dumansiz tÜtÜn " maraŞ otu" kullanimina baĞli artmiŞ oksİdatİf stres
DESCRIPTION
DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES. Elif Köse¹ , Hakim Çelik², Özlem Yazıcıoğlu Moçin ³ ¹ Ceylanpınar/ Şanlıurfa Verem Savaş Dispanseri, Şanlıurfa - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/1.jpg)
DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ
OKSİDATİF STRES
Elif Köse¹ , Hakim Çelik², Özlem Yazıcıoğlu Moçin³
¹ Ceylanpınar/ Şanlıurfa Verem Savaş Dispanseri, Şanlıurfa²Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Ana Bilim Dalı, Şanlıurfa
³Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları E.A Hastanesi, İstanbul
![Page 2: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/2.jpg)
SERBEST RADİKALLERSerbest radikaller• Bir veya daha fazla eşleşmemiş
elektrona sahip• Kısa ömürlü• Kararsız• Molekül ağırlığı düşük• Çok etkin moleküller olarak tanımlanır • (H atomu, metal iyonları, O2 molekülü)
• Kararsız bir yapı gösteren bu tanecikler bir an önce kararlı hale ulaşmak isterler.
• Yapılarındaki dengesizlik nedeniyle çok aktif yapıda olup tüm hücre bileşenleri ile etkileşebilme özelliği gösterirler.
![Page 3: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/3.jpg)
SERBEST RADİKAL KAYNAKLARI
A- Normal Biyolojik İşlemler
1. Oksijenli Solunum
2. Katabolik ve Anabolik İşlemler
B- Oksidatif Stres Yapıcı Durumlar
• 1-İskemi,hemoraji,travma,radyoaktivite
• 2- Ksenobiotiklerin etkisi (İlaç,alkol, sigara)
• 3- Katekolamin'lerin oksidasyonu
• 4- Fagositik inflamasyon hücrelerinden salgılanma (monosit, makrofaj,endotelyal hücreler)
• 5- Uzun süreli metabolik hastalıklar
• 6- Diğer nedenler: Sıcak şoku, güneş ışını
C- Yaşlanma Süreci
![Page 4: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/4.jpg)
• En önemli serbest radikaller oksijenden oluşan radikallerdir.• Hücre içinde
e- e -+2H+ e-+H + e-+H +
O2 O2- H2O2 OH- H2 O
• Oksijen 4 elektron gerektiren bir dizi reaksiyonla indirgenir.• Kendisi için gerekli enerjiyi sağlar.• %1-3 ‘ü serbest radikallere dönüşür.
• İnsan vücudunda 1,7 kg/yıl O2- oluşur.
• Oksijen tüketimine bağlı 10 kata kadar artabilir
SERBEST RADİKALLER
![Page 5: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/5.jpg)
SERBEST RADİKALLER1.Radikaller• Süperoksit radikali (O2) • Hidroksil Radikali (OH)• Alkoksil Radikali (LO)• Peroksil Radikali (LOO) • Nitrik oksit (NO ·) • Azot dioksit (NO2 ) 2.NonRadikaller• Hidrojenperoksid (H2O2)• Lipid Hidroperoksid (LOOH) • Hipoklorus (HOCI) 3.Singlet oksijen
![Page 6: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/6.jpg)
ROSDNA
LİPİDLER PROTEİN
genetikmutasyon
membranfonksiyon
kaybı
Enzimİnaktivasyonu
![Page 7: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/7.jpg)
ANTİOKSİDANLAR
• Hücre ve dokular radikal ürünleri ve reaksiyonlarını inhibe eden güçlü bir savunma sistemine sahiptir.
