galar, seller ve taflk›nlar›n fliddeti ve s›k-l›¤› artarken, baz› bölgelerde uzun süreli,fliddetli kurakl›klar ve çölleflme yaflan›yor.K›fl›n s›cakl›klar art›yor, ilkbahar erkengeliyor, sonbahar gecikiyor, hayvanlar›ngöç dönemleri de¤ifliyor. Yani iklimlerde¤ifliyor. ‹flte bu de¤iflikliklere dayana-mayan bitki ve hayvan türleri de ya azal›-yor ya da yok oluyor.

Özetle, küresel iklim de¤ifliminden dolay›giderek artan kurakl›k; daha fazla orman

yang›n›na, daha fazla s›cak hava dalgas›-na, daha fazla haflereye, daha fazla s›tma-ya, daha fazla su ve g›da k›tl›¤›na, dahafazla göçe ve sosyo-ekonomik olaylaraneden olabilir…

Küresel ›s›nmay› durdurmak mümkün de-¤il ama do¤a ve insanlar üzerindekiolumsuz etkilerini azaltmak elimizde. Bunoktada enerjiyi verimli kullanmak, sera

gaz› emisyonlar›n› azaltarak küresel ›s›n-man›n olumsuz etkilerini en aza indirmekiçin gereken acil önlem planlar›n›n bafl›n-da geliyor.

Uzmanlar 10 y›l içinde harekete geçil-mezse art›k geri dönüfl umudunun kal-mayaca¤› konusunda uyar›yor. Çünkü in-sanl›¤›n son 150 y›l içinde karada ve su-da yapt›¤› ve hâlâ yapmakta oldu¤u tahri-bat›n bir sonucu olarak, toprak ve su ilebirlikte havan›n da bileflimi bozuldu. H›z-la artan sera gazlar›, çevre ve atmosferiçin ciddi tehdit oluflturuyor. Bunun so-nucunda havan›n ›s›nma e¤ilimi, ya¤›fl›nfliddeti ve tipi h›zla de¤ifliyor. Ve küreseliklim de¤iflikli¤inin semptomlar›ndan sa-dece biri olan küresel ›s›nma, hayat›m›z›her geçen gün biraz daha zora sokuyor.Küresel ›s›nmay› tetikleyerek yaflam›m›z›tehdit eden unsurlar›n bafl›nda ise enerjitüketimi geliyor.

Gittikçe artan ve afl›r› miktarda tüketilenpetrol, kömür ve do¤al gaz gibi fosil ya-k›tlar ve arazi örtüsündeki de¤iflimler ne-deniyle, büyük miktarda zararl› gaz veparçac›klar atmosfere sal›n›yor. Bunlar›nsonucu olarak, atmosferdeki ozonu sey-relten kloroflorokarbon gazlar› ve kar-bondioksit, metan ile diazot monoksit gi-bi sera gazlar›n›n miktarlar›nda önemliart›fllar oldu. Bu art›fllar ve atmosferdekisera gazlar›n› yutan yeflil alanlar›n yokedilmesi küresel iklim de¤iflimi proble-mini ortaya ç›kard›.

TEHL‹KEN‹N FARKINDA MISINIZ?

Sera gazlar› atmosferin belli bölümündebirikerek dünyam›z› battaniye gibi sar›yorve sera etkisi oluflturarak dünyam›z›n gü-neflten ald›¤› enerjiyi geri yans›tmas›naengel oluyor. 1860’tan günümüze kadartutulan kay›tlar, küresel s›cakl›¤›n ortalama0.5 ila 0.8 °C kadar artt›¤›n› gösteriyor. Bi-lim adamlar› son 50 y›ldaki s›cakl›k art›fl›-n›n insan hayat› üzerinde fark edilebilir et-kileri oldu¤u görüflünde. Üstelik art›k geridönüflü olmayan bir noktaya yaklafl›l›yor.Hiçbir önlem al›nmazsa bu yüzy›l sonundaküresel s›cakl›¤›n ortalama 2 °C artaca¤›tahmin ediliyor. Peki, bu s›cakl›k art›fl› ya-ni küresel ›s›nma nelere yol aç›yor, hayat›-m›z› nas›l etkiliyor?Dünya iklim sisteminde de¤iflikliklere ne-

den olan küresel ›s›nman›n etkileri zirve-lerden okyanus derinliklerine, ekvatordankutuplara kadar dünyan›n her yerinde his-sediliyor.

Kutuplardaki buzullar eriyor, deniz suyuseviyesi yükseliyor ve k›y› kesimlerdetoprak kay›plar› art›yor. Örne¤in 1960’la-r›n sonlar›ndan bu yana kuzey yar›mküre-de kar örtüsünde yüzde 10’luk bir azalmaoldu. 20. yüzy›l boyunca deniz seviyele-rinde de 10–25 cm aras›nda bir art›fl ol-du¤u saptand›. Küresel ›s›nmaya ba¤l›olarak dünyan›n baz› bölgelerinde kas›r-

1 2

Hepimiz biliyoruz ki yaflam›m›z› sürdürebilece¤imiz tek bir dünya var. Ancak bu dünyaya nekadar duyarl›y›z acaba? Asl›nda bilmedi¤imiz ya da bilip de yapmad›¤›m›z o kadar çok fley varki… Peki, bu gerçekleri nereye kadar göz ard› edebilece¤iz?

ENERJ‹• 2030’da dünyadaki otomobil say›s›

bugüne göre yüzde 50 artacak. • Dünya nüfusu 2030’da bugüne göre

yüzde 47 daha fazla yak›t tüketecek. • Önlem al›nmazsa 2020 y›l›nda fosil

yak›t rezervlerinin yar›s› tükenmiflolacak.

• Dünya önümüzdeki 30 y›lda enerjiihtiyac›n› karfl›lamak için 16 trilyondolar harcayacak.

• Dünyan›n petrol ihtiyac›n›n yar›s›n›sadece 5 ülkede bulunan kaynaklarkarfl›l›yor.

KÜRESEL ISINMA • Buzullar›n erimesi nedeniyle deniz seviyeleri her y›l 0.1 cm yükseliyor. • S›cakl›klar dünya genelinde sadece son 100 y›lda 0.6 °C artt›. • Bu art›fl›n gelecek 40 y›l içindeki her 10 y›lda 0.1 °C'den daha fazla olaca¤› tahmin ediliyor.• Su seviyesinin yükselme h›z›, geçen yüzy›la oranla yüzde 50 artt›. • Deniz seviyeleri 2100 y›l›na gelindi¤inde 9 cm ile 88 cm aras›nda yükselmifl olacak. • Bitkilerin yüzde 10’unun nesli tükenmek üzere. • Önlem al›nmazsa 2050’ye kadar 1 milyon hayvan türünün nesli tükenecek. • 2030 y›l›na kadar Türkiye’de s›cakl›klar k›fl›n 2 °C, yaz›n ise 2 ila 3 °C artacak. Ya¤›fllar

yaz›n yüzde 5 ila 15 azalacak.

TÜRK‹YE’DE ENERJ‹ TÜKET‹M‹• Ülkemizdeki ham petrol talebinin

yüzde 93’ü, do¤al gaz talebinin iseyüzde 97’si ithalatla karfl›lan›yor.

• Türkiye, her y›l enerji ithalat›naortalama 35 milyar dolar ödüyor. Buda ülkemizin toplam ithalat›n›nyaklafl›k 5’te birinin enerjifaturas›ndan kaynakland›¤›n›gösteriyor.

“Enerji Yo¤unlu¤u”, yani Gayri SafiYurtiçi Has›la bafl›na tüketilen birincilenerji miktar›, enerjinin verimlikullan›ld›¤›n›n en önemli göstergesidir.Bu oran Japonya’da 0.1, OECDülkelerinde 0.19 iken, ülkemizde0.38’dir. Bu durum enerjiyi Japonya’yagöre yaklafl›k 4 kat, OECD ülkelerinegöre 2 kat daha verimsiz kulland›¤›m›zanlam›na geliyor.

Ülkemizde, bina sektöründe yüzde 30,sanayi sektöründe yüzde 20 ve ulafl›msektöründe yüzde 15 enerji tasarrufupotansiyeli mevcut.

Dünyam›z›n gelece¤i ve enerji

Günlük yaflamda enerji kullan›m›

Günümüzde 120 metrekarelik 4 kiflilik birailenin evinde sadece yemeklerin piflirilme-si ve saklanmas›, bulafl›k ve çamafl›rlar›ny›kanmas›, e¤lence araçlar›n›n kullan›lmas›ve ayd›nlatma için harcanan enerji y›lda6.000 kWh civar›ndad›r. Ve bugün Türki-ye’de yaflayan herkes y›lda en az 5 ton kar-bondioksit üreterek küresel ›s›nmay›art›r›yor ve çevreye zarar veriyor. Ancakenerji verimlili¤i sa¤layacak küçük önlem-lerle bunun önüne geçmek mümkün…

ENERJ‹ VER‹ML‹L‹⁄‹

Enerji verimlili¤i; binalarda yaflam stan-dard› ve hizmet kalitesinin, endüstriyel ifl-letmelerde ise üretim kalitesi ve miktar›-n›n düflüflüne yol açmadan, birim hizmetveya ürün miktar› bafl›na enerji tüketimi-nin azalt›lmas› anlam›na geliyor.

