voll 1:111 pnt·a ·!. 11 i <~<Ill, tall impcrfl'et<t, !:111 grr) r'J'.I ~ tan dt"'li.tlllt.­)JZ:tda COJI!(I t' \"('I'll t'l l'L!I!t) (](' I•» ,tllillllll• . ~~~ al1iltlal ,. inferinr t'll "" n:lltu·alt•za J 111> 11p••t'IOI

nl ltombr~.. y 1111 Dio ,.,, ft»J'IIla nuiu1.t1 no ' Dios, siun llll:l ·aric:tt11rn .• \lgunn ,.i.tjer irt~IP (' -. qll(\

han C"lild" f'll la \ Jnt'•ri<·a dt•l Nnr·te n ti1'l'l'll tJlli' ~Oil muy liulitndu Ia" idt'.t-.. n•lig-in"lh d. I• indio <.1<·1 tl'rritorio d ~ 1 1 lr • ~ull. L~ · uw.'· dudo:-.o ']II t n gall l10eit'>ll al~ttna dt• 1111 s1 t· liJll'tltiO. \ 1 I" iHf'i pin tt·nt.',s, dP ll',ldudrl•·" Ia }I dnlli'H I>i ·• pl't'O n i los mi,..ioll •t·o-. 11i lu iull'rpt"et• llltt-- lu hiJe ... ] u dh•ron t'li<.:Olltl':tr Lllta p.tl.thr.t " Oil\ •• ,,;, Ill• ,.,, 1 ,_

dns Jo· dialt•t.:to dd < l"t'~"n. u l l'ill ·ipal dh·iui­d:ul . e llama Lobo, ~ c~tlll lo d .., 'J'ih• 11, p I"<'"

Ill! set qHf' p;tt•ti >ipa d.~ Ia dh inid:td \? J, I a1ti1lltll.

L•J co/t)l'kes. trilnt indi:t 11\l titnen ~·ulto .-.n l'ior a)•rnuo 1 y reptt lll:lll al :-."'t' upr ·mo eu fOJ'JU,J d"'

l'UKRZA \" MATEHIA

i d~ lo

184 LUIS B0ClTNER

tmH'rtos y de Ia vida cternn. k par cfn oir cosas ll1<'ts fahnlo a~. m<'t illscn Mas~ nH\s J'idrc.·ula qll(' sus t•xag<'radm; ClH'Iltns de l<'ones, hicrws) <:ha<·a~ lcs. C11ando I<" tlc ·Ia qu<' era pre ·i o eunoter lo~ prt•ceptoL de In relig-i611 y en•cr t'll ellos, nw eou ~ tcstahntl coli C\.tlamaein11es de nrpre a. juz~audo mit' pnla bras como si sn 1\ pli ·:r d{lll rro l"ttt•ra razo~ nal.>le ell aquPl pttl'hlo.» (lppt>rlll:tlllt die!' qu,~ los caf,·es, 1 nz:t de lllll:\ buena coll~tituciuu fisi ·;t \' da~ ra illtdig-t'llCia, llO 'ti<'IICII l;t UH'liOl' idPi1 dt'J ," ·,!' :-iU ~ prt•mo. El jl'ft• d • In tribu es stt dins. El inofl'll,..h o ptt<'bln til• los hofenflJft','( l't'en!loec Ull prin ·ipio dh i ~ no hn<'nn ~ otro uwlo, pero 110 ti lit' !t•mplos ni otro enlto que lo' hn ill'. solt•lllllt'S I'll hunur· th• Ia luna liPJltl ~ dt• till pt>qtlt'lto t•sc:tr:tl•ajo br·illitrrt~ . Los bosqtllll/0/lo.", raza eJHllt<t y dt ~·t·ttt·nuJa dt• t' tt• ttltimn lllll'h)o 110 tit~llt'lt t.:llllo ~tl~lllll.l. 'na ndu l'll tjC la tl'lll)lP tad Cl'l't'll oir Ia \'07. dt• los g"t."Jtios ma lo

1

) respoud 'II ;\ <'ll<t cou nwldi<-iont·~ t.'· iltl}ll' " <:<tt·io­JH'S. Lns indio~ "chhwk, !"t'!:!'llll las dt~s<:ripeiollt' d~ Patti Kalil', est:iu pri\'ndus dt· todn st 11ti111h 1110 r ~ li~!;io o, eomo l:1 ma:yo1· Jl<ll'tl' dt• Ia oll·;ts t1 iltus de los pich•st·ojn . Tudo lu n•lit>n~u al l•l':tll l!.spiritu qul' rs. ~''"'tlll :-us idl'a . n11 . "'I' utuy \'<t~,. :d ,1u no da11 <'tllto <ti~Uilll. H:tnd;lll dijo 1 los 111i iullt•ro d.c los il_rd.i!:!'Cil:l~ d£' Ia isla~ dt· l"'iug ... mill l\lier 11 ~

ICl mcndtonal ) accrea d' atptPllt tril•th: c ro tit ucn v •rundera n~Ii~iun, Jti tPm plus, 11i tdolo . \do l'<_lll ;\ eicrros t•spit·itu~, pt~ru dP dt• qll«' fu,~ ron dtezmadt~s por 1111a hort·oro~•• epid~.•Juia, ~·a no ti« ~ llCII 0 conflt\IIZ<l l'll ello ·. » l 11 'UI'l'('splll'ltl th In Rtn~ta dt• Ambo . ., lhwdth dieu d" lo indios ch: Xu v;t-< ~rn nada: . u pan• 'l'll eo11ocer t•ll'a Il'li"'iun qu el 11mor ;\ l<I liht•,·tad. ~· IIUllt.:il hi' }lt1dido llt•!:!'ar {L :::-a l.>l'r _i cr· Pll ;i 11 <'l'l'a llll 11 t l' l n <.'I 1 i J'llll I ... pi ri ru ~ en la llllllOrlultdatl dt•l alma. L)IO c:.uaudo ru·r 1.

t' l' t:::HZA \" MATl ltl A I ~>

·n tonto . u~·o ,

lSii LIT IS D(h;ll :-1 ll:lt

tum l>rcs 6 in sti tnc i ones pol it i ·as. ) si 11 l'lll IHI r•ro 110 e~·ccll <'ll D,i~~tl ni Pll Ia inmortalidntl. Scgt'lll ~x~ prt'SIOII dc:t YlClJc>ro nnll'rie<lllo Burrows, qu • visit6 su mngn1heo p<llltc6n, s uua naeit'lll tlc> at •os. Siu embargo, <' l eapiUm inc:rl '• Alcoek o:.ti 11' 1 uc l'X<'''pluando ~\los chino:s, l'S Ia na ·i6u dond • ti~·~~~ lll<tS instJ lll'Citlll el pueblo.

