ds.ck1. lê minh Đáng, khoa dược – bvĐk phú...

1Bản tin y dược số 7 (2017)

DS.CK1. Lê Minh Đáng, khoa Dược – BVĐK Phú Tân

Ngày nay người ta đã xác định rằng những bệnh nhân suy thận có tính nhạycảm cao với các phản ứng có hại của thuốc. Những tác dụng không mong muốn này,dù là tại thận hay ngoài thận, thường là kết quả của sự không phù hợp về liều lượngcủa các thuốc thải trừ chủ yếu qua thận hoặc do sự suy giảm của các đáp ứng dượcđộng học có liên quan đến suy giảm chức năng thận.

1. Có phải trong mọi trường hợp kêđơn “thừa còn hơn thiếu” đều đem lạilợi ích cho bệnh nhân?

Bạn có nghĩ đến việc cần hiệuchỉnh liều thuốc cho bệnh nhân trongthời gian gần đây chưa? Nếu không,những triệu chứng như buồn nôn, nôn,chóng mặt, co giật, … có thể sẽ gây rắcrối cho cuộc sống của bệnh nhân cũngnhư cho chính bạn …

Ngày nay, người ta đã xác địnhđược rằng những bệnh nhân suy thậncó tính nhạy cảm cao với các phản ứngcó hại của thuốc. Những tác dụngkhông mong muốn này, dù là tại thậnhay ngoài thận, thường là kết quả củasự không phù hợp về liều lượng củacác thuốc thải trừ chủ yếu qua thậnhoặc do sự suy giảm của các đáp ứngdược động học có liên quan đến suygiảm chức năng thận. Việc tiếp cậnđiều trị cho những bệnh nhân có chứcnăng thận suy giảm gồm có:

- Làm giảm hoặc ngăn chặn sựtiến triển của suy thận;

- Làm giảm tần suất và mức độnghiêm trọng của các tác động bất lợingoài thận;

- Tránh hoặc giảm thiểu việc sửdụng các thuốc gây độc trên thận.

Đầu tiên, lưu ý rằng cần bắt đầuhiệu chỉnh liều lượng của thuốc khi độthanh thải creatinin dưới 50 ml/phút.Việc hiệu chỉnh liều lúc này là cần thiếtđể tránh sự tích lũy của các thuốc cùngđộc tính mà chúng gây ra. Khi bệnhnhân có suy thận, thời gian bán thải củathuốc được tăng lên, điều đó có nghĩarằng thuốc sẽ được lưu giữ lâu hơntrong cơ thể và việc sử dụng thuốc ởliều quá cao hoặc liều lặp lại đều có thểdẫn đến sự tích lũy của thuốc [2, 3].

Có một số nguồn thông tin cóthể giúp chúng ta xác định xem việchiệu chỉnh liều lượng của thuốc có cầnthiết hay không và phương pháp hiệuchỉnh. Ví dụ: Các sách chuyên khảo lànhững nguồn thông tin thường xuyênđược sử dụng vì chúng khá dễ đọc vàthường chứa các thông tin cần thiết choviệc hiệu chỉnh liều của thuốc tùythuộc vào chức năng thận của bệnhnhân (như Dược thư về thuốc và cácchế phẩm). Một số sách chuyên ngành(như trong bảng của Bennett 3) cũngchứa lượng thông tin lớn liên quan đến


vấn đề này. Tuy nhiên, trong trườnghợp không có các khuyến cáo cụ thể vềviệc hiệu chỉnh liều lượng của bất kỳthuốc nào, có một số tiêu chí cho phépchúng ta xác định liệu có nên hiệuchỉnh liều của thuốc hay không.

2. Khi nào cần hiệu chỉnh liều củathuốc?

Để biết liều dùng của thuốc cócần hiệu chỉnh hay không, chúng taphải xem xét ba đặctính dược động họccủa thuốc sau đây.Việc phân tích cácđặc tính này chophép chúng ta hiểuđược suy thận có thểảnh hưởng như thếnào đến quá trìnhchuyển hóa củathuốc trong cơ thể.

Hấp thu

Một thuốc không được hấp thuđáng kể vào cơ thể cũng sẽ không cóđược đủ nồng độ trong máu tương ứngvới mức lọc tại thận, gây ảnh hưởngđến nồng độ thuốc trong huyết tương.Do đó, một thuốc hấp thu không đángkể không phải là đối tượng để điềuchỉnh liều.

Chuyển hóa

Con đường thải trừ chính củamột thuốc là thông tin quan trọng choviệc hiệu chỉnh liều. Do vậy, một thuốcđược chuyển hóa gần như hoàn toàn ởgan, hoặc các chất chuyển hóa có hoạttính không được thải trừ ở thận, sẽ ít bịảnh hưởng bởi suy thận. Tuy nhiên,người ta đã chứng minh rằng một sốphản ứng enzyme gan nhất định bịchậm đi khi có suy thận, trong khi mộtsố khác lại được đẩy nhanh lên, có thểkhiến việc giải thích về chuyển hóa của

thuốc ở những bệnh nhân suy thận trởnên khó khăn hơn. Tuy nhiên, nhìnchung, không cần thiết hiều chỉnh liềucho các thuốc được chuyển hóa ở ganhoặc không có các chất chuyển hóa cóhoạt tính được thải trừ qua thận.

Thải trừ và thải loại

Liều lượng của thuốc cần đượchiệu chỉnh tùy theo chức năng thận khithuốc đó có hơn 40-50% lượng thuốc

hoặc các chấtchuyển hóa có hoạttính của thuốc đượcđào thải qua thận.

3. Hiệu chỉnh liềunhư thế nào?

Có 3 cách thức hiệuchỉnh liều được đưara

- Giảm liều,- Tăng khoảng

cách giữa các lần đưa thuốc,- Vừa giảm liều vừa kéo dài

khoảng cách giữa các lần đưa thuốc.

a. Các trường hợp thường gặp cần cósự giảm liều của thuốc

Thuốc có khoảng điều trị hẹp, cónghĩa là khi có rất ít sự chênh lệch giữaliều điều trị và liều gây độc. Trongtrường hợp này, sử dụng thuốc với mứcliều bình thường có thể tạo ra nồng độthuốc có nguy cơ gây độc tính (ví dụ:Digoxin).

Thuốc có thời gian bán thải ngắnvà không tăng lên trên bệnh nhân suythận, điều này nghĩa là thuốc sẽ đượcthải trừ nhanh chóng khỏi cơ thể. Việctăng khoảng cách giữa các lần đưathuốc có thể khiến thuốc không đạtđược nồng độ cần thiết trong điều trị(ví dụ: Penicillin). Thuốc cần đạt đượcmột nồng độ tối thiểu hoặc không đổitrong huyết tương khi điều trị. Vì vậy,


khoảng cách dùng thuốc phải khôngđược thay đổi, thuốc mới có thể duy trìnồng độ này.

b. Các trường hợp có thể kéo dàikhoảng cách giữa các lần đưa thuốc.Thuốc có phạm vi điều trị rộng.

Hoạt động của thuốc có liênquan đến nồng độ đỉnh đạt được. Việcgiảm liều sẽ khiến thuốc không đạtđược nồng độ này. Hoặc, cần kéo dàikhoảng cách giữa các lần đưa thuốc đểtránh độc tính hoặc khi thời gian bánthải của thuốc được tăng lên (ví dụ:Gentamycin). Việc mở rộng khoảngcách đưa thuốc sẽ cho phép thuốc vàcác chất chuyển hóa có hoạt tính củathuốc được thải trừ khỏi cơ thể.

c. Cuối cùng, trong nhiều trường hợp,sẽ cần vừa tăng khoảng cách giữa cáclần đưa thuốc vừa giảm liều của thuốc(ví dụ: Các Cephalosporin,Metronidazol).

Việc áp dụng các quy tắc thườngrất khó khăn trong thực tế, phươngpháp kết hợp vừa giảm liều và vừa kéodài khoảng thời gian giữa các lần dùngthường được áp dụng nhiều hơn. Lý dochính là nhằm đảm bảo nồng độ điềutrị. Việc dùng một thuốc ở liều bìnhthường sau mỗi 15 giờ sẽ gây khó khăncho bệnh nhân để dùng thuốc đúng giờ.Sẽ là hợp lý hơn nếu ta giảm liều vàchuyển sang dùng thuốc sau mỗi 12giờ.

Bệnh nhân suy thận nhìn chungcó nguy cơ cao gặp các tác dụng khôngmong muốn của thuốc do sự tích lũythuốc trong cơ thể. Những ảnh hưởngcủa việc sử dụng một số thuốc liều caotrên những đối tượng này đã được biếtđến. Các hướng dẫn tham khảo nhanhvề hiệu chỉnh liều của một số thuốcthường dùng được trình bày trong cácBảng I, II và III.

Bảng I. Nhãn XANHThuốc không cần hiệu chỉnh liều trên bệnh nhân có biểu hiện suy thận

Thuốc/Nhóm thuốc Lưu ý

Thuốc chẹn kênh calciKhông có thuốc nào trong nhóm cần hiệuchỉnh liều

Các thuốc ức chế men chuyển(ACEI)

Fosinopril (Monopril TM)

Bắt đầu từ liều thấp, sau đó hiệu chỉnh liềutùy theo đáp ứng lâm sàngChuyển hóa bù trừ qua gan.Xem Nhãn vàng cho các ACEI khác

Thuốc chẹn thụ thể angiotensin IIKhông có thuốc nào trong nhóm cần hiệuchỉnh liều

Các thuốc chẹn betaCarvédilol (CoregTM)Labétalol (TrandateTM)Métoprolol (Lopresor®)Pindolol (Visken®)Propranolol (Indéral®)

Xem Nhãn vàng cho các thuốc chẹn betakhác


Các OpioidButorphanol (StadolMD)Fentanyl (Duragesic®)

Các thuốc Opioid này an toàn hơn khi cóbiểu hiện suy thận, không bị tích lũy trongcơ thể

Các thuốc ức chế bơm protonOmeprazol (Losec®)Pantoprazol (PantolocTM)Lansoprazol (Prevacid®)

Không có thuốc nào trong nhóm cần hiệuchỉnh liều

Bảng II. Nhãn VÀNG

Các thuốc cần sử dụng THẬN TRỌNG trên bệnh nhân suy thận

Thuốc/Nhóm thuốc Hậu quả của dùngthuốc liều cao Lưu ý

Các thuốc kháng virus

Acyclovir (Zovirax®)

Valacyclovir (Valtrex®) –Ganciclovir (Cytovene®)

Độc cho thần kinh(run, rối loạn ýthức, co giật, bệnhnão)

Các kháng sinh Penicillin vàcác Cephalosporin

Độc cho thần kinh(bệnh lý thần kinh,thờ ơ, co giật, bệnhnão)

Erythromycin (ErycMC)Độc tính trên tai cóthể gặp ở suy thậngiai đoạn cuối

Ưu tiên dùng Azithromycin(Zithromax MC) do khôngcần thiết hiệu chỉnh liều

TetracyclinNguy cơ nhiễmtoan, tăng nito ure(BUN)

Chống chỉ định khi bệnhnhân có độ thanh thảicreatinin (ClCr) <10mL/phút

Các thuốc điều trị Gout

Allopurinol (Zyloprim®)Quá mẫn, viêmthận kẽ

Colchicin (điều trị ngắnngày)

Nguy cơ độc vớimyelin khi dùng dàingày

Chỉ dùng trong thời gianngắn khi có cơn kịch phát

Thuốc điều trị tiểu đường

Glyburid (Diaβeta®)Gliclazid (Diamicron®)

Tăng nguy cơ hạđường huyết

Hiệu chỉnh liều theo đáp ứnglâm sàng. Nếu bệnh nhânthường xuyên hạ đườnghuyết, chuyển sang Gliclazid.


Metformin (Glucophage®)

Yếu tố nguy cơ gâynhiễm toan lactic(hiếm gặp, nhưngtỷ lệ tử vong là 30-50%)

Chống chỉ định khi bệnhnhân có ClCr < 30mL/phút

Các thuốc kháng receptorHistamin H2

Ranitidin (Zantac®)

Famotidin (Pepcid®)

Ảnh hưởng lên hệthần kinh trungương (SNC): Rốiloạn ý thức, bồnchồn, buồn ngủ

OpioidCodeinMorphinHydromorphon

Sự tích lũy của cácchất chuyển hóalàm gia tăng đángkể các tác dụngphụ.SNC: Ảo giác, giậtrung cơ, bồn chồn,buồn ngủĐường tiêu hóa:Buồn nôn, nôn

Bắt đầu bằng liều thấp, thayđổi 2 Opioid cho nhau (vídụ: giữa các tuần) để tăngkhả năng thải trừ chấtchuyển hóa

Các chất ức chế men chuyểnangiotensin

Nguy cơ làm giảmđáng kể huyết ápđộng mạch, tăngK+ máu

Ngoại trừ Fosinopril(Monopril™) là thuốc khôngcần hiệu chỉnh liều

Các thuốc chẹn betaAcebutolol (Monitan®)

Atenolol (Tenormin®)

Bisoprolol (MonocorMD) –Nadolol (Corgard®)

Sotalol (Sotacor®)

Nguy cơ làm giảmđáng kể huyết ápđộng mạch, chậmnhịp, rối loạn dẫntruyền, tăng K+máu

Các FibratBezafibrat (Bezalip®)

Clofibrat (Claripex®)

Giảm chức năngthận (có thể hồiphục).

Tích lũy: Tăng độctính trên myelin

Bắt đầu bằng liều thấp, theodõi tỷ lên creatinin vàcreatin kinase

Digoxin (Lanoxin®)

Giảm thể tích phânbố trên bệnh nhânsuy thận giai đoạncuối, do đó làmtăng độc tính

Dùng liều thấp hơn, đo nồngđộ thuốc trong máu


Tóm lạiHầu hết các loại thuốc được thải

trừ qua thận. Ở bệnh nhân suy thận,con đường thải trừ này bị phá vỡ có thểdẫn đến việc tích lũy của thuốc và/hoặccủa các chất chuyển hóa có hoạt tính.

Bệnh nhân có chức năng thậnsuy giảm có nhiều nguy cơ phát triểncác phản ứng có hại của thuốc do tíchlũy thuốc.

Những ảnh hưởng của liều caotrên đối tượng này rất thường gặp vàđôi khi có thể gây độc.

Mục tiêu của bài báo này là đểhiểu rõ loại thuốc nào cần được hiệuchỉnh liều và cách hiệu chỉnh liều đểgiảm thiểu độc tính trong khi vẫn đạtđược tác dụng dược lý mong muốn củathuốc. /.