Enerji verimlili¤i iki biçimde gerçekleflti-rilebiliyor. Birincisi; do¤rudan enerji ve-rimli ev, araba ve cihazlar› kullanmak,al›flkanl›klar› ve günlük davran›fllar› ener-jiyi daha verimli kullanacak biçimde dü-zenlemek gibi somut önlemlerden oluflu-yor. ‹kincisi ise dolayl› enerji verimlili¤iyöntemi olup; mevcut mallar›n daha uzunsüre kullan›lmas›n› sa¤layarak yeni mal-lar›n üretimini azaltmak, enerji tüketiminiminimize edecek biçimde yerleflim yerle-

rini düzenlemek, ekonomide do¤rudanmateryal tüketiminin olmad›¤› etkinlikleregeçifl yapmak gibi önlemleri kaps›yor.

Enerji verimlili¤ini kendi hayat›m›zdanbafllat›rsak, bu yönde yap›lacak geniflçapl› çal›flmalara da katk›da bulunmufloluruz. Verimli tüketmek de bir türüretmektir. Felsefemiz, tüketici yerine

kullan›c› olmak ve gerekti¤i kadar kullan-mak olmal›d›r. Enerji verimlili¤ini bir ya-flam biçimi haline getirmek, asl›nda buiflin püf noktas›… Yaflam›n her alan›ndaçevreye olan etkimizin fark›ndal›¤› ile ha-reket edip her f›rsatta yarat›c›l›¤›m›z› kul-lanarak en az zarar vermek için çabalar-sak, gelecek nesillere daha yaflanabilir birçevre b›rakabiliriz.

KONUTLARDA ENERJ‹TÜKET‹M‹N‹N DA⁄ILIMI

Is›tma ve S›cak Su

85%

Elektrik Enerjisi

15%

SEKTÖRLERE GÖRE N‹HA‹ ENERJ‹ TÜKET‹M DA⁄ILIMI(2006)

Ülkemizde 2006 y›l› verilerine göre; sanayiden sonra en fazla enerji binalarda kullan›l›yor.Sanayide yüzde 40 olan bu oran konutlarda yüzde 31’e ulafl›yor.

Kaynak: ETKB, Enerji Balans Tablosu

Sanayi40%

Ulaflt›rma19%

Tar›m5%

Enerji D›fl›5%

Konut ve HizmetSöktörü31%

3 4

“Ça¤›m›zda, kifli bafl›na enerji tüketimi bir geliflmifllik göstergesi olmaktan ç›km›fl durumda.Art›k amaç; kifli bafl›na enerji tüketimini art›rmak de¤il, bir birim enerji ile en fazla üretimive refah› yaratmak.”

t›s› olmad›¤›ndan emin olun.• Odalar›n›z› havaland›r›rken ›s›t›c›n›z›

mutlaka kapat›n.• K›fl aylar›nda odalarda mümkün oldu-

¤unca çamafl›r kurutmay›n.

Is› yal›t›m›, 2000 y›l›ndan beri ülkemizdede zorunlu bir uygulama haline geldi. “TS825 Binalarda Is› Yal›t›m› Yönetmeli¤i”ndeTürkiye’de binan›n konumu, bulundu¤u ik-lim bölgesi gibi faktörler dikkate al›narakher binan›n ›s›nma için harcayaca¤› top-lam enerji miktar›n›n hesaplama yöntemibelirlendi. “Is› ‹htiyac› Kimlik Belgesi” ad›verilen uygulama gere¤ince; binan›z› ya-pan kifli ya da kurulufl, yap›lan projeye gö-re hesaplay›p, “Bu bina ›s›nmak için flu ka-dar enerji harcar” diye, binan›n görünür biryerine asmak zorunda… “Enerji Verimlili-¤i Kanunu” da bu zorunlulu¤a uymayanla-ra cezai müeyyide getiriyor.

Ülkemizin büyük bir k›sm›n›n yaz aylar›n-da afl›r› s›cak olmas›, çal›flma ve yaflamkoflullar›n› olumsuz yönde etkiliyor. Bunedenle de konforlu yaflam alanlar› sa¤-lanmas› için s›cakl›k ve nem oran›n› dü-flüren so¤utucular ve klima cihazlar› kul-lan›l›yor. Bu araçlar›n kullan›m›nda elek-trik enerjisinden tasarruf sa¤layabilmekiçin uygun ölçülerde kliman›n tercih edil-mesi büyük önem tafl›yor. ‹htiyaçtan bü-yük bir klima, para ve enerji kayb› anlam›-na geliyor.

KL‹MA KULLANIMINDA D‹KKATED‹LMES‹ GEREKEN UNSURLAR

• Klima seçimi yaparken enerji verimlilikoran› en yüksek, yani en az elektrik kul-lanan modeller tercih edilmelidir.

• Elektronik termostat kontrolü perfor-mans› art›rabilir ve enerji kullan›m›n›nyüzde 30'u kadar tasarruf sa¤lar.

• Yüksek verimli bir ünite, ayn› ölçüdekidaha düflük verimli bir üniteden dahaucuza sat›n al›nabilir. Bunun için dik-katli bir fiyat araflt›rmas› yap›lmal›d›r.

• D›fl ünite evden veya ofisten yaklafl›k50-60 cm kadar mesafede, serin, göl-

geli bir yere uygun olarak yerlefltiril-melidir.

• Ünitenin daha çok çal›flmas›na nedenolacak direkt günefl ›fl›¤›ndan sak›n›l-mal›, ayr›ca hava almas›n› engelleyecekçal›l›k veya kuytu yerlere yak›n olma-mas›na özen gösterilmelidir.

• Binalarda çift cam ve ›s› yal›t›m› varsa,›s› kayb› olmayaca¤›ndan düflük kapa-siteli bir cihaz kullan›labilir.

• Klima ilk aç›ld›¤›nda birden çok düflük

bir s›cakl›¤a getirip aniden so¤utma ya-p›lmamal›. Çünkü bu durumda klimadurmadan çal›flaca¤› için elektrik fatu-ras› kabar›r ve üflütüp hastalanma ihti-malini art›r›r. Bunun yerine klimay› uy-gun s›cakl›¤a ayarlay›p odan›n yavaflyavafl so¤umas› beklenmelidir.

• Klimalar›n temizlik ve bak›m› her y›lyetkili servise yapt›r›lmal›d›r. Klimadanistenilen performans›n al›nabilmesi için2 senede bir gaz› yeniletilmelidir.

Enerji ihtiyac›n›n yüzde 70’ini ithal enerjiile karfl›layan ülkemizde, enerji tasarrufpotansiyelinin yüksek olmas› nedeniyle,özellikle binalar›n ›s›t›lmas› amac›yla tü-ketilen enerjinin azalt›lmas› yönünde ya-p›lan çal›flmalar, öncelikli konular aras›n-da yer al›yor. Is›tma ve bunun yan› s›raso¤utma konusunda enerji verimlili¤isa¤laman›n en etkin yolu ise ›s› yal›t›m›n-dan geçiyor.

Evimize yal›t›m yapt›rmak, evi battaniyeile s›ms›k› örtmeye benziyor. Bu sayeded›flar›dan so¤uk içeriye giremiyor ve içe-riden de ›s› d›flar›ya kaçam›yor. Bildi¤i-miz gibi ›s›nan hava yükselir ve çat›dand›flar›ya kaçmaya çal›fl›r. Bu nedenle ön-celikle çat›n›n yal›t›lmas› gerekir. Sadece

çat› yal›t›m› yaparak enerji faturalar›n›zdayüzde 20’den daha fazla tasarruf sa¤laya-bilirsiniz.

Ancak yal›t›m›n binan›n tümü için gereklibir uygulama oldu¤unu da unutmamakgerekiyor. Bina d›fl kabu¤unun ›s› yal›t›mmalzemesi ile kaplanmas› anlam›na gelenmantolama uygulamas›yla ortalama yüzde50 enerji tasarrufu sa¤lamak mümkün. ‹statistiki bilgilere göre; ayn› iklim koflul-lar›nda ve ayn› kullan›m alan›na sahip birkonutun enerji tüketiminin Fransa, Al-manya, ‹ngiltere, ‹sveç gibi ülkelere göre2–3 kat fazla olmas›, ülkemizde özellikle›s› yal›t›m›n›n yeterince önemsenmedi¤i-nin bir göstergesidir.

ISITMADA ENERJ‹ VER‹ML‹L‹⁄‹ ‹Ç‹NGEREKL‹ D‹⁄ER ÖNLEMLER

• Di¤erlerinden daha fazla günefl alanpencerelerinizin perdelerini açarak gü-neflten daha fazla yararlan›n.