La sotiPdatl prC<;t•tJta Ins Jlli 'lll!J. r ·u6m '110 l~a~ iudi\ idun~ tll\ <I cdueacit'111 " i11 tJ'llcei61l h;11 ;

s1do ta 11 dt•sctlld ad as, q n ~ 11n tic tll'tt i tlc•a a lg-tl 1 1a d: un cr ::-;Upr·~·nw. Los anal1• d' Ia polici~t eoJTi'<'­cwual d1• Ins <.:llldades popu!o ... :ts taiL•s cumo l'ari J Lontlrl'S, hnhlnn rr'Clllllll'llll'lltl· tlc humll!·l'S

que> no til'lll'll ui la lll1\s tuini111a id,•,t dt• l>ios ui <k la inmnrtnlid;~d. ui d1' lu l"t'li:.dc~JJ. t•tc. El t'litlnJO C<'!' 'O ~L·cho ell lttg-lntt'JTtt ha J"t'\'L•lado lJlll' buy alit s~•Js nllllolll'~ <!I' ]H'.r. Ollils cpll rw b:111 tnt p:hl~do 1 dll~tt:l, dt• lllt:t Jgh~sw, J qtll' i•rno1 :til a qu'- . l'l'la 6 :eltg"IOII P''l'tl'lli't'l'll. }~I 'illt'dOttllldtl :\Ji•~·"tl'l' llo t 'lllll

Jdt•a alguua dt• Dius (\ {•a t' I pt'l.'t'L'deut t•apitulo y 110 St' lr J•tulin hac,.,. t:•Jilljii'I.'Jtdflr. pol' 1111 .., P

1

fttm~zos qu•• p.tra ello t' t'lllplt·:t l'll. 1~11 i>) tllismo C<l)lltulo.lll·nw di ·ho que lo!-i J'cl httltl 110-.. f'du­~<ldo~ l1~J • · dt' u · ~t tilt j11nlt• · y pri, ado:-. d todo Jlltc•rcs tJtld~· ·tu:ll, rit'lll'll ttLta tullttJ',tlt•:t.n ·omplt. t~llllt''lltf' :ttlllll:tl y en n <.:Cit d iutel i•r 11 ·i.L . 'i Ia Natllt'<llt•zn nn pu,~tl • hnc,•t' qul' prt:\':d z1·, 11 u tl~•rc>cho:s l'ttando faltn Ia instruccit 11 y l:t t>dll 1·a­Ctul~, lw~· 'J~ll' .d.•·du ·ir '!ll l;t ·Zltut·nle~.J ig-n r. , -

ta:-.. tdC'as pt·t~ntll\'lh. ~i ::,1 JWt'l"IHiit•J't~ 'Ill l'" i111wtn );~ rd ·a dt• .l?to...; s<'ria pn• •i-.•l, l'llll 111 rt•du {t Ia 16-!!'H'.t, admtt ~· Ia id.ca dt• un e ·po·itu maliynu dnt.rdo df' un, podi'J Hplrtor, tl till di.thlo, dt• , Hlllll d llltc! o lllUt•lws dt•mortio~. L.1 t·n·~tll'i.t t'll lu ... r­Pll'll ~Is m:tl i !..,'1HI • h o t i It• a ln... hum hr ... , 0 t a di­fnudtlla m{t •rell"'r;dut 'lite y ri n · uub in1pcrio

1 I hUZA \' MAl I l!I.A 1 7

<.'II I e t .1 cln tle

I 'S L!Tis Htlcn:-nJJt 1-'l IWZA Y MA.TlWIA I 9

tigu ras id('il It'. ,

lllU:o.l'lldO

190 Ll'18 BOCIINBR f UKKZA Y MATERIA 191

X\'JI

Ex1sten cia personal despu~s de Ia muerte

19:l LULS BOOllNFJit

cs u g-L'Ilcrador. » Un c piritn in cu "'I po t"'~ tan poco con<.:<'hihl' eomo la •lc ·tl'ieitLtd u el nwglle-tismo in mdill (> sin Ia" IIHICeri<l L'll LJllC t•sta ful'rzas St' mattifil'~t;tll ~ ;tpar · ·eu <t UUL'str<~ \'i"'lt\. Con <ll'l'l'g"lo (t t•sta opiuiuu, lll•tno" Jenlllstrnt.!n que et allll<l auintal 110 Yien' nlnwudo •on idc;ts inna­ta"' ~ que no J'l'JH'<'St'lltct tlll elltl' pe,· se, iuu un produclo dl'l inlllljo dt• Ins c.:o~a8 PXl<'riurf• ·, y lJUP 110 hubkr;t n:tl'ido in cstt• mnndo \'is iht~· qlli' Ia. rudt•;t. En IH'<'s •twia d1' eslt' eoujuntu d<' ll cllns, no dudar<'t el naturali"ta imJmrcial y i;lli:tdo 1 nr·la \'l'I'Clad l'll prntl'sl;tt• l'IH!.rdc:llll •ttlt' <.:tlllll':t Ia id ":t d<' ttn.l iurnot'L:tlidnJ i11di\ idllld, d' una l'Xi tetwia }J<'I'S!1IIHI poslt•rinr :l In llH!eJ'lt'. 'oil Ia p '•rdida d~l or~;lno nw lt•l'itt I. ~· ~~tli ·udu d.._• • · t, lt\,•din i.'ll l qtt(' Ius .'t•rt•s · ·pirituah·~ 11 "gau :i. Itt ittdi\ iduulidati Y a! COIIIIL'illlif'll to Lie II (>. il'\ll'll ·in, l'"' lll'l'l: HtiO

~Ill· ~" <' 1 ... ptrilu qllt' h<:Hh• 'i tc..1 Cl'l ·• r t'll e e do­hit• tPJTI'IIO \' dC'Jll'llcl 'I' dt• t'>J 'II llll lnd I t'' > de • 1

t•xi"tir. Todu In~ ·ottociutiPn'u" qllt: • s s• r· hn ad-quiridrt "'l' rt•lit 1'('11 ,\ ., :t l1 If'('. ll't .... ~n "'t h.t t·c­ennoddo, uo !111 ltuid•' t.:ult ·i•·ttt'i:l dt" ,j trti,.,llll ino t'll t'. <I t·~· :ts, ·ott t•lla~ ~ p• r t•llu . N • lw II o- lU•

A sel' )J~"l'soJHI sino 1..'11 \ il'tud a u upu i"ivn a llldi-

Yidualidnde limiladas ~ It 1'1' •-.tr . (,1 0111 ·1 i t'OIICt•l>il.Jlc ni po-.ihll' qllt' '" ,. ·r. u t r:11d 1 A c n­dieiont · 11llt' l1• 1111 t 111 }H't•d ,, t'•lltHJ t•l airl 'itnl, fuera eap:tz dt• •xi..,tir 1111 1il•rnpu nrr jcru:l(~; nci£'11· ·in t'• iu ··u ti •a JIN..,onalid:al? ... Tu •s Ia n·n ·xi6u, ino

la ,·olunrnd arhitraria: uu ,., Itt ·i~u ·ia1

iuo ulu h fc. Ia qu' pued 5;Q,t('lll'l' Ia itl "a d,• una c.; Xi lt 11·

cia !JO"t••tiur ,\ la mucrtl. La tl..,j,,l,,gi:t-di ·e \. gt -. "prolllllll'i:t catq.~llri "llllelltl' •urttl'. l.t imnorw­lidtld indi\·idual, '•llHO gt!Hcr.dm ·ut lo h.t .. , ·onrra toda Ia •otlt:('P ·iunt l'L"' Intiva~ :'t l;t t'. i-.tt•nci 1 ::;­