DS. Nguyễn Thị Kim Ngân, Khoa Dược – BVĐK Phú Tân

Các thuốc NSAID được sử dụngrộng rãi trong lâm sàng để điều trị đaudo các nguyên nhân khác nhau (thầnkinh, nội tạng, tâm lý hay do bị kíchthích đau, cơ xương, chấn thương, phẫuthuật). Hiện tại, có 9 nhóm NSAID

được dùng trong lâm sàng mang lạihiệu quả giảm đau tốt cho bệnh nhân.Tuy nhiên, thuốc có nhiều tác dụng phụtrên tiêu hoá, thận, và tim mạch. Cácbiến chứng tim mạch thường gặp làtăng huyết áp, làm xấu tình trạng suy

Bảng III. Nhãn ĐỎCác thuốc tránh dùng trên bệnh nhân suy thận

Thuốc/Nhóm thuốc Hậu quả của dùngthuốc liều cao Lưu ý

Natri biphosphat(Fleet®), uống hoặcrửa ruột

Mất cân bằng điện giảinặng

Thay thế bằngpolyethyleneglycol (vd:PegLyte, Colyte MC) hoặcrửa ruột bằng dầu khoáng(vd: Fleet®huileux).

Meperidin (Demerol®)

Sự tích lũy các chấtchuyển hóa có thể gâyđộc tính trên thần kinh(bệnh thần kinh, mêsảng, co giật)

Độc tính không hồi phục khidùng Naloxon (NarcanMD).Không dùng quá một liều ởbệnh nhân suy thận giai đoạncuối

Colchicin (điều trị dàingày)

Nguy cơ độc với myelinkhi dùng dài ngày

Chỉ dùng trong thời gianngắn khi có cơn kịch phát

Nitrofurantoin(Macrodantin®)

Không có hiệu quả khiClCr < 60mL/phút


tim và có thể gây ra các biến cố thuyêntắc mạch như: Nhồi máu cơ tim, độtqụy Ở người lớn tuổi, tỷ lệ xảy ra biếncố cao hơn do các chức năng của cơ thể

đã suy giảm, có nhiều bệnh phối hợp.Tất cả các NSAID đều bị cảnh báo vềnguy cơ tim mạch.

Biến cố trên tim mạch của NSAID do cácNSAID ức chế COX-1, COX-2 gây rối loạn cânbằng giữa Thromboxan A2 và Prostacyclin.Điều này có thể dẫn đến hậu quả co mạch, kếttập tiểu cầu gây tắc mạch.

Các NSAID an toàn nhất xét ở góc độ timmạch có xu hướng gây ra độc tính trên đườngtiêu hóa cao hơn và ngược lại. Tuy nhiên, mộtthử nghiệm gần đây cho thấy có sự tương đươngvề nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ vớiCelecoxib, Naproxen, Ibuprofen ở những bệnhnhân có nguy cơ tim mạch cao.

Bảng tóm tắt sự chọn lọc COX-2, nguy cơ chảy máu dạ dày và nguy cơ tim mạchcủa một số NSAID.

THUỐC CHỌN LỌC COX-2(invitro)

NGUY CƠ CHẢYMÁU DẠ DÀY

NGUY CƠ TIMMẠCH

Aspirin Thấp TB ThấpCelecoxib Cao Thấp TB đến caoDiclofenac Cao TB Cao

Etodolac Cao Thấp TB

Ibuprofen TB Thấp TB đến caoKetoprofen Thấp TB X

Ketorolac Thấp Cao X

Nabumeton TB Thấp X

Meloxicam Cao Thấp TB


Naproxen Thấp TB Thấp đến TBPiroxicam TB Cao Thấp

(Ký hiệu: TB: Trung bình; X: Chưa có dữ liệu)

Tuy nhiên, nên lưu ý rằng cácNSAID có nguy cơ khác nhau trongnhiễm độc gan hiếm gặp (Diclofenacgây nguy cơ cao nhất). Ngoài ra,NSAID có thể gây tổn thương thận dolàm giảm lưu lượng máu qua thận hoặcthông qua các cơ chế khác. Ở nhữngbệnh nhân lớn tuổi, các chất ức chếCOX-2 có thể an toàn hơn với thận vìlưu lượng máu qua thận ở người giàchủ yếu phụ thuộc COX-1.

Đối với bệnh nhân mắc bệnh timmạch hoặc có nguy cơ bệnh t im thiếumáu cục bộ, Hiệp hội Tim mạch Hoakỳ (AHA) khuyến cáo các loại giảmđau sau (theo thứ tự liệt kê):Paracetamol, Aspirin, Tramadol,Opioid (ngắn hạn), Salicylat khôngacetyl hóa (Diflunisal), NSAID chọnlọc COX-2 mức độ thấp, NSAID vớichọn lọc COX-2 mức độ trung bình vàtác nhân chọn lọc./.

Khuyến cáo hạn chế sử dụng NSAID ở bệnh nhân có nguy cơ tim mạch cao:

Nếu không thể tránh dùng NSAID nên cân nhắc Naproxen hoặc Celecoxibvới liều thấp nhất trong thời gian ngắn nhất có thể.

Cân nhắc khi sử dụng Celecoxib cho bệnh nhân trên 65 tuổi với nguy cơ trênđường tiêu hóa, đang dùng thuốc chống huyết khối hoặc Corticoid.

Celecoxib ít gây biến chứng trên đường tiêu hóa hơn Naproxen.Phối hợp thêm thuốc PPI khi dùng NSAID ở những bệnh nhân có nguy cơ viêm loétđường tiêu hóa cao

******************

DS.CK1. Lê Minh Đáng, Khoa Dược – BVĐK Phú Tân

Trong năm 2017, khoa Dược đã tiếpnhận 51 báo cáo ADR từ các khoa lâm sàng,so với cùng kỳ năm 2016 giảm 12 báo cáo.Đa số các báo cáo đều ở mức độ khôngnghiêm trọng, riêng có 01 báo cáo ở mức độđe dọa tính mạng (Streptokinase). Tất cả cácbáo cáo ADR đều liên quan đến thuốc, khôngcó báo cáo liên quan đến chất lượng thuốc.

Chi tiết báo cáo được trình bày trong hình 1và hình 2 Hình 1: Số liệu báo cáo ADR theo quý


I. BÁO CÁO ADR TỪ CÁC KHOA LÂM SÀNG

1. Tình hình báo cáo

Tính đến hết tháng 9năm 2017, các khoalâm sàng đều có báocáo ADR. Khoa Nhi vàkhoa Ngoại có số lượngbáo cáo nhiều nhất (13báo cáo), khoa Nội ítnhất (03 báo cáo). Đốitượng thực hiện báo cáolà dược sĩ trung cấp tạicác khoa lâm sàng. Hình 2: Số lượng báo cáo ADR của các khoa

2. Các thuốc nghi ngờ gây ADR được báo cáo

Trong 51 báo cáo ADR, có 22 thuốc nghi ngờ được báo cáo. Các thuốc nghingờ thuộc 09 nhóm: Kháng sinh (Cefuroxim, Ciprofloxacin, Cefixim, Cefotaxim,Ceftazidim, Levofloxacin, Metronidazol), thuốc gây tê mê (Fentanyl, Lidocain),thuốc giảm đau, kháng viêm (Diclofenac, Paracetamol), thuốc dịch truyền, cao phântử (Lactate ringer), thuốc tác dụng lên quá trình đông máu (Streptokinase), thuốc hôhấp (Eprazinon, Salbutamol), Vitamin (Vitamin C), thuốc giảm co thắt (Drotaverin).

Danh mục thuốc xảy ra phản ứng có hại (ADR)

STT Hoạt chấtSố

LượngKhoa Báo cáo

1 Sắt fumarat + Acid Folic 01 Sản

2Amoxicilin/

acid clavulanic03 Ngoại, Nhiễm.

3 Cefixim 01 HSCC

4 Cefotaxim 07 HSCC, Nội, Nhi, Ngoại , Sản.

5 Ceftazidim 02 Nhi

6 Cefuroxim 09 HSCC, Nội, Nhi, Nhiễm

7 Ciprofloxacin 01 Nhiễm

8 Diclofenac 06 Ngoại, Sản

9 Drotaverin 01 Ngoại

10 Eprazinon 01 Nhi


III. NHẬN XÉT

Đa số các báo cáo ADR ghi nhậnđược là các phản ứng ngoài da (màyđay, ngứa, ban đỏ), rối loạn tiêu hóa(buồn nôn, nôn, đau vùng thượng vị,tiêu chảy). Đặc biệt có 01 trường hợpsử dụng Streptokinase có các biểu hiện:Nôn ói, tụt huyết áp, tay chân lạnh.

Chưa có báo cáo ADR đối vớilĩnh vực điều trị ngoại trú (khoa Khámbệnh, Liên chuyên khoa, PVKV ChợVàm).

IV. KẾT LUẬN

Trong năm 2017, hầu hết cáckhoa lâm sàng có điều trị nội trú đềutham gia báo cáo ADR. Tuy số lượngbáo cáo có giảm so với cùng kỳ năm2016, chất lượng báo cáo vẫn đượcđảm bảo. Đối tượng thực hiện báo cáochủ yếu là dược sĩ trung cấp tại cáckhoa lâm sàng.

Bên cạnh việc báo cáo ADR củacác thuốc được sử dụng nhiều (thuốc

kháng sinh, giảm đau hạ sốt, khángviêm); Các phản ứng thông thường (dịứng, nỗi mẫn ngứa, rối loại tiêu hóa),đề nghị cán bộ y tế chú ý hơn đến cácphản ứng như: Rối loạn hô hấp (khóthở, co thắt phế quản…), rối loạn nộitiết (suy giáp, tăng prolactin máu, lupusban đỏ do thuốc…), rối loạn thần kinh -cơ (chóng mặt, đau cơ, tiêu cơ vâncấp…), rối loạn tim mạch (hạ huyết áp,tăng huyết áp, nhịp nhanh, nhịpchậm…).

Xin trân trọng cảm ơn sự hợptác của các khoa và cán bộ y tế đãtham gia báo cáo ADR. Công tác theodõi ADR cần tiếp tục được quan tâm,duy trì, thúc đẩy hơn nữa nhằm đảmbảo an toàn sử dụng thuốc cho bệnhnhân. Ngoài ra, cần tăng cường pháthuy vai trò chủ động, sự phối hợp giữabác sĩ - Dược sĩ - Điều dưỡng trongcông tác để tối ưu hoá hiệu quả điềutrị, nâng cao chất lượng chăm sóc bệnhnhân tại bệnh viện./.

11 Fentanyl 01 Ngoại

12 Levofloxacin 04 Nhiễm, Ngoại

13 Lactate ringer 01 Sản

14 Lidocain 03 Ngoại, Sản

15 Metronidazol 01 HSCC

16 Paracetamol 02 Ngoại, Nhi

17 Pethidin 01 Ngoại

18 Piracetam 01 Nội

19 Salbutamol 02 Nhi

20 Streptokinase 01 HSCC

21 Vaccin BCG đông khô 01 Sản

22 Vitamin C 01 Nhi


DS.CK1. Ngô Thị Thu Trang – Phòng KHTH-VTTBYT

Nguồn: https://www.gov.uk/drug-safety-update/gabapentin-neurontin-risk-of-severe-respiratory-depression

1. Theo thông báo số 5748/QLD-ĐK và5751/QLD-ĐK của Cục Quản lý dượctrong vòng 3 tháng kể từ ngày27.4.2017 cơ sở đăng ký thuốc phảicập nhật các thông tin cảnh báo vàthận trọng các thuốc sau:

Kháng sinh nhómFluoroquinolon dùng đường toànthân có nguy cơ xảy ra các phản ứng cóhại nghiêm trọng như: Viêm gân, đứtgân, đau khớp, đau cơ, bệnh lý thầnkinh ngoại vi và các tác dụng bất lợitrên hệ thống thần kinh trung ương(ảo giác, lo âu, trầm cảm, mất ngủ, đauđầu nặng và lú lẫn). Các phản ứng nàycó thể xảy ra trong vòng vài giờ đếnvài tuần sau khi sử dụng thuốc. Bệnhnhân ở bất kỳ tuổi nào hoặc không cóyếu tố nguy cơ tồn tại từ trước đều cóthể gặp những phản ứng có hại trên.Ngừng sử dụng thuốc ngay khi có dấuhiệu hoặc triệu chứng đầu tiên của bấtkỳ phản ứng có hại nghiêm trọng nào.Tránh sử dụng các kháng sinh nhómFluoroquinolon cho các bệnh nhân đãtừng gặp các phản ứng nghiêm trongliên quan đến Fluoroquinolon. Tại Việt

Nam, thuốc chứa kháng sinh nhómFluoroquinolon được cấp SĐK lưuhành bao gồm thuốc chứa các hoạtchất: Ciprofloxacin, Levofloxacin,Ofloxacin, Norloxacin, Pefloxacin,Moxifloxacin và Lomefloxacin.

Thuốc chứa Warfarin có thểgây ra chứng calci hóa mạch máu vàhoại tử da. Đây là hội chứng hiếm gặpvà có tỷ lệ tử vong cao.

Hội chứng này thường gặp trênbệnh nhân bệnh thận giai đoạn cuối cólọc máu hoặc trên bệnh nhân bệnh thậngiai đoạn cuối có lọc máu hoặc trênbệnh nhân có một số yếu tố nguy cơnhư: Thiếu hụt protein C hoặc S, tăngphosphat máu, tăng calci máu hoặc hạalbumin máu. Hội chứng calci hóamạch máu và hoại tử da còn được ghinhận trên cả bệnh nhân sử dụngwarfarin không có bệnh lý thận. Trongtrường hợp xảy ra hội chứng này, bệnhnhân cần được xử trí thích hợp và cânnhắc ngừng sử dụng Warfarin.

2. Theo thông báo số 5750/QLD-ĐKcủa Cục Quản lý dược trong vòng 3tháng kể từ ngày 27.4.2017 cơ sở đăngký thuốc phải cập nhật các thông tin

www.gov.uk/drug-safety-update/gabapentin-neurontin-risk-of-severe-respiratory-


cảnh báo và thận trọng thuốc chứahoạt chất Hydroxyzin có liên quan đếntác dụng kéo dài khoảng QT trên điệntâm đồ.