• Pencereler ve kap›lar, evimizdeki ›s›n›ndörtte birinin kayb›na neden olur. Tekcaml› pencerelerden kaynaklanan ›s›kayb›, yal›t›ms›z bir evden gerçekleflenkayb›n yaklafl›k yüzde 20’sidir. Çift camkullanarak, bu kayb›n›z› yar›ya indirebi-lirsiniz.

• Pencerenizin ve kap›lar›n›z›n kenarla-r›ndan olan hava s›z›nt›lar›n› önlemekiçin pencere band› ve sünger kullan›n.

• K›fl aylar›nda, güneflli günlerde perde-leri aç›n. Günefl çekildikten sonra iseperdeleri mutlaka kapat›n. Radyatörlerin ›s› ak›fl›na engel olacakflekilde uzun perdeler kullanmay›n. Kapal› ve uygun perdeler pencerelerden›s› kayb›n› yüzde 25 oran›nda önler.

• Kap› çerçevesi etraf›ndaki çatlaklar› ke-sinlikle onar›n.

• Radyatörlerden ç›kan ›s›, radyatörünarkas›ndaki duvar› ›s›t›r. Bu ›s› kayb›n›önlemek için radyatörlerin arkas›naalüminyum folyo kapl› ›s› yal›t›m lev-halar› yerlefltirin.

• Tatil veya di¤er sebeplerle evinizde bu-lunmad›¤›n›z dönemlerde ›s›t›c›n›z›nveya radyatörünüzün vanas›n› k›s›n yada kapat›n.

• Is›t›c›n›z›n veya radyatörlerinizin önüneveya üzerine kesinlikle eflya (mermer,çamafl›r vb.) koymay›n.

• Radyatör ba¤lant› borular›nda su s›z›n-

6

YALITIMIN AVANTAJLARINIB‹L‹YOR MUSUNUZ?• Is› yal›t›m›yla ›s›tma ve so¤utma

giderlerinde yüzde 50 tasarruf sa¤lan›r. • Is› yal›t›m›n›n maliyeti toplam bina

maliyetinin yüzde 3-5’i aras›nda de¤iflir.• Yüksek enerji tasarrufu nedeniyle

yal›t›m, yat›r›m maliyetini birkaç seneiçinde karfl›lar.

DO⁄RU MEKÂNDA DO⁄RUSICAKLIK DE⁄ER‹ • Oturma Odas›: 22 °C• Yatak Odas›: 20 °C• Antreler: 18 °C• Garaj ve Depolar: 5-15 °C

S›cakl›¤›n 1 °C’lik düflürülmesi yüzde 6’l›kyak›t tasarrufu sa¤lar.

ALAN BÜYÜKLÜ⁄ÜNEGÖRE KL‹MA ÖLÇÜLER‹:Alan (m2) Klima ölçüsü (BTU/saat)13-15 7000-900016-17 9000-1100018-22 11000-1300023-24 13000-1600030 18000-2000040 24000

Ülkemizdeki binalar›n yüzde 10’undaçat› yal›t›m› bulunuyor. AB ülkelerindeise bu oran yüzde 40’›n üzerinde.

Yal›t›ms›z Çat›90%

Yal›t›ml› Çat›10%

Tek Cam88%

Yal›t›ml› Cam4%

Çift Cam8%

Ülkemizde konutlar›n yüzde 88’i tek cam-l›, yüzde 12’si çift cam ve yal›t›ml› caml›-d›r. AB ülkelerinde çift cam kullan›m› yüz-de 50’nin üzerindedir (Örne¤in; Finlandi-ya ve ‹sveç’te yüzde 100, Danimarka ve ‹r-landa’da da ise yüzde 80’dir).

Binalardaki enerjitüketiminin yüzde 82’si›s›tma için kullan›l›yor.Binalar›m›z›n ›s›tmas›ndakullan›lan bu enerji,ülkemizde harcanan toplamenerjinin yüzde 26’s›n›oluflturuyor.

Is›tma ve yal›t›mSo¤utma-Klima

5

Ayd›nlatma için harcanan enerji; kullan›-lan ampul, lamba çeflitlerine ve dizaynagöre de¤ifliklik gösteriyor. Örne¤in; 15Watt enerji tasarruflu bir lamba, 60 Wattnormal bir ampulden yüzde 75 oran›ndadaha az elektrik harc›yor. Ayr›ca, floresanlambalar, halojen ve normal lambalaragöre daha ekonomik. Uzun süreli kulla-n›m alanlar›nda; örne¤in mutfak, oturmaodas›, salon ve koridorlarda normal lam-ba yerine tasarruflu lamba kullanarak da-ha az enerji sarf etmek mümkün.

Alt› y›l süresince, günde 4 saat ve ayn›miktarda ayd›nlatma sa¤layan iki lambatipi için basit bir karfl›laflt›rma yap›lanafla¤›daki tabloya bak›ld›¤›nda, çarp›c›sonuçlarla karfl›laflmak mümkün. Tablodada görüldü¤ü gibi; alt› y›l içinde 12 adetakkor flamanl› lamba kullan›l›rken, kom-pakt floresan lamban›n kullan›m ömrü 0.8y›l devam ediyor.

AYDINLATMADA ENERJ‹ TASARRUFU SA⁄LAYACAK BAS‹T ‹PUÇLARI

• Evlerde normal lambalar (akkor fla-manl› lamba) yerine tasarruflu lamba-lar kullan›n. 75 Watt'l›k akkor flamanl›lamba yerine, 15 Watt'l›k bir kompaktfloresan lamba kullanarak, yüzde 80daha az enerji tüketilir.

• Kullanmad›¤›n›z odalar›n lambalar›n›kapat›n.

• Ifl›k miktar›n› kontrol edilebilme özel-li¤i olan lambalar tercih edin. Bu lam-balar, elektrik tasarrufuna yard›mc›olur.

• Ampullerin kir ve tozlar›n› kuru bezletemizleyin. Tüp biçimi floresan lamba-larda kullan›lan manyetik balastlar›nyerine elektronik balast kullan›lmas›halinde balastlarda enerji kay›plar›yüzde 30 civar›nda azalt›labilir.

7

Ülkemizdeki binalarda tüketilen elektrik enerjisinin yaklafl›k yüzde 20’si ayd›nlatma amaçl›kullan›l›yor. Elektrik enerjisinin ne kadar de¤erli oldu¤u göz önünde bulunduruldu¤unda,enerji tasarrufu sa¤layacak ürünler kullanmak ve bu konuda baz› önlemler almak adeta birzorunluluk haline geliyor.

Ayd›nlatma

LLAAMMBBAA TT‹‹PP‹‹ 110000WW AAKKKKOORR FFLLAAMMAANNLLII 2233WW KKOOMMPPAAKKTT FFLLOORREESSAANNSat›n alma fiyat› YTL 0.75 YTL 6.00 YTLLamba ömrü 750 saat 10 000 Günlük kullan›m saati 4 saat 4 saat‹htiyaç duyulan lamba say›s› 6 y›lda 12 adet 6.8 y›lda 1 adetToplam lamba maliyeti YTL 9.00 YTL 6.00 YTL6 y›lda tüketilen Elektrik kWh 876 202Toplam elektrik maliyeti 0.228 YTL / kilowatt - saat 200 YTL 46 YTLToplam maliyet (6 y›l süresinde) YTL 209 YTL 52 YTL

• Daha fazla ayd›nlatmaya ihtiyaç duyu-lan bölümlerde, e¤er mekân uygunsaçok say›da düflük güçlü lamba yerineyüksek güçlü lamba kullan›n.

• Yüksek verimli uygun ›fl›k kayna¤› ve›fl›¤› verimli kullanan armatürler seçin.Armatürlerin bak›mlar›n› düzenli ola-rak yap›n.

• Ifl›k geçiflini engelleyen abajurlar kul-lanmay›n.

• Ayd›nlatmay›; okuma, çal›flma ve gü-venlik için gerekli alanlara yo¤unlaflt›-r›n. Di¤er alanlarda ayd›nlatmay› azal-t›n, afl›r› ayd›nl›k ve karanl›k alanlaroluflturmay›n. Genel ayd›nlatma yerinek›smi ayd›nlatmay› tercih edin.

• Merdiven ayd›nlatmas›nda düflük güç-lü lambalar kullan›n. Genel kullan›malanlar›nda mevcudiyet sensörlü ay-d›nlatma tercih edin.

• Odalar›n›z› aç›k renkli boyayarak ay-d›nlatma ihtiyac›n›z› azalt›n.

• Özel günler d›fl›nda dekoratif ayd›nlat-ma yapmay›n.

• Gündüzleri elektrikle ayd›nlatma yeri-ne, gün ›fl›¤›ndan faydalanmaya çal›-fl›n.

• Klasik lamba dü¤melerini yeni ve mo-dern olanlar›yla de¤ifltirin.

• D›fl alanlar›n ›fl›kland›r›lmas› kontroledildi¤i takdirde enerji tasarrufu sa¤-lanabilir. Bu yüzden, saat kurulumu ile›fl›kland›rma yap›n veya hareket sen-sörü ekleyin.