pccic.tl d • un alma. El alu1a 1w cutra ·n d f to , "•Hlll..l

1 C l<.HZA \" ~f.\ f Lltl A

18

1 ~) J Ln · nOcn.xF.n F Ul.JtZA Y MATI RIA

dt' f•.xaminar de lllit <'<'I'.,, .-• t:1 in-

}' ·mu

196 ! ,{ LS BtlOIIK I. lt

I 1 H:tA 'l IJATJ, UIA I !II

198

i tales enfermos se euran, se nota generalmente que no tienen el menor presentimiento ni recuerdo de todo este intervalo, Ia vida intelectual no vuelve A comenzar para elloa sino desde Ia epoca en que perdieron el conocimiento. Para ello ha sido to do este tiempo un sueno profunda 6 una muerte intelectual. Estaban, por dccirlo a f, muer­tos, y han recibido por segunda vez Ia vida. :sr en Iugar de curarse deepues de eate perlodo, muere el individuo, no le afecta en manera alguna cl mo­menta de e ta catAstrofe. La muerte corporal ha s~tcedido A la intelectual, sin que por clio ha~ a t mdo el conciencia de ese momento. El indh iduo como ser espiritual, ha muerto ant , es decir tan luego como ha perdido el conocimiento con Ia en fermedad. Diffcil serfa A los que o tienen Ia inm r­talidad del alma e plicar e te fen6m no. reo que basta lea seria imposible emitir una conjetura run­dada que nos dijera d6nde se encontraba 1 alma de estos intervalos de tiempo, y que ha hccho du rante ellos. Ha) un infusoria que vi ve en las got ras de las casas seeAndose cuando deja d corn r el agua, que eeaa, por con igui nte, d l&tlr Est& muerte aparente dura basta que una nu ' a lluvia le vuelve A la vida. l o demuestran s m jantea ejemplo que el alma es un proeedimient vital, que depE>nde absolutamente del mo lmiento de Ia materia?

Igualmente proteatamos contra Ia opinion de los que, renuneiando al alma per Ot'UJl creen deb r admltlr una fiUJieriG upiriiWJl uparcitla por lod6 tl •tai"er•o, un alma ••iwrlt.ll de Ia que naeen todas 1 demu y ' Ia que uel en cuando mueren. -mejantee ldeaa eon tan hipot6tlcaa como lotatil . Bl adplltlr una materia eaplrltual encierra aclemu

eontradiccl6n palmaria. • aterla lmpondera·

ruaasA. Y u Tll&IA. 199

200

r ... to

C'lt rnn

1.1 I Bft'IISRR l l ERZA \" MATCUIA -01

LtTlS U0Cll~l H

truta 1 t.'ll

uv

t 1:1 111 A Y !dATI:! I lA

yale la }Jt na d"

p rmni . p r otrll p rt 1 r u b·

204 l.l J Ill Ull 1 It J t I ltZA "i :WAT l lA

sen n r i6n

Jl

20fi

lllll ljlh .. "' l'liPllla

!11:- 110 COIIfJCt ,,, 1111

LUIS B0CIINKit

])I) r· lo

I f 117.A 1• II \TERI.A ~07

LUIS IH~CU~Elt

.com~ sujdo ~? ol>j ·to d' ~ ll a eLi vida d .. in h, pet·· ccpctoncs llt) podl'i:uuu~ ni ..,·tiJt't'·ltllO" 1' ~ , I

I . ' • "' t 11 a r ll't t -1 ~ as P<'I'<'<'J>t:.WJH'~ depentlen del ·u 'l'J),, • 1~ ,'' 6l•u·•tll" J· · )' . ,\llSll

!""\< lb. .,) IJI(o> JO'l'Jit.: l'l C l'll j ~t ~ ' •'-'I· • . . . t') • ' ~ ~ l f'!'llll ( IIIIJI<tk· l ),1 , pt I() l;t lllli')J<>t'llt.:l'l hlltll '1 11"t \ ·t ~ I' l . I .., , , ' t a t•"'a < " ·, IQ SCiltlt os, 11\l 'llllO~t· lu •tiJ,tt·tl'ln •t' t ,...,) ' t . . • • :s tl> L'll ,, t'ullere-0· no L' t '!t• s ttt la Jll'l't.:••J,ciutl \' (''!·\ · •t' I l . ' . " ( lt'lll PI'(' S()·

me ll n ;t ttt..lllpu pup to qu. las idt a Jll'u . , ys•d•s :-. 1 1 • \Jf.llltll • e~t t\ ttt· 't"tl ::;uc~o.:'t\·amt'llt• [1,1 1• ,.,,,

I. t ' · ""1J "' L'll c L~c u, lllul ta I llll('"tl''l ·llllt't JILt l .

I . . l • • l .... (l ljllt' 110 llll

.{Jllt'< a L'tlll<'lt:lld:t IIi I'• C11t rdu 'I I•"Lllltl » I, t , I t , "' •

. .. ~:s L' 11_ 'J o_l<> ;Jil:tdt• que l.t dl'lud qtll' tlt:.t }Jur ' ntt uw l' utlt Jlll'il •Jil ·Ia l[llt\

pnr l;t t' j~(•t·anz:l dl' Ill r~·c•nlllJl<'ll :t~. , Jlllt d•· <.:~tl!1.'1r,, Ill t'lllh.l_l't;'•. tt lu hnull•r •s Ju lltit' ~ t lit

h~teen l!lt t'll<t ,. 1<1 Ill tilt rtalidltd delttllll:r 'll JI' ~lei h_ll'll Jlltlllit:t), :t fill d, t)lll' los dL~IJilt•" j, ~ lr '1'"'111 ·rl Itt 1 • .) Illtl

....,d ..... '.~ • _n• ptll' IC'tllOt' ,\ !JOI' L'"Jl t·:utza. d \ tl' .ld l tl e:rltltiP) '1ll• lo <'Ontzon ~ lloLJ, J't "

e:;co rr(' I I 1'1 \ I ) I l ~ • C"l. t JOt'. pret t et•ioll ~ antor. E~· twa ul 1lfira

.et:d ttpld{t tltr'l,. <JIU' ~;0/(1 Ia fl, .. tl 1 1 • , l I

, - t: V IUIIIO> lll7!J<l 1l • gac o a lunzo,·fa/itl,ld ,, Ptt"' to<l,. 7 1. • 1 bl 1 ' ·' J " ' '' u • MlvlO 11/ltl-, e.,;, a lltl,l/llll oclmitidu ..• Yi u, ~II H•' ni PI I 1' ni St\IU~IIll" ni ~~· F f ' ' ' ab. ·r 1 ' . ' .. • \. rc rou maluio }JIJI' no ltabe7'

llJHt o Nr IJI•'Jlllllv t Nj>t'7'tl1iZtt. btt I'Ull lwmbri' tell·

to. dt lodu vspil'iltt 11/tt'C• ll!l1'iu.

Fuerza vital

nc todtt Ia~ iU"<t" llli ti•·,t~ I l l!' '','111 1 O:; 1il6 0 r u .l I "T '- 1 u [ <l::: • i 11 ad 0 {l , • '-!"' :~ .1. atur;th.:za uaciua •u uu.t ~J>OCl

Cll l! U lils CICII''l'l · I 'l [ ~ '"' • " 1. rura c ~ taLnu rodn' in u

l'lJRR7.A Y' )fATLRIA 209

'{H:Illlill:l'-), 1)0 ha~? llill~tlll<l l)llC' tanto haya pt"'fjll·

..dkado ;\ lo:-. progn• ~o:s cietltifi<·n::. c·otno la lillt' r·o­ll<lCllllO~ ·un el llOlllhre de (ttui'Ztl dtol. La c.:ic·Heia JlltHlt"I'H:l, ha .... ncla r•n d ~"tnpiri .. mo, la lw rrll'~ado ;ll num• ru d "' l. :s !i<:ciuHt'"· :--r pn•tendia 'JUC e ta fuC'nw t}r~t'tllit:.&t "ra Ia contt aria de Jus fttr•rza · in• •g~tui<·;ts 7 ·omu ..... ou grn' ··d:td. ali11idatl, lnz.