Trong quá trình giám sát thuốcsau khi được cấp phép lưu hành trên thịtrường, đã ghi nhận được các trườnghợp kéo dài khoảng QT và xoắn đỉnh ởbệnh nhân sử dụng Hydroxyzin. Đa sốbệnh nhân này đều có yếu tố nguy cơkhác như rối loạn điện giải hoặc cácbệnh mắc kèm có thể là nguyên nhângóp phần gây ra biến cố. Hydroxyzincần được sử dụng ở liều thấp nhất cóhiệu quả và trong thời gian ngắn nhấtcó thể. Cần ngừng Hydroxyzin nếuxuất hiện dấu hiệu hay triệu chứng cóthể liên quan đến loạn nhịp tim và bệnhnhân cần đến khám y khoa ngay lậptức. Đồng thời, cần dặn dò bệnh nhânthông báo ngay bất kỳ triệu chứng timmạch nào xảy ra trong quá trình sửdụng thuốc. Hydroxyzin không đượckhuyến cáo sử dụng ở người cao tuổido bị giảm thải trừ ở quần thể bệnhnhân này so với người lớn trưởngthành, đồng thời tăng nguy cơ xảy raphản ứng có hại.

3. Hiện nay những thuốc chứa hoạtchất Rabeprazol đường dùng tiêmtruyền tĩnh mạch không còn được cấpphép lưu hành tại các nước như: Anh,Pháp, Đức, Úc, Nhật, Hoa Kỳ,…

Để đảm bảo sử dụng thuốc hợplý, an toàn, hiệu quả, Cục Quản lýDược có thông báo số 14434/QLD-TB

ngày 15.9.2017 yêu cầu các cơ sở khinộp đơn hàng nhập khẩu thuốc thànhphẩm chưa có số đăng ký, hồ sơ đăngký lưu hành thuốc chứa hoạt chấtRabeprazol đường dùng tiêm truyềntĩnh mạch phải nộp kèm hồ sơ lâm sàngchứng minh an toàn, hiệu quả củathuốc. Từ ngày 15.9.2018, nếu cơ sởkhông bổ sung được dữ liệu chứngminh an toàn, hiệu quả của thuốc, CụcQuản lý Dược sẽ ra quyết định rút sốđăng ký của các thuốc chứa hoạt chấtRabeprazol đường dùng tiêm truyềntĩnh mạch nêu trên.

4. Theo cảnh báo của cơ quan Quản lýdược Italy (AIFA) và viện Dinh dưỡngvà Dược phẩm quốc gia Hungary(OGYEI), một số lô sinh phẩm y tế cónguồn góc máu và huyết tương do côngty Kedrion SpA và công ty Human BioPlazma Kft sản xuất có nghi ngờ về khảnăng nhiễm bệnh Creutzfeld-Jakob.

Theo công ty TNHH Bình ViệtĐức, các lô sinh phẩm y tế có nghi ngờbị nhiễm bệnh Creutzfeld-Jakob đãđược nhập khẩu vào Việt Nam là:Human Albumin 20% (200g/l) lọ50ml, các lô số : 29610616, 29700916,29590616 do công ty Human BioPlazma Manufacturing and TradingLimited Liability Company – Hungarysản xuất và công ty CPDPTW CPC1phân phối. Để đảm bảo an toàn chongười sử dụng, Cục Quản lý dược yêu


cầu các Sở y tế, Bệnh viện, Viện cógiường bệnh trực thuộc Bộ y tế và cácđơn vị kinh doanh dược: Tạm ngừngmua, bán và sử dụng trên toàn quốc đốivới các lô sinh phẩm y tế HumanAlbumin 20% nêu trên.

5. Cơ quan Quản lý Dược phẩm ChâuÂu (EMA) đã đưa ra khuyến cáo vềviệc không sử dụng các thuốc tiêmMethylprednisolon có chứa lactosetrên bệnh nhân có dị ứng hoặc nghingờ dị ứng với protein trong sữa bò.

Bệnh nhân đang điều trị phảnứng dị ứng bằng Methylprednisolonnên ngừng thuốc trong trường hợp triệuchứng xấu đi hoặc xuất hiện thêm cáctriệu chứng mới. Để đảm bảo sử dụngthuốc an toàn, hợp lý, Cục Quản lýDược có công văn số 15466/QLD-TTngày 02.10.2017 thông báo cho các cơsở y tế về tính an toàn của thuốc tiêmMethylprednisolon chứa thành phần tádược lactose trên bệnh nhân dị ứng vớiprotein sữa bò. Đồng thời, Cục cũngyêu cầu các cơ sở đăng ký, sản xuấtloại thuốc trên cập nhật cảnh báo trênnhãn, hướng dẫn sử dụng nội dung:Không sử dụng thuốc này trên bệnhnhân dị ứng với protein sữa bò.

6. Gabapentin (Neurontin): Nguy cơức chế hô hấp nghiêm trọng.

Một cuộc rà soát về Gabapentintại châu Âu đã được tiến hành sau khicó các báo cáo về việc hình thành ứcchế hô hấp trên bệnh nhân không dùngđồng thời Opioid. Phản ứng này đãđược ghi nhận khi dùng đồng thờiGabapentin với Opioid.

Sau khi xem xét các bằng chứngsẵn có từ các báo cáo tự phát trên toànthế giới cũng như trong y văn, cuộc ràsoát đã đưa ra khuyến cáo nên bổ sungcảnh báo về ức chế hô hấp nghiêmtrọng (tần suất hiếm, khoảng 1/1.000

bệnh nhân sau tiếp thị) vào thông tinsản phẩm của gabapentin.

Khuyến cáo để giảm thiểu nguy cơ:Có thể cần điều chỉnh liều ở bệnh nhâncó nguy cơ cao, bao gồm:

· Bệnh nhân suy giảm chức nănghô hấp hoặc mắc bệnh đường hô hấp

· Bệnh nhân mắc bệnh thần kinh· Bệnh nhân suy thận· Bệnh nhân sử dụng đồng thời

các chất ức chế thần kinh trung ương· Người cao tuổi

Nhắc lại về nguy cơ có thể gặp phảikhi sử dụng đồng thời Gabapentin vớiOpioid

Cần lưu ý khi kê đơn Gabapentin ởnhững bệnh nhân sử dụng đồng thờiOpioid, cần theo dõi cẩn thận các dấuhiệu ức chế thần kinh trung ương nhưlơ mơ, an thần, ức chế hô hấp và giảmliều Gabapentin hoặc Opioid một cáchthích hợp .

Lời khuyên cho các cán bộ y tế:

Nhận thức được nguy cơ ức chế thầnkinh trung ương, bao gồm ức chế hôhấp nghiêm trọng khi sử dụngGabapentin.

Cân nhắc hiệu chỉnh liều trên bệnhnhân có nguy cơ cao ức chế hô hấp,bao gồm người cao tuổi, bệnh nhân cóchức năng hô hấp suy giảm, bệnh nhânmắc bệnh đường hô hấp, thần kinhhoặc suy thận cũng như bệnh nhândùng các chất ức chế thần kinh trungương khác./.


DS. Nguyễn Thị Kim Ngân,Khoa Dược – BVĐK Phú Tân

Tương tác giữa dược liệu và thuốc là một vấn đề phức tạp, biết được tương táccó thể xảy ra, góp phần giúp làm giảm nguy cơ gây ra các phản ứng có hại và tậndụng các phản ứng có lợi trên lâm sàng.

Nhiều tương tác giữa thuốc và vịthuốc YHCT xuất hiện theo cơ chế cảmứng hoặc ức chế các enzyme khác nhauthuộc nhóm CYP450,glucuronosyltransferase vàglycoprotein P (P-Gps). P-Gps là các

protein bài xuất phân bố ở ruột, gan vàthận. Thông thường, người bệnh chỉđơn thuần cho rằng chỉ cần tránh uốngthuốc YHCT và thuốc tân dược cùngmột thời điểm là đủ để tránh gặp tươngtác: “Chỉ cần chờ vài tiếng sau khi

Một số tương tác thuốc - dược liệu

Cam ThảoDigoxin: Làm tăng nồng độ Digoxingấp 4 lần.Spironolacton: Làm giảm nồng độ Kalihuyết.Warfarin: Tăng hoạt tính chống đông.

BưởiAstemizol: Tăngsinh khả dụng.Chất ức chế Ca:Tăng hoạt tínhAmlodipin 15%,Nifedipin 35%,Felodipin >300%.Cyclosporin: Tăng nồng độ và ADRcủa Cyclosporin.Estrogen: Tăng nồng độ trong máu 37%Thuốc nhóm Statin: Tăng nguy cơ tổnthương gan.Midazolam: Tăng nồng độ trong máu.Fexofenadin: Bị giảm hấp thu.Amiodaron: Tăng nồng độ trong máuđến mức nguy hiểm.

GừngDigoxin: Tăngnồng độ Digoxin75%.Phenelzin: Tấtngủ, đau đầu ảogiác.Warfarin: Tăng hoạt tính chống đông.

TỏiTăng tác dụngphụ và ADR củathuốc chốngđông, thuốcchống kết tập tiểucầu.


dùng thuốc tây thì cơ thể sẽ đào thảixong và uống thuốc đông y sẽ an toàn”.Quan điểm này không phải khi nàocũng đúng.

Nhóm enzyme CYP450 bao gồmnhiều mono-oxygenase phân bố chủyếu ở gan và ruột. Chúng có nhiệm vụoxy hóa các hoạt chất, trước ghi gắnvới glucuronide và sau đó thải quađường tiểu. Các enzyme chính thamgia vào chuyển hóa thuốc là CYP1A2,CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6,CYP2E1 và CYP3A4. Các enzyme nàyđều có thể bị cảm ứng hoặc ức chế bởithuốc YHCT (và một số loại thức ăn).Sự ức chế các enzyme này có thể làmtăng nồng độ thuốc trong máu, trongkhi sự cảm ứng lại làm giảm nồng độtrong máu của thuốc và các hợp chấtchuyển hóa độc hại. Cả 2 quá trình cảmứng và ức chế trên lâm sàng đều có thểảnh hưởng không tốt đến tác dụng điềutrị của thuốc tân dược, thậm chí gâytích lũy ngộ độc. Ngoài ra, tương tác

giữa thuốc YHCT với các glycoproteinP cũng có thể xảy ra. Các cơ chất vậnchuyển của P-gps là các thuốc nhưDigoxin, Metronidazole, Saquinavir vàTalinol.

Các vị thuốc thay đổi pH dạ dàynhư bạch truật: Có thể ức chế tiết dịchdạ dày và tương tác với Omeprazole.

Các thuốc có tác dụng nhuận tràngnhư lô hội, đại hoàng, vừng đen có thểthay đổi nhu động ruột, qua đó tácđộng đến quá trình hấp thu thuốc.

Một vài vị thuốc YHCT thườngđược dùng theo mục đích hỗ trợ điềutrị ung thư như hoàng kỳ, tinh chấtnghệ. Mặc dù đã có các công trìnhnghiên cứu được công bố ở TrungQuốc và một vài quốc gia ủng hộ táckết quả này nhưng hầu hết các thửnghiệm này chỉ ở mức tiền lâm sànghoặc chưa đạt chuẩn theo công nhậncủa FDA./.

YHCT là một phần thiết yếu của hệ thống y tế Việt Nam và xu hướng ngàynay là kết hợp đông và tây y. Vì vậy, nắm được kiến thức tương tác giữa thuốc vàdược liệu góp phần giúp ích cho việc điều trị của Bác sĩ.

DS.CK1. Lê Minh Đáng, Khoa Dược – BVĐK Phú Tân

1. Thuốc có dạng bào chế giải phóng dược chất kéo dài

Là dạng thuốc có bao một lớpmàng mỏng đặc biệt hoặc có khung trơ(matrix) chứa thuốc giúp phóng thíchdược chất từ từ trong suốt thời gian dichuyển trong ống tiêu hóa để cho tác

dụng kéo dài. Thuốc phóng thích dượcchất suốt 12 hoặc 24 giờ. Dấu hiệunhận biết: Ký hiệu trên tên thuốcthường có các chữ viết tắt trong bảngsau.


Bảng kí hiệu nhận biết thuốc giải phóng kéo dài

Kí hiệu Tên tiếng Anh Tên tiếng Việt

LA Long acting Tác dụng kéo dài

CR Controlled release Phóng thích có kiểm soát

CD Controlled delivery Phóng thích có kiểm soát

SR Sustained release Phóng thích chậm

XL/XR Extended release Phóng thích kéo dài

SA Sustained action Tác dụng kéo dài

DA Delayed action Tác dụng kéo dài

MR Modified release Tác dụng kéo dài

ER Extended release Tác dụng kéo dài

PA Prolonged action Tác dụng kéo dài

Retard Retard Chậm

2. Thuốc bao tan trong ruột: EC(Enteric coated)

Là dạng bào chế để thuốc đi quadạ dày còn nguyên vẹn và chỉ tan ởphần đầu ruột non (tá tràng) và phóngthích dược chất ở ruột. Mục đích củadạng thuốc này là ngăn ngừa dược chấtbị phân hủy trong môi trường acid củadạ dày chẳng hạn như các t huốc ức chếbơm proton NEXIUM (Esomeprazole),OVAC (Omeprazole) hoặc PARIET(Rabeprazole); Hay ngăn ngừa dượcchất phóng thích ở dạ dày, gây hại choniêm mạc dạ dày (như viên nén bao tanở ruột aspirin pH=8). Với loại thuốcviên bao tan trong ruột, rất cần uốngnguyên vẹn cả viên.

3. Thuốc ngậm dưới lưỡi: SublingualVới những viên thuốc đặt dưới

lưỡi và ngậm cho tan cần đặc biệt lưu ý

tuyệt đối không được bẻ đôi, bẻ nhỏviên thuốc, nếu làm như vậy thì sẽ phávỡ cấu trúc nguyên vẹn của thuốc, làmhỏng dạng thuốc. Ví dụ như thuốcSORBITRATE (Isosorbide dinitrate),ERGOMAR (Ergotamine).

4. Thuốc rất đắng, có mùi khó chịuKhông nên nhai, nghiền những

thuốc mà dược chất có mùi vị khóchịu như Zinnat (Cefuroxim), Remeron(Mirtazapine) hoặc dược chất gây kíchứng niêm mạc đường tiêu hóa nhưFosamax (Alendronate). Các thuốc:Betapen-VK (Penicillin V), Cipro(Ciprofloxacin), Ceftin (Cefuroxime),Desyrel (Trazodone), Equanil(Meprobamate), Berberin (Berberin) làthuốc phải uống nguyên viên vì nếu bẻnhỏ, nghiền nát, bệnh nhân không chịuđược vị đắng khó chịu của dược chất.