• Radikallerle oldukça hızlı reaksiyonlara girerek otooksidasyon/peroksidasyonun ilerlemesini önleyen maddeler "antioksidan" olarak tanımlanır
![Page 8: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/8.jpg)
ANTİOKSİDANLARA) İntrasellüler AntioksidanlarSüperoksit dismutazKatalazGlutatyon peroksidazSitokrom oksidazB) Membran AntioksidanlarVitamin EKoenzim QB-KarotenC) Ekstrasellüler AntioksidanlarAlbuminÜrik asitAskorbik asitBilirubinTransferrin,Laktoferrin, Haptoglobin, seruloplazmin
![Page 9: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/9.jpg)
OKSİDATİF STRES
• OKSİDATİF DENGE • Organizmada serbest radikallerin oluşum hızı ile ortadan kaldırılma hızı denge içerisindedir.
• Oksidatif denge sağlandığı sürece organizma serbest radikallerden etkilenmez.
Serbest radikal
Antioksidankapasite
![Page 10: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/10.jpg)
OKSİDATİF STRES
• Serbest radikal oluşum hızı antioksidan kapasitenin savunma gücünü aşarsa bu denge bozulmakta ve serbest radikallerin zararlı etkileri ortaya çıkmaktadır.
Serbest
radikal
Antioksidan
kapasite
OKSİDATİF STRES
![Page 11: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/11.jpg)
OKSİDATİF STRES VE SERBEST RADİKAL İNJÜRİSİ İLE İLİŞKİLİ HASTALIKLAR-1
• Kanser• Ateroskleroz, iskemi-reperfüzyon hasarı• Radyasyon hasarı
• Akciğer hastalıkları ( amfizem, O2 toksisitesi, asbestoz)
• Diabetes Mellitus• Romatoid Artrit ve diğer otoimmun hastalıklar• Beyin bozuklukları (Alzheimer, Parkinson ) • Yaşlanma
![Page 12: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/12.jpg)
OKSİDATİF STRES VE SERBEST RADİKAL İNJÜRİSİ İLE İLİŞKİLİ HASTALIKLAR-2
• Böbrek bozuklukları (Otoimmün nefroz)• Kas hastalıkları (Kas distrofisi, M.skleroz) • Göz bozuklukları (Makuler dejenerasyon,
katarakt)• Cilt bozuklukları (yanıklar, kontakt dermatit)• Karaciğer bozuklukları • Kan hastalıkları (favism, orak hücre anemisi)• Gastrointestinal bozukluklar (Ülseratif kolit)• Beslenme yetersizlikler ( Kwashiorkor)
![Page 13: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/13.jpg)
SİGARA – OKSİDATİF STRES
• Sigara 4700’ün üzerinde oksidan ve serbest radikal içerir.
• Serbest radikaller sigaranın gaz ve tar fazlarının her ikisinde de vardır.
• Gaz fazı her puf için 1015 radikal içerir (alkil ve peroksil tipleri)
• Tütünün içerdiği kanserojenik ve mutajenik ajanlar değişik oranlarda dumansız tütün ürünlerinde de mevcuttur.
![Page 14: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/14.jpg)
SİGARA – OKSİDATİF STRES
Akciğerler İntrasellüler ve ekstrasellüler düzeyde yaygın ve güçlü
• Katalaz• Süperoksit dismutaz• Glutatyon peroksidaz • Askorbik asit • Tokoferol • Karoten• Albumin• Ürik asit gibi antioksidan sistemine sahiptir
![Page 15: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/15.jpg)
MARAŞ OTU “Deli Tütün”
• Dumansız tütün (Çiğnenen, enfiye) çeşitleri ve kullanım şekilleri ülkelere göre değişmektedir.
• En sık dumansız tütün kullanımı Batı Avrupa, Amerika, Güney Afrika ülkeleri, Arabistan’ın güney bölgesidir.
• Ülkemizde GüneyDoğu Anadolu Bölgesinde K.maraş, Gaziantep, Adıyaman’da Maraş otu yaygın kullanılır.
![Page 16: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/16.jpg)
MARAŞ OTU “Deli Tütün”
• Nicotiana rustica Linn bitkisinden elde edilir.