8

9 10

Evlerimizde kullan›lan enerjinin yaklafl›kyüzde 20’si elektrikli aletlerce tüketiliyor.Enerji tasarrufu sa¤layan elektrikli ev alet-leri kullanarak, istenilen hizmet ve konforseviyesini etkilemeksizin daha az enerjitüketerek elektrik fatura giderleri azalt›la-bilir.

Teknolojinin her geçen gün ilerlemesi, mutfak ürünlerinden kiflisel bak›m ürünlerine kadarhayat›m›z› her aç›dan kolaylaflt›ran elektrikli ev aletlerinin yaflam›m›z›n bir parças› olmas› veh›zl› nüfus art›fl›n›n etkisiyle, enerji talebi ve enerji maliyetleri art›yor.

Elektrikli ev aletleri

Enerji verimli aletler sat›n al›rken dahafazla ödenir. Fakat enerji verimli aletleruzun süreli kullan›mlarda tasarruf sa¤lar.Bafllang›çta ucuz ama verimi düflük biraleti tercih etmek mant›kl› gelebilir; fakatbu seçimin, sizi her ay daha yüksek elek-trik faturas› ödemeye mecbur b›rakaca¤›-n› da göz ard› etmeyin.

Enerji etiketi bulunan elektrikli ev aletleri-ni seçerek; alaca¤›n›z ürünün y›lda ne ka-dar enerji tüketece¤i bilgisine sat›n almas›ras›nda sahip olursunuz. “Enerji Verim-lili¤i Etiketi” s›n›fland›rmas›; bir cihaz›ny›ll›k enerji tüketimi baz›nda A, B, C, D, E,F ve G harfleriyle ifade edilen yedi grup-tan oluflur. A harfi en düflük enerji tüketims›n›f›n› gösterir. A s›n›f› bir elektrikli aletalman›z durumunda ortalama enerji tüke-timinden yüzde 45 daha az enerji tüketir-siniz. Bu nedenle, enerji tüketimi ortala-ma tüketimden daha düflük olan A s›n›f›elektrikli aletleri seçmekte fayda var. Gü-nümüzde geliflen teknolojiyle birlikte üre-tilmeye bafllanan A+ ve A++ aletlerle deenerji tasarrufunu maksimuma ç›kartabi-lirsiniz.

ELEKTR‹KL‹ EV EfiYALARININ ELEKTR‹K TÜKET‹M‹

Buzdolab› ve Derin Dondurucu

30%

Di¤er26%

Ayd›nlatma12%

TV7%Is›t›c›lar

9%Kurutucu

3%

Bulafl›kMakinesi

4%

Çamafl›rMakinesi

9%

FIRIN VE OCAKLAR

Yemek piflirme konusunda dikkatli davra-n›lmas› ve mümkünse mikrodalga f›r›nkullan›lmas› durumunda; ortalama ayl›k24 kilowatt saat olan bir f›r›n›n elektrik tü-ketimi 12 kilowatt saate, 5 YTL olan fatu-ras› da 2,5 YTL’ye düflebiliyor.

‹flte size enerji tüketiminizi düflürmek veelektrik faturalar›n›z› azaltmak için baz›ipuçlar›:

• F›r›n ve ocak seçiminde; enerji verims›n›f› A ve üstü olan ve ›s› yal›t›ml› ci-hazlar› tercih edin.

• Yemek piflirmede elektrikli ocak ve f›r›nyerine gazl› ocaklar›n›z› tercih edin.

• Yemek piflirmek için bas›nçl› tencerelerkullan›n. Böylece hem enerjiden hemde zamandan tasarruf edebilirsiniz.

• Tüm tencerelerin, tepsilerin, tavalar›n veçaydanl›klar›n tabanlar›n›n düz olmas›naözen gösterin. Alev tencere taban›na tamolarak temas etmeli, kesinlikle tence-re/tava/çaydanl›k taban›n› aflmamal›d›r.Çünkü tencere, tava ve çaydanl›k taban›-n› aflan her alev, enerji israf›d›r.

• F›r›n›n kapa¤›n›n her aç›lmas›nda yüz-de 20 oran›nda ›s› kayb› olur, s›cakl›kise 25 - 30 °C birden düfler. Bu neden-le yemek piflirirken f›r›n›n›z›n kapa¤›n›gere¤inden fazla açmay›n.

• F›r›nda, bir yerine birden fazla yemekpiflirmeyi planlay›n. Düflük s›cakl›ktapifleni di¤erlerinden önce ç›kar›p, f›r›-n›n s›cakl›¤›n› de¤ifltirmeden daha azenerji harcayabilirisiniz.

• F›r›nda, gerekli olmad›¤› durumlarda

ön ›s›tma yapmay›n. Ön ›s›tma yap›l-mas› gerekiyorsa k›sa tutun.

• Mikrodalga f›r›nlarda ›s›tma ve piflirmesüreleri (›s›tma 2-3 dakika, piflirme 10-15 dakika) çok k›sad›r. Klasik f›r›na gö-re daha az enerji tüketerek önemli ölçü-de enerji tasarrufu sa¤lar.

• Donmufl bir yiyece¤i f›r›nda piflirme-den önce çözülmesini sa¤lay›n.

• F›r›n ve ocaklar›, piflirme süresindenbirkaç dakika önce kapat›n. Bu sürede,f›r›n›n kapa¤› aç›lmazsa, mevcut s›cak-l›kla piflirmeye devam eder ve enerji ta-sarrufu sa¤lan›r.

• Cam ve seramik kaplar, metal kaplar-dan daha uzun süre ›s›y› tutar. Cam ve-ya seramik kaplar kulland›¤›n›zda k›-zartma ve piflirme s›cakl›¤›n› 15 °C dü-flürebilirsiniz.

• F›r›nda veya ocakta yemek piflirirkenyiyece¤in piflti¤i kab›n kapa¤›n› mutla-ka kapat›n. Bu durum yeme¤in h›zl›piflmesine yard›mc› olur. Kapaks›z kap-la yemek piflirirken 3 kat daha fazlaenerji tüketirsiniz. Ayr›ca, yeme¤i ›s›t›r-ken kar›flt›r›rsan›z enerji tasarrufunakatk›da bulunursunuz.

• F›r›n içinde havan›n rahatça hareket

Evlerin ortak buluflma noktalar› ve en keyifli mekânlar› olarak da düflünebilece¤imizmutfaklarda büyük miktarda enerji tüketiyoruz. Fakat alaca¤›m›z küçük önlemlerle enerjiyiverimli kullan›p, hem çevreye duyarl› davran›labilir hem de evin bütçesine katk›dabulunabiliriz.

edebilmesi için f›r›n ile tepsi aras›ndaen az 5 cm boflluk b›rak›n. Bu durumhem iyi bir hava sirkülasyonunu hemde yeme¤in daha h›zl› ve iyi piflmesinisa¤lar.

• F›r›n› düflük s›cakl›k flartlar›na ayarla-y›n ve yiyece¤i yavafl piflirin.

• Oca¤›n›z›n verimli yanmas›n› sa¤lamakiçin daima temiz tutun.

BULAfiIK MAK‹NES‹

Enerji verimi yüksek “A” s›n›f› bulafl›k ma-kineleri, “D” s›n›f› bulafl›k makinesine gö-re yüzde 32, “G” s›n›f›na göre de yüzde 48enerji tasarrufu sa¤l›yor. Enerji s›n›f› “A”olan bulafl›k makinelerinin tercih edilmesive do¤ru kullan›m› ile yaklafl›k yüzde 35enerji tasarrufu yap›labiliyor. Ayr›ca, bula-fl›k makinesinin tüketece¤i ayl›k ortalama13 kilowatt saat elektrik, 8 kilowatt saatedüflürülebiliyor.

Bulafl›k makinelerinde enerji tasarrufusa¤lamak için gerekli baz› önlemleri flu fle-kilde s›ralayabiliriz:

• Bulafl›k makineleri elde y›kama ile karfl›-laflt›r›ld›¤›nda elektrik ve su tasarrufusa¤lar.

• Modern bulafl›k makinesi her y›kamada15 litre su harcar. Ayn› miktar bulafl›¤›elde y›kaman›n bedeli ise 35 litreden200 litreye kadar de¤ifliklik gösterir.

• Bulafl›k makineleri s›cak suya ya da so-¤uk suya ba¤lanabilir. Bulafl›k makine-sini s›cak suya ba¤lamak y›kama süresi-ni 35 dakika kadar k›salt›r ve so¤uk suy-la y›kama yapma durumuna göre enerjitüketimini yüzde 20 ila yüzde 60 oran›n-da azalt›r.

• K›sa süreli y›kama ve durulama özelliklibulafl›k makinesi sat›n al›n. Bu makine-ler daha az su ve elektrik enerjisi tüketir.

• Bulafl›k makinesinin etraf›nda en az 5cm boflluk b›rakarak, makinenin ›s›nma-

s›ndan dolay› oluflan s›cak havan›n ko-layca da¤›lmas›n› sa¤lay›n. Aksi durum-da daha fazla enerji harcan›r.