Danh mục thuốc không được nghiền – bẻ trước khi sử dụng

(Theo danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện năm 2017)

TT Tên hoạt chất ĐVT Dạng bào chế Hình ảnh

1Acetylsalicylic

acid 81mgViên

Viên nén baophim tan trong

ruột

2 Alfuzosin 10mg ViênViên nén phóng

thích chậm

3Calci carbonat+ vitamin D3

(1250mg/440IU)Viên Viên nén sủi bọt

4Cefuroxim

250mgViên

Viên nén baophim

5Cefuroxim

500mgViên Viên nén

6 Diclofenac 75mg ViênViên nén bao

phim tan trongruột


7Esomeprazol

20mgViên


ruột

8Esomeprazol

40mgViên


ruột

9Isosorbid

(dinitrat hoặcmononitrat) 10mg

Viên Viên nén

10Isosorbid

(dinitrat hoặcmononitrat) 60mg

ViênViên nén tác dụng

kéo dài

11Kali clorid

600mgViên

Viên nanggiải phóng chậm

12 Nifedipin 20mg ViênViên nén bao

phim tác dụng kéodài


Tài liệu tham khảo:1. Thông tin nhà sản xuất.2. Bộ Y tế (2012), "Dược thư Quốc gia", NXB Y h ọc.

3. Which tablets and capsules can be crushed, opened, or split?; 2008, Canadian Pharmacist’sLetter; 24(12):241204.

4. Oral medications that should not be crushed or altered – Lexi-Comp.Link: http://online.lexi.com/lco/action/doc/retrieve/docid/patch_f/4227. rs

13Nitroglycerin

2,6mgViên

Viên nén giảiphóng chậm

14Paracetamol

500mgViên Viên nén sủi

15Pentoxifyllin

100mgViên

Viên nén bao tantrong ruột

16Sắt fumarat+ A. folic

(310mg/350mcg)Viên

Viên nén baophim

17Trimetazidin

35mgViên

Viên nén giảiphóng chậm

http://online.lexi.com/lco/action/doc/retrieve/docid/patch_f/4227


Thái Bình

SKĐS - Theo ước tính, số người trưởng thành tử vong toàn cầu liên quan tớiđái tháo đường là khoảng 5 t riệu người, trong khi con số tử vong do HIV/AIDS chỉ1,1 triệu người; do lao là 1,4 triệu người và do sốt rét là 438 nghìn người.

Việt Nam có 3,5 triệu người trưởng thành mắc đái tháo đường, tương đương6% dân số và dự kiến đến năm 2040 sẽ có 6,1 triệu ngư ời trưởng thành có thể mắcđái tháo đường. Trong đó, 70% người mắc bệnh đái tháo đường tại Việt Nam chưađược chẩn đoán.Gánh nặng bệnh tật do đái tháođường

Tại buổi lễ công bố hai hướngdẫn chuyên môn mới được cập nhật vềđái tháo đường type 2 do Cục Quản lýKhám, chữa bệnh (Bộ Y tế) tổ chứcchiều ngày 20/9, PGS.TS Lương NgọcKhuê- Cụctrưởng Cục Quảnlý Khám chữabệnh cho biết,gánh nặng đáitháo đường tạiViệt Nam sẽ tăngnhanh đến năm2040. Theo đó,một trong bảyngười trưởngthành ở ViệtNam mắc tiềnđái tháo đườnghoặc đái tháođường.

Năm2015, Việt Nam có 3,5 triệu ngườitrưởng thành mắc đái tháo đường,tương đương 6% dân số và dự kiến đếnnăm 2040 sẽ có 6,1 triệu người trưởngthành có thể mắc đái tháo đường, tăng74%.

Cũng theo số liệu mà Cục Quảnlý Khám chữa bệnh đưa ra, hiện nay,5/10 người mắc đái tháo đường khôngbiết mình mắc bệnh (khoảng 1,8 triệudân). Dưới 1/10 người mắc đái tháođường không đạt được các mục tiêuđiều trị.

“Việt Nam đangcó tảng băng vềđái tháo đường,trong đó, có31,1% người đáitháo đường (nhóm18 đến 69 tuổi)được chẩn đoán,trong khi có tới69,9% người đáitháo đường chưađược chẩn đoán.Bên cạnh đó, đáitháo đường đượcquản lý tại cơ sở ytế mới chỉ 28,9%trong khi số chưa

được quản lý theo số liệu thống kê mớinhất năm 2015 là 71,1%.

Cục trưởng Cục Quản lý Khám,chữa bệnh nhận định, đái tháo đườngcó thể được coi là đại dịch có nguy cơgây ra gánh nặng bệnh tật gấp 20-40


lần so với những bệnh lây nhiễm khác.Đái tháo đường là nguyên nhân hàngđầu gây ra mù lòa, suy thận, gây cụt chichỉ sau tai nạn giao thông, nhồi máu cơtim, đột quỵ, bất lực, rối loạn nhậnthức, giảm tuổi thọ và chất lượng cuộcsống.Đối tượng nào cần xét nghiệm đườnghuyết ngay cả khi chưa có dấu hiệubệnh?

Để tăng cường chẩn đoán, điềutrị, quản lý đái tháo đường, giảmkhoảng trống điều trị bệnh, việc xâydựng tài liệu hướng dẫn chẩn đoán,điều trị chuẩn mực cho người hànhnghề khám, chữa bệnh là quan trọng.Đặc biệt, nhiều người đang sống vớibệnh đái tháo đường type 2 trong mộtthời gian dài mà không nhận biết đượctình trạng bệnh của họ. Đến khi đượcchẩn đoán, thường đã kèm theo cácbiến chứng của bệnh.

Trong nội dung trong hướng dẫncập nhật về bệnh đái tháo đường tuýp 2đưa ra hướng dẫn và quy trình lâmsàng về chẩn đoán, điều trị đái tháođường tuýp 2 bao gồm phát hiện vàchẩn đoán đái tháo đường thai kỳ, thựchiện xét nghiệm chẩn đoán đái tháođường ở người chưa có triệu chứng đáitháo đường, nội dung đánh giá toàndiện bệnh nhân đái tháo đường cầnthực hiện trước khi điều trị cho ngườibệnh, mục tiêu điều trị cần đạt được…

Theo đó, tiêu chuẩn để làm xétnghiệm chẩn đoán đái tháo đường hoặctiền đái tháo đường ở người không cótriệu chứng của bệnh là người lớn cóchỉ số BMI từ 23 trở lên hoặc cân nặnglớn hơn 120% cân nặng lý tưởng và cómột hoặc nhiều hơn một trong các yếutố sau:

- Ít vận động thể lực- Gia đình có người bị đái tháo đường

ở thế hệ cận kề (bố, mẹ, anh chị emruột)

- Tăng huyết áp- Nồng độ HDL cholesterol dưới

35mg/(0,9mmol/L) hoặc nồng độtriglyceride lớn hơn 250mg/dL(2,82mmol/L)

- Vòng bụng to: Nam từ 90 cm và nữtừ 80 cm

- Phụ nữ bị buồng trứng đa nang- Phụ nữ đã mắc bệnh đái tháo đường

thai kỳ- HbA1c từ 5,7% trở lên (39

mmol/mol), rối loạn glucose huyết đóihay rối loạn dung nạp glucose ở lần xétnghiệm trước đó.

- Có các dấu hiệu đề kháng insulintrên lâm sàng như:

1. Mệt mỏi;2. Thiếu minh mẫn, không tập

trung, mệt mỏi tinh thần, thiếu hưngphấn;

3. Tăng glucose máu;4. Chướng bụng do đầy hơi;

Một số yếu tố nguy cơ của bệnh đái tháo đườngẢnh: daithaoduong.com

Ăn uống khoa học, tăng chất lượng cuộc sống


5. Thường xuyên buồn ngủ;6. Tăng cân. béo bụng;7. Tăng triglycerid máu;8. Tăng huyết áp;9. Trầm cảm.

- Tiền sử bệnh tim mạch do xơ vữađộng mạch .

Ở bệnh nhân không có dấu hiệutrên bắt đầu thực hiện xét nghiệm pháthiện sớm đái tháo đường ở tuổi từ 45trở lên. Nếu kết quả xét nghiệm bìnhthường, nên lặp lại xét nghiệm sau mỗi1-3 năm. Có thể thực hiện xét nghiệmsớm hơn./.

PGS.TS Nguyễn Thy Khuê, Chủ tịch Hội Nội tiết - Đái tháo đường TP Hồ ChíMinh cho biết, thực hiện lối sống hành mạnh có thể phòng ngừa được 70% đáitháo đường type 2 và ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ của đái tháođường. Đánh giá toàn diện bệnh nhân, tầm soát đái tháo đường trên người khôngcó triệu chứng rất quan trọng, phát hiện sớm triệu chứng đái tháo đường để điềutrị.


PGS.TS. Phan Thu Phương (Trung tâm HH, BV Bạch Mai)

Hiện nay, trên thế giới liệu pháp tế bào gốc đã được nghiên cứu sử dụng đểđiều trị rất nhiều bệnh lý khác nhau, trong đó có các bệnh lý phổi như bệnh phổitắc nghẽn mạn tính (COPD), xơ phổi, bệnh bụi phổi, tổn thương phổi cấp tính.

Tỷ lệ mắc bệnh COPD trongcộng đồng khá cao (khoảng 5%). BệnhCOPD là căn bệnh gây tử vong và tàntật đứng hàng thứ ba trong số các bệnhlý mạn tính. COPD khiến chức năngphổi xấu dần, liên tục theo thời gian.Điểm quantrọng nhấttrong cơ chếgây bệnh là rốiloạn thông khí,tắc nghẽnkhông hồiphục. Rất nhiềuphương thứcđiều trị đã đượcáp dụng. Tuynhiên, hiện naychưa có trị liệunào giúp đảongược tiến trình xấu liên tục của bệnh.Vì vậy, chủ yếu là điều trị triệu chứngviêm trong đợt viêm cấp. Việc điều trịbệnh cần được tiến hành liên tục suốtđời.

Tế bào gốc (TBG) có khả năngthay thế những tế bào trong cơ thể, bao

gồm tế bào phổi, mạch máu, biểu mô...sẽ giúp cơ thể sửa chữa tổn thương,thay thế tế bào hỏng bằng tế bào mớivà điều hòa hệ thống miễn dịch, giảmquá trình viêm.

Liệu phápTBG là mộttrong nhữngphương phápđiều trị bệnhCOPD giúplàm giảm triệuchứng vàngăn chặn quátrình tiến triểncủa bệnh. Ưuđiểm củaphương phápnày so vớiphương pháp

điều trị truyền thống chính là tác độngvào cơ chế bệnh sinh bằng phươngpháp sinh học giúp trì hoãn hay đẩy lùinhững tổn thương mới. Do đó, cuộcsống của các bệnh nhân COPD đượccải thiện. Cơ chế điều trị COPD bằngTBG bao gồm ức chế đáp ứng viêm bất

Ảnh: Lâm sàng trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.


thường, ức chế sự chết theo chươngtrình của tế bào phổi. Hiện nay, cácnghiên cứu trên thế giới đang triển khaisử dụng TBG trung mô được thu nhậntừ mô mỡ, tủy xương để sử dụng trongđiều trị COPD. TBG trung mô đượctìm thấy tại tủy xương, mô mỡ, tủ yrăng và dây rốn, với khả năng nhân đôi,khả năng di chuyển tới vùng tổnthương và khả năng điều hòa miễndịch.

Bệnh nhân (BN) đầu tiên đượcứng dụng TBG điều trị COPD cũngchính là một nhà nghiên cứu về TBG -Thạc sĩ (ThS) Phan Kim Ngọc, Trưởngphòng Nghiên cứu ứng dụng TBG Đạihọc Khoa học tự nhiên, Đại học Quốcgia TP.HCM.

Sau khi được kiểm tra thỏa mãncác điều kiện, BN được hút mỡ. Mỡđược chuyển đến phòng Lab TBG BVVạn Hạnh để xử lý và tách chiết. TBGsẽ được truyền lại cho BN thông quađường tĩnh mạch. Ghép TBG làphương pháp điều trị sinh học, trongkhi phương pháp điều trị truyền thốngphải dùng thuốc lâu dài, nhiều tác dụngphụ.

Y văn thế giới khẳng định, TBGtrung mô là loại TBG có tính an toàncao, không gây tác dụng phụ nghiêmtrọng sau khi ghép như: Tạo khối u,sốc, nhiễm trùng, suy cơ quan… Mộtsố nghiên cứu lâm sàng trên thế giới

thực hiện trên một số bệnh tự miễn,TBG trung mô còn được ghép đồngloại tức là tế bào của người này ghépcho người khác để điều trị bệnh. BN sẽđược khám theo đúng tiêu chuẩn bệnhCOPD và tiêu chuẩn ghép TBG.

Và những kết quả ban đầuKết quả các nghiên cứu cho thấy

sự cải thiện sau điều trị TBG ở bệnhnhân mắc bệnh COPD về các vấn đềsau: Giảm đáp ứng viêm bất thường;Giảm khó thở; Cải thiện khả năng gắngsức, phục hồi khả năng hoạt động, tăngcường sinh lực; Cải thiện giấc ngủ;Giảm số lần nhập viện/số cơn kịchphát.

Với những thành công bước đầucủa một số nghiên cứu về điều trị TBGcho các bệnh nhân mắc bệnh COPD,cùng với những bước tiến đáng kể củanền y học trên thế giới về phát triểncông nghệ TBG, nhiều nhà khoa họcđang tiếp tục triển khai các nghiên cứuvới quy mô lớn hơn để chứng minh vaitrò của TBG từ mô mỡ và tủy xươngtrong điều trị bệnh lý này.

Nghiên cứu điều trị TBG chobệnh nhân COPD tại Việt Nam đang làhướng đi mới với nhiều triển vọng.Năm 2015, Bệnh viện Vạn Hạnh bướcđầu nghiên cứu đánh giá vai trò của tếbào gốc từ mô mỡ tự thân trong điều trị

Tách chiết Tế bào gốc

Ghép tế bào gốc


COPD, kết quả nghiên cứu bước đầuchưa thấy có biến cố bất lợi nào liênquan đến truyền TBG tự thân từ mômỡ. Do đó, cần thiết tiến hành nhiềunghiên cứu để tìm kiếm một phươngpháp mới có hiệu quả cho bệnh nhânCOPD không đáp ứng với các điều trịtối ưu khác và làm tiền đề cho cácnghiên cứu tiếp theo trong việc điều trịcác bệnh lý phổi mạn tính. Liệu pháp tếbào gốc trong COPD là liệu pháp điềutrị đầy hứa hẹn trong hiện tại và tươnglai.

Bệnh viện Bạch Mai sắp tới sẽtriển khai thực hiện đề tài nghiên cứukhoa học cấp Nhà nước “Nghiên cứusử dụng TBG tự thân từ mô mỡ và tủyxương trong điều trị bệnh phổi tắcnghẽn mạn tính” đã được Bộ Khoa họcCông nghệ phê duyệt. Chúng tôi hyvọng đây sẽ là hướng điều trị triểnvọng cho các bệnh nhân bị bệnhCOPD. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫnlà dự phòng bệnh bằng cách không hútthuốc lá, thuốc lào, giảm tiếp xúc vớikhói bụi, môi trường ô nhiễm./.