I ctt i ·ida u ~· 1111\ ~11 •ti 111•1, y 'lllt' t'Olblituia r~"'"· pt>I'IO ,t lu:-. l'l'l'~ \·h·u ... lc·~?('s 'XC ·pdou;tle~ •n Ia Natlll'lll t•Z:I , uwdi~tnl e }a ... ·uul•· po)di, n ..;o~ "t•rr·s su lr:tt'l'"t: al iutluj•l y :teci6n dt Ia ]o•ye ~<.'Jlf•ralto~ .dC' la Tltlllraltza. r· gir~t.: pot· -.1 mi,..mo y fOlttHH,

pol' deeitlo a i. u•• • .... tado ll<'ntr·o d • orro e tiHio. ~i 11r 'nl< ci~ .. ' ~''II\ janr"' prineipio, tJ" ... truirla uue-.­tr .1 tC'si • d<' Ia lltth ........ didnd dC' Ia If'\" fi .... i"':h y Ia inmut tl>ilidt l d··l ordr>n 111 c nico d"lmundu. So

~ 10 f'l:El!Z A Y .M ATEIIIA 211

111.:1':1 d

~12 LUI~ JH t'IINI It

llllli­

fti ('J

t l I Y.A 'f AT I lA .13

Lt'ls nucu:-. rm

d1·h<:n ser consiclcr<tdn. como 'lltC'r:Hueutc iiH' 11-<·acc:-;.

Podriamos citnr un ~ illllt'llnero d heeho. 1111 1\ ­

Est<h oh crvncionc - diet" l\1 in lh - no · ' n-

•t l ltZ A \ ATt IliA

LUll) lH CU.\"1:11

:-;ino tplr. I a cienein uo ~ imputw el lh•bcr de ttl:t rti­fp~faf'. iutiriendo. !:"Pg·t'm Ins lt•,\'t'S illlllutabh•s dr• 1: indtteeiou. lo dt•.st·ouocido dr. lo vonoddo. qut• :\ I!J· 01) l" ... tlls fL'Il1

1

l}lll'lllls SC a pJic:t lliJ:t Jpy lllli\'l'l' ,tJ, dt scuhiertn ~ t'OJtlirmada cnu l'tlt•J't'lll'i:t (t una.

)t

tit·O

1 &fl7. y liAT HI..\ 211

J.ll lS Btlun:-a.n ll Rl.A \ AT£lUA

.CIIlll" Or~UICB

tl:f.UZ.A KATt:IIA 1.1"1 O{ Cll 'I H

Aim nim I

LUIS at'l(:u. 'l,lt 117.A \ ll \T I lA

n ll I 7.A XAT UIA

l

l,tTIS B liNeR rtll.lti'A Y M.ATF.:Jt! A !?27

~28

hargo una porciou tk hceltos y obst>n•aeiotH' qu, demuc~tran ttlle l~t ~·oz d • Ius animalt> ~, n-.i totnu ~-;u;;; ge!>tos y ·u llllllll<'<L :soil u-.el'ptihlt•s ha ta vier·­to punto d • de~anollo y pel'ft•t·ci•,ll<tlllil'lllu, ltt>cltn que sou dcseonueitlo~ iududahlenll..'lltl' p:tra :true­llus que• _aeu~lutnb rau :'t juzg"ar upcrlicialutt'lll~' \,. r las apHt'lt'llt'l:t~ o pur ahstr;tt"eitiltt• tilo t'1lit.:a~. p01 (•~t•~ rnzou ::.1' uotau I' eueialcs difer•·twiHs t'll los :soutdus .de la \'oz d.· ~~ uima It•-. s;t J \':tjt• , uja ulath>s, dt• Ia llll::stlla t'SJH't'l('. ~i ell t•-.t • ·crdido \'ulvemu A oellp:II'IIOs tkl hutnln'l', prt'g'llrtL:tt'C'JllO:- d • q11 1

• d _ atTullu t':-- u <' ·ptiiJh' t'l lengtwjf· dP uu 11 'TO y t'll

g~'llt't';tl l'). d.t' los put•hlo-. ;t 1 \':tjt> ·. dc> ),~ l''u·a 11; 8

dt~~'ll I~ • 'J~tJt'l'tJ ~t."t' ha hlan m.'t bicu p• r ... i .... no qu. JHlt Olltd :tJit•ttl:nlo . L:t k·W'lla d• to nl \'itJl'~. qtlt ae:tbanlu d \('I' dP'vt·itu )'01' 1J,,pc. cou hl~ I'll algun•1 nui lo l'Oill'O..., ) :\ J>f't 0 • El lf'llg"U:IJi' dt>l bn~'luiwaun · liln pob1.: de palnhru s~·g·t'tll J:eit~lH.•ub~tch, qu · ::svlo con ... i 1 • ~.:n una <.> pl.: et · dL' :t ulltd•J Jll't•ducicl por Ia leu::ua , 11 tono rutlo:-.) gutuz·;ll" 1 qtll' no otru nu pod~: 1110 , XJ)l'f'-a I' t!Oil I l " l I II::. I'V t', J':tl'l l'l 1 J' adellll ._ dP l -..to ('ll

mucho l'. o.... • '• ,bJignd. t\ h:tl',..l' .. , to' 1;, nl

tlur::. ' (t ' 11 ten du· .• a bPIIIO , 1 •r L' 1 ~o n~r:tri<•. q u •

l'tHCRZA. '!' \fATI':IIIA

Ia~ f:H·nll:Hll'' iutcl< .. ctual<·~ dl' los auitnalE>" son I'll

"~"lll'l'ttl ·uset·ptihll's dt· d,• ... :~rrollar;;(! y UP pC'rfec­<.'lOilar~. ·omo Ia~ dl'l ltotllhi'C'. ;lllltl. dC' eo. as aumi­rnhlt•s 110 Vl'tno: l'jP.clll:tr :\ ('j,•nQ auimalf'S cclu­l':tdns! i (~tle dift'l"l'llei:t l'llln• eJ )H'ITO cl1• C<IZ(l.

••n-..•'n:tdo y l'l '!lit.' 110 lo e,rft! E'tCl ilhlrucci6n no es, <"nlllo ~t· cr '•'. ptll',llllC'Ilt•• rnre;\uiea. l 'on i ·u~ f'Tl

una \'erd;tUt'l'<l ••dtH.:aci6n, I'll cl lllCH.lo de h~tccr Cl•tnpt'PlldPr al anitll:ll Pi ohjeto que c qnierc qne 11 lt·.t lll'i'. (, ·--ria po,il,lc·qu,.. t'azara el p<'rro :-iu tcncl' cnuocilllil'llto tl• l fill 'IIIC' <.' Jrupone? 'l'ampoco hay •tllf' lltril•uir la cnu .... a de la J,tr!!.• r p~"no ;1 educu­cilnl del anitndl l't ..,II f:llta d inl~"li•nncia, ...,jno mlb hieu t't I;\ illl}lt• ... ibilidlld de comunkar 0 dir<'Ct<l­

~1. J Ia~ qliC' i'lllpl<'nr Jo ... mi .. mo medio '-C'ITitllo-. ("ll Ia p no in,truccion t.le to ....

ordu111nd• . Pll u at i lo ~ .. que· nun in ""tar edu­cnd "• l d , Jo animaiC' • njaulndo 6 dornf>,tico~

f' ronYit•rtC'Il1

JIOI' •"l trnto on C'l hombre. f'll ,.-.re ... nH\ i 11 t C' I i ~(' n t t qu c , .. n , .. I ~"~ tn do dC' 11a tura l "'7.<1.