• Bulafl›k makinenizi tam kapasite ile ça-l›flt›r›n. Bulafl›¤›n›z, makineyi doldur-muyorsa bekleyin. Çünkü makineniz herdurumda ayn› enerji, deterjan ve suyutüketir.

• Az kirli bulafl›klar için k›sa veya ekono-mik devirli, düflük s›cakl›kl› program›kullan›n.

• Bulafl›klar› makineye koymadan önceso¤uk suda çalkalamaya gerek yoktur.

Tabaklardaki yemek art›klar›n›n s›yr›la-rak temizlenmesi yeterlidir.

• Bulafl›klar için s›cakl›¤›n en az 60 °C ol-mas› istenir. Ancak 50 °C’de de bulafl›ky›kaman›z mümkündür. Böylece enerjiyiyüzde 10 verimli kullanabilirsiniz.

• Hava ile kurutma seçene¤ini tercih edin.E¤er makinenizde bu özellik yoksa ta-baklar› makinenin kapa¤›n› açarak do¤alsirkülasyonla kurutun.

• Yiyecek art›klar›n›n filtre ve tahliye k›s›m-lar›nda birikmedi¤inden emin olun. Busayede makineniz daha verimli çal›fl›r.

Mutfaklarda enerji verimlili¤i

11 12

ömrünün uzun olmas› için düzenli ba-k›m yap›n.

• Buzdolaplar›n›n kap› içi manyetik bant-lar›n› yap›flma yüzeyleri ile birlikte aydabir kez temizleyip, kurutarak pudrala-y›n.

• En fazla kullan›lan malzemeleri çabukbulabilmek için üst raflara ve ön taraf-lara yerlefltirin. Dondurucu k›sma yer-lefltirilen yiyecekleri düzgünce s›ralay›nve çabuk tan›mak için numaraland›r›nya da etiketleyin.

MUTFAKLARDA SU VER‹ML‹L‹⁄‹

Evlerimizde tüketti¤imiz toplam suyunyüzde 10’unu mutfaklarda kulland›¤›m›z›biliyor muydunuz? Ya da mutfaklar›m›zdakifli bafl›na günlük su harcama miktar›n›ntoplamda 35 litreye ulaflt›¤›n›…

Peki, küresel iklim de¤iflikliklerinin etki-siyle her geçen gün azalan su kaynaklar›-n›n tükenmesini yavafllatmak için mutfa-¤›n›zda su tüketirken daha dikkatli olmayane dersiniz? ‹flte size baz› ipuçlar›…

• Normal musluklarda dakikada 8–27 litresu tüketilirken, düflük ak›ml› aeratörlü

musluk kullan›larak su tüketimi yar› ya-r›ya düflürülebilir. Üstelik musluklaratak›lan bu aparatlar pahal› da de¤ildir.

• Musluklar›n su damlatmas›n› önleyin.Çünkü dakikada 50–100 damla su ak›-tan bir musluktan, ayda 750–1500 litresu ziyan olur.

• Sebze ve meyveleri akar musluk suyuile y›kamay›n. Le¤enin yar›s›na kadarsu koyun. Sebze ve meyveleri suya

koyduktan sonra muslu¤u yavaflça aç›nve h›zl›ca y›kama yap›n.

• Direkt akan musluk suyu ile kaplar›n›z›durulamay›n. Böylece günde 30–60 lit-re su tasarruf etmifl olursunuz.

• Buzluktaki yiyeceklerin ve di¤er don-mufl g›dalar›n buzunu eritmek için sukullanmay›n. Bu tür g›dalar›n buzlar›n›,buzdolab›n›n alt gözünde bir gece bek-leterek çözün.

BUZDOLABI

Enerji verimlilik s›n›f› “A” olan bir buzdo-lab›, “D” s›n›f› buzdolab›na göre yüzde45, “G” s›n›f› buzdolab›na göre de yüzde56 tasarruf sa¤l›yor. Buzdolab› sat›n al›r-ken ürünün fiyat› ile birlikte enerji s›n›f›nada dikkat edilmesi gerekiyor.

Kullan›m s›ras›nda da dikkatli davran›l›r-sa, evlerde her gün en çok çal›flan aletolan buzdolaplar›ndan sa¤lanacak tasar-rufun yüzde 60’a ç›kmas› mümkün. Böy-lece ortalama ayl›k 70 kilowatt saat olanbir buzdolab›n›n enerji tüketimi, 28 kilo-watt saate düflürülebiliyor. Bu tasarruf,her ay ortalama olarak buzdolab›na öde-

di¤iniz 13 YTL’lik elektrik faturas›n› 5YTL’ye düflürmek anlam›na geliyor.

Ekonomik mutfaklar için buzdolab› seçimive kullan›m› konusunda öneriler:

• Enerji etiketlerindeki verimlilik de¤erle-rinden A++ en yüksek, G ise en düflü-¤üdür. Verim ne kadar yüksek olursaelektrik sarfiyat› o kadar az olur.

• ‹htiyac›n›zdan daha büyük kapasitedebuzdolab› veya derin dondurucu alma-y›n. Çünkü büyük kapasiteli buzdolab›daha çok enerji harcar.

• No-frost buzdolaplar›n›n enerji tüke-timleri di¤erlerine göre 2 kat fazlad›r.

• Yeni bir buzdolab› 8 -10 yafl›nda olan-

dan çok daha az enerji tüketir.• Buzdolab›nda üretici firma taraf›ndan

düzenlenen kullan›m k›lavuzunda belir-tilen s›cakl›k de¤erlerine uyun. Ayr›caverilen s›cakl›klar› gerekirse bir termo-metre ile ara s›ra kontrol edin.

• Buzdolab›n›z›; f›r›n, radyatör gibi ›s›kaynaklar›ndan en az 30 cm uzak biryere yerlefltirin, günefl ›fl›nlar›ndanuzakta tutun.

• Buzdolab›n›n bulafl›k makinesi ile te-mas etmemesine dikkat edin. Bulafl›kmakinesinden yay›lacak ›s› ve nembuzdolab›n›n enerji kullan›m›n› art›r›r.

• Buzdolab›n›n arkas›nda bulunan ›zga-ral› çerçeve ve aç›kta toz tutabilecekbölümleri, yumuflak bir el süpürgesi ileya da elektrik süpürgesine uygun birbafll›k takarak y›lda en az bir defa te-mizleyin.

• Buzdolab›n›, ›s› transferi için arkas›n-daki duvarla en az 10 cm, yanlar›ndaise en az 15 cm boflluk kalacak flekildeyerlefltirin.

• Yiyecekler so¤u¤u havadan fazla tutar-lar. Buzdolab›n›n içi mümkün oldu¤ukadar çok doldurulmal›d›r. Ancak budurumda hava dolafl›m›n›n kesilmeme-sine dikkat edin.

• Buzdolab›na koydu¤unuz s›v›lar›n vesulu yiyeceklerin üstünü kapat›n. Aksitakdirde dolab›n içindeki nem oran›n›nartmas› daha fazla çal›flmas›na sebepolur.

• Buzdolab›ndaki derin dondurucudanç›kard›¤›n›z donmufl yiyecekleri, birgün önceden alt bölmeye koyun. Yiye-cekler orada çözülerek buzdolab›ndaso¤utmaya destek olur.

• Buzdolab›n›n dondurucu ve gövde ka-p›s›n›n aç›l›p kapanmas› s›ras›nda so-¤uk hava kay›plar› olur. Bu nedenlebuzdolab›n›z›n kap›lar›n› uzun süreaç›k tutmay›n.

• Buzdolab›na ve dondurucuya s›cak yi-yecek koymay›n. Yiyeceklerin oda s›-cakl›¤›na kadar so¤umas›n› bekleyin.

• Buzdolab›na koymadan önce g›dalar›nfazla olan paketlerini ç›kar›n. Koruyu-cular›n kal›nl›¤› artt›kça, buzdolab›içindekileri serin tutmak için daha çokçal›fl›r.

• Buzlanman›n afl›r› olmas› buzdolab›n›nso¤utma için ihtiyac› olan enerjinin art-mas›na sebep olur. Bu nedenle düzenliolarak buzlukta oluflan buzu eriterekafl›r› buzlanmay› önleyin.

• Buzdolaplar›n›n verimli kullan›lmas› ve

13 14

• Çamafl›r makinesi sat›n al›rken ihtiyacauygun kapasitede olan› tercih edin. Ka-pasiteleri fazla olan çamafl›r makineleribirkaç kiflilik küçük aileler ve çok s›k ça-mafl›r y›kama ihtiyac› olan aileler için uy-gun de¤ildir.

• Çamafl›r makinenizi yerlefltirirken etra-f›nda en az 5 cm boflluk olmas›na dikkatedin.

• Çamafl›r makinelerinin s›kma devrininçok yüksek olmas› fazla önemli de¤ildir.Yüksek devirde s›k›lan çamafl›rlar›n›z›n

daha zor ütülenece¤ini unutmay›n.• Çamafl›r makinenizi tam kapasitede ça-

l›flt›r›n. Çamafl›r›n üstüne bast›r›ld›¤›ndatambur ile çamafl›r aras›nda bir kar›flboflluk kalmas›na dikkat edin.