Theo Thanh Vân/NTD

Theo Phó Giáo sư Tiến sĩ Phạm Bá Nha -Trưởng khoa Phụ sản - Bệnh viện Bạch Mai,việc Bộ Y tế ra quyết định cấm gây tê tủy sốngkhi mổ đẻ cần được làm rõ để tránh gâyhoang mang cho các mẹ bầu.

Gây tê tủy sống còn gọi là gây tê dướimàng cứng hay tê dưới màng nhện, là mộtphương pháp gây tê vùng, thực hiện bằng cáchđưa một lượng thuốc tê thích hợp vào khoangdưới màng nhện, thuốc tê sẽ hòa chung vàodịch não tủy và sẽ tác dụng vào các rễ thầnkinh gây mất cảm giác, liệt vận động.

Gây tê tủy sống là phương pháp thường được sử dụng khi sinh mổ lấy con. Tuynhiên, vừa qua Bộ Y tế đã có công văn ký công văn chính thức gửi các cơ sở y tế yêucầu bác sĩ cấm gây tê tủy sống đối với một số hợp mổ lấy con khiến nhiều phụ nữđang mang bầu và những người đã từng sử dụng phương pháp này cảm thấy hoangmang, lo lắng.

Nhằm giải đáp các thắc mắc này, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Phó Giáosư Tiến sĩ Phạm Bá Nha - Trưởng khoa Phụ sản - Bệnh viện Bạch Mai để giải đápmột số thắc mắc xoay quanh vấn đề này để các mẹ có thể yên tâm hơn khi sinh đẻ.

PGS-TS Phạm Bá NhaTrưởng Khoa Phụ sản,

Bệnh viện Bạch Mai


Hỏi: Thưa bác sĩ, thông tin Bộ Y tếcấm gây tê tủy sống khi mổ đẻ do cóquá nhiều tác dụng phụ trong nhữngngày gần đây khiến rất nhiều phụ nữđang mang bầu và những người đãtừng sử dụng phương pháp này cảmthấy hoang mang. Với chuyên môncủa mình, xin bác sĩ nhận xét về quyếtđịnh của Bộ Y tế và tác dụng/hậu quảcủa phương pháp gây tê tủy sốngnày.

Trả lời: Việc dư luận cho rằng Bộ Y tếcấm gây tê tủy sống khi mổ lấy thai làchưa chính xác. Văn bản này của Bộ Ytế chỉ cấm gây tê tủy sống trong trườnghợp sản phụ có bệnh nặng và có thểdiễn biếnxấu trong quátrình mổ, hoặccác trường hợpsản phụ nhưnhau bong non,nhau cài rănglược, tiền sảngiật nặng, sảngiật… Chứkhông phải làcấm hẳn.

Nói một cách khác thì nếu sản phụ cósức khỏe bình thường thì gây tê tủysống vẫn là một phương pháp gây tê antoàn chứ không có gì bất thường hết.

Hỏi: Nếu như sản phụ có sức khỏekhông phù hợp với phương pháp gâytê tủy sống, có thể thay thế bằngphương pháp nào an toàn hơn, thưabác sĩ?Trả lời: Hiện nay có hai phương phápđể mổ lấy thai là gây mê nội khí quảnvà gây tê tủy sống. Trong các trườnghợp bệnh nhân nặng, ca mổ có tínhchất phức tạp sẽ được gây mê nội khíquản. Đây là phương pháp gây mê toàn

thân và có thể kiểm soát hô hấp tốt đảmbảo an toàn cho người bệnh.

Về mặt chuyên môn, không phải đếntận bây giờ mà trước đây cũng đã cócác khuyến cáo của hội Gây Mê HồiSức, hội Sản Phụ khoa về vấn đề nàyvà các bệnh viện hiện nay vẫn đang ápdụng chặt chẽ các quy định điều này.

Hỏi: Thưa bác sĩ, nhiều sản phụ lolắng về việc mẹ gây tê tủy sống thì consinh ra sẽ bị ảnh hưởng đến sức khỏe.Điều đó có hay không?Trả lời: Rất nhiều sản phụ nghe đếnviệc tiêm thuốc tê vào cơ thể thì chorằng nó sẽ ảnh hưởng đến em bé khi ra

đời. Tuy nhiên,trên thế giới và ởViệt Nam, cóđến 95% sản phụphải nhờ đếnphương phápgiảm đau này khisinh con bằngphương pháp mổđẻ. Các chuyêngia y tế cũng đãđánh giá đây làphương pháp an

toàn cho cả mẹ và con vì thế thai phụcó sức khỏe bình thường hoàn toàn yêntâm khi gây tê tủy sống.

Hỏi: Với những sản phụ có sức khỏebình thường thì phương pháp gây têmàng cứng có tác dụng phụ nào saukhi sinh?

Trả lời: Bất kỳ phương pháp giảm đaunào cũng có các tai biến và biến chứng.Tuy nhiên, các tai biến và biến chứngcủa phương pháp giảm đau này khá ítgặp và thường không quá nghiêmtrọng.

Có thể phương pháp này sẽ khiến phụnữ đau lưng hay đau đầu sau khi sinh

Gây tê tủy sống trong mổ lấy thai


xong. Tuy nhiên, tác dụng phụ này sẽdần biến mất và hoàn toàn có thể điềutrị chứ không phải là vĩnh viễn nhưnhiều người đang đồn thổi.

Tuy nhiên, nếu có vấn đề về sức khỏehoặc từng có tiền sử bệnh tật, sản phụcần thông báo với bác sỹ gây tê để họ

có thể cân nhắc kỹ từng trường hợpbệnh nhân và tiến hành việc gây têcũng như đảm bảo việc sinh nở theomột quy trình kỹ thuật chặt chẽ đểgiảm các tai biến và biến chứng cho cảsản phụ và em bé khi chào đời.

Xin cảm ơn bác sĩ!

DS.CK1. Ngô Thị Thu Trang – Phòng KHTH-VTTBYT

Tình trạng kháng thuốc kháng sinhkhông phải nỗi lo của riêng Việt Nam,mà là vấn đề chung của cả thế giới.

Ước tính đến năm 2050, cứ 3 giâysẽ có 1 người tử vong do tình trạngkháng thuốc - Kháng vi sinh vật, con sốnày cao hơn nhiều so với tử vong doung thư hiện nay. Đây là số liệu do đạidiện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừacông bố.

Tại Việt Nam, tỷ lệ kháng thuốckháng sinh cũng đang rất cao. Theo

một nghiên cứu cộng đồng gần đây, 78- 90% kháng sinh được mua, bánkhông có đơn. Tỷ lệ tự ý sử dụng thuốckháng sinh của người dân ở nông thônlên tới 91%, còn ở thành thị cũng lê nđến 88%.

Bệnh nhân dùng thuốc kháng sinhtùy ý, người nông dân cũng sử dụngtràn lan thuốc kháng sinh trong chănnuôi. Hiện trên thế giới việc sử dụngthuốc kháng sinh trong nông nghiệp đãtăng lên con số báo động 50%. Tồn dư


kháng sinh trong cơ thể động vật từ đóđược truyền vào cơ thể người tiêudùng.

Để đối phó với tình trạng này, 193quốc gia thành viên và vùng lãnh thổcủa Liên Hợp Quốc mới đây đã đưa racam kết thắt chặt quản lý thuốc khángsinh, cũng như tăng cường tuyên truyềnvề cách sử dụng kháng sinh hiệu quả,song song với công tác nghiên cứu.

Theo PGS-TS Phạm Khánh PhongLan: Còn nhiều bác sĩ có thói quen kêđơn “thừa hơn thiếu”, kê thuốc baovây, lạm dụng các kháng sinh phổrộng, thế hệ mới, đắt tiền. Thống kêcho thấy kháng sinh chiếm 17% tổngchi phí điều trị, chúng ta đã dùng khángsinh thế hệ 3, 4 trong khi các nước pháttriển vẫn dùng thế hệ 1. Hơn nữa, tìnhtrạng nhiễm khuẩn BV cũng rất đángbáo động. Nguyên nhân thứ hai làngười dân còn thói quen tự mua thuốctại nhà thuốc mà không cần đơn bác sĩ(khoảng 90%).

Bên cạnh đó, chất lượng khángsinh nếu không bảo đảm cũng khiến vikhuẩn đề kháng. Các vi phạm thườnggặp nhất là hàm lượng hoạt chất thiếuhụt, hoặc chất lượng nguồn nguyênliệu...

Kháng hết kháng sinh

PGS-TS Phạm Khánh Phong Lankhuyến cáo: “Khi chúng ta sử dụngthuốc sai, lúc đó kháng sinh không tiêudiệt hết được vi khuẩn thì vi khuẩn sẽtự thay đổi để thích nghi, kháng lạithuốc và lan truyền trong cộng đồng.Đã xuất hiện những chủng vi khuẩn màkháng sinh mà kể cả thế hệ mới cũngkhông còn tác dụng. Hiện nay, VNchúng ta đang thuộc nhóm quốc gia cótỷ lệ đề kháng kháng sinh cao nhất thế

giới với 33% người bệnh bị khángthuốc”.

TS-BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu,Giám đốc BV Bệnh nhiệt đới TP.HCM,cho rằng các bệnh viêm phổi, nhiễmtrùng huyết rất dễ dẫn đến đề khángkháng sinh. Thời gian điều trị các bệnhnày có thể kéo dài nhiều tuần, chi phílên đến hàng trăm triệu đồng bao gồmtiền thuốc, hồi sức cấp cứu, thở máy,lọc máu...

“Nhiều bệnh nhân nằm trong khoahồi sức cấp cứu bị nhiễm những vikhuẩn đa kháng thuốc, chỉ còn nhạyvới vài loại kháng sinh mới nhất, rấtđắt tiền. Thậm chí có trường hợp vikhuẩn đã kháng với tất cả kháng sinhhiện có. Thực trạng kháng thuốc là vấnđề nghiêm trọng tại VN”, TS-BS Châunói.

Trong khi đó, việc phát triển cáckháng sinh mới đã chững lại từ hơn30 năm nay và chỉ có một vài khángsinh mới ra đời, trong khi tỷ lệ khángcủa vi khuẩn ngày càng gia tăng.

Kháng kháng sinh là một mối đedọa nghiêm trọng, thách thức đối vớiđiều trị trong tương lai.

Vi khuẩn CRE chống lại được cả thuốcnhóm Carbapenem


Nếu cứ tiếp tục theo đà này thìtrong tương lai không xa, chúng ta sẽchẳng còn “vũ khí” kháng sinh nào đểchống lại vi khuẩn.

Vấn đề kháng kháng sinh là vấnđề toàn cầu, tuy nhiên thì tình trạngđang diễn ra ngày càng phức tạp đốivới những nước đang phát triển nhưViệt Nam. Gánh nặng do kháng thuốckhiến chi phí điều trị tăng lên, ngàyđiều trị kéo dài, ảnh hưởng đến sứckhỏe người bệnh và sự phát triển chungcủa xã hội. Nếu không có giải pháp canthiệp kịp thời, trong tương lai, nhânloại có thể phải đối mặt với khả năngkhông có thuốc để điều trị hiệu quả các

bệnh truyền nhiễm.

Hưởng ứng lời kêu gọi của Tổchức y tế thế giới: “Không hànhđộng hôm nay, ngày mai khôngthuốc chữa”, Việt Nam đã xây dựngvà triển khai Kế hoạch hành độngquốc gia về chống kháng thuốc giaiđoạn từ năm 2013 đến năm 2020. CácBộ Y Tế, Bộ Nông Nghiệp và PTNT,Bộ Công Thương, Bộ Tài Nguyên vàMôi Trường sẽ cùng phối hợp hànhđộng để kiểm soát tình trạng khángthuốc trong nước. Đồng thời, thiết lậphệ thống để vận hành hệ thống giámsát quốc gia về kháng thuốc và thôngtin kịp thời về tình trạng này. /.

Theo BS. Thanh Trà (Sức khỏe và Đời Sống)

Ung thư là bệnh gây nên nỗi sợ hãi cho nhiều người. Tuy nhiên cùng với sự pháttriển vượt bậc của y học, ung thư ngày nay không cò n bất trị nếu phát hiện sớmvà điều trị kịp thời.

Ung thư là bệnh gây nên nỗi sợhãi cho nhiều người. Tuy nhiên cùngvới sự phát triển vượt bậc của y học,ung thư ngày nay không còn “bất trị”nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời.Bài viết này cung cấp cho bạn đọcnhững dấu hiệu sớm của bệnh ung thưđể mọi người có thêm kiến thức phòng

bệnh và phát hiện bệnh sớm nhất - mộtyếu tố quan trọng cho việc điều trị ungthư thực sự hiệu quả.

Ung thư có rất nhiều loại, mỗibệnh có những biểu hiện khác nhau.Dấu hiệu và triệu chứng sẽ phụ thuộcvào ung thư ở bộ phận nào và độ lớncủa khối ung thư ảnh hưởng lên các bộ

Cùng hành động để ngăn chặn kháng thuốcGiữa tháng 9-2013, Bộ Y tế phê duyệt kế hoạch hành động quốc gia về chốngkháng thuốc giai đoạn 2013-2020, đồng thời xây dựng phác đồ sử dụng kháng sinhcho các bệnh điển hình nhằm hạn chế tình trạng sử dụng thuốc kháng sinh tràn lan.Mục tiêu của kế hoạch là nâng cao nhận thức của nhân dân về kháng thuốc, tăngcường sử dụng thuốc an toàn, hợp lý.


phận nội tạng của cơ thể cũng như tếbào. Các triệu chứng ban đầu của ungthư có thể khá chung chung và khôngrõ rệt. Nguyên do là tế bào ung thư sửdụng nhiều năng lượng của cơ thể cungcấp hoặc chúng tiết ra những chất thayđổi quá trình hấp thụ năng lượng củacơ thể từ thức ăn.

Ung thư cũng có thể gây ra cácphản ứng với hệ miễn dịch của cơ thể,từ đó sản sinh ra các dấu hiệu và triệuchứng ung thư. Nhiều trường hợp mắcung thư nhưng không có biểu hiện hoặcchỉ phát ra ở giai đoạn cuối. Dưới đâylà những biểu cần lưu ý để phát hiệnsớm bệnh ung thư.

1. Sụt cân bất thường, mệt mỏi vô cớBỗng dưng bạn sụt cân một cách

đáng kể, như giảm hơn 10% trọnglượng cơ thể của mình trong khoảng 3tháng mà không biết vì nguyên nhân gì ,đó có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư.Giảm cân xảy ra hầu hết với các loạiung thư như ung thư tuyến tụy, dạ dày,thực quản, ung thư đại tràng hoặc ungthư phổi.