L11 ulirm tci 111 tl que In int lizcnci.t del homl)l'i"' (• ln uni •a ll-o" ptihle dl' de tHTollo y progr ... o. y quC' Ia d I n niuw I p"rmnnt ce ,..ternament" e-.taeio­n H"ia ,jn C'l impul .. o d l hombre. no .:: ju,.m. ni ].1 1ul0 ud ltll\.... tnbl "t:'l' con eo-uridnd ln difercn-·ia c 1 11 inl ntl'l 1 nlmn hum, nn \ cl alma ani­

mul. Ji... .. un he ·ho notol'io que In int ·li-encia de 1. s

t'clZ.l huuwna ... lllt 110 ('(lucad.l no ti<.'ll" e ... e movi­rni nlo .... ponu\neo. y no ncuPntrn por <'"n rm~6n, Jua 11 alguno n In hi toz in d I rh ilizncion. Hemo"~ m th ionud ud mt\ .... ·n tmo de lo.;: pr· ·edent cn­pllulu • qn d c:rAnero humnno n .. u towlidnd. hn Ut it. d un ti mpo infiniuunente lar o, n com­p.truci6n •on l ti u1po hi £6rico par lle~ar t\ .. en­tir '~' imt)lll o e pont n o.

h , put • im1 iblc n •gnr la tran ici6n in C'n,i-

LUIS BOCU~EU

hie que, por numcr·osos grados intcrmedios. liga at animal con el hombre, tanto r·especto :\ Ia fa­cultades iutelcetu:lll'S como <'t las corporales, y 111 que Ia nicglll'll prclh•rcn pon1..·r su opi11ion por dnw d • lo~ hC'chos. 'l'oda l<ts dil\'l'<'llcia' conocidas 'illf•

Sl' han hccho \'ttlt>r ~"'II pro d' una l'lHtracioll rigu rosa, no son ~ino n•latinb por su natur;llcza , ~ en mancra alguna ahsoluta . c:< ''mo podria su~._,. dcr de otro nwdo? La acc.il'llt r~cipt·oea y \'at·ind t de las suhstancias y dt• l<l" fUI't'Z<t · e11 Ia Xattll'<tl••za dche tamhi{•JI dar lll"111' &\ i<ts rn:\s \"at·iadas produ1 ciutll'S, la:s cuah· 11u ti ·u 'II limite~ ~..:ntrP i, y 1..

dP~arrollan Cll Indus l'lllidos 1 11 una 110 illtl!Tlllll pida continuidad. La Xatur:dt·z.t 110 tiL'II'' limite· ; Jwro Ia iuteli•"l'llcia clt I h'•mbr~.. qllt' th•11 • Ia HHuli 1 dl' i tL•matizarlo todu, Cl't'•' collol'l.'l'lo ..... l' •r i' tn i'aZt'Jil no coil \"il'JJl' :II lwmhn· eolnl'lii'Y ... !JLH' t'lll'illl.l

<h'l muudo urg:\ni<'o. consid,•r:'uldn (' eumo lilt er dt• di~tinta uatural"'za ~· dt· vrig•'lt upt•riur. Mcjor h- I'•' nita, por (•1 cc,ntrarin rN·vuvcer!> como t; 1 lazo solido .~ indisllluhll' cp~t• It• ligu {t toda Ia .. n turalcza. 'l'il'll · PI mi mn (IJ'in·,•n ~ c•l rui mo tin q111

todo lo q uc \'i \'C y tlon'cc. cLo Ltlll! 110 COiltJ'lhu~·· )JO('tJ dit.: Dan\ ill-L

0Clllt1l1'110S pOl' ta11t0 th•mp I Y (llll rrJ':tllU('tlllllt

la parte p~icolL)gica d •l llltllldo animal. e · la ami gua crecncia d · lllh~ •l hom ht·f', uui ·o ·~..·t· d lado de raz6n, c t:'\ "l'parado de lo animates por un abi mo insuperahl . "na \'c•z "Xentu~ d~: e~n JH -ocupaciuJI, y p'n'tnhlo~ d1. Ia id ... a d que •l muu do animal couticne, no ~olu baju cl puuto d · \'i ti\ fisico, sino t:uubii"u bajo cl intt lt•ctunl y morul. todos los clcm nto· hmuano • nulmico y eorporn· les, podrcmo cr·c.ur una psicologta compamda. d l mismo modo que lo h mo bechu con ln auat mm comparada. •

t-'lTEIIZA \" aU.TEIUA 231

Libra albedrlo

Lt IR U('Cil:\L:tt PUIUtZA Y MA'TI ltiA

234 LUIB sOcmu:a

boca hasta que tc de lo que quier~s. • • Haec pr6xi­mam('nte 2:30 afios-dice Desor-quc los prinH•r·o •·olonos verdnd<>ramentt> i11gl<> l~s hajo todo corl­.ceptos, al>ordaron 1\ Ia ~IIC\ a Inglaterru . En tan poco tiempo se ha opl~r·ado 1111 profundo eambio t 11

<'Sos colonos; l~l tipo umcricano sc ha de nr·r·ollado. Puede atril>uir· l' e1He resultado prit eipalmente li Ia infllll'llcia dl'l dima. F..l tipo anH'ricano S(' di ting'llf• por su poca gordura, por· el ctwllo largo~· pur (.·l telllpl~rallll'lltO acti\·o r fl'l>ril siempr •. El (' l':l )

desarrollo del t;i tcmaglandular, qu• da nll't)·ttu de Ia ameri(•anas c> a t'Xpr·~: ion tierna y \·uporo .1: d espesor, Ia lougitud y Ia ('quetlatl dP lo:s t·uiH• llo , puedC'n pruvcnir de Ia CQUl•dud del ail'l' .. C'

cree halwr nutado qllt"' la ngitacit~ll de' lo Hlllt.'l it-.1 uos uumC'nta mucho cou el 'i •uto 1\tJJ'de t{'. H ulr 1

de e tos hccho qtH' el grandio o ~ r.\pido dt·~aJ'J' -llo d<> \ml~r·ica t'S t'll gran part(' r ultado dt• ll'la ciorw fi ica . Lo mi:!illlO qut l n .\ml'l'iea, It ingh· c han dado or·i;;eu :'1 un lith; ' o tipo t.,ll .\11"' tr·alia, principalnwnt(' t'n In • U('\ a 1t1llt~ m~:tid10 nnl. Los homhre ~Oil ulli IIlli) alro , dd~ •• dos ' museu to o~, y la mujer'l' dl' tum gran brllC't..l. aunque muy fugaz. L<> liUC'VO colono le dan tl apodo de corn ft11k ( briznus dt: pnja . El t'.ln\rr r del ingle lleva el ello dC'l ciclo sombrlo y nc·bnlo· eo, del aire pe ado y de lo e trecho, limite dl .. u pais natal; el italiano por el contra rio, 110~ n cul r da en toda u individualidnd ("} cielo ett"rn:tmeut•• hermoso y cl ardiente ol de u rlima. La ideat> ~ los cucntos fantAstico d ~ lo orientale e,; tAn c>n intima relacion con ln reracitlnd de la V('gctacion que los rodea. La zona glnclul 6lo produce debit(' arbu tos, Arboles raqultico y una raLa de hom­bres pequeftos, poco 6 uada accesible A Ia ch·ilizn­ci6o. Los habitantes de Ja zona torrida no son tam-

,UKKZA Y MATEUIA

I UIS II( ~II ' l.lt 117.A \ ' WAT .ltiA 237

~ qu~ d in rt•ill • l hombr h.1cia

l.lll 8{' TINP.:R

han sido r<'. ultado de e. :r condicionc: ncciden­tale~.