• Makineye tavsiye edilenden fazla miktar-da ve afl›r› köpüren deterjan koymay›n.Fazla deterjan y›kamay› güçlefltirir. Ayr›-ca durulaman›n tekrar edilmesi söz ko-nusu olabilir. Baz› deterjan ambalajlar›üzerinde y›kama s›cakl›klar› da belirtil-mektedir. Düflük s›cakl›klarda aktif olan

deterjanlar› kullan›rken belirtilenden da-ha yüksek s›cakl›kta su kullanmay›n.

• Çamafl›rlar›n›z› az miktarda ve iki ayr›partide y›kamak yerine, tam kapasitedetek partide y›kay›n.

• Çamafl›rlar az kirli ise ya da makineye azmiktarda çamafl›r konuldu¤unda, ekono-mik programlar› tercih edin.

• Çamafl›rlar›n›z› kurutma makinesindekurutmak yerine asarak kurutun.

• Önden yüklemeli makineleri tercih edin.Üstten yüklemeli makineler daha fazlaenerji tüketir.

• Çok kirli ve fazla lekeli çamafl›rlar›n›z›önceden ›slat›n veya otomatik çamafl›rmakinesinde ›slatma program› kullan›n.Böylece ikinci y›kamaya gerek kalmaz.

• Çamafl›rlar›n›z› çok s›cak suda y›kama-y›n. Su s›cakl›¤›n› düflürerek enerji ta-sarrufu sa¤layabilirsiniz.

• Kurutmal› çamafl›r makinesi ya da çama-fl›r kurutma makineleri çamafl›rlar›n›z›daha k›sa sürede kurutsa da çamafl›r›n›-z›n lif ömrünü azalt›r. Ayr›ca daha k›r›fl›kolarak makineden al›nan çamafl›r›n ütü-sünün zor olaca¤›n› ve daha fazla elektrikharcayaca¤›n›z› da unutmay›n.

• Kurutmal› çamafl›r makinesi alacaksan›zbunlar›n çamafl›r kurudu¤u zaman ünite-yi kapatan, nem sensörlü olanlar›n› ter-cih edin.

• Her kurutma iflleminden sonra süzgecitemizleyin. Aksi halde hava kanallar›n›çamafl›r lifleri, iplikçikleri doldurur ve üf-lenen kuru havan›n geçmesine engelolur. Bu da kurutma iflleminin uzamas›-na ve daha fazla enerji tüketimine yolaçar.

ELEKTR‹KL‹ SU ISITICILARI

• Su ›s›t›c›n›z› (flofben, termosifon) kulla-n›m noktalar›ndan en fazla 6 metre uzak-l›kta olacak flekilde konumland›r›n. 6metreden uzun tesisatlarda ›s› transferiverimi azal›r.

• Su ›s›t›c›lar›n›n s›cak ve so¤uk su ba¤-lant›lar›na tek yönlü vanalar tak›n. Böy-lelikle ›s›t›c› içerisindeki s›cak suyunyükselerek ›s›t›c›y› terk etmesini veyaborulara kaçmas›n› önlemifl olursunuz.

• Su depolayan s›cak su üreticileri yerineanl›k su ›s›t›c›lar› tercih edin.

• S›cak su tank›na dokundu¤unuzda birs›cakl›k hissediyorsan›z termosifonunu-zun çevresini yal›t›n.

• S›cak su borular›n›n izolasyonunu ya-p›n.

• Su s›z›nt›lar›n› tamir edin. S›cak suyu-nuzda s›z›nt›, y›lda tonlarca suyun veenerjinin israf edilmesi demektir.

• Fazla miktarda enerji tüketen yal›t›ms›zeski su ›s›t›c›lar›n›z› de¤ifltirin.

• Termosifonunuzu kullanmadan öncedolu olup olmad›¤›na bak›n. Bofl veyayar› dolu iken çal›flt›rman›z ›s›t›c›n›zazarar verir.

• Su ›s›t›c›n›z›n termostat›n› maksimum50 °C’ye ayarlay›n. Bu s›cakl›k banyo vemutfaktaki ifller için uygundur.

• Tatil günlerinde evden ayr›lmadan önce›s›t›c›n›z› mutlaka kapat›n.

• Su ›s›t›c›s› sat›n al›n›rken verimli ömürmaliyetini mutlaka hesaplay›n.

• Su ›s›t›c›s›nda depolar›n ve tesisat›n ›s›

kayb›n› önlemek için mutlaka yal›t›myapt›r›n.

SAÇ KURUTMA MAK‹NES‹

Ortalama olarak bir saç kurutma makinesi-nin 15 dakika çal›flmas›, 75 Watt’l›k birlamban›n 3 saat yanmas›na eflde¤er elek-trik tüketir.

Saçlar›n›z› kuruturken dikkat etmeniz gere-kenler;

• Saçlar›n›z› mümkün oldu¤unca havlu ileiyice kuruland›ktan sonra saç kurutmamakinesi kullan›n.

• Saç kurutma makinenizin s›cakl›k seçe-ne¤ini en düflük seviyeye ayarlayaraksaçlar›n›z› kurutun.

Unutmay›n! Saç kurutma süresini yüzde 10azaltarak, yüzde 10 enerji tasarrufu sa¤la-yabilirsiniz.

Yüzde 65 nem oran›na sahip 3 kg çamafl›r›n kurumas› için: Odada ask›da kurutmak 8 saat 1,4 kWh (›s›)

Kurutma makinesinde kurutmak 1 saat 10 dk 2,1 kWh (elektrik)

Yünlüler en fazla 30 °C,

Pamuklular 40-60 °C,

Sentetikler 40-50 °C su ile y›kanmal›d›r.

Enerji tüketimi “A” s›n›f› olan bir çamafl›r makinesi tercih ederek ve kullan›m s›ras›ndagösterece¤iniz dikkat ile çamafl›r makinelerindeki enerji tüketimini ortalama yüzde 40oran›nda azaltabilirsiniz. Bu da çamafl›r makinenizin ayl›k ortalama elektrik tüketiminin 15kilowatt saatten 9 kilowatt saate düflmesi demek oluyor.

Banyo ve tuvalette enerji verimlili¤i

15 16

Her gün 3 bin 900 çocuk kirli su yüzün-den ölüyor. Dünya çap›nda 1 milyar kiflisa¤l›kl› içme suyuna ulaflam›yor. Su s›-k›nt›s› ülkemizin gündemini de en çokmeflgul eden konular›n bafl›nda geliyor.Ya¤mursuz geçen uzun dönemlerde he-men susuz kalaca¤›m›z telafl›na düflüyor,sürekli barajlar›m›zdaki doluluk oranlar›n›takip ediyoruz. Peki, suyun bu kadar de-¤erli oldu¤u bir dönemde evlerimizde hergün tüketti¤imiz su miktar›n›n ne kadarönemli oldu¤unun fark›nda m›y›z?

Evinizde su israf›na son vermek için ön-celikle nerede ne kadar su tüketti¤inizi

bilmelisiniz. Banyo ve tuvalette tüketilensu miktar›, evde tüketilen toplam suyunyüzde 70’ini oluflturuyor. Alaca¤›n›z kü-çük önlemlerle su tüketiminizi azaltman›zmümkün.

BANYO VE TUVALETTE SU TÜKET‹M‹N‹ AZALTMANIN YOLLARI

• T›rafl olurken suyu kapat›n. Bir kifligünde bir kez ortalama 3 dakika boyun-ca suyu kapatmadan t›rafl olursa, y›lda10 ton suyu israf etmifl olur.

• Difllerinizi f›rçalarken suyu kapat›n. Birkifli günde iki kez 1 dakika boyunca su-

yu kapatmadan difllerini f›rçalarsa, y›l-da 8 ton suyu israf etmifl olur.

• Tuvaletlerinizde tasarruflu rezervuarlarkullan›n. 4 kiflilik bir aile tasarruflu re-zervuar kullanarak y›lda 17,5 ton suyukurtarabilir.

• Tuvalet rezervuar›n›n su depolama ka-pasitesi 16 litredir. fiamand›ra ayar›n›yar›ya getirin ya da rezervuar›n›z›n içi-ne 1,5 litrelik su dolu bir flifle yerleflti-rin. Bu flekilde bile y›lda 2 ton suyukurtarabilirsiniz.

• Tuvaleti çöp olarak kullan›p gereksizyere sifonu çekmeyin. Günde 1 kezamac› d›fl›nda sifonu çekmeniz halinde

Yeryüzünün yüzde 70’i su ile kapl› ancak göller, nehirler, yer alt› sular›, kar ve buzul gibi tatl›su kaynaklar›, dünyada bulunan tüm suyun yüzde 2.5’ini oluflturuyor. Ve bugün dünyada 2.6milyar kifli hijyen için gerekli suyu bulam›yor. Her y›l 1.8 milyon kifli ishal gibi salg›nhastal›klar yüzünden hayat›n› kaybediyor.

y›lda 4 ton su harcam›fl olursunuz.• Tuvalet rezervuar›n›zdaki su s›z›nt›lar›-

n› mutlaka önleyin.• Sifon çekildi¤inde suyu renklendirmesi

ve temizlemesi için tuvalete as›lanmaddeleri kullanmay›n. Bunlar kanali-zasyona kar›flarak kirlili¤e sebep olur.

• Küvete su doldurarak banyo yapmakyerine dufl yap›n. Bu flekilde su tüketi-mini yüzde 25 azaltabilirsiniz. Küvetesu doldurarak banyo yaparken 120-150litre su tüketilir, dufl al›rken ise yaln›z-ca 40-60 litre su tüketilir. Haftada bir

kez bile küveti doldurursan›z y›lda 7.4ton su harcars›n›z.

• Daha k›sa dufllar al›n. 4 kiflilik bir aile-nin her ferdinin dufl süresini 1 dakikak›saltmas›yla y›lda 18 ton su kurtar›l-m›fl olur.

• Suyu daha iyi püskürten, ekonomik duflbafll›klar›n› tercih edin. Klasik dufl bafl-l›klar› dakikada ortalama 15-20 litre suak›t›rken, düflük ak›ml› aeratörlü duflbafll›klar› dakikada 9-10 litre su tüketir.Böylece 5 -6 dakikal›k dufl esnas›nda90-120 litre s›cak su yerine, 45-60 lit-

re s›cak su kullanm›fl olursunuz.• Dufl esnas›nda vücudunuzu veya saç›-

n›z› sabunlarken/flampuanlarken suyuaç›k tutmay›n.

• S›k aral›klarla aç›l›p kapat›lan musluk-lar için klasik musluklar yerine kolayaç›l›p kapat›lan musluklar kullan›n.Böylece su tüketimini yüzde 25 azalta-bilirsiniz.

• Çamafl›r makinenizi ekonomik kullan›n.Haftada 1 kez daha az çal›flan bir maki-neyle, y›lda 9 ton su tasarrufu sa¤lana-bilir.

• Muslu¤unuzun su kaç›rmad›¤›ndanemin olun, damlayan musluklar› tamirettirin. Bozuk musluklardan ve tuvalet-lerden s›zan su, evinizdeki toplam sutüketiminin yüzde 5'i kadard›r. Saniye-de 1 damla ak›tan musluk tamir edilir-se, y›lda 1 ton su tasarrufu sa¤lanabi-lir.

• Elinizi y›kamadan önce sabunu avucu-nuza al›n, daha sonra muslu¤u aç›n.

EV‹N‹Z SU KAÇIRIYOR MU?Birçok evde gizli su kaça¤› olabilir. Bunutespit etmek için bütün musluklar› kapat›p susayac›n› okuyun. ‹ki saat süre ile sukullanmay›n. ‹ki saatin sonunda su sayac›n›tekrar okuyarak su kaça¤› olup olmad›¤›n›ö¤renebilirsiniz.

Banyo ve tuvalette su verimlili¤i

17 18

• Elektrik süpürgesi seçerken elektrikenerjisi kullan›m›ndaki verimlili¤e dik-kat edin. Ayn› emme gücünü sa¤layanfarkl› marka ve modellerden gücü en dü-flük olan› tercih edin.

• Torbal› süpürgeler yerine su hazneli sü-pürgeler kullan›n.

• Elektrik süpürgesinin torbas›n› s›k s›kboflalt›n ve doldu¤unda de¤ifltirin. Böy-lece süpürgenin emme gücü yükselece-¤i için daha verimli ve daha k›sa süredetemizlik sa¤laman›z mümkün.

• Emifl kayb›n› önlemek için f›rça ve boru-lar› temizleyin, gerekirse de¤ifltirin.

• Y›lda en az bir kez motor bölümünüaç›p, buradaki toz ve pamukçuklar› te-mizleyin.

19 20

Küçük ev aleti oldu¤u için belki çok fazlaenerji tüketece¤ini düflünmedi¤imiz ütüle-ri seçerken bile dikkate almam›z gerekenönemli detaylar bulunuyor. Bu nedenle ütüseçerken;

• Elektrik enerjisi kullan›m›nda verimlili¤iyüksek,

• Kurulu gücü düflük,• Buhar ayarl› ve buhar kapasitesi yüksek,• Termostat ayarl›, flebeke suyu kullan›-

m›na uygun,• Kendi kendine kireç tabakas›n› temizle-

yebilen,• Taban malzemesi çizilmeyen bir kapla-

maya sahip,• Kumafl üzerinde rahat kayan ütüleri ter-

cih etmeye özen gösterin.

Bu tür ütüleri tercih etmenin, en az yüzde10 tasarruf sa¤layaca¤› öngörülüyor. Yani,ayl›k olarak bir ailenin ortalama ütü kulla-n›m› nedeniyle 10 kilowatt saat elektrik tü-

ketimi 9 kilowatt saate, 1.89 YTL’lik fatura-s› ise 1.7 YTL’ye düflürülebiliyor.

Ütü seçiminizi yapt›ktan sonra s›ra onu endo¤ru ve verimli flekilde kullanmak için ya-p›lmas› gerekenlere geliyor.

• Ütülemeden önce çamafl›rlar›n›z› düz-gün flekilde ask›ya as›n. Bu, çamafl›rla-r›n›z› ütülerken daha az enerji harcama-n›z› sa¤lar.

• Çamafl›rlar› nemli olarak ütüleyin. • Ütü kullan›rken termostat ayar›n› kumafl

cinslerine göre en düflük düzeyde ayar-lay›n. Bu durumda su, damlac›klar ha-linde kumafl üzerinde kal›yorsa buharayar› k›s›lmal›d›r.

• Ütüleme iflini, ütüyü yeniden ›s›tma ge-rekmeyecek flekilde planlay›n.

• Ütü fiflini, ütüleme ifli bitmeden birkaçdakika önce prizden çekin, sonçamafl›r›n›z› ütünün içinde kalan ›s› ileütüleyin. Çünkü 1500 Watt bir ütüden5 dakika tasarruf etmek, 15 Watt birampulü 8 saat bedava çal›flt›rmak de-mektir.

Elektrik süpürgesiEvlerimizde temizlik içinen s›k kulland›¤›m›zelektrikli alet elektriksüpürgesidir. Süpürgeseçimi ve kullan›m›ndaenerji verimlili¤inedikkat edilmesidurumunda, enerjidenyüzde 10’a kadartasarruf edilebiliyor.

TV'ler, video'lar, CD göstericiler, kablosuztelefonlar, h›rs›z alarmlar›, çal›flmad›klar›zaman da stand-by modunda enerji tüket-meye devam ediyor. Bu enerji; saat göster-gesi, haf›za yongas› ve uzaktan kumandafonksiyonu için harcan›yor. Bu tip enerjitüketimine leakage (s›z›nt›) ad› veriliyor vealetin kendi enerjisinin yaklafl›k yüzde 5'ikadar tüketimi kaps›yor.

Bu aletleri biraz daha dikkatli kullanarakenerjiden tasarruf etmek mümkün. Yapma-n›z gerekenler ise son derece basit…

• ‹zlemedi¤iniz zamanlarda; televizyon,VCD/DVD gösterici, müzik seti gibi alet-leri kumandadan de¤il kapatma dü¤me-sinden kapat›n. Bu tür cihazlar kuman-dadan kapat›lmas› halinde “stand-by”konumunda enerji tüketmeye devameder. Ayr›ca çal›flmayan cihazlar “stand-by” konumunda kald›klar› sürece elek-tromanyetik kirlilik yayar.

• Stand-by konumundayken elektrik har-camas› televizyonun ekran büyüklü¤üneba¤l› olarak de¤ifliklik göstermez.

• Geceleri televizyon karfl›s›nda uyumay›seviyorsan›z e¤er, televizyonunuzunotomatik kapatma program›n› kullan›n.

• Radyo, televizyon ve müzik setinin sesdüzeyinin düflük tutulmas› enerji tüketi-mini azalt›r.

• Büyük ekran televizyonlar daha çokenerji harcar.

• LCD televizyonlar, normal televizyondandaha az enerji tüketir. Plazma televiz-yonlarsa daha çok enerji harcar.

Televizyon, VCD/DVDgösterici ve müzik seti

Elektronikteknolojilerindekigeliflmeler, toplumuntüketim ihtiyaçlar›n›önemli ölçüde etkiliyor.Buna ba¤l› olarak evlerdee¤lence amac›ylakullan›lan cihazlar›nsay›s›nda önemli ölçüdeart›fl görülüyor. Günümüzevlerinde video, VCD,DVD, müzik setibaflköflede yer al›yor. Ütü Elektri¤i en fazla tüketen aletler ›s› üreten aletlerdir. Bu

do¤rultuda, enerji sarfiyat›n› azaltmak için ütü vb. aletlerinbak›mlar›n› düzenli olarak yapmak gerekir.

Do¤al kaynaklar›n h›zla tükenmesi ve hergeçen gün zorlaflan yaflam koflullar›, flim-diye kadar karfl›m›za ç›kmayan sorunlarlayüzleflmemize neden oluyor ve hayat›m›zayeni kavramlar getiriyor. At›k kavram›ylaberaber, tekrar kullan›m, geri dönüflüm,geri kazan›m kavramlar› da art›k hayat›m›z-da önemli bir yer teflkil ediyor.

• Tekrar kullan›m: At›klar›n toplama vetemizleme d›fl›nda hiçbir iflleme tabi tu-tulmadan ayn› flekliyle ekonomik ömrüdoluncaya kadar defalarca kullan›lmas›.

• Geri dönüflüm: At›klar›n bir üretimprosedürüne tabi tutularak, orijinalamaçl› ya da enerji geri kazan›m› hariçolmak üzere, organik geri dönüflümdâhil di¤er amaçlar için yeniden ifllen-mesi.

• Geri kazan›m: Tekrar kullan›m ve geridönüflüm kavramlar›n› kapsayan, at›kla-r›n özelliklerinden yararlan›larak içinde-ki bileflenlerin fiziksel, kimyasal veya bi-yokimyasal yöntemlerle baflka ürünlereveya enerjiye çevrilmesi.

Bireysel olarak al›nacak birkaç önlemle,

hem aile bütçesine hem ülke ekonomisinehem de çevreye önemli katk›larda buluna-bilirsiniz. • Neye ihtiyac›n›z oldu¤unu tespit ederse-

niz, gereksiz çöp oluflmas›n› engellemiflolursunuz.

• Çöpe at›lan geri kazan›labilir at›klar›;cam, k⤛t/karton, plastik, metal, tekstil,ahflap ve organik olarak ay›rd›ktan son-ra çöp kutusuna atarak geri kazan›mlar›-n› sa¤layabilirsiniz.

• Geri kazan›labilir sembolü ( ) bulu-nan ürünleri tercih edebilirsiniz.

• Geri dönüfltürülmüfl ka¤›tlar› tercih ede-bilirsiniz. Çünkü 1 ton ka¤›t için 7 bin600 kWh enerji tüketilirken, 1 ton geridönüfltürülmüfl ka¤›tta 2 bin 800 kWhenerji harcan›yor.

At›klarBilinçsizce sat›n ald›¤›m›z ve gene bilinçsizce tüketti¤imizher fley “çöp” olarak do¤aya geri dönüyor. Her günüretti¤imiz binlerce ton çöp; do¤aya, insan sa¤l›¤›na veekonomiye büyük zararlar veriyor. Belediyelerinbütçelerinin üçte birini temizlik hizmetlerine ay›rd›¤›düflünülürse, yapaca¤›m›z her tüketimin çevreye verilenzarar› önlemek için yeni bir tüketimi de beraberindegetirdi¤ini dikkate almak daha da önem kazan›yor.Türkiye’de üretilen y›ll›k evsel at›k miktar› 18-20 milyonton ve bu at›klar›n yaklafl›k 2,5 milyon tonu gerikazan›l›yor.

Bilgisayar veofis araçlar›

Bilgisayarlar dünyada enh›zl› elektrik yüküoluflturan cihazlard›r vegelecek y›llarda bumiktar giderek artacakt›r.Ancak bilgisayarlar›nkulland›¤› enerjinin ço¤u,bilgisayar kullan›lmad›¤›halde aç›k b›rak›ld›¤›sürede harcan›yor.

Bilgisayar, yaz›c›, faks, PlayStation gibielektronik aletler bekleme konumunda b›-rak›ld›¤›nda ayl›k olarak fazladan yaklafl›k0.75 kilowatt saatlik enerji tüketiyor.

• Yeni bir bilgisayar almaya karar verdi¤i-nizde elektrik tüketimi hakk›nda bilgi sa-hibi olun.

• En ekonomik bilgisayar dizüstü model-lerdir. Masaüstü bilgisayar›ndan 1/10oran›nda daha az enerji harcarlar. Ayr›cayeni aletler eskilere göre daha az elektriktüketir.

• Bilgisayar›n “Energy Star” iflareti tafl›ma-

s›na dikkat edin. “Energy Star” amblemliofis ekipmanlar›, cihaz kullan›lmad›¤›zamanlarda “uyku modu” olarak ifadeedilen bir konuma geçerek, enerji tüketi-mini yüzde 85’lere ulaflan oranda azalt›r.

• E¤er kullanm›yorsan›z bilgisayar›n›z›kapat›n. K›sa süreli aralarda ekran› ka-pat›n.

• Bilgisayar ekran›n›z›, yaz›c›, fotokopimakineleri, PlayStation gibi e¤lenceamaçl› elektronik aletleri kullanmad›¤›-n›z zamanlarda dü¤mesinden kapat›n.

• Bilgisayarlar›n›z› k›sa süreli aralarda“stand-by” konumuna getirin. GER‹ KAZANILMIfi ATIKLARIN KULLANIM ALANI

AAtt››kk TTüürrüü KKuullllaann››mm AAllaannllaarr››Cam Kullan›lm›fl cam eritildikten sonra tüm cam ürünleri için kullan›labilir.Metaller Kullan›lm›fl metaller, eritildikten sonra daha önceki kullan›m amac› için

kullan›labilir.Plastik Plastik çeflitlerinin çok olmas› nedeniyle plastik ürünlerin kullan›m›

k›s›tl›d›r.K⤛t Yeni yap›lan k⤛d›n hamuruna kat›l›r, belli bir oran› geçmemek kayd›yla

tüm ürünler için kullan›labilir.Tekstil K⤛t yap›m›, dolgu malzemesi, yal›t›m malzemesi, yeni ip üretimi için

kullan›labilir.Ahflap K⤛t üretiminde ve yak›t olarak kullan›labilir.Kemik Jelâtin vb. malzemelerin üretiminde kullan›labilir.

21 22

Kara, hava ve deniz ulafl›m tafl›tlar›n›n oluflturdu¤u ulafl›m sektörü, karbondioksit sal›m›n›nen önemli kayna¤›d›r. Sadece uçaklar küresel karbondioksit miktar›n›n yüzde 12’sinioluflturuyor. Ulafl›m araçlar›n›n do¤ru kullan›lmamas› gereksiz enerji harcamas›na yolaçarak, sadece çevreye de¤il ülke ekonomisine de büyük zararlar veriyor. Uygulamayakoyaca¤›n›z bir dizi önlemle ulafl›mda yüzde 15 enerji tasarrufu sa¤layabilirsiniz.

• K›sa mesafelere yürüyerek gidin veyaçevrenizde uygun yollar varsa bisikletkullan›n. Yürümek ve bisiklet kullan-mak hem sa¤l›¤›n›z için faydal› hem deçevre dostu eylemlerdir.

• Minibüsler, pikaplar, kamyonetler, ara-zi araçlar› gibi yüksek motor hacminesahip araçlar, di¤erlerine göre daha çokyak›t tüketir. Gerekmedikçe bu tip araç-lar› kullanmaktan kaç›n›n.

• Özel araçlar yerine toplu tafl›ma araçla-r›n› tercih edin.

• Trafikte uzun bekleme yapaca¤›n›z du-rumlarda konta¤› kapat›n.

• Periyodik olarak lastiklerinizi kontrolettirin. 0.5 bar eksitilmifl hava, yak›t tü-ketimimizi yüzde 5 oran›nda art›r›r.

• Arac›n›zda bulunan 100 kiloluk bir yük,100 kilometrede 1 litre daha fazla yak›ttüketmenize neden olur. Bagaj›n›zda

bulunan gereksiz eflyalar› temizleyin.• Araban›z› hareket halindeyken ›s›tmaya

çal›fl›n. Araba dururken daha geç ›s›n›rve daha çok yak›t tüketir.

• Karayolu ulafl›m› yerine demiryolu vedenizyolu ulafl›m›n› tercih edin. Kara-yolu, denizyoluna göre 3 misli, demir-yoluna göre 2 misli daha fazla enerjisarf eder.

• Otomobilinizi camlar› aç›k olarak saatte100 km'lik bir h›zla kullanman›z yüzde 4daha fazla yak›t tüketimine sebep olur.

• Otomobilinizi 95 km/saat h›z›n üzerindekullanman›z daha fazla benzin tüketimi-ne neden olur.

• Gereksiz yere ani olarak fren ve gazabasmak, yak›t tüketimini yüzde 5art›r›r.

‹çerik ve Tasar›m: ‹lyada ‹letiflim Bask›:……....................

EV‹N‹Z‹NEnerji Rehberi

Ulafl›mVerimli kullan›rsan

enerji gelecektir

“Bu yay›n, Avrupa Birli¤i taraf›ndan desteklenmektedir. Bu yay›n›n içeri¤inin sorumlulu¤u yaln›zca enverIPAB Projesi (EuropeAid / 124104/D/SER/TR)’ne aittir ve hiçbir flekilde Avrupa Birli¤i’nin görüfllerini yans›tmamaktad›r.”

EV‹N‹Z‹NEnerji Rehberi