Mệt mỏi cũng là biểu hiện tiềmẩn của bệnh ung thư nhưng thường bịbỏ qua. Tuy nhiên, sự mệt mỏi do ungthư rất vô cớ và thường khác với sựmệt mỏi do làm việc vất vả. Mệt mỏido ung thư rất bải oải và người bệnhkhông cảm thấy đỡ dù đã nghỉ ngơi.Đây có thể là dấu hiệu của một vài loạiung thư bao gồm: Ung thư máu, ungthư ruột kết, ung thư dạ dày...

2. Ho kéo dài

Các đợt ho kéo dài và khôngthuyên giảm gây cho người bệnh nhiềuphiền toái. Loại trừ ho do cảm lạnh,cúm và các bệnh dị ứng, đôi khi ho domột tác dụng phụ của thuốc. Ho kéodài được định nghĩa là kéo dài hơn ba

hoặc bốn tuần hoặc có thay đổi về hothì không nên bỏ qua. Các kiểu ho nàycó thể là triệu chứng của bệnh ung thưhoặc chúng có thể chỉ ra một số vấn đềkhác như viêm phế quản mạn tính hoặctrào ngược acid. Ho kéo dài đồng thờicó những biểu hiện kèm theo như đaungực, ho ra máu... Có thể là dấu hiệuung thư phổi.

3. Khó tiêu hoặc khó nuốt thức ănMột số người có thể bị khó nuốt,

nhưng sau đó tự xem xét thấy khôngđau hay viêm họng gì nên đã bỏ quanó. Theo thời gian, họ thay đổi chế độăn uống nhiều chất lỏng hơn nhưng vẫnkhó nuốt. Đây có thể là dấu hiệu củaung thư đường tiêu hóa, mà dễ gặp nhấtlà ung thư thực quản. Triệu chứng khótiêu diễn ra một thời gian dài khôngkhắc phục được có thể là dấu hiệu ungthư thực quản, vòm họng hoặc dạ dày.

4. Sốt không đáp ứng với điều trịthông thường

Sốt là phản ứng của cơ thể đểchống lại một nhiễm khuẩn nào đó,cũng có thể là do tác dụng ngoại ý củamột loại thuốc nào đó mà bệnh nhânđang dùng... Không phải quá lo lắng,nhưng nếu sốt không thuyên giảm,không đáp ứng với các điều trị thôngthường, không rõ nguyên nhân thì cần

Dấu hiệu chú ý của bệnh ung thư phổi làho dai dẳng


Thay đổi về cấu trúc da ở bệnh nhânung thư.

đi khám kiểm tra. Ung thư có thể ảnhhưởng đến hệ miễn dịch, làm cho cơthể không có sức đề kháng với cácviêm nhiễm gây cúm, sốt. Hầu hết cácbệnh ung thư sẽ gây sốt tại một số thờiđiểm. Thông thường sốt xảy ra sau khiung thư đã lan từ vị trí ban đầu của nóvà xâm chiếm một phần khác của cơthể. Sốt cũng có thể được gây ra bởibệnh ung thư máu như u lympho hoặcbệnh bạch cầu, ung thư hạch.

5. Những thay đổi ở daBạn nên cảnh giác không những

thay đổi duy nhất ở nốt ruồi - một dấuhiệu của ung thư da tiềm ẩn, mà còncác thay đổi khác trên da. Những sựthay đổi về cấu trúc của da, mụn cóc,nốt ruồi hoặc đốm sắc tố đều có thể là

những dấu hiệu của ung thư da. Khối uác tính là một dạng phổ biến của ungthư da và có biểu hiện giống nhưnhững đốm trên da, thường có màu sắc,kích thước, hình dáng không bìnhthường.

6. Đầy hơi, nóng rát vùng thượng vị,khó tiêu

Hầu như ai cũng có lúc gặp phảichứng khó tiêu, nóng rát vùng thượngvị do chế độ ăn uống, do stress...Nhưng khi bạn đã thay đổi lối sống màcác biểu hiện trên vẫn không cải thiện,bạn nên đến bác sĩ để được thăm khám

tìm nguyên nhân. Đó cũng có thể làdấu hiệu của ung thư dạ dày. Đầy hơilà hiện tượng xảy ra khi bị khó tiêu, giữnước... Tuy nhiên, nếu bạn bị đầy hơithường xuyên, đầy hơi kèm theo đaubụng hoặc đau vùng xương chậu màkhông liên quan đến chu kỳ kinhnguyệt thì bạn nên đi khám, đó có thểlà dấu hiệu của ung thư buồng trứng.Đây là loại ung thư rất khó phát hiện ởgiai đoạn sớm.

7. Đau đớnKhi có tuổi, người ta thường

phàn nàn mệt mỏi và đau đớn tăng.Nhưng đau mơ hồ, có thể là một triệuchứng sớm của một số bệnh ung thư.Một cơn đau đầu không làm cách nàodứt được dù đã uống thuốc giảm đau cóthể là dấu hiệu của khối u ác tính ởnão. Các cơn đau ở lưng là dấu hiệucủa ung thư ruột kết hoặc ung thưbuồng trứng. Ung thư xương, ung thưdương vật cũng gây ra các đau đớn.8. Chảy máu bất thường

Nếu bạn bắt đầu ho ra máu, khạcnhổ ra máu, có máu trong phân hoặctrong nước tiểu, bạn nên đi khám bệnhngay. Ho ra máu là dấu hiệu của ungthư phổi. Thấy máu trong phân là dấuhiệu của ung thư ruột kết. Đi tiểu ramáu, coi chừng ung thư thận hoặc ungthư bàng quang. Chảy máu núm vú báotình trạng ung thư vú.9. Sưng hạch bạch huyết

Nếu bạn nhận thấy một khối uhoặc sưng ở các hạch bạch huyết dướinách hay ở cổ hoặc ở bất cứ nơi nàokhác thì cần phải lưu ý vì đó có thể liênquan đến bệnh ung thư máu và bạchhuyết.10. Mảng trắng, đỏ ở miệng

Hầu hết các thay đổi ở vùngmiệng, hơi thở hôi, viêm loét miệng...


không nghiêm trọng, nhưng nếu xuấthiện những mảng trắng, đỏ, đau màkhông thể lành được sau 2 tuần, nhất làkhi bạn có hút thuốc thì nên đến gặpbác sĩ ngay vì đó chính là dấu hiệu củaung thư họng. Bạn cũng cần lưu ý thêmnếu thấy khối u nổi lên trong má, hàmcử động khó khăn, đau.11. Sờ thấy u, cục

Rất nhiều loại ung thư cảm nhậnđược qua da. Các loại ung thư nàythường là ung thư vú, ung thư dươngvật, ung thư hạch và ung thư tế bào

mềm trong cơ thể. Một vài dạng kháccủa ung thư vú không xuất hiện u, cụcnhưng da cứ mẩn đỏ, dà y lên./.

Nguyễn Thị Tuyến, Cao Thị Thu Huyền, Nguyễn Phương Thúy

Trong năm 2016, Trung tâm DI&ADR Quốc gia đã nhận được một số báo cáođáng chú ý về phản ứng phản vệ và sốc phản vệ liên quan đến một số thuốc, baogồm Eperison, Drotaverin và Glutathion.

Bảng 1: Phân nhóm dược lý và chỉ định thường gặp của Eperison, Drotaverinvà Glutathion

Dấu hiệu cảnh báo ung thư vú


Tại hầu hết các nước được coi làtham chiếu trong đăng ký thuốc theoThông tư 44/2014/TT-BYT (ví dụ nhưAnh, Pháp, Đức, Úc, Canada, Mỹ, vàChâu Âu), Eperison, Drotaverin vàGlutathion chưa chính thức có mặttrong danh mục thuốc được sử dụngtrong điều trị lâm sàng. Các thuốc trênchủ yếu được lưu hành tại các nướcChâu Á như Trung Quốc, Nhật Bản,

Ấn Độ, Singapore, Thái Lan, Malaysia,... Tại Việt Nam, cả ba thuốc đều nằmtrong Danh mục thuốc tân dược thuộcphạm vi thanh toán của quỹ bảo hiểm ytế. Do không được sử dụng rộng rãi tạinhiều nước phát triển nên dữ liệu vềcác phản ứng có hại (ADR) củaEperison, Drotaverin và Glutathiontrong y văn còn rất hạn chế.

Bảng 2: Dữ liệu về ADR của Eperison, Drotaverin và Glutathionghi nhận trong y văn


Tại Việt Nam, những báo cáo vềphản ứng quá mẫn nghiêm trọng nhưphản vệ/sốc phản vệ khi sử dụngEperison, Drotaverin và Glutathioncũng đã được ghi nhận. Trong năm2016, Trung tâm DI & ADR Quốc giađã ghi nhận:

- Một trường hợp tử vong do sốcphản vệ có liên quan đến Myonal(Eperison). Tuy nhiên, do bệnh nhânđược sử dụng đồng thời Eperison vớimột thuốc khác (Esomeprazol) nên khóxác định chắc chắn Eperison có lànguyên nhân gây phản ứng hay không.

- Hai chuỗi báo cáo liên quanđến chế phẩm Vinopa (Drotaverin)dạng dung dịch tiêm với các triệuchứng như quá mẫn ngoài da, khó thở,lạnh run và phản vệ.

- Một chuỗi gồm hai báo cáo vềphản ứng quá mẫn trên da và sốc phảnvệ liên quan đến Glutathion.

Thông tin liên quan đến báo cáophản vệ của Eperison, Drotaverin vàGlutathion được ghi nhận trong Cơ sởdữ liệu báo cáo ADR của Việt Nam vàcủa Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) .

Bảng 3: Thông tin về số lượng báo cáo phản ứng phản vệ/sốc phản vệ ghi nhận tại ViệtNam và thế giới liên quan đến Eperison, Drotaverin và Glutathion

Để hạn chế phản ứng có hại liênquan tới ba thuốc này, cán bộ y tế cầnchú ý chỉ kê đơn Eperison, Drotaverinvà Glutathion phù hợp với các chỉ địnhtrong tờ hướng dẫn sử dụng đã đượcBộ Y tế phê duyệt hoặc các hướng dẫnđiều trị hiện hành do Bộ Y tế phêduyệt. Phản ứng có hại nghiêm trọngcó thể xảy ra với bất kỳ liều dùng vàđường dùng nào của thuốc, đặc biệt làđường tĩnh mạch. Do vậy, cần theo dõibệnh nhân sau khi tiêm thuốc ít nhất 30

phút để có thể xử trí kịp thời. Khi xảyra phản ứng phản vệ/sốc phản vệ, cầnthực hiện ngay theo phác đồ chống sốchiện hành với Adrenalin tiêm bắp, thởoxy, đặt nội khí quản, truyền dịch,thuốc kháng histamin, hít thuốc chủvận beta-adrenergic, tiêm tĩnh mạchHydrocortison hoặc Prednisolon nếucần.Việc khai thác kỹ tiền sử dị ứngtrước khi kê đơn và cảnh báo bệnhnhân không sử dụng lại thuốc nghi ngờgây dị ứng cho bệnh nhân là biện pháp


rất quan trọng để dự phòng các phảnứng quá mẫn có thể xảy ra.

Trong khi thông tin về hiệu quảvà các phản ứng có hại của cảEperison, Drotaverin và Glutathion cònhạn chế, báo cáo tự nguyện là nguồndữ liệu chủ yếu giúp đánh giá độ antoàn của thuốc. Bên cạnh những biệnpháp hạn chế các phản ứng dị ứng liênquan đến Eperison, Drotaverin vàGlutathion, xin quý đồng nghiệp theodõi, thu thập và gửi tất cả các báo cáophản ứng dị ứng liên quan và gửi về

Trung tâm DI&ADR Quốc gia đểtăng cường dữ liệu đánh giá độ an toàncủa các thuốc trên./.

Cảnh báo nguy cơ huyết khối động mạch, huyết khốitĩnh mạch khi sử dụng Testosteron

DS. Nguyễn Thị Tuyến, DS. Nguyễn Mai HoaNguồn: https://www.tga.gov.au/publication-issue/medicines-safety-update-volume-8-number-2-

april-may-2017#a3

Các cán bộ y tế được cảnh báo lại về liệu pháp điều trị thay thế bằng Testosteronnên được kê đơn phù hợp với các chỉ định đã đăng ký và các giới hạn của chươngtrình Pharmaceutical Benefits Scheme. Các khuyến cáo này dựa trên tổng quancủa Cơ quan Quản lý Dược phẩm Úc(TGA) liên quan đến nguy cơ huyết khốiđộng mạch/huyết khối tĩnh mạch khi sửdụng các chế phẩm chứa Testosteron.

Thông tin cho cán bộ y tế:Vấn đề an toàn liên quan tới

nguy cơ huyết khối động mạch vàhuyết khối tĩnh mạch nghiêm trọng trênbệnh nhân sử dụng chế phẩm chứaTestosteron có thể xảy ra ở mọi lứatuổi, song đặc biệt ở hai nhóm bệnhnhân sau:

- Nam giới không thiểu năngtuyến sinh dục sử dụng Testosteron đểđiều trị giảm nồng độ Testosteron trongmáu liên quan đến độ tuổi có thể gâynguy cơ cao về các biến cố bất lợi trêntim mạch do tăng độ tuổi và bệnh tật

- Nam giới sử dụng Testosteronđể tăng nồng độ Testosteron nhằm tăngkhối lượng cơ. Đã có các báo cáo hậumãi về huyết khối tĩnh mạch, gồmhuyết khối tĩnh mạch sâu và tắc mạchphổi, và huyết khối động mạch, gồmnhồi máu cơ tim và đột quỵ ở nhữngbệnh nhân dùng chế phẩm chứaTestosteron. Tuy nhiên, nguyên nhân

www.tga.gov.au/publication-issue/medicines-safety-update-volume-8-number-2-


của các biến cố trong các báo cáo nàythường khó xác định.

TGA cũng nhận được các báocáo biến cố bất lợi liên quan đến việckê đơn không theo hướng dẫn trênnhãn (kê đơn "off-label") các chế phẩm

chứa Testosteron. Kê đơn "off-label"các thuốc này cho bệnh nhân khôngđáp ứng đủ tiêu chuẩn điều trị và lâmsàng với tình trạng thiếu hụtTestosteron có thể tăng nguy cơ cácbiến cố bất lợi nghiêm trọng, gồmhuyết khối động mạch và huyết khốitĩnh mạch.