Las di '}JOSiciones corporal ejcrC('I\ tamhi··u u 11 i 11 ti 11 j n ·as i i tTl'. i ~ t i h 1 • soh r ' ntH.~..., lr a~ d i ·1 HI i­ciOilt'~ illtl•kcttl:lle:-; y llll •str;\S l'l' ·olueiolll' . El jn' en-dit·p Kt·nhmer~tit'n · ott·a~ iu •as quP t'l .ttt­

l:i:tuo; C'l homhn' qnL' t:sU aco ratio pi 'Jl a d' dis­tinlo lllOcio qnP l'l que e"tit Lie pit•; Pl qu'' tiL'IJL' ham­hn· pil'll~a dh t'rs:tllll'l\lC.' qth' Pl lJtl t' t:\ hnt·tu: l (jtl<' Pst:'t :tk.gn•. dt• otro mod() que l'l qllt t' t:\ tl'i t• (, initado», t•tc. lluno~ hahl:tdo autt• dt•l futt(> 10

l

Fl"lltZ\ Y :J\TI n:A 239

'l illlPll

L'D'IB BCORNBa

mera parte, es demasiado absurd& para merecer que e la refute. uuca ha demostrado sf tema cientlftco alguno con mAs evidencia Ia nccesidad de un orden social y politico como aquel at que deben sus progreso& las ciencias natural , ni ja­mAB ninglin naturalist& moderno ha tratado de di -putar at Estado el derecho de legitim& defcn a, ni .el de rechazar lo ataques dirigido A Ia ociedad. Pero los partidarios de las ideas mod ruas creen ein duda que hay que deduclr conclu ione dife rentes con relaci6n al crimen, y querrlan proscrl­bir ese odio cobarde e irreconcihable que el Estado ha difundido ha ta nu tro df en contra del perturbador. ualquiera que te pen trado de estas idea no pu de reprimir un sentimi nto de conmis raci6n hacia el infeliz que ha producido el desord n, sin d jar por o de rechazar con horror Ia accion qu puede turbar el orden octal. onmo

ldo por un ntamiento verdaderamente humauo, preft r las m didas que impiden cl crimen A 1 que le caatigan.

Dead q u han penetrado en el pueblo lo re ul tado g n rates de la ftlo ofia de 1 ci ncias natu ra~, e ha ftngido el temor de consid rabl per juieio para la ociedad A causa de sus entenci materi li ta . e ha profetizado Ia d trucclon de tod las ideas morales, de con iguiente, Ia ruina 4e Ia socl dad. olo Ia completa ignorancia d 1 m6vU social puede hacer tem r em j nte ca tUtrofe. En otroa tlempoa se han becho 1 mlamaa predlccion aln reallzarae nunca.

La aociedad repoaa en fundamentoa mucho l61ldo d lo que uponen eaoa falaoa profe • FA

eeria d moatrar que el naturall o no d oo· ld moralea, en cuanto en d funda Ia aoaledad, que ta teorla no lRltlft

l.!TIS H()CU.'\l.Jt

eiolll':, L'l"l~l' <}lW }HIL~d<' COllWtl'l' illlJlllllL'IIll'llll' , t'llg"a­

JHI :\.In~ dc•nt<l~ y :1 hu..;a d(• <' lio" •tt:tlttu puetll', JH'I'­

~ll:tdtdo de 'lliL' Ins otro~ llilri~tll l'~llt t'·l lo lllbuto•? A I q til' uhrn 1'<1 dt• ot ro tnod'' ::. • It• eousider:t ria como imht'• ·il y tonto. (.N"u t'" L'l L'~oj .. quo utft..., l't'ti­ll:Hio Jo !(II!' Jl!llll' I'll llluVilllit..•lltt.l l'J lll!>e:tlli:-lllo St1-

<'i:tl, y 110 II''" pint:111 ittCI.'sattlelliL'ltll' tllll ·II· hntu­ht't'S di ti~tg"llido~ qllt' C~llll) 'l'll Ia •.tWil'dad e lll'll}IC'H

l:t cnbilrdw, Iii htpc•<..;l't'st;l y l;t d1'slea ltad 'Ill'"\ l'll lin n·itwn·~ l 1

1t:t Hocied:td 'Ill'' penniU• lll tl!'i t· dt lt.ttll ­hrl' (t lo::; hotnl,r,•s I'll l'l dintd d•· t::t'-:t qw• n•l" :<Ill

:dlltlld:tlll'ia; llllil Sul'iC'd;td l'll~~a l'th'I'Ztt L'•lll j lt ulo 1'11 qttt' d lttt'l'lt' "l'ritna y ,·xpltllt' :tl d oil lit• tiC'u • i I

. . l

ll'l'r't' Ill ;t l(lii'J!tl'!S(• d,, ljllt' Ia" l'i•'ll''i.h llcliiiJ'HIC'

df'l'l'tlqtll'll .lo .... ltll~d:tltll 'lllll .... dt ::-11 llllll'.ll. 1~1 rpt• L p:t llJll'l'<'Wr Ia td •:t qu,• d •f ndf'tllo~, jtJ,·rh ,1u

pPr~t:!Hr•tt !t lllllf'l'lt a todt• l:t l'hu llllt dL t.t ri 1)

hiptJl'J'il[t~ , J(> •.lit:t 1 .uli · tiet l · y 11C'lltO 1 pur d• 1i "11-rar t' 1111 ·dtti ·Jo !:'Oewl ut{t ... I" rft ('(, 011 11 to r•u lL dio·nit!ud y 1.1 igu11ldad de todo lo ' twmhn•s. 1 r· lo dl'lllfl...;, l:t :t lltigut•d:td 110 .... orr'('(' YH I 11 Jll ll' lt' 1111

~ pet>t:\t'ulu pn t'l'l'ido.