• Sigaralık kültür tütünü olan Nicotiana tabacum L. ile alkoloid kompozisyonları benzerdir.
• Ancak nikotin içeriği yaklaşık 6-10 kat daha yüksektir.
![Page 17: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/17.jpg)
MARAŞ OTU “Deli Tütün”
• Nicotiana rustica L. kurutularak meşe, ceviz veya asma çubuğundan elde edilen kül ile ½ veya ⅓ oranında karıştırılarak hazırlanmaktadır.
• Karıştırılan kül ortamı alkali yapmakta ve ağız mukozasından emilimi kolaylaştırmaktadır. Bu özellik maraş otuna olan bağımlılığı artırmaktadır
![Page 18: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/18.jpg)
MARAŞ OTU “Deli Tütün”
• Karışım ortalama bir tatlı kaşığı kadar avuca alınıp alt dudak ile çene arasına konmaktadır.
• Ağızda 5-10 dakika tutulduktan sonra tütün-tükrük karışımı ağızdan dışarı atılır.
• Bu işlem gün boyunca 10-20 defa tekrarlanmakta hatta bazı kişiler dudakları arasına yerleştirdikleri bu toz ile uyumaktadırlar
![Page 19: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/19.jpg)
MARAŞ OTU “Deli Tütün”
Genellikle sigaraya alternatif olarak kullanılan Maraş otunun insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri olduğu saptanmıştır
• Biyokimyasal • İmmünolojik • Hematolojik parametrelerde• Sigaraya eşdeğer akciğerlerin
fonksiyonlarında bozulma • Oral kanser riski • Genotoksik etkisi • Kalp ve damar hastalıkları
![Page 20: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/20.jpg)
AMAÇ
Maraş otu kullananlarda serum Total Oksidan, Total antioksidan düzeylerindeki değişimi belirlemek ve sigara
için kişilerle karşılaştırmayı amaçladık.
![Page 21: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/21.jpg)
MATERYAL VE METOD-1
• Çalışma 2006 yılı Eylül ayında Şanlıurfa’nın Ceylanpınar ilçesinde yaşayan bireylerde yapıldı.
• Çalışma için oluşturulan gruplar solunum sistemi ile ilgili bir semptomu olmayan, herhangi bir ilaç ve antioksidan preparat almayan, altta yatan metobolik, endokrin, malign hastalığı olmayan bireylerden seçildi.
![Page 22: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/22.jpg)
MATERYAL VE METOD-2
GRUP 1. (KONTROL) Sigara kullanım öyküsü olmayan yaşları 20 ile 51 arasında değişen (ort. 30,08 ±6,69) 24 erkek
GRUP 2. (SİGARA İÇEN) En az 10 p/y sigara kullanım öyküsü olan yaşları 25 ile 75 yaş arasında değişen (ort. 37,7 ±10,21) 27 erkek
GRUP 3. (MARAŞ OTU İÇEN) Sigara kullanmayan ancak en az 5 yıl günde 1 paket (yaklaşık 16 gr) Maraş otu kullanan yaşları 20 ile 76 arasında değişen (ort. 46,81 ±16,34) 21 erkek çalışmaya alındı.
![Page 23: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/23.jpg)
MATERYAL VE METOD-3
• Tüm olgulardan aç olarak 10 ml venöz kan alınarak 3000 devirde 10 dakika santrüfüj edilerek serum kısmı ayrıldı. Serum örnekleri etiketlendirilerek -20 °C’ de analiz yapılacak güne kadar bekletildi.
![Page 24: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/24.jpg)
MATERYAL VE METOD-4
![Page 25: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/25.jpg)
MATERYAL VE METOD-5
![Page 26: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/26.jpg)
BULGULAR-1
Kontrol Sigara Maraş otu p
Yaş 30,08 ±6,69 37,7 ±10,21 46,81 ±16,34 p<0,05
Süre (yıl) - 20,78 ±11,08 22,38 ±18,58 p>0,05
Adet - 22,96±6,09
Kullanma sıklığı
- - 17,95 ±9,46
![Page 27: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/27.jpg)
BULGULAR-2MARAŞ OTU KULLANMA SÜRESİ-TOS
0
2
4
6
8
10
12
0 10 20 30 40 50 60 70
maraş otu kullanma süresi
Tota
l oks
idan
sev
iye
oksidan seviye
• Maraş otu kullanma süresi ile TOS arasında korelasyon yoktu.p>0,05
![Page 28: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/28.jpg)
BULGULAR-3MARAŞ OTU KULLANMA SÜRESİ-TAK
0
0,5
1
1,5
2
2,5
0 10 20 30 40 50 60 70
maraş otu kullanma süresi
Tota
l ant
ioks
idan
düz
eyi
TAO
• Maraş otu kullanma süresi ile TAK arasında negatif yönde bir korelasyon vardı p<0,05 r= -0,435
![Page 29: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/29.jpg)
TOTAL OKSİDAN SEVİYE (TOS)
0
2
4
6
8
10
12
kontrol sigara maraş
Total Oksidan seviye • Sigara kullanan grupla
(ort.11,21 ± 3,54) kontrol
grubu (ort.8,83±1,28) arasında TOS arasında anlamlı fark vardı p<0,05
• Sigara içen grupla Maraş otu kullananlar (ort.9,73± 2,68 )
arasında TOS arasında anlamlı fark yoktu p>0,05.
![Page 30: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/30.jpg)
TOTAL ANTİOKSİDAN KAPASİTE (TAK)
1,2
1,25
1,3
1,35
1,4
1,45
1,5
1,55
1,6
kontrol sigara maraş
Total Antioksidan seviye • Maraş otu kullanan (ort.1,35 ± 0,18) grup ile kontrol (ort.1,57±0,17) ve sigara içen grup (ort.1,48 ± 0,11) arasında TAK arasında anlamlı fark vardı
(p<0,05)
• Maraş otu kullanan grupta TAK diğer gruplardan anlamlı düzeyde düşüktü.
![Page 31: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/31.jpg)
OKSİDATİF STRES İNDEKS (Oİ)
OKSİDATİF STRES İNDEKS (Oİ) = TOS/TAS
• Kontrol Oİ=5,67 ± 0,99 • Sigara kullanan Oİ=7,62 ± 2,61• Maraş otu kullanan Oİ=7,44 ± 2,84
• Maraş otu ve sigara kullanan grup ile kontrol grubu arasında anlamlı fark vardı (p<0,05).
• Maraş otu kullanan grup ile sigara içen grup arasında fark yoktu (p>0,05).
0
1
2
3
4
5
6
7
8
kontrol sigara maraş
oksidatif stres indeks
oksidatif stres indeks
![Page 32: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/32.jpg)
SONUÇ
• Maraş otu kullanımı ve sigara içimi Total oksidan seviyeyi arttırmaktadır.
• Maraş otu kullanımı Total antioksidan kapasitede sigara kullanımına göre daha belirgin düşmeye neden olmaktadır.
![Page 33: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/33.jpg)
SONUÇ
• Maraş otu kullanımı sigara içimi kadar organizmada oksidatif strese neden olmaktadır.
• Özellikle sigara kullanan kişilerin sigaraya olan bağımlılığı azaltmak yada tamamen ortadan kaldırmak için Maraş otunu tercih etmelerinin doğru bir yol olmadığı tersine sigara kadar zararlı etkilerinin olduğu kanısına varılmıştır
![Page 34: DUMANSIZ TÜTÜN " MARAŞ OTU" KULLANIMINA BAĞLI ARTMIŞ OKSİDATİF STRES](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061602/56815934550346895dc66e2e/html5/thumbnails/34.jpg)