TGA khuyến cáo cán bộ y tếxem xét nguy cơ huyết khối độngmạch/huyết khối tĩnh mạch trước khikê đơn Testosteron cho bệnh nhân. Cácbệnh nhân nên được thông tin về nguycơ này khi quyết định sử dụng hoặctiếp tục sử dụng Testosteron haykhông./.

BS. Bùi Hải Sơn – Bệnh viện 198

Đái tháo đường (ĐTĐ) là mộtbệnh mạn tính không thể chữa khỏi, trừmột số trường hợp đặc biệt. Mục tiêuđiều trị bệnh ĐTĐ là phòng và làmchậm sự xuất hiện của các biến chứngcấp và mạn tính, cải thiện chất lượngsức khỏe, giảm tỷ lệ tử vong. Trong đókiểm soát đường huyết là một trongnhững mục tiêu quan trọng trong điềutrị bệnh ĐTĐ.

Trên thế giới, các hiệp hội ĐTĐcũng đã đưa ra các khuyến cáo về mụctiêu kiểm soát đường huyết. Các mụctiêu này dựa trên các nghiên cứu lâmsàng lớn, đa trung tâm, có đối chứngnhằm đưa ra các mặt lợi ích lớn dựatrên các kết cục lâm sàng như giảmbiến cố tim mạch, giảm tỷ lệ tử vongchung, giảm biến chứng cắt cụt chi...

Bên cạnh đó các nhà lâm sàng cũngcần chú ý đến biến chứng hạ đườnghuyết khi kiểm soát đường máu quáchặt chẽ.

Theo khuyến cáo của Hiệp Hộiđái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) năm2017 vừa đưa ra có nhiều điểm mới,chỉ số mục tiêu HbA1C được hạ thấphơn, đã chia ra từng mức kiểm soát từchặt chẽ đến ít chặt chẽ, đặc biệt là ởngười cao tuổi. Và tương tự các khuyếncáo năm trước ADA 2017 tiếp tụckhẳng định cần cá thể hóa mục tiêu,phải tùy từng người bệnh mà áp dụngmục tiêu điều trị phù hợp.[1],[2].

Mục tiêu kiểm soát đường huyếtcủa ADA 2017 cho những bệnh nhânngười lớn không mang thai là:


- HbA1c < 7% ( 53 mmol/ mol);

- Đường huyết lúc đói 80 – 130mg/dl (4,4 – 7,2 mmol/L);

- Đường huyết sau ăn < 180mg/dL (10 mmol/L).

Việc kiểm soát đường huyếtthông qua HbA1c có thể chặt chẽ hoặcbớt chặt chẽ tùy thuộc vào từng bệnhnhân theo bảng dưới đây:

Mục tiêu kiểm soát đường huyết trênmột số nhóm đối tượng cụ thể:- Trên những bệnh nhân đái tháo

đường typ 1 < 19 tuổi cần duy trìHbA1c <7,5%. HbA1c cũng cần đượccá nhân hóa và đảm bảo mức đườnghuyết thấp nhưng an toàn và không gâyhạ đường huyết đặc biệt là trẻ em < 6tuổi.- Trên những bệnh nhân ĐTĐ lớn

tuổi:- Trên những bệnh nhân ĐTĐ mang

thai:

+ Đường huyết lúc đói ≤ 5,3 mmol/L;+ Đường huyết sau ăn 1giờ ≤ 7,8mmol/L;

+ Đường huyết sau ăn 2 giờ ≤ 6,7mmol/L;

+ HbA1c < 6% nếu bệnh nhân khôngcó nguy cơ hạ đường huyết . Có thể nới

lỏng HbA1c < 7% nếu sản phụ có nguycơ hạ đường huyết cao.

- Trên những bệnh nhân ĐTĐ nội trútrong bệnh viện:+ Cần xét nghiệm HbA1c cho tất cảbệnh nhân ĐTĐ hoặc tăng đường huyếtnhập viện nếu không được làm trướcđó 3 tháng;+ Insulin trị liệu nên được bắt đầu khiđường huyết tăng liên tục ở ngưỡng180 ml/dL (10 mmol/L). Mục tiêuđường huyết cần đạt được là 140 – 180mg/dL (7,8 – 10 mmol/L) cho phần lớnbệnh nhân bị bệnh nặng và bệnh nhânkhông bệnh nặng;+ Kiểm soát đường huyết có thể chặthơn như 140 ml/dL (7,8 mmol/L) trênmột số bệnh nhân ổn định nhưng khônglàm tăng nguy cơ hạ đường huyết, hoặccao hơn ở bệnh nhân bị bệnh nặng.


- Trên những bệnh nhân đái tháo đườngtrước phẫu thuật:+ Mục tiêu kiểm soát đường huyếttrước mổ nên dao động trong khoảng80 – 180 mg/dL (4,4 – 10 mmol/L);

+ Cần đánh giá nguy cơ trước mổ chonhưng bệnh nhân có nguy cơ cao nhưbệnh tim thiếu máu cục bộ, có biếnchứng thần kinh tự động hoặc suy thận.Mục tiêu cần thay đổi để tránh hạđường huyết;

+ Ngừng Metformin 24h trước phẫuthuật;+ Ngừng các thuốc hạ đường huyếtkhác vào buổi sáng phẫu thuật hoặcgiảm nửa liều NPH hoặc 60 – 80% liềuInsulin anolog tác dụng kéo dài hoặcliều nền của pump Insulin;

+ Theo dõi đường huyết ít nhấ t mỗi 4-6h trong thời gian sử dụng các thuốcđường uống hoặc sử dụng Insulin cótác dụng ngắn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Alan J. Garber, Martin J. Abrahamson, Joshua I. Barzilay, Lawrence Blonde, Zachary T.Bloomgarden, Michael A. Bush, Samuel Dagogo-Jack, Ralph A. DeFronzo, BMS, MS, BS, DanielEinhorn, Vivian A. Fonseca, Jeffrey R. Garber, W. Timothy Garvey, George Grunberger, YehudaHandelsman, Robert R. Henry, Irl B. Hirsch, Paul S. Jellinger, Janet B. McGill, Jeffrey I.Mechanick, Paul D. Rosenblit, Guillermo E. Umpierrez (2016), "Consensus statement by theamerican association of clinical endocrinologists and american college of endocrinology on thecomprehensive type 2 diabetes management algorithm – 2016 executive summary", Endocr Pract,vol 22 (1), pp.84-113.

2. ADA (2017), Diabetes Care, vol 40, pp.S1-S135.3. Bộ Y tế (2011), Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường type 2, Bộ Y tế b anhành.


Từ ngày 01/03/2018 Cytotec(misoprostol) ngừng lưu hành tạiPháp. ANSM (cơ quan quản lýDược phẩm và Sản phẩm Y tếPháp) đã thông tin về quyết địnhcho công ty Pfizer về việc kết thúclưu hành chế phẩm Cytotec.

Cytotec có chứa Misoprostol được lưu hành tại Pháp từ năm 1987. Thuốc nàyđược chỉ định trong dự phòng và điều trị các tổn thương đường tiêu hóa gây ra bởicác thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Từ khi có các thuốc ức chế bơmproton được lưu hành tại Pháp, Cytotec không còn được dùng nhiều với chỉ định trên.

Mặc dù ANSM đã nhiều lần cảnh báo, Cytotec hiện vẫn đang được sử dụngoff-label trong sản khoa (sử dụng thuốc ngoài hướng dẫn chỉ định trong kê toa), hoặcthúc đẻ từ tuần thứ 37 của thai kỳ hoặc phá thai tự nguyện bằng thuốc. ANSM nhắclại sử dụng off-label này có thể dẫn đến các tai biến nghiêm trọng cho sản phụ và trẻ,như xuất hiện vỡ tử cung (rách cơ tử cung), xuất huyết hoặc tim thai bất thường.

Phòng thí nghiêm Pfizer đã quyết định ngừng lưu hành Cytotec, bắt đầu từngày 01/03/2018 để thực hiện một loạt các biện pháp cần thiết đảm bảo tiếp tục cácđiều trị thay thế cho các bệnh nhân.

Tổng hợp: Dương Khánh Linh(Nguồn: http://ansm.sante.fr/S-informer/Actualite/Cytotec-misoprostol-arret-de-commercialisation-a-compter-du-1er-mars-2018-Communique)

Thông tin về dụng cụ nội tử cung Mirena.ANSM đã nhận thấy một sự gia tăng báocáo các phản ứng có hại có thể liên quanđến Mirena (chế phẩm giải phóngLevonorgestrel đặt nội tử cung) trongnhững ngày gần đây.

Các phản ứng có hại được báo cáo đa sốđã được đề cập trong các tờ thông tin dành chobệnh nhân. Tuy nhiên ANSM vẫn quan tâm

đến sự gia tăng báo cáo này và sự xuất hiện của các tín hiệu mới hiện đang được điềutra. ANSM nhắc lại tầm quan trọng của việc tuân thủ các khuyến cáo của thuốc này,cũng như nghĩa vụ của thông tin cho bệnh nhân của các chuyên gia y tế. Hơn nữa, các

http://ansm.sante.fr/S-informer/Actualite/Cytotec-misoprostol-arret-de-


phản ứng có hại của dụng cụ đặt nội tử cung Mirena được ghi nhận ở nhiều nướcchâu Âu hiện đang được EMA đánh giá.

Mirena là một dụng cụ đặt nội tử cung, chỉ định trong phòng tránh thai hoặc đểđiều trị trong một số tình trạng nặng (rong kinh chức năng). Dụng cụ này được đưavào khoang tử cung nơi nó hoạt động bằng cách giải phóng Progestin(Levonorgestrel) trong vòng 5 năm. Xét nghiệm kiểm tra cần được thực hiện từ 4 đến6 tuần sau khi đặt và mỗi năm sau đó.

Các phản ứng có hại mới (lo lắng, chóng mặt, mệt mỏi, khó chịu, ...), hiệnkhông được liệt kê trong tài liệu dành cho các chuyên gia y tế (tờ tóm tắt đặc tính sảnphẩm) và bệnh nhân (HDSD), đã được báo cáo ở châu Âu . Những tác dụng phụ nàyđang được EMA đánh giá và kết quả dự kiến có từ tháng 06/2017. ANSM cũng tiếnhành cuộc điều tra cấp quốc gia trên tất cả các báo cáo phản ứng có hại ghi nhận liênquan đến Mirena. Cho đến nay, các dữ liệu có sẵn, sự gia tăng và tính chất các báocáo không đặt thay đổi thăng bằng lợi ích/nguy cơ của Mirena. Hiện tại lợi ích do chếphẩm mang lại vẫn vượt trội so với nguy cơ. ANSM nhắc lại rằng các bác sĩ cầnthông báo cho bệnh nhân về những lợi ích và các phản ứng có hại có thể gặp củaMirena khi lựa chọn biện pháp tránh thai này./.

Tổng hợp: Dương Khánh LinhNguồn: http://ansm.sante.fr/S-informer/Points-d-information-Points-d-information/Information-sur-le-dispositif-intra-uterin-Mirena-Point-d-information

ANSM: Thuốc có chứa Codein,Dextromethorphan, Ethylmorphin vàNoscapin vào danh mục các thuốcphải kê đơn tại Pháp

Ngày 12/7/2017, bộ trưởng Bộ Y tế vàBảo trợ xã hội Pháp đã ký quyết địnhvề việc đưa các thuốc có chứa Codein,Dextromethorphan, Ethylmorphin vàNoscapin vào danh mục các thuốcphải kê đơn. Quyết định này có hiệulực từ ngày 14/7/2017.

Theo đó, điều kiện để kê đơn và cấp phát những thuốc này kể từ nay tương tự nhưvới các thuốc độc, cụ thể:

- Với những thuốc có chứa Codein hoặc Ethylmorphin ở dạng siro: Danh mục II.

- Với những thuốc có chứa Codein hoặc Ethylmorphin ở các dạng bào chế khác:Danh mục I.

- Với những thuốc có chứa Dextromethorphan hoặc Noscapin ở bất kỳ dạng bàochế nào: Danh mục I.

Đồng thời, các thuốc này không còn được kinh doanh trên website của các nhàthuốc nữa.

http://ansm.sante.fr/S-informer/Points-d-information-Points-d-information/Information-


Những điều chỉnh này được đưa ra dựa trên cơ sở dữ liệu cảnh giác dược củaPháp đối với các thuốc gây nghiện. Các báo cáo, đặc biệt từ các nhà thuốc và các hộgia đình, đã cho th ấy hiện tượng sử dụng các thuốc trên với mục đích giải trí ở thanhthiếu niên đang gia tăng mạnh. Các biến chứng nghiêm trọng sau khi lạm dụng nhữngthuốc này cũng đã đư ợc báo cáo, trong đó có nhiều trường hợp phải nhập viện, thậmchí tử vong. Các trung tâm cảnh giác dược thuốc gây nghiện đã đưa ra rất nhiều cảnhbáo cho các cán bộ y tế từ hơn 2 năm trước./.

Tổng hợp: Nguyễn Tùng Sơn

Hải Dung - Báo Thuốc & Sức khỏe

RÚT SỐ ĐĂNG KÝ LƯU HÀNHTHUỐC

♦ Tháng 07.2017, Cục Quản lý Dượccó thông báo đình chỉ lưu hành vàthu hồi thuốc:

- Alphachymotrypsin BVP, lô số:03B17, SĐK: VD-13220-10, HD:27.2.2019, do công ty cổ phần BVPharma sản xuất vì không đạt chấtlượng về chỉ tiêu định lượngchymotrypsin theo tiêu chuẩn cơ sở(TB số 9360/QLD-CL ngày 4.7.2017).

- Cefuroxim TVP (Cefuroxim125mg, thuốc bột uống), lô số 015,SĐK: VD-11749-10, HD: 12.6.2018,do CTCP TV Pharm sản xuất vì khôngđạt chất lượng về chỉ tiêu hàm lượng.

Cefuroxim (TB số 9474/QLD-CL ngày6.7.2017).

♦ Tháng 08.2017, Cục Quản lý Dượccó quyết định số 303/QĐ-QLD ngày18.8.2017 rút SĐK, đình chỉ lưu hànhvà thu hồi các thuốc sau:

- Proctolog (kem bôi trực tràng),SĐK: VN2-71-16; Proctoloc (kem bôitrực tràng), SĐK: VN-8247-09 vàProctolog (viên đặt), SĐK: VN-6763-08 do Công ty Farmea (France) sảnxuất và công ty Pfizer (Thailand) Ltdđăng ký. Lý do: Cơ quan quản lý Y tếPháp đã rút giấy phép lưu hành và thuhồi thuốc (SĐK: VN-8247-09 và SĐK:VN-6763-08 đã hết hiệu lực).