( ualt·~•tlli•·•·a 'tlll' "'an 1: .... id :t ,1u.:- l<'li"Hmo .uhr·,• <'1 ".lllttdu ~ Ia itntlortalid.t<l , no qued.11·u por l ~u Ia socPd<td dP~(Illtda. y .... j llllt':-tr.h id •:t rue­ran. ral .... a:-o, ,.j IHI ... ,. }1\ldil'l'<lll d·•sll ttil Ill Jl• I t:'tl­

j):'ll'lllllt' l'tt Ia p:tl'll' ml'ts ilt1-<t n d11 dC' ht ut•i d.Hl ..,in l':t th:ll' pt"l'juit:ius :•t Ia odt:>dad •'lllt.: 1:1 I daria ft Ia t•it•tJ('ia ~ n Ia tllo Mia "' lllllrit:.a la all -fae<'it'llt de· 51•.eir: i La \. l'(lnd e ... tt\ p ,. l inlll dC' todn Ia co .. a~ dl\ lltlh ." hum.tn<". y 11 !J.t\' tazon .. bn -tnntP pod••t·o ,..., parn '' dl.tzn.•la~ •

• c~ .. a V rda I dicP Voltail· gozn I· impr •..-crlptlhlt_ den• ·ho ... , y <.'01110 !>.i• mpl' til'Htpo d df'scuhrtrla. 110 ,. In nuut:n fucrn d rnz6u ••I ct fl'll­

dl"l'la.•

t 'Ut ltZ.A Y .MATLIIIA 24v

X./ll

Conclusi6n

244 Ll IS UOCUNRit

mian un pon'('Jiir uua df'.-

1) Lu profeeiu dt~l autor se curnpheron l poeo de apare. cerIa pramera edtoi6n de eat.a obra - ;.'Y, (ld T.

tl liZA \ MATY.ItlA

246

que In pidcn no saht>ll lo qtll' se dit•t'tl. Tt•tnPn ins ti 11 ti y:mH' n t t' llllt' e:o; ta s cit ·n d<l~ dt•st rll,\' a 11 dt· una ver. ~· para Rit•mpre Ru:; aiit'ja8 idt·a~. l na ei~·ut·_ia Jtn tit'llt' m:\s Jimitt•8 qtll' los qllt' st' rraza ;\ 1 llll -ma. Jla:-ta dondc llt·~U'II ll::.- miratla~ ti••ll(' dl'r('­eho :\ ltablar, y tllllll':t ha hahid•l dt•rt l'ho :alguno llt:'ts ,, .... itimo qm' d clt• la ' dt'lteia uatur·a[c• .... qtr t)lliz:'t ~·an las i1niea-4 'ln.: m:'t~ ti,•utpn pt'ntwnf'Z('an en pit• •ntrl' tndth lo t'OII!Witni •uln!'\ huruau,•s. Pn1· lo que :'t nu~ott'n · ::-ol' r·cti~.:n·, t't>ll::dd •r:tlllu r•omn lilt coujuuto de Ill ·ras frn l' tucla dist'llsiun qul' tienda <\ tratar lig-t'r:llllt'lltt' t'llt'~tioue df" Ia Ilia~ IJt' impt•r tauda. y ;,w· 111 sf' ltallP ·onfnntt~: eon lv · l't' ulta ­dn cl' Ia" l'if'Jteia uaturalt· .... c,Bust•aru Ia tilo ofiu P pt'clllati\'a (d• Ilia iado tlt'•hil para t'••mhati•· l(l h{'Chos qtll' It• npntlt' t•l Ufllllrnli 1110 • Ull eHI'll u sal Val' ic'11t 'II ,. n ' al turn tllC'I a f1 icn q U(' on i ua 1.!­

C(' ihlt"? c,lruit:tl'l\ al .lllillwl (Jll dcultu In enln:7.a par·a lihrHr"' • "''I!JC'Ii .... rf) qllt.: 1• lllll"nnza? ~ • s POll

uti dt• pt'01'iO al'i tucratico "Oilt 'euc ·A till t'llt.: · mirro hil'll al'lll:tdo.

('ru'tllo· tamhii'-11 una gnzmun ria, in ~q li"nbl• en al~unil ::-oahios di:.-.tiuguido 1 no ahor lar· " tu cuP~riotll':o; purqu •r, ·n l!lF" l(l matt ri.d d l l\111-pirhno no hn tan para t'1. ... ol\•C'r pr blemn tr.l · ceudl'Htalt:~. ::;in dudn qu t>~t" mawrinl no I,, t.&. Jli b:tS(:ll'll llllllta, Pt\J':l J'~.;-..01\'t~l' I' ll~ "lJ S[j Ill 'df\ una tllllHC'ra po irh•a· P"'l' t • 1111\ quf' ... ufi"i\:llt para re~oh•erlu tl una mau ra n •"nti\•n y lt•t·mi­IHH' t.•l dominiu tl•• ln lilosufia ll'.lsl'"lHl"Htal. El•tUO com hate Ia hip6tt si ('II ln d~.: ncia mlttu·ale , C'!o~tA obligado A pro~cribit·ln d ·l campo d h& filo ofia. l..a hip6t(' i pucdt' ost ul'r lJUt.: In l'Xist ·ncia y l& iuteligencia han e tado en otro ticmpo parada ; pero el empiri rno olo sabc qu ~;On in parable .

No podcmos cnllar que ln tendcncia mntcrinlia-

}'UEH7.A 't" )lAT)o.ltiA 247

t Pllll'll l

248 LUIS B0t:UN ICit

c.apitulos. Quer<'r deducir de till principio que <' t1ene por ,·erdad<'ro, ~· porque alguuo in <'ll ,

1-

tos puedttn deducir falsas cou <'f'UPII<'ia •• ln ful ... C'­

dad de:> L' e mismo principio, <'S una tz\etit•a l'OIIul'i­da. cSi el profl'SOr "'t\gner dice H~·elam quit•t • adrnitir t'Sf' prinl'ipio como ren·Ja '"tlleral, ha'- ljliO

l 'b' 1 t" I'"> ,! pro .11 II' l,' cC'rilla' quimil'as, por'tJtll' put•dc.ll Pl•l-

du.cr.r lilt mcendio. hay 'lue c.'Xpt>c.Jir ordc.·ttC'~ de P• J 1011 contl'll Ia loennwtorn~. pot·quc· hun dp tt·o­zado. ):u los cuPrpo · dt• muchas pPr~:~onus, hu~ t.jlH' prohtb11· quC' st• constru~ au casas dt> muehus pi u~, para que nndie t• caiga dC' los I.Mh:uJH' u , t'll­taua . •

Pretc•ndt r que el mntc·rialismo eic.·utflieo <'.ambia todas In ideus no hies ~ gmJtdP t•n , nuo to;UI'I\o

Y q~u: no tit•ue bn C' moml ni J>ol'\'t•uir, e tlltta u po ICJou tun arl~itnarin y gmtuitu, yue 110 du;p •w•n de r<>futaJ·Ja S<'l'lilllH:OIH<'. En t Hlu l>poc·a hn ltnhido grandt•s filo ofo 4ue ban <'It t•fiado (';;tn o maftlo­gas i~ea , sin ~ tar loco ni dt.' { pPr·udo , ni <>r ~andtdos 6 at IJJtJ • Ilo~ pwf(' an idPn rnatc.:rta­b tus nue tros mA laborio o obrl't'O eiPutftieo v nuestro fi i.c?s lilt\ infutigabl< , sin ju titicur po'r eso la supo 1~1ou dt•J pl'ofe or" t\gnt'l'. El con~tautc d~eo de .t>nrJ.quect•r cou conocimieuto ~u piritu, la mvestJgact6n de Ia VC:'rdud ' Ia con\ iccion d<' Ia oecet~~idad de un ordeu &t>ciul·y morul, lo mdern­nizan de aquello que Ins ideu habituate d ign.m co~ el nombre·de religion y de por\ enh· .• • gcne­rahzandose mas nuestra teoria pudiera contribuar A aumentar m~ t>sa ed de gocc , que por otra parte ha exf tldo en todo tiempo y e quiz& boy mayor que nunca, podriamo ft\cilmente conaolur­JlOI de ello. i otras epoca mAs felice que Ia nuea­

han tenido Ia franqueza de cour ar BU deaeo gocpa, Ia unica diferencia que bay entre ell y

YOBRZA Y llATBitiA 2f9

In nuestra es la inceridad de la couresion. Real­mente siemprc e pien a y se obra lo mismo, y nadie bu ca hoy la pri,Tacion cunndo puede pro­pordonard<' goce . ~i algunos toman .uspecto de devoto 110 un tsillC<'l'O:;, J>OI'lJUC U llCCIOill'S C tAn d(' mintieudo ·u palabra ·. Micutras lo antiguos urmonizaban tHJ filo ofia con u accioue . no ?t~os pour·mo una l'at·a hip6criu~ pnl'a ~lparC'cer .dat;t:m­tos de to ~1 ue omo . •La htpocl'~ Ill .. de Ia 1lu aon qu(• <" hacl'll ho~ In gc>ntt dace l· euerbach--es el , wao <'upitnl de m~e. tn1 "poca. • .

, {>uno pe•·mitidu, por ultimo. hacer ah traccaon d t•,du ·ue ti6n moral y utilital'ia. El unic~ punt() d<', i t.a que n di1 ig n t"'t l xan.te~l la \ erdnd. La .. uurnlt za no ·Xitil<' lJ?r Ia n•ll"'t.6n, yor ln. mo­r,al ni p r lo hombn ; tXI t por. 1 mr ma: ... ~ue huc·t•r. ino romluln t,al cual c.: 'I(. ... . o t•rJa rJdJcul() td qui tl'rnmo llor.lr como lo mno , porqu.~ no 110 hnn pu t ba tlllltt UlllllltCll C'l~ Cl _Pllll. eEl

tudi emph·ic· de l.a Xnturalt za d1ce lotta-no ti 11 • 1111 bJdO qu~.~ ln inH tigaci~n de Ia 'erdad, st•a t'On l lndora 6 tl'i te, <'~uu lu.s tdea~ bumana.s,. en t: t til·n u no lo ea, logica 6 ilogicn conform&

o contra ria A ln rnz6n, nee ' aria 6 milagrosa. •

AL LECTOR

AI ClS<'ribir di••z ni\OJS hn el libt·o Ft EliZA \ MATEiliA, no podin prew•r que Ins t'Ontinun in\P.,tigLH'iont• d•• lOt; naturali tl1 ihnn 1i dar In ma" l•rillunte:s pru .. hn de lo tJUt: yo vnticinnbn, 1\ dt•1Specho lit> todu lru; opiuiont• .admitidtl.S, y qul' purti('Ullll'lllt'llte llli!'i itlt•ll olbfl' Ia inmortalidtlll d(\ In mntt•rin rel'i ht rinn tJrOnto u eorn ph .. mcnto n~('c 111 io en d he<'lw tlt In ~·on ('f\'U<'i6n \J inmor­talidad de lu fut>t'Zn, IJO tet·iot'lllPn tt· dl's('u hiatd. 'l'a Ill poco ndiviu(• qut• 'l'tlllrinn lo m•\ violl•nt 1s ntm1ue li -de truir ~l•logmn, con:si«lerntlo como mfnliblt•, ,}( In n.o -exi tencin de lu gt•nt>rnciou prirnith n y de In mm' rta!•--dad de lase pe('i£' , y que liL c.:·ll'llrfl t•• 1ria d~ ~),,r" Ill reuniria nl mundo l"ntero dt• lo cr~nni rno nntlg'Ut ~· moderno en UJUL oln conct•pl'iun gJ'Undio n. Iguoruba .asimismo el pro imo l· ine J>t•rndo d~.; nrr·ollo dt• t Ul teorias y Ia de In~ <'eldilla ·, destinndn n dnr Ja lt•y del reino animul lo rni"mo que In del roino vegetal.

Esto y otro muebo becho no lu hn en eftado el repentino y con id~rabl(' prugre o que han (• JX'I inum­tado las ciencias naturalt' en lo ultimv ticmpo . FJ .antiguo dogma inquebrant1lble en npnril neia de Ia .aparici6n relati\'amente rectente <1~:~1 hombre obre Ia tierra, ha desaparecido, pue e ha remontado t~u nllci­miento a una 6poca de de In cual ha pod ido el hombre, que entonces se hallah& en un e tado muy pr6 imo a1 de los anima.les, formarse y Jlegar A u actual condi­elonee. Por una parce, so d cubrieron y eatudiaron eapeciea de animates cuya semejanza general eon e1

l"t EllZA y IIATMKI.A.

de QUt (4;0~Ul

252 LUIS oOCIINICit

• • * n ... ·grtWill t' q lll' 110 con ,.'"'ngn n. t •dos In Jl('C(>~i•lnc.l

ah oluta dt> In H·rdnd,) qu<' ,. tJUill. hnc"a·ln d pt•n­der dt• In utilitlnd ,, tid <'ll)lt"i<'ho dt" <"ndn uno. ) It t sto resultn Ullll diflr.ult td pnra tltJU• llos <JUt' In cuhi\'llll. ln gran )'O<.>tn p£'1 11 lu1 d(' £'rito l''"'rr, l"tllllit>lltc t• tu iug-u­lar rcl11ci6u en In siguientt palub1'll . cjHt·nunciad a

t"UJo.:lt:fA '\" KAT!!ItiA

LUI8 B0CIINKit

Ln historia entem del g-~ncro humnno bUlllllllstru 1.1 prut•ha continuu dt• t•ste llM' l'l(\ 1i Jw::-ur· dt•l ll l lllll 'l"tl in­Jnenso de locurnl:l qUI' tiill t't 'sl tl' ,. (•sla hun au t•IJ t•lln. ~un t•ntrP las g-arms de Ia luqui i<'i {m , pr·••UUII('io', Uu­lJleo ~~·I uellas c{•lt• hn·s palu ums m i I \'t' <'t ' rc JWt itlnb l'On tmtusuumw:

;E pw· ~;i ltllWIJe!

IN DICE

FullnU) nut.tena. I 1 1 uwortahdad d Ia materia ..

111 I umortuhdKd tic Ia fucrza 1\' - l ufiulhl dul11 mill riK • .

\ - 1Ja~uad11d dtl Ia UlttU!rul

\ '

~

16

\ I - hauauta bahdHd de In Ill) c de Ia • aturaleu. •

2S bS tt9 ... ~ b& 59 G& fit

\ 11 l Ul\ .,n>aladatl de Ia I e) e uatural~ .

\Ill -1:1 lt!IO.

1 X. de Ia c:rdci6u de Ia taerra • X •tmera aou pramaUU\ •

Xl - Dnuuo d6 I a ert!l> eu Ia • aturaleza. X II - t cuellro) almtt ..

.. IJ] l ut.ehgeucaa . XI\' A lt!ll\O dt'll alma

X\ . X\ I

.X\Jl -F. x1 II"UC:Ja tJ'lr" X IX f U t<IU 'lbil X. Alma auaulal

• XI l.tbnt albcdrfo .. XU l'ouc:luaii~Ul

At.. l i!IOTUtl . •

ual d puc de Ia UIUI!rte ..

J07 J 5 189 1oa I 1 191

• 2'21 .. 111 2t8

3 4-16 6 m pere y Comp. Editores.--VAJ.JENCIA

()bra~> pu bile 1d NA pc ctn cl lumo

Renin ld ld

••• I d.