♦ Tháng 09.2017, Cục Quản lý Dượccó thông báo đình chỉ lưu hành vàthu hồi thuốc:

- Lanspro-30 (Lansoprazol capsules30mg), lô số H224, SĐK: VN-15158-12, hạn dùng 23.5.2019 do công ty XLLaboratories Pvt. Ltd (India) sản xuấtvà công ty CPTMDP Hà Lan nhậpkhẩu vì không đạt chất lượng về chỉ


tiêu định lượng và hòa tan (TB số13866/QLD-CL).

- Mepraz (Omeprazol 20mg, viênnang), lô số 5121762, SĐK: VN-12243-11, HD: 23.2.2018 do công tyAlkem Laboratories Ltd. India sản xuất

và công ty TNHH MTV Dược Sài Gòn(Sapharco) nhập khẩu vì không đạtchất lượng về chỉ tiêu hòa tan (TB số14629/QLD-CL).

- Darius 4 (Acenocoumarol 4mg, viênnén), lô số: 1512001, SĐK: VD-18821-13, HD: 03.12.2018 do công tycổ phần S.P.M sản xuất vì không đạtchất lượng về chỉ tiêu hòa tan (TB số14630/QLD-CL).

CẢNH GIÁC THUỐC GIẢTại tỉnh Thừa Thiên Huế xuất hiệnPrednisolone BPF (Prednisolone5mg), trên nhãn lọ ghi số lô SX:M162889, ngày sản xuất 01.2015, HD:01.2018 và ghi tên công ty RotexMedica CMBH Tritau – Germany,không ghi số đăng ký. Đây là thuốc giảkhông đạt tiêu chuẩn chất lượng về chỉtiêu định tính. Để đảm bảo an toàn chongười sử dụng, Cục Quản lý Dược đềnghị Sở y tế các tỉnh, thành phố phốihợp với các cơ quan truyền thôngthông tin tới các cơ sở buôn bán, sửdụng thuốc và người dân biết để khôngbuôn bán, sử dụng thuốc PrednisoloneBPF giả có các dấu hiệu nhận biết nhưtrên; đồng thời phối hợp với các cơquan chức năng kiểm tra xác minh,truy tìm nguồn gốc của thuốc giả nêutrên và xử lý theo quy định hiện hành.Được biết, mẫu thuốc giả trên do Trungtâm kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm,thực phẩm Thừa Thiên Huế lấy lại Nhàthuốc Chí Uy số 40- Nguyễn PhúcNguyên, tp Huế (TB số 7436/QLD-CLngày 29.5.2017)

Theo thông báo số 12099/QLD-Ttrangày 11.8.2017 của Cục Quản lýDược: Trên địa bàn TP.HCM xuất hiệnthuốc Fugaca giả, trên nhãn ghi: SĐK:VN-16500-13, lô số 514015 và lô số1614007, cơ sở nhượng quyền sản xuấtlà Công ty Janssen PharmaceuticalN.V, Beerse, Bỉ. Mẫu thuốc có số lô514015 do công an Tp.HCM bắt giữ,còn mẫu thuốc lô số 1614007 đượcmua tại nhà thuốc Tân Phú 2 (quận TânPhú, Tp. HCM). Đặc điểm nhận biết:Fugacar thật trên vỏ hộp: Mã số bao bìhộp thuốc là 991013240, số lô sản xuất,ngày sản xuất, hạn dùng được in nổi,khi sờ có thể cảm nhận được. CònFugaca giả trên vỏ hộp: Mã số bao bìhộp thuốc là 991-013-064 (với số lô514015) và mã số bao bì hộp thuốc là991013187 (số lô 1614007), số lô sảnxuất, ngày sản xuất, hạn dùng inthường, khi sờ không cảm nhận được.

Theo thông báo số 4568/QLD-CLngày 10.4.2017 của Cục Quản lýDược: Trên thị trường xuất hiện thuốcVastarel 20mg giả, vỉ 30 viên, trênnhãn ghi: SĐK: VN-16510-13, số lô:929852, nhà SX là công ty LesLaboratories Servier – France. Đặcđiểm nhận biết nhãn vỉ thuốc: ThuốcVastarel 20mg thật chữ in rõ nét,

dễ đọc, NSX ghi Les LaboratoiresServier – France, trong khi thuốc giảchữ in mờ, nhòe, NSX ghi LaboratoriesServier – France. Để đảm bảo an toàn


Jeffrey C. Hall Michael Rosbash Michael W. Young

cho người sử dụng, Cục Quản lý Dượcđề nghị Sở y tế các tỉnh, thành phốthông báo cho các đơn vị không đượcbuôn bán, sử dụng thuốc Vastarel

20mg giả nói trên, đồng thời phối hợpvới cơ quan chức năng kiểm tra, xácminh truy tìm nguồn gốc xuất xứ củathuốc giả này.

Nobel Y học 2017 đã được công bố dành cho ba giáo sư người Mỹ, nhờ một khámphá về "cơ chế điều khiển nhịp sinh học hàng ngày" - hay còn gọi là đồng hồ sinhhọc. Đồng hồ sinh học là yếu tố chính quyết định sự sống trên Trái đất, nó cũngtạo ra sự quay vòng của hành tinh cũng như sự tiến hóa của các tế bào trải quahàng triệu năm.

Giải thưởng Nobel về Sinh lý học hoặc Y khoa năm 2017 được đồng trao cho 3nhà khoa học Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young vì những khámphá của họ về cơ chế phân tử kiểm soát nhịp sinh học - hay còn gọi là đồng hồ sinhhọc.

Theo Nobelprize/Theguardian/Sciencedaily


Nhịp sinh học ở thực vật

Trong nhiều năm, chúngta đã biết rằng sinh vật sống,bao gồm cả con người đều cónhịp sinh học giúp cơ thể thíchnghi với môi trường xungquanh. Nhưng chưa ai thốngnhất được cách đồng hồ sinhhọc này vận hành ra sao.

3 tác giả Jeffrey C. Hall,Michael Rosbash và Michael W.Young – chủ nhân của giảiNobel y học 2017 là nhữngngười đầu tiên khám phá ra cơchế vận hành của nhịp sinh học.

Khám phá của họ giảithích làm thế nào thực vật, độngvật và con người thích nghi vớinhịp sinh học để có thể tồn tạiđược với sự biến đổi của TráiĐất.

Dùng ruồi giấm làm vật mẫu,những nhà khoa học đoạt giải Nobel Yhọc 2017 đã phân tách được gen điềukhiển nhịp độ sinh học thường ngàycủa con người. Họ chứng minh đượcrằng gen này giải mã protein tích tụtrong tế bào suốt đêm và sử dụng nótrong ngày.

Sau đó, họ xác định thành phầnprotein bổ sung, hé lộ cơ chế tự quảntheo "đồng hồ" bên trong tế bào. Giờđây, chúng ta biết rằng đồng hồ sinhhọc hoạt động theo cùng cơ chế trongtế bào của các cơ thể đa bào, trong đócó con người.

Với độ chính xác chi tiết, đồnghồ sinh học trong chúng ta điều chỉnhgiúp cơ chế sinh lý học của cơ thể thíchnghi với các giai đoạn khác nhau trongngày. Chiếc đồng hồ sinh học này điềuchỉnh những chức năng quan trọng nhưhành vi, lượng hormone, giấc ngủ,nhiệt độ cơ thể và sự trao đổi chất.

Sức khỏe của chúng ta bị ảnhhưởng khi xuất hiện sự mất cân bằngtạm thời giữa đồng hồ sinh học cơ thểvà môi trường bên ngoài, ví dụ như khichúng ta di chuyển qua vài múi giờkhác nhau thì sẽ bị tình trạng "say máybay" (jet lag).

Ngoài ra, có những dấu hiệu chothấy sự lệch lạc kéo dài giữa lối sinhhoạt với nhịp điệu của đồng hồ sinhhọc có liên quan tới sự gia tăng vềnguy cơ nhiễm các bệnh khác nhau.

Hành trình tìm ra được gene điềukhiển nhịp sinh học của 3 nhà khoahọc Mỹ

Năm 1984, 2 nhà khoa học Hallvà Rosbash - đồng chủ nhân của giảiNobel y học năm nay đã đưa ra giảthuyết rằng, protein PER kích hoạt hoạtđộng của gen chu kỳ. Họ lý luận rằng,chuỗi protein PER có thể ngăn sự tổnghợp của chính nó, do đó điều chỉnh thờigian của đồng hồ sinh học theo nhịp


tuần tự liên tục. Nhưng nó chưa đủ sứcthuyết phục.

Hall và Rosbash đã chỉ ra đượcPER được tạo ra trong nhân tế bào quađêm, nhưng không biết vì sao nó xuấthiện ở đó.

Năm 1994, nhà khoa học Youngđã phát hiện ra được 1 gene đồng hồthứ 2 có thể giúp chứng minh giảthuyết của 2 nhà khoa học trên. Genenày đượcđặt tên làTimeless(vô hạn).Đây là genemã hóa cácprotein TIM- protein cótác dụng giữcho nhịpsinh họchoạt độngbìnhthường.

Khi protein TIM nối với protein PER,chúng sẽ vào được nhân tế bào, ngănhoạt động của gene thời kỳ để đóngvòng phản hồi ức chế, từ đó choprotein PER ngăn chặn sự tổng họp củachính nó và điều chỉnh nồng độ của nótheo nhịp tuần tự liên tiếp.

Sau đó, nhà khoa học Youngphát hiện ra gene doubletime mã hóacác protein DBT làm trì hoãn sự tích tụprotein PER. Gene này cho thấy tần sốdao động được kiểm soát chặt chẽ hơntheo chu kỳ 24 giờ. Điều này đã lý giảivề sự dao động của đồng hồ sinh họchoạt động phù hợp với chu kỳ 24 giờ.

Trong những năm tiếp theo, cácnhà khoa học đã tiếp tục phát hiện racác thành phần phân tử khác của cơ chếđồng hồ sinh học, giải thích rõ tínhnăng ổn định và chức năng của nó.

Đóng góp của công trình nghiên cứucho nền y học thế giới

Bác sĩ Paul Nurse – đồng chủnhân giải Nobel Y học năm 2001, nhàdi truyền học người Anh, cựu Chủ tịchHội Hoàng gia và là giám đốc điềuhành và là Giám đốc của Viện FrancisCrick cho rằng, đồng hồ sinh học làquá trình sinh lý cơ bản cực kỳ quantrọng và phổ biến đối với tất cả các

sinh vật, từtảo đơn đếncon người.Đồng hồsinh họcchính là yếutố quyếtđịnh cơ chếhoạt động,sự trao đổichất. Đây làcốt lõi đểhiểu sựsống.

Với sự bóc tách các gene ditruyền, các nhà khoa học đã xác địnhđược các thành phần sinh học của cácgene, RNA và protein, đồng thời mô tảcác quy tắc vận hành của đồng hồ sinhhọc. Trước đó, các nhà nghiên cứucũng đã tìm thấy bằng chứng phá vỡnhịp sinh học bằng cách làm thêm giờcó thể tăng nguy cơ ung thư. Giả thuyếtđặt ra rằng, tiếp xúc với ánh sáng nhântạo vào ban đêm có thể làm giảm mứcmelatonin, gây tổn hại cho tế bào.

Nghiên cứu về đồng hồ sinh họccủa cơ thể cũng phần nào giúp các nhàkhoa học cải thiện sức khỏe. Nhiều loạithuốc hiện nay trên thị trường đượckhuyến cáo hoạt động tốt nhất khi dùngvào đúng thời điểm nhất định. Ví dụ,thuốc giảm cholesterol Mavacor đượckhuyến cáo nên dùng vào ban đêm vìlúc đó mức độ enzyme cao nhất./

Đồng hồ sinh học của cơ thể người


Thay Đổi NhỏTrong lúc làmrào cản một quảtrực tiếp, John bịquả bóng trúngngay vào chỗ hiểm. Đau quá, John ngãlăn ra bất tỉnh. Khi tỉnh dậy, John thấymình nằm trong một bệnh viện. Nénđau, John liền hỏi bác sĩ đang đứng gầnđó:- Bác sĩ! Vết thương không quá nặngchứ? Tôi có thể tiếp tục chơi bóng chứ?- Được! Nhưng chắc sẽ có một vài thayđổi nhỏ! – Bác sĩ nói.- Hay quá! Nhưng có thay đổi gì vậy?- Anh… sẽ không được tiếp tục chơicho đội bóng đá nam mà phải chuyểnsang bóng đá nữ!

Dấu Hiệu KhiMang Thai

Trong một kỳ thi ởtrường Y, thầy giáohỏi:- Anh cho biết những dấu hiệu khimang thai?- Đắn đo mãi không biết trả lời thế nàothì anh sinh viên nghe thấy bạn mách:tóc rụng, chân cong, bụng to...- Anh ta luống cuống lặp lại hết. Thầygiáo cười, hỏi lại:- Chân tôi có cong không?- Thưa cong ạ.- Tóc tôi có rụng không?- Thưa rụng ạ.- Bụng tôi có to không?- Thưa to ạ.- Vậy khi nào tôi đẻ, tôi sẽ cho anh quakỳ thi!

Lo XaSau khi khám bệnh cho người cha, bácsĩ bảo với cậu con trai:Ông ấy bị ung thư giai đoạn cuối rồi,có lẽ chỉ còn sống được khoảng 3 thángnữa.Trên đường về, người cha bảo con ghévào quán rượu gần nhà để uống chútđỉnh. Trong quán rượu, ông ta nói vớitất cả mọi người rằng mình sắp chết vìbệnh AIDS.- Thấy vậy, người con thắc mắc: Bố bịung thư cơ mà, tại sao lại nhận mình bịcăn bệnh thế kỷ đó?- Bố không muốn kẻ nào léng phéngvới mẹ con sau khi bố qua đời.

Đừng Lo LắngTrước cuộc phẫu thuật, bệnh nhân nóivới bác sĩ:- Tôi rất sợ, đây là cuộc phẫu thuật đầutiên trong đời tôi!- Ông bác sĩ an ủi: Ông đừng quá lolắng, đây cũng là ca mổ đầu tiên củatôi.

Giống Như ThậtBệnh nhân than phiền với bác sĩ:- Mấy cái răng ông lắp cho tôi hôm nọ,bây giờ đau quá!- À, điều đó chứng tỏ rằng chúng giốngnhư răng thật.

Bắt Mạch GỗMột thương binh đi khám bệnh, bác sĩsờ lên cổ tay anh ta và xem đồng hồ.Sau một phút theo dõi, ông này phán:- Xin chia buồn, anh chết rồi.- Nhưng...thưa bác sĩ, đó là cánh taygiả của tôi đấy ạ.

ds.ck1. lê minh Đáng, khoa dược – bvĐk phú...

